Chương 225


Sau khi bỏ nhà ra , Grigori sống ba tuần đầu ở thôn Thượng Kripsky thuộc trấn Elanskaia tại nhà gã -dắc đồng đội quen biết. Rồi chàng bỏ tới thôn Gorbatovpsky ở hơn tháng tại nhà người có họ xa với Acxinhia.
Chàng phải nằm suốt ngày ở phòng trong, chỉ ban đêm mới mò ra sân. Toàn bộ cuộc sống cứ như ở tù. Vì buồn nhớ và chẳng có việc gì làm, Grigori cảm thấy đau khổ nhức nhối. Chàng chỉ muốn được về nhà với hai đứa con, với Acxinhia. Trong những đêm mất ngủ chàng nhiều lần mặc chiếc áo ca-pốt và với ý nghĩ nhất quyết trở về thôn Tatarsky, nhưng lần nào cũng tỉnh táo nghĩ lại và lại cởi áo ngoài, rên rỉ, vật mình nằm úp mặt xuống giường. Nhưng cuối cùng chàng cũng còn có thể kéo dài cảnh sống như thế nầy được nữa. Chủ nhà là người hàng thúc bá với Acxinhia, lão rất đồng tình với Grigori nhưng thể mãi mãi giữ người khách như thế nầy ở thường xuyên trong nhà. lần sau khi ăn xong bữa tối Grigori trở về phòng mình, nghe lỏm được câu chuyện. Vợ chủ nhà hỏi bằng giọng rít lên vì tức giận:
- biết bao giờ mới chấm dứt được cái trò nầy hử?
- Cái gì thế? Bà về chuyện gì thế? - Lão chủ nhà trả lời vợ bằng giọng trầm trầm.
- Cái thằng ăn hại ấy, bao giờ ông mới tống cổ được nó !
- Bà im !
- Tôi im? Thóc nhà mình còn lại mèo ăn chẳng đủ, thế mà ông cứ giữ nó, cái thằng quỉ gù ấy ở nhà, ngày ngày phải nuôi báo . Còn như thế nầy bao giờ mới thôi, tôi thử hỏi ông? Và nếu Xô viết biết được ra sao? Họ chặt đầu vợ chồng nhà nầy , để cho mấy đứa trẻ sống côi cút à?
- Thôi im , Apdochia!
- Tôi im! Chúng ta còn có những đứa con phải nuôi? Thóc trong nhà còn được quá hai mươi pút, thế mà ông còn giữ cái thằng ườn thây ườn xác ấy mà cho ăn cho uống hết ngày nầy qua ngày khác! Nó là thế nào với ông hử? Là em ruột à? Là thông gia à? Hay là bạn đỡ đầu? Nó chẳng họ hàng thân thuộc gì với ông cả? Họ hàng cái kiểu thần công đại bác bắn tới, thế mà ông còn lưu lại trong nhà, hầu ăn, hầu uống. Xì, lão quỉ hói! Thôi im , đừng có oăng oẳng lên, nếu ngày mai chính nầy lên Xô viết báo cho họ biết rằng trong nhà ông trồng đoá hoa tươi đẹp như thế nào cho mà xem?
Hôm sau người chủ nhà bước vào phòng Grigori. Lão nhưng mắt cứ dán xuống sàn:
- Grigori Pantelevich ạl muốn nghĩ về tôi thế nào nghĩ, nhưng thể nào nán lại thêm ở nhà tôi được nữa rồi… Tôi kính trọng , tôi có quen biết và kính trọng ông cụ nhà ta nay mồ yên mả đẹp. Nhưng trong lúc nầy, lưu lại ăn ở trong nhà là việc quá nặng nề đối với tôi… Hơn nữa tôi còn sợ chính quyền biết về . muốn đâu tuỳ ý. Tôi còn có gia đình. Tôi muốn vì mà mất đầu. hãy vì Chúa mà thứ lỗi cho tôi, giúp tôi thoát khỏi…
- Thôi được, - Grigori trả lời gọn lỏn. - Cám ơn ông nhường chỗ cho ở, tiếp đón niềm nở. Xin cám ơn về tất cả. Chính tôi cũng biết rằng tôi gây cho ông gánh nặng, nhưng tôi còn đâu bây giờ? Đối với tôi mọi con đường đều tắc.
- hãy tới nơi nào mà biết.
- Thôi được tôi ngay hôm nay. Cám ơn ông, ông Artamon Vasilievich, cám ơn ông về tất cả.
- có gì đâu, đừng cám ơn.
- Tôi quên lòng tốt của ông. May ra có lúc tôi có chút gì để báo đáp.
Người chủ nhà cảm động vỗ vai Grigori:
- Trong chuyện nầy có gì mà đáng ! Đối với riêng tôi cứ ở đây thêm hai tháng nữa cũng được, nhưng vợ tôi để yên cho, ngày nào cũng chửi bới, con mụ đáng nguyền rủa? Tôi là dân -dắc, cũng là dân -dắc, Grigori Pantelevich ạ. Cả hai chúng ta đều chống chính quyền Xô viết, vì thế tôi giúp .
Hôm nay hãy đến thôn Yadotnyi. Tại đấy tôi có ông thông gia, ông ấy nhận cho ở lại. cứ lại với ông ấy như tôi : "Artamon dặn phải tiếp đón như tiếp đón con đẻ, cho ăn ở chừng nào còn đủ sức. Rồi sau nầy tôi tính toán với ông ta". Nhưng chỉ cần điều là hãy khỏi nhà tôi hôm nay. Tôi thể nào lưu ở lại thêm được nữa rồi, mặt vì vợ tôi nó làm quá lắm, mặt khác tôi lại sợ Xô viết biết… Grigori Pantelevich ạ, ở được ngần ấy ngày cũng nhiều rồi. Tôi vẫn còn muốn giữ cái đầu của tôi…
Đêm hôm ấy, lúc khuya, Grigori ra khỏi thôn. Nhưng chàng chưa kịp tới cái cối xay gió ngọn gò có ba người cưỡi ngựa bất thần ra như mọc từ dưới đất lên. Họ chặn dường chàng:
- Đứng lại đồ chó đẻ! Mầy là đứa nào hử?
Tim Grigori run lên. Chàng nín thinh đứng lại. Bỏ chạy quá liều lĩnh. Hai bên con đường có cái khe nào, bụi cây cũng có: toàn đồng cỏ trống trải, trần trùi trụi, chàng chưa kịp thêm hai bước, chúng lại hỏi:
- Đảng viên cộng sản à? Quay trở lại, cho mẹ mày vào xăng! Nào, quàng quàng lên?
Tên thứ hai cho ngựa xông tới trước mặt Grigori, nó ra lệnh:
- Hai cái tay mày? Rút tay trong túi ra! Rút tay ra nếu tao chém mất đầu bây giờ?
Grigori lặng lẽ rút hai tay ra khỏi túi áo ca-pốt. Chàng còn chưa kịp hiểu là có chuyện gì xảy ra với mình và mấy gã chặn đường chàng là những con người như thế nào. Chaàng hỏi:
- đâu bây giờ?
- Về thôn. Quay trở lại.
Cho đến khi về tới thôn, tên cưỡi ngựa kèm bên cạnh, hai tên kia cho ngựa tách ra bãi chăn nuôi cả bọn tiến ra đường cái. Grigori lầm lì, gì cả. Ra đến đường cái, chàng chậm bước lại hỏi:
- Nầy bác, các bác là ai thế?
- , ! được gì cả? Chắp hai tay ra sau lưng, nghe chưa?
Grigori lặng lẽ làm theo lời . Nhưng lát sau chàng lại hỏi:
- , nhưng dù sao các bác cũng phải cho biết các bác là ai mới được.
- Những người theo chính giáo.
- Và chính tôi cũng phải là dân cựu giáo.
- Hừ, thế mày hãy mừng .
- Thế bác dẫn tôi đâu đấy?
- Đến chỗ chỉ huy. Mày có , đồ khốn nạn, nếu tao cho mày…
Tên áp giải khẽ cho mũi gươm chạm vào Grigori. Mũi thép nhọn mài sắc, lạnh buốt, chạm vào gáy chàng, ngay chỗ da để hở giữa cổ áo ca-pốt và mũ lông, và bên trong chàng, cảm giác kinh hoàng bỗng loáng lên như tia lửa rồi lại nhường ngay chỗ cho căm giận bất lực. Chàng kéo cao cổ áo, quay nửa người gườm gườm nhìn tên áp giải và rít lên qua kẽ răng:
- Đừng có làm bậy? Nghe thấy ? Nếu tôi cướp cái trò ấy trong tay bây giờ…
- , đồ chó đẻ, được gì nữa? Tao cho mày cướp xem sao! Đưa tay ra sau lưng!
Grigori im lặng bước thêm hai bước rồi lại :
- Thế nữa, nhưng chớ có chửi bới. Cái thằng thối như cứt, tưởng…
- được nhìn ngang nhìn ngửa!
- Thế nhìn nữa.
- Câm ngay, nhanh lên!
- Hay là chạy nước kiệu nhé! - Grigori vừa hỏi vừa chớp chớp mi mát cho những miếng băng bám hai hàng mi rơi xuống.
Tên áp giải gì, thúc luôn con ngựa cái. Cái ức đẫm mồ hôi và sương đêm của con ngựa hích mạnh vào lưng Grigori, những cái vó của nó dẫm nhâm nhấp lớp tuyết tan ngay bên cạnh chân chàng.
- Từ từ thôi! - Grigori bám tay vào bờm con ngựa đẩy nó ra và kêu lên.
Tên áp giải giơ thanh gươm lên ngang đầu, khẽ :
- Mày có , đồ chó đẻ… Và được gì nữa, nếu tao đưa mày về tới nơi đâu. Cái tay áo tao nó làm việc ấy lẹn lắm đấy. Câm cái mồm, gì nữa.
Hai người ngậm tăm cho đến khi về tới thôn. Khi về tới gần ngôi nhà đầu thôn, tên kia ghìm ngựa, :
- vào cái cổng nầy.
Grigori bước vào cái cổng mở toang. Sâu bên trong sân thấy lên ngôi nhà mái tôn rất to. Dưới mái hiên nhà kho, vài con ngựa thở phì phì và nhai rơm ràn rạt. Chừng sáu gã đeo vũ khí đứng bên cạnh thềm. Tên áp giải tra thanh gươm và vỏ, xuống ngựa và :
- Vào trong nhà, thẳng từ các bậc thềm vào, cái cửa thứ nhất bên trái. , được nhìn ngang nhìn ngửa, còn phải bảo mày bao nhiêu lần nữa hử. Ông lại tọng cho cái vào mồm, bật lòng gan mề phổi ra bây giờ!
Grigori từ từ bước lên những bậc thềm. Người đứng bên cạnh lan can đội chiếc mũ có cái đỉnh nhọn hoắt của Hồng quân, mặc cái áo ca-pốt kỵ binh dài lượt thượt. hỏi:
- Các cậu tóm cổ được nó đấy à?
Tóm cổ được, - Gã áp giải miễn cưỡng trả lời bằng cái giọng khàn khàn mà Grigori nghe quen. - Vớ được nó ở gần cái cối xay gió.
- Bí thư chi bộ hay là thế nào?
- Quỉ quái nào mà biết được nó. thằng chó chết nào đó, nhưng nó là ai chúng mình biết ngay đây.
"Chúng nó nếu phải là toán thổ phỉ cũng là bọn Treka ở Vosenskaia lập mưu bày kế. Thế là mình rơi vào tay chúng nó rồi! Rơi vào tay chúng nó như thằng ngu xuẩn". Grigori nghĩ thầm và cố ý trùng trình ở phòng ngoài để tập trung suy nghĩ.
Grigori mở cánh cửa và kẻ đầu tiên mà chàng nhìn thấy là Fomin. ngồi sau cái bàn, chung quanh có rất nhiều tên mặc quân phục mà Grigori quen. Những chiếc áo ca-pốt và áo da ngắn quẳng bừa bộn cái giường. Những khẩu súng trường của kỵ binh được xếp thành hàng bên cạnh chiếc ghế dài. Ngay chiếc ghế dài ấy thấy vứt lung tung những thanh gươm, những bao đạn, túi dết và túi mắc vào yên ngựa. Mùi mồ hôi ngựa bốc lên nồng nặc từ đám người và từ những chiếc áo ca-pôt, những đồ trang bị.
Grigori bỏ chiếc mũ lông xuống, khẽ :
- Chào các !
- Cậu Melekhov? Đúng là đồng cỏ rộng, mà đường hẹp? Chúng mình vẫn lại được trông thấy nhau như thường? Nhưng cậu ở đâu mò đến đây thế nầy? Cởi áo ngoài ra , ngồi xuống đây. - Fomin đứng dậy, rời khỏi cái bàn, bước tới trước mặt Grigori, chìa tay cho chàng. - Tại sao cậu lại lang thang ở đây thế?
- Mình đến có chút việc.
- Việc gì thế? Cậu mò khá xa đấy… - Fomin nhìn Grigori có vẻ dò hỏi. - Cậu cứ : cậu đến đây kiếm chỗ nấp có phải ?
- Chuyện ấy hoàn toàn đúng. - Grigori miễn cưỡng mỉm cười trả lời - Mấy em của mình tóm được cậu ở đâu thế?
- Ngay gần thôn.
Lúc ấy cậu đâu?
- Lang thang đâu cũng được…
Fomin chăm chú nhìn thẳng vào mắt Grigori lần nữa rồi mỉm cười - Mình thấy là cậu nghĩ rằng bọn mình tóm được cậu là giải Vosenskaia có phải ? đâu, em ạ, đối với bọn mình con đường ấy cũng bị cấm rồi… Cậu đừng lo! Bọn mình còn lính cho Chính quyền Xô viết nữa đâu? Hai bên ý hợp tâm đầu nữa rồi…
- Ly dị rồi. - gã -dắc có tuổi ngồi hút thuốc bên cạnh bếp lò thêm giọng trầm trầm.
Trong đám ngồi ở bàn có tên cười phá lên rất to.
- Cậu nghe tin gì về mình à? - Fomin hỏi.
- .
- Thôi cậu ngồi vào bàn , rồi chúng mình chuyện. Súp bắp cải và thịt đâu đem thết ông khách của chúng ta !
Tất cả những lời Fomin Grigori đều tin chút nào. Chàng cởi áo ca-pốt ngồi vào bàn, mặt tái nhợt, thái độ dè dặt. Chàng rất thèm hút thuốc nhưng lại nhớ rằng mình hết thuốc lá hai ngày.
- Có gì hút ? - Chàng hỏi Fomin.
Tên kia ân cần chìa cho chàng cái bao đựng thuốc lá bằng da.
vẫn chăm chú theo dõi Grigori và khỏi nhận thấy rằng những ngón tay của Grigori hơi run run trong khi lấy ra điếu thuốc lá. Fomin lại mỉm cười sau hàng ria hung hung đỏ chỗ cao chỗ thấp như những làn sóng.
- Chúng mình nổi lên chống lại Chính quyền Xô viết. Chúng mình đứng về phía nhân dân, chống chế độ trưng thu lương thực, chống bọn chính uỷ. Chúng nó làm bà con mình đau đầu quá rồi. Bây giờ đến lượt chúng mình làm chúng nó đau đầu. Cậu hiểu chưa, Melekhov?
Grigori nín thinh. Chàng châm thuốc hút, nhiều lúc vội vã rít liều vài hơi. Đầu chàng hơi choáng váng, trong họng lợm lợm buồn nôn.
tháng gần đây chàng được ăn uống rất tồi, nhưng mãi đến lúc nầy chàng mới cảm thấy rằng trong thời gian ấy mình yếu như thế nào. Chàng dập tắt điếu thuốc, bắt đầu ăn ngốn ngấu.
Fomin kể qua loa vài câu chuyện về cuộc bạo động, về những ngày đầu tiên nay đây mai đó trong khu, và huênh hoang gọi cuộc sống lang bạt của bọn chúng cách mỹ tự là "tiến quân". Grigori cứ nín thinh lắng nghe, đồng thời nuốt chửng gần như cần nhai cả bánh mì lẫn những miếng thịt cừu béo ngậy ninh chưa kỹ.
- Nhưng cậu còm nhiều quá trong những ngày thăm hỏi đấy - Fomin giễu chàng cách thân mật.
Grigori ăn no quá nấc lên. Chàng lầu bầu:
- Có phải là mình đến chơi nhà mẹ vợ đâu.
- Chuyện ấy chỉ nhìn qua là biết ngay thôi. Nhưng cậu ăn nhiều vào ăn cho kỳ chán, ăn nổi bao nhiêu cứ ăn. Bọn mình phải là những chủ nhà keo kiệt đâu.
- Cám ơn. Nhưng nếu bây giờ mà được điếu thuốc… - Grigori tiếp lấy điếu thuốc Fomin đưa mời rối bước tới gần chiếc nồi gang đặt cái ghế dài và đẩy cái nắp gỗ ra để múc nước. Nước lạnh buốt, lại hơi có vị mặn. Ngây ngất vì ăn quá nhiều, Grigori uống ừng ực hết cả hai ca nước to rồi hút thuốc cách khoái trá.
- Dân -dắc cũng hoan nghênh chúng ta lắm đâu. - Fomin đến ngồi bên cạnh Grigori kể tiếp - Năm ngoái, trong thời gian bạo động, họ bị trận thất điên bát đảo… Nhưng vẫn có những thằng tình nguyện theo. Chừng bốn mươi thằng gia nhập bọn mình. Song chúng mình phải chỉ đòi hỏi có thế. Chúng mình cần phải làm cho toàn khu nổi dậy, để các khu chung quanh: Khopesky, Ust-Medvedisky đều đến giúp. Đến lúc ấy, chúng ta chuyện cởi mở với Chính quyền Xô viết!
Câu chuyện chung quanh chiếc bàn rất sôi nổi ầm ĩ. Grigori vừa nghe Fomin vừa lén nhìn các bạn chiến đấu của . Chẳng có bộ mặt nào quen thuộc! Chàng vẫn chưa tin Fomin, vẫn nghĩ rằng giở trò ma mãnh, vì thế cứ thận trọng nín thinh. Nhưng ngậm tăm mãi cũng được.
- Nhưng đồng chí Fomin ạ, nếu chuyện ấy là đồng chí đích xác các đồng chí muốn gì. Muốn làm nổ ra cuộc chiến tranh mới à? - Chàng vừa hỏi vừa cố xua cái cảm giác buồn ngủ đè nặng lên đầu mình.
- Cái chuyện ấy mình với cậu rồi mà.
- Lật đổ chính quyền à?
- Phải.
- Nhưng sau đó lập nên chính quyền như thế nào?
- chính quyền của chúng ta, chính quyền -dắc!
- Chính quyền của bọn ataman à?
- Thôi về chuyện các ataman chúng ta hãy chờ ít lâu rồi hãy đến. Nhân dân bầu ra chính quyền nào nó là chính quyền mà chúng ta lập nên. Nhưng đó là chuyện về lâu về dài, hơn nữa về chính trị mình là thằng ngoại đạo. Mình chỉ là thằng con nhà binh, công việc của mình là tiêu diệt những thằng chính uỷ và Đảng viên cộng sản. Còn chuyện chính quyền Kaparin, trưởng ban tham mưu của mình, kể cho cậu nghe. là đầu óc của mình về mặt ấy. là con người thông minh, học rộng. - Fomin ngả người về phía Grigori, khẽ - Thượng uý cũ trong quân đội Nga hoàng đấy. Thằng cha khôn ngoan hiểu biết lắm? giờ nằm ở phòng trong, biết ươn mình như thế nào, có lẽ vì chưa quen; bọn mình hành quân những chặng quá dài.
Từ phòng ngoài bỗng vẳng vào những tiếng lao xao, tiếng chân bước rầm rập, tiếng rên rỉ, tiếng giằng co và tiếng quát oang oang: "Khử mẹ nó !" Mọi câu chuyện chung quanh bàn lập tức lắng bặt. Fomin đưa mắt nhìn ra cửa có ý đề phòng. Có người mở toang cánh cửa. làn hơi trắng bệch cuồn cuộn ùa từ bên dưới cửa vào trong phòng. Sau đòn nện đánh hự vào lưng, người cao lớn chúi đầu về phía trước, vừa vấp vừa chạy lao vài bước vào trong phòng rồi đập vai rất mạnh vào chỗ lồi ra của bếp lò. Người ấy đội mũ, mình mặc chiếc áo bông đột chỉ màu cứt ngựa, chân đôi ủng dạ màu xám. Trước khi cánh cửa đóng sập lại, từ phòng ngoài có gã nào đó kêu lên rất vui nhộn:
- Tiếp nhận thêm thằng nữa !
Fomin đứng dậy, sửa lại chiếc dây lưng áo quân phục cổ chui.
- Mầy là ai? - hỏi bằng giọng oai vệ.
Người mặc áo bông thở hổn hển đưa tay lên vuốt tóc, cố động đậy vào hai cái xương bả vai nhăn mặt vì đau. ta bị đánh vào cột xương sống bằng vật nặng, có lẽ là báng súng.
- Sao cứ câm như hến thế hử? Bị cắt mất lưỡi rồi hay sao? Tao hỏi mầy là ai?
- Chiến sĩ Hồng quân.
- Đơn vị nào?
- Trung đoàn trưng lương số mười hai.
- Á-à, lại với được cái của nầy! - trong những tên ngồi ở bàn mỉm cười .
Fomin tiếp tục hỏi cung:
- Mầy đến đây làm gì?
- Tôi thuộc đội đánh chặn… chúng tôi được phái .
- Hiểu rồi. Ở đây chúng mầy có bao nhiêu thằng trong thôn?
- Mười bốn.
- Còn những thằng khác đâu?
Người chiến sĩ Hồng quân nín lặng lát, cố hết sức mở cặp môi. Trong họng ta có cái gì lọc ọc, từ mép bên trái, dòng máu rất chảy ròng ròng xuống cằm. ta đưa tay lên chùi môi, nhìn bàn tay mình rồi lại cọ tay vào quần.
- Cái thằng chó chết… của các ông… - ta nuốt máu, giọng như nấc. - Nó làm dập phổi tôi.
- Đừng sợ! Chúng tao chữa cho? - tên -dắc tướng ngũ đoản ngồi ở bàn đứng dậy, nháy mắt với những tên khác và giọng nhạo báng:
- Còn những thằng kia đâu? - Fomin hỏi lần thứ hai.
- Elanskaia cùng với những chiếc xe vận tải rồi.
- Mày là dân ở đâu? Quê ở vùng nào?
Chiến sĩ Hồng quân nhìn Fomin bằng hai con mắt xanh lơ sáng bừng bừng như trong cơn sốt rét. ta nhổ xuống dưới chân mình cục máu đặc rồi trả lời bằng giọng trầm trầm còn khàn nữa.
- Tỉnh Pskovskaia.
- Tỉnh Pskovskaia, tỉnh Moskovskaia… chúng tao có nghe về những thằng ở vùng ấy… - Fomin giọng châm biếm. - Còn mày, cái thằng nầy, mày quá xa để vơ vét thóc lúa của người khác đấy Thôi, câu chuyện thế là xong rồi? Chúng tao làm gì với mày bây giờ đây, thế nào hử?
- Phải, thả tôi ra.
- Mầy ngây thơ quá đấy, cái thằng nầy… Hay là chúng mình thả cho nó , các cậu thấy thế nào? - Fomin quay lưng nhìn những thằng ngồi quanh bàn, nụ cười thấp thoáng sau hàng ria.
Grigori chăm chú theo dõi tất cả các việc xảy ra và chàng chỉ nhìn thấy những nụ cười thông đồng, cố ghìm giữ những khuôn mặt nâu sạm dãi dầu nắng gió.
- Cứ để nó theo chúng ta chừng hai tháng rồi cho nó về nhà, về với vợ. - tên trong bọn Fomin .
- Mầy có thể theo chúng tao, phục vụ cách ngay thẳng được chứ? - Fomin vừa hỏi vừa cố ghìm nụ cười nhưng nổi. - Chúng tao cho mầy con ngựa, bộ yên và đôi ủng da mới, ống tròn hẳn hoi thay cho đôi ủng dạ… Bọn chỉ huy của chúng mầy trang bị cho chúng mày lồi quá đấy. Như thế nầy mà coi là giầy ủng à? Ngoài sân tan tuyết mà mầy vẫn còn mang đôi ủng dạ. Mầy theo chúng tao chứ?
- Nó là thằng mu-gích, từ thuở cha sinh mẹ đẻ nó có cưỡi ngựa bao giờ đâu. - thằng -dắc giả giọng the thé, chít chớt để làm trò cười.
Chiến sĩ Hồng quân gì. ta dựa lưng vào cái bếp lò đưa cặp mắt sáng long lanh lần lượt nhìn cả bọn, thỉnh thoảng lại nhăn mặt vì đau và hơi hé miệng mỗi khi cảm thấy khó thở.
- Mầy ở lại với chúng tao chứ, hay thế nào? - Fomin hỏi lại.
- Nhưng các ông là ai cơ chứ?
- Chúng tao ấy à? - Fomin giương cao hai hàng lông mày và đưa bàn tay lên vuốt ria. - Chúng tao là những chiến sĩ đấu tranh cho nhân dân lao động. Chúng tao chống lại ách áp bức của bọn chính uỷ và Đảng viên cộng sản. Đấy chúng tao là những người như thế đấy. Đến lúc ấy bỗng nhiên Grigori nhìn thấy nét cười mặt người chiến sĩ Hồng quân.
- Té ra các ông là những con người như thế… Vậy mà tôi cứ nghĩ: đây là những con người thế nào nhỉ?
Người tù binh mỉm cười, cho thấy những cái răng đỏ lòm những máu và với vẻ tựa như ta ngạc nhiên cách thú vị trước điều mới mẻ mà mình vừa nghe thấy, nhưng trong giọng của ta vẫn thấy có cái gì bắt tất cả bọn kia phải đề phòng.
- Thế là theo ông các ông là những chiến sĩ đấu tranh cho nhân dân à? Té ra vâ-â-ậy. Nhưng theo chúng tôi các ông chỉ là những thằng thổ phỉ. Thế mà các ông còn bảo tôi theo các ông? Chà, các ông là những tay vua cù, đấy!
- Tao xem mầy cũng là thằng biết vai nhộn… Fomin nheo mắt, hỏi gọn lỏn - Đảng viên cộng sản phải ?
- , ông gì vậy? Người ngoài Đảng thôi.
- Hình như phải như thế.
- đấy, tôi là người ngoài Đảng mà?
Fomin húng hắng ho, quay về phía cái bàn.
- Trumakov! Cho nó toong thôi.
- Có cái gì mà đáng phải giết tôi. Cũng chẳng được cái lợi gì đâu. - Người chiến sĩ Hồng quân khẽ .
Bọn kia trả lời ta bằng cách nín thinh. Trumakov là gã -dắc vạm vỡ đẹp trai mặc chiếc áo có tay bằng dạ kiểu . đứng dậy cách miễn cưỡng, rời khỏi bàn, vuốt bộ tóc hung hung đỏ chưa cần vuốt cũng mượt ra sau gáy.
- Tôi chán ngấy cái việc nầy rồi. - rút thanh gươm của ra khỏi đống gươm để ngổn ngang chiếc ghế dài, lấy ngón tay cái thử xem lưỡi có sắc rồi giọng sảng khoái.
- nhất định cậu phải tự tay làm lấy. Bảo mấy em ở ngoài sân chúng nó làm. - Fomin khuyên .
Trumakov đưa mắt lạnh như tiền nhìn người chiến sĩ Hồng quân từ chân đến đầu rồi :
- Bước lên nào, người em thân mến.
- Người chiến sĩ Hồng quân rời khỏi chỗ bếp lò, gù lưng từ từ bước ra cửa, để lại sau lưng những vết nước của đôi ủng ẩm ướt.
- Trước khi vào đây cũng phải chùi chân chứ! Vào nhà người ta rồi để lại toàn những vết chân, bôi bẩn cả… cậu dơ dáy quá đấy, người em ạ? Trumakov làm vẻ giận dữ, vừa vừa ra theo người tù binh.
- Bảo chúng nó đưa ra ngõ hay ra sân đập lúa ấy. nên khử ngay cạnh nhà. Nếu chủ nhà oán chúng mình? Fomin kêu với theo.
bước tới chỗ Grigori, ngồi xuống bên cạnh chàng và hỏi:
- Toà án của chúng mình làm ăn gọn đấy chứ?
- Gọn, - Grigori tránh nhìn vào mắt , trả lời.
Fomin thở dài :
- Cậu chẳng hiểu gì cả. Bây giờ phải làm như thế mới được.
còn muốn thêm gì nữa, nhưng từ ngoài thềm vang lên những tiếng chân bước rầm rập, tiếng người nào đó kêu to và tiếng phát súng đơn độc rất vang.
- Quỉ dữ làm gì chúng nó ở ngoài ấy thế? - Fomin bực mình quát lên.
trong những lên ngồi ở bàn đứng chồm dậy, đưa chân đạp làm cánh cửa mở toang.
- Ngoài ấy có chuyện gì thế? - quát vọng ra ngoài bóng tối.
Trumakov bước vào, cách sôi nổi:
- Cái thằng ấy nhanh như con thỏ ấy? Con quỉ dữ! Ngay từ bậc thềm cao nhất, nó nhảy lao xuống và bỏ chạy. Đành phải phí viên đạn. em ngoài ấy giúp cho nó chết hẳn.
- Cậu ra lệnh lôi nó từ trong sân ra ngoài ngõ .
- Tôi bảo rồi, Yakov Efilmovich ạ.
Trong phòng lặng phút. Rồi gã nào đó cố giữ cho khỏi ngáp và hỏi:
- Thế nào Trumakov, thời tiết như thế nào? Ngoài sân có sáng sủa ?
- Nhiều mây lắm.
- Nếu trời mưa chút ít tuyết cuối cùng cũng trôi nốt.
- Nhưng cậu muốn mưa làm gì?
- Mình đâu có cần mưa. lõm bõm dưới bùn là chuyện mình chẳng muốn chút nào.
Grigori bước tới bên cái giường, lấy chiếc mũ lông của chàng.
- Cậu đâu đấy? - Fomin hỏi.
- Ra ngoài cho người nhõm chút.
Grigori bước ra thềm. Vừng trăng ló ra từ sau những đám mây đen chỉ toả sáng lờ mờ. Cái sân rộng thênh thang, những mái nhà kho những ngọn tiêu huyền rụng hết lá vươn thẳng lên trời thành những hình kim tự tháp, những con ngựa khoác áo đứng bên cạnh cọc buộc ngựa, tất cả đều bị rọi bởi làn ánh sáng xanh lơ ma quái của lúc nửa đêm. Cách thềm nhà vài bước, người chiến sĩ Hồng quân bị giết nằm rúc đầu xuống vũng nước tuyết tan sáng bềnh bệch. Ba gã -dắc cúi xuống chỗ ta và khẽ thầm với nhau. biết chúng loay hoay làm gì bên cạnh xác chết.
- Nó vẫn còn thở, đấy mà? - gã bực bội. - Cái thằng quỉ khoèo tay nầy, thế nầy mà gọi là mày khử nó à? Tao bảo mày là phải chém vào đầu nó cơ mà! Chà, chẳng được tích gì cả?
Gã -dắc giọng khàn khàn vừa nãy áp giải Grigori trả lời:
- Nó cũng sắp đứt rồi? Chỉ giật vài cái nữa là ngỏm thôi…
- Nhưng mày nhấc cái đầu nó lên chứ? Tao chẳng làm thế nào tháo ra được. Nắm lấy tóc nó mà lôi lên, như thế đấy. Được rồi, bây giờ cứ giữ như thế nhé.
Có tiếng nước lép nhép. gã đứng bên cạnh cái xác chết dướn thẳng dậy. Tên có cái giọng khàn khàn ngồi xổm khè khè trong họng, kéo cái áo bông ra khỏi xác chết. lát sau gã :
- Mình vốn là thằng dữ vía, vì thế nó chết ngay. Hồi ở nhà, thường có khi mình chọc tiết lợn… Nhưng giữ lấy kia, đừng buông ra! Chà, mẹ khỉ! Pha-a-ải, thường mình chọc tiết lợn, cắt đứt cả cuống họng, thọc con dao cắt vào tim nó mà con lợn khốn kiếp vẫn cứ đứng lên được rồi chạy vung ra khắp sân. Và còn chạy được rất lâu! Máu me lênh láng mà nó vẫn cứ chạy, cổ họng khè khè. thở được nữa mà nó vẫn cứ sống. Như thế tức là mình dữ vía lắm. Nào, thôi buông nó ra… Nó vẫn còn thở à? Lạ . Nhưng mình chặt gần đứt cổ nó còn gì.
Gã thứ ba dang tay ướm cái áo bông vừa lột xác người chiến sĩ Hồng quân và :
- Máu chảy ra đầy cả sườn bên trái… Dính cả vào hai tay, phì, kể cũng ổn lắm!
- Rồi khô thôi. Có phải là mỡ lợn đâu. - Gã có cái giọng khàn khàn thản nhiên rồi lại ngồi xổm xuống. - Nó khô lại, nếu , giặt sạch. Chẳng tai hoạ gì đâu.
- Nhưng mầy làm gì thế, định lột cả quần của nó à? - Gã thứ nhất hỏi giọng bực bội.
Tên giọng khàn khàn cách gay gắt:
- Nếu mầy sốt ruột cứ ra với mấy con ngựa , có mầy ở đây chúng tao cũng xong việc? Những của còn dùng được sao lại bỏ phí bỏ hoài.
Grigori quay phắt , bỏ vào nhà trong.
Fomin đón chàng bằng cặp mắt dò hỏi. nhìn loáng qua chàng cái rồi đứng dậy:
- Ta vào phòng trong chuyện lát, kẻo ở ngoài nầy ồn quá.
Căn phòng rộng thênh thang được đốt lửa rất nóng, mùi chuột và mùi hạt đay xông lên nồng nặc. người bé nằm thẳng cẳng ngủ giường nhưng vẫn mặc chiếc áo quân phục cổ bẻ màu cứt ngựa. có bộ tóc lơ thơ, rối bù, đầy lông thú và lông chim . nằm với bên má áp sát xuống chiếc gối nhớp nhúa có áo gối. Cây đèn treo rọi sáng khuôn mặt nhợt nhạt lâu cạo.
Fomin đánh thức dậy và bảo:
- Thôi dậy Kaparin. Chúng ta có khách đây. Đây là Grigori Melekhov, em của chúng ta, trước kia là trung uý, mình đặc biệt giới thiệu với cậu.
Kaparin thõng hai chân giường, đưa tay lên sát vào mặt rồi đứng dậy. hơi nghiêng mình bắt tay Grigori:
- Rất hân hạnh. Tôi là thượng uý Kaparin.
Fomin ân cần đẩy chiếc ghế dựa cho Grigori, còn mình ngồi lên cái rương. Nhìn mặt Grigori, có lẽ cũng hiểu rằng việc xử tội người chiến sĩ Hồng quân gây cho chàng ấn tượng rất khó chịu, vì thế :
- Cậu đừng nghĩ rằng đối với tên nào chúng mình cũng giải quyết nghiêm khắc như thế cả. Riêng cái thằng kỳ quặc nầy là đội viên đội trưng thu lương thực. Những thằng như nó cũng như bọn chính uỷ đủ mọi hạng bọn mình thả đâu, còn những đứa khác bọn mình khoan hồng. Chẳng hạn như hôm qua chúng mình vừa tóm được ba thằng dân cảnh, chúng mình chỉ lấy ngựa, yên ngựa và vũ khí còn người bọn mình thả . Giết chúng nó làm quái gì.
Grigori gì. Chàng đặt hai tay lên đầu gối đeo đuổi những ý nghĩ riêng của mình, và những lời Fomin cứ vẳng đến lai chàng như trong giấc mộng.
- Tạm thời chúng mình hãy cứ đánh đấm như thế nầy. Fomin tiếp. - Dù sao chúng mình cũng vẫn muốn phát động dân -dắc nổi dậy. để cho Chính quyền Xô viết có thể sống được. Chúng mình nhận được những tin cho biết ở đâu cũng có chiến đấu. Ở đâu cũng có bạo động: cả ở Sibiri lẫn ở Ukraina, và ngay ở Petrograd nữa. Toàn hạm đội khởi nghĩa ở cái pháo đài mang cái tên là…
- Là Kronstat. - Kaparin nhắc.
Grigori ngẩng đầu, nhìn Fomin bằng hai con mắt tống rỗng như trông thấy gì, rồi lại chuyển sang nhìn Kaparin.
- Nầy, cậu hút . - Fomin chìa cho chàng bao thuốc lá. - Thế đấy, Petrograd bị chiếm rồi và họ dang tiến về phía Moskva.
Ở khắp mọi nơi đều là cái phong trào dành tự do như thế? Cả chúng mình cũng thể ngồi ngủ gật. Chúng mình lôi cuốn dân -dắc vùng dậy, lật đổ Chính quyền Xô viết và nếu được bọn Ka-det đến giúp công việc của chúng mình chung thuận buồm xuôi gió. Cứ để cho những con người có học thức lập nên chính quyền, chúng mình giúp đỡ họ. - Đến đây nín lặng rồi hỏi. - Cậu thấy thế nào, cậu Melekhov: nếu bọn Kadet tiến từ Biển Đen tới đây và chúng ta đến hợp nhất với chúng nó chúng mình được coi là những kẻ đầu tiên bạo động trong hậu phương chứ? Kaparin rằng thể nào cũng được coi là như thế đấy. Thí dụ chẳng nhẽ họ còn trách cứ mình về chuyện năm nghìn chín trăm mười tám mình đưa trung đoàn Hai mươi tám rời khỏi mặt trận và phục vụ cho Chính quyền Xô viết trong khoảng hai năm.
"Té ra cái mục đích mà mầy nhắm vào là như thế! Mầy là thằng ngu xuẩn, nhưng lại ranh ma…" - Grigori nghĩ thầm và bất giác mỉm cười. Fomin chờ câu trả lời của Grigori. ràng rất cần biết câu trả lời nầy. Grigori cách miễn cưỡng:
- Nhưng đó còn là chuyện đường trường.
- Tất nhiên rồi, tất nhiên rồi. - Fomin sẵn lòng đồng ý. - Ý mình cũng là như thế đấy. Sau nầy hiểu được hơn, nhưng bây giờ chúng mình cần phải hành động, phải tiêu diệt bọn cộng sản ở hậu phương. Dù sao chúng mình cũng được để cho chúng nó sống! Chúng nó cho bộ binh của chúng nó ngồi lên những chiếc xe tải để chuyển quân mà lại muốn đuổi theo chúng mình… Hãy cứ để chúng nó thử xem. Chờ đến lúc đơn vị kỵ binh của chúng nó được điều tới toàn khu bị chúng mình đảo lộn hoàn toàn rồi!
Grigori lại dán mắt xuống chân, đăm chiêu. Kaparin xin lỗi rồi ngả lưng xuống giường.
- Tôi mệt quá. Chúng tôi có những chặng đường hành quân của những thằng điên. Chúng tôi ngủ ít lắm. - Kaparin mỉm cười cách uể oải và .
- Chúng mình cũng dến lúc nghỉ thôi, - Fomin đứng dậy, đặt bàn tay nặng chịch lên vai Grigori. - Cậu Melekhov ạ, ở Vosenskaia cậu nghe lời khuyên của mình, cừ lắm! Nếu hồi ấy cậu lẩn có lẽ chúng nó làm cho cậu toi mạng rồi. Chưa biết chừng lúc nầy cậu nằm dưới những gò đống ở Vosenskaia, và các móng chân móng tay của cậu mục ra rồi… Chuyện ấy mình thấy được ràng như nhìn xuống nước ấy. Nhưng thế nào, cậu nghĩ thế nào? Cậu , rồi chúng mình ngủ.
- về chuyện gì cơ chứ?
- Cậu với bọn mình hay thế nào? Dù sao cậu cũng thể lẩn trốn suốt đời ở nhà người khác được đâu.
Grigori trù tính thế nào cũng được nghe câu hỏi nầy. Cũng đến phải chọn lấy con đường: là tiếp tục lang thang từ thôn nầy qua thôn khác, sống cuộc đời đói khát, nhà cửa rồi chết vì phiền muộn thầm nếu bị nhà chủ tố cáo với chính quyền hoặc tự mình ra đầu thú với phòng chính trị, và hai là theo Fomin. Và chàng chọn xong. Lần đầu tiên trong cả buổi tối hôm nay, chàng nhìn thẳng vào mắt Fomin rồi xệch mép mỉm cười và :
- lựa chọn của mình cũng như người ta kể trong các chuyện cổ tích về các chàng dũng sĩ: rẽ sang trái mất ngựa, rẽ sang phải mất xác… Thế là cả ba con đường đều chẳng con đường nào có thể được…
- Thôi cậu hãy chọn , đừng có thần thoại thần thiếc gì nữa. Các chuyện thần thoại chờ sau nầy hãy kể.
- Cũng chẳng còn cách nào khác nữa, vì thế mình chọn xong rồi
- Thế nào?
- Mình theo bày thổ phỉ của cậu vậy.
Fomin bực mình cau mày, nhay nhay chòm ria.
- Cậu hãy bỏ cái lối gọi như thế . Sao lại là bày thổ phỉ? Đó là cái tên mà bọn cộng sản đặt cho bọn mình, còn cậu mà cũng như thế đúng đâu. Chỉ là những người khởi nghĩa thôi. Giản đơn và ràng là như thế.
Nhưng bực bội của hết ngay như gió thoảng. ràng là sung sướng trước cách quyết định của Grigori và thể nào giấu được. phấn khởi xoa tay và :
- Đội ngũ của chúng ta lớn thêm rồi! Cậu có nghe thấy , thượng uý? Cậu Melekhov ạ, chúng mình cho cậu trung đội, và nếu muốn chỉ huy trung đội cậu làm việc ở ban tham mưu với Kaparin. Mình cho cậu con ngựa của mình. Mình còn con dự trữ

Chương 226


Đến lúc sắp bình minh trời hơi giá bốt. Các vũng nước phủ váng băng mỏng màu xanh xám. Tuyết rắn lại, kêu lạo xạo. lớp tuyết to hạt của vùng đất hoang, vó ngựa in những dấu tròn lờ mờ, lở xuống dần, còn ở những chỗ mà tiết trời ấm áp hôm qua làm tan tuyết, mặt đất bị bóc trần cùng với lớp cỏ chết từ năm ngoái ngả gục đó chỉ hơi lún xuống và khẽ kêu trầm trầm dưới vó ngựa.
Toán thổ phỉ của Fomin tập hợp bên ngoài thôn thành đội hình hành quân hàng dọc. Xa xa con đường thấy thấp thoáng sáu tên cưỡi ngựa được phái trước làm trinh sát tiền vệ.
- Cậu xem, đội quân của mình đấy! - Fomin cho ngựa chạy tới gần Grigori, mỉm cười - Với những em như thế nầy mà muốn bẻ sừng quỉ dữ cũng được!
Grigori đưa mắt nhìn cả đội hình hàng dọc, chàng buồn rầu nghĩ thầm: "Nếu mầy đem đội quân của mày chạm trán với đại đội của tao trong kỵ binh Budionnyi chỉ nửa giờ là bao nhiêu cái xương của mầy đều bị đập vụn hết?".
Fomin giơ roi chỉ và hỏi:
- Cậu thấy chúng nó thế nào?
- Chúng nó chém tù binh cũng cừ, lột quần áo tù binh cũng giỏi, chuyện đánh đấm như thế nào mình cũng chưa biết. - Grigori trả lời lạnh lùng.
Fomin quay người yên, lấy lưng che gió, châm thuốc hút rồi :
- Cậu có dịp nhìn thấy chúng nó trong chiến đấu. Các em trong tay mình đều lính lâu năm, chúng nó phụ lòng tin của chúng ta đâu.
Sáu chiếc xe tải hai ngựa chở đạn và lương thực chạy tới đứng vào giữa đội hình, Fomin cho ngựa phóng lên phía trước, ra lệnh xuất phát. Lên đến ngọn gò, lại tới gần Grigori và hỏi:
- Thế nào, cậu thấy con ngựa của mình thế nào? Có vừa ý cậu ?
- Con ngựa tốt đấy.
Hai người ngậm tăm cưỡi ngựa bên cạnh nhau, bàn đạp sát bên bàn đạp. Bỗng Grigori hỏi:
- Cậu có định tạt qua thôn Tatarsky ?
- Cậu nhớ nhà à?
- Cũng muốn về thăm cái.
- Có thể là chúng mình tính sau. Còn bây giờ mình muốn rẽ sang vùng sông Tria, lắc dân -dắc, cho họ động lên chút…
Song dân chúng -dắc cũng sẵn sàng "động" lên lắm… Ngay trong khoảng vài ngày sau đó, Grigori có thể tin chắc như thế. Mỗi khi chiếm được thôn hay thị trấn nào, Fomin đều ra lệnh triệu tập dân chúng đến khai hội. Phần nhiều là chính lên phát biểu, đôi khi Kaparin cũng làm thay việc ấy. Chúng kêu gọi dân chúng -dắc cầm lấy vũ khí, chúng về "những cái ách nặng nề mà Chính quyền Xô viết lồng vào cổ nông dân", "về phá sản hoàn toàn nhất định xảy đến với Chính quyền Xô viết bị lật đổ". Fomin được văn chương trôi chảy như Kaparin, nhưng đề cập tới nhiều vấn đề rộng hơn và bằng những lời lẽ mà dân -dắc dễ hiểu hơn. Bao giờ cũng kết thúc những lời phát biểu bằng mấy câu thuộc lòng: "Từ ngày hôm nay chúng tôi giải phóng được bà con khỏi chế độ trưng thu lương thực. Bà con chở thóc đến các địa điểm trưng thu nữa. đến lúc thôi nuôi báo những thằng cộng sản ăn bám nữa rồi. Chúng nó béo căng béo núc chờ thóc lúa của bà con, nhưng thống trị của những kẻ từ nơi khác chấm dứt rồi. Bà con là những người tự do? Bà con hãy cầm lấy vũ khí và hãy ủng hộ chính quyền của chúng tôi! Người -dắc muôn năm!"
Bọn đàn ông -dắc dán mắt xuống đất, thầm nín lặng, nhưng cánh dàn bà cứ cho sướng mồm. Từ những hàng người đứng sau nhau, vang lên những câu hỏi và những tiếng kêu đầy phẫn nộ:
- Chính quyền của tốt, thế chở xà phòng tới cho chúng tôi chứ?
- Cái chính quyền của , mang nó theo ở chỗ nào thế, ở đai yên?
- Thế chính các ăn bằng lúa mì của ai?
- Có lẽ ngay bây giờ các đến từng nhà để xin của bố thí đấy?
- Trong tay họ có gươm. Gà qué bị họ chém cổ , cần hỏi han gì đâu!
- chở lương thực nữa là nghĩa thế nào? Hôm nay các còn ở đây, nhưng ngày mai xua chó lùng cũng chẳng thấy bóng vía các đâu nữa, và chúng tôi giơ đầu chịu báng phải !
- Chúng tôi cho chồng con với các đâu? Các hãy tự mà đánh nhau!
Bọn đàn bà gào lên nhiều lời khác nữa với tinh thần tức tối điên cuồng vì qua những năm chiến tranh họ mất niềm tin vào tất cả mọi điều, họ chỉ lo lại nổ ra cuộc chiến tranh nữa vì thế cố sống cố chết giữ chồng con ở nhà.
Họ la thét loạn lên hồi, trong khi đó Fomin cứ phớt lạnh lắng nghe. Vốn là biết giá trị của những lời kêu gào đó.
chờ tất cả lặng rồi với bọn đàn ông -dắc. Và lúc ấy bọn nầy mới trả lời rất ngắn gọn nhưng cũng rất chín chắn và cứng lý:
- Đồng chí Fomin ạ, đồng chí đừng cưỡng ép chúng tôi, chúng tôi đánh nhau mãi chán lắm rồi.
- Chúng tôi thử nếm mùi ấy rồi, năm nghìn chín trăm mười chín chúng tôi bạo động lần rồi!
- Trong tay chẳng có gì để bạo động mà cũng chẳng bạo động làm gì cả? Trong lúc nầy cần gì phải bạo động.
- Bây giờ đến lúc cần phải gieo hạt chứ cần phải đánh nhau.
Và hôm trong những hàng cuối cùng có người nào đó gào lên:
- Bây giờ nghe bùi tai lắm! Nhưng năm nghìn chín trăm mười chín, hồi chúng tôi bạo động ở đâu hử?
- Fomin ạ, muốn làm mưa làm gió quá muộn đấy!
Grigori thấy Fomin biến sắc mặt nhưng vẫn cố nhẫn nhục trả lời gì cả.
tuần đầu, trong các buổi họp, chung Fomin giữ được thái độ khá bình tĩnh trong khi lắng nghe mọi ý kiến phản đối của những người dân -dắc cùng những lời từ chối gọn lỏn ủng hộ cuộc bạo động của . Ngay đến những tiếng gào la, chửi bới của cánh đàn bà cũng làm hoang mang bối rối. " hề gì rồi chúng ta thuyết phục được chúng nó thôi?" - cứ tủm tỉm cười sau hàng ria, rất tự tin. Nhưng sau khi nhận định chắc chắn rằng quần chúng cơ bản trong dân chúng -dắc có thái độ tán thành mình, thay đổi hẳn thái độ đối với những người phát biểu ý kiến trong các cuộc họp. Trong khi còn xuống ngựa nữa và thái độ có vẻ hăm doạ hơn là thuyết phục.
Nhưng kết quả vẫn chỉ như trước kia: những người dân -dắc mà muốn dùng làm chỗ dựa nín lặng nghe rồi cũng lại lầm lì bỏ về.
Ở thôn, khi xong, có người đàn bà -dắc đứng ra trả lời . Đó là mụ goá chồng cao lớn, đẫy đà và to xương, mụ bằng giọng trầm trầm như đàn ông, và hoa tay múa chân với những cử động và mạnh cũng như đàn ông. Khuôn mặt rộng bè bè rỗ nhằng rỗ nhịt của mụ đầy vẻ tức tối và kiên quyết, cặp môi dầy cong tớn của mụ luôn luôn dành ra trong nụ cười nhạo báng.
Mụ vừa đưa bàn tay xưng húp đỏ xỉa xói vào mặt Fomin trong khi vẫn ngồi yên như phỗng yên, vừa như khạc ra những lời cay độc:
- Tại sao lại đến nơi nầy đề gây chuyện rối loạn hả? muốn lôi bọn đàn ông -dắc của chúng tôi đâu, xuống cái hố nào hử? Trong vùng chúng tôi còn ít chị em chịu cảnh goá bụa vì cái cuộc chiến tranh chết tiệt nầy hay sao? Còn ít trẻ con bị côi cút hay sao? còn định đổ thêm tai hoạ xuống đầu chúng tôi lần nữa phải ? Cái chàng dân thôn Rubezyn mò đến đây định làm ông hoàng đế cứu tinh theo kiểu gì thế nầy? Tốt nhất hãy đem lại trật tự ngay trong nhà , chấm dứt cái cảnh đổ nát tan hoang, xong xuôi đâu đó hãy đến đây dạy chúng tôi nên sống như thế nào, nên theo chính quyền nào và nên theo chính quyền nào! Nếu ngay ở nhà , vợ cũng chui cổ ra khỏi cái vai bò đâu, chúng tôi biết là như thế! Thế mà lại để cho ria dài, vênh vang ngựa, khuấy động nhân dân. Ngay cái nhà của , ngay đến công việc làm ăn của , nếu cố chống đỡ cũng đổ sụp từ đời tám hoánh nào rồi. Tự nhiên lại có thằng dạy khôn như thế nầy! Làm gì mà câm như hến thế hử, cái thằng râu đỏ nầy, hay là nầy đúng hử?
Trong đám người có tiếng cười rúc rích, truyền ràn rạt như làn gió rồi lại lắng bặt. Bàn tay trái của Fomin đặt mũi yên từ từ sửa lại những chiếc dây cương. tức lộn ruột mà phải cố nhịn nên mặt đen sạm lại, nhưng nín lặng, cố moi óc tìm lối thoát cho tình thế trước mắt mà vẫn giữ được thể diện.
- Thế cái chính quyền của là chính quyền như thế nào mà lại kêu gọi ủng hộ nó hử? - Mẹ goá phát điên phát rồ vẫn tiếp tục hỏi dồn.
Mụ nghiêng người núng nính cặp mông to tầy dành từ từ tiến tới trước mặt Fomin. Những người -dắc cố giấu nụ cười đưa những cặp mắt khoái trá nhìn xuống, tránh ra cho mụ … Họ xô đẩy nhau, lui dần ra, làm thành vòng tròn như để khiêu vũ…
- rồi cái chính quyền của cũng còn lại được mặt đất nầy đâu. - Mụ goá bằng giọng rất trầm. - Nó cứ bị kéo lê sau đít và ở yên chỗ nào được quá giờ đâu? "Hôm nay vênh vang ngựa, ngày mai chết rữa dưới bùn". Con người của là như thế, và cái chính quyền của nó cũng như thế thôi?
Fomin kẹp mạnh hai chân vào sườn ngựa, thúc nó xông tới đám người. Dân chúng chạy tán loạn ra tứ phía. Chỉ còn lại mình mụ goá đứng giữa cái vòng rất rộng. Mụ nếm đủ mùi đời, vì thế vẫn bình tĩnh nhìn cái mõm con ngựa của Fomin nhe răng nhe lợi và khuôn mặt của gã cưỡi ngựa trắng bệch ra trong cơn tức điên.
Fomin giơ cao ngọn roi, thúc con ngựa xông thẳng tới chỗ mụ.
- Câm cái mồm, cái con thối thây mặt rỗ nầy? Mày dùng chỗ nầy để tuyên truyền những gì hử?
Con ngựa nhe răng, vươn thẳng cái mõm của nó ở ngay đầu người đàn bà -dắc biết sợ. Từ cái hàm thiếc, đám nước bọt ngựa màu xanh lá cây nhạt chảy ra, rơi xuống chiếc khăn tang đen bịt đầu của người đàn bà goá, rồi từ cái khăn chảy xuống má mụ. Mụ goá đưa tay lên chùi và lùi bước.
- Chỉ có mầy được , còn tao à? - Mụ kêu lên, nhìn Fomin bằng cặp mắt trợn tròn, long lanh trong cơn tức giận.
Fomin đánh mụ. vung cái roi ngựa, quát to:
- Đồ vi trùng Bolsevich? Tao đánh cho bật cái ngu xuẩn ra khỏi xác mày! Tao ra lệnh tốc váy mầy lên, cho mầy trận que thông nòng, rồi mầy thông minh ra ngay!
Người đàn bà goá lùi thêm hai bước, nhưng bất thình lình mụ quay lưng về phía Fomin, rồi cúi đầu xuống rất thấp, chổng mông tốc vạt váy lên.
- Mầy trông thấy cái nầy chưa, thằng dũng sĩ Anhica nầy? - Mụ kêu to, rồi đứng thẳng dậy nhanh nhẹn cách lạ lùng và lại quay về phía Fomin. - Đánh ấy à? Đánh tao đấy à? Cái thớ mầy làm nổi trò ấy đâu?
Fomin nhổ toẹt bãi nước bọt cách hung hãn và cứ phải kéo chặt dây cương giữ con ngựa lùi lại.
- Câm cái mồm, con ngựa cái sinh con đẻ cái được nầy!
- Mầy lắm thịt quá, nứng lên rồi phải ? - Fomin cố giữ vẻ mặt nghiêm khắc to, và cho con ngựa quay .
Những tiếng cười rộ cố ghìm nén vang lên trầm trầm trong đám người. tên lâu la của Fomin muốn gỡ nhục cho chủ tướng bèn chạy đến trước mặt người đàn bà goá, vung cái báng của khẩu súng trường kỵ binh lên, nhưng chàng -dắc to lớn khoẻ mạnh, cao hơn tên kia hẳn hai đầu người, đưa bên vai rất rộng che cho người đàn bà, và bằng giọng rất khẽ nhưng đầy hứa hẹn:
- Đừng có động vào?
Còn thêm ba người dân trong thôn nữa chạy vội đến đẩy người đàn bà goá ra phía sau. người còn trẻ, đề bờm tóc xoã trước trán, khẽ bảo tên thổ phỉ của Fomin:
- Tại sao lại định đánh người ta thế hử? Đánh người đàn bà có gì là khó? Cái can trường của , hãy mang ra ngoài kia, lên ngọn gò ấy mà phơi bày, nếu , ở gần nhà tất cả chúng ta đều là hùng hảo hán…
Fomin cho ngựa lùi từng bước ra tới dãy hàng rào rồi dướn người bàn đạp.
- Bà con -dắc! Bà con hãy nghĩ lại cho kỹ! - quát to với đám người từ từ bỏ về nhà. - Bây giờ chúng tôi còn dùng lời hay lẽ phải mà đề nghị, chứ tuần nữa chúng tôi quay trở lại câu chuyện bằng giọng khác đấy?
hiểu sao bỗng cảm thấy trong lòng vui vui, bèn vừa cười vừa giữ con ngựa nhảy cỡn tại chỗ và kêu lên:
- Chúng tôi phải là những thằng nhát gan đâu? Đem những cái (tiếp theo là vài tiếng hết sức tục tĩu) ấy của đàn bà ra mà doạ chúng tôi nổi đâu? Chúng tôi trông thấy cả những mụ rỗ hoa và những mụ đủ mọi kiểu khác rồi! Chúng tôi quay trở lại và nếu trong số bà con có ai tự nguyện ghi tên vào đại đội chúng tôi chúng tôi động viên cưỡng bức tất cả các -dắc trẻ tuổi Các người hãy là như thế? Chúng tôi có đâu giờ để mà vuốt ve mơn trớn các người?
Đám người đứng lại chừng phút. Từ chỗ đó vẳng tới tiếng cười và những tiếng chuyện trò sôi nổi. Fomin ra lệnh với nụ cười vẫn còn chưa tắt môi:
- Lên ngư… ựa.
Grigori phi ngựa về với trung đội của chàng, mặt đỏ dừ vì buồn cười mà phải cố nhịn.
Trong đội hình kéo dài con đường lầy lội, chi đội của Fomin kéo nhau lên đến ngọn gò và con mắt của chúng còn trông thấy cái thôn thiếu mến khách ấy nữa. Nhưng thỉnh thoảng Grigori vẫn còn mỉm cười, chàng nghĩ thầm: "Cũng may mà dân -dắc chúng mình là những con người vui nhộn. Kể ra câu đùa vẫn còn đến chúng ta nhiều hơn những đau buồn. Nếu Chúa bắt chúng ta làm tất cả mọi việc cách nghiêm trang với cuộc sống như thế từ lâu có thể treo cổ tự tử được rồi đấy!" Chàng vẫn còn giữ được rất lâu cái tâm trạng vui vẻ ấy, và mãi đến lúc nghỉ chân chàng mới lo lắng và chua chát nghĩ rằng việc khuấy cho dân -dắc nổi dậy chắc hẳn thể làm được và toàn bộ mưu đồ của Fomin thể nào thoát khỏi tan vỡ hoàn toàn.

Chương 227


Trời sang xuân, mặt trời cho thêm nhiều hơi ấm. Tuyết tan dần sườn phía nam các ngọn đồi, và đến trưa mặt đất vàng hoe vì lớp cỏ năm ngoái phủ làn hơi bốc lên như làn khói tím tím trong suốt. các mặt đất dốc, các nấm kurgan, dưới chân những tảng đá thiên nhiên mọc lên giữa những đám đất sét thấy những búp cỏ mật đầu tiên xanh tươi, nhọn hoắt. Các khoảng đất trồng trọt lộ trần. Những con quạ rời bỏ những con đường mùa đông dùng tới nữa, bay tới những sân đập thóc, những khoảng lúa mạch mùa đông lõm bõm tuyết. Trong các khoảng đất trũng và các khe núi, tuyết lũng nhũng nước từ dưới lên mang màu xanh lam. Từ các nơi đó vẫn còn thoảng đưa đến làn hơi lạnh gắt, nhưng bên dưới lớp tuyết, trong các khe núi, những con suối mùa xuân mà mắt người còn chưa nhìn thấy réo lên những tiếng thanh thanh như tiếng hát và trong các cánh rừng thưa, thân các cây tiêu huyền hơi nhuộm màu xanh lá cây rất dịu mắt, hoàn toàn như khi trời sang xuân.
sắp đến mùa cày bừa gieo hạt, vì thế toán thổ phỉ của Fomin mỗi ngày tan như tuyết. Ở mỗi chỗ nghỉ đêm, sáng hôm sau lại thấy thiếu hai tên và có lần gần như nửa trung đội cùng bỏ lúc: tám tên mang cả ngựa lẫn vũ khí về Vosenskaia đầu thú.
đến lúc phải cày bừa và gieo hạt rồi. Mảnh đất kêu gọi, lôi kéo về với công việc làm ăn, vì thế sau khi thấy rằng đánh đấm đem lại kết quả gì, nhiều tên trong toán Fomin bí mật rời khỏi bầy thổ phỉ, đứa nào về nhà đức nấy. Chỉ còn lại những thằng quá hung ác thể nào quay về, những tên phạm tội quá lớn đối với Chính quyền Xô viết nên thể mong được hưởng chính sách khoan hồng.
Đến những ngày đầu tháng Tư, Fomin chỉ còn nắm được quá tám mươi tay gươm. Grigori vẫn còn ở lại với toán thổ phỉ.
Chàng đủ can đảm để trở về nhà tuy chàng tin chắc rằng nghiệp của Fomin phá sản và sớm hay muộn bầy thổ phỉ bị đánh tan. Chàng biết rằng ngay trong trận chạm trán đầu tiên với đơn vị chính quy của kỵ binh Hồng quân, chúng bị đánh vụn như cám. Song chàng vẫn cứ ở lại làm tay sai cho Fomin với ước mơ thầm kín là bằng cách nầy hay cách khác nấn ná chờ được đến mùa hạ và khi đó chiếm lấy đôi ngựa tốt nhất trong bọn, chuồn về thôn Tatarsky vào ban đêm rồi từ đó cùng Acxinhia chạy về miền Nam. Đồng cỏ sông Đông rộng mênh mông, có rất nhiều con đường có người . Sang hè, mọi con đường đều có thể được và đến đâu cũng kiếm được chỗ nương thân… Chàng nghĩ rằng mình vứt bỏ đôi ngựa ở chỗ nào đó, cùng với Acxinhia bộ mò tới Kuban, tới vùng chân núi, lánh xa nơi chôn nhau cắt rốn, và náu ở đấy để độ cho qua thời kỳ loạn lạc. Chàng càng thấy như còn có lối thoát nào khác.
Theo lời khuyên của Kaparin, Fomin quyết định vượt sang bờ bên trái sông Đông trước khi băng tan. Ở vùng sát địa giới khu Khopesky vốn có nhiều rừng, hy vọng rằng trong trường hợp cần thiết có thể vào đấy để trốn các cuộc truy bắt.
Bầy thổ phỉ vượt qua sông Đông phía thôn Ryvnyi. Ở vài nơi, những chỗ nước chảy siết, băng bị cuốn . Dưới ánh nắng chói chang của vừng mặt trời tháng Tư, nước lấp loáng như vẩy cá bạc, song ở những chỗ con đường dùng về mùa đông ra đến đấy tắc, băng vẫn nổi mặt nước hàng ác-sin, sông Đông vẫn còn giữ nguyên lớp băng của nó. Bọn thổ phỉ lấy những đoạn hàng rào lót xuống ven bờ sông, chúng tập họp, phái trinh sát sục sạo phía trước và tiến về hướng thị trấn ếlanskaia.
ngày sau, Grigori được gặp bà con cùng thôn là ông lão chột Trumakov. Ông lão tới thôn Griatnovsky để thăm họ hàng và gặp bọn thổ phỉ ở chỗ gần thôn ấy. Grigori kéo ông lão sang bên cạnh đường và hỏi:
- Hai đứa cháu nhà tôi có còn sống, còn khoẻ mạnh cụ?
- Bác Grigori Pantelevich ạ, nhờ có Chúa che chở, chúng nó đều còn sống, còn khoẻ mạnh.
- Tôi tha thiết nhờ cụ giúp cho việc nhé: cụ chuyển hộ cho hai đứa cháu và con em tôi là Epdôkia Pantelevna lời thăm hỏi thân thiết nhất, cụ cũng giúp tôi hỏi thăm Prokho Zykov và bảo hộ chị Acxinhia nhà Astakhov là cứ chờ tôi, bao lâu nữa tôi về. Nhưng ngoài mấy người ấy, cụ đừng với ai là có gặp tôi nhé, có được cụ?
- Tôi làm, bác Grigori thân mến ạ, tôi làm như thế? Bác đừng có ngại tất cả những lời đó tôi chuyển lại đầy đủ.
- Thế trong thôn có chuyện gì mới ?
- Chẳng có gì đâu, tất cả vẫn đều như cũ.
- Miska Kosevoi vẫn làm chủ tịch à?
- Chính đấy.
- Gia đình tôi có bị người ta hà hiếp ?
- Tôi nghe thấy có chuyện gì cả, có lẽ bị động đến đâu. Vả lại họ có lý do gì để gây chuyện? Những người ở nhà đâu phải chịu trách nhiệm về bác…
- Thế trong thôn người ta về tôi những gì?
Cự già hỉ mũi, lấy chiếc khăn quàng cổ màu đỏ chùi râu chùi ria rất lâu rồi mới trả lời qua quít.
- Chỉ có Chúa hiểu được họ… Người ta đua nhau đồn đủ mọi chuyện lung tung. Nhưng các bác cũng sắp giảng hoà với Chính quyền Xô viết chứ?
Grigori còn có thể trả lời thế nào được nữa? Chàng cố ghìm con ngựa chồm lên muốn đuổi theo toán thổ phỉ bỏ xa phía trước, mỉm cười :
- Tôi cũng biết, cụ ạ. Tạm thời còn chưa thấy gì cả.
- Sao còn chưa thấy ? Chúng ta đánh nhau với quân Cherket, với quân Thổ nhĩ kỳ, cuối cùng đều đến giảng hoà. Còn tất cả các bác lại đều là người nhà với nhau, thế mà vẫn chẳng làm thế nào thương lương với nhau được… Như thế tốt đâu, bác Grigori Pantelevich ạ, tôi đấy, như thế tốt đâu? Chúa vốn nhân từ, Người nhìn thấy hết mọi điều và tha thứ cho các bác về tất cả các việc nầy đâu, bác hãy nhớ lấy lời tôi !
Chà, như thế nầy còn nghĩa lý gì nữa: cùng là người Nga, người chính giáo mà lại đánh lộn lẫn nhau, làm sao ghìm lại được nữa. Hừ, cứ tưởng chỉ choảng nhau qua quít chút, thế mà các bác đánh lộn sang đến năm thứ tư rồi. Cái đầu óc già nua của tôi nó cứ nghĩ như thế nầy nầy: đến lúc nên chấm dứt rồi đấy?
Grigori chia tay với ông già rồi đánh ngựa phi nhanh đuổi theo trung đội của chàng. Cụ Trumakov tỳ lên cái gậy, lấy tay áo chùi con mắt chột chảy nước nhầy nhụa. Và còn dứng lại giờ lâu. Cụ đưa con mắt còn lại rất tinh, rất trẻ nhìn theo Grigori, tấm tắc khen dáng cưỡi ngựa hùng dũng của chàng và khẽ lẩm bẩm: " tay -dắc cừ đến thế! Mọi mặt đều tốt hết, tư cách thái độ cũng như tất cả các mặt khác, chỉ phải cái tìm được đúng con đường mà … Nó lầm đường lạc lối mất rồi. Về mọi mặt đáng là nó phải đánh nhau với bọn Cher-két, thế mà nó lại nghĩ ra làm cái trò như thế nầy? Nhưng nó cần đến thứ chính quyền nầy làm cái ôn dịch gì? Những thằng thanh niên -dắc ấy, hiểu chúng nó nghĩ ngợi như thế nào? Đối với thằng Griska chẳng có gì đáng hỏi, toàn bộ cái tông cái giống nhà nó bao giờ cũng lung tung như thế… Cả cái lão Panteley vừa chết cũng leng beng rắc rối như thế, ngay đến ông cụ Prokofi, mình vẫn còn nhớ… đều là những của trái chua, chứ đâu phải là những con người… Song những thằng -dắc suy nghĩ như thế nào, xin Chúa cứ đập vào đầu tôi, tôi chẳng còn hiểu ra sao cả.
Đến hồi nầy, mỗi khi chiếm được thôn nào, Fomin còn triệu tập dân chúng đến họp nữa. thấy là tuyên truyền vận động còn có thể đem lại kết quả gì. Bây giờ chỉ cần giữ lại những thằng lâu la cũ chứ cần tuyển thêm những thằng mới. trở nên cau có thầm và ngày càng lầm lì ít . bắt đầu tìm đến rượu để có được khuây khoả. Tại bất kỳ chỗ nghỉ đêm nào cũng diễn ra những cuộc rượu be bét. Nhìn thấy thằng ataman như thế, bọn lâu la cũng lao đầu vào rượu chè. Kỷ luật trở nên lỏng lẻo. Các trường hợp cướp bóc xảy ra ngày càng nhiều. Khi thấy bọn thổ phỉ sắp kéo đến, những người làm việc cho Chính quyền Xô viết đều bỏ trốn. Bọn nầy đến nhà họ lấy tất cả những thứ gì có thể mang theo yên ngựa. Những cái túi mắc vào yên ngựa của nhiều tên phồng to thể tưởng tượng được. lần Grigori thấy thằng trong trung đội của chàng có chiếc máy khâu quay tay. Nó mắc dây cương vào mũi yên và kẹp cái máy khâu dưới nách tay trái. Chỉ sau khi dùng đến ngọn roi, Grigori mới bắt được thằng -dắc kia vứt bỏ chiến lợi phẩm của nó. Tối hôm ấy giữa Fomin và Grigori có cuộc chuyện gay gắt. Trong phòng chỉ có hai người. Mặt phị ra vì rượu, Fomin ngồi bên cạnh cái bàn.
Grigori bước những bước rất dài, lại lại trong phòng.
- Thôi ngồi xuống, đừng lượn lượn lại trước mặt mình mãi như thế. - Fomin giọng bực bội.
Grigori để ý những lời , cứ ngang dọc rất lâu trong căn phòng chật chội của ngôi nhà -dắc. Cuối cùng chàng :
- Mình chán cái trò nầy lắm rồi, Fomin ạ! Cậu hãy chấm dứt những chuyện cướp bóc rượu chè mới được!
- Hôm nay cậu vừa nằm mơ thấy những cơn ác mộng đấy phải ?
- Thế mà còn pha trò được… Dân chúng bắt đầu những lời hay về chúng ta rồi đấy?
- Nhưng cậu cũng thấy đấy, mình chẳng còn làm thế nào với em được nữa. - Fomin miễn cưỡng.
- Nhưng cậu có động chân động tay làm gì đâu?
- Hừ, cậu đừng có ra lệnh cho mình? Còn cái dân chúng của cậu, nó cũng đáng được nghe lời tốt đẹp nào đâu. Cái bọn chết tiệt ấy, chúng mình chịu cực khổ vì chúng nó, thế mà chúng nó… Mình chỉ còn nghĩ tới mình, và thế là đủ rồi.
- Nhưng ngay cả chuyện nghĩ đến cậu, cậu nghĩ cũng kém lắm đấy. Rượu bí tỉ rồi còn lúc nào mà nghĩ nữa. Cậu uống liên miên đến nay là ngày thứ tư rồi, và tất cả những thằng khác cũng đều uống. Ngay ở các vọng gác đêm nào chúng nó cũng nốc rượu. Cậu muốn cái gì hử? Cậu muốn chúng ta bị tóm cổ giữa lúc say sưa và bị chọc tiết ngay trong thôn có phải ?
- Thế cậu tưởng chúng mình thoát được cái chuyện ấy hay sao? - Fomin cười nhạt. - Đến lúc nào đó thể nào rồi cũng phải chết thôi. Chơi dao có ngày đứt tay… Cậu hiểu ? Nếu thế ngày mai chúng ta tự dẫn xác đến Vosenskaia, giơ hai tay lên và bảo: các bắt chúng tôi , chúng tôi đầu hàng đây - , chúng ta vẫn còn rong chơi hồi …
Grigori đến đứng trước cái bàn, hai chân dạng rộng.
- Nếu cậu lấy lại trật tự, nếu cậu chấm dứt các chuyện cướp bóc rượu chè mình tách rời khỏi cậu và mang nửa số em theo mình. - Chàng khẽ .
- Cứ thử làm thế mà xem. - Fomin kéo dài giọng, đầy vẻ hăm doạ.
- cần phải thử cũng xong xuôi.
- Mày… mày đừng có doạ tao! - Fomin chộp tay lên cái bao của khẩu Nagan.
- Đừng sờ vào cái bao súng, kẻo chỉ cách có cái bàn tao với tới đầu mày chóng hơn đấy? - Grigori tái mặt , chàng rút thanh gươm ra đến nửa, rất nhanh.
Fomin đặt hai tay lên bàn mỉm cười.
- Nhưng cậu gây chuyện với mình để làm gì? có cậu đầu mình cũng sắp nứt ra rồi, thế mà cậu còn đến đây những chuyện ngu xuẩn. Thôi tra gươm vào vỏ ! Chỉ đùa với cậu chút cũng được hay sao? Cậu thử nào. - chàng lại nghiêm khắc chặt chẽ đến như thế. Y như mười sáu ấy…
- Mình với cậu là mình muốn gì rồi, và cậu hãy nhớ cho kỹ những điều đó. Chúng ta ở đây phải ai cũng có cái tinh thần như cậu đâu.
- Mình cũng biết.
- Cậu phải biết và hãy nhớ lấy! Ngay ngày mai cậu phải ra lệnh cho chúng nó quẳng tất cả những cái gì trong các túi yên ngựa ra. Chúng ta là đơn vị kỵ binh chứ phải là đoàn ngựa thồ. Phải chấm dứt các chuyện ấy , phải cắt đứt hẳn ! Thế nầy mà cũng tự xưng là những chiến sĩ vì nhân dân. Chở các của cướp được lưng ngựa, đem tới các thôn để bán rong, cứ như những thằng buôn hàng xén xưa kia ấy… Thẹn còn biết giấu mặt đâu nữa! Còn mình gây chuyện với các cậu làm cái quái gì? - Grigori nhổ toẹt bãi nước bọt rồi quay ra cửa sổ, mặt tái vì phẫn nộ và tức tối.
Fomin phá lên cười và .
- Chúng mình còn chưa bị kỵ binh dồn theo sát nút lần nào… Khi bị những thằng cưỡi ngựa đuổi theo, con sói nào ăn no phải vừa chạy vừa mửa ra cho kỳ hết. Những thằng quen vơ vét ăn bẩn của mình cũng thế thôi, chỉ cần bị truy kích trận ra trò là có gì cũng quẳng hết cho mà xem. sao đâu, cậu Melekhov ạ, cậu đừng bực mình nữa, mình làm tất cả các việc ấy! Mình vốn là như thế đấy, vừa qua cũng hơi mất tinh thần chút. Có phần thả lỏng dây cương, nhưng rồi mình lại giữ chặt thôi! Còn chuyện chia rẽ chúng mình nên làm, hãy cùng nhau chịu đựng cơn gian nan nầy.
Câu chuyện giữa hai người bị quấy rối thể nốt: chủ nhà bưng lên cái bát to đựng súp bắp cải khói bốc nghi ngút, rồi toán -dắc do Trumakov cầm đầu ập vào.
Nhưng dù sao câu chuyện cũng đem lại kết quả. Sáng hôm sau Fomin ra lệnh vứt bỏ tất cả các thứ trong các túi yên ngựa rồi đích thân kiểm tra việc chấp hành mệnh lệnh. thằng bất trị trong các trò cướp bóc chịu để cho khám xét các túi yên ngựa của nó và muốn vứt bỏ các thứ cướp được. Fomin bắn nó chết ngay trong hàng bằng khẩu Nagan.
- Quẳng ngay cái của nợ nầy ! - đưa chân đá cái xác chết và thản nhiên. Rồi nhìn thẳng vào hàng quân, cất cao giọng:
- Lũ chó đẻ chúng mày, từ nay được làm cái trò lục lọi hòm xiểng nào! Tao đưa chúng mày chống lại Chính quyền Xô viết phải là để có những chuyện như thế nầy. Đối với những thằng địch bị giết chúng mày có thể lột tất cả mọi thứ, kể cả đồ lót bẩn nếu gớm tay, song được động đến gia đình chúng nó! Chúng ta đánh nhau với đàn bà. Đứa nào chống lại qui tắc đó bị trừng trị như thế kia.
Những tiếng rì rầm khe khẽ truyền lan trong các hàng lát rồi lắng …
Trật tự tựa như lấy được. Toán thổ phỉ rong ruổi chừng ba ngày vùng bên trái sông Đông. Chúng tiêu diệt được vài nhóm tự vệ của địa phương trong những trận đụng độ .
Tại trấn Sumilinskaia, Kaparin đề nghị di chuyển tới địa hạt tỉnh Voronezskaia. viện cớ rằng sang đến bên ấy, bọn chúng chắc chắn có được ủng hộ rộng rãi của dân chúng, vì mới đây họ nổi lên bạo động chống Chính quyền Xô viết. Nhưng khi tuyên bố điều đó với bọn -dắc chúng đều đồng thanh dứt khoát: "Chúng ta ra khỏi khu nhà!" Bọn thổ phỉ họp hội nghị và quyết định bị huỷ bỏ. Trong bốn ngày liền, cả toán liên tục lao đầu chạy về phía đông, chịu nghênh chiến toán kỵ binh bắt đầu đuổi theo sát gót Fomin từ thị trấn Kazanskaia.
Hồi nầy làm mất các dấu vết của mình phải là chuyện dễ dàng vì các cánh đồng chỗ nào người ta cũng làm các công việc đồng áng mùa đông và ở ngay những nơi khỉ ho cò gáy nhất đồng cỏ, người cũng rất đông. Bọn thổ phỉ thường di chuyển ban đêm, nhưng sáng hôm sau vừa dừng lại ở nơi nào đó để cho ngựa ăn thấy trinh sát kỵ binh của địch xuất gần đấy và dùng trung liên nã vài tràng ngắn. Thế là bọn thổ phỉ lại phải vội vã thắng ngựa ngay dưới làn đạn. Khi chạy quá thôn Mennhikov thuộc trấn Vosenskaia, Fomin vận động khôn khéo lừa được địch và bứt được ra khỏi cuộc truy kích. Theo báo cáo của trinh sát trong đội, Fomin được biết người chỉ huy nhóm kỵ binh nầy là Egor Giurafev, người -dắc trấn Bukanovskaia rất kiên quyết và cũng rất am hiểu về quân . biết rằng nhóm kỵ binh có quân số gần gấp đôi bầy thổ phỉ của , họ có sáu khẩu trung liên và những con ngựa còn rất khoẻ, chưa bị kiệt sức sau những chặng di động dài. Tất cả các điều kiện đó bắt buộc Fomin phải lẩn tránh các trận chiến đấu, cho ngựa và người có khả năng được nghỉ ngơi, và sau đó, nếu có cơ hội đánh loạn nhóm kỵ binh bằng tập kích bất ngờ chứ bằng chiến đấu trực diện, và nhờ đó ra thoát được cuộc truy kích luôn luôn quấy rầy. cũng có tính tới chuyện cướp được của địch súng máy và đạn súng trường. Song các mưu đồ của được thực . Trái lại, điều mà Grigori lo lắng xảy ra ngày mười tám tháng Tư tại cửa khu rừng rậm Slasevskaia. Hôm trước Fomin và phần lớn bọn lâu la uống chầu say bí tỉ ở thôn Xebaxchianovsky, đến khi trời rạng chúng rời khỏi thôn nầy. Đêm qua hầu như chẳng có tên nào chợp mắt vì thế bây giờ nhiều tên ngủ gà ngủ gật yên. Chừng chín giờ sáng cả bọn dừng lại nghỉ ở gần thôn Ogioghin. Fomin cắt vọng tiêu cảnh giới rồi ra lệnh lấy lúa mạch cho ngựa ăn.
Gió đông thổi giần giật từng đợt rất mạnh. đám mây hung hung đỏ phủ lên đường chân trời, nom như làn bụi cát. màn sương mù dày đặc nằm chập chờn đồng cỏ. Mặt trời chỉ chiếu sáng chút ít vì bị che lấp bởi lợp sương mù cuộn lên rất cao. Gió đập phần phật các tà áo ca-pôt và đuôi ngựa, bờm ngựa. Đàn ngựa quay lưng ngược chiều gió, tìm chỗ tránh gió bên cạnh những bụi sơn trà thưa thớt mọc rải rác ở cửa rừng. Bụi cát như có gai làm nước mắt chảy ràn rụa, vì thế dù ở khoảng cách gần cũng khó nhìn thấy được gì.
Grigori ân cần lau cái mũi và hai chỗ gồ đẫm mồ hôi bên mắt con ngựa, đeo túi thóc cho nó ăn rồi bước tới gần Kaparin. Tên nầy nâng vạt áo ca-pốt đùm thóc cho con ngựa của ăn.
- Người ta chọn được chỗ như thế nầy để dừng lại nghỉ đấy! - Chàng giơ cái roi ngựa chỉ khu rừng.
Kaparin nhún vai.
- Tôi với thằng ngu ấy, nhưng chẳng nhẽ có thể thuyết phục được nó điều gì hay sao?
- Đáng là phải dừng lại nghỉ đồng cỏ hoặc ở đầu thôn mới đúng.
- Ngài nghĩ rằng có thể chờ đợi cuộc tập kích từ trong rừng ra phải ?
- Vâng.
- Nhưng quân địch còn xa.
- Quân địch cũng có thể gần, ngài nên biết rằng chúng nó phải là bộ binh.
- Cánh rừng nầy trơ trụi. Có lẽ chúng ta cũng có thể nhìn thấy nếu có chuyện gì xảy ra.
- Lấy ai mà nhìn bây giờ, gần như tất cả đều lăn ra ngủ. Tôi chỉ sợ ngay cả bọn gác cũng ngủ nốt.
Sau bữa nhậu nhẹt hôm qua, chúng nó bủn rủn hết tay chân rồi còn gì, bây giờ thể đánh thức chúng được đâu. - Kaparin cau mặt như bị đau rồi khẽ - Với kẻ lãnh đạo như thế nầy chúng ta cũng đến bỏ mạng. Nó rỗng tuếch như cây bấc và ngu xuẩn đúng là ở cấp thượng thặng? Nhưng tại sao ngài tự nắm lấy quyền chỉ huy? Bọn -dắc kính trọng ngài. Có lẽ chúng nó sẵn sàng theo ngài.
- Chuyện ấy tôi cần đến, tôi chỉ ở chơi với các ngài trong thời gian ngắn thôi. - Grigori trả lời khô khan rồi quay về với con ngựa, vừa vừa tiếc rằng mình vô tình buột miệng ra lời thú nhận thiếu thận trọng.
Kaparin mặc cho chỗ thóc còn lại vạt áo ca-pốt rơi lả tả xuống đất, chạy theo Grigori.
- Ngài có biết , ngài Melekhov, - vừa vừa ngắt nhánh sơn trà và bứt từng cái chồi non mọng nước rất bụ, - Tôi nghĩ rằng chúng mình chống cự được lâu nêu sát nhập vào đơn vị chống Xô viết nào đó tương đối lớn, chẳng hạn như lữ đoàn Maxlak nay lưu động tại nơi nào đó ở miền nam khu vực nầy. Phải mò về đấy thôi, nếu chúng mình bị tiêu diệt ở đây lúc nào biết.
- Bây giờ mùa lũ. Sông Đông để cho chúng mình qua đâu.
- phải ngay bây giờ, nhưng khi nào nước rút là phải chuồn Ngài nghĩ khác hay sao?
Grigori trầm ngâm lát rồi trả lời:
- Đúng đấy. Cần phải bỏ nơi nầy mà thôi. ở lại đây làm gì cả.
Kaparin sôi nổi hẳn lên. bắt đầu thao thao bất tuyệt rằng các hy vọng có được ủng hộ của dân chúng đến nay được chứng thực, và bây giờ cần phải dùng mọi cách thuyết phục Fomin, để thôi đừng chạy loạn lên mục đích trong khu nữa, mà phải quyết định sát nhập vào cụm lực lượng nào còn mạnh hơn.
Grigori chán muốn nghe những lời ba hoa của nữa. Chàng cứ chăm chú nhìn con ngựa ăn và ngay lúc nó vừa ăn hết sạch túi thóc, chàng tháo túi thóc đóng hàm thiếc và buộc chặt đai bụng cho con ngựa.
- Chúng ta chưa lên đường ngay đâu, ngài vội vã cũng vô ích. - Kaparin .
- Tốt nhất là ngài hãy sửa soạn ngựa, nếu đến lúc ấy còn kịp đóng yên đâu. - Grigori trả lời.
Kaparin nhìn chàng chằm chằm rồi bước tới bên con ngựa của đứng ở gần chỗ những chiếc xe tải.
Grigori nắm dây cương dắt con ngựa tới gần Fomin. Fomin dang rộng hai chân, nằm chiếc áo choàng bằng dạ trải dưới đất, lười nhác gặm cái cánh gà luộc. nằm lánh ra và đưa tay ra hiệu mời chàng ngồi xuống bên cạnh.
- Cậu ngồi xuống ăn trưa với bọn mình .
- Việc cần phải làm là rời khỏi nơi nầy chứ phải là ăn trưa. - Grigori .
Chúng ta cho ngựa ăn xong rồi lên đường.
- Cho ăn sau cũng được.
- Làm gì mà cậu nóng như lửa thế? - Fomin quăng miếng xương gặm xong, chùi hai tay vào áo choàng.
- Chúng nó chộp chúng ta ở chỗ nầy. Địa hình thuận lợi lắm.
- Quỉ dữ nào đến chộp chúng ta? Vừa nãy trinh sát về rằng gò có gì cả. Có lẽ thằng Giurafev mất hút chúng ta nếu bây giờ nó còn bám sát đuôi. Từ Bukanovskaia có thằng nào mò tới đâu. Uỷ viên quân ở đấy là Mikhey Pavlov, thằng cha đánh đấm cũng cừ, nhưng binh lực của chúng nó hơi ít, chưa chắc nó tới đón đánh chúng mình. Chúng mình hãy nghỉ ngơi cho khoẻ người, chờ chút cho đợt gió nầy lặng , rồi lên đường Slasevskaia. Cậu hãy ngồi xuống đây, chén thịt gà , trong bụng có gì mà nóng nảy thế? Cậu làm sao thế, cậu Melekhov, cậu hơi đâm ra nhát gan rồi đấy, rồi bao lâu nữa cậu tránh tất cả các bụi cây, và cậu vòng đường như thế nầy nầy. - Fomin khoát rộng tay, cười khà khà.
Grigori chửi thầm và bỏ chỗ khác. Chàng buộc con ngựa vào bụi cây, nằm xuống bên cạnh và kéo vạt áo ca-pốt lên che mặt cho khỏi gió. Chàng mơ màng thiếp trong tiếng gió rít và tiếng rạt rào như tiếng hát của những đám cỏ cao khô nỏ rũ đầu xuống người chàng.
tràng súng máy dài bắt Grigori nhảy chồm dậy. Loạt súng còn chưa dứt, Grigori tháo xong dây cương. Fomin gào lên át cả các tiếng khác: "Ra lấy ngựa!" Lại thêm hai ba khẩu súng máy nữa nổ tằng tằng ở bên phải, từ trong rừng, Grigori nhảy lên yên và chỉ trong nháy mắt chàng đánh giá xong tình thế. Bên phải, ở chỗ cửa rừng, qua làn bụi có thể thấy loáng thoáng chừng năm chục chiến sĩ Hồng quân dàn thành đội hình xung phong của kỵ binh, xông lên để cắt con đường rút lên gò. Dưới ánh sáng của vừng mặt trời ảm đạm, những lưỡi gươm vung loang loáng đầu họ với cái ánh lạnh lẽo quen thuộc. Thẳng từ trong rừng ra, những khẩu súng máy bố trí cái gò mọc đầy bụi rậm vội vã dốc hết đĩa đạn nọ đến đĩa đạn kia như lên cơn sốt rét. Bên trái cũng có chừng nửa đại đội kỵ binh Hồng quân vung gươm tản khai xông tới để khép kín vòng vây nhưng hò hét gì cả. Chỉ còn lối thoát duy nhất là chọc thủng qua những đội hình xung phong thưa thớt ở bên trái và chạy ra sông Đông. Grigori kêu to gọi Fomin: "Bám sát lấy mình!" rồi rút gươm thả cho con ngựa phi vụt lên.
Sau khi vượt chừng hai chục xa-gien, chàng quay đầu nhìn lại. Fomin, Kaparin, Trumakov cùng vài tên lâu la nữa cho ngựa phi bạt mạng phía sau, cách chàng chừng chục xa-gien. Mấy khẩu súng máy trong rừng lặng , chỉ còn khẩu ở đầu cùng bên phải hung hãn bắn thêm những loạt đạn ngắn vào những tên phỉ của Fomin chạy rối lên bên những chiếc xe vận tải. Nhưng cả khẩu cuối cùng nầy cũng lập tức câm tiếng. Grigori biết rằng các chiến sĩ Hồng quân tiến tới chỗ dừng chân lúc nãy của bọn thổ phỉ và cuộc đâm chém bắt đầu diễn ra sau lưng chàng. Chàng đoán như thế vì nghe thấy những tiếng kêu trầm trầm đầy tuyệt vọng và những tiếng súng trường thưa thớt, ngắt quãng của những kẻ chống cự. Chàng còn đâu giờ để ngoái nhìn lại. Làn sóng kỵ binh phía trước lao vun vút mỗi lúc gần, chàng bèn chọn mục tiêu. chiến sĩ Hồng quân mặc chiếc áo da thuộc ngắn cũn cỡn phi ngựa thẳng từ trước mặt tới. ta cưỡi con ngựa xám nhanh lắm. Như dưới ánh chớp, Grigori chỉ nhìn thấy trong khoảnh khắc hết sức ngắn cả con ngựa đầy những đám mồ hôi sủi bọt, có ngôi sao trắng ức, lẫn người cưỡi ngựa với khuôn mặt đỏ bừng, sôi nổi, còn trẻ, cùng cánh đồng cỏ thầm, bát ngát, kéo dài ra tới bờ sông Đông ở sau lưng ta… Trong khoảnh khắc thứ hai phải tránh nhát gươm và chính mình cũng chém. Khi tới cách người kỵ binh kia chừng năm xa-gien, Grigori bất thần ngả hẳn người sang trái, nghe thấy tiếng đường gươm rú đánh vút qua đầu mình, rồi thoắt cái chàng dướn thẳng người yên và chỉ kịp thúc mũi gươm vào đầu người chiến sĩ Hồng quân phi qua chỗ mình. Bàn tay của Grigori hầu như cảm thấy sức mạnh của nhát gươm nhưng khi chàng ngoái đầu nhìn lại thấy người chiến sĩ Hồng quân từ từ tụt yên xuống, đầu thõng hẳn xuống và dòng máu đặc sệt chảy lưng cái áo da thuộc màu vàng của ta. Con ngựa xám thôi phi nước đại nữa mà chuyển sang nước kiệu nhanh. Nó vươn đầu cách man rợ và cứ chạy nghiêng nghiêng, tựa như sợ cái bóng của chính nó…
Grigori áp hẳn người xuống cổ ngựa, hạ thấp thanh gươm xuống trong động tác quen thuộc. Những viên đạn bay qua víu víu bên đầu chàng với những tiếng rất thanh, rất gắt. Hai tai của con ngựa áp chặt vào nhau, run lên bần bật, những giọt mồ hôi lên hai đầu tai nhọn hoắt như những hạt cườm. Grigori chỉ nghe tiếng rú rít của những viên đạn bắn đuổi theo mình cùng tiếng thở hổn hển rất mạnh của con ngựa. Chàng ngoái nhìn lại lần nữa, trông thấy Fomin và Trumakov; Kaparin hơi chậm lại phía sau, cách khoảng năm mươi xa-gien, và xa hơn nữa chỉ còn tên lâu la thuộc trung đội hai là tên thọt Xcheliatnhikov ra sức chống đỡ hai chiến sĩ Hồng quân bám đuổi theo sau. Còn tám hay chín tên khác cũng cố sống cố chết lao đầu chạy theo Fomin, song tất cả đều bị chém chết. Những con ngựa có người cưỡi chạy tung ra bốn phía với những cái đuôi phấp phới trước gió. Chúng đều bị các chiến sĩ Hồng quân chặn bắt. Chỉ có con ngựa rất cao, màu hạt dẻ của tên Pribykov, lâu la của Fomin, vẫn chạy sát bên cạnh sườn con ngựa của Kaparin, vừa chạy vừa thở phì phì và còn lôi theo thằng chủ vẫn còn bị vướng chân trong bàn đạp lúc ngã xuống.
Sau khi chạy qua gò cát, Grigori ghìm ngựa, nhảy yên xuống, tra gươm vào vỏ. Chỉ cần vài giây chàng bắt được con ngựa nằm xuống. Động tác đơn giản nầy, chàng bỏ tuần để dạy. Nấp sau con ngựa, chàng bắn hết kẹp đạn, nhưng vì quá vội vã và cảm động trong khi nhắm bắn cho nên mãi đến phát cuối cùng chàng mới hạ được con ngựa của chiến sĩ Hồng quân. Kết quả ấy giúp cho tên thứ năm trong bầy thổ phỉ Fomin thoát khỏi cuộc truy kích.
- Lên ngựa ! Cậu nguy mất bây giờ! - Lúc phi ngựa tới ngang chỗ Grigori, Fomin kêu lên.
Lần nầy là tan vỡ hoàn toàn. Cả bầy thổ phỉ chỉ có năm tên chạy thoát. Chúng bị bám đuổi cho tới thôn Antonovsky và cuộc truy kích chỉ ngừng lại khi những tên chạy trốn lẩn vào khu rừng vây quanh thôn. Suốt thời gian phóng ngựa, tên nào trong năm thằng hé răng nửa lời. Khi ra tới gần bờ sông, con ngựa của Kaparin bỗng gục xuống và làm thế nào vực nó dậy được nữa. Những con ngựa mà mấy tên kia cưỡi cũng kiệt sức. Chúng lảo đảo, cất vó rất khó khăn, nước bọt đặc sệt chảy ròng ròng xuống đất thành những đám trắng loá
- phải là cậu chỉ huy đội quân mà là cậu chăn bầy cừu? - Grigori nhìn mặt Fomin, vừa vừa xuống ngựa.
Tên kia nín thinh tụt lưng ngựa xuống. bắt đầu tháo yên, nhưng đến giữa chừng bỏ ra chỗ khác mà tháo xong hẳn, rồi ngồi xuống mô đất mọc đầy dương xỉ.
- Thôi, đến phải bỏ ngựa lại mất. - vừa vừa hốt hoảng nhìn quanh.
- Rồi sau đó sao? - Trumakov hỏi.
- phải bộ mò sang bờ bên kia.
- Để đâu?
- Chúng ta ở lại trong rừng đến đêm, sau đó sang sông và lẩn tránh thời gian đầu ở Rubezyn, tại đấy họ hàng thân thuộc của mình đông lắm.
- Lại thêm chuyện ngu xuẩn nữa! - Kaparin điên tiết quát lên. - Cậu tưởng chúng nó đến đấy lùng cậu phải ? Chính thôn cậu là nơi giờ chúng nó chờ cậu đấy? Cậu nghĩ ngợi bằng cái gì thế hử?
- Hừ, thế chúng ta đâu bây giờ? - Fomin ngơ ngác hỏi.
Grigori lấy trong túi yên ngựa ra những viên đạn và miếng bánh mì rồi :
- Các cậu còn định tính toán dềnh dàng bao nhiêu lâu nữa? Thôi ! Tạm buộc những con ngựa lại, tháo yên ra rồi ngay, nếu chúng nó có thể tóm cổ bọn mình ngay ở chỗ nầy đấy.
Trumakov ném cái roi ngựa xuống đất, dẫm nó xuống bùn và giọng run run:
- Thế là chúng ta biến thành bộ binh rồi… Còn bao nhiêu em khác của chúng ta đều mất mạng… Lạy Đức Mẹ, chúng con bị nện trận tơi bời khói lửa? Hôm nay mình cũng ngờ còn sống sót…, Cái chết lù lù trước mắt.
Cả bọn lặng lẽ tháo yên ngựa, buộc cả bốn con ngựa vào gốc liễu đỏ rồi với những cái yên tay, chúng nối đuôi nhau hàng ra sông Đông như đàn sói và cố lẩn vào những chỗ cây cối rậm rạp.

Chương 228


Mùa xuân, khi sông Đông lên to, nước lũ tràn ngập toàn bộ bãi cỏ do nước sông bồi lên, ở bờ bên trái, trước mặt thôn Rubezyn vẫn còn khoảng đất , cao, bị ngập.
Mùa xuân mà đứng những ngọn núi ở vùng ven sông Đông có thể trông thấy ở xa có hòn đảo nhô lên làn nước lũ.
Những cây liễu non, những đám sồi và những bụi hắc dương màu xanh xám cành đâm ngang dọc mọc rậm rì hòn đảo nầy.
Đến mùa hè, mọi thứ cây đó đều bị hốt bố dại cuốn nhằng nhịt lên đến ngọn còn ở bên dưới những bụi đùm đũm đầy gai mọc đầy mặt đất, sao len qua được, bìm bìm màu xanh nhạt bám loăn xoăn các bụi cây và trong những khoảng rừng trồn hiếm hoi, cỏ dại được chất đất màu mỡ cho ăn tiếc mọc rất cao, vượt cả đầu người. Mùa hè ở trong rừng ngay giữa trưa vẫn yên tĩnh, râm mát. Ảnh hưởng tới bầu khí tĩnh mịch chỉ có tiếng chim vàng và chim cu tranh nhau đếm biết hộ ai những năm còn được sống thêm(1). Nhưng đến mùa đông khu rừng trở nên hoàn toàn trống trải, trần trụi, bị đè nặng dưới bầu khí chết lặng. Những ngọn cây nhọn hoắt như những cái răng lên thầm, đen đen cái nền trắng nhợt của bầu trời mùa đông. Chỉ những đàn sói con là nằm suốt ngày dưới những bụi cỏ dại đầy tuyết. Năm nào chúng cũng tìm được trong rừng rậm nơi nương thân chắc chắn.
Fomin, Grigori, Melekhov cùng mấy tên khác sống sót sau lần toán thổ phỉ của Fomin bị tiêu diệt đến ở hòn đảo nầy. Chúng sống qua quít lần hồi với ít thức ăn nghèo nàn mà tên em con chú con bác của Fomin đêm đêm chở thuyền đem đến. Chúng chỉ được ăn bữa đói bữa no, nhưng muốn ngủ chỉ cần gối đầu lên những cái lót yên là có thể ngủ kỳ chán mắt. Đêm đêm chúng chia nhau luân phiên canh gác. Lửa dám đốt vì sợ có người phát thấy chỗ trốn.
Nước lũ trần qua hòn đảo, ào ào rút về phía nam. Nước gào rú khủng khiếp, xông qua dãy tiêu huyền cổ thụ chắn ngang đường nó rồi vừa khẽ êm ả cất tiếng hát rầm rì, vừa lắc ngọn các bụi rậm ngập nước…
Chẳng mấy chốc Grigori quen với tiếng nước róc rách lúc nào ngớt ngay bên cạnh mình. Chàng nằm rất lâu gần đoạn bờ sông lở xuống thành cái vách thẳng đứng, nhìn ra mặt nước mênh mông, nhìn những nhánh núi đá phấn của vùng ven sông Đông chìm trong làn sương khói mung lung màu tím nhạt sáng lên dưới ánh mặt trời. Đằng kia, sau màn sương khói ấy là nơi thôn xóm chôn nhau cắt rốn, ở đấy có Acxinhia và hai đứa con của chàng…
Bao nhiêu ý nghĩ âu sầu của chàng đều bay về đấy. Mỗi khi nhớ tới những người thân , trong khoảnh khắc cả nỗi buồn nhớ lại loáng bừng lên nóng rực, thiêu đốt trái tim chàng, và lòng căm hờn ỉ đối với Miska lại sôi lên trong lòng, nhưng chàng cố nén các tình cảm đó, cố nhìn những trái núi ven sông Đông nữa đế tránh thương nhớ thêm: Chẳng tội gì mà để cho ký ức độc ác ấy tự do tác tác quái. Chưa thế tình cảm của chàng cũng đủ nặng nề rồi. Chưa thế trong lồng ngực của chàng cũng ê ẩm nhức nhối, đến nỗi đôi khi chàng có cảm tưởng như trái tim của mình bị móc ra, đập được nữa mà chỉ rỉ máu. Xem ra Grigori phải chịu hậu quả của những vết thương, những cơn sóng gió gặp phải trong chiến tranh và bệnh thương hàn. Grigori bắt đầu nghe thấy từng giây từng phút tiếng tim mình đập cách ám ảnh. Có khi cái cảm giác buốt nhói trong ngực, chỗ dưới vú bên trái dội lên đến mức tài nào chịu nổi, làm môi chàng bất thần khô bỏng, và chàng phải vất vả lắm mới giữ cho mình khỏi bật ra tiếng rên rỉ. Nhưng chàng cũng tìm ra phương pháp có hiệu quả để mình đỡ đau là nằm áp bên trái ngực xuống đất ẩm hoặc lấy nước lạnh dấp vào áo sơ-mi, thế là cái cảm giác đau đớn từ từ, tựa như miễn cưỡng rời bỏ thể xác chàng.
Những ngày đẹp trời và lặng gió nối tiếp nhau trôi qua. Chỉ năm mười hoạ mới thấy bầu trời trong sáng chập chờn vài đám mây trắng bị những làn gió cao tước xơ ra, hình của những áng mây in xuống làn nước lũ, trườn như đàn thiên nga đến khoảng bờ sông phía xa biến mất…
thú vị khi được ngắm luồng nước xiết réo ầm ầm cách điên cuồng và vỗ đập tung toé vào bờ sông, được nghe tiếng nước chảy đủ các giọng và nghĩ tới điều gì cả, đồng thời cũng cố nhớ tới điều gì có thể làm mình đau khổ. Grigori để hàng giờ ngắm những đám nước muôn hình muôn vẻ quay lộn đỏng đảnh lúc nào ngừng dòng nước. Các đám nước ấy thay hình đổi dạng từng giây từng phút; ở chỗ vừa nãy còn là làn nước lặng lờ trôi mang theo mặt nước những thân lau sậy gãy, những cái lá và những tụm cỏ bị vo nát, chỉ phút sau ra cái lòng phễu kỳ lạ cuốn hút tham lam tất cả những gì trôi qua bên cạnh, và chỉ lát sau nữa là cái lòng phễu lại nhường ngay chỗ cho đám nước sô sục đục ngầu, đưa lên mặt nước khi gốc hương bồ đen sì, khi cái lá sồi trải phẳng, khi nắm rơm biết từ đâu đưa tới.
Mỗi khi hoàng hôn xuống, ráng chiều bên phía trời tây lại rực lên như màu đào. Mặt trăng từ từ mọc lên từ sau cây tiêu huyền cao ngất. Ánh trăng bị tãi ra khắp mặt sông như ánh lửa màu trắng lạnh lẽo. Những chỗ gió gợn lên mặt nước làn sóng lăn tăn nước lại phản chiếu ánh trăng với những vạch nhấp nhoáng đen đen. Đêm đêm, hoà lẫn với tiếng nước dạt dào, hòn đảo còn vang lên những tiếng kêu lúc nào ngớt của những đàn ngỗng trời đông thể nào đếm được bay về phía bắc. bị ai làm khiếp hãi, những con ngỗng thường sà xuống đậu hòn đảo ở phần phía đông. Ở những chỗ nước lặng và những khoảng rừng ngập nước luôn luôn có tiếng những con gà nước vùng sông Tria kêu ra rả, tiếng vịt trời, ngỗng trời quang quác gọi nhau. hôm Grigori rất khẽ ra bờ sông nhìn thấy đàn thiên nga rất lớn ở ngay gần hòn đảo. Mặt trời còn chưa mọc, nhưng sau dải rừng đằng xa, ánh ban mai rực lên như lửa. Phản chiếu ánh sáng ấy, mặt nước nom như biến thành mầu hồng và những con chim rất to oai nghiêm, kiêu hãnh quay đầu về phía đông nom cũng hồng hồng.
Nghe thấy tiếng loạt soạt bờ sông, đàn chim cất cánh bay lên với những tiếng kêu oang oang như tiếng kèn đồng. Đến khi đàn chim bay vượt lên khỏi khu rừng cái màu trắng như tuyết đẹp tuyệt trần của lông ngỗng sáng rực lên đập vào mắt Grigori.
Fomin và những tên đồng bọn của giết giờ mỗi tên cách. Vốn là tên thạo công việc làm ăn, Xcheliatnhikov tìm cách đặt bên chân thọt cách thoải mái nhất và ngồi lì từ sáng đến tối để sửa chữa quần áo giày ủng và lau chùi vũ khí rất cẩn thận.
Đối với Kaparin, ngủ đêm đất ẩm tốt, vì thế nằm ngoài nắng suốt ngày với chiếc áo da ngắn trùm kín đầu, chốc chốc lại húng hắng ho những tiếng khàn khàn. Fomin và Trumakov đánh bài biết mệt mỏi với những quân bài làm lấy cắt bằng giấy.
Grigori lang thang khắp hòn đảo, có lúc ngồi hàng giờ bên bờ nước. Cả bọn rất ít chuyện trò với nhau vì mọi chuyện hết từ lâu rồi. Chúng chỉ tụ tập chỗ trong giờ ăn và chiều chiều khi chờ thằng em của Fomin tới nơi. Chúng bị cái buồn làm tình làm tội và suốt thời gian sống đảo chỉ lần Grigori thấy Trumakov và Xcheliatnhikov hiểu sao tự nhiên phởn lên, ôm nhau đánh vật. Hai thằng giậm chân tại chỗ rất lâu, trong họng kêu è è, và trao đồi nhau những câu pha trò cộc lốc. Chân hai đứa đều ngập đến mắt cá trong lớp cát trắng to hạt. ràng là thằng thọt Xcheliatnhikov khoẻ hơn nhưng Trumakov lại nhanh nhẹn khôn khéo hơn. Hai tên đấu vật theo kiểu Kalmys tức là bằng cách nắm thắt lưng nhau, vai nhô về phía trước, mắt chằm chằm theo dõi hai chân địch thủ. Mặt chúng trở nên tập trung và tái nhợt vì căng thẳng tinh thần. Chúng thở hổn hển như kéo bễ. Grigori theo dõi cuộc đấu vật và cảm thấy rất thích thú. Chàng thấy Trumakov lừa lúc bất ngờ ngửa hẳn người ra, kéo cả địch thủ theo rồi bằng động tác của hai chân cong cong, hất tên kia qua đầu hãn. Chỉ giây sau, cái thằng Trumakov linh hoạt mềm mại và nhanh như con sóc đè lên người Xcheliatnhikov. Xcheliatnhikov thở hổn hển, vừa cười vừa gầm lên: "Chà, mày là thằng đê tiện! Chúng mình còn chưa hẹn trước… là được hất qua đầu cơ mà…"
- Chúng mày trọi nhau như hai con gà trống non ấy, thôi , kẻo lại thành chuyện đánh lộn bây giờ. - Fomin .
, hai thằng đâu có muốn đánh nhau. Chúng ngồi xuống cát ôm lấy nhau cách rất hoà bình, và Trumakov bắt đầu cất cái giọng trầm khàn khàn nhưng rất dễ nghe hát theo điệu nhảy nhịp rất nhanh:
Ôi đại hàn, ôi đại hàn!
Rét căm căm, giá buối thấu xương,
Con sói xám trong đám lau chết cóng,
Trong phòng khuê rét run…
Xcheliatnhikov hoà theo bằng giọng nam cao rất thanh rồi hai tên dần dần ăn giọng và bỗng nhiên hát rất hay:
Chạy ra thềm, nàng hối hả.
Ôm trong tay chiếc áo lông đen,
đem áo khoác cho chàng hạ sĩ
Sắp lên đường, ngồi đợi yên…
Xchelianhikov nhịn được nữa. nhảy chồm dậy, vừa bật ngón tay vừa bắt đầu nhảy loạn xạ, bên chân thọt bới tung cả cát.
ngừng tiếng hát, Trumakov dùng gươm đào cái hố nông dưới cát và bảo thằng bạn của :
- Hượm nào, thằng quỉ thọt nầy! bên chân của cậu hơi ngắn, nhảy ở chỗ bằng phẳng hay đâu… Cậu phải nhảy là sườn dốc, hai là cho bên chân dài hơn xuống cái hố, còn chân kia ở ngoài mới được. Cậu hãy đặt cái chân dài của cậu xuống cái hố nầy rồi nhảy mà xem có đẹp bao nhiêu … Nào, bây giờ nhảy !
Xcheliatnhikov lau mồ hôi trán, ngoan ngoãn đặt bên chân lành của xuống chỗ cát sâu mà Trumakov vừa bới xong.
- Cậu đúng đấy, như thế nầy mình nhảy khéo hơn. - .
Trumakov cười đến thở được nữa. vỗ tay hát liến thoắng;
Nếu qua đây nhớ lại,
tới đây em hôn nhiều…
Vẫn giữ nguyên cái vẻ nghiêm trang thường thấy mặt những người khiêu vũ. Xcheliatnhikov bắt đầu nhảy rất khéo, thậm chí còn ngồi sụp xuống, thử nhảy điệu pri-xi-át-ca, với hai chân luân phiên co vào duỗi ra…
Ngày nọ nối ngày kia qua dần, ngày nào cũng như ngày nào. Trời vừa sâm sẩm là cả bọn nóng lòng sốt ruột chờ thằng em của Fomin. Cả năm tên cùng đến ngồi chỗ bờ sông, thầm chuyện trò và kéo tà áo ca-pốt che những đốm lửa hút thuốc. Chúng ta tới quyết định là ở lại thêm đảo tuần rồi vượt sang bờ bên phải sông Đông vào ban đêm, kiếm lấy ngựa và tiến xuống miền nam nleo những tin đồn bọn thổ phỉ của Maxlác hoạt động ở miền nam khu nầy.
Fomin nhờ họ hàng thân thích của dò xem trong các thôn gần nhất, nơi nào có những con ngựa tốt và dặn chúng hàng ngày báo cho biết tất cả các việc xảy ra trong khu. Tin tức mà bọn kia đem tới làm yên tâm: Fomin cũng có bị truy lùng ở bên tả ngạn sông Đông và các Chiến Sĩ Hồng quân cũng có tới thôn Rubezyn, nhưng họ chỉ tìm kiếm hồi ở nhà rồi lại bỏ ngay.
- Bọn mình phải mau chóng rời bỏ chỗ nầy thôi. Có thằng phản Chúa nào còn ngồi ỳ ra ở đây làm gì? Ngày mai chúng mình chuồn nhé! - hôm Trumakov đề nghị như thế trong khi ăn sáng.
- Trước hết còn phải tìm hiểu xem tình hình ngựa nghẽo như thế nào . - Fomin . - Có gì mà chúng mình phải vội? Nếu có được đồ ăn thức uống đầy đủ hơn có lẽ trước mùa đông chúng ta cũng chẳng rời bỏ cuộc sống nầy làm gì. Các cậu xem kìa, phong cảnh chung quanh đẹp biết bao? Chúng mình nghỉ ngơi ít bữa rồi lại bắt tay vào việc. Cứ mặc chúng nó tìm bắt tìm bắt, bọn mình đem thân đến đầu hàng chúng nó đâu. Mình chỉ hối là bị chúng nó đánh tan nát tơi bời do ngu xuẩn của mình. Tất nhiên là rất đáng bực mình, song chưa phải tất cả như thế là hết. Chúng ta còn lấy thêm được những em khác nữa! Hễ chúng mình lên ngựa được qua lượt các thôn lân cận là chỉ tuần sau chung quanh chúng ta có nửa đại đội hay trăm quân cũng chưa biết chừng. Quân số của chúng ta còn tăng thêm, thế đấy!
- Toàn là chuyện lung tung! Tự tin cách là ngu xuẩn! - Kaparin giọng bực bội. - Bọn -dắc phản lại chúng ta, chúng nó theo chúng ta và theo đâu. Phải có đủ dũng cảm mà nhìn thẳng vào chứ đừng nên ôm hy vọng hồ đồ.
- Chúng nó theo là nghĩa thế nào?
- Là nghĩa như thế đấy, đầu tiên chúng nó theo bây giờ cũng theo.
- Hừ, chuyện ấy chúng mình còn phải chờ xem! - Fomin cách khiêu khích - Mình hạ vũ khí đâu.
- Tất cả toàn là những lời rỗng tuếch. - Kaparin giọng mệt moi.
- Đầu óc gì mà khốn nạn! - Fomin phát khùng, quát to. - Tại sao cậu lại reo rắc hoang mang ở đây như thế hử. Mình thấy cái kiểu chẩy nước mắt của cậu còn đáng ghét hơn cả củ cải đắng! Thế hồi ấy cậu bắt tay vào gây chuyện để làm gì? Hồi ấy bạo động đế làm gì? Nếu gan mật cậu như thế cậu mò đến với chúng mình làm gì? Cậu là thằng đầu tiên kích cho mình bạo động, thế mà bây giờ lại rúc đầu vào bụi à? Sao cậu cứ câm như hến thế hử?
- Mình chẳng còn gì để với cậu nữa rồi, cút mẹ cậu , đồ ngu xuẩn? - Kaparin gào lên như hoá rồ, kéo cao cổ áo ca-pốt, khép kín cái áo da ngắn như bị lạnh rồi bỏ chỗ khác.
- Tất cả chúng nó, những thằng quí phái ấy, đều dễ lạnh rốn, lạnh thóp như thế cả. Hơi chút là máu đông lại! - Fomin thở dài .
Cả bọn nín lặng ngồi lại thêm lát, lắng nghe tiếng nước vỗ rất mạnh rất đều. con vịt cái bay qua đầu chúng với những tiếng kêu như xé họng, phía sau có hai con vịt đực đuổi theo. đàn sẻ đá líu ríu rộn ràng bắt đầu xà xuống khoảng rừng thưa, nhưng chúng vừa trông thấy người lại bay vút lên, vừa bay vừa chuyển hướng nom như cái dải màu đen.
lát sau Kaparin lại bước tới.
- Hôm nay mình muốn vào trong thôn. - nhìn Fomin và , hai mắt nháy lia lịa.
- Để làm gì?
- Cậu hỏi kỳ quặc! Chẳng nhẽ cậu thấy rằng mình bị cảm rất nặng và gần như đứng vững được rồi hay sao?
- Chà, vậy ư? Thế cậu vào ở trong thôn cái bệnh cảm của cậu biến mất, có phải như thế ? - Fomin hỏi hết sức thản nhiên.
- Mình cần được ngủ ấm, dù chỉ vài đêm.
- Cậu đâu cả. - Fomin như đinh đóng cột.
- Sao lại thế, mình phải chịu chết ở đây hay sao?
- Cậu muốn nghĩ thế nào cũng được, Nhưng tại sao mình lại thể được? Những đêm nằm lạnh như thế nầy làm mình mất mạng!
- Nhưng nếu cậu vào trong thôn mà bị chúng nó tóm cổ như thế nào? Cậu nghĩ tới điều ấy chưa? Nếu thế tất cả bọn mình mất mạng hết. Chẳng nhẽ mình còn chưa biết cậu là thằng như thế nào hay sao? Cậu phản bọn mình ngay trong lần hỏi cung đầu tiên! Có lẽ chưa cần bị tra hỏi, ngay đường Vosenskaia phản rồi cũng chưa biết chừng.
Trumakov phá lên cười và gật đầu tỏ ý tán thành. hoàn toàn đồng ý với những lời Fomin . Nhưng Kaparin vẫn khăng khăng, :
- Mình vẫn cứ phải thôi. Những điều đoán mò quỉ quyệt của cậu thể thuyết phục mình được đâu.
- Mình bảo cậu rồi đấy: cứ ngồi yên và chớ có làm bừa.
- Nhưng phải hiểu mới được, Yakov Efilmovich ạ, tôi1 thể có cuộc sống theo kiểu thú rừng thế nầy được nữa rồi! Tôi bị viêm màng phổi, có lẽ sưng phổi cũng chưa biết chừng.
- khoẻ lại thôi. Cậu cứ ra nắng mà nằm rồi khỏi thôi.
Kaparin tuyên bố dứt khoát:
- Thế nào hôm nay tôi cũng . có quyền ngăn giữ tôi. Tôi trong bất kỳ điều kiện nào?
Fomin nheo mắt ra vẻ nghi ngờ, nhìn tên kia chằm chằm. Rồi nháy mắt với Trumakov và đứng dậy.
- Mà cũng phải, Kaparin ạ, xem ra cậu ốm đấy… Có lẽ cậu sốt cao lắm… Nào, để mình sờ thử xem đầu cậu có nóng ? - vươn tay ra vài bước về phía Kaparin.
Có lẽ Kaparin cũng nhận thấy vẻ thù địch dữ tợn mặt Fomin, vì thế lùi lại và kêu giật giọng:
- Mày cút !
- Đừng làm rầm lên? Có gì mà làm rầm lên như thế? Mình chỉ sờ thử thôi mà. Có gì mà cậu xù lông xù cánh lên như thế? - Fomin bước nhanh tới, bóp lấy họng Kaparin. - Mày ra hàng à, thằng chó đẻ? cố nén tiếng kêu cho đỡ to và hết sức xô Kaparin ngã xuống đất.
Grigori phải dốc hết sức lực và vất vả lắm mới bắt được hai tên buông nhau ra.
Sau bữa ăn trưa, Kaparin bước tới gần Grigori trong lúc chàng phơi lên bụi cây những đồ lót vừa giặt xong. :
- Tôi muốn được chuyện riêng với ngài lát… Chúng ta hãy ngồi xuống đây.
Hai người ngồi lên cái thân mục nát của cây tiêu huyền bị bão quật đổ.
Kaparin vừa húng hắng ho, giọng khàn khàn, vừa hỏi:
- Ngài thấy hành động lưu manh của thằng ngu xuẩn ấy như thế nào? Tôi xin thành thực cám ơn ngài về can thiệp của ngài. Ngài hành động cách cao thượng đúng như sĩ quan phải làm như thế. Nhưng cái chuyện lúc nãy quả là khủng khiếp? Tôi thể nào chịu được nữa rồi. Chúng ta chẳng còn khác gì những con thú rừng… bao nhiêu ngày chưa được người ta cho ăn đồ nóng, và lại còn cái kiểu ngủ đất ẩm… Tôi cảm lạnh bên sườn đau ê ẩm. Có lẽ tôi bị sưng phổi. Tôi rất muốn được ngồi bên đống lửa, ngủ trong căn phòng ấm áp, thay đồ lót… Tôi mơ ước chiếc sơ-mi sạch , mới giặt, chiếc khăn trải giường… , tôi thể nào chịu được nữa rồi?
Grigori mỉm cười:
- Ngài muốn đánh đấm với đầy đủ tiện nghi à?
- Ngài hãy nghe tôi , như thế nầy còn ra chiến tranh gì nữa? - Kaparin sôi nổi trả lời ngay. - Đây phải là chiến tranh mà là cuộc sống lang bạt bao giờ dừng chân, là ám sát những nhân viên riêng lẻ của Chính quyền Xô viết rồi quàng chân lên có mà chạy. chỉ có chiến tranh khi nào chúng ta có được ủng hộ của dân chúng, khi nào cuộc bạo động nổ ra, còn thế nầy phải là chiến tranh, phải là chiến tranh đâu?
- Chúng ta chẳng còn lối thoát nào khác nữa. Hay là chúng ta đầu hàng?
- Phải, nhưng chúng ta làm thế nào bây giờ?
Grigori nhún vai. Chàng lên điều nhiều lần nảy ra trong đầu óc mình, những khi chàng ra nằm riêng chỗ hòn đảo nầy.
- Tự do mà thiếu thốn dù sao cũng còn hơn vào tù mà đầy đủ. Ngài có biết ? dân chúng có câu: nhà tù chắc chắn, song quỉ dữ cũng thích đến đấy ở đâu.
Kaparin cầm cái que vẽ lằng nhằng cát biết những hình gì, rồi nín lặng giờ lâu và :
- nhất thiết phải đầu hàng, nhưng cần phải tìm cho ra những hình thức mới mẻ nào đó để đấu tranh chống lại bọn Bolsevich. Phải rời bỏ những thằng đê tiện bẩn thỉu nầy mới được. Ngài là người trí thức…
Chà, tôi trí thức cái gì? - Grigori cười nhạt. - Tôi ngay từ "trí thức" ấy, tôi lên khó khăn lắm rồi.
- Ngài là sĩ quan.
- Chuyện ấy cũng chi là ngẫu nhiên.
- , xin ngài đừng đùa, dù sao ngài cũng là sĩ quan, giao du trong giới sĩ quan, được nhìn thấy những con người ra con người, chứ phải là tên Xô viết gặp vận ngoi lên như thằng Fomin nầy. Và ngài cần phải hiểu rằng nếu chúng ta còn ở lại đây rất vô nghĩa lý. Làm như thế chẳng khác gì tự sát. Hôm ở cạnh khu rừng, nó làm chúng ta phải giơ đầu chịu báng, và nếu chúng ta còn gắn liền số phận của mình với nó còn bị nó làm lần như thế nữa cho mà xem. Nó chỉ là thằng thô lỗ cục cằn, hờn nữa lại còn ngu xuẩn điên khùng. Nếu với nó chúng ta mất mạng?
- Như vậy là đầu hàng, mà là bỏ Fomin à? Nhưng để đâu? Đến với Maxlak à? Grigori hỏi.
- . Làm như thế cũng là mạo hiểm, có điều với qui mô lớn hơn mà thôi. Bây giờ tôi nhìn vấn đề nầy khác trước rồi. thể bỏ với Maxlak được…
- Thế đâu?
- Vosenskaia.
- Như thế là lại chui đầu vào rọ à? Làm như thế hợp ý tôi đâu.
Kaparin nhìn chàng bằng cặp mắt sắc long lanh.
- Ngài chưa hiểu ý tôi, ngài Melekhov ạ. Tôi có thể hoàn toàn tin ngài được ?
- Hoàn toàn tin được.
- Ngài với danh dự của sĩ quan đấy chứ?
- Với danh dự của người -dắc.
Kaparin đưa mắt về phía hai tên Fomin và Trumakov lẩn quẩn ở chỗ nghỉ của cả bọn. Tuy khoảng cách đến chỗ hai tên kia còn khá xa, và chúng thể nào nghe được câu chuyện , nhưng vẫn hạ thấp giọng:
- Tôi cũng thấy thái độ của ngài đối với Fomin và hai thằng kia như thế nào. Bên cạnh chúng nó, ngài là con người khác hẳn, cũng như tôi. Tôi quan tâm đến các nguyên nhân bắt ngài phải chống lại Chính quyền Xô viết. Nếu tôi nghĩ đúng đó là vì cái quá khứ của ngài và vì ngài lo bị bắt có phải ?
- Ngài vừa rằng ngài quan tâm đến các nguyên nhân.
- Vâng vâng, đó chỉ là tôi tiện thể hỏi thôi. Bây giờ xin có vài lời về bản thân tôi. Trước kia tôi là sĩ quan và là Đảng viên Đảng xã hội cách mạng, nhưng sau đó tôi kiên quyết xét lại các quan điểm chính trị của mình… Chỉ có chế độ quân chủ mới cứu được nước Nga mà thôi? Chỉ riêng chế độ quân chủ thôi? Chính điềm trời chỉ ra con đường ấy cho Tổ quốc chúng ta. Quốc trưng của Chính quyền Xô viết là cái búa và cái liềm có phải ? - Kaparin cầm cái que vạch lên mặt cát hai từ "MOLOT, CEPN"(2) rồi nhìn thẳng vào mặt Grigori bằng hai con mắt long lanh, sáng bừng bừng - Ngài thử đọc ngược lại xem. Ngài đọc chưa? Ngài hiểu chưa? Chỉ có ngai vàng mới chấm dứt được cách mạng và chính quyền của bọn Bolsevich! Ngài có biết , khi tôi được giác ngộ về điều nầy trong lòng tôi tràn ngập cả nỗi kinh hoàng thần bí? Tôi run lên vì có thể rằng đó là mệnh trời chỉ cho thấy cách chấm dứt cuộc sống lang bạt của chúng ta…
Kaparin xúc động đến nghẹt thở, gì nữa. Cặp mắt sắc điên cuồng cách thầm của cứ nhìn Grigori chằm chằm. Nhưng khi nghe thấy những lời tiên tri ấy, Grigori hoàn toàn run sợ, cảm thấy kinh hoàng thần bí nào cả.
Bao giờ chàng cũng nhìn vật cách tỉnh táo và bình thường, vì thế chàng trả lời:
- Trong chuyện nầy chẳng có mệnh trời mệnh triếc gì đâu. Hồi chiến tranh với Đức, ngài có mặt mặt trận hay ?
Câu hỏi làm Kaparin luống cuống, trả lời ngay:
- Nhưng ra tại sao ngài lại hỏi về chuyện ấy? , tôi trực tiếp ra mặt trận.
- Như thế trong chiến tranh ngài sống ở đâu? Ở hậu phương à?
- Vâng.
- Suốt thời kỳ đó à?
- Vâng, tuy suốt cả thời kỳ ấy, nhưng cũng gần như thế. Song tại sao ngài lại hỏi về chuyện ấy?
- Còn tôi ở lì ngoài mặt trận từ năm nghìn chín trăm mười bốn cho tới ngày nay. Còn về cái chuyện mệnh trời ấy… làm quái gì có mệnh trời, khi chính ông trời cũng chẳng làm gì có? Từ lâu tôi còn tin vào những điều ngu xuẩn ấy nữa rồi. Từ năm nghìn chín trăm mười lăm, tôi nhìn kỹ vào chiến tranh và thấy rằng chẳng làm gì có Thượng đế. Chẳng có Thượng đế nào cả? Nếu có Thượng đế Thượng đế có quyền cho phép con người làm những chuyện lung tung như thế. Chúng tôi những thằng đánh nhau ngoài mặt trận, đều vứt bỏ Thượng đế, nhường viên Thượng đế cho những kẻ già nua và bọn đàn bà rồi. Cứ mặc cho họ dựa vào Thượng đế mà giải trí. Còn mệnh trời chẳng làm gì có đâu. Mà chế độ quân chủ thể được. Nhân dân vĩnh viễn chấm dứt nó rồi. Còn cái trò mà ngài vừa làm cho xem, những cái chữ mà ngài lộn ngược ấy, xin ngài thứ lỗi cho, đó chỉ là trò trẻ hơn kém. Nhưng tôi cũng có phần hiểu với tất cả những cái đó ngài định đưa dẫn tới đâu? Xin ngài cho tôi nghe ngắn hơn, giản dị hơn. Tuy có là sĩ quan nhưng tôi chưa từng học qua trường sĩ quan và chữ nghĩa cũng có mấy. Nếu như tôi có được nhiều chữ nghĩa hơn có lẽ tôi đến nỗi phải ngồi đây với ngài hòn đảo như con sói bị nước lũ cắt rời với tất cả chung quanh đâu. - Chàng kết luận, giọng ràng có vẻ lấy làm tiếc.
- Chuyện quan trọng. - Kaparin vội . - Việc ngài có tin Thượng đế hay , phải là điều quan trọng. Đó là chuyện các quan niệm và lương tâm của ngài. Cũng chẳng khác gì chuyện ngài là người bảo hoàng, dân chủ lập hiến hoặc chỉ giản đơn là người -dắc đứng lập trường tự điều trị, điều đó chẳng có ý nghĩa gì cả. Điều quan trọng là chúng ta thống nhất cơ sở cùng có chung thái độ đối với Chính quyền Xô viết. Ngài có đồng ý với tôi là như thế ?
- Ngài cứ nốt .
- Chúng ta trông mong cuộc tổng khởi nghĩa của dân -dắc phải ? Nhưng mong ước ấy phá sản rồi. Bây giờ phải tìm cách ra khỏi tình thế nầy. Việc chiến đấu chống bọn Bolsevich có thể làm sau nầy cũng được, và nhất thiết dưới quyền lãnh đạo của thằng Fomin nào đó. Điều quan trọng nay là phải giữ lấy tính mạng của mình. Vì thế tôi đề nghị với ngài lập liên minh.
- Liên minh gì? Chống ai?
- Chống Fomin.
- Tôi hiểu.
- Mọi việc rất là đơn giản. Tôi xin ngài góp tay với tôi. - Kaparin xúc động hẳn lên và lúc nầy vừa vừa thở hổn hển.
- Tôi và ngài giết ba thằng ấy rồi chúng mình Vosenskaia. Ngài có hiểu ? Làm như thế tự cứu được mình. cái công như thế đối với Chính quyền Xô viết làm chúng ta khỏi bị trừng trị. Chúng ta còn được sống? Ngài có hiểu , chúng ta còn được sống! Chúng ta tự cứu lấy tính mạng của mình? Tất nhiên là sau nầy, nếu có điều kiện, chúng ta lại nổi lên chống bọn Bolsevich. Nhưng lúc đó là khi nào làm việc lớn lao chứ phải chỉ là cuộc mạo hiểm như cùng với cái thằng vô phúc Fomin nầy đâu. Ngài đồng ý chứ? Ngài phải thấy rằng đó là lối thoát duy nhất để ra khỏi cái tình thế tuyệt vọng của chúng ta, hơn nữa lại là lối thoát đem lại kết quả rực rỡ.
- Nhưng làm thế nào bây giờ? - Grigori hỏi. Cơn phẫn nộ làm trong lòng chàng sôi sục, nhưng chàng vẫn cố hết sức giấu cái cảm xúc xâm chiếm lấy mình.
- Tôi tính toán chu đáo rồi: chúng ta dùng gươm đao làm việc đó vào ban đêm, rồi đêm hôm sau, khi thằng -dắc vẫn thường mang thức ăn cho chúng ta lại đến đây, chúng ta vượt sông Đông, và thế là xong. là giản dị cách thiên tài, chẳng cần phải mưu kế gì hết!
Grigori vờ làm vẻ hiền lành, chàng mỉm cười :
- Như thế quả là hay? Nhưng ngài Kaparin, ngài thử xem, sáng nay lúc ngài muốn vào thôn để sưởi cho ấm người ấy… ngài có ý định Vosenskaia chưa? Fomin có đoán đúng ý ngài ?
Kaparin chăm chú nhìn nụ cười hồn hậu nở mặt Grigori, rồi chính cũng mỉm cười, nụ cười hơi bối rối và chẳng có gì vui vẻ.
- thành đúng là như thế. Ngài cũng biết đấy, khi có vấn đề phải lo đến tính mạng của mình người ta cũng tự gò bó lắm trong việc lựa chọn phương pháp.
- Có lẽ ngài phản lại và tố cáo chúng tôi chứ gì?
- Vâng. - Kaparin thú nhận cách thành . - Nhưng đối với riêng ngài có lẽ tôi cố gắng giảm bớt những khó chịu cho ngài nếu chúng nó bắt ngài ở đây, hòn đảo nầy.
- Nhưng tại sao ngài mình giết hết chúng tôi ! Ban đêm việc ấy cũng dễ làm thôi.
- Mạo hiểm quá. Ngay sau phát súng đầu tiên, số còn lại…
- Bỏ hết vũ khí xuống! - Grigori vừa rút khẩu Nagan vừa bằng giọng cố giữ cho khỏi vang to. - Bỏ vũ khí xuống, nếu tao khử mày ngay tại chỗ? Bây giờ tao đứng dậy, lấy lưng che cho mày để Fomin khỏi trông thấy, rồi mày ném khẩu Nagan xuống dưới chân tao. Nào làm ! Chớ hòng bắn tao? Hơi động đậy là tao khử ngay.
Kaparin vẫn ngồi yên, mặt nhợt nhạt như người chết.
- Xin ngài đừng giết tôi! - khẽ , cặp môi trắng bệch chỉ hơi lập bập.
- Tao giết mày đâu. Nhưng vũ khí tao tước.
- Ngài cho chúng nó biết về tôi…
Những giọt nước mắt chảy ròng ròng hai bên má râu mọc rậm rì của Kaparin. Grigori cau mày vì ghê tởm và thương hại.
Chàng nó to hơn:
- Ném khẩu Nagan xuống! Tao tuy đáng là phải mới đúng? Chà, té ra mày lại là thằng giảo quyệt vô liêm sỉ như thế nầy! Đúng là thằng vô liêm sỉ!
Kaparin ném khẩu súng ngắn xuống dưới chân Grigori.
- Còn khẩu Browning? Đưa nốt khẩu Browning. Nó để trong túi ngực cái áo quân phục cổ bẻ của mày ấy.
Kaparin rút ra khẩu Browning bóng nhoáng ánh kền, ném xuống rồi đưa hai tay lên ôm mặt. Người run bần bật vì những cơn nức nở.
- Câm ngay, đồ khốn kiếp! Grigori gay gắt, chàng cố hết sức ghìm giữ ý muốn nện cho thằng cha nầy trận.
- Ngài ra chuyện của tôi… Tôi chết mất.
- Tao bảo mày là rồi. Nhưng ngay khi mọi người rời khỏi đảo nầy, mày hãy cút mẹ mày . thằng như mày ai cần đến làm gì. Mày tự tìm lấy chỗ mà trốn.
Kaparin buông hai tay mặt xuống. Khuôn mặt đầm đìa nước mắt của đỏ bừng bừng, hai con mắt sưng vù và cái hàm dưới run lập cập nom rất gớm ghiếc.
- Thế sao vừa nãy… Sao ngài lại tước vũ khí của tôi? - lắp bắp hỏi.
Grigori trả lời cách miễn cưỡng:
- Làm thế là để mày bắn được vào lưng tao. Ở cái bọn chúng mày, những thằng lắm chữ nghĩa ấy, có thể chờ đợi đủ mọi điều… Thế mà mày còn đến tất cả các chuyện mệnh trời, vua chúa, thần thánh… Mày là thằng giảo quyệt đến chừng nào…
nhìn Kaparin, Grigori từ từ đến chỗ nghỉ chung. Nước bọt ứa ra đầy miệng nên thỉnh thoảng chàng lại phải nhổ bãi.
Xcheliatnhikov vừa khẽ huýt sáo vừa dùng chỉ đay vá chỗ rách yên ngựa. Fomin và Trumakov nằm tấm áo ngựa và vẫn chơi bài như thường lệ.
Fomin đưa nhanh mắt nhìn Grigori và hỏi:
- Nó gì với cậu thế? Bàn về chuyện gì thế?
- than phiền về điều kiện sống… lung lung đủ mọi chuyện…
Grigori giữ lời hứa, đem chuyện của Kaparin ra.
Nhưng đến tối, chàng lén rút cái quy-lát khẩu súng trường của Kaparin, đem giấu nó . "Quỉ quái nào biết được là đến đêm nó có thể quyết định làm liều cái trò gì?" - Chàng vừa nghĩ thầm vừa nằm xuống ngủ.
Sáng hôm sau Fomin đánh thức chàng dậy. cúi xuống khẽ hỏi:
- Cậu lấy vũ khí của thằng Kaparin có phải ?
- Cái gì? Vũ khí gì? - Grigori nhỏm dậy, vươn vai cách khó khăn.
Mãi đến khi trời sắp rạng chàng mới chợp mắt và bị mẻ rét ra trò lúc trời bình minh. Áo ca-pốt, mũ lông, đôi ủng, mọi thứ người chàng đều ướt sũng vì lớp sương rơi xuống lúc mặt trời mọc.
- Chúng mình tìm thấy vũ khí của nó. Cậu lấy có phải ? Nhưng dậy chứ, Melekhov?
- Ừ mình. Nhưng có chuyện gì thế?
Fomin nín thinh ra chỗ khác. Grigori đứng dạy, giũ cái áo ca-pốt Trumakov ở ngay gần đấy sửa soạn bữa sáng: tráng qua cái bát độc nhất trong trại, rồi lì ngực vào cái bánh mì, cắt lấy bốn miếng đều nhau. đổ sữa trong chiếc bình vào cái bát rồi sau khi bóp nát tảng cháo lúa mì nấu rất đặc, đưa mắt nhìn Grigori.
- Sáng nay cậu dậy trưa quá đấy, cậu Melekhov ạ! Cậu xem mặt trời lên đến đâu rồi kìa?
- chàng nào lương tâm trong sạch bao giờ ngủ cũng ngon. - Xcheliatnhikov vừa vừa chùi những chiếc muỗng gỗ rửa sạch vào vạt áo ca-pốt. - Còn thằng Kaparin suốt đêm ngủ, cứ trằn trọc mãi…
Fomin lặng lẽ mỉm cười nhìn Grigori.
- Ngồi vào ăn sáng , mấy thằng cướp nầy? - Trumakov gọi.
Rồi chính là tên đầu tiên cầm cái muỗng múc sữa và cắn miếng hết quá nửa lát bánh. Grigori cầm cái muỗng của chàng lên, chăm chú nhìn cả bọn rồi hỏi:
- Kaparin đâu?
Fomin và Xcheliatnhikov lặng thinh cắm cúi ăn. Trumakov nhìn Grigori chằm chằm và cũng nín thinh.
- Các cậu đem Kaparin đâu rồi? Grigori hỏi nhưng chàng cũng mơ hồ đoán ra những chuyện xảy ra đêm qua.
- Kaparin bây giờ ở xa rồi? - Trumakov mỉm nụ cười thanh thản, trả lời. - Nó trôi về phía Rostov. giờ có lẽ nó bập bềnh ở gần Ust-Khop… Cái áo da ngắn của nó treo kia kìa, cậu nhìn mà xem.
- Các cậu giết nó rồi à? - Grigori liếc nhanh mắt nhìn cái áo da ngắn của Kaparin.
Về chuyện nầy kể ra cũng chẳng cần phải hỏi làm gì. Và tuy mọi mặt đều rành rành, song hiểu sao chàng vẫn cứ hỏi.
Mấy tên kia trả lời chàng ngay, vì thế chàng nhắc lại câu hỏi.
- Chà, mọi chuyện rồi còn gì, khử nó rồi. - Trumakov xong hạ hai hàng mi che cặp mắt đẹp như mắt đàn bà. - Mình khử đấy! Mình vốn có cái nghiệp vụ giết người mà…
Grigori chăm chú nhìn . Khuôn mặt ngăm ngăm, hồng hào sạch của Trumakov nom rất thanh thản, thậm chí vui vẻ nữa là khác. Hàng ria trắng óng vàng của bộ mặt rám nắng và càng làm nổi bật màu đen của cặp lông mày và bộ tóc chải lật ra sau. Tên đao phủ có công nầy trong toán thổ phỉ Fomin, nom quả là vừa đẹp trai vừa khiêm tốn… đặt cái muỗng xuống tấm vải bạt, đưa mu bàn tay lên chùi ria rồi :
- Cậu hãy cám ơn Yakov Efilmovich , cậu Melekhov ạ. Chính ấy cứu cái mạng của cậu đấy, nếu bây giờ cậu cùng với Kaparin bơi sông Đông rồi.
- Nhưng vì sao thế?
Trumakov thủng thẳng ngắt từng câu:
- Như có thể thấy , thằng Kaparin muốn ra đầu thú. Hôm qua nó chuyện trò với cậu rất lâu biết về chuyện gì… Thế là mình cùng với Yakov Efilmov nghĩ cách giúp khỏi phạm tội lỗi. Có thể kể hết cho cậu ấy biết được ? - Trumakov ngước mắt nhìn Fomin ra ý hỏi.
Tên kia ngật ngưỡng cái đầu tỏ vẻ đồng ý. Trumakov vừa nhai gau gáu những hạt lúa mì nấu chưa chín kỹ vừa kể tiếp câu chuyện:
- Từ chiều hôm qua mình chuẩn bị sẵn cái gậy bằng gỗ sồi và bảo Yakov Efilmovich: "Đến đêm tôi khử cả hai đứa. Cả thằng Kaparin lẫn thằng Melekhov". Nhưng ấy lại bảo: "Cậu cứ kết liễu đời thằng Kaparin , còn thằng Melekhov cần".
Bọn mình nhất trí làm như thế. Lúc thằng Kaparin ngủ thiếp , mình rình nghe thấy cả cậu cũng ngủ, ngáy khò khò. Thế là mình bò tới cho luôn nó gậy vào đầu. Ngài thượng uý nhà ta ngỏm luôn, hai chân chẳng kịp giãy cái nào! ngủ say quá, và thế là đời nhà ma… Sau đó chúng mình nhàng khám người nó, rồi nắm chân nắm tay nó, khiêng ra bờ sông, lột lấy đôi ủng, cái áo quân phục cổ bẻ, cái áo da ngắn của nó và cho nó xuống nước. Trong khi đó cậu vẫn ngủ yên, ngủ li bì, chẳng biết gì cả… Cậu Melekhov ạ, đêm qua cái chết nó đến đứng gần cậu lắm? Đứng ngay đầu cậu rồi đấy. Tuy Yakov Efimovich có bảo đừng động tới cậu nhưng mình lại nghĩ: " biết lúc ban ngày hai đứa có thể nó với nhau những gì? Cả bọn vỏn vẹn có năm thằng mà hai thằng lại bắt đầu lảng xa, có những chuyện bí mật riêng với nhau…" Mình bèn lén tới gần cậu, định chém cho cậu nhát, chém xuống rồi còn giật tay lại cẩn thận vì mình nghĩ bụng cái thằng quỉ nầy nó khoẻ lắm, choảng nó bằng gậy mà nó chết ngay nó chồm dậy bắn mình mất… nhưng Fomin lại đến cản trở công việc của mình. ấy bước tới gần và khẽ bảo: "Đừng động đến nó, nó là người của ta, có thể tin cậy được đấy". Nhưng chỉ có điều chúng mình sao hiểu được là biết vũ khí của Kaparin bị giấu đâu cả? Mình bèn bỏ cậu đấy để chỗ khác. Chà, cậu ngủ say , chẳng cảm thấy chút nào là tai hoạ rình mình!
Grigori rất thản nhiên:
- Cậu giết được cái gì, đồ ngu xuẩn! Mình có ăn cánh với thằng Kaparin đâu.
- Thế tại sao các thứ vũ khí của nó lại nằm trong tay cậu?
Grigori mỉm cười:
- Ngay lúc ban ngày mình tước của nó hai khẩu súng ngắn, còn cái quy lát súng trường đến tối mình tháo ra, đem giấu dưới cái đệm yên ấy.
Rồi chàng kể lại câu chuyện mới hôm qua giữa chàng và Kaparin cùng đề nghị của .
Fomin hỏi có vẻ bực mình:
- Thế tại sao hôm qua cậu cho biết gì về chuyện ấy?
- Mình cũng thương nó, cái thằng quỉ lắm nước rớt nước rãi ấy. - Grigori thành thú nhận.
- Chà, Melekhov, Melekhov. - Trumakov kinh ngạc cách thành . kêu lên - Cậu giấu cái quy lát khẩu súng trường của Kaparin vào đâu hãy đem cái lòng thương của cậu mà cất vào đấy . Cậu hãy cất kín vào dưới cái đệm yên đó, nếu nó chẳng đưa cậu đến chuyện gì hay ho đâu!
- Cậu chớ dạy khôn mình. Cậu là thằng thế nào mình rồi. - Grigori cách lãnh đạm.
- Mình dạy khôn cậu được gì? Nhưng nếu đêm hôm qua chính vì cái lòng thương người ấy của cậu mà mình tống cậu sang thế giới bên kia mct cách oan uổng sao?
- Con đường rồi cũng đưa tới chỗ đó thôi. - Grigori ngẫm nghĩ lát rồi khẽ trả lời. Và chàng lại thêm, với mình hơn là cho mấy tên kia nghe. - lúc tỉnh mà tiếp nhận cái chết cũng đáng sợ đấy. Nhưng nếu nó đến trong lúc mình ngủ có lẽ cũng nhàng thôi…
Chú thích:
(1) Người Nga xưa kia và số dân tộc khác cho rằng hỏi chim cu rồi đếm tiếng gáy của nó có thể biết mình còn được bao nhiêu năm nữa. (ND)
(2) Hai từ tiếng Nga "MOLOT CEPN" (búa liềm) nếu đọc ngược lạí và liền vào nhau thi thành từ "NPECTOLOM" nghĩa là "bằng ngai vàng"

Chương 229


Đến cuối tháng Tư, cả bọn dùng thuyền qua sông Đông vào ban đêm. gã thanh niên -dắc người thôn Hạ Kripsky tên là Koselev Alexandr chờ sẵn chúng bờ sông thôn Rubezyn.
- Tôi theo đây, Yakov Efimovich ạ. Nằm ở nhà chán ngấy được - chào Fomin và .
Fomin đưa khuỷu tay hích Grigori rồi khẽ :
- Cậu thấy chưa? Mình mà… Rời hòn đảo , chưa kịp qua sông mà có người đón rước rồi. Nom đấy! Đây là em quen biết của mình, tay -dắc đánh đấm khá lắm. điềm rất tốt! Như thế có nghĩa là làm ăn được đấy?
Nghe giọng cũng có thể đoán rằng Fomin có nụ cười thoả mãn. rang là sung sướng vì có được tên đồng đảng mới. Qua sông trót lọt và lập tức có ngay kẻ đến nhập bọn, tất cả những việc đó làm phấn khởi, như mọc cánh với những niềm hy vọng mới.
- Ngoài khẩu súng trường và khẩu Nagan cậu còn có gươm và ống nhòm cơ à? - vừa cách khoái trá vừa ngắm nghía, sờ nắn trong bóng tối các thứ vũ khí và trang bị của Koselev. - ra dáng tay -dắc lắm? Lập tức thấy ngay là tay -dắc chính cống, giọt máu nào lai.
Tên em con chú con bác của Fomin đánh con ngựa xíu đưa chiếc xe chở đồ tới bờ sông.
- Các chất yên ngựa lên xe , - khẽ . - Mà quàng quàng lên mới được, phải vì Chúa cứu thế mà nhanh nhanh lên, nếu trời còn sớm sủa gì nữa, mà con đường chúng ta cũng ngắn đâu…
lo lắng giục Fomin, nhưng sau khi rời bỏ hòn đảo qua sông và cảm thấy dưới chân có chất đất vững vàng của nơi thôn xóm chôn nhau cắt rốn, Fomin khỏi muốn tạt về thăm nhà tiếng và thăm hỏi các bà con quen biết trong thôn…
Trước khi trời rạng, chúng chọn trong đàn ngựa ở gần thôn Yagodnyi lấy những con tốt nhất rồi thắng yên lên những con ngựa ấy Trumakov với ông già chăn đàn ngựa:
- Bố già ạ, bố đừng buồn bực về chuyện mấy con ngựa nầy làm gì. Ngựa nghẽo như thế nầy cũng đáng được lời khen nào đâu, mà chúng tôi cưỡi cũng chỉ ít ngày thôi. Hễ kiếm được những con nào tốt hơn, chúng tôi trả ngay những con nầy về cho chủ cũ. Nếu người ta có hỏi những con ngựa bị đem đâu bố cứ rằng bọn dân cảnh ở trấn Krasnokurskaia lấy rồi. Bảo các chủ ngựa lên đấy mà nhận… Chúng tôi đuổi theo bọn thổ phỉ, cụ cứ bảo thế!
Sau khi ra đường cái, cả bọn chia tay với thằng em của Fomin rồi rẽ sang trái. Cả năm tên cùng cho ngựa chạy nước kiệu nhàng tiến về hướng tây - nam. Có những tin đồn rằng mới vài ngày gần đây bọn thổ phỉ của Maxlak xuất tại nơi nào đó gần thị trấn Meskovskaia. Fomin quyết định sát nhập vào bọn đó nên cứ nhắm hướng ấy mà .
Trong khi tìm thấy bầy thổ phỉ Maxlak, mấy tên rong ruổi ba ngày đêm những con đường đồng cỏ bên hữu ngạn. Ở vài làng của người Tavria nằm sát địa hạt trấn Karginskaia, chúng đổi những con ngựa tồi của chúng lấy những con ngựa béo tốt chạy rất của người Tavria.
Đến sáng hôm thứ tư, tại nơi gần thôn Vegia, Grigori là người đầu tiên nhìn thấy cái đèo đằng xa có đoàn kỵ binh hành quân theo đội hình hàng dọc. Ít nhất có hai đại đội kỵ binh đường, phía trước và hai bên còn có những nhóm trinh sát cùng tiến theo.
- là Maxlak, hai là… - Fomin đưa ống nhòm lên mắt.
- là mưa, hai là tuyết, là có, hai là . - Trumakov giọng châm biếm. - hãy nhìn cho kỹ, Yakov Efimovich ạ, để nếu là bọn Đỏ chúng mình quay ngựa mà đánh bài chuồn cho lẹ.
Nhưng từ chỗ nầy quỉ dữ nào thấy được chúng nó? - Fomin bực bội.
- Nom kìa! Chúng nó nhìn thấy bọn mình rồi đấy? toán trinh sát phi về phía nầy rồi! - Xcheliatnhikov kêu lên.
Phía bên kia quả là trông thấy bọn nầy. Toán trinh sát tiến bên phải đội hình quay ngoặt dây cương cho ngựa phi nước kiệu tới.
Fomin hấp tấp nhét cái ống nhòm vào hộp, nhưng Grigori mỉm cười khom người yên, nắm lấy dây hàm thiếc con ngựa của Fomin.
- Đừng vội! Cứ cho chúng nó tới gần chút nữa nào. Chúng nó chỉ có mười hai thằng. Ta cứ nhìn kỹ , nếu xảy ra chuyện gì vẫn có thể chạy kịp. Những con ngựa của chúng mình lại mới thay, cậu có gì mà sợ thế? Lấy ống nhòm ra mà nhìn!
Mười hai người cưỡi ngựa vẫn tiến tới gần, nom mỗi lúc to. Hình của họ lên rành rọt cái nền xanh lá cây của ngọn gò mọc đầy cỏ non.
Grigori cùng những tên khác sốt ruột nhìn Fomin. Hai tay tên nầy cầm ống nhòm hơi run run. căng mắt ra nhìn đến nỗi những giọt nước mắt chảy xuống lăn tăn bên má quay về hướng mặt trời.
- Bọn Đỏ đấy! mũ của chúng có ngôi sao… - Cuối cùng Fomin kêu lên, giọng khàn , rồi quay ngựa chạy.
Cả bọn bắt đầu phi chạy. Vang lên vài phát súng rời rạc bắn đuổi theo chúng. Grigori cho ngựa chạy bên cạnh Fomin chừng bốn véc-xta, thỉnh thoảng chàng lại ngoái nhìn lại.
- Thế là về được với em mình rồi nhé… - Chàng giọng châm biếm.
Vì mất tinh thần, Fomin cứ nín thinh. Trumakov hơi ghìm ngựa, kêu lên:
- Phải chạy vòng tránh các thôn mới được? Chúng ta hãy tới khu chăn ngựa của trấn Vosenskaia, ở đấy ít dân hơn.
Lại thêm vài vec-xtaphi như điên, những con ngựa kham được nữa. Cổ con nào con nấy vươn thẳng, với những vết nhăn dài rất sâu, mồ hôi đổ ra sủi bọt.
- Phải phi chậm lại chút! Ghìm bớt lại? - Grigori ra lệnh.
Trong số mười hai người cưỡi ngựa đuổi theo phía sau đến lúc nầy chỉ còn chín, những người kia tụt lại. Grigori đưa mắt ước lượng khoảng cách giữa hai bên rồi quát to:
- Đứng lại! Bắn trả chúng nó!
Cả năm tên cùng cho ngựa chuyển sang nước kiệu rồi ngay trong lúc ngựa còn chạy, chúng nhảy cả xuống và tháo những khẩu súng trường.
- Giữ dây cương? Nhằm cố định vào thằng đầu cùng bên trái… bắn!
Cả bọn bắn mỗi tên hết kẹp đạn, giết được con ngựa và chiến sĩ Hồng quân cưỡi rồi lại cố chạy thoát cuộc truy kích.
Phía bên kia đuổi chúng cũng có phần miễn cưỡng. Thỉnh thoảng họ bắn theo vài phát ở cự ly xa và cuối cùng dừng lại hẳn.
- Phải cho ngựa uống nước mới được, có cái ao kia kìa.
Xcheliatnhikov giơ roi ngựa chỉ làn nước lên xanh xanh phía xa trong cái ao đồng cỏ.
Lúc nầy chúng cho ngựa bước , vừa vừa chăm chú quan sát những cái khe và những lòng chảo trước mặt, cố len lỏi thế nào để được che khuất bởi những nếp địa hình lồi lõm.
Chúng cho ngựa xuống ao uống nước rồi lại lên đường, đầu tiên chỉ bước , nhưng sau chuyển sang nước kiệu. Đến giữa trưa cả bọn dừng lại cho ngựa ăn sườn cái khe sâu nằm chéo ngang đồng cỏ. Fomin ra lệnh cho Koselev bộ leo lên nấm kurgan gần đấy, nằm đó quan sát. Hễ phát thấy có những người cưỡi ngựa ở chỗ nào đồng cỏ, tên nầy phải báo hiệu và lập tức chạy về chỗ buộc ngựa.
Grigori buộc hai chân sau con ngựa, thả cho nó ăn cỏ, còn mình chọn chỗ khô ráo nhất sườn đci gần đấy và nằm xuống nghỉ.
Chỗ nầy nằm sườn khe có nắng rọi tới, nên cỏ non mọc vừa cao vừa rậm. Cái mùi nhạt thếch loả ra từ chất đất đen bị mặt trời dãi nóng thể nào át nổi mùi hương rất thanh của những đám la lan vùng đồng cỏ nở hết hoa. Loại la lan nầy mọc những khoảng đất bỏ hoá, nhô lên giữa những thân cỏ đôn - nhích bị héo, trải dài mép những bờ đất cũ thành những đường viền hoa, và ngay ở những nơi đất hoang rắn như đá có khi nó cũng giương những con mắt xanh lơ, trong như mắt con nít, ngó nhìn ra từ trong những túm cỏ nhợt nhạt còn lại từ năm ngoái. cánh đồng cỏ bát ngát và hoang vắng nầy, hoa la lan tím sống hết những ngày tháng mà nó được hưởng, vì thế để thay thế cho nó, sườn khe, ở những khoảng đất mặn, những đoá hoa uat kim hương lộng lẫy như trong thần thoại phô ra với mặt trời những cánh hoa đỏ chót, vàng trắng. Gió trộn lẫn mùi hương của rất nhiều thứ hoa, đưa tản ra rất xa đồng cỏ.
khoảng đất tích lạỉ rất dốc ở sườn khe phía bắc, vẫn còn có những lớp tuyết bị nén chặt, rỉ nước, chìm trong bóng rợp. Từ các lớp tuyết ấy toả ra làn hơi lạnh, nhưng làn hơi lạnh nầy càng làm nổi bật hơn cái mùi hương của la lan nở hết hoa, mơ hồ và rầu rĩ, y như hồi ức về cái gì quí mất từ lâu…
Grigori chống khuỷu tay, nằm dạng rộng hai chân, nhìn ngắm biết chán cánh đồng cỏ chìm trong làn khói tràn trề ánh nắng, những nấm kurgan xưa kia dùng làm vị trí cảnh giới lên xanh xanh đường sống núi đằng xa, làn sương mù tràn ra uyển chuyển mép sườn dốc. Chàng nhắm mắt trong phút, nghe thấy tiếng những con sơn ca hót khi gần khi xa, tiếng những con ngựa ăn cỏ khẽ giậm chân, thở phì phì, tiếng hàm thiếc đập lách cách và tiếng gió xào xạc lớp cỏ… Chàng có cảm giác siêu thoát và yên tĩnh rất lạ lùng trong khi áp toàn thân xuống mặt đất rắn chắc. Đối với chàng, đó là cảm giác quen thuộc từ lâu rồi. Bao giờ nó cũng đến với chàng sau những cơn kinh hoàng, và những lúc ấy, Grigori cứ có cảm tưởng, như mình nhìn thấy mọi vật chung quanh cách mới mẻ. Thị giác và thính giác tựa như tinh hơn, thính hơn và tất cả những cái gì trước kia chàng thường vô tình mặc cho lướt qua sau cơn xúc động lại thu hút chú ý của chàng. Trong lúc nầy chàng dõi tiếng vỗ cánh phành phạch của con chim ưng chuyên ăn cun cút bay chếch ngang đuổi theo con chim biết chim gì, chàng nhìn theo những bước chân chậm chạp của con bọ hung đen vượt rất vất vả khoảng cách giữa hai khuỷu tay dang rộng của chàng, của Grigori nầy, chàng ngắm cái đài hoa đỏ tía, gần như đen của đoá hoa uất kim hương lộng lẫy với sắc đẹp của trinh nữ nhàng đu đưa dưới làn gió, và cái gì cũng gợi cho chàng hứng thú như nhau. Đoá uất kim hương mọc rất gần, ngay bên cạnh cái hang chuột trũi lở nát. Chỉ cần giơ tay là ngắt được, nhưng Grigori vẫn nằm yên động đậy, chỉ lặng lẽ ngắm nghía với cả niềm hân hoan đoá hoa nhoi cùng với những cái lá rất hẹp cái cuống hoa còn khăng khăng giữ những nếp lá vài giọt sương mai óng ánh ngũ sắc. Rồi chàng lại chuyển tầm mắt nhìn theo rất lâu con đại bàng lượn chân trời, những tổ chuột bỏ nom như đám thành quách hoang vu, trong lòng vẩn chút ưu tư…
Chừng hai giờ sau, cả bọn lại lên ngựa, cố sao trước khi đêm xuống, tới được những thôn quen thuộc của trấn Elanskaia.
Có lẽ toán trinh sát Hồng quân dùng dây báo tin các nơi về hành tung của bầy thổ phỉ. Vì thế khi chúng đến chỗ vào làng Kamenka, biết từ nơi nào bên kia con sông có vài phát súng trường bắn đì đẹt đón đầu chúng. Tiếng đạn ríu trầm bổng bắt Fomin phẩi rẽ sang bên cạnh. Cả bọn phi ngựa dưới làn đạn theo lề làng và chẳng mấy chốc sang tới những khu đất chăn nuôi của trấn Vosenskaia. Khi chứng vượt qua xóm Tovkaia Banca, có toán dân cảnh định tìm cách bắt sống chúng.
- Chúng ta vòng sang bên trái . - Fomin đề nghị.
- Cứ xung phong lên. - Grigori kiên quyết. - Chúng nó có chín thằng, chúng ta có năm. xông qua được thôi?
Chàng được Trumakov và Xcheliatnhikov ủng hộ. Cả bọn rút gươm, cho những con ngựa mệt mỏi chuyển sang nước đại . Đám dân cảnh xuống ngựa, nổ súng dội lên trận, rồi nhận chiến, cho ngựa chạy sang phía khác.
- Nhóm nầy yếu như sên. Chúng nó ghi sổ nhật ký chiến đấu cừ nhưng đánh đấm chẳng ra sao cả? - Koselev kêu lên, giọng nhạo báng.
Đến khi toán dân cảnh bám sát phía sau tấn công, hai bên lại bắn nhau trận. Fomin cùng những tên khác tháo chạy về phía đông, chúng chạy như những con sói bị đàn chó săn đuổi theo, tức là thỉnh thoảng lại gừ gừ kêu lên vài tiếng nhưng hầu như dừng lại lúc nào. Trong đợt bãn nhau như thế, Xcheliatnhikov bị thương.
Viên đạn xuyên qua bắp chân bên trái, có chạm vào xương. Bên chân đau nhói làm Xcheliatnhikov phải kêu lên, mặt nhợt nhạt.
:
- Trúng vào chân… Mà lại vào ngay bên chân thọt… Thế có khốn nạn ?
Trumakov ngửa người ra, cười như nắc nẻ. cười đến nước mắt chảy ra ràn rụa. Trong khi đỡ cho Xcheliatnhikov tì vào tay ngồi lên ngựa, vẫn còn run bắn lên vì cười, :
- Chà, biết chúng nó làm thế nào mà chọn đúng như thế? Chúng nó cố ý nhằm vào đó mà bắn đấy… Chúng nó thấy có thằng thọt phi ngựa nên nghĩ bụng: chúng ta cố bắn què hẳn cái cẳng ấy của nó xem sao… Chao ôi, Xcheliatnhikov? Chao ôi người em thân mến của mình! Cái chân ấy của cậu rồi ngắn thêm phần tư nữa… thế cậu nhảy như thế nào bây giờ? Bây giờ mình đến phải bới cho cái chân của cậu cái hố sâu hơn đến ác-sin mới được…
- Thôi im mồm , chỉ được cái tào lao? Mình hơi đâu nghe cậu nữa rồi? Cậu hãy vì Chúa cứu thế im cái mồm ! - Xcheliatnhikov nhăn nhó vì đau, cố van.
Nửa giờ sau, khi cả bọn bắt đầu ra khỏi trong số những cái khe trũng, đến khoảng dốc thoai thoải, đề nghị:
- Chúng ta dừng lại nghỉ lát … Mình phải bịt vết thương, nếu máu ra đầy ủng rồi…
Cả năm tên dừng ngựa. Grigori giữ mấy con ngựa. Fomin và Koselev nổ súng đì đẹt vào những người dân cảnh thấp thoáng đằng xa. Trumakov giúp cho Xcheliatnhikov tháo ủng.
- Nhưng đúng là chảy máu nhiều quá đấy. - Trumakov cau mày, vừa vừa dốc chất nước đỏ lòm trong chiếc ủng xuống đất.
định dùng gươm rạch cái quần ướt đẫm, bốc hơi vì thấm máu, nhưng Xcheliatnhikov nghe.
- Cái quần mình mặc còn tốt lắm, việc gì lại làm hỏng . - xong, chống hài khuỷu tay xuống đất, giơ bên chân bị thương lên. - Cậu lôi hộ cái quần, nhưng tay thôi nhé.
- Cậu có băng ? Trumakov vừa hỏi vừa nắn nắn cái túi.
- Mình cần quái gì đến bông băng của cậu? có, mình vẫn giải quyết xong như thường.
Xcheliatnhikov nhìn rất kỹ vào lỗ viên đạn chui ra rồi dùng răng tháo đầu đạn của viên đạn, dốc thuốc đạn lên lòng bàn tay, nhổ nước bọt vào ít đất rồi nhào rất lâu thuốc đạn với đất. lấy chất bùn ấy bôi rất nhiều vào hai đầu vết thương ăn suốt qua bắp chân, rồi cách thoả mãn:
- Cách nầy thử qua rồi đấy? Vết thương khô rồi chỉ hai ngày là khỏi thôi, hệt như vết thương con chó ấy.
Cho đến sông Tria, cả bọn dừng chân nghỉ lần nào.
Những người dân cảnh giữ khoảng khá xa với chúng và chỉ lâu lâu mới vang lên phát súng lẻ tẻ. Chốc chốc Fomin lại ngoái nhìn về phía sau. :
- Bọn nầy bám riết để chúng mình mất hút… Có lẽ chờ phía bên kia có những đứa giúp đỡ? Chúng nó giữ cự ly xa như thế phải là có lý do…
Đến thôn Vitloguzovsky, cả bọn lội qua con sông Tria, cho ngựa bước leo lên ngọn gò thoai thoải. Những con ngựa mệt mỏi đến cùng cực. Những lúc xuống dốc đại khái còn có thể cưỡi cho chạy nước kiệu, nhưng lên dốc phải dắt cương, vừa vừa lấy tay phủi những đám bọt rung rung hai bên sườn và mông những con ngựa đẫm mồ hôi.
Fomin đoán đúng. Khi chúng chạy quá thôn Vitloguzovsky chừng năm vec-xta có bảy người cưỡi ngựa đuổi tới những con ngựa mới chạy, phi rất nhanh.
- Nếu từ đây trở bọn mình cứ bị chúng nó truyền tay nhau như thế nầy bỏ mẹ! - Koselev thầm.
Bọn thổ phỉ chạy đồng cỏ, theo đường lối gì cả, vừa chạy vừa thay phiên nhau bắn lại địch: trong khi hai tên nằm lại cỏ để nổ súng những tên kia phóng ngựa chừng hai trăm xa-gien rồi lại xuống ngựa ghìm giữ kẻ địch dưới làn đạn, cho nhóm thứ nhất có thể chạy chừng bốn trăm xa-gien và lại nằm xuống để chuẩn bị bắn. Chúng giết hoặc làm bị thương nặng dân cảnh, bắn chết con ngựa mà người khác cưỡi. Chẳng mấy chốc, ngay con ngựa mà Trumakov cưỡi cũng bị bắn chết. phải nắm bàn đạp con ngựa của Koselev mà chạy bên cạnh.
Những cái bóng bắt đầu dài ra. Mặt trời ngả về tây. Grigori đề nghị nên rời rạc. Cả bọn bèn cho ngựa bước , túm tụm thành đám. Trumakov bộ cùng với chúng. Chợt chúng thấy đường sống gò có chiếc xe tải thắng hai con ngựa bèn rẽ ra đường cái. Người đánh xe có tuổi, râu rất dài, bèn thúc cặp ngựa phi như bay, nhưng vài phát súng bắt người ấy phải cho xe đứng lại.
- Tôi chém chết thằng khốn nạn! Cho nó được biết cách chạy trốn như thế nào… - Koselev rít qua kẽ răng rồi ra roi đánh con ngựa chạy vượt lên trước.
được động đến nó, Xaska, tao cho phép đâu? - Fomin can và kêu lên từ xa - Tháo ngựa ra bố già, có nghe thấy ? Còn được sống tháo ngay ngựa ra?
Ông lão vừa khóc vừa van xia, nhưng bọn kia nào có nghe.
Chúng cứ tự tay háo dây thắng, đai bụng và cổ ngựa rồi đóng yên rất nhanh.
- Ít nhất các ông cũng để lại cho con ngựa của các ông để thay chứ? - Ông lão kêu khóc van xin.
- Thế cái nầy mày có muốn ông tọng vào mồm cho , con quỉ già? - Koselev hỏi. - Chính chúng tao cần đến ngựa đây!
- Mày hãy cám ơn Chúa vì vẫn còn được sống …
Fomin và Trumakov cười hai con ngựa mới. Chẳng mấy chốc lại có thêm ba người cưỡi ngựa đến nhập bọn với sáu người từ nãy vẫn đuổi sát gót bọn nầy.
- Phải thúc ngựa nhanh lên mới được! Quàng quàng lên, em! - Fomin . - Nếu trước tối mà đến được những vùng đất trũng ở Kripsky chúng ta thoát…
quất con ngựa của roi, phóng vụt lên trước, còn con ngựa thứ hai cầm thu ngắn dây cương, dắt theo ở bên trái. Bị vó ngựa cắt đứt, những đoá hoa uất kim hương đỏ chói bắn vung ra bốn phía như những giọt máu khổng lồ. Grigori phi ngựa ngay sau Fomin nhìn thấy những giọt máu đỏ bắn tung toé như thế, bất giác phải nhắm mắt lại. hiểu sao tự nhiên chàng thấy đầu óc choáng váng và trong tim có cái cảm giác đau nhói quen thuộc…
Mấy con ngựa đem hết sức lực còn lại để chạy. Vì phi ngựa liên miên và vì đói, những con người cũng mệt mỏi rã rời. Xcheliatnhikov lảo đảo yên, mặt nhợt ra như tấm vải trắng. Hán mất nhiều máu, khổ vì khát và buồn nôn. cố ăn miếng bánh mì rắn cứng, nhưng lại lập tức mửa ra.
Đến lúc trời hoàng hôn, tới chỗ ở gần thôn Kripsky, cả bọn phi ngựa xông vào giữa đàn gia súc từ đồng cỏ trở về.
Chúng bắn vài phát súng cuối cùng vào đám người đuổi theo và sung sướng thấy rằng cuộc truy kích đến lúc nầy chấm dứt. Ở đằng xa, chín người kia cho ngựa đứng tụ vào chỗ, xem ra để bàn bạc việc gì đó, rồi quay trở về.
Tại thôn Kripsky, chúng lưu lại hai ngày hai đêm ở nhà tên -dắc quen với Fomin. Chủ nhà là kẻ có của ăn của để, tiếp đón bọn nầy rất tốt. Được buộc trong căn nhà kho tối om, mấy con ngựa ăn hết yến lúa mạch đổ cho chúng và trong hai ngày hai đêm chúng hoàn toàn lại sức sau chặng đường chạy như hoá rồ. Bọn thổ phỉ cắt phiên nhau coi ngựa, chúng nằm ngủ sát bên nhau trong gian nhà trấu mát rượi, mạng nhện giăng chằng chịt và được ăn thoả thích sau những ngày nửa no nửa đói hòn đảo. Kể ra ngay hôm sau chúng có thể rời bỏ khỏi thôn nầy, nhưng Xcheliatnhikov giữ chúng ở lại. Vết thương làm nằm liệt giường. Buổi sáng quanh viền vết thương đỏ rực lên, nhưng đến chiều, cả cái chân của sưng vù và nằm li bì bất tỉnh. luôn luôn bị cái khát hành hạ. Suốt đêm, hễ tỉnh lại là đòi uống nước, rồi uống lấy uống để, bao nhiêu cũng chán. Chỉ đêm mà uống gần hết thùng nước. Sau đó, dù có người khác giúp đỡ, cũng đứng dậy được nữa vì mỗi cử động đều làm đau ghê gớm. cứ nằm yên dưới đất mà giải, miệng rên lúc nào ngớt. Bọn kia phải khiêng vào góc xa trong nhà trấu để nhữg tiếng rên la khỏi quá to, nhưng làm như thế cũng chẳng có kết quả gì. Có khi rên rất to và những lúc bất tỉnh, lại mê sảng gào lên đầu đũa như cháy đồi.
phải cắt tên trực bên cạnh để cho uống nước, dấp nước vào vùng trán nóng bừng bừng, và lấy tay hay cái mũ bịt miệng mỗi khi rên hay mê quá to.
Đến cuối ngày thứ hai Xcheliatnhikov tỉnh lại và rằng đỡ:
- Bao giờ các cậu khỏi chỗ nầy? - vẫy ngón tay gọi Trumakov lại gần và hỏi.
- Đêm hôm nay.
- Mình cũng . Các cậu hãy vì Chúa đừng bỏ mình ở lại đây?
- Cậu còn đâu được? - Fomin khẽ . - Cậu động cựa chút cũng nổi rồi còn gì?
- Sao lại nổi? Xem đây nầy? - Xcheliatnhikov cố hết sức nhỏm dậy nhưng lại nằm phịch ngay xuống.
Mặt đỏ bừng bừng, những giọt mồ hôi rất đổ ra lấm tấm trán.
- Chúng mình đưa cậu . - Trumakov giọng kiên quyết. - Chúng mình đưa , cậu cứ yên trí đừng sợ? Nhưng lau nước mắt cậu có phải là đàn bà đâu.
- Mồ hôi đấy. - Xcheliatnhikov khẽ rồi kéo cái mũ xuống che mắt…
- Kể ra chúng mình cũng rất muốn để cậu ở lại đây, song nhà chủ nhận. Nhưng cậu đừng sợ, Vasili ạ! Cái chân của cậu khỏi thôi, mình lại cùng với cậu vật nhau và nhảy điệu -dắc. Tại sao cậu lại để mất tinh thần như thế hử? Vết thương của cậu có nặng đấy nhưng cũng chẳng hề gì đâu?
Trong khi đối xử với ngurời khác, bao giờ Trumakov cũng có thái độ gay gắt và đê tiện, nhưng lần nầy những lời đó cách âu yếm và trong giọng lại có những điểm dịu dàng và cảm động chân thành đến nỗi Grigori phải ngạc nhiên nhìn .
Cả bọn ra khỏi thôn chỉ lát trước khi trời rạng. Chúng hì hục mãi mới đặt được Xcheliatnhikov lên yên, nhưng thể tự ngồi mình được, cứ hết nghiêng sang bên nầy lại ngật sang bên kia. Trumakov phải cho ngựa bên cạnh , đưa tay phải ra ôm lấy .
- Đúng là của nợ… Cũng đến phải quẳng nó thôi. - Fomin thúc ngựa lên ngang với Grigori, rỉ tai chàng và lắc đầu đau khổ
- Giết nó hay sao?
- Chà, nếu làm làm thế nào bây giờ, chúng ta cứ lịch với nó mãi hay sao? Đeo đẳng nó theo được đến đâu?
Cả bọn chẳng chẳng rằng, cho ngựa giờ lâu. Grigori tới thay Trumakov, rồi Koselev thay cho Grigori.
Mặt trời ló. Bên dưới, mặt sông, hơi nước vẫn còn bốc lên cuồn cuộn, nhưng khí ngọn gò trong, những khoảng xa đồng cỏ sáng, và bầu trời mỗi lúc xanh thêm với những đám mây tơ đứng im phăng phắc đỉnh trời. lớp sương rất dầy phủ mặt cỏ như tấm gấm thêu ngân tuyến, và ở chỗ vó ngựa dẫm qua còn lại dải sẫm như con suối. Chỉ có những con sơn ca ảnh hưởng tới bầu khí trầm lặng trang nghiêm và tốt lành đồng cỏ.
Cái đầu của Xcheliatnhikov cứ đờ đẫn ngật ngật theo nhịp vó ngựa. khẽ :
- Chao ôi, khổ quá!
- Thôi câm ! - Fomin ngắt lời cách thô bạo. - Bọn mình chăm nom cho cậu cũng chẳng sướng gì đâu?
Ở ngay gần con đường của các vị Ghet-man, bỗng có con gà nước bay vụt thẳng lên từ dưới vó ngựa. Tiếng cánh chim rung lên rất nhanh làm Xcheliatnhikov tỉnh lại giữa lúc nửa tỉnh nửa mê.
- Các cậu ạ, đỡ cho mình xuống ngựa… - năn nỉ.
Koselev và Trumakov nhàng đỡ từ yên ngựa xuống và đặt nằm lên cỏ ướt.
- Để bọn mình xem cái chân cậu thế nào chút. Nào, cậu cởi khuy quần ra! - Trumakov ngồi xổm bảo .
Cái chân của Xcheliatnhikov to phình hết sức kỳ quặc, đầy cả cái ống quần rộng thùng thình, làm vải căng ra, có nếp nhăn nào. Da biến thành màu tím sẫm, bóng nhoáng đến tận mông, đầy những vết sẫm sờ vào mịn như nhung. cái bụng ngăm ngăm đen, hõm sâu cũng có những vết như thế nhưng màu nhạt hơn.
mùi thối khắm rất khó ngửi xông ra từ vết thương, từ những đám máu nâu khô cứng quần. Trong khi xem cái chân của thằng bạn, Trumakov cứ cau có đưa tay lên bịt mũi và phải cố gắng hết sức mới nén được cái cảm giác buồn nôn ựa lên họng. Rồi nhìn chằm chằm hai cái mi mắt hạ thấp, thâm quầng của Xcheliatnhikov, đưa mắt cho Fomin và :
- Hình như cậu bị biến chứng thành hoại thư phải… Pha-a-ải. Tình hình của cậu bi đát lắm, Vasili Xcheliatnhikov ạ… Đúng là thể nào sống được đâu? Chao ôi, Vasili, Vasili, sao cậu lại gặp chuyện may như thế nầy…
Xcheliatnhikov chỉ thở hổn hển rất gấp, rất ngắn mà gì cả. Fomin và Grigori xuống ngựa theo hiệu lệnh rồi bước tới gần gã bị thương từ hướng đầu gió. Xcheliatnhikov nằm yên lát rồi chống tay ngồi dậy. nhìn cả bọn lượt bằng cặp mắt ngầu đục, nghiêm khắc và xa lạ.
- Các cậu ạ! Các cậu hãy giúp cho mình chết … Bây giờ mình phải là thằng còn sống nữa rồi… Mình hoàn toàn kiệt quệ, còn chút sức lực nào nữa rồi…
xong lại nằm ngửa ra, nhắm mắt lại. Fomin và tất cả những tên khác đều biết rằng lời xin ấy nhất định phải được ra và chúng chờ từ lâu. Fomin nháy mắt rất nhanh với Koselev rồi quay . Koselev lại, hạ luôn khẩu sung trường vai. "Bắn !" - Koselev nhìn môi Trumakov, đoán ra hơn là nghe thấy mấy tiếng tên nầy khi rời khỏi chỗ Xcheliatnhikov. Nhưng Xcheliatnhikov lại mở mắt và bằng giọng rắn rỏỉ:
- Cậu cứ bắn vào chỗ nầy nầy. - Hắ đưa tay chỉ ngón tay vào chỗ linh mũi. - Để có thể chết được ngay… Nếu các cậu có dịp qua thôn mình cứ kể lại với vợ mình như thế… Bảo nó đừng chờ nữa.
hiểu sao Koselev cứ dềnh dàng, loay hoay rất lâu với cái quy lát cách rất đáng nghi. Vì thế, Xcheliatnhikov nhắm mắt còn kịp thêm:
- Mình chỉ có vợ… con cái … Sinh được độc đứa nhưng vừa lọt lòng chết… có thêm đứa nào nữa.
Koselev giương khẩu súng trường lên hai lần nhưng đều lại hạ xuống, mặt mỗi lúc nhợt nhạt… Trumakov điên tiết đưa vai hích và giằng lấy khẩu súng trường trong tay .
- làm nổi chớ có nhận, đồ chó con? - quát lên, giọng khàn hẳn , rồi bỏ cái mũ đầu xuống, vuốt tóc.
- Thôi mau lên! - Fomin đặt chân lên bàn đạp, ra lệnh.
Sau khi nghĩ được những lời cần thiết, Trumakov chậm rãi, khe khẽ:
- Vasilia ạ! Thôi vĩnh biệt cậu, và cậu hãy vì Chúa cứu thế mà thứ lỗi cho mình cũng như tất cả bọn mình? Sang thế giới bên kia em mình lại gặp nhau và ở đấy chúng ta bị xét xử… Những lời cậu dặn, chúng mình lại với vợ cậu. - chờ có câu trả lời nhưng Xcheliatnhikov cứ nín lặng chờ chết, mặt càng tái . Chỉ hai hàng lông mi bị nâng thiêu đỏ rung rung như có gió thổi và mấy ngón tay trái hơi run run hiểu sao còn cố cài cái khuy sứt ngực chiếc áo quân phục cổ chui.
Trong đời chàng Grigori từng chứng kiến nhiều cái chết, nhưng cái chết nầy chàng dám nhìn. Chàng kéo mạnh dây cương, lôi con ngựa theo và vội vã trước. Chàng chờ phát súng nổ với cảm giác như chính mình sắp phải nhận viên đạn vào giữa hai bên bả vai… Chàng chờ súng nổ, trong lòng thầm đếm từng giây, nhưng đến khi sau lưng chàng vang lên tiếng nổ rất to rất rền hai chân chàng rủn ra và chàng phải vất vả lắm mới giữ nổi con ngựa đứng chồm thẳng lên…
Cả bọn ngậm tăm chừng hai tiếng. Mãi đến chỗ nghỉ, Trumakov mới là tên đầu tiên phá tan bầu khí yên lặng. đưa tay lên che mắt, khàn khàn:
- Nhưng mình bắn nó làm quái gì nhỉ? Cứ mặc nó nằm lại đồng cỏ linh hồn đỡ phải đeo thêm tội. Thế là cứ như có nó đứng ngay trước mắt…
- Cậu vẫn thể nào quên được hay sao? - Fomin hỏi. - Tay cậu giết bao nhiêu thằng mà cậu vẫn chưa quen à? Vì cậu làm gì có tim, ở chỗ ấy chỉ có mẩu sắt rỉ…
Trumakov tái mặt, nhìn thẳng vào Fomin hai con mắt long lên:
- Trong lúc nầy chớ có động đến tôi, Yakov Efimovich ạ - rất khẽ. - đừng có động chạm đến trái tim của tôi, nếu tôi có thể nện cho trận đấy… Thậm chí nện rất là đơn giản?
- Nhưng cần gì phải động chạm đến cậu? có cậu mình cũng có đủ thứ phải lo rồi. - Fomin làm lành, nằm ngửa ra, mắt nheo nheo vì chói nắng, rồi vươn vai cách khoái trá.