Phần 2: DẤU BỘ TỨ Chương 1: Phép diễn dịch là khoa học Shelock Holmes lấy cái chai ở góc lò sưởi rồi rút ống tiêm ra khỏi bao da. Những ngón tay dài, xanh, gân guốc chuẩn bị kim tiêm trước khi xắn tay áo trái lên. Trong thoáng, ánh nhìn tư lự của dừng mạng tĩnh mạch ở cẳng tay lỗ chỗ vô số vết tiêm. nhấn kim cách chính xác, đẩy chất nước, rồi ngồi gọn gàng vào chiếc ghế bành bọc nhung, thở hơi dài sảng khoái.Từ nhiều tháng nay, tôi chứng kiến cảnh này tái diễn mỗi ngày ba lần, nhưng tôi vẫn làm quen được với nó. Ngược lại càng ngày tôi càng thấy khó chịu thêm, và cả trong giấc ngủ, đêm đêm, lương tâm trách tôi sao có can đảm để phản đối chuyện này. bao nhiêu bận rồi tôi tự nguyện phải làm sao cho tâm hồn mình được thanh thản và ra những gì cần . Nhưng thái độ uể oải và dè dặt của bạn tôi cho phép tôi tọc mạch như thế được. Những thiên tư đặc biệt và những phẩm chất khác thường của mà tôi biết khiến tôi phải kiêng nể. Làm trái ý , tôi cảm thấy rụt rè và vụng về biết bao. Ấy thế mà, chiều hôm đó, tôi thể dằn được nữa. Phải chăng đó là do chất men của món rượu chúng tôi uống vào bữa ăn trưa? Hay là vì cái cung cách khiêu khích của làm tôi cũng giận hơn? Dẫu sao, tôi cũng phải lên tiếng.- Hôm nay là morphine hay cocaine đấy, bạn? Tôi hỏi.Cặp mắt đờ đẫn của rời khỏi cuốn sách in bằng chữ kiểu gotise cầm trong tay.- Cocaine - đáp - dung dịch 7%. muốn dùng thử chút chăng?- , chắc chắn là rồi! - Tôi đáp, giọng hơi cộc cằn - Sau chiến tranh ở Afghanistan, tôi vẫn chưa bình phục hẳn. Tôi thể tự cho phép mình hoang phí sức lực được. Giọng điệu sôi nổi của tôi khiến mỉm cười. - Có lẽ có lý đấy, Watson ạ. - đáp. - Có thể loại độc dược này gây ảnh hưởng tác hại thân thể tôi. Nhưng tôi lại thấy nó có tác dụng kích thích làm cho đầu óc tôi sáng suốt, nên tôi nghĩ là những tác dụng phụ của nó chỉ có mức độ quan trọng đáng kể.- Nhưng hãy xét vấn đề trong toàn bộ của nó chứ? - Tôi lớn bằng giọng hăng hái - Đúng thế, đầu óc có thể minh mẫn khác thường, song hãy nghĩ đến cái giá mà phải trả chứ? Đó là quá trình bệnh hoạn khiến các tổ chức tế bào não bộ hồi sinh nhanh chóng, và do đó có thể đưa đến suy nhược thường xuyên. cũng từng biết đến tình trạng suy nhược tinh thần thảm hại theo sau đó: thế cuộc chơi này đâu có bổ? Sao lại đành chịu để tiêu tan những tài năng to lớn trong để chỉ kiếm lấy khoái cảm thoáng qua thôi? Xin nhớ cho rằng lúc này kẻ với chẳng những là người bạn chí tình mà còn là bác sỹ chịu trách nhiệm phần nào đó về sức khỏe của . chẳng tỏ vẻ gì là bị xúc phạm. Trái lại đan mười đầu ngón tay lại với nhau và đặt khuỷu tay lên tay ghế bành trong tư thế của người sắp sửa được thưởng thức buổi chuyện lý thú. - Trí óc tôi chịu nổi tình trạng đình đốn. - đáp - hãy đặt cho tôi những bài toán, hãy cho tôi việc làm! cứ giao cho tôi bản mật tự bí hiểm nhất hoặc công trình phân tích phức tạp nhất , ấy thế là tôi được sống trong bầu khí thích hợp với tôi rồi đó. Lúc bấy giờ tôi chẳng màng đến thứ kích thích tố nhân tạo này nữa đâu. Nhưng tôi quá chán ghét cái lề lối đơn điệu và cuộc sống lắm rồi. Tôi cần có liều kích thích về tinh thần. Vả chăng, đó cũng là lý do tại sao tôi lại chọn cái nghề kỳ cục này, hay đúng hơn, lý dó tại sao tôi tạo ra nó, bởi lẽ trong loài người như tôi, tôi là kẻ độc nhất cõi đời này. - Tay thám tử tư độc nhất à? Tôi ngước mắt .- Nhà thám tử duy nhất mà người ta đến hỏi ý kiến – thêm - Về việc điều tra, sưu tầm, chính tôi là tòa án phúc thẩm khi mà những chàng thám tử như Gregson, Lestrade hay Athelney Jones bỏ cuộc thôi mò ra được nữa. - điều trở thành lề thói ở họ, xin nhắc qua thế thôi – những người ấy đến tìm tôi. Tôi xem xét các dữ kiện với tư cách giám định viên và phát biểu ý kiến với tư cách là chuyên gia. Trong những trường hợp như vậy, tôi chẳng đòi hỏi rằng vai trò của tôi phải được thừa nhận chính thức. Tên tuổi của tôi xuất báo chí. Công việc tôi làm, tự bản thân nó, và niềm sảng khoái tìm được môi trường hoạt động cho những tài năng thiên phú của tôi cũng là phần thưởng cao quý nhất cho tôi rồi. Vả lại, cũng có dịp trông thấy tôi làm việc trong vụ Jefferson Hope[1] rồi mà. - Quả có vậy . Và chưa bao giờ tôi lại kinh ngạc đến như thế. Kinh ngạc đến độ từ đó tôi lấy ra tư liệu để viết thành tập sách dưới cái tên kể ra cũng khá kỳ quặc "Chiếc nhẫn tình cờ"[2]. buồn bã gật đầu. - Vâng, tôi có xem qua. - Thẳng thắn mà tôi thể khen ngợi được. Việc điều tra là, hoặc phải là, khoa học chính xác; như vậy lúc nào nó cũng phải được tiến hành cách lạnh lùng và xúc động. Vậy mà lại tìm cách sơn phết cho nó màu sắc lãng mạn, cũng chẳng khác nào đưa chuyện tình hoặc vụ bắt cóc vào mệnh đề thứ năm của Euclid[3] vậy. - Nhưng yếu tố lãng mạn tự nó có sẵn cách khách quan rồi kia mà - Tôi lớn - Tôi đâu có quyền nhào nặn, sửa đổi các kiện cách tùy tiện được. - Trong những trường hợp như thế ta phải gạt ra ngoài số kiện, hoặc nếu có thuật lại, phải thuật lại theo ý nghĩa đúng đắn, hợp với tầm vóc của nội dung chuyện kể. Điều đáng lẽ phải được ghi nhận trong vụ này là lối lập luận lạ lùng có tính phân tích ngược từ quả lên nhân, nhờ đó mà tôi mới có thể phăng nó ra được. Lời phê bình này khiến tôi đâm bực mình, giận ta. Tôi chẳng động não chủ yếu là để làm ta được vừa lòng đó sao. Lòng kiêu hãnh của khiến ân hận rằng mỗi dòng tôi viết ra trong tập sách của tôi nhằm độc nhất vào những công việc tiến hành. nhiều lần, trong những năm tháng sống chung với ở phố Baker, tôi nhận ra thoáng kiêu căng qua cái thái độ điềm tĩnh và có tính chất lý thuyết của , nên tôi chẳng buồn cãi lại, chỉ chăm chú săn sóc vết thương ở chân mình. Cách đây khá lâu, viên đạn xuyên thủng qua đó, và tuy vậy tôi vẫn còn được, nhưng hễ cứ thời tiết thay đổi viết thương lại đau nhức.- Vừa rồi mạng lưới thân chủ của tôi lan đến các nước lục địa - Holmes vừa nhồi thuốc vào ống điếu bằng gỗ cây thạch thảo vừa tiếp - Mới tuần trước đây thôi, Francois le Villard có đến nhờ tôi giúp ý kiến. Đó là người cũng cố đôi chút tiếng tăm trong ngành cảnh sát tư pháp của Pháp. ta có sẵn cáitrực giác tinh tế của dân Celtic[4], nhưng lại thiếu hẳn những kiến thức rộng rãi có thể giúp ta vươn lên những đỉnh cao nghệ thuật của mình. Nội vụ liên quan đến bản chúc thư và nêu lên số điểm lý thú tôi gợi ý với ta là nên xem lại hai vụ tương tự, ở Riga năm 1857, ở St. Louis năm 1871; nhờ đó ta tìm ra lời giải đáp chính xác. Và đây là bức thư cảm ơn tôi vừa nhận được sáng nay.Vừa , đưa cho tôi tờ giấy vò nhàu, trông đến kỳ quặc. Tôi đọc lướt qua: bức thư rặt những từ to tát, như là "rực rỡ", " thành công tuyệt vời", " chuyện phi thường ít ai làm nổi" toàn là những từ tỏ lòng ngưỡng mộ nồng nhiệt của chàng người Pháp này.- Thư ấy viết như đệ tử viết cho thầy - Tôi .- Ồ! việc tôi giúp đỡ ấy xứng với lời khen tặng như thế đâu. - Shelock Holmes bằng giọng bông đùa - Bản thân ta cũng rất có tài; ta có được hai trong ba phẩm chất thiết yếu đối với người thảm tử toàn diện, đó là khả năng quan sát và khả năng suy diễn. ta chỉ còn hiếu hiểu biết, nhưng điều này có thể đến với thời gian. ta dịch những tập tiểu luận của tôi sang tiếng Pháp.- Những tiểu luận của à?- Ồ, biết gì sao? - vừa cười vừa lớn - Vâng, đúng vậy, tôi có tội là viết ra nhiều tập tiểu luận, nhưng tất cả đều thuộc về các vấn đề kỹ thuật. Chẳng hạn như tập tiểu luận này đây: "Về phân biệt các loại thuốc lá khác nhau". trăm bốn mươi loại xì gà, thuốc điếu và thuốc rời được kê ra trong đó, lại còn có những bản ảnh chụp màu để minh họa các dạng tro tàn thuốc lá khác nhau nữa cơ đấy. Đây là vấn đề ta thường gặp phải trong những vụ án hình . Tàn thuốc có thể là dẫn chứng vô cùng quan trọng. Chẳng hạn khi có thể quả quyết rằng án mạng nào đó là do người đàn ông hút xì gà Ấn Độ, điều này tất nhiên giới hạn tầm truy cứu của rồi. Đối với con mắt nhà nghề, khác nhau giữa tro đen của điếu thuốc hiệu "Trichinopoly" và tro màu trắng mịn của loại thuốc lá "Bird s Eye" cũng nét như giữa quả su su và củ khoai tây vậy.- quả là có tài siêu đẳng trong những chi tiết nhặt nhất!- Tôi biết đánh giá tầm quan trọng của chúng. Đây, xem , tập tiểu luận của tôi về việc dò tìm dấu chân, có bổ sung thêm số nhận xét về cách dùng thạch cao Paris để giữ lại dấu chân... cũng là cuốn sách kỳ lạ đấy. Nó bàn về ảnh hưởng nghề nghiệp hình dạng bàn tay, có ấn bản minh họa, cho thấy dạng bàn tay của thợ nề, của thủy thủ, tiều phu, thợ sắp chữ, thợ dệt, và thợ mài hột xoàn. Tập sách này có tầm lợi ích thiết thực đối với nhà thám tử khoa học, nhất là để tìm ra tiền sử của tên tội phạm nào đó hoặc trong trường hợp gặp những xác chết vô thừa nhận. À, mà khéo tôi lại làm cho đến phát bực mình vì những câu chuyện nhảm của tôi. - đâu! Tôi rất thích là đằng khác, nhất là từ khi tôi có dịp ứng dụng những câu chuyện nhảm ấy vào thực tế. À, mà có phải vừa lúc nãy có đề cập đến vấn đề quan sát, và diễn dịch phải ? Theo tôi hình như cái nọ phải bao hàm cái kia, ít ra trong phần nào đó, phải thế ?- Chậc, chỉ ít thôi! - vừa vừa ngả lưng dựa thoải mái vào ghế bành, trong khi từng cuộn khói xanh đặc tỏa lên từ chiếc ông điếu của - Này nhé, do quan sát, tôi biết rằng sáng nay có đến bưu điện phố Wigmore; nhưng chính nhờdiễn dịch mà tôi biết rằng gởi bức điện tín. - Đúng thế! Tôi lớn - Đúng ở cả hai mặt! Nhưng thú tôi bằng cách nào mà đạt đến kết luận như vậy. Bởi vì việc ấy, tôi quyết định cách đột ngột và chẳng với ai cả. - là đơn giản thôi, ạ - vừa lưu ý tôi, vừa cười về nỗi ngạc nhiên của tôi - Đơn giản cách vô lý đến nỗi lời giải thích nào cũng có vẻ là thừa. Thế nhưng, ví dụ này có thể dùng để xác định ranh giới giữa quan sát và diễn dịch. Này nhé, tôi để ý thấy những vết bùn đỏ giày của . Mà ngay trước mắt nhà bưu điện phố Wigmore, lòng đường vừa mới sụp xuống, và đất bùn vung vãi tứ phía thành thử khó lòng vào được nhà bưu điện mà phải qua đấy. Sau cùng, thứ đất ấy có màu đo đỏ đặc biệt mà theo chỗ tôi biết, nơi nào có ngoài nơi ấy. Tất cả những điều này là do quan sát. Và phần còn lại là diễn dịch. - Thế làm sao có thể diễn dịch ra bức điện tín kia? - Kìa, tôi biết chắc chắn rằng viết lá thư nào cả, bởi lẽ suốt cả buổi sáng nay tôi vẫn ngồi đối diện với mà. Tôi lại còn trông thấy bàn của lô tem và chồng bưu thiếp dày cộp. Thế tại sao lại ra bưu điện, nếu phải là để đánh điện tín? cứ bỏ tất cả những động cơ khác, cái động cơ còn lại là động cơ đúng. - Lần này đúng thôi - Tôi đáp sau hồi suy nghĩ - việc như vừa , là vô cùng đơn giản... Tuy nhiên cũng mong chớ cho tôi là kẻ khiếm nhã nếu tôi đem những lý thuyết của ra kiểm tra lại cách nghiêm khắc nữa. - Ồ, sao đâu - đáp - Có thể tôi khỏi phải dùng thêm liều cocaine thứ hai đấy. Tôi rất hân hoan mà chú tâm vào bài toán đặt ra cho tôi. - Tôi thường nghe bảo rằng khó lòng mà sử dụng đồ vật nào đó hàng ngày mà ta lại lưu lại dấu vết đó cá tính của ta, những dấu vết mà người quan sát lành nghề thế nào cũng tìm thấy. đây nhé, vừa mới đây thôi, tôi có được cái đồng hồ bỏ túi. Xin vui lòng cho biết ý kiến về những thói quen hoặc cá tính của người chủ cũ của nó.Tôi đưa chiếc đồng hồ với đôi chút ác ý, vì tôi vốn biết trước rằng việc khảo sát chắc chắn tài nào tiến hành được, và tịt ngòi ngay, hết lắm lời khoa trương nữa. nhấc đồng hồ lên xem nặng thế nào, quan sát kỹ mặt đồng hồ, mở vỏ ra và xem xét cách cẩn thận cách vận hành của nó, trước bằng mắt, sau dùng kính lúp. Tôi thể nào dằn được nụ cười mỉm trước vẻ mặt chưng hửng của khi đẩy chiếc đồng hồ trả lại tôi.- Có rất ít dấu vết - ghi nhận - Nó vừa được chùi dầu, nên tôi thiếu những dấu vết có ý nghĩa nhất. - Đúng thế đấy - Tôi đáp - Nó được lau chùi trước khi giao cho tôi.Tự thâm tâm, tôi trách bạn tôi đưa ra lời bào chữa khá là khập khiễng để khuất lấp thất bại của mình. Tôi tự hỏi ở chiếc đồng hồ lau chùi có thể rút ra những dấu vết gì? - Tuy được mỹ mãn lắm nhưng việc điều tra của tôi phải là hoàn toàn vô bổ - vừa vừa nhìn lên trần nhà bằng cái nhìn mờ nhạt và xa xôi - nếu tôi lầm chiếc đồng hồ này trước kia thuộc về người cả của mà ấy thừa hưởng lại của cha .- Có lẽ những mẫu tự đầu H.W khắc vào mặt sau vỏ đồng hồ gợi cho lối giải thích như thế phải ?- Hoàn toàn đúng như vậy. Mẫu tự W. chỉ họ gia đình . Đồng hồ này có từ gần 50 năm nay. Những mẫu tự cũng xưa như chính nó, như thế nó được chế tạo ra cho thế hệ trước nữa kia. Vật trang sức thường được giao cho con trai trưởng, người này thường mang tên người cha. Mà ông cụ, nếu tôi còn nhớ , qua đời từ nhiều năm nay. Do đó tôi suy ra đây có lúc nó thuộc quyền sở hữu của cả . - Cho đến đây, đúng đấy - Tôi - Nhưng còn tìm ra điều gì khác nữa ? - Đó là người bất cẩn và thiếu ngăn nắp. Thoạt đầu, ta gặp nhiều vận hội tốt đẹp, nhưng ta lại để phung phí mất . ta sống trong cảnh nghèo nàn túng bấn xen kẽ những thời thịnh vượng ngắn ngủi và ấy chết sau khi đâm ra nghiện ngập. Đấy, tất cả những gì tôi có thể tìm ra được. Lòng tôi ngập tràn cay đắng. Tôi nhảy ra khỏi ghế bành và sải từng bước giận dữ trong gian phòng mặc dầu chân bị đau. - là xứng đáng với chút nào cả, Holmes ạ! - Tôi hét lớn - Tôi bao giờ nghĩ rằng lại có thể cam tâm làm điều thấp hèn như vậy. dò hỏi về cuộc đời người khốn khổ của tôi, rồi lại kiếm cách làm cho tôi tin rằng do phương pháp ngông cuồng nào đó diễn dịch ra những chuyện như vậy. Đừng mong rằng tôi tin là tìm ra tất cả những điều này trong chiếc đồng hồ cũ kỹ. Quả là cung cách thiếu nhân ái, và để cho hết ý, nó chẳng khác nào cái trò quảng cáo bịp bợm đâu. - Ông bác sỹ thân mến của tôi ơi, tôi xin vui lòng thứ lỗi vậy - từ tốn - Lúc xét việc như vấn đề trừu tượng, tôi quên khuấy mất là nó đụng chạm trực tiếp đến và có thể làm cho đau khổ như thế. Tôi xin cam đoan với , Watson ạ, rằng trước khi xem xét cái đồng hồ kia, tôi tình chẳng biết tí gì về người của . Tôi cũng biết là có người nữa kia mà.- Trời ơi, thế làm sao có thể phát được những điều đó? Tất cả đều đúng , cho đến cả chi tiết nhặt nhất. - cũng là nhờ chút ít may mắn thôi! Tôi chỉ có thể ra những gì theo tôi có khả năng là đúng nhất mà thôi. tôi cũng ngờ là nó lại đúng đến như vậy. - Đấy phải là trò đoán mò chứ? - , đâu; tôi bao giờ đoán mò cả. Đó là thói quen đáng ghét, nó giết chết khả năng lý luận. Điều cho là lạ lùng chỉ lạ lùng vì theo dõi lối lập luận của tôi và chịu chú ý đến những kiện nhặt, từ đó suy diễn ra những kết luận to lớn. Chẳng hạn, lúc bắt đầu câu chuyện, tôi có là người của có tính cẩu thả. hãy quan sát kỹ phần dưới vỏ đồng hồ rồi thấy nó chẳng những nổi u ở hai chỗ mà lại còn đầy những vết trầy xước, do va chạm với những vật khác. Đó là xâu chìa khóa hoặc những đồng tiền lẻ mà ấy cho vào trong cùng túi. Thế chắc chắn phải là trò quỷ thuật nếu ta suy ra tính cẩu thả của người từng xem thường chiếc đồng hồ trị giá 50 guinea[5] như vậy. Mà cũng chẳng phải nhờ lối lập luận thiên tài nào đó mà tôi được là di sản gồm đồ vật giá trị đến như vậy chắc phải là quan trọng lắm.Tôi gật đầu, tỏ vẻ hiểu ý . - Mặt khác, những người làm nghề cầm đồ ở thường có thói quen dùng đầu mũi kim khắc vào mặt sau đồng hồ số biên nhận cấp khi đồ vật được đem cầm thế. Như thế tiện lợi hơn nhãn dán có thể thất lạc hoặc dán nhầm vật khác. Thế mà, có dưới bốn con số như vậy được khắc vào mặt trong vỏ đồng hồ. Từ đó, điều suy diễn thứ nhất: của thường lâm vào cảnh túng thiếu. Suy diễn thứ hai: ấy cũng từng sống qua những thời sung túc, nếu phải thế đâu ấy có thể chuộc lại chiếc đồng hồ kia được? Sau cùng, đề nghị nhìn kỹ vào nắm bên trong có lỗ nơi khóa núm vặn xuyên qua. người điều độ thể làm trầy trụa nó như vậy. Ngược lại, đồng hồ của những người nghiện rượu thường mang dấu vết bàn tay run rẩy khi lên dây cót đồng hồ. Như vậy còn gì là bí trong lối giải thích của tôi đâu? - Tất cả đều như ban ngày - Tôi đáp - Tôi rất ân hận bất công đối với . Lẽ ra, tôi phải biểu lộ lòng tin to lớn hơn nữa vào những năng lực của mới phải. Cho tôi xin phép được hỏi là nay có phải giải quyết vụ nào ?- . Bởi thế nên tôi mới phải dùng đến cocaine. Tôi tài nào sống mà bắt óc tôi phải làm việc. Ở đời còn có hoạt động nào khác đáng giá hơn đâu? Này, hãy đến gần cửa sổ đây này. Có bao giờ mà thế giới lại ảm đạm, tầm thường và buồn chán như thế này đâu? cứ nhìn vào đám sương mù vàng bệch giải rộng dọc theo con phố rồi vỡ vụn cách là vô ích vào những cái nhà buồn tẻ kia ! Còn có gì chán ngán và tầm thường hơn ? Này, ông bác sỹ của tôi ơi, hãy cho tôi biết , những năng lực của ta liệu có ích gì nếu ta mang ra sử dụng? Tội phạm tầm thường, cuộc sốngcũng tầm thường, chỉ có những phẩm chất tầm thường mới có cơ thao luyện ở cõi đời này thôi. Tôi định trả lời cho những câu tràng giang này có tiếng gõ cửa. Bà chủ nhà trọ bước vào mang theo tấm thiếp đặt chiếc mâm đồng.- Có mong được gặp ông - Bà với bạn tôi.- Mary Morstan - đọc. - Hừm! Tôi chẳng còn nhớ gì về cái tên này cả. Phiền bà mời người ấy vào hộ tôi, bà Hudson nhé. Ấy, bác sỹ đừng ! Tôi thích bác sỹ ngồi lại dự cuộc hội kiến này.
Chương 2: Trình bày nội vụ Cô Morstan bước vào phòng với dáng quả quyết. Đó là thiếu nữ tóc hoe vàng, nhắn và mảnh mai, y phục đơn giản và tầm thường, tuy rất thanh nhã khiến ta liên tưởng đến những điều kiện sinh hoạt hạn chế của . Chiếc áo, đồ trang sức cũng chẳng nữ trang, màu gạch non ngả sang màu xám. Cổ quấn dải khăn choàng đầu , cũng màu xám xịt ấy, may là có điểm thêm chiếc lông vũ màu trắng ở bên. Vẻ đẹp của ở trong đường nét thanh tú, ở trong nước da trong sáng, mà phảng phất trong nét tinh linh động, cởi mở và dịu dàng, trong đôi mắt xanh lớn, đa cảm và thăm thẳm. Kinh nghiệm của tôi về phụ nữ, vốn bao trùm nhiều nước ở ba lục địa, chưa bao giờ cho tôi được chiêm ngưỡng khuôn mặt nào biểu lộ tâm hồn tế nhị cách tuyệt vời như thế.Shelock Holmes đẩy ghế tới mời ngồi. Tôi nhận thấy ngay miệng run run và đôi tay co quắp lại, toàn là những dấu hiệu của xúc động nội tâm mãnh liệt. - Tôi đến gặp ông, thưa ông Holmes! - Nàng - bởi vì ông giúp bà Cecil Forrester vốn là người mà tôi phục vụ, gỡ được vụ rắc rối trong gia đình bà ấy. Tài năng và nhiệt tình của ông làm bà ấy cảm kích vô cùng. - Bà Cecil Forrester à? - nhắc lại, ra chiều nghĩ ngợi - À vâng, tôi nhớ giúp bà ấy việc nho . Tuy nhiên, nếu tôi còn nhớ , đó chỉ là vụ rất đơn giản thôi. - Vâng, nhưng đó phải là ý kiến của bà ta. Dầu sao chăng nữa, chắc là ông nghĩ như vậy về câu chuyện của tôi đâu. Tôi khó lòng mà tưởng tượng ra câu chuyện lạ lùng hơn, và hoàn toàn thể giải thích gì được. Holmes xoa tay vào nhau. Đôi mắt sáng ngời lên. Trong chiếc ghế bành, chồm tới trước với cái dáng nhìn nghiêng của loài chim săn mồi, và nét mặt đột nhiên biểu lộ tập trung tư tưởng đến là lạ lùng.- Mời trình bày trường hợp của - . lấy giọng của nhà doanh nghiệp. Địa vị của tôi lúc bấy giờ đâm ra khó xử, nên tôi đứng dậy cáo từ:- Mong quý vị miễn thứ cho tôi. Tôi rất đỗi ngạc nhiên khi người phụ nữ khoát bàn tay đeo găng giữ tôi lại.- Nếu bạn ông vui lòng ngồi lại - Nàng - ông ấy có thể giúp đỡ tôi rất nhiều. Tôi đành phải ngồi xuống. - Sau đây là vắn tắt các kiện xảy ra - Nàng tiếp - Cha tôi là sĩ quan phục vụ tại Ấn Độ. Ông gởi tôi qua thuở tôi hãy còn bé. Mẹ tôi mất sớm và ở đây tôi chẳng có người bà con nào. Vì vậy tôi được gởi vào ký túc xá, đúng ra rất là đàng hoàng, ở Edinburgh, và tôi lưu lại tại đó mãi đến năm 17 tuổi. Đến năm 1878, cha tôi, với quân hàm đại úy cấp trung đoàn được nghỉ phép 12 tháng và trở về đây. Ông gởi cho tôi điện tín từ London báo cho tôi biết là ông trở về bình an, và đợi gặp tôi ngay tại khách sạn Langham. Bức điện viết cách đầy lòng thương. Vừa đến London, tôi ngay tới khách sạn Langham. Tôi được người ta cho biết rằng đúng là đại úy Morstan có đăng ký phòng trọ tại đây, nhưng tối hôm qua ông ấy đâu đó mà chưa thấy trở về. Tôi chờ đợi trọn ngày hôm đó, nhưng bặt vô tín. Đến tối, theo lời khuyên của giám đốc khách sạn, tôi báo với cảnh sát sáng ngày hôm sau, mục rao vặt về việc này được đăng tất cả các báo. Công việc tìm kiếm của chúng tôi kết quả, và cũng kể từ ngày đó tôi chẳng nhận được tin tức gì về người cha bất hạnh của tôi. Ông trở về quê hương lòng chứa chan hy vọng tìm được chút bình yên và an ủi, ấy thế mà... Nàng đưa tay lên cổ, câu nghẹn ngào qua tiếng khóc. - Xin cho biết ngày, tháng xảy ra việc – Holmes vừa vừa mở sổ tay ghi chép ra. - Cha tôi mất tích ngày 3 tháng Chạp năm 1878, tính đến nay là gần 10 năm. - Còn hành lý sao? - Vẫn còn ở khách sạn đây. Nhưng cũng chẳng có dấu tích gì. Toàn là quần áo, sách vở, và rất nhiều vật hiếm, lạ mang từ đảo Andaman[1] về. Tưởng cũng cần thêm rằng cha tôi là sĩ quan đồn trú, chịu trách nhiệm về những tên tội phạm bị đày biệt xứ đến đó. - Ở thành phố ông ấy có bạn bè nào ? - Theo chỗ tôi biết, cha tôi chỉ có người bạn duy nhất: đó là thiếu tá Sholto, cùng đơn vị, trung đoàn bộ binh thứ 35 Bombay. Viên thiếu tá nay nghỉ hưu, trước đó thời gian về sống ở Thượng Norwood. Chúng tôi có tìm cách liên lạc với ông ấy; nhưng ông ấy lại ngờ rằng bạn ông ấy lại có mặt tại .- vụ khá lạ lùng đây - Holmes nhận xét.- À xin lỗi, tôi quên thuật lại với quý ông giai đoạn rối rắm nhất của câu chuyện. Cách đây 6 năm, ngày 4 tháng 5 năm 1882, nếu muốn chính xác hơn, nhật báo “Times”, có đăng mục rao vặt hỏi thăm địa chỉ của Morstan, và còn là nên cho biết tin tức về vì có lợi cho chính bản thân . Trong mục rao vặt đó, chẳng có tên, mà cũng có địa chỉ. Lúc bấy giờ, tôi vừa mới được thâu nhận làm quản gia trong gia đình bà Cecil Forrester. Theo lời khuyên của bà này, tôi cũng nhờ đăng báo địa chỉ của tôi. Cùng ngày, tôi nhận được qua bưu điện hộp nữ trang bằng giấy bồi, trong đựng duy nhất viên ngọc trai cực lớn nước sáng rất đẹp. Kể từ ngày hôm ấy, năm nào cũng vậy, vào cùng ngày, tôi lại nhận được bưu phẩm đựng viên ngọc trai như thế, mà chẳng có tên tuổi, địa chỉ gì của người gởi. Tôi hỏi ý kiến chuyên gia: những viên ngọc trai này thuộc chủng loại hiếm có và có giá trị to lớn. Mời ông cứ tự xem lấy mới thấy là đẹp biết nhường nào. - Nàng mở chiếc hộp đẹp, đưa chúng tôi xem 6 viên ngọc: những viên ngọc tinh thuần nhất mà tôi chưa từng thấy.- Câu chuyện của rất là kỳ thú - Shelock Holmes - Có còn gì nữa ? - Vâng, còn ạ. Mới hôm nay thôi ấy chính vì vậy mà tôi đến gặp ông đấy. Sáng nay tôi có nhận được bức thư. Thưa ông, đây. - Cám ơn, Holmes - Xin cho tôi xem cả phong bì. Dấu nhật ấn bưu điện London, khu vực Tây Nam. Ngày 7 tháng 7. Hừm! Ở phía góc, có dấu tay trái, có lẽ là của bưu tá. Loại phong bì 6 pence tập. Giấy viết thư thuộc loại sang. địa chỉ.Bức thư như sau:"Bảy giờ tối nay xin có mặt tại Nhà hát Lyceum, cạnh cột thứ ba lối ra tỉnh từ bên trái. Nếu tin tưởng, có thể mời hai người bạn theo. là nạn nhân của bất công và bất công này được đền bù. Xin đừng đem cảnh sát theo. Nếu , tất cả thất bại. Người bạn vô danh của cố.”- Thế đấy, quả là bí nho , ngồ ngộ. có dự tính gì , Morstan? - Đó lại chính là câu hỏi tôi muốn đặt ra với ông đấy. - Nếu thế , chắc chắn chúng ta đến điểm hẹn, , tôi và... dĩ nhiên, cả bác sỹ Watson nữa. Người viết thư cho chấp thuận cho mang theo hai người bạn: bác sỹ đây đúng là người mà ta cần. Chúng tôi từng làm việc chung với nhau. - Nhưng liệu ông ấy có muốn đến ? - Nàng hỏi bằng giọng thúc bách.- Tôi rất hãnh diện và sung sướng - Tôi sốt sắng - Nếu tôi có thể giúp phần nào đó.- Cả hai ông đều là tử tế quá - Nàng đáp - Tôi vốn sống cuộc sống thầm lặng, và tôi chẳng có ai là bạn bè để nhờ cậy cả. Tôi nghĩ là ta có đủ thời giờ nếu tôi trở lại đây lúc 6 giờ.- Nhớ đừng đến trễ nhé - Holmes - Cho tôi hỏi thêm câu. Tuồng chữ phong bì này có giống với tuồng chữ trông thấy mấy chiếc hộp đựng ngọc trai ? - Đây, tôi có sẵn đây - Nàng đáp và đưa ra 6 mẫu giấy. - quả là thân chủ gương mẫu, trực giác cho biết điều gì quan trọng trong nội vụ này. Nào, giờ ta hãy xem nào. Trải rộng mấy mẫu giấy lên bàn, so sánh bằng cái nhìn linh hoạt và sâu sắc. - Nét chữ giả mạo, trừ bức thư, song tác giả chắc chắn chỉ là - - Các bạn cứ xem kỹ chữ “e” kiểu Hy Lạp cứ xuất mỗi lúc tác giả thiếu chú ý và nét cong đặc biệt ở chữ "s” cuối từ[2]! Tôi chẳng muốn gây cho niềm hy vọng giả tạo, Miorxtan ạ, nhưng thấy có gì giống nhau giữa nét chữ này và nét chữ của cha ? - Hoàn toàn ạ. Hai tuồng chữ khác hẳn nhau. - Tôi cũng đoán trước câu trả lời ấy rồi. Thế xin hẹn đến sáu giờ chiều nay. Cho phép tôi giữ mấy tờ giấy này. Bây giờ chỉ mới ba giờ rưỡi và có thể tôi cần đến khoảng thời gian còn lại trước khi trở lại đây. Xin tạm biệt[3]!- Vâng, xin tạm biệt[4] - Thiếu nữ đáp lại.Cầm lại hộp ngọc trai, nàng mỉm cười duyên dáng và nhanh nhẹn ra về.Qua cửa sổ, tôi nhìn theo dáng thoăn thoắt của nàng đường phố, mãi đến khi chiếc khăn choàng đầu màu xám và chiếc lông vũ trắng tan biến giữa đám đông. - Chà! mới quyến rũ làm sao! - Tôi vừa lớn vừa quay lại với bạn tôi. đốt lại ống điếu và ngồi gọn sâu vào chiếc ghế bành, mắt nhắm lại. - à? - bằng giọng uể oải - Thế mà tôi để ý đấy. - đích thực là người máy? - Tôi - cái máy biết lý luận. Đôi khi tôi thấy hoàn toàn mất hẳn nhân tính. mỉm cười, đáp lại:- Có điều tối quan trọng là tôi được để bị ảnh hưởng bởi những tính chất riêng của từng người. thân chủ đối với tôi chỉ là yếu tố trong bài toán mà thôi. Tính cảm xúc cảm trở sức lập luận trong sáng và óc phán đoán lành mạnh. Người đàn bà quyến rũ nhất mà tôi từng biết bị treo cổ chỉ vì bà đầu độc 3 đứa con mình để lãnh món tiền bảo hiểm nhân mạng ký kết đầu chúng nó. Mặt khác, gã đàn ông đáng ghét nhất trong chỗ quen biết của tôi lại là người đầy lòng nhân ái, dám bỏ ra gần nửa triệu bảng cho kẻ nghèo khó. - Tuy nhiên, trong trường hợp đặc biệt này...- Tôi bao giờ đặt ngoại lệ. Với tôi ngoại lệ phủ nhận quy tắc. có bao giờ gặp dịp tìm hiểu tính tình của người qua nét chữ của họ ? Và nghĩ gì về tuồng chữ như thế này?- Nó trông dễ đọc và đều đặn - Tôi đáp - Tuồng chữ của người từng quen với công việc làm ăn, và có cá tính khá mạnh mẽ.Holmes lắc đầu, đồng ý. - hãy nhìn những chữ có vòng gút: chúng chẳng khác gì nhau lắm. Chữ “d” cũng có thể là chữ “a”, và chữ “l” có thể là chữ “e”. Những người có cá tính luôn luôn viết ràng những chữ có vòng gút, dầu cho họ có viết xấu đến đâu chăng nữa. Chữ “k” hơi run, và những chữ hoa chứng tỏ chút ít tự phụ... Thôi được. Giờ tôi phải . Tôi cần thêm vài tin tức. Để tôi giới thiệu với cuốn sách này trong khi chờ tôi; Watson ạ. Hay tuyệt đấy. Đó là cuốn "Kiếp đọa đày của con người"[5], của Winwood Reade. Trong vòng 1 tiếng nữa tôi trở về thôi. Tôi cầm lấy cuốn sách ngồi lại gần cửa sổ, song chẳng mấy chốc dòng suy nghĩ của tôi tách rời khỏi những thuyết lý táo bạo của nhà văn. Tôi hình dung lại thiếu nữ với nụ cười của nàng; tôi lại nghe thấy giọng uyển chuyển và êm ái khi nàng thuật lại điều bí lạ lùng bao trùm lên cuộc đời nàng.Nếu nàng vừa 17 tuổi lúc cha nàng mất tích, nay chắc nàng phải ở vào độ 27. Ôi, cái tuổi đẹp biết nhường nào? Cái tuổi thanh xuân, còn ở độ rực rỡ, tâm hồn vướng bụi vị kỷ và lại được kinh nghiệm đời lắng dịu xuống... Tôi ngồi trong ghế bành, mải mơ màng như vậy cho đến khi những ý nghĩ độc hại ùa đến trí óc tôi. Thế là tôi đâm nhào đến bàn giấy và đọc ngấu nghiến đến quên mình tập thảo luận sau cùng về bệnh lý học. Nhưng, tôi là cái gì kia chứ? bác sĩ phẫu thuật trong quân đội, khổ sở vì cái chân yếu đuối và trương mục ngân hàng lại càng yếu kém hơn nữa. Thế sao tôi lại có thể thả hồn theo dòng suy nghĩ ngông cuồng đến thế? Người thiếu nữ kia chẳng qua cũng chỉ là thành phần, yếu tố trong bài toán mà thôi. Nếu tương lai tôi có đen tối nữa, tốt hơn là cứ nhìn thẳng vào nó, mặt đối mặt, như con người còn hơn là che đậy nó sau những hình ảnh ngông cuồng huyễn hoặc do óc tưởng tượng thêu dệt nên.
Chương 3: tìm giải đáp Mãi đến 5 giờ rưỡi Holmes với trở về, hoạt bát và tươi cười, trông vui vẻ (tâm trạng này, ở , thường xen kẽ với tình trạng suy sụp sâu sắc). - Trong vụ này chẳng có gì là bí lắm đâu! - vừa vừa đón lấy tách trà tôi mới rót cho - Các kiện xảy ra dường như chỉ chấp nhận có lối giải thích mà thôi.- Sao? tìm ra lời giải đáp rồi à? - ra, như thế cũng quá xa đấy! Tôi mới chỉ tìm ra kiện có ý nghĩa, thế thôi; nhưng nó rất có ý nghĩa. Còn thiếu số chi tiết. vậy, lúc tra cứu kho lưu trữ báo “Times”, tôi vừa phát ra rằng thiếu tá Sholto, ở Thượng Norwood, nguyên là sĩ quan thuộc trung đoàn 35 bộ binh, chết ngày 28 tháng Tư năm 1882.- Có lẽ tôi hơi tối dạ Holmes ạ, nhưng tình tôi chẳng thấy ý nghĩa gì trong đó cả. - à? làm tôi ngạc nhiên đấy! Mời xét lại các kiện sau đây: Đại úy Morstan mất tích. Người duy nhất mà ông ta quen biết ở London là thiếu tá Sholto. Nhưng ông này quả quyết là biết đại úy có mặt ở . Bốn năm sau, Sholto chết. Trong tuần lễ tiếp theo sau cái chết, con đại úy Morstan nhận được món quà có giá trị rất lớn, và năm nào cũng nhận được như vậy. Bức thư ngày hôm nay mô tả này như là nạn nhân của bất công nào đó. Thế , với này, ngoài mất tích của người cha ra, phải chịu đựng những thiệt hại nào nữa chăng? Và tại sao những món quà lại khởi đầu ngay sau khi Sholto chết, nếu phải là vì người thừa kế của ông này, phát ra được bí nào đó nên mới nảy ra ý muốn đền bù lại thiệt hại cho ta? Hay là có giả thuyết nào khác ăn khớp với tất cả các kiện kia chăng? - Dẫu sao đây cũng là cách khá kỳ quặc để đền bù lại cho mất tích của người cha! Mà cách tiến hành cũng lạ lùng nữa chứ? Mặt khác, tại sao lại phải đợi đến hôm nay mới viết lá thư kia, mà viết ra trước đây 6 năm? Sau cùng,còn vấn đề đền bù thiệt thòi nữa chứ? Đền bù bằng cách nào? Bằng cách trả lại người cha cho con chăng? Ta thể tin rằng người cha vẫn còn sống. Và người thiếu nữ kia là nạn nhân của bất cứ thiệt thòi nào khác. - Vâng, có khó khăn đấy! Nhưng chuyến của chúng ta chiều nay san bằng tất. A! Cỗ xe ngựa hòm đây rồi! Morstan ngồi bên trong ấy, sẵn sàng chưa? Nào, ta xuống , quá 6 giờ rồi đấy. Tôi với lấy cái mũ và cây gậy chống to nhất. Tôi nhận thấy Holmes lấy khẩu súng ngắn trong ngăn kéo cho vào túi. Vậy là nghĩ rằng câu chuyện tối nay có hướng phức tạp rắc rối hơn. Morstan thu mình trong chiếc áo choàng màu tối; khuôn mặt thanh tú phớt xanh nhưng vẫn điềm tĩnh. Có lẽ nàng cần phải có nhiều nghị lực hơn người đàn bà bình thường, mới cảm thấy xốn xang, hồi hộp trước chuyến kỳ lạ mà chúng tôi sắp sửa dấn thân vào. Nếu căn cứ vào lối trả lời rành mạch của nàng đối với những câu hỏi của Holmes nàng rất tự chủ. - Qua thư từ - Nàng - Cha tôi kể rất nhiều về thiếu tá Sholto. Hai người chắc phải là thân nhau lắm. Chắc hẳn họ rất thường gặp nhau vì cả hai đều chỉ huy binh sĩ đảo Andaman. À, tôi vừa sực nhớ ra người ta có tìm thấy bàn giấy của cha tôi tài liệu là lạ. Chẳng ai hiểu gì cả. Tôi nghĩ là nó có tầm quan trọng nào đó. Nhưng có lẽ ông cũng muốn xem qua. Thưa ông, đây. Holmes cẩn thận mở tờ giấy ra, đặt lên đầu gối vuốt lại cho phẳng phiu. Rồi dùng kính lúp xem kỹ mảnh giấy đó. - Loại giấy này được chế tạo tại Ấn Độ - nhận xét - có lúc nó được ghim vào tấm bảng con. Sơ đồ vẽ ra trong đó xem như là họa đồ phần của tòa nhà to lớn có rất nhiều lối ra vào và hành lang. dấu chữ thập được đánh dấu bằng mực đỏ. Bên dấu chữ thập, có chú thích: "3,37 tính từ bên trải qua" viết bằng bút chì. Ở góc trái, kiểu linh tự trông giống bốn chữ thập xếp hàng cạnh nhau. Cạnh đó, có ghi bằng nét chữ vụng về và thô kệch: "Dấu Bộ Tứ. Jonathan Small, Mahomet Singh, Abdullah Khan, Dost Akbar". - , ạ. Thú là tôi chả thấy tài liệu này có liên quan gì đến nội vụ của chúng ta. Song có điều chắc là nó quan trọng; chẳng thế mà nó được gấp xếp cẩn thận vào ví, vì mặt trái cũng sạch như mặt phải.- Đúng vậy, tối tìm thấy nó trong ví của cha tôi, Morstan . - Thế nên cất giữ nó cho kỹ lưỡng, Morstan ạ. Nó có thể giúp được việc cho ta đấy. Tôi chợt có ý nghĩ là phải chăng vụ này còn sâu sắc và tinh vi hơn là tôi tưởng lúc ban đầu. Chắc là tôi phải duyệt xét lại quan điểm của tôi. Holmes thu mình vào góc ghế xe ngựa. Nhìn thoáng qua vầng trán hằn sâu những nếp nhăn và cái nhìn xa vắng của , tôi đoán ra là suy nghĩ lung lắm. Morstan và tôi to về chuyến này của chúng tôi và về kết quả có thể có được của nó, nhưng Holmes vẫn giữ lấy thái độ dè dặt khó hiểu mãi cho đến cuối cuộc hành trình. Dạo ấy là vào tháng Chín, buổi chiều tối cũng ảm đạm như ban ngày. màn sương dày đặc và ẩm ướt thấm sâu vào thành phố lớn. Từng cụm mây màu đất bùn lê thê cách thiểu não đầu thành phố lầy lội. Dọc theo phố Strand, những trụ đèn chỉ còn là những điểm sáng phân tán loãng và như tẩm dầu hắt ra khoang ánh sáng yếu ớt xuống lòng đường nhầy nhụa. Đèn vàng trong tủ kính chiếu sáng đó đây bầu khí ẩm hơi nước. Tưởng chừng như có điều gì quái dị khác thường trong cảnh diễu hành vô tận của những khuôn mặt buồn thảm hay hân hoạn, âu lo hay mãn nguyện. Lướt từ vùng tối ảm đạm ra vùng ánh sáng để rồi lại rơi vào cảnh tối tăm mờ mịt, những khuôn mặt ấy biểu tượng cho cả đám nhân loại. Bình thường tôi đâu có dễ gì bị xúc cảm, ấy thế mà cái ngoại cảnh ấy kết hợp với tính chất lạ lùng trong công việc chúng tôi làm khiến cho tôi phải xuống tinh thần. Thái độ của Morstan cũng giống như tôi vậy thôi. Còn Holmes lại có thể vượt lên những ảnh hưởng tương tự. lật sổ tay, đặt lên đầu gối, đọc dưới ánh sáng của cây đèn bỏ túi.Tại Nhà hát Lyceum, thiên hạ chen lấn nhau trước cửa ra vào hai bên. Dọc theo mặt tiền nhà hát, xe ngựa hòm và xe tư nối đuôi nhau thành hàng dài bất tận, các ông các bà xuống xe, súng sính trong bộ dạ phục. Chúng tôi vừa đến cột thứ ba là nơi hẹn gặp, người đàn ông thó tóc vàng sẫm, song linh hoạt, mặc cải trang làm người đánh xe ngựa tiến lại gần chúng tôi.- Các ông là người theo Morstan? - Gã hỏi. - Tôi là Morstan, còn hai ông này là bạn tôi - Nàng đáp. Gã ngước mắt nhìn chúng tôi, ánh nhìn xoi mói lạ thường.- cũng miễn lỗi cho, Morstan ạ. giọng có phần hơi xấc xược, nhưng phải lấy danh dự mà bảo đảm rằng trong hai ông đây ai là cảnh sát mới được.- Tôi xin bảo đảm đúng nhứ vậy. - Nàng trả lời. Gã huýt lên tiếng lanh lảnh; đứa bé dắt cỗ xe lại và mở cửa. Gã đàn ông leo lên ghế người đánh xe trong khi chúng tôi ngồi vào bên trong. Chúng tôi vừa an vị gã quất ngựa và đưa chúng tôi vào những đường phố sương mù với tốc độ điên cuồng. Hoàn cảnh chúng tôi kể cũng oái oăm , chúng tôi đến nơi nào biết với những lý do cũng . Nghĩ lại lời mời này, hoặc là trò bịp bợm từ đầu đến cuối - giả thiết này khó lòng đứng vững được - hoặc đây là bằng chứng cho thấy rằng có những cố quan trọng được chuẩn bị. Morstan có vẻ quả quyết dứt khoát hơn bao giờ hết. Tôi tìm cách làm cho nàng khuây khỏa bằng vài mẩu chuyện phiêu lưu của tôi hồi còn ở Afghanistan. Nhưng đúng ra bản thân tôi cũng hồi hộp muốn biết nơi chúng tôi đến, nên câu chuyện tôi kể cũng đâm ra lộn xộn phần nào. Cho đến bây giờ nàng vẫn còn quả quyết là hồi đó tôi kể cho nàng nghe giai thoại cảm động: có đầu mũi súng xuất bên trong lều tôi nghỉ vào lúc nửa đêm và tôi chụp ngay lấy khẩu súng săn của mình bắn về hướng đó.Dầu sao tôi cũng quan tâm đến lộ trình chúng tôi theo hơn là những câu chuyện cũ rích ấy. Lúc đầu, tôi theo dõi hướng của chúng tôi nhưng về sau, chẳng mấy chốc mà sương mù, tốc độ xe chạy và hiểu biết khá hạn chế của tôi về London khiến tôi tài nào theo dõi được nữa. Tôi chẳng còn biết gì nữa, chỉ điều là chúng tôi đoạn đường khá dài. Còn Shelock Holmes vẫn bám sát lộ trình. gọi thầm tên các khu phố và những con đường quanh co mà xe chúng tôi ào ào băng qua. - Phố Rochester Row - bảo - Giờ là Quảng trường Vincent. Ta đến đường Vauxhall Bridge. Dường như ta chạy về phố Surrey. Vâng, quả đúng như tôi nghĩ. Bây giờ, ta chạy cầu. có thể thấy lấp lánh ánh nước sông. vậy chúng tôi có thể nhận đoạn sông Thames hắt bóng cách yếu ớt mấy ngọn đèn đường. Nhưng rồi xe qua bên kia cầu, vào những con đường quanh co khúc khuỷu. - Đường Wordsworth - Bạn tôi đọc tên - đường Priory, hẻm Lark Hall, Quảng trường Stockwell, phố Robert, hẻm Cold Harbour. Chà, cuộc điều tra của chúng ta có vẻ gì là đưa ta đến khu phố sang trọng nào đó đâu... Thực tình các đường phố chẳng có phút gì là hấp dẫn cả. Nét đơn điệu của những ngôi nhà gạch thảng hoặc mới được điểm bằng vài quán cà phê ở ngã tư đường. Tiếp đến, những tòa biệt thự hai tầng ra giữa mảnh vườn bé tí hon. Rồi lại đến hàng dài bất tận những ngôi nhà mới tinh màu sắc lòe loẹt, trông chẳng khác nào những ống vòi quái dị mà thành phố khổng lồ tung và o vùng nông thôn lân cận. Sau cùng chúng tôi dừng lại trước căn nhà thứ ba con đường xe mới ngoặt vào. Những căn nhà khác có vẻ như chưa có người ở. Căn nhà chúng tôi dừng lại cũng tối tăm như mấy căn nhà ấy, nhưng ở cửa sổ nhà bếp có ánh đèn leo lét. Chúng tôi vừa gõ cửa gia nhân người Ấn Độ, đầu chít khăn vàng, lụng thụng trong bộ y phục có thắt lưng cũng màu vàng, ra mở cửa. Có vẻ gì đó, hòa hợp trong cảnh xuất đầy màu sắc phương đông đóng khung trong ô cửa của căn nhà ngoại ô tầm thường.- Chủ nhân tôi chờ đời quý ngài! Gã gia nhân . Cùng lúc, giọng lanh lảnh và chói chang cất lên từ bên trong: - Mời họ vào, khitmutgar[1] - Giọng ấy thét lớn. Đưa họ vào đây ngay.
Chương 4: Câu chuyện của người hói đầu Chúng tôi theo người gia nhân Ấn Độ dọc theo hành lang bẩn thỉu, thiếu ánh sáng và thiếu cả bàn ghế. Cuối hành lang, mở cánh cửa bên tay phải. Ánh đèn vàng rực đón tiếp chúng tôi. Giữa vùng sáng chói chang đột ngột đó ra người đàn ông thỏ thó với cái đầu hói khổng lồ bóng loáng. vành tóc hung chạy quanh đầu tự nhiên gợi cho ta hình ảnh đỉnh quả núi nổi lên từ giữa đám rừng thông. Người đàn ông đứng thẳng, vặn đôi tay với nhau, vẻ bứt rứt. Nét mặt thay đổi ngừng, hết mỉm cười rồi lại cau có mà ta chẳng biết tại sao. Ngoài ra, môi dưới của ông ta bị tật trễ xuống, để lộ hàng răng vàng bệch và mọc lộn xộn. Ông tìm cách che đậy bằng cách chốc chốc lại đưa tay che phần dưới mặt. Ông có vẻ còn trẻ, tuy bị hói đầu: thực ra, ông vừa mới ba mươi tuổi. - Kính hầu , Morstan! Ông nhắc nhắc lại bằng giọng lanh lảnh - Kính hầu quý ngài: Xin mời quý ngài hạ cố bước vào bên trong phòng bé của tôi. Nó lớn lắm đâu; thưa , song tôi thiết trí nó theo sở thích của tôi: thánh đảo huy hoàng giữa bãi sa mạc nóng bỏng của Nam London. Cả ba chúng tôi đều bàng hoàng ngơ ngẩn trước quang cảnh gian phòng ông mời chúng tôi vào. Trong ngôi nhà buồn tẻ này, gian phòng trông đến lạc lõng, chẳng khác nào viên kim cương tinh khiết nhất lại gắn vào chiếc nhẫn đồng. Bốn bức tường được trang hoàng bằng thảm và màn với màu sắc và nghệ thuật rất tuyệt vời, đôi chỗ người ta vén lên chút để làm nổi bật hơn lọ cổ phương Đông hoặc bức tranh lồng khung sặc sỡ. Tấm thảm trải lên sàn nhà màu hổ phách có vân đen, dày đến độ chân ta lún vào đấy khoan khoái như bước lênmột lớp rêu. Hai tấm da cọp rộng lớn tăng thêm vẻ huy hoàng Đông Phương. cỗ điếu cày to tướng đặt cái mâm chẳng làm giảm vẻ đẹp đẽ của toàn cảnh chút nào. Từ chiếc đỉnh trầm treo bằng sợi dây vàng gần như mắt trông thấy được, ngay giữa gian phòng, tỏa ra mùi hương nồng thắm.Người đàn ông vừa lăng xăng vừa tự giới thiệu:- Tôi là Thaddeus Sholto. chắc hẳn là Morstan? Còn các ông đây là...? - Xin giới thiệu: đây là ông Shelock Holmes và bác sỹ Watson. - Ồ, bác sỹ à? Ông la lớn, vẻ kích động ràng - Thế ông có mang ống chẩn bệnh theo ? Tôi có thể hỏi thăm ông là...? Xin ông vui lòng...? Tôi rất lo ngại biết cái mão biện mạc của tôi có hoạt động tốt , và nếu phải là quá lợi dụng lòng tốt của ông ...? Tôi nghĩ là cái động mạch chủ của tôi sao, nhưng tôi rất mong được biết ý kiến của ông về cái mão biện mạc. Tôi khám tim cho ông theo lời ông cầu, nhưng thấy chẳng có gì là bất thường, chỉ có điều là hình như ông đau khổ về nỗi lo sợ thầm kín nào đó: Toàn thân ông ta run lẩy bẩy từ đầu xuống chân thế kia.- Mọi đều có vẻ bình thường - Tôi bảo - Ngài chẳng có lý do gì để phải lo lắng cả. - Xin cũng vui lòng bỏ qua cho tôi nỗi lo âu hồi hộp này, Morstan ạ - Ông bằng giọng nhàng hơn - Sức khỏe của tôi rất yếu kém, và từ lâu nay cái biện mạc ấy vẫn làm tôi băn khoăn mãi. Nay tôi rất đỗi vui mừng được biết rằng có gì đáng ngại. Này , nếu thân phụ làm nhọc tim mình quá độ, hôm nay ông ấy có thể vẫn còn sống đấy. tôi muốn tát tai ông ấy quá. Lối năng thô bạo và thờ ơ về chuyện đau buồn như thế làm tôi tức đến lộn ruột. Morstan ngồi xuống, mặt mày tái nhợt, đôi môi trắng bệch ra.- Trong thâm tâm, tôi cũng biết là cha tôi chết rồi. - Tôi có thể thuật lại cho mọi chi tiết. Hơn nữa, tôi có thể đem lại công bằng cho . Và tôi làm đúng như thế, dù Bartholomew của tôi có gì nữa. Tôi rất mừng là các bạn có mặt ở đây. phải chỉ vì họ làm cho an tâm mà còn vì họ là nhân chứng cho những điều tôi sắp và làm. Bốn chúng ta đây cũng đủ đương đầu với Bartholomew của tôi rồi. Nhưng ta chớ để kẻ lạ xen vào? Cảnh sát hay các viên chức khác cũng thế! Nếu có can thiệp phải lúc ta có cách thu xếp mọi chuyện rất thỏa đáng. Nếu làm rùm beng chuyện này lên Bartholomew bực mình lắm đấy. Ông ngồi chiếc ghế tròn thấp, cặp mắt xanh yếu ớt và kèm nhèm nhìn chúng tôi như lục vấn.- Riêng về phần tôi, những điều ông sắp sửa ra chắc là xa hơn những suy nghĩ của tôi lắm đâu - Holmes bảo. Tôi gật đầu đồng tình. - Điều đó tốt thôi! - Ông ta : - Rất tốt thôi! Tôi có thể mời dùng ly rượu Chianti được chăng, Morstan? Hoặc ly Tokay nhé? Tôi chẳng có thứ rượu vang nào khác. Tôi khui chai nhé? à? Thế tôi mong rằng khói thuốc làm khó chịu: Thuốc lá phương Đông có mùi thơm đậm đà. Tôi hơi nóng tính, như thấy đấy, và thứ thuốc điếu cày này đối với tôi là liều an thần tuyệt diệu.Ông đưa ngọn nến xích lại gần và trong khoảnh khắc từng tăm khói thuốc lọc qua nước màu hồng. Ngồi thành hình bán nguyệt, đầu hơi chồm về phía trước, cằm tỳ lên bàn tay, cả ba chúng tôi chăm chú nhìn con người bé với cái đầu to tướngláng bóng ấy, đối diện với chúng tôi, rít từng hơi thuốc ống điếu bằng dáng điệu thiếu tự tin.- Sau khi quyết định bắt liên lạc trực tiếp với quý vị - Ông - tôi cũng ngần ngại lắm mới cho biết địa chỉ của mình. Tôi e rằng quý vị theo lời cầu của tôi, đem theo những kẻ có thể gây ra phiền hà. Thế nên tôi mạn phép định với quý vị điểm hẹn sao cho Williams có thể trông thấy quý vị trước. Tôi hoàn toàn tin tưởng ta. Vả lại tôi cũng căn dặn ấy đừng đưa quý vị đến đây, nếu thấy có dấu hiệu khả nghi. Quý vị chắc cũng miễn chấp cho tôi về những biện pháp phòng đó, nhưng tình là tôi sống cuộc đời có phần dật. Hơn nữa, có gì làm cho tính mẫn cảm của tôi, mà tôi có thể coi là rất tinh tế, phát ghê tởm bằng tên cảnh sát. Tôi có xu hướng bẩm sinh là tránh mọi hình thức thô bạo; và rất hiếm khi tôi tiếp xúc với cái đám bằng dân hạ đẳng kia. Như quý vị thấy, tôi sống trong khung cảnh thanh lịch. Tôi có thể tự cho tôi là người bảo vệ nghệ thuật. Ấy, nhược điểm của tôi là ở chỗ đó. Cảnh này là bức tranh của họa sỹ Corot chính hiệu đấy. Còn đây, về bức tranh này của họa sỹ Salvator Rosa, chuyên gia có thể dè dặt nêu lên vài điểm yếu; nhưng ngược lại, bức tranh này của Bouguereau, có gì phải bàn cãi thêm nữa. Tôi có xu hướng rệt với trường phái hội họa của Pháp mới đây, thú như vậy.- Xin lỗi ông Sholto, Morstan cất tiếng - Tôi đến đây theo lời cầu của ông để nghe những điều ông muốn với tôi. Bây giờ cũng muộn lắm rồi, và tôi mong sao cuộc hội kiến này càng chóng càng tốt. - Dẫu cho rằng êm xuôi, cũng phải còn lâu lắm ạ. - Ông đáp - Chắc chắn là ta phải đến Norwood để gặp Bartholomew của tôi. Chúng ta cố gắng thuyết phục ấy làm cho ấy phải nghe ra lẽ phải mới được. ấy rất giận tôi vì tôi làm điều mà tôi cho là đúng. Tối qua chúng tôi gần đến chỗ cãi lộn nhau rồi đấy. Quý vị thể tưởng tượng được mỗi khi ấy nổi giận ấy khủng khiếp như thế nào.- Nếu cần đến Norwood tốt hơn có lẽ ta nên bây giờ chăng? - Tôi đánh bạo .Ông vụt cười đến đỏ bừng cả tai.- được đâu! Ông kêu lên - Tôi biết ấy phản ứng ra sao nếu tôi đưa quý vị đến đấy cách đột ngột như vậy. ạ, chưa tiện, tôi cần giải thích cho ấy vị trí của mỗi người trong chúng ta. Và trước hết, cần phải thêm là trong câu chuyện này, còn số điểm mà chính tôi cũng còn chưa được tỏ tường. Tôi chỉ có thể trình bày cho quý vị thấy những gì mà tôi được biết. Thiếu tá John Sholto, thuộc đạo quân ở Ấn Độ, là thân sinh ra tôi, chắc quý vị cũng đoán biết. Ông nghỉ hưu cách đây gần 11 năm và đến định cư tại biệt trang Pondicherry, khu Thượng Norwood. Tại Ấn Độ ông rất giàu; lúc trở về, ông mang theo số tiền kếch sù, bộ sưu tập phong phú những báu vật hiếm có, và sau cùng là số gia nhân người bản xứ. Thế rồi ông tậu ngôi nhà và sống rất đế vương. Chúng tôi, Bartholomew và tôi là con song sinh, độc nhất.Tôi nhớ rất nỗi sửng sốt khi hay tin đại úy Morstan mất tích. Chúng tôi đọc chi tiết nội vụ đăng trong các nhật báo, và được biết ông ấy là bạn thân của cha tôi, nên chúng tôi công nhiên thảo luận vụ ấy trước mặt ông. Vả lại; chính ông cụ cũng tham gia ý kiến với chúng tôi để giải thích điều bí này. Nhưng tuyệt nhiên, bao giờ, trong hai chúng tôi lại có ý ngờ rằng ông cụ lại giữ kín điều bí mật tận đáy lòng. Tuy nhiên, ông cụ biết , và đời này chỉ có mình ông cụ mà thôi, về số phận của Arthur Morstan. Có điều chúng tôi cảm thấy điều bí nào đó, hiểm nguy đe dọa cha chúng tôi. Ông cụ rất sợ phải ra phố mình và mướn cả hai cựu võ sĩ quyền chuyên nghiệp làm người gác cổng. Williams, người đưa quý vị đến đây tối nay là trong hai tay đó. có dạo chàng này là vô địch hạng của nước đấy. Cha chúng tôi muốn thổ lộ nguyên nhân những nỗi sợ hãi của ông, nhưng ông cụ vô cùng kinh tởm những người chân gỗ, đến độ, ngày nọ, ông cụ do dự bắn phát súng ngắn vào người như thế, mà thực ra đó chỉ là nhân viên chào hàng vô hại kiếm mối. Chúng tôi phải trả khoản tiền rất lớn mới giữ kín được việc này. tôi và tôi sau cùng rồi cũng cho đây chỉ là tính ngông của tuổi già thôi. Nhưng các cố tiếp theo buộc chúng tôi phải thay đổi ý kiến. Đầu năm 1882 trong lúc đọc báo trước bữa điểm tâm, cha tôi nhận bức thư từ Ấn Độ gởi sang. Ông suýt ngất xỉu và cũng từ ngày đó ông cụ héo hon dần. Lúc ấy chúng tôi đọc được nội dung lá thư kia, nhưng đến khi ông cụ tỉnh lại tôi thấy nó chỉ gồm vài câu viết hí hoáy. Suốt nhiều năm sau, ông cụ mắc chứng sưng gan; tình trạng suy sụp rất nhanh. Khoảng cuối tháng Tư, chúng tôi được thông báo là ông cụ còn hy vọng gì nữa và muốn chuyện với chúng tôi lần cuối. Khi chúng tôi bước vào phòng, ông cụ ngồi, người được đỡ bằng nhiều gối, và thở rất khó nhọc. Ông bảo chúng tôi khóa cửa lại và ngồi xuống bên cạnh giường. Nắm chặt lấy tay chúng tôi, ông cụ thuật lại chúng tôi nghe câu chuyện là ly kỳ. Cơn xúc động và đau đớn đôi lúc khiến ông phải ngắt lời. Tôi cố gắng kể lại nguyên văn lời ông: "Vào giây phút cuối cùng này - Ông cụ - chỉ còn điều duy nhất làm cha khổ tâm: đó là cung cách cha đối xử với mồ côi của bạn Morstan đáng thương của cha. Do cái tính keo kiệt đáng nguyền rủa vốn là nguyên nhân tội lỗi của cha, bé bị truất mất kho báu mà ít ra nó cũng có quyền được hưởng nửa. Tuy nhiên, chính cha cũng sử dụng đến của ấy, bởi vì tính keo kiệt khiến cha đâm ra mù quáng và ngu xuẩn. Của cái khiến cha quên hết tất cả nên cha muốn chia sớt cho ai, dầu ít đến đâu chăng nữa. Các con có trông thấy chuỗi ngọc bên cạnh lọ thuốc quinine của cha ? Đấy, mãi cho đến nay, cha vẫn chưa quyết định dứt khoát là nên xa nó đấy, các con à. Vì thế mà cha lấy nó ra với quyết định gởi nó cho kia đấy. Vậy, nay đến lượt các con, các con hãy gởi cho ấy phần công bằng trong kho báu vật Arga[1] nhưng chớ gởi gì cả, dẫu chỉ là hạt ngọc trước khi cha chết. Dầu sao cũng có rất nhiều người còn đau yếu hơn cha mà vẫn bình phục được!". Giờ cha cho các con biết Morstan chết như thế nào - Ông cụ tiếp - Từ lâu, ông ấy mắc chứng đau tim, nhưng chẳng cho ai biết cả. Chỉ có mình cha là chuyện ấy. Dạo còn ở bên Ấn Độ, nhờ thời cơ đặc biệt lạ lùng, ông ấy và cha nắm trong tay kho báu to lớn. Cha chuyển nó về và ngay tối hôm về nước, Morstan đến đòi phần mình. Ông ta bộ từ nhà ga và chính Lal Chowdar, tên gia nhân trung thành của cha chết từ sau dạo ấy, đưa ông ta vào nhà. cuộc cãi vã bùng ra sau khi ông ấy và cha bàn tính chuyện chia chác kho báu. Lúc tức giận cực điểm, Morstan vụt đứng dậy, rồi đột ngột đưa tay sang bên. Mặt mất hết thần sắc, ông ngã ngửa người ra. Đầu ông chạm mạnh vào góc chiếc hộp đựng báu vật. Cha cúi xuống nhìn xem và kinh hoàng khi thấy ông ta chết. Cha ngồi bất động hồi lâu trong ghế bành, đầu óc trống rỗng, chẳng biết phải làm gì nữa, ý nghĩ đầu tiên của cha lúc bấy giờ dĩ nhiên là chạy cầu cứu. Nhưng nếu thế chẳng hội đủ điều kiện để cha bị buộc vào tội sát nhân đó sao? Cái chết của ông ta xảy đến trong cuộc cãi vã; lại còn vết da đầu nứt lúc ông ấy té; bao nhiêu suy đoán chống lại cha. Hơn nữa, cuộc điều tra chính thức phát về kho báu vật kia, điều mà cha chẳng muốn phổ biến tí nào. Morstan báo với cha rằng: chẳng ai hay biết gì về việc ông ấy đến nhà cha; vậy cũng chẳng cần để cho ai biết thêm làm gì nữa. Cha mải suy nghĩ như thế , lúc ngước mắt lên, bỗng dưng cha thấy Lal Chowdar ra trong khung cửa. bước vào tiếng động rồi khóa trái cửa lại."Thưa chủ nhân, ngài đừng e sợ gì cả! bảo - Chẳng cần để cho ai biết ngài giết ông ta. Ta đem giấu cho xa còn ai mà biết nữa?" - Ta giết ông ấy! Lal Chowdar lắc đầu mỉm cười. "Tôi nghe thấy, thưa chủ nhân - bảo -Tôi nghe cuộc đấu khẩu và tôi cũng nghe tiếng nổ. Nhưng miệng tôi khóa lại rồi. Mọi người trong nhà ngủ. Nào, ta hãy đưa ông ấy cho xa". Những câu ấy giúp cha quyết định. Nếu tên gia nhân trung thành nhất của mình mà còn tin được là mình vô tội, làm sao cha có thể thuyết phục mười hai bị thịt trong bồi thẩm đoàn? Lal Chowdar và cha phi tang thi thể ngay trong đêm ấy. Ít hôm sau báo chí London thắc mắc về vụ mất tích đầy bí của đại úy Morstan. Cứ theo lời cha thuật lại, các con cũng thấy là thể đổ riệt cái chết ấy cho cha được. Sai lầm của cha là ở chỗ chẳng những cha cất giấu thi thể của Morstan, mà còn giấu luôn cả kho báu vật, trong đó phần đương nhiên thuộc về Morstan hoặc con cháu ông ta. Vậy nên cha muốn các con hoàn trả lại số của đó. Lại gần đây mà xem này. Kho báu vật được cất giấu trong... Ngay lúc đó, nét mặt của ông cụ bỗng thất sắc vì khiếp đảm: cặp mắt điên dại và mồm há hốc ra. "Đuổi nó ngay! Trời ơi, đuổi nó ngay". Ông hét lớn bằng cái giọng mà tôi bao giờ quên được. Chúng tôi trông về phía cửa sổ nơi ông cụ nhìn chăm chăm. khuôn mặt từ trong bóng tối hiển ra nhìn chúng tôi chăm chú. cái đầu rậm tóc râu với tia nhìn hung bạo, man rợ, chất chứa mốt nỗi căm hờn cháy bỏng. Chúng tôi đổ xô về phía cửa sổ, nhưng người kia biến mất. Khi chúng tôi trở về chỗ ông cụ, cằm ông gục xuống và mạch ông ngừng đập. Đêm ấy chúng tối sục sạo khắp khu vườn, nhưng chẳng tìm thấy gì ngoài dấu chân thọt giữa luống hoa. Nếu có dấu chân này, chắc chúng tôi nghĩ rằng khuôn mặt hung dữ kia chỉ là do trí tưởng tượng của chúng tôi tạo ra. Tuy vậy, chúng tôi có thêm bằng chứng khác nữa, còn ràng hiển nhiên hơn, là kẻ thù vây bủa chúng tôi. vậy, qua sáng hôm sau người ta thấy cửa sổ phòng cha chúng tôi có ai mở trước rồi; tủ, ngăn kéo bị lục soát kỹ, và ngực người chết, có gắn mảnh giấy với hàng chữ nguệch ngoạc: "Dấu bộ tứ". Đến nay chúng tôi vẫn chưa hiểu được những từ ấy có ý nghĩa gì, mà cũng chẳng ai là tác giả. Mới nhìn qua chẳng có gì mất mát cả tuy đồ đạc bị lục tung lên. Từ câu chuyện đầy chất quái đản này, tôi và tôi đặt mối liên hệ bình thường với nỗi khiếp sợ mà cha chúng tôi phải chịu đựng cả cuộc đời. Nhưng với chúng tôi điều bí ấn kia vẫn còn nguyên vẹn. Người đàn ông bé ấy ngừng lại để đốt ống điếu cày rồi im lặng hút vài hơi trong lúc. Ba chúng tôi ngồi yên, bàng hoàng trong câu chuyện lạ lùng này. Trong những khoảnh khắc ngắn ngủi mà cái chết của thân phụ được mô tả lại, Morstan biến sắc, tái nhợt và tôi sợ rằng nàng bất tỉnh. Tuy nhiên, nàng cũng trấn tĩnh được sau khi uống cốc nước tôi kín đáo rót cho nàng ở chiếc bình pha lê kiểu Venetian ở bên cạnh. Shelock Holmes ngồi lọt vào ghế trong tư thế lơ đãng, đôi mắt lim dim. Trông tôi thể nhớ lại mới hồi sáng nay thôi, than phiền về cái tầm thường của cuộc sống! ít ra bây giờ chuẩn bị mang tài xét đoán sáng suốt của mình ra thử thách đây... Cái nhìn của ông Thaddeus Sholto lần lượt chuyển từ người này qua người khác. Hiển nhiên là tự hào về tác dụng do câu chuyện kể gây nên, thỉnh thoảng ông ngừng lại để kéo khói thuốc.Như quý vị có thể đoán được, tôi và tôi rất quan tâm đến kho báu mà cha chúng tôi đề cập tới. Tuần này qua tháng nọ, chúng tôi lùng sục, đào xới từng mảnh đất trong vườn song chẳng tìm ra chỗ cất giấu. Cứ nghĩ đến điều bí mật kia đọng lại môi khi ông cụ qua đời là cũng đủ khiến chúng tôi điên tiết vì chán ngán. Cứ nhìn vào chuỗi ngọc kia chúng tôi cũng đoán ra được kho báu kia phải rực rỡ, lộng lẫy đến đâu rồi. Vả chăng, tôi và tôi, chúng tôi cũng tranh luận nhau về chuyện này. Những hạt ngọc tất nhiên là có giá trị to lớn và Bartholomew muốn phải xa rời chúng. riêng để quý vị biết là tôi thừa hưởng được của cha tôi cái xu hướng biển lận. ấy cũng nghĩ rằng chuỗi ngọc kia có thể gợi trí tò mò và đem đến cho chúng tôi những chuyện phiền phức sau này. chỉ đồng ý với tôi điểm là tôi tìm ra địa chỉ Morstan và cứ đều đặn gởi đến viên ngọc, để khỏi phải sống trong cảnh thiếu thốn. - Ông là nhân từ bác ái quá - Người thiếu nữ hồn nhiên - Tôi biết ơn ông vô cùng!Người đàn ông khoát tay.- Ấy phải thế đâu? Ông - Chúng tôi là những kẻ thụ thác của . Hay ít ra đó cũng là điều suy nghĩ của tôi, chứ thú với quý vị là Bartholomew hiểu như tôi. Bản thân chúng tôi sống trong cảnh an nhàn sung túc. Tôi còn ham muốn gì nữa. Vả chăng, là quá tệ nếu tỏ ra bủn xỉn với phụ nữ. Người Pháp chẳng cách chẳng kém lịch là " thiếu ý tứ dẫn đến tội ác"[2] đó sao? Tóm lại, mối bất hòa giữa chúng tôi ngày càng sâu sắc hơn nên tôi thấy tốt hơn là tôi nên ở riêng. Thế là tôi rời khỏi biệt trang Pondicherry, mang theo Williams và tên gia nhân người Ấn già[3].Nhưng hôm qua tôi được hay tin rất quan trọng: kho báu bị khám phá. Lập tức tôi viết thư cho Morstan, và giờ đây tôi chỉ còn mỗi việc là đến Norwood để đòi phần của chúng ta. Đêm qua, tôi trình bày quan điểm của tôi với tôi. Cuộc viếng thăm của chúng ta chắc hẳn là ai mong muốn đâu, nhưng chắc là có người đợi.Ông Thaddeus Sholto ngừng , nhưng vẫn ngớt cựa quậy chiếc ghế nệm tròn sang trọng. Tất cả chúng tôi đều ngồi lặng yên suy nghĩ kỹ hơn về những biến chuyển mới trong vụ đầy bí này, và Holmes là người đầu tiên đứng dậy.- Từ đầu chí cuối, ngài hành động rất đúng, thưa ngài - - Có lẽ chúng tôi còn phải khiêm tốn tỏ lòng biết ơn đối với ngài vì ngài làm sáng tỏ những điểm còn tối tăm khó hiểu đối với chúng tôi. Nhưng bây giờ cũng muộn rồi, như Morstan nhận thấy, và ta nên phí mất giờ. Gia chủ cẩn thận cuộn ống hút bình thuốc trả lại rồi lấy từ sau tấm màn cái áo măng-tô dài và nặng, cổ bằng da lông cừu non. Ông cài nút cẩn thận mặc dầu khí hậu nặng nề lạnh này và sửa lại đầu chiếc cát-két bằng da với đôi vành che phủ tai. - Sức khỏe của tôi có phần yếu kém, ông vừa bảo vừa hướng dẫn chúng tôi trong dãy hành lang. Vì thế nên tôi buộc phải đề phòng. Cỗ xe đợi chúng tôi. Cuộc hành trình có vẻ như được dự kiến trước, vì người đánh xe cho xe chạy nhanh ngay sau đó. Thaddeus vẫn ngừng bằng giọng ồm ồm át cả tiếng đánh xe lăn đường.- Bartholomew là con người giàu sáng kiến - Ông bắt đầu - Theo quý vị nghĩ ấy phát ra kho báu bằng cách nào? đến kết luận là nó phải nằm vào nơi nào đó trong nhà. Thế là bắt đầu tính toán kích thước chính xác của ngôi nhà, ghi chép vào sổ rồi kiểm tra lại. Cứ thế nên trong nhà có inch nào lọt khỏi vòng điều tra tìm kiếm của . Chẳng hạn, để ý thấy rằng chiều cao toàn bộ ngôi nhà là 74 feet, nhưng khi cộng chiều cao các tầng với nhau, chỉ mới có 70 feet, dầu có tính khoảng cách giữa trần và sàn nhà cách rộng rãi chăng nữa. Vậy còn thiếu 4 feet. Phần thiếu này chắc chắn là phải ở mái nhà. ấy liền khoét thủng lỗ trần trong căn phòng cao nhất và phát ra cái gác căn gác xép này bốn bề tường xây kín, nên ai biết đến nó cả. Ở ngay giữa gác, là kho báu đặt hai cây đà. đưa nó xuống qua lỗ hổng, và mở hộp ra... số châu báu trong hộp trị giá ít nhất cũng lên đến nửa triệu sterling[4].Khi nghe đến số tiền khổng lồ này, chúng tôi trố mắt nhìn nhau. Nếu chúng tôi có cách bảo đảm quyền lợi của Morstan, người quản gia nghèo túng, là người nữ thừa kế giàu nhất nước ! người bạn trung thực dĩ nhiên chỉ có thể vui mừng trước cái tin như vậy. Nhưng tôi phải hổ thẹn mà thú nhận rằng lòng vị kỷ của tôi mạnh hơn hết mọi và tim tôi hóa thành chì. Tôi lắp bắp dăm ba câu chúc mừng rồi ngồi thụp vào ghế, đầu gục xuống, đắm chìm trong nỗi thất vọng, buồn nghe Thaddeus năng những gì nữa. Đây đích thực là kẻ mắc chứng ưu uất lo sợ. Tôi mang máng nghe ông ta tuôn ra tràng bất tận những triệu chứng bệnh và nài nỉ hỏi thăm tôi về thành phần cấu tạo cùng tác dụng điều trị của vô số thứ thuốc lang băm. Trong túi ông có mang theo vài mẫu xếp ngăn nắp trong cái túi da. Tôi mong sao ông chẳng nhớ được gì về những câu trả lời của tôi đêm hôm ấy. Holmes cả quyết là có nghe tôi bảo ông ta hãy coi chừng chớ dùng quá hai giọt dầu đu đủ kẻo nguy hiểm. Và tôi cũng đề nghị ngược lại và nên dùng mã tiền với liều lượng cao để làm thuốc xổ. Dẫu sao tôi cũng thấy nhõm khi cỗ xe dừng lại sau cái lắc cuối cùng. Người đánh xe nhảy xuống khỏi ghế, mở cửa cho chúng tôi.- Đây là biệt trang Pondicherry, thưa Morstan –Thaddeus Sholto vừa vừa đưa tay đỡ xuống.
Chương 5: Tấm thảm kịch ở biệt trang Pondicherry Lúc ấy gần 11 giờ khuya. Chúng tôi bỏ lại đằng sau sương mù ẩm thấp của thành phố lớn, và đêm khá đẹp. cơn gió ấm áp chở những tảng mây nặng nề chậm chạp trôi từ phía tây qua vòm trời. Vành trăng non chợt , chợt biến từng hồi.Ánh sáng tự nhiên cũng đủ soi sáng khá xa, nhưng Thaddeus vẫn lấy chiếc đèn lồng trong xe ra. Biệt trang Pondicherry có khu vườn rộng mênh mông. bức tường đá cao lởm chởm mảnh chai vụn lập nó hoàn toàn. cái cửa hẹp được tăng cường những thanh sắt là lối vào độc nhất. Người hướng dẫn gõ cửa theo mật hiệu riêng. - Ai đó? - giọng kèn hòa nhã hỏi lớn. - Ta đây? McMurdo. Kìa, từ bao lâu nay chắc nhận ra cách gõ cửa của ta rồi chứ? Trả lời ông là tiếng động ràng, rồi tiếng xâu chìa khóa khua lách cách. Cánh cửa xoay nặng nề bản lề. Trong ánh đèn lồng, người đàn ông dáng thấp, vóc khỏe, ra ở khung cửa nhìn chúng tôi bằng cài chớp mắt ngờ vực. - Ông đấy à, - Thaddeus? Còn những người này là ai? Tôi nhận được lệnh gì về họ cả. - à? làm tôi ngạc nhiên đấy. McMurdo à! Tối qua ta bảo trước với ta là ta đến cùng vài người bạn kia mà.- Hôm nay ông ấy ra khỏi phòng, thưa ông Thaddeus, mà tôi chẳng nhận được chỉ thị đặc biệt nào cả, ông cũng biết rằng mệnh lệnh rất nghiêm ngặt. Tôi có thể để ông vào, nhưng các bạn ông phải ở lại bên ngoài.Đứng trước trở ngại đó, Thaddeus phân vân nhìn chúng tôi. - có vẻ hơi bướng bỉnh đấy! - Sau cùng ông bảo người gác cổng - Tôi chịu trách nhiệm về hai người này là cũng đủ cho rồi chứ? Trong chúng tôi, có phụ nữ; chắc chắn thể để chờ đợi ngoài đường vào giờ khuya khoắt như thế này!- Tôi rất tiếc, ông Thaddeus ạ. - Người đàn ông đáp lại bằng giọng gì lay chuyển được - Những người này có thể là bạn của ông nhưng phải vì thế mà cũng là bạn của chủ tôi. Tôi được trả lương, mà trả hậu là đằng khác, để chấp hành số mệnh lệnh nào đó; đây là vấn đề nguyên tắc, thể khác được. Tôi chẳng biết bạn ông là ai cả! - Ồ, có chứ. có biết người, bạn McMurdo ơi. - Shelock Holmes lớn bằng giọng nhã nhặn - Tôi tin rằng có thể quên tôi. còn nhớ chàng võ sĩ nghiệp dư đấu với trong ba hiệp sao? Chuyện ấy cách đây 4 năm rồi, tại nhà ông Alison đó, nhân đêm võ đài tổ chức lạc quyên giúp . - Ông muốn nhắc đến ông Shelock Holmes đấy chứ. Tay cựu võ sĩ kêu lớn - Ô, thế có chứ. Trời đất, sao tôi lại nhận ra ông ngay được thế này? Thay vì cứ đứng điềm nhiên ra đấy, ông có thể tặng cho tôi cú móc cằm thần sầu quỷ khóc rồi. Và thế tôi nhận ra ông ngay rồi. Chà, ông để phí phạm tài năng của ông nhiều lắm rồi đó, ông ơi. Ông còn có thể xa hơn nữa nếu ông chịu hiến trọn vẹn đời mình cho môn nghệ thuật cao quý đó. - Đấy, xem, Watson à, nếu mai tôi phải thiếu thốn tất cả, ít ra tôi vẫn còn cái nghề khoa học sau cùng này - Holmes vừa vừa cười - Bây giờ tôi chắc chắn rằng bạn của chúng ta đây để ta phải chịu cảnh giá lạnh đêmkhuya đâu.- Vâng, mời ông vào - Gã đáp - Mời ông và các bạn ông vào ... Tôi rất ân hận, thưa ông Thaddeus, nhưng ông cũng hiểu là mệnh lệnh rất nghiêm. Tôi phải chắc chắn về bạn của ông trước khi để họ vàoBên trong tường thành, con đường lát sỏi lượn quanh co giữa đám đất hoang, dẫn đến ngôi nhà đồ sộ, kiến trúc tầm thường, chìm hẳn vào bóng tối, chỉ trừ ở góc nơi ánh trăng lấp lánh khung cửa sổ mái nhà. Tòa nhà to lớn tối tăm vắng lặng tỏa ra vẻ ngột ngạt khó chịu. Ngay Thaddeus dường như cũng cảm thấy bất an, và chiếc đèn lồng cầm ở đầu tay run lên cách lạ kỳ. - tôi chẳng hiểu có chuyện gì xảy ra thế này. Ông - Chắc là có hiểu lầm gì đây. Tôi có ràng với Bartholomew là tối nay chúng ta đến kia mà. Tại sao lại có đèn ở cửa sổ ấy? Như thế nghĩa là thế nào?- Ông ấy vẫn thường cho canh giữ cổng ra vào cẩn mật như thế ư? Holmes cất tiếng hỏi.- Vâng, ấy vẫn giữ thói quen của cha tôi. ấy là con cưng, ông biết đấy, và lắm khi tôi tự hỏi có thể là cha tôi còn cho ấy biết nhiều hơn tôi nữa đấy. Cửa sổ của Bartholomew giờ đây có ánh trăng chiếu vào; tôi nghĩ là bên trong có đèn.- đâu - Holmes - Nhưng tôi có thấy ánh sáng lờ mờ ở cửa tò vò phía bên cửa lớn. - À, đó là phòng bà giúp việc. Chắc bà lão Bernstone có thể giải thích cho chúng ta. Tuy nhiên, quý vị có gì phản đối nếu chờ tôi tại đây vài phút chứ? Nếu được báo trước mà lại thấy chúng ta đến cùng mệt lúc, bà lão có thể phát hoảng lên. Ấy mà này? Gì thế? Ông nhấc cao chiếc đèn lồng, tay ông run đến nỗi khoanh tròn ánh sáng nhảy múa quanh chúng tôi. Morstan nắm lấy cổ tay tôi. Chúng tôi đứng lặng yên, trống ngực đánh liên hồi, tai nghe ngóng: Từ ngôi nhà to lớn tối đen bay ra giọng buồn bã, thảm thiết, ngân vang trong cảnh đêm tĩnh mịch, đó là tiếng khóc thảng thốt của người đàn bà bị khiếp đảm.- Giọng bà lão Bernstone đấy. Trong nhà chỉ có bà là đàn bà thôi - Sholto giải thích - Quí vị chờ đây. Tôi trở lại ngay. Ông bước nhanh đến cửa và gõ theo ám hiệu. Chúng tôi cũng nhìn ra được bà lão to béo ra mở cửa và bà vươn mình nhõm khi nhìn thấy ông ta. - Ồ! Ông Thaddeus. Gặp ông tôi mừng quá. Vâng đúng thế. Tôi là vui mừng vì ông đến đây, ông ạ. Cánh cửa khép lại đằng sau, hai người. Nhưng biểu mừng rỡ nhường chỗ cho cuộc độc thoại rì rầm. Người hướng dẫn để lại cho chúng tôi chiếc đèn lồng. Holmes nắm lấy, lắc , mắt chăm chú dò xét ngôi nhà và mấy đống vôi gạch vụn rải rác đám đất. Morstan và tôi đứng yên cạnh bên nhau, tay trong tay. Quả , tình là thứ gì tinh tế mà tuyệt vời quá chừng. đây nhé, hai chúng tôi, cho đến ngày hôm ấy, chưa lần nào gặp nhau, chưa bao giờ trao đổi cái nhìn hoặc với nhau vài câu tình cảm, ấy thế mà chúng tôi lại cùng tuân theo cử động: tay chúng tôi tìm lấy nhau. Về sau này, tôi vẫn lấy làm lạ vô cùng, nhưng đêm hôm ấy, tôi thấy việc tôi đến với nàng rất là tự nhiên và về phía nàng, sau này nàng cũng thổ lộ với tôi rằng, nàng đến với tôi để tìm thấy che chở và an ủi cũng là chuyện bình thường thôi. Chúng tôi tựa như hai đứa bé, tay trong tay, đứng giữa cõi u mịt mù vây kín chung quanh mà vẫn thấy bình yên. - Chỗ ở gì mà kỳ lạ thế này. - Nàng buột miệng thở dài. - Tưởng chừng như tất cả những chú chuột chũi cả nước đều tập họp về đây - Tôi - Tôi từng chứng kiến cảnh tượng tương tự như thế này sườn ngọn đồi, gần thành phố Ballarat[1], sau thời kỳ sôi nổi đổ xô tìm mỏ. - Và cùng với những lý do tương tự - Holmes xen vào - Đây là dấu vết đào xới để tìm kho báu. Ta đừng quên rằng họ tìm kiếm suốt 6 năm nay. Chẳng có gì đáng ngạc nhiên nếu chỗ này giống như ô vuông hầm mỏ.Vừa lúc đó, cửa ra vào bật tung ra, và Thaddeus Sholto chạy về phía chúng tôi, hai tay giơ thẳng lên, mắt đầy nét kinh hoàng.- Chắc có chuyện gì xảy ra cho Bartholomew rồi. Ông hét lớn - Tôi sợ quái! Thần kinh tôi chịu đựng hết nổi rồi. Quả ông nấc lên vì sợ hãi. Đóng khung trong chiếc cổ áo da cừu non to tướng, khuôn mặt với những đường nét chảy dài của ông có vẻ khẩn cầu và tuyệt vọng của đứa bé trong cơn khủng khiếp. - Nào, chúng ta hãy vào nhà - Holmes điềm tĩnh và quả quyết. - Vâng, xin mời quý vị - Thaddeus Sholto - Tôi chẳng còn biết phải làm gì nữa. Chúng tôi theo ông ta vào phòng bà giúp việc, nằm bên trái dãy hành lang. Bà lão rảo bước trong căn phòng, vừa vừa cắn móng tay. Khi chợt thấy Morstan, bà lão có vẻ khuây nguôi phần nào. - Xin Chúa ban phước lành cho khuôn mặt dịu hiền của . Bà thốt lên giọng như ngây dại. Gặp được là điều quý hóa. Hôm nay tôi phải chịu bao nhiêu là chuyện khổ não! nắm lấy bàn tay khẳng khiu tiều tụy vì lam lũ của bà lão, miệng thầm dăm ba câu an ủi. Lòng nhân hậu đầy trìu mến của trả lại đôi chút thần sắc lên đôi má tái nhợt của bà lão giúp việc. - Ngài chủ tôi ở riệt trong phòng, khóa kín cửa lại, và buồn trả lời tôi - Bà lão giải thích - Tôi chờ đợi suốt cả ngày để ông có gọi chăng. Tôi biết tính ông ấy thích sống mình, nhưng sau cùng tôi cũng đâm ra thắc mắc hiểu cóchuyện gì xảy ra. Thế là tôi lên lầu, cách đây khoảng tiếng đồng hồ và nhìn qua lỗ khóa. Ông cũng nên lên đó , ông Thaddeus ạ. Lên đó ông ạ, rồi tự khắc ông thấy. Từ 10 năm nay, tôi từng biết ông Bartholomew Sholto qua những lúc phiền não cũng như những hồi vui sướng, song chưa bao giờ tôi thấy ông ta có gương mặt như thế cả.Shelock Holmes cầm lấy cây đèn lần mò bước lên trước tiên, vì Thaddeus Sholto như đứng chết sững, hai hàm răng đánh vào nhau lập cập. Tôi phải đỡ ông ta bước lên cầu thang: đôi chân mang nổi thân ông. Hai lần trong lúc lên cầu thang, Holmes lấy kính lúp ra chăm chú quan sát mấy dấu vết nơi là mắt tôi chỉ thấy đơn thuần là những vết bùn để lại tấm thảm xơ dừa ở bậc cầu thang. chầm chậm leo lên từng bậc , đặt cây đèn dựa vào đôi chỗ, đưa mắt dò tìm quanh mình. Morstan theo sau chúng tôi, cạnh bà lão giúp việc. Tầng lầu thứ ba đưa đến hành lang khá dài; tường bên phải là tấm thảm Ấn Độ rộng lớn; bên trái, ba cánh cửa nằm thẳng hàng. Chúng tôi nối gót ngay sau Holmes, bước tới từng bước chậm rãi, khoan thai. Bóng chúng tôi ngả dài phía sau. Cánh cửa thứ ba đúng là cánh cửa chúng tôi quan tâm đến. Holmes gõ nhưng ai trả lời; quay tay nắm toan dùng sức mạnh mở nó. Nhích chiếc đèn lại gần, chúng tôi nhận thấy cánh cửa được cài then chắc chắn từ bên trong. Tuy nhiên, lúc tra chìa vào ổ khóa và quay trong chốt khóa, ta vẫn có được kẽ hở . Shelok Holmes ngồi thụp xuống, dán mắt vào đấy, nhưng rồi đứng phắt ngay dậy, hơi thở như nghẹn lại. - Trong ấy có cái gì ghê khiếp quá chừng - bảo bằng giọng chưa bao giờ nghe xúc động đến như thế - nhìn , thế nghĩa là làm sao, Watson? Đến lượt tôi ngồi xổm xuống trước ổ khóa, nhưng tôi giật lùi lại vì khiếp đảm. Vầng trăng chiếu vào căn phòng tia sáng mờ nhạt và lạnh lẽo. Tôi thấy , nổi bật hẳn lên khỏi vùng tăm tối, khuôn mặt tưởng như bồng bềnh trong khí mà lại cứ nhìn chằm chặp vào mắt tôi. Quả ấy là bản sao nhận dạng của Thaddeus: cũng cái sọ cao và bóng loáng ấy, cũng cái vành tóc màu hung ấy, cũng nước da tái nhợt ấy... Nhưng đường nét khuôn mặt ấy nhăn nhúm lại với nụ cười mỉm đến là khủng khiếp. Dưới ánh trăng, cái nhếch mép lạnh cứng ấy còn ghê sợ hơn bất cứ cái nhăn mặt nào. "Nó" trông giống hệt chân dung của người bạn chúng tôi đến nỗi tôi phải quay lại xem ông ta còn đứng đó . Bấy giờ tôi mới sực nhớ ông ta có bảo hai người là em sinh đôi. - Khiếp - Tôi khẽ - Làm gì bây giờ, Hoimes? - Phải phá cửa vào! xong, chạy bổ tới, lấy trọng lượng toàn thân đè lên ổ khóa. Cánh cửa nghiến rít lên, kêu cót két, nhưng vẫn lay chuyển. Lần này chúng tôi cùng tấn công lượt. Cánh cửa bật tung sau tiếng răng rắc ngắn ngủi, và chúngtôi bị ném tung vào phòng Bartholomew Sholto. Người ta có thể đây là phòng thí nghiệm. Hai hàng dài những lọ thủy tinh có vòng quăn xếp ngay ngắn sát tường đối diện cửa ra vào; chiếc bàn ngổn ngang những đèn Bunsen, ống nghiệm và nồi cổ cong. Trong góc phòng còn có mấy chai phình bụng đựng acid; chai chắc bị nứt dẫu sao nó cũng rỉ nước bởi ta thấy chất nước mầu đen thẫm loang ra, làm cho khí trong phòng nặng mùi nhựa đường đặc biệt. Trong góc phòng, giữa đống vôi gạch vụn, chiếc thang ngắn được bắc lên lỗ hổng khoét trần, đủ rộng để người có thể chui qua lọt. Ở chân thang xếp, ngổn ngang đống sợi thừng. Cạnh bàn, Bartholomew ngồi lù lù trong chiếc ghế bành, đầu ngả vai trái và vẫn cái nụ cười bí hiểm ấy, tử thi lạnh cứng rồi. Cái chết chắc xảy ra cách đây mấy tiếng đồng hồ. Hình như những nét nhăn nheo lạ lùng gương mặt vẫn gặp lại tứ chi và tạo cho cái xác kia vẻ là quái đản. bàn, trong tầm tay người chết, tôi trông thấy dụng cụ kỳ quặc: kiểu cán bằng gỗ nâu, ở đằng đầu có buộc viên đá, cách sơ sài. Bên cạnh có mẩu giấy rách viết nguệch ngoạc nấy chữ. Holmes liếc qua rồi đưa tôi xem.- Đấy, thấy chưa - thốt lên, nhướng mày trong dáng điệu đầy ý nghĩa. Tôi đưa đèn lại gần và giật mình kinh hãi khi đọc thấy mấy chữ "Dấu Bộ Tứ". - Trời đất! Tất cả những chuyện này nghĩa là thế nào? Tôi hỏi. - vụ ám sát - đáp, vừa nghiêng mình xác chết... - À, tôi biết ngay mà! Này, xem đây... chỉ vào cái gai đen dài ghim vào ngay bên vành tai nạn nhân. - Trông giống cái gai quá - Tôi bảo. - đó là cái gai mà. có thể lấy nó ra. Nhưng coi chừng: nó có tẩm thuốc độc đấy.Tôi kẹp nó giữa ngón cái và ngón trỏ, lấy ra rất dễ dàng, hầu như chẳng để lại dấu vết gì cả. Độc nhất chỉ giọt máu nơi bị đâm thôi. - Tôi thấy bí này giải nổi - Tôi - Thay vì sáng tỏ, mỗi lúc nó lại càng rối rắm thêm. - Trái lại ấy chứ! - Holmes đáp - Nội vụ càng đơn giản hơn lên. Chỉ còn thiếu vài chi tiết bổ sung thôi... Từ lúc chúng tôi phá cửa vào, chúng tôi hầu như quên hẳn Thaddeus. Ông vẫn đứng ở ngưỡng cửa, đôi tay vặn lấy nhau, rên rỉ: đúng là hình ảnh sống động của nỗi kinh hoàng. Nhưng bỗng nhiên, tiếng thét phẫn nộ buột khỏi mồm ông ta:- Kho báu còn ở đó nữa! - Ông thốt lên - Chúng nó đánh cắp kho báu rồi! kia là lỗ hổng mà qua đó chúng tôi đem nó xuống. Tôi biết mà. Chính tôi giúp ấy. Tôi là người cuối cùng được trông thấy kho báu ấy. ấy ở trong phòng và tôi nghe ấy cài chốt cửa sau lưng tôi mà.- Lúc ấy là mấy giờ?- Mười giờ. Thế mà bây giờ ấy chết. Rồi cảnh sát đến. Rồi tôi bị tình nghi, bị kết tội... Ôi, đúng thế mà, tôi biết chắc là như thế mà. Nhưng quý ngài nghĩ rằng tôi lại có thể... chứ? Quý ngài nghĩ rằng chính tôi .. phải ? Nếu có thể tôi đâu đưa các ngài đến đây làm gì, phải thế ạ? Ối trời đất ơi! Ô i trời đất ơi! Tôi phát điên lên mất! Tôi biết quá mà! Ông ta khua tay, dậm chân. nỗi kinh hoàng cuồng sảng bao trùm ông ta. - Ông có gì phải hoảng sợ, ông Sholto ạ! – Holmes vừa từ tốn vừa đặt tay lên vai ông - Cứ nghe theo lời tôi khuyên đây. Ông hãy cho người đưa ông đến đồn cảnh sát. Hãy thuật lại vụ án mạng và đề nghị họ nhận giúp đỡ hợp tác của ông. Chúng tôi lưu lại đây chờ ông trở về. Người đàn ông bé ấy đồng ý, vẻ gần như đờ đẫn, và chúng tôi nghe ông lần xuống cầu thang với bước chân lảo đảo.
