Chương 180


Con đường Bolsoi Gromoc có chỗ chạy qua đoạn tường bao xếp bằng đá xám, sau đó nó rẽ ngoặt về phía sông Đông, trườn xuống cái khe khô sâu lắm, khe có bắc chiếc cầu làm bằng gỗ tròn. Mùa hanh, cát vàng và dá củ đậu ngũ sắc nhấp nhoáng dưới lòng khe, nhưng sau trận lũ mùa hạ, những dòng nước mưa đục ngầu chảy ào ào từ gò xuống khe, hợp lại với nhau. Nước đổ thẳng từ xuống như bức tường, rửa sạch những tảng đá rồi ầm ầm nhập vào sông Đông.
Trong những ngày đó, cái cầu thường bị ngập nước, song cũng bao lâu. Chỉ hai giờ sau, nước đổ như điên từ núi xuống, phá tan hoang các vườn rau và nhổ cả những đoạn hàng rào lẫn những cọc chống rút xuống, dưới lòng khe bị phơi trần lại nhấp nhoáng lớp đá củ đậu mới được rửa sạch còn ẩm ướt, nặc mùi đá phấn và mùi nước. Phù sa mới bồi cũng sáng bóng lên hai bên bờ với những ánh nâu nâu:
Tiêu huyền và liễu mọc rất rậm bờ khe. Dù những ngày hè nóng nhất, dưới bóng cây bao giờ cũng mát rượi.
Bị cám dỗ bởi bóng mát, vọng tiêu của đội nghĩa dũng dân ngụ cư trấn Vosenskaia đến bố trí bên chiếc cầu. Vọng tiêu nầy gồm mười gã. Khi xe cộ của dân tị nạn chưa xuất trong thôn, bọn lính nằm dài dưới gầm cầu đánh bài, hút thuốc. Có những tên cởi trần ra, lần trong các đường chỉ của áo sơ-mi và đồ lót, tiêu diệt những con rận hút máu lính tráng biết chán. Hai tên xin phép viên trung đội trưởng ra sông Đông tắm.
Nhưng bọn lính được nghỉ ngơi cũng bao lâu, chẳng mấy chốc xe cộ kéo ùn ùn đến cái cầu, những chiếc xe nối tiếp nhau thành dòng liên tục và ngay lập tức cái ngõ râm mát và lặng tờ như ngái ngủ trở nên nhộn nhịp, ồn ào, tức thở tựa như bầu khí ngột ngạt, hắc hắc đồng cỏ cùng với đoàn xe ập vào trong thôn từ ngọn gò ven sông Đông.
Chỉ huy vọng gác chính là tên trung đội trưởng trung đội ba của đội nghĩa dũng, hạ sĩ quan cao lớn, gầy khô, có bộ râu hung hung xén tỉa ngay ngắn và hai cái tai rất to vểnh ra như tai thằng bé. đứng ngay giữa cầu, tay đặt cái bao cũ mòn của khẩu Nagan. để cho khoảng hai chục chiếc xe được yên ổn qua, nhưng khi nhìn thấy chiếc xe bò có gã -dắc còn trẻ, tuổi trạc hai mươi nhăm, ra lệnh gọn lỏn:
- Đứng lại!
Gã -dắc kia ghìm cương, cau mày.
- Đơn vị nào? - Tên trung đội trưởng bước tới sát chiếc xe, hỏi bằng giọng nghiêm khắc.
- Nhưng các muốn gì?
- Tôi hỏi thuộc đơn vị nào? !
- Đại đội thôn Rubezyn. Còn các là ai?
- Xuống xe!
Nhưng các là ai ?
- Xuống xe, nghe chưa?
Hai cái vành tai tròn như vỏ ngao của tên trung đội trưởng đỏ ửng lên. mở nắp bao súng, rút khẩu Nagan rồi chuyển sang tay trái.
Gã -dắc nhét dây cương vào tay vợ, nhảy xe xuống.
- Tại sao ở lại đơn vị? đâu? - Tên trung đội trưởng hỏi vặn, - Tôi bị ốm. Bây giờ Batki… cùng với gia đình.
- Có giấy chứng nhận là ốm ?
- Lấy đâu ra mà có được? Đại đội làm gì có y sĩ.
- À có à? Thế được, Karpenko, giải ra trường học!
- Nhưng các là ai mới được chứ?
- Đến đằng ấy chúng tôi cho biết chúng tôi là ai!
- Tôi còn phải về đơn vị! có quyền giữ tôi lại?
- Chúng tôi đưa về. Có vũ khí mang theo ?
- Chỉ có khẩu súng trường.
- Lấy xuống, mau lên, nếu tôi cho trận bây giờ! Đồ chó đẻ, còn trẻ như thế nầy mà cứ núp dưới váy vợ, chui rúc lẩn trốn! Muốn chúng tôi phải bảo vệ cho có phải ? - Rồi với thêm bằng giọng khinh bỉ - -dắc -diếc?
Gã -dắc lôi khẩu súng trường ra từ bên dưới đệm ghế rồi nắm lấy tay vợ, nhưng trước mặt người khác mà hôn nhau tiện, vì thế chỉ giữ bàn tay cứng cồm cộm của vợ trong bàn tay mình lát, rỉ tai vợ biết những gì và theo tên lính nghĩa dũng về trường học của thôn.
Những chiếc xe ùn lại trong ngõ ầm ầm đổ xô qua cầu.
Trong tiếng đồng hồ, vọng gác giữ lại được chừng năm mươi tên đào ngũ. Trong số đó, vài tên thấy mình bị giữ lại có chống cự đặc biệt là tên -dắc bé người thôn Hạ Kripsky trấn Elanskaia. còn trẻ lắm, có bộ ria dài xễ, vẻ người hùng dũng. Nghe thấy tên đội trưởng vọng gác ra lệnh xuống xe, gã quất luôn cho con ngựa roi. Hai tên lính nghĩa dũng nắm lấy dây hàm thiếc của hai con ngựa, giữ lại được chiếc xe sang tới bên kia cầu. Lúc đó gã -dắc kia cần nghĩ ngợi gì cả, rút luôn dưới tà áo ca-pốt ra khẩu Winchester Mỹ, giương lên vai.
- Tránh ra cho tao ! Tao giết, quân khốn nạn!
- Xuống ngay, xuống ngay! Chúng tôi được lệnh bắn những kẻ phục tùng mệnh lệnh. Chúng tôi cho ăn kẹo đạn ngay bây giờ đấy!
- Cái bọn người mu-gi-i-ích! Hôm qua còn theo bọn Đỏ mà hôm nay ra lệnh cho người -dắc à? Thối chịu được! Xéo ngay, ông bắn cho bây giờ!
tên lính nghĩa dũng quấn đôi xà cạp mùa đông còn mới đứng chặn ngay ở chỗ bánh trước của chiếc xe bốn bánh. Sau cuộc vật lộn ngắn ngủi, giằng được khẩu Winchester trong tay gã -dắc. Gã kia cong lưng như con mèo, luồn tay xuống dưới áo rút thanh gươm ra khỏi vỏ. Gã quỳ xuống, vươn người qua cái sàn treo sơn sặc sỡ buộc xe và thiếu chút nữa đâm được mũi gươm vào đầu tên lính nghĩa dũng, nhưng tên nầy kịp nhảy lùi lại.
- Timosa, thôi , Timosa quý! Chao ôi, Timosa! nên làm như thế mà! Đừng gây chuyện làm gì? Họ giết mất bây giờ. - Mụ vợ gày gò, mặt mũi xấu xí của gã -dắc phát điên đó vặn hai bàn tay vào nhau, khóc lóc kêu lên.
Nhưng gã kia vẫn đứng thẳng người xe, múa loang loáng rất lâu lưỡi gươm sáng xanh, cho những tên lính nghĩa dũng lại gần, vừa vung gươm vừa văng tục khàn khàn, hai con mắt rồ dại long lên nhìn khắp chung quanh. Bộ mặt xạm đen của gã giật giật như chuột rút, nước bọt phì ra dưới hàng ria dài vàng vàng, hai cái lòng trắng xanh xanh mỗi lúc thêm ngầu máu.
Bọn kia chật vật mãi mới tước được vũ khí của gã, vật gã xuống, trói gô gã lại. Xem ra nguyên nhân làm cho gã -dắc bé nầy dũng cảm hùng hổ như vậy cũng đơn giản thôi: chúng lục soát trong xe, tìm thấy cái hũ đựng thứ rượu nấu lấy, nồi đầu, nặng vào hạng nhất…
Cái ngõ bị tắc nghẽn. Những chiếc xe đỗ sát nhau như nêm, phải tháo bò tháo ngựa, rồi dùng tay lôi những chiếc xe lên cầu. Những gọng xe, càng xe gãy răng rắc, những con ngựa tức tối hí rầm lên, những con bò bị những đàn mòng vây kín, lại bị chen chúc nên tức điên lên, nghe theo lệnh của chủ nữa, cứ xô tới những dãy hàng rào. Tiếng chửi rủa, kêu la, tiếng roi quất đen đét, tiếng đàn bà than vãn kể lể còn vang lên rất lâu bên cạnh chiếc cầu. Những chiếc xe cuối cùng đỗ ở những chỗ có thể quay đầu được lộn trở lại, lên đường cái để qua sông Đông ở Bát ki.
Những tên đào ngũ bị bắt giữ đều bị giải Batki, nhưng vì tất cả bọn chúng đều có vũ khí, nên những tên áp giải cũng quản được. Lập tức nổ ra cuộc đánh lộn giữa hai bên áp giải và bị áp giải ở ngay bên kia cầu. lúc sau tốp nghĩa dũng quay trở về còn những tên đào ngũ tự tới Vosenskaia, hàng ngũ có tổ chức hẳn hoi.
Prokho Zykov cũng bị giữ lại ở Gromoc, nhưng đưa trình giấy phép do Grigori Melekhov cấp nên bọn kia cho ngay, gây phiền phức gì cả.
tới Batki trời sắp hoàng hôn. Hàng ngàn chiếc xe tải đổ tới từ những thôn vùng sông Tria, đỗ đầy tất cả các phố và các ngõ.
Quang cảnh bên sông Đông thể nào dùng lời mà tả được. Xe cộ của dân chạy nạn chiếm hết khoảng bờ sông dài hàng hai vec-xta. Chừng năm vạn con người tản vào trong rừng, chờ qua sông.
Phía trước mặt Vosenskaia, những đại đội pháo, những ban chỉ huy và những đồ quân nhu được chở qua bằng phà. Bộ binh qua sông những chiếc thuyền . Vài chục con đò qua lại như mắc cửu mỗi chiếc chỉ chở được bốn, năm người. Ở bến đò, ngay sát mặt nước, diễn ra cảnh chen chúc là đáng sợ. Song vẫn còn chưa thấy bóng vía số kỵ binh để lại làm hậu vệ. Từ vùng sông Tria vẫn đưa tới tiếng hoả lực pháo binh nổ như sấm và cái mùi nồng nồng, hắc hắc của các đám cháy cũng mỗi lúc gắt, chọc vào mũi.
Cuộc vượt sông kéo dài đến lúc trời rạng. Khoảng mười hai giờ đêm có những đại đội kỵ binh đầu tiên tới nơi. Các đại đội nầy phải bắt đầu vượt sông lúc trời bình minh.
Prokho Zykov được biết các đơn vị kỵ binh thuộc sư đoàn vẫn còn chưa tới nơi, bèn quyết định ở lại Batki để chờ đại đội của . cầm dây cương dắt con ngựa len lỏi rất khó khăn giữa những chiếc xe đỗ sát sin sít bên cạnh dãy tường bao của nhà thương Batki. tháo yên, buộc con ngựa vào càng cái xe bò biết của ai, nới đai bụng ngựa, còn mình sục trong đám xe tìm người quen.
Khi đến gần cái đập, nhận ra Acxinhia từ xa. Nàng ra sông Đông, chiếc khăn gói áp trước ngực, vai khoác chiếc áo ấm. Sắc đẹp lộng lẫy, đập ngay vào mắt của nàng làm những tên bộ binh đứng tụ tập bờ sông phải chú ý. Chúng với nàng biết những câu gì tục tĩu, những hàm răng trắng nhởn nhe ra cười những khuôn mặt đầy bụi, đẫm mồ hôi. Những tiếng cười khoái trá, nghe như tiếng hí của những con ngựa đực, vẳng đến tai Prokho. gã -dắc cao lớn ôm lấy nàng từ phía sau, và ghé môi lên cái cổ ngăm ngăm, tròn lẳn của nàng. Thằng cha có bộ tóc trắng phếch, áo sơ-mi thắt dây lưng, cái mũ lông hất ra sau gáy. Prokho thấy Acxinhia xô mạnh gã kia ra, nhe nanh hung dữ, khẽ với gã biết những gì. Những tên chung quanh phá lên cười, còn gã kia ngả mũ, trầm giọng xuống khàn khàn: "Chà, nhà thím nầy, chỉ chút xíu thôi mà!"
Acxinhia rảo bước qua trước mặt Prokho, nụ cười khinh bỉ rung rung cặp môi mọng. Prokho gọi nàng, vẫn đảo mắt sục trong đám người, cố kiếm bà con cùng thôn. lững thững giữa những chiếc xe chết lặng giương càng lên trời và bỗng nghe thấy những tiếng cười say sưa. Ba lão già ngồi mảnh vải thô trải dưới gầm chiếc xe. Giữa hai chân lão có đặt thùng rượu. Ba lão già say lè nhè lần lượt múc rượu ra uống bằng cái ca đồng làm bằng vỏ đạn, vừa uống rượu vừa ăn cá khô. Mùi rượu nồng và mùi cá muối mặn mặn bắt chàng Prokho đói bụng phải đứng lại.
- Nầy thầy quyền? Hãy vào đây uống với chúng tôi cho mọi đều được tốt lành! - lão già gọi .
Prokho khách khứa gì cả, ngồi luôn xuống, làm dấu phép và mỉm cười nhận trong tay lão già mến khách ca rượu thơm phức.
- Nào uống , còn sống được ngày nào cứ uống ! Cá chép đây cứ chén . Nầy chàng thanh niên, đừng coi thường kẻ già cả nhé. Người già mới là những người thông minh! Bọn trẻ trai các còn phải học ở chúng tôi về cách sống và, hừ… về cả cách uống rượu nữa. - lão già khác ồm ồm giọng mũi. Mũi của lão còn nữa, cả môi cũng bị ăn mất đến hở cả chân răng.
Prokho vừa tợp hớp vừa lo lắng nhìn lão già có mũi. Uống xong ca thứ hai, sắp đến ca thứ ba nhịn được nữa, bèn hỏi:
- Thế nào bố già, bố chơi bời đến mất cả mũi rồi à?
- Đâu có thế, bạn thân mến ạ! Đó là vì lạnh đấy. Hồi còn con nít, có lần tôi bị lạnh trận đến phát ốm nên mới hỏng mất cái mũi đấy.
- Thế mà tôi có lỗi với bố, cứ ngỡ bố mắc cái bệnh thổ tả ấy nên bị rụng mất mũi? chẳng dại gì mà lây cái của tội của nợ ấy! - Prokho thành khẩn thú nhận.
thấy lão già như thế nên yên tâm ghé luôn miệng vào cái ca nốc thẳng hơi cạn sạch, trong bụng còn lo lắng.
- Cuộc đời đến chỗ mạt vận rồi! Bây giờ tội gì mà chẳng uống? - Người có rượu, lão già khỏe mạnh, thân hình chắc nịch, gào lên - Tôi chi mang theo đây hai trăm pút lúa mì, còn ngàn pút nữa phải quẳng lại ở nhà. Đánh theo năm đôi bò mà phải vứt tất cả ở đây vì làm thế nào mà lôi theo với mình qua sông Đông cho được? Mình dành dụm kiếm được bao nhiêu thế là bây giờ mất hết! Tôi muốn có ca hát đây! Hãy chơi cho thoả , các bạn đồng hương ạ! - Mặt lão đỏ bừng lên, mắt lão ướt ướt vì những giọt nước mắt.
- Thôi đừng kêu la làm gì, bác Trofim Ivanovich ơi. Moskva, họ tin nhiều lắm ở những giọt nước mắt đâu. Còn người còn của. - Lão già ồm ồm giọng mũi khuyên bạn.
- Nhưng tôi kêu làm sao cho được? - Lão già kia càng to hơn, nước mắt làm mặt méo hẳn . - Thóc mất! Bò chết hết! Nhà cửa bị bọn Đỏ đốt trụi! Có thằng con trai lại bị chúng nó giết dạo mùa thu rồi! Thử hỏi tôi kêu làm sao cho được? Kiếm tiền cho ai bây giờ? Thường là mỗi mùa hạ mục mất vai mười chiếc áo sơ-mi, thế mà bây giờ người áo, chân giầy… Thôi uống !
Prokho vừa lắng nghe những lời trao đổi vừa ăn con cá chép to bằng cái nắp đậy lò và uống hết bảy ca rượu. kễnh cả bụng, phải cố gắng hết sức mới đứng dậy được.
- Nầy thầy quyền! Cứu tinh của chúng ta! Có muốn lấy thóc cho ngựa ? Muốn bao nhiêu?
túi! - Prokho lúng búng. Bây giờ xung quanh xảy ra chuyện gì cũng chẳng cần biết.
Lão già đổ lúa yến mạch thượng hảo hạng vào đầy cái bao cỏ rồi giúp khiêng lên vai.
- Nhớ mang trả cái túi nhé! Đừng quên nhá, hãy vì Chúa! – lão vừa dặn Prokho vừa ôm lấy và khóc với những giọt nước mắt của kẻ say rượu.
- , tôi mang trả đâu. Tôi bảo mang trả là mang trả… - hiểu sao Prokho cứ khăng khăng nghe.
Rồi lặc lè rời khỏi cái xe bò. Túi thóc đè oặt lưng xuống, xô sang bên, Prokho có cảm giác như mình khoảng đất láng băng trơn, hai chân vừa tượt vừa run như con ngựa chưa đóng móng rụt rè bước lên băng. chập chững bước thêm vài bước rồi đứng lại. chẳng làm thế nào nhớ được rằng cái mũ đầu có còn hay ? con ngựa thiến lông hạt dẻ, trán trắng buộc bên chiếc xe bốn bánh ngửi thấy mùi yến mạch bèn vươn cổ về phía cái túi, cắn vào góc. Thóc lạo xạo chảy từ trong lỗ thủng ra. Prokho cảm thấy hơn, lại cất bước.
Chưa biết chừng cũng có thể mang chỗ yến mạch còn lại về đến chỗ con ngựa của , nhưng khi qua con bò mộng rất to, con bò bất thình lình đá ngang cho cái. Cái thói của loài bò vốn thường là như thế. Nó bị muỗi mòng cắn khổ sở, lại điên tiết vì nóng nực và cảnh chen chúc chật chội nên để ai lại gần. Hôm ấy Prokho đầu phải là vật hy sinh đầu tịên trước cơn thịnh nộ của con bò. lạng sang bên, đập đầu vào cái chốt bánh xe và lập tức đánh luôn giấc.
Đến nửa đêm tỉnh dậy. đầu , những đám mây xám xịt như chì quay lộn, bay vùn vụt về phía tây bầu trời xanh cao ngất. Cái lưỡi liền của vành trăng non chỉ ngó qua kẽ mây trong nháy mắt rồi bầu trời lại bị mây phủ kín mít như trong cái gối, và gió lạnh thổi mạnh trong bóng tối cũng tựa như càng mạnh thêm.
đội kỵ binh tiến qua rất gần ngay cạnh cá xe, chỗ Prokho nằm. Mặt đất than vãn rên siết dưới vô số những vó ngựa đóng móng sắt Đánh hơi thấy cơn mưa đén rất gần, những con ngựa thở phì phì. Lách cách tiếng gươm đập vào bàn đạp. Những đốm lửa ở đầu những điếu thuốc lên đo đỏ. Từ chỗ đại đội tiến qua đưa tới mùi hôi ngựa và cái mùi chua loét của các đồ trang bị bằng da.
Cũng như tất cả những tên -dắc từng lính, qua những năm chiến tranh Prokho rất thân thuộc với cái mùi hỗn hợp nầy chỉ có thể có ở kỵ binh. Quân -dắc mang cái mùi ấy qua tất cả các nẻo đường từ Phổ và Bucuvin về tới các đồng cỏ của vùng sông Đông và cái mùi ấy, cái mùi gì đánh tan được của đơn vị kỵ binh trở nên thân thiết và quen thuộc chẳng khác gì cái mùi của ngôi nhà thân . Hai lỗ mũi hin hin của Prokho phập phồng hít lấy hít để, rồi ngẩng cái đầu nặng như chì.
- Đơn vị nào đấy, các em?
- Kỵ binh… - Trong bóng tối có giọng trầm trả lời tinh nghịch.
- Nhưng tôi hỏi là đơn vị của ai cơ mà?
- Của Petlikura(1)… Vẫn cái giọng trầm vừa nãy trả lời.
- Chà cái thằng chết tiệt? - Prokho chờ lát rồi nhắc lại câu hỏi - Trung đoàn nào đấy, các đồng chí?
- Bokovsky.
Prokho muốn đứng dậy, song những mạch máu trong đầu cứ giật thình thịch, trong họng lờm lợm buồn nôn. bèn nằm yên lát rồi lại thiếp . Lúc trời sắp rạng, gió từ sông Đông đưa vào vừa ẩm vừa lạnh.
- chết chưa? - Trong lúc mơ màng, nghe thấy phía có tiếng người .
- Vẫn còn ấm… nhưng say bí tỉ! - người nào đó trả lời ngay bên tai Prokho.
- Lôi mẹ nó ra chỗ khác! Nằm thẳng cẳng như cái xác chết ấy! Nhưng thôi, cậu hãy cho nó cái vào ngực?
tên cưỡi ngựa lấy cán giáo thúc vào sườn Prokho cái rất đau trong lúc còn chưa tỉnh. Có những bàn tay biết của ai cào vào chân , kéo xềnh xệch sang bên cạnh.
- Lôi hết xe cộ ! Chúng nó ngủ như chết cả! Kiếm được lúc như thế nầy mà ngủ với ngáy? Bọn Đỏ đánh đến đít rồi mà còn ngủ, làm như ở nhà bằng! Đẩy hết xe cộ sang bên cạnh, đại đội pháo sắp qua đây rồi! Quàng quàng lên! Chúng nó chặn hết cả lối ! Chà cái quâ-â-ân nầy! - giọng hách dịch gầm lên.
Những người dân chạy nạn ngủ các xe và dưới gầm xe bắt đầu cựa quậy. Prokho đứng chồm lên. người chẳng còn gươm súng gì nữa, cả chiếc ủng bên chân phải cũng biến đâu mất, tất cả đều do tự tìm cách quẳng bớt sau bữa rượu bí tỉ hôm qua.
ngơ ngác nhìn quanh, định tìm dưới gầm xe, song những gã giữ ngựa và pháo thủ của đại đội pháo vừa kéo tới nhảy ngựa xuống, thẳng tay lật đổ chiếc xe cùng với tất cả các hòm xiểng chất đó, và chỉ nháy mắt dọn xong đường cho khẩu pháo tiến qua.
- Ti-i-ến!
Những tên giữ ngựa lại lên yên. Những đoạn dây thắng khâu rất rộng bị kéo thẳng căng rung lên. Những bánh xe rất cao của khẩu pháo có lồng áo ngoài vấp lạch xạch ở những chỗ ổ gà. Cái trục của hòm đạn pháo vướng vào cái gọng xe, làm gãy cả cái gọng xe.
- Bỏ mặt trận phải ? Lính với tráng, mẹ chúng mày chứ! - Lão già ồm ồm giọng mũi uống rượu tối qua với Prokho quát to từ xe.
Bọn lính pháo binh vội tiến ra chỗ vượt sông cứ lặng thinh qua. Prokho mò mẫm trong cảnh tranh tối tranh sáng lúc trời sắp rạng, cố tìm khẩu súng trường và con ngựa. Nhưng chẳng thấy đâu cả. Ra tới gần chiếc thuyền , tháo nốt chiếc ủng còn lại, quẳng xuống sông rồi nhúng rất lâu cái đầu đau ê ẩm như bị đánh đai sắt xuống nước.
Mặt trời vừa ló kỵ binh bắt đầu vượt sông. Bọn -dắc xuống ngựa, dồn trăm năm mươi con ngựa tháo yên cương của đại đội xuống sông Đông, hơi phía chỗ khuỷu sông, nơi con sông rẽ ngoặt về phía đông thành góc vuông. Tên đại đội trưởng có bộ râu chổi sể đỏ như râu ngô mọc rậm rì lên tới mắt và cái mũi quặp Tướng mạo hung dữ, nom giống con lợn lòi cách lạ lùng. Tay trái được đeo lên cổ bằng những sợi băng bẩn thỉu đầy máu, tay phải luôn luôn quất quất chiếc roi ngựa.
- được cho ngựa uống nước! Đuổi ! Đuổi chúng nó xuống nước ! Mà tại sao mầy… mẹ… mẹ… mẹ mầy chứ, mày sợ nước à? Lội ngay xuống! Con ngựa của mầy phải là bằng đường nó thấm nước đâu! - quát bọn -dắc xua những con ngựa xuống nước, những cái răng nhọn hoắt của nhe cả ra dưới hàng ria đỏ lòm.
Những con ngựa cứ rúc vào nhau thành đám, muốn lội xuống nước lạnh. Bọn -dắc vừa quát tháo vừa cầm roi quất tới tấp. Con ngựa đầu tiên bơi ra khỏi bờ là con ngựa huyền mũi trắng, trán có ngôi sao màu hồng rất lớn. Xem ra nó bơi lần nầy phải là lần đầu. Hai cái mông xuôi của nó chìm xuống nước, cái đuôi to sợi ngoặt sang bên, nhưng cổ và lưng đều nhô lên khỏi mặt nước. Những con khác đều rẽ dòng nước ùa theo nó, rồi vừa kêu hồng hộc thở phì phì, vừa bơi trong làn nước sủi ngầu. Bọn -dắc sang theo sáu chiếc thuyền. trong những tên theo đàn ngựa đứng mũi cái thuyền, lăm lăm trong tay cái dây thòng lọng, để phòng có chuyện gì xảy ra.
- Đừng sang thẳng? Cho bơi chếch ngược dòng nước! Đừng để bị dòng nước cuốn .
Cái roi trong tay tên đại đội trưởng lại hoạt động. Nó vẽ vòng tròn, quật đánh đét xuống bên ống ủng bê bết những vôi.
Dòng nước chảy xối cuốn đàn ngựa . Con ngựa huyền bơi dễ dàng phía trước những con khác, bứt xa tới hai thân ngựa. Nó là con đầu tiên leo lên bãi cát ở bờ bên trái. Trong khi đó mặt trời ló ra sau những cành hắc dương lồm xồm, ánh sáng hồng hồng dội xuống con ngựa huyền làm bộ lông đẫm nước bóng nhoáng sáng bừng lên trong giây lát như đám lửa đen cháy rực:
- Chú ý con ngựa cái của Mrykhin? Giúp nó với! Đeo dây mõm vào cho nó. Nhưng chèo chứ! Chèo mạnh lên! - Tên đại đội trưởng tướng lợn lòi quát lên giọng khàn khàn.
Đàn ngựa bơi qua sông được an toàn. Bọn -dắc chờ sẵn ở bờ bên kia. Chúng tìm nhận ngựa, mắc dây hàm thiếc. Những chiếc yên bắt đầu được chở từ bờ bên nầy sang.
- Hôm qua cháy ở đâu thế? - Prokho hỏi gã -dắc khiêng cái yên ngựa lên thuyền.
- Dọc theo sông Tria.
- Cháy vì đạn pháo à?
- Đạn với điếc gì? - Gã -dắc trả lời, giọng đau khổ. Bọn Đỏ đốt đấy.
- Đốt tất cả à? - Prokho kinh ngạc hỏi.
- Khô-ô-ông đâu… Chúng nó chỉ đốt nhà của những kẻ có của, những nhà mái tôn hay những cơ ngơi bề thế thôi.
- có những thôn nào bị cháy rồi?
- Từ Vitlôguzov đến Grachev.
- Thế sư đoàn bộ sư đoàn , cậu có biết giờ ở đâu ?
- Ở Trukarinsky.
Prokho quay về chỗ đoàn xe của dân chạy loạn. Khu vực nghỉ tạm ngoài trời kéo dài liên miên, chỗ nào cũng thấy gió thổi tạt những làn khói đắng hắc bốc mù mịt những đống củi đốt bằng cành khô, bằng hàng rào bị phá, bằng phân bò, ngựa khô: cánh đàn bà sửa soạn bữa sáng.
Ban đêm còn đến thêm vài ngàn dân chạy loạn từ dải đồng cỏ bên hữu ngạn. Tiếng người nghe rào rào như ong vỡ tổ quanh những đống lửa và những chiếc xe lớn :
- biết bao giờ mới đến lượt mình được qua sông nhỉ?
- Chao ôi, chờ đợi mãi sốt cả ruột!
Lạy Chúa cứ trừng phạt tôi, tôi đổ thóc xuống sông Đông cho khỏi lọt vào tay bọn Đỏ!
- Ở bến phà những người là người, cứ như đám mây đen!
- Em của , chúng mình làm thế nào mà ném hòm xiểng ở lại bờ được?
- Cứ dành dụm mãi , cứ dành dụm mãi … Lạy Chúa tôi, cứu tinh của chúng tôi!
- Đáng là phải qua sông ngay ở thôn nhà…
- Chao ôi, mất bao nhiêu hơi sức mới đến được cái trấn Vosenskaia nầy!
- Nghe Kalinov Ugol bị đốt quang.
- Vốn chỉ mong mò được tới bến phà…
- Thôi , nếu chúng nó tha chết cho phải ?
- Bên chúng nó có lệnh: chém chết hết dân -dắc từ đứa trẻ sáu tuổi đến những người già nhất.
- Nếu chúng nó tóm được bà con ta ở bờ bên nầy… Nếu thế sao nhỉ?
- Thịt đây tha hồ mà băm!
lão già lông mày bạc phơ, thân hình cân đối, phô tài hùng biện bên chiếc xe bốn bánh sơn lòe loẹt kiểu Tavria. Cứ nhìn vẻ người và dáng điệu oai vệ của lão có thể nhận ra tên ataman thôn từng giữ nhiều năm cái gậy ataman bịt đồng.
- Tôi hỏi: "Chẳng nhẽ để mọi người đều phải bỏ mạng bờ hay sao? Vậy bao giờ chúng tôi mới có thể đem nồi niêu quần áo sang bên kia sông được? Phải biết rằng bọn Đỏ chém chết hết chúng tôi đấy!" Nhưng vị quan lớn ấy bảo tôi: "Bố già ạ, bố đừng lo! Nhân dân còn chưa sang sông hết chúng tôi còn giữ vững trận địa để bảo vệ nhân dân. Chúng tôi thà bỏ xác ở đây chứ chịu để vợ con, bố mẹ già bị giết hại đâu!"
Những lão già và những người đàn bà đứng vây quanh lão ataman lông mày bạc. Họ hết sức lắng nghe lão rồi cùng nhao nhao kêu lên:
- Thế tại sao đại đội pháo lại chuồn !
- Chúng nó phóng như bay ra chỗ qua sông, thiếu chút nữa chẹt chết người ta!
- Cả kỵ binh cũng kéo đến rồi…
- Nghe Grigori Melekhov bỏ mặt trận.
- Như thế nầy còn ra quy củ gì nữa? Bỏ mặc nhân dân ở lại, còn bản thân chúng nó?
- Quân đội lại rút trước!
- Lấy ai bảo vệ chúng ta bây giờ?
- Cứ xem đấy, kỵ binh bơi qua sông rồi?
- nào cũng chỉ biết lo cho cái thân xác của mình…
- Đúng là như thế đấy!
- Mọi người chung quanh đều phản bội chúng ta?
- Mất mạng đến nơi rồi, còn gì nữa!
- Phải cử vài cụ bô lão đem bánh mì và muối (2) đến chỗ bọn Đỏ. May ra chúng nó tha chết, đem ra hành hình.
gã kỵ binh bỗng xuất ở lối vào ngõ, ngay cạnh ngôi nhà gạch đồ sộ của bệnh viện. Khẩu súng trường của gã đeo mũi yên, cái cán giáo sơn xanh lá cây lắc lư bên cạnh sườn gã.
- Nhưng thằng Mikiska nhà tôi đây mà? - người đàn bà đầu trần, có tuổi, sung sướng kêu rên.
- Có báo cáo lên tổng tư lệnh đây! Bà con tránh cho tôi !
- Mikiska! Con của mẹ! Người đàn bà có tuổi kêu lên, giọng xúc động. Làn tóc đen lẫn những món hoa râm loã xoã trước khuôn mặt hân hoan. Bà áp sát người vào bàn đạp, vào con ngựa đầm đìa mồ hôi, hỏi với nụ cười run run tên môi. Bà già nhảy qua những gọng xe, chạy len qua những chiếc xe và những con ngựa, đến trước mặt gã cưỡi ngựa. Người ta nắm lấy bàn đạp giữ gã lại. Gã giơ chiếc phong bì màu xám có đóng dấu xi lên khỏi đầu, kêu lên:
- Mầy có về thôn nhà chứ?
- Có về.
- Bây giờ bọn Đỏ ở đấy rồi…
- Nhà ta sao?
- Nhà ta vẫn còn nguyên. Nhưng nhà Fedortov bị đốt rồi. Gian nhà kho của nhà ta bắt lửa, nhưng chính chúng nó đến dập tắt.
Con Fechixka ở trong ấy chạy ra kể lại rằng thằng quan của bọn Đỏ có bảo: " được để cháy căn nhà nào của người nghèo, nhưng nhà của bọn tư sản đốt hết ".
- Chao ôi, nhờ ơn Chúa! Cầu Chúa cứu thế gia ơn cho họ? - Người đàn bà làm dấu phép.
lão già có vẻ mặt nghiêm khắc giọng phẫn nộ:
- Sao bà lại thế nhỉ, bà mẹ thân mến? Chúng nó đốt nhà láng giềng mà bà lại còn " nhờ ơn Chúa" à?
- Quỷ dữ bắt họ di. - Người đàn rất nhanh, giọng sôi nổi. - Họ còn có thể xây được nhà khác. Còn như nhà tôi mà bị chúng nó đốt còn lấy quái gì mà dựng lại được nữa? Lão Fedot, nhà lão có chôn hũ vàng, còn tôi… tôi quanh năm suốt đời làm mướn cho người ta, ăn bữa hôm lo bữa mai.
- Thôi buông ra, mẹ! Con có công văn, còn phải vội. - Gã cưỡi ngựa khom người yên, van mẹ gã.
Bà mẹ bên cạnh con ngựa, vừa vừa hôn bàn tay rám nắng đến đen sạm của thằng con trai, rồi chạy về chiếc xe của bà, còn gã cưỡi ngựa kia lại gào lên bằng giọng nam cao rất trẻ:
- Tránh ra nào! Có công văn đến tổng tư lệnh đây! Bà con tránh ra nào!
Con ngựa của gã hăng máu, ngoáy mông loạn xạ, vừa vừa nhảy. Dân chúng miễn cưỡng tránh sang hai bên. Gã cưỡi ngựa có vẻ như chỉ tiến được rất chậm, nhưng chẳng mấy chốc gã bị lấp sau những chiếc xe, sau những cái lưng bò lưng ngựa, chỉ còn trông thấy ngọn giáo lắc lư bên rừng người, mỗi lúc ra gần bờ sông.
Chú thích:
(1) Petlikura (1877 - 1926). Tên đầu sỏ phản cách mạng của vùng Ukraina trong thời kỳ nội chiến. Vốn là phần tử xã hội dân chủ, chống Chính quyền Xô viết, được đồng minh và đế quốc Đức giúp đỡ. Năm 1920, trực tiếp giúp đế quốc Ba Lan đánh Ukraina. Sau trốn sang Paris rồi bị phần tử dân tộc chủ nghĩa Do-thái ám sát (ND)
(2) Đem bánh mì và muối đến để bày tỏ ý muốn hoà bình hoặc quy thuận (ND)

Chương 181


Chỉ trong ngày, tất cả các đơn vị của quân phiến loạn và dân chạy nạn được đưa sang bờ bên trái sông Đông. Các đại đội kỵ binh của trung đoàn trấn Vosenskaia thuộc sư đoàn của Grigori Melekhov sang sau cùng.
Cho đến lúc hoàng hôn xuống, Grigori cùng mười hai đại đội kỵ binh tinh nhuệ ngăn chặn sức tấn công của sư đoàn Hồng quân Kubanskaia số 33. Khoảng năm giờ nhận được thông tri của Kudinov cho biết các đơn vị quân đội và dân chạy nạn được đưa sang sông. Mãi lúc đó chàng mới ra lệnh rút lui.
Theo kế hoạch thảo từ trước, từng đại đội quân phiến loạn thuộc vùng ven sông Đông phải sang sông rồi bố trí đại đội của thôn nào ngay trước mặt thôn ấy. Đến giữa trưa bộ tư lệnh bắt đầu nhận được báo cáo của các đại đội. Phần lớn các đại đội ấy bố trí xong dọc theo bờ bên trái trước mặt thôn của mình.
Ở các nơi có thừa những khoảng cách giữa các thôn, bộ tư lệnh điều tới đó những đại đội của dân -dắc dải đồng cỏ ven sông. Các đại đội kỵ binh Krugilinskaia, Marxaevo, Xighinskaia, Karginskaia, các đại đội kỵ binh Latysepskaia, Likhovidovskaia, và Grachevskaia chiếm lĩnh các khoảng cách giữa Pegarevskaia, Vosenskaia, Lebirgiensky, Karanoiasky. Các đại đội còn lại rút về hậu phương, tới các thôn vùng bên kia sông Đông, Dubrovka, Cher, Gorokhovka, và theo ý kiến Xafonov, phải được tổ chức thành đội dự bị mà bộ tư lệnh cần đến trong trường hợp quân địch chọc thủng mặt trận.
Mặt trận của quân phiến loạn kéo dài trăm năm mươi véc-xta bờ bên trái sông Đông từ các thôn đầu phía tây của trân Kazanskaia tới Ust-Khop.
Sau khi sang sông, quân -dắc chuẩn bị tiến hành chiến tranh trận địa: chúng vội vã đào ngay chiến hào, chặt và cưa những cây tiêu huyền, liễu, sồi để làm những hầm nấp và ổ súng máy. Tất cả những cái túi đựng gì lấy được của dân chạy nạn đều được đổ đầy cát và xếp thoai thoải thành ụ phía trước tuyến chiến hào kéo dài liên miên.
Trước khi trời tối, tất cả các nơi đều đào xong chiến hào. Hai đại đội pháo số 1 và số 3 của quân phiến loạn nguỵ trang trong những khoảng trồng thông bên ngoài trấn Vosenskaia. Chỉ còn có vẻn vẹn năm quả đạn cho tất cả tám khẩu pháo. Cả đạn súng trường cũng sắp cạn. Kudinov phái những tên liên lạc cưỡi ngựa tới các nơi phổ biến mệnh lệnh nghiêm cấm được bắn nhau với địch.
Mệnh lệnh nầy dặn mỗi đại đại chọn ra hay hai tên bắn giỏi nhất, phát cho mỗi tên số đạn đủ dùng, để những tay thiện xạ đặc biệt đó tiêu diệt các xạ thủ súng, máy và chiến sĩ Hồng quân xuất các phố của các thôn bờ bên phải. Những tên khác chỉ được phép nổ súng trong trường hợp Hồng quân tìm cách vượt sông.
Mãi đến lúc hoàng hôn, Grigori Melekhov mới kiểm tra xong các đơn vị thuộc sư đoàn của chàng bố trí rải rác dọc theo sông Đông. Sau đó chàng trở về Vosenskaia để nghỉ đêm.
có lệnh cấm đốt lửa bãi cỏ hoang ven sông. Ngay trong trấn Vosenskaia cũng chẳng có đèn lửa gì cả. Khắp vùng bên kia sông Đông chìm trong làn sương mù tím ngắt.
Sáng sớm hôm sau, có những đội trinh sát đầu tiên của Hồng quân sớm xuất ngọn gò ở Bát ki. Chẳng mấy chốc thấy họ thấp thoáng tất cả các nấm kurgan ở bờ bên phải từ trấn Ust-Khopeskaia đến trấn Kazanskaia. Mặt trận của Hồng quân đổ ào ào đến sông Đông như dòng phun thạch có sức mạnh khủng khiếp. Sau đó các nhóm trinh sát lẩn và cho đến giữa trưa, các ngọn gò cứ chết lặng dưới bầu khí lặng tờ nặng nề của nơi sa mạc.
Gió xoáy lên những cột bụi trắng trắng con đường của các vị Ghet-man. Khói của những đám cháy vẫn còn bốc lên ở phía nam như màn sương đen tía. Những đám mây đen bị gió thổi tản ra tụ lại. Cái bóng của đám mây như vươn cánh ngọn gò.
tia chớp loằng nhoằng chữ chi lên mờ nhạt dưới ánh sáng ban ngày. Trong nháy mắt, nó ngoằn ngoèo viền dải bạc quanh đám mây màu xanh rồi loáng lên lao thẳng xuống như nhát giáo, đánh thốc vào bộ ngực căng phồng của nấm Kurgan xưa kia dùng làm vọng tiêu. Tiếng sét như xé toạc đám mây lơ lửng : mưa toé ra từ giữa bụng đám mây. Gió tạt chếch qua làn mưa, mang những đợt sóng trắng dập dờn nhảy múa tới những sườn đá phấn của những nhánh núi mọc nhô ra sông, xuống những bông hướng dương héo hon vì oi bức, những cây lúa rũ đầu xuống đất. Lá cây còn non bị bụi xám xịt bám vào nom già hẳn được nước mưa rửa cho mới lại. Những nhánh lộc đầu xuân mọng nước óng a óng ánh, những cây hướng dương ngẩng cao đầu với những bộ mặt vàng hoe. Các vườn rau nồng nặc cái mùi mật ong của bí ngô ra hoa. Mảnh đất được uống khát bốc hơi ngùn ngụt mãi thôi.
Sau giữa trưa lại thấy trinh sát Hồng quân xuất những nấm Kurgan đắp làm vọng tiêu, nằm liên tiếp thành chuỗi rải rác theo đường sống của những gò núi ven sông Đông kéo dài tới biển Azov.
Đứng các nấm Kurgan nầy có thể nhìn xa hàng chục véc-xta khoảng bình nguyên gợn lên vàng vàng với những cái hồ ra như những hòn đảo xanh mướt. Các nhóm trinh sát của Hồng quân bắt đầu toả tới các thôn cách thận trọng. Bộ binh đỏ ùa từ gò xuống theo đội hình chiến đấu. Các đại đội pháo dừng lại sau các nấm Kurgan. Xưa kia tiêu binh của dân Polovet và dân Brodnik (1) thiện chiến cảnh giới các nấm Kurgan nầy để khỏi bị kẻ địch đến đánh bất ngờ.
đại đội pháo bố trí núi Bologorskaia bắt đầu bắn phá Vosenskaia. Trái lựu pháo đầu tiên nổ quảng trường, rồi sau đó toàn thị trấn chìm dưới những đám khói xám của đạn trái phá và những cái mũ màu trắng sữa tan dần trước gió của đạn ghém. Rồi lại thêm ba đại đội pháo nữa bắt đầu bắn phá Vosenskaia và các chiến hào của quân -dắc ven sông Đông.
Ở thôn Bolsoi Gromoc súng máy bắt đầu lên tiếng cách hung hãn. Hai khẩu "Hotkit" bắn từng loạt ngắn, còn khẩu "Marxim" với cái giọng nam trung của nó, cứ nhằm các tổ bộ binh của quân phiến loạn chạy chạy lại bên kia sông mà tuôn đạn thép liên miên. Những xe vận tải nối đuôi nhau leo lên gò. Hồng quân đào chiến hào những sườn núi mọc đầy mận gai. Những chiếc xe hai bánh, bốn bánh chạy lọc xọc con đường của các vị Ghet-man, mỗi chiếc đều kéo lê phía sau làn bụi bốc lên cuồn cuộn như vạt váy dài.
Hoả lực pháo binh nổ ầm ầm khắp mặt trận. Từ các ngọn núi ven sông khống chế được toàn khu vực, các đại đội pháo của Hồng quân bắn phá vùng bên kia sông Đông đến tối mịt. Cánh đồng cỏ hoang ven sông với những chiến hào đào nhằng nhịt của quân phiến loạn cứ câm tiếng suốt dải từ Kazanskaia đến Ust-Khopeskaia. Những tên giữ ngựa dắt ngựa vào trong những khu rừng vùng thấp kín đáo và rất rậm rạp, mọc đầy lau sậy, hương bồ và sa thảo. Ở đấy ngựa bị muỗi mòng quấy nhiễu, mà khí mát rượi trong những khoảng rừng rậm đầy hốt bố dại. Những cây liễu trắng cao ngất và các thứ cây khác có thể đảm bảo che được con mắt của các quan trắc viên Hồng quân.
thấy bóng vía người nào bãi chăn nuôi xanh rờn. Năm mười hoạ mới thấp thoáng những người dân chạy nạn hốt hoảng cúi gập lưng, cố rời xa bờ sông Đông. khẩu súng máy của Hồng quân tằng tằng nã theo họ vài tràng, tiếng đạn ríu dài làm họ mất hết hồn vía, xô họ nằm dúi xuống đất. Họ nằm lại trong đám cỏ rậm mãi đến hoàng hôn rồi mới chạy tế lên trốn vào rừng, chạy ngoái đầu lại, chỉ mong sao mau chóng tới được vùng ao đầm hồ hởi mời đón với những đám xích dương và bạch dương hết sức rậm rạp.
Thị trấn Vosenskaia bị pháo binh bắn phá dữ dội hai ngày liền. Dân chúng ló đầu ra khỏi các hầm nhà. Các phố frong trấn bị đạn pháo bắn nát chỉ sống lại ban đêm.
Trong bộ tư lệnh thấy nêu lên những giả thiết cho rằng quân địch bắn phá dữ dội như thế nầy nhằm mục đích nào khác ngoài việc chuẩn bị tấn công, chuẩn bị vượt sông. Có những ý lo Hồng quân bắt đầu vượt sông ngay trước mặt Vosenskaia, với mục đích chiếm lĩnh thị trấn, thọc mũi dùi vào tuyến phòng thủ kéo dài bờ bên phải, cắt hẳn mặt trận làm hai, rồi sau đó mới dùng chiến thuật tấn công bên sườn từ Calat và Ust-Medvediskaia để giáng đòn tiêu diệt hoàn toàn.
Theo lệnh của Kudinov, ở Vosenskaia tập trung tới bờ sông hơn hai chục khẩu súng máy với số băng đạn đủ dùng. Những tên chỉ huy các đại đội pháo nhận được lệnh chỉ bắn những phát đạn còn lại trong trường hợp Hồng quân tìm cách vượt sông. Cái phà và tất cả thuyền bè được kéo về chỗ vũng sông ở phía Vosenskaia và bộ phận rất mạnh được phân công canh giữ.
Đối với Grigori Melekhov, những điều lo lắng của bọn sĩ quan tham mưu có vẻ có cơ sở. Trong cuộc hội nghị ngày hai mươi tư tháng Năm, chàng chế giễu những điều ức đoán của Ilia Xafonov cùng những tên chia sẻ ý kiến của .
- Chúng nó dùng cái gì để vượt sông trước mặt Vosenskaia? - Chàng hỏi. - Mà chẳng nhẽ ở đấy có địa hình để có thể vượt sông hay sao? Các thử nhìn xem: ở phía bên nầy, bờ sông trơ thân cứ như cái mặt trống, thêm con bơn toàn cát phẳng, ngay ven sông đám cây, bụi cỏ. Vậy có thằng ngu xuẩn nào lại rúc đầu vào địa điểm nầy để vượt sông? Chỉ có mình Ilia Xafonov với tất cả các khả năng của cậu ấy mới có thể mò vào cái tử địa nầy mà thôi… bờ sông trần trùi trụi như thế nầy bị súng máy quét bay còn thằng nào sống sót! Mà Kudinov ạ, đừng tưởng bọn chỉ huy Hồng quân chúng nó đần độn hơn và tôi. Trong số chúng nó có những thằng thông minh hơn chúng ta nhiều đấy? Chúng nó tấn công chính diện vào Vosenskaia đâu, vì thế chúng ta nên chờ đón chúng nó tấn công ở đây, mà ở khoảng nào nông, có thể lội qua lòng sông toàn cát, hoặc ở chỗ kín đáo, có địa hình, có rừng rậm. Phải theo dõi cẩn thận các nơi nguy hiểm ấy, nhất là ban đêm. Cần phải báo trước cho em -dắc biết để họ khỏi bị hố, khỏi bị chúng nó đánh bất ngờ. Cần phải điều sẵn lực lượng dự bị đến các nơi nguy hiểm, để còn có gì mà đem ra dùng trong trường hợp nguy cấp.
- bảo chúng nó tấn công vào Vosenskaia à? Thế tại sao chúng nó lại đem pháo tới giã giò lên thị trấn đến khuya mới thôi? - Gã tham mưu phó của Xafonov hỏi.
- Chuyện ấy sang bên chúng nó mà hỏi. Nhưng có phải chúng nó chỉ bắn riêng vào Vosenskaia thôi đâu? Chúng nó nã cả vào Kazanskaia, cả vào Erinsky, các xem đấy, ngay đến núi Xemenovska cũng bị chúng nó xới lên. Còn thiếu chỗ nào mà chúng nó đem pháo nã loạn vào? Có lẽ cũng vì chúng nó có nhiều đạn pháo hơn bên ta chút. Mẹ cái pháo binh của chúng ta chứ… Vẻn vẹn năm quả đạn, mà vỏ đạn lại tiện bằng gỗ sồi.
Kudinov cười khà khà:
- Hay, phát nầy nã trúng đấy!
- Bây giờ phải là lúc phê phán nhau! - Tên đại đội trưởng đại đội pháo số 3 có mặt trong cuộc họp phát khùng. - Bây giờ phải bàn vào việc .
- Cậu thử xem, có ai ngáng mồm ngáng miệng cấm cậu ? - Kudinov cau mày nghịch nghịch cái dây lưng. - Cái bọn quỷ dữ các cậu được dặn bao nhiêu lần: "Đạn chớ có đem dùng phí phạm vô ích, phải dành cho những trường hợp quan trọng?". Nhưng các cậu nào có chịu nghe, vớ được cái gì cũng bắn, xe bò xe ngựa cũng bắn. Bây giờ đến bước như thế nầy chẳng có cái gì mà bắn nữa. Bị phê bình còn bực bội nỗi gì? Melekhov cười cái pháo binh gỗ sồi của các cậu cũng đúng đấy. Cái kiểu làm ăn của các cậu bị người ta chê cười oan đâu!
Kudinov đứng về phía Grigori, kiên quyết ủng hộ kiến nghị của chàng về việc tăng cường phòng thủ ở các nơi vượt sông thuận lợi nhất và tập trung các đơn vị dự bị vào ngay sát các khu vực bị uy hiếp. lại quyết định rút bớt số súng máy ở ngay Vosenskaia, chuyển cho các đại đội Bologorskaia, Merkulovskaia và Gromkovskaia. Quân địch có nhiều khả năng vượt sông nhất ở khu vực của các đại đội nầy.
Hôm sau có ngay những việc chứng thực giả thiết của Grigori rằng Hồng quân tìm cách vượt sông ở trước mặt Vosenskaia, mà chọn địa điểm thuận lợi hơn. Sáng hôm ấy tên đại đội trưởng đại đội thôn Gromoc báo cáo rằng Hồng quân chuẩn bị vượt sông. Suốt đêm từ bên kia sông Đông vẳng sang tiếng người xôn xao, tiếng búa đập, tiếng bánh xe rít. Vô số những chiếc xe tải chở ván gỗ biết từ đâu tới thôn Gromoc, gỗ được hạ ngay xe xuống và lập tức nghe thấy những tiếng cưa xoèn xoẹt tiếng rìu, tiếng búa chan chát. Căn cứ vào tất cả tượng ấy có thể đoán rằng Hồng quân sắp sửa dựng cái gì đó.
Đầu tiên bọn -dắc giả thiết rằng Hồng quân định làm cái cầu phao. Ban đêm có hai tay to gan lên quá chỗ có tiếng thợ mộc làm việc nửa vec-xta, chúng cởi quần áo, lấy lá cây nguỵ trang đầu rồi lặng lẽ bơi xuôi theo dòng nước. Hai tên mò tới sát bờ sông, nghe thấy ngay gần đấy tiếng chuyện của những chiến sĩ Hồng quân thuộc vọng tiêu súng máy bố trí trong đám liễu. Từ trong thôn đưa ra rành rọt tiếng người và tiếng rìu chan chát, nhưng chúng chẳng nhìn thấy gì mặt nước. Hồng quân đích xác làm cái gì đó, nhưng dứt khoát phải là làm cầu.
Tên đại đội trưởng đại đội Gromoc tăng cường theo dõi bên bờ có địch. Đến lúc trời rạng, mấy tên quan sát rời mắt khỏi ống nhòm, nhìn mãi mà chẳng thấy có gì cả. Nhưng chẳng mấy chốc, tên được coi là thiện xạ nhất trung đoàn ngay từ trong cuộc chiến tranh với Đức, nhìn qua cái tranh tối tranh sáng trước lúc bình minh, thấy chiến sĩ Hồng quân dắt hai con ngựa đóng sẵn yên cương xuống sông Đông.
- Có thằng Đỏ xuống nước, - Gã -dắc rỉ tai bạn nó rồi hạ ống nhòm xuống.
Hai con ngựa lội nước tới đầu gối, bắt đầu uống nước.
Gã -dắc lồng cái dây da nới dài khẩu súng trường vào khuỷu tay trái, nâng khung ngắm lên rồi nhằm rất lâu, rất cẩn thận…
Phát súng nổ, con ngựa từ từ lăn nghiêng ra, còn con kia chạy tế lên dốc. Người chiến sĩ Hồng quân cúi xuống để tháo lấy cái yên xác con ngựa bị bắn chết. Gã -dắc nổ phát súng thứ hai, khẽ mỉm cười: người chiến sĩ Hồng quân đứng phắt dậy, định chạy từ dưới sông lên, nhưng bất thần lại ngã vật xuống. ngã sấp mặt xuống để bao giờ đứng dậy nữa…
Grigori vừa nhận được báo cáo về việc Hồng quân chuẩn bị vượt sông, thắng ngựa để tới ngay khu vực của đại đội thôn Gromoc.
Ra khỏi thị trấn, chàng cho con ngựa lội qua cái hồ vừa hẹp vừa nông kéo dài tới cuối trấn, vốn là nhánh, bị ngắt khỏi sông Đông, rồi cho ngựa phi qua rừng.
Con đường chạy ngang bãi cỏ, nhưng vượt qua bãi cỏ rất nguy hiềm, vì thế Grigori chọn đường vòng hơi dài: chàng qua rừng tới cuối hồ Ratxokhov, men theo những đống đất mấp mô và những đám liễu trắng đến nỗi chỗ lội Canmứtki (đây là cái ngòi mọc đầy súng, cần dại và lau sậy nối liền bãi lầy đồng cỏ với hồ Postoilicha). Ngay sau khi qua được chỗ lội Canmứtsky, chàng ghìm cương ngựa cho nó nghỉ ngơi vài phút.
Từ đấy ra tới sông Đông theo đường thẳng là chừng hai vec-xta. Vượt qua bãi cỏ để ra tới các chiến hào có nghĩa là phơi mình trước đạn địch. Cũng có thể chờ đến tối, trời nhá nhem rồi mới vượt qua bãi cỏ bằng phẳng, nhưng Grigori có cái tính thích chờ đợi chàng thường : " đời nầy gì tồi tệ bằng chờ đợi và theo đuổi", vì thế chàng quyết định lập tức ngay. "Cứ thúc hết sức cho con ngựa phóng bạt mạng, có lẽ chúng nó bắn trúng được đâu!" - chàng vừa nghĩ thầm vừa mò ra khỏi những bụi cây.
Chàng chọn dải liễu mọc nhô ra khỏi khu rừng ven sông như nhánh núi rồi giơ roi. Ăn roi cháy mông, lại nghe thấy tiếng quát man rợ, con ngựa run bắn lên, cụ sát hai tai vào nhau, phi lên vùn vụt mỗi lúc nhanh và lao thẳng về phía sông Đông. Grigori chưa kịp vượt qua năm chục xa-gien ngọn đồi bên hữu ngạn có khẩu súng máy bắn tằng tằng những tràng dài từ phía trước mặt. "Chíu! Chíu… Chíu… Chíu… Chíu!" - Những viên đạn rít như tiếng chuột đồng. "Cao quá đấy, chú nó ơi!" - Grigori nghĩ thầm và kẹp chặt sườn ngựa, rồi thả lỏng dây cương, áp sát má xuống sát đám bờm ngựa bay tán loạn dưới làn gió thổi ngược. Và như đoán ra ý chàng, người xạ thủ súng máy Hồng quân nằm sau cái lá chắn sơn xanh của khẩu trọng liên ở chỗ nào đó ngọn gò trăng trắng, chuyển sang nhằm đón đầu. Hoả lực của khẩu súng máy tuôn ra như luồng nước, sà xuống thấp hơn lúc nãy và kêu chíu chíu ngay trước chân ngựa cách khoái trá. Những viên đạn nóng bỏng trong khi bay rít lên như những con rắn, xuyên xuống chất đất ẩm còn chưa khô sau khi nước lũ rút , làm bùn nóng phụt lên tứ tung… "Tặc! Chíu… Tặc! Tặc!". Rồi làn đạn bay qua đầu và bên cạnh thân ngựa: "Chiu-u-u! Chi-iu-út! Chiu-u-u!".
Grigori hơi rướn người bàn đạp và gần như nằm rạp xuống cái cổ ngựa vươn thẳng. Rặng liễu xanh rờn lao vùn vụt từ trước mặt tới với tốc độ khủng khiếp. Khi chàng vượt được nửa chặng đường khẩu pháo ngọn gò Semenovsky bắt đầu nhả đạn. Tiếng thép rít của quả đạn làm khí rung lên. Phát đạn nổ quá gần nên Grigori ngồi yên lảo đảo. Tiếng những mảnh đạn rú rít rên siết còn chưa lắng trong tai chàng, lau sậy gần đấy còn chưa kịp ngỏng lên sau khi hơi nổ ồn ào như bão dúi gục xuống, từ gò lại vẳng tới tiếng nổ khác của khẩu pháo và tiếng rú của quả đạn bay tới mỗi lúc gần lại đè xuống Grigori, bắt chàng phải rạp người xuống cái yên ngựa.
Chàng có cảm tưởng như tiếng rít nặng nề, căng thẳng đến cực độ ấy nổ bùng ra trong phần trăm giây nào đó, và trong phần trăm giây ấy, đám mây đen ngòm bốc vụt lên dựng đứng trước mặt chàng, mặt đất rung chuyển dưới đòn phá hoại khủng khiếp hai chân trước của con ngựa tựa như sụt xuống cái hố.
Grigori vừa ngã xuống tỉnh lại ngay. Chàng bị quật xuống đất mạnh quá, đến nỗi hai đầu gối của chiếc quần dạ màu cứt ngựa bục ra, hai đoạn dây bên dưới ống quần cũng đứt. Làn sóng nổ bật ra mạnh quá, ném bổng chàng bay xa con ngựa, làm chàng rơi xuống đất rồi còn tượt mặt cỏ hàng mấy xa-gien, lòng bàn tay và bên má sát xuống đất rát như bỏng.
Sau cái ngã choáng váng đầu óc, Grigori đứng dậy. Những mảnh đất vừa to vừa , những bụi cỏ bật rễ rơi ào ào từ cao xuống như trận mưa đen ngòm… Con ngựa nằm cách hố hình miệng phễu hai mươi bước. Đầu nó động đậy gì nữa, nhưng hai chân sau bê bết những đất, cặp mông đầm đìa mồ hôi và chỗ xương đuôi thoai thoải vẫn còn khẽ giật như chuột rút.
Khẩu súng máy ở bờ bên kia sông Đông thôi bắn. khí lặng chừng năm phút. Vài con chim bói cá lông xanh biếc cất tiếng kêu đám ao đầm. Grigori tới gần con ngựa, đầu óc chàng choáng váng, hai chân run lẩy bẩy, nặng ra cách khủng khiếp Chàng có cái cảm giác thường thấy những lúc phải đứng dậy để cất bước sau khi ngồi yên rất lâu, rất gò bó, khi thay đổi cách tuần hoàn của máu làm cho hai chân trở nên tê dại như chân người khác, mỗi bước làm toàn thân chấn động…
Grigori tháo lấy cái yên con ngựa bị giết và vừa bắt đầu về phía đám lau sậy bị những mảnh đạn chém đứt nát cái đầm gần nhất khẩu súng máy lại bắn từng đợt với những khoảng ngắt quãng đều đặn. Chàng nghe thấy tiếng đạn bay, biết rằng đúng là kẻ địch gò bắt đầu bắn vào mục tiêu mới.
giờ sau, chàng lần được tới hầm của tên đại đội trưởng.
- giờ chúng nó còn cưa đẽo gì nữa rồi. - Tên đại đội trưởng , - Song đến đêm nhất định chúng nó lại làm việc. Nhưng xin đồng chí quẳng cho chúng tôi ít đạn, nếu có thể khóc được đấy, mỗi em chỉ có được hai kẹp.
- Đến tối có đạn mang tới. Nhưng được rời mắt khỏi bờ bên kia đấy?
- Chúng tôi vẫn quan sát đấy. Đêm nay tôi định lấy mấy tay cảm tử bơi sang xem chúng nó giở cái trò gì bên ấy.
- Thế sao đêm qua phái !
- Thưa đồng chí Grigori Panteleevich, cũng phái hai thằng, nhưng chúng nó sợ dám mò vào trong thôn. bơi tới sát bờ sông nhưng vào thôn sợ… Mà trong lúc nầy còn bắt buộc ai làm gì được nữa. Công việc mạo hiểm, chạm trán với vọng gác của chúng nó là toi mạng. Trong khi đánh nhau gần nhà, bọn -dắc tỏ ra dũng cảm lắm đâu… Hồi đánh nhau với quân Đức, thường có biết bao nhiêu người liều mạng vì tấm huân chương, nhưng bây giờ, chưa đến chuyện mò sâu vào trận địa của địch để trinh sát, ngay đến việc canh gác cũng khó cắt phiên rồi. Mà ở đây lại còn có cái tai hoạ nữa là bọn đàn bà: họ cứ bám riết lấy chồng, ngủ đêm nay trong chiến hào, đuổi cũng nữa. Hôm qua tôi bắt đầu tống cổ họ , nhưng bọn -dắc đánh tiếng đe tôi. Chúng nó bảo: "Thôi , bảo liệu mà vừa vừa thôi, nếu bọn mình cho nó trận nên thân!"
Từ căn hầm của tên đại đội trưởng, Grigori ra các chiến hào. Dãy chiến hào chạy chữ chi trong khu rừng, cách sông Đông chừng mười hai xa-gien. Những rừng sồi, những bụi ngải cứu và những đám tiêu huyền non rậm rạp che kín cho các chiến sĩ Hồng quân nhìn thấy dãy ụ đất vàng. Vài đoạn hào giao thông nối liền các chiến hào với các hầm trú , nơi bọn -dắc nghỉ ngơi. Ở gần các căn hầm thấy đổ bừa bãi những đống vẩy cá khô xanh xanh xám xám, xương cừu, vỏ hướng dương, mẩu thuốc lá và giẻ rách. các cành cây treo lung tung những thứ giặt: bít tất, áo lót may bằng vải gai, vải bọc chân, áo sơ-mi và váy của đàn bà…
Grigori vừa tới căn hầm thứ nhất thấy người đàn bà còn trẻ, đầu trần, còn ngái ngủ, thò đầu ra. Người ấy dụi mắt, lãnh đạm nhìn Grigori cái rồi thụt ngay vào sau cái cửa hầm đen ngòm như con chuột đồng trong hang. Trong căn hầm bên cạnh có tiếng hát khe khẽ. giọng nữ cố ghìm nén, nhưng cao và trong, đan quyện với những giọng nam. người đàn bà -dắc còn trẻ lắm, nhưng ăn vận sạch , ngồi ngay ở lối vào căn hầm thứ ba. gã -dắc có món tóc trước trán hoa râm nằm gối đầu lên đầu gối mụ. Gã nằm nghiêng, ngủ cách thoải mái trong khi vợ gã thoăn thoắt chải đầu cho gã. Mụ giết những con chấy đen sì cái lược gỗ răng rất to và đuổi những con ruồi đậu mặt người bạn lòng luống tuổi. Nếu bên kia sông Đông vang lên những tiếng súng máy hung hãn, nếu dòng nước đưa tới những tiếng hoả lực pháo binh nổ rất vang từ nơi nào đó thượng lưu, biết là ở trấn Migulinskaia hay trấn Kazanskaia, có thể nghĩ rằng đây là nơi nghỉ đêm của những người cắt cỏ ven sông Đông, vì quang cảnh đại đội thôn Gromoc của quân phiến loạn lên tuyến lửa sao mà thái bình vô .
Trong năm năm chiến tranh, đây là lần đầu Grigori được chứng kiến cảnh tượng lạ lùng như thế nầy trận địa. Chàng ghìm được nụ cười trong khi qua các căn hầm. Đến chỗ nào chàng cũng nhìn thấy những người đàn bà bận phục dịch cho chồng, người sửa hoặc vá những chiếc quần áo -dắc, người giặt những đồ lót của lính tráng, người nấu nướng hoặc rửa nồi niêu bát đĩa sau bữa ăn trưa đơn giản.
- Các cậu ở đây sướng đấy! Mọi mặt đều đầy đủ… - Về đến hầm tên đại đội trưởng, Grigori bảo .
Tên đại đội trưởng nhe răng ra cười:
- Chúng tôi sống sướng đâu bằng.
- Nhưng thoải mái quá rồi đấy! - Grigori cau mày . - Phải lập tức đuổi bọn đàn bà khỏi nơi nầy ngay? chiến tranh mà còn như thế nầy à? Chỗ các cậu đây là nơi bày hàng ra bán hay là chợ phiên thế hử? Như thế nầy còn ra thể thống gì nữa? Bọn Đỏ chúng nó sắp vượt sông đến nơi mà các cậu chẳng nghe thấy gì cả: vợ kè kè bên cạnh còn lúc nào mà nghe với ngóng… Trời sâm sẩm là phải tống cổ hết cái bọn dài đuôi nầy ! Nếu ngày mai tôi quay lại mà còn thấy đứa mặc váy là chặt ngay đầu cậu trước.
- Vâng, đúng là phải thế mới được… Tên đại đội trưởng vui vẻ đồng ý, - Chính tôi cũng chống lại cái chuyện bọn đàn bà đến đây, nhưng đối với bọn -dắc còn làm thế nào được? Chẳng còn kỷ luật gì nữa… Đàn bà họ nhớ chồng, chúng ta chiến đấu ba tháng rồi còn gì!
Nhưng chính lại đỏ bừng mặt, ngồi sụp xuống chiếc giường ván dưới đất để che chiếc tạp dề màu đỏ của đàn bà, rồi quay lưng về phía Grigori, lườm cách đầy hăm doạ chỗ góc hầm được che bằng tấm vải thô. Chính vợ của từ trong đó tươi cười nhìn ra với cặp mắt màu hạt dẻ.
Chú thích:
(1) Polovet là dân tộc châu Á, từng xâm nhập vào miền nam nước Nga từ thế kỷ 11 đến thế kỷ 13. Brodnik là dân tộc du mục ở vùng đồng cỏ miền nam nước Nga và ở Hungary từ thế kỷ 12 đến thế kỷ 13 (ND)

Chương 182


Acxinhia đến Vosenskaia ở nhà bà ruột, bên lề thị trấn, gần nhà thờ mới. Ngay hôm đầu nàng sục tìm Grigori, nhưng chàng còn chưa có mặt ở Vosenskaia. Hôm sau đạn réo, nổ ầm ầm khắp các phố và các ngõ mãi đến đêm khuya, vì thế nàng dám ra khỏi nhà.
"Gọi người ta đến Vosenskaia, hứa hẹn cùng sống với nhau, thế mà chính chàng lại biết cút chỗ quỷ nào rồi!" - Nàng nằm chiếc rương ở nhà trong, cắn chặt cặp môi còn tươi tắn nhưng còn thắm nữa, bực tức nghĩ thầm. Bà già ngồi bên cửa sổ đan bít tất, cứ sau mỗi phát đạn pháo nổ lại làm dấu phép.
- Chao ôi, Giêsuma lạy Chúa tôi! khủng khiếp? Sao chúng nó lại đánh nhau thế hử? Làm gì mà chúng nó cứ bắn giết nhau như thế?
Chợt ngoài phố có quả đạn pháo nổ cách ngôi nhà chừng mười lăm xa-gien. Những khung cửa kính trong nhà rung lên rền rĩ và rơi vỡ loảng xoảng.
- ơi ! tránh cái cửa sổ ấy , họ bắn có thể trúng phải đấy! - Acxinhia van bà cụ.
Bà cụ nhìn nàng qua cái kính bằng cặp mắt giễu cợt, rồi trả lời bực bội:
- Ồ Acxinhia! Tao thấy mày là con ngốc. Chẳng nhẽ tao là kẻ thù của chúng nó hay sao? Chúng nó bắn tao để làm gì cơ chứ?
- Họ vô ý bắn phải thôi! Vì đạn bay đâu, họ có trông thấy đâu?
- Mặc cho chúng nó giết! Mặc cho chúng nó trông thấy! Chúng nó bắn bọn -dắc vì bọn -dắc là kẻ thù của chúng nó, của bọn Đỏ ấy. Còn mụ già, kẻ goá bụa như tao liên can gì đến chúng nó? Có lẽ khi bắn phát súng hay nổ phát đại bác chúng nó cũng phải biết rằng chúng nó nhằm vào ai chứ?
Đến giữa trưa Grigori phi ngựa qua phố về hướng khuỷu sông phía xuôi, người cúi rạp cỗ ngựa. Acxinhia đứng trong cửa sổ trông thấy chàng, bèn chạy bổ ra chỗ thềm nhà có những dây nho dại cuốn nhằng nhịt. Nàng gào lên: " Griska?", nhưng Grigori khuất sau chỗ rẽ, chỉ còn đám bụi bị vó ngựa hất tung lên từ từ rơi xuống mặt đường. Chạy theo cũng hoài công vô ích. Acxinhia đứng bậc thềm tức quá, khóc nức nở.
- Thằng Stepan nó phi ngựa qua đấy à? Mày làm gì mà nhảy xổ ra như con mẹ ngộ thế? - Bà hỏi.
- ạ… Đấy là người trong thôn chúng cháu… - Acxinhia trả lời qua hai hàng nước mắt.
- Thế can gì mà phải khóc? Bà tò mò hỏi vặn.
- quý cần biết làm gì? Đâu phải chuyện hiểu được!
- phải là chuyện tao hiểu được. Hừ, như thế tức là thằng nhân tình của mày nó vừa phi ngựa qua. Nếu còn đứa nào nữa? Đâu phải vô duyên cớ mà mày gào lên như thế… Chính tao cũng sống đủ cuộc đời, tao cũng biết lắm chứ!
Lúc trời sắp hoàng hôn Prokho Zykov bước vào trong nhà.
- Xin chào cả nhà! Bà cụ chủ ơi, nhà ta có ai ở thôn Tatarsky đến đây cụ?
- Prokho! - Acxinhia sung sướng ái chà tiếng chạy từ trong nhà ra.
- Đây rồi, nàng, là làm tôi chạy long tóc gáy! Chỉ vì tìm mà tôi rã rời cả hai chân đây nầy! cũng biết là thằng như thế nào rồi chứ gì? cha nào con nấy, nóng cứ như lửa. Đạn bắn đầy trời, người cũng như vật đều phải chui rúc lẩn trốn, thế mà cứ khăng khăng: "Phải kiếm cho ra, nếu tôi cho cậu vào cái sáu tấm!"
Acxinhia nắm tay áo Prokho, kéo ra phòng ngoài.
- Thế ấy đâu rồi, đồ khốn kiếp!
- Hừm… còn có thể ở chỗ nào được nữa? bộ mò từ mặt trận về. Hôm nay con ngựa cưỡi bị bắn chết. về hung hãn, như con chó xích. hỏi tôi: " tìm thấy chưa?" Tôi bảo: "Tìm đâu ra bây giờ? Tôi có đẻ ra ấy đâu?" Còn cứ "Con người phải là cái kim! " Rồi quay lại quạt cho tôi trận… Đúng là con chó sói đội lốt người?
- Thế ấy bảo thế nào?
- thu vén rồi ngay, ngoài ra còn gì khác nữa!
Chỉ loáng cái Acxinhia buộc xong khăn gói. Nàng vội vã từ biệt bà :
- Thằng Stepan cho người lại phải ?
- Vâng, Stepan đấy ạ!
- Được bảo tao có lời hỏi thăm nó. Nhưng tại sao tự nó đến? Đến đây có phải được uống sữa , nhà lại còn có mằn thắn nhân phó mát…
Acxinhia chưa nghe hết câu chạy ra khỏi nhà.
đường tới chỗ Grigori ở, nàng thở hổn hển, mặt tái nhợt, nàng nhanh quá, làm Prokho cuối cùng cũng phải van:
- hãy nghe tôi ! Trong những năm trai trẻ tôi cũng có chạy theo bọn con , nhưng quả tôi chưa cuống cuồng lên thế nầy như bao giờ. Hay là nhịn được nữa rồi? Làm gì mà như lửa thế? Cả lẫn còn là con người nữa…
Nhưng trong khi đó nghĩ thầm: "Chúng nó lại dính keo với nhau rồi… Hừ, bây giờ quỷ dữ cũng thể nào chia rẽ được chúng nó nữa! Chúng nó chỉ lo cho bản thân chúng nó, còn mình phải xông phá dưới lửa đạn kiếm nó, con chó cái nầy… Lạy Chúa tôi, xin Người đừng để cho con Natalia biết chuyện, nếu nó xé xác tôi ra… Cái dòng giống nhà Korsunov mình cũng biết lắm rồi? , nếu như tao đam mê quá chén để mất ngựa mất súng tao cũng đến nỗi phải lê xác khắp trấn tìm mày đâu! Tự chúng mày gây ra chuyện cứ để cho tự chúng mày giải quyết lấy!"
Các cửa chớp ở nhà trong đều đóng kín mít, cây nến mỡ bò bốc khói mù mịt, Grigori ngồi bên cạnh cái bàn. Chàng vừa lau xong khẩu súng trường và còn chưa thông cái nòng của khẩu Mauser có tiếng cánh cửa cọt kẹt. Acxinhia đứng ở ngưỡng cửa. Vầng trán hẹp trắng trắng của nàng đầm đìa mồ hôi. khuôn mặt nhợt nhạt, trong hai con mắt hung dữ mở trừng trừng cháy lên ngọn lửa tình cuồng dại đến nỗi Grigori vừa nhìn thấy nàng trái tim chàng run lên sung sướng.
- dối em… rồi chính … biến đâu mất hút. -Nàng thở hổn hển .
Đối với nàng trong lúc nầy cũng như trước kia, cũng như ngày xửa ngày xưa, hồi hai người mới bắt đầu nhau, ngoài Grigori, đời nầy chẳng còn có gì nữa. Cũng như xưa kia, mỗi khi Grigori vắng mặt đối với nàng toàn thế giới đều chết hết, và khi chàng ở bên cạnh nàng tất cả đều sống lại. Prokho ở trong phòng, nàng cũng chẳng thẹn, cứ chạy bổ đến ôm chặt lấy Grigori như dây hốt bố dại, rồi vừa khóc vừa hôn cái má đầy râu rễ tre của người . Giữa những cái hôn chùn chụt rất nhanh lên mũi, lên trán, lên mắt, lên môi chàng, nàng nức nở líu nhíu:
- Cực em quá ơi! Khắp người em đau đớn ê ẩm! Griska quý! quý của em!
- Kìa, thôi đí nào… Em hãy xem… Nhưng hượm ! Acxinhia, thôi nào… - Grigori ngượng nghịu lắp bắp, chàng quay mặt chỗ khác, tránh nhìn Prokho.
Chàng đưa nàng đến ngồi xuống chiếc ghế dài, tháo cho nàng cái khăn bịt đầu trật ra sau gáy, vuốt làn tóc rối tung của nàng.
- Em thế nào ấy…
- Em bao giờ cũng thế nầy thôi? Còn như …
- , đấy, em điên mất rồi!
Acxinhia đặt hai tay lên vai Grigori, cười qua hai hàng nước mắt, khẽ liến thoắng:
- Hừ, sao lại có thể như thế được nhỉ? cho gọi em… em phải bộ đến, phải vứt bỏ hết… nhưng chẳng thấy đâu cả… phi ngựa qua, em chạy bổ ra gọi rầm rầm lên, nhưng mất hút sau chỗ ngoặt… Nếu chúng nó giết mất , em chẳng được nhìn thấy lần cuối cùng nữa.
Nàng còn thêm nhiều lời rất âu yếm, rất đáng , rất đàn bà, rất ngớ ngẩn. Trong khi đó tay nàng cứ luôn luôn vuốt ve hai cái vai gù gù của Grigori, cứ nhìn vào mắt chàng bằng hai con mắt vô cùng ngoan ngoãn.
Trong ánh mắt của nàng nung nấu cái gì rất đáng thương, nhưng đồng thời cũng vô cùng tàn nhẫn, hệt như mắt của con thú bị vây bắt, làm cho trong khi nhìn nàng Grigori bỗng cảm thấy ngượng ngùng đau khổ.
Chàng hạ hai hàng mi bị nắng thui cháy, dim mắt gắng gượng mỉm cười, gì cả. Trong khi đó má nàng cứ mỗi lúc đỏ rực vì ngọn lửa bừng bừng trong lòng và hai tròng con mắt như phủ lớp mù xanh.
Prokho bỏ ra ngoài, chào từ biệt. Ra đến ngoài nhổ toẹt bãi rồi đưa chân di bãi nước bọt.
- Chỉ thêm phiền, chẳng được gì hơn đâu? - từ thềm bước xuống, cách hung dữ, rồi đóng cánh cửa hàng rào đánh sầm như để ra oai.

Chương 183


Hai người sống hai ngày hai đêm như trong giấc mộng, phân biệt ngày hay đêm, cũng biết chung quanh mình có gì xảy ra. Đôi khi Grigori tỉnh dậy sau giấc ngủ ngắn ngủi và mê mệt, thấy Acxinhia nhìn mình chằm chằm trong căn phòng nhá nhem tối chăm chú như nghiên cứu điều gì. Nàng thường chống khuỷu tay, nằm tì má lên lòng bàn tay, nhìn chàng hầu như chớp.
- Em nhìn gì thế? - Grigori hỏi.
- Em muốn nhìn cho con mắt… Chúng nó giết mất , trái tim em nó thấy trước như thế.
- Thôi được thấy trước như thế cứ nhìn , - Grigori mỉm cười.
Đến ngày thứ ba chàng ra phố lần dầu. Từ sáng Kudinov năm lần bảy lượt sai liên lạc đến mời chàng tới họp hội nghị. "Tôi đến đâu. Mặc họ bàn với nhau, có mặt tôi cũng được", - Grigori trả lời những tên liên lạc.
Prokho dắt về cho chàng con ngựa mới, lấy được ở bộ tư lệnh, rồi đến đêm lần tới khu vực của đại đội thôn Gromoc, khiêng về cái yên còn để đấy. Acxinhia thấy Grigori sửa soạn ra , bèn hoảng lên hỏi rằng:
- đâu thế?
- muốn tạt về thôn Tatarsky xem quân ta phòng thủ thôn xóm ra sao, nhân tiện hỏi xem gia đình ở đâu?
- nhớ con à? - Acxinhia thấy lạnh, vội quàng chiếc khăn san lên hai cái vai xuôi ngăm ngăm - Cũng nhớ đấy.
- có được ?
- , phải mới được.
- chớ có ! - Acxinhia van chàng, mắt nàng bắt đầu sáng rực lên trong hai cái hố con mắt thâm quầng. - Như thế là quý gia đình hơn em à? Quý hơn có phải ? Cả ở đây lẫn ở đó đều dứt ra được à? Thế đưa em về nhà . Đại khái em và Natalia có cách hoà hợp với nhau… Thôi được, cứ ! Nhưng đừng vác mặt về đây với em nữa! Em tiếp đâu. Em muốn như thế nầy! Em muốn…
Grigori lặng lẽ ra sân, lên ngựa.
***
Đại đội bộ binh của thôn Tatarsky ngại muốn đào chiến hào.
- Chúng nó lại nghĩ ra cái trò quỷ quái nầy, - Khristonhia với cái giọng ồm ồm của . - Làm như chúng ta ở mặt trận đánh nhau với quân Đức bằng? em ạ, cứ đào cái loại chiến hào phổ thông, sâu đến đầu gối là được rồi. Đào bới tới hai ác-sin trong thứ đất rắn đanh nầy mà coi là việc thông minh hay sao? Đến thuốn cũng chẳng chọc được xuống nữa là xẻng.
Tất cả những tên khác đều lắng nghe , vì thế chúng chỉ đào những đoạn chiến hào nằm bắn trong chất đất rất xốp cái vách đứng bên hữu ngạn và làm thêm vài cái hầm trong rừng.
- Chà thế là chúng ta chuyển sang sống cuộc đời chuột đồng! - Anikey đùa, vốn dĩ chẳng biết phiền muộn là gì. - Chúng ta chui rúc trong hang trong lỗ, kiếm cỏ mà ăn, nếu các cậu chỉ thích chén bánh tráng với phó mát, thịt, mì sợi với cá chiến… Còn cỏ sông Đông các cậu thích à?
Hồng quân cũng ít quấy nhiễu bọn lính thôn Tatarsky. Phía trước thôn có những đại đội pháo. Từ bên kia, hoạ hoằn mới có khẩu súng máy lên tiếng, nã vài loạt đạn ngắn vào tên quan sát ló đầu ra ngoài chiến hào, rồi tất cả lặng rất lâu.
Các chiến hào của Hồng quân được đào ở núi. đó năm mười hoạ cũng nghe thấy đì đẹt vài tiếng súng, nhưng các chiến sĩ Hồng quân chỉ tạt xuống thôn ban đêm, mà ở lại cũng lâu.
Grigori về tới bãi cỏ hoang ven sông trước mặt thôn nhà lúc hoàng hôn sắp xuống.
Ở đây tất cả đối với chàng đều quen thuộc, mỗi cái cây đều gợi lại hồi ức… Con đường chạy qua cánh đồng . cánh đồng nầy, hàng năm cứ đến ngày Pêtơrốp(1) bọn -dắc lại ra uống vodka sau khi chia nhau cánh đồng cỏ. Khu rừng Aliuskin mọc đâm ra bãi cỏ hoang như mũi đất đâm ra biển. Ngày xưa, hồi cánh rừng nầy còn chưa có tên, ở đấy có bầy sói ăn thịt con bò cái của chàng Aleksey nào đó, là người thôn Tatarsky. chàng Aleksey nầy qua đời, những điều người ta nhớ được về ta phai nhoà như những hàng chữ tấm bia muộn, ngay đến họ của ta là gì, hàng xóm láng giềng cùng bà con đồng hương cũng còn nhớ nữa, song cánh rừng mang tên ta vẫn còn sống, vẫn cứ vươn lén trời những cái tán xanh sẫm của những cây sồi và bách tán. Dân thôn Tatarsky tới chặt cây về làm đồ dùng trong công việc làm ăn hàng ngày, nhưng đến mùa xuân, từ những gốc cây vạm vỡ lại nhú lên những chồi non đầy sức sống, hai năm sau lớn lên lúc nào biết, rồi sang mùa hè, cánh rừng Aliuskin lại vươn lên những cái cành xanh mướt như đá khổng tước, và mùa thu lại khoác cho nó bộ giáp trụ bằng vàng ròng với những lớp lá sồi bị sương muối ban mai đốt cháy rực.
Mùa hè, những bụi hắc mai tua tủa những gai lại mọc đầy mặt đất ẩm ướt trong rừng Aliuskin. Những con phật pháp tăng và những con ác là lông lá diêm dúa làm tổ ngọn những cây bách tán cổ kính.
Mùa thu, khi khí nặng mùi quả sồi và lá sồi rụng, hắc hắc nhưng rất sảng khoái, lại có những con dẽ giun di cư qua ở lại trong rừng thời gian ngắn. Nhưng đến mùa đông chỉ có những vết chân cáo tròn tròn rắc những chuỗi ngọc trai khắp tấm thảm tuyết trắng ioá. Hồi còn niên thiếu, Grigori nhiều lần đánh bẫy cáo trong cánh rừng Aliuskin.
Chàng cho ngựa dưới những cành cây in bóng mát rượi, con đường cũ đầy những vết bánh xe. Chàng qua cánh đồng , lần đến vách núi Đen, và những hồi ức cứ bốc lên đầu chàng như men rượu. Gần chỗ ba cây tiêu huyền, hồi còn , có lần chàng đuổi theo lứa vịt trời chưa biết bay cái đầm và bắt cá hanh từ sáng đến tối ở hồ Tròn… Ngay gần đấy có cây tuyết cầu nom như cái lều trại. Cái cây già cỗi, mọc đơn độc, tách rời hẳn ra.
Đứng trong sân gia súc của nhà Melekhov cũng có thể trộng thấy nó, và mùa thu nào Grigori cũng thường ra thềm nhà ngắm cây tuyết cầu nhìn từ xa cứ như bọc trong những cái lưỡi đỏ lòm của đám lửa Mồ ma Petro rất thích ăn bánh rán làm với thứ hoa tuyết cầu đắng đắng chát chát nầy…
Grigori âu sầu lặng lẽ nhìn quanh những chỗ thân thuộc từ thời thơ ấu Con ngựa vừa vừa lười nhác vẫy đuôi xua những con muỗi nhắt và muỗi nâu rất hung hãn bay nhung nhúc trong khí. Cỏ nga quan và thê mục thảo xanh rờn nhàng cúi rạp đầu trước gió. Bãi cỏ nằm dưới lớp sóng lăn tăn xanh rờn.
Grigori cho ngựa tới dãy chiến hào của bộ binh thôn Tatarsky rồi bảo chúng gọi bố. Khristonhia đứng ở chỗ rất xa đầu cánh bên trái gầm lên:
- Ông Prokofievich? Lại nhanh lên, Grigori đến đấy!
Grigori xuống ngựa, thấy Anikey chạy đến bèn trao dây cương cho , và từ xa chàng nhìn thấy ông bố vội vã khập khiễng tới.
- Thế nào, có khoẻ , thủ trưởng?
- Chào cha.
- Mày mới tới đấy à?
- Chật vật lắm mới thu xếp xong để được! Thế nào, ở nhà thế nào? Mẹ và Natalia đâu?
Ông Panteley Prokofievich khoát tay, cau mày. giọt nước mắt lăn tăn cái má đen xạm của ông.
- Thế nào, có chuyện gì thế? Ở nhà xảy ra việc gì thế? Grigori lo lắng hỏi giật giọng.
- sang sông được!
- Sao lại thế?
- Con Natalia bị liệt giường hai ngày liền. Đúng là bị thương hàn. Thế là bà già muốn bỏ nó lại. Nhưng con ạ, mày đừng sợ, ở nhà mọi chuyện ổn cả rồi.
- Thế còn hai đứa ? Thằng Misátca? Con Poliuska?
- Cũng ở đấy cả. Nhưng con Dunhiaska sang sông rồi. Nó sợ dám ở lại… Cái chuyện con con đứa, mày có hiểu ? nay nó Volokhov cùng với vợ thằng Anikey. Tao có về qua nhà hai lần. Giữa đêm khẽ bơi thuyền qua sông rồi tạt vào nhà cái. Con Natalia yếu lắm, nhưng hai đứa bé vẫn khá, ơn Chúa… Con Natalia mê man bất tỉnh, người nóng như lửa, môi nứt chảy máu ra.
- Thế sao cha đưa cả sang đây? - Grigori tức giận quát lên.
Ông già cũng phát khùng, giọng run run đầy vẻ bực bộỉ và trách móc:
- Còn mày làm gì hử? Mày thở về sớm để đưa mẹ mày và vợ con mày sang sông hay sao?
- Tôi còn có sư đoàn? Tôi còn phải chỉ huy sư đoàn vượt sông? - Grigori cãi lại giọng nóng nảy.
- Chúng tao nghe mày làm những việc gì ở Vosenskaia rồi… Hay là mày còn thiết gì với gia đình nữa? Chao ôi, Grigori ạ! Nếu mày nghĩ tới con người nữa cũng phải nghĩ tới Chúa chứ… Tao qua sông phải ở chỗ nầy, nếu chẳng nhẽ tao lại đưa cả hay sao? Trước kia trung đội tao ở Elan, về tới đây bọn Đỏ chiếm mất thôn rồi.
- Chuyện tôi ở Vosenskaia ấy à? Việc ấy can gì đến cha… Mà cha hãy… - Giọng Grigori khàn khàn, trầm hẳn xuống.
- Nhưng cũng chẳng hề chi đến tao! - Ông già hoảng sợ, bực mình đưa mắt nhìn bọn -dắc xúm đông gần đấy. - Tao chuyện đó… Còn mày khẽ mồm chứ, kẻo chúng nó nghe thấy kia kìa… - đến đây ông chuyển sang thầm . - Bản thân mày cũng chẳng còn bé bỏng gì nữa, tự mày phải biết rồi. Còn chuyện gia đình cần phải lo lắng lắm. Con Natalia, ơn Chúa, có đỡ mà bọn Đỏ cũng hà hiếp gì nó. Kể ra chúng nó cũng có giết mất con dê tuổi, nhưng chuyện ấy có gi đáng kể. Bụng dạ chúng nó cũng tốt, làm lung tung.: Chúng nó lấy mất chừng bốn mươi mera thóc. Chà, nhưng trong chiến tranh tránh sao được những mất mát!
- Bây giờ cũng có thể đưa nhà ta sang được chứ?
- Theo ý tao chẳng đưa sang làm gì. Con bé nó ốm như thế đưa đâu? Mà làm việc ấy mạo hiểm. Nhà ta ở bên ấy cũng chẳng sao. Có bà lão trông nom việc nhà, thành thử tao cũng yên tâm hơn, nếu trong thôn có những đám cháy như thế.
- Đứa nào đốt?
Các nhà cửa quanh bãi họp đều cháy sạch. Phần lớn là nhà của bọn lái buôn. Nhà Korsunov thông gia của nhà ta bị đốt còn chút gì. Bà thông gia Lukinhitna giờ ở Andronov, còn cụ Grisaka vẫn ở lại coi nhà. Mẹ mày kể rằng cụ Grisaka bảo: "Tôi rời khỏi sân nhà tôi đâu cả. Cái bọn phản Chúa ấy chúng nó sợ dấu phép dám lại gần tôi đâu". Cuối cùng đầu óc ông cụ hoàn toàn lẫn cẫn mất rồi. Nhưng ràng là bọn Đỏ khốn kiếp ấy chúng nó cũng chẳng sợ gì cây thánh giá của ông cụ, nhà nhà dưới đều làm mồi cho lửa, còn về ông cụ chưa có phong thanh gì cả… Nhưng kể ra ông cụ cũng đến lúc về chầu Chúa rồi. Cụ đóng sẵn cho mình chiếc quan tài hai mươi năm nay, nhưng vẫn cứ sống… Còn thằng đốt thôn chính là thằng bạn thổ tả của mày đấy, cái thằng chết tử chết tiệt!
- Đứa nào thế?
- Thằng Miska Kosevoi, nó đáng nguyền rủa ba lần.
- Đúng nó ư?
- Đảng nó đấy, có Chúa chứng giám! Nó có đến nhà ta, dò hỏi về mày và bảo mẹ mày thế nầy: "Hễ chúng tôi sang đến bờ bên kia là treo cổ ngay thằng Grigori nhà bà lên trước tiên. treo nó lên cây sồi nào cao nhất". Nó lại bảo: "Tôi chém nó cho bẩn gươm". Còn tao nó hỏi về tao xong bèn phát khùng nhe răng nhe lợi ra. Nó hỏi: "Còn lão thọt ấy, quỷ dữ đem lão đâu rồi?" Nó lại bảo: "Cứ ngồi rú lò, ở nhà có hơn ? Nhưng nếu tôi tóm cổ được lão giết lão ngay, mà dùng roi quật cho đến lúc hồn lão lìa khỏi xác mới thôi!" Mày xem nó trở thành con quỷ dữ như thế rồi đấy? Nó khắp thôn, phóng hoả đốt nhà của bọn lái buôn và cố đạo rồi : "Tao đốt trụi trấn Vosenskaia để trả thù cho Kotliarov và Stokman?" Mày bảo nó hay bỡn đấy?
Grigori chuyện trò thêm với bố nửa giờ nữa rồi ra lấy ngựa. Trong khi chuyện, ông già đả động thêm câu nào về Acxinhia, nhưng Grigori vẫn canh cánh yên tâm: "Cha mà biết tất nhiên mọi người cũng biết hết. Còn đứa nào có thể bép xép được nữa? Ngoài Prokho ra, có ai thấy Acxinhia ở với mình đâu? Chẳng nhẽ cả Stepan cũng biết rồi hay sao?" Chàng thậm chí nghiến răng ken két vì xấu hổ, vì bực bội với chính mình…
Chàng cũng chuyện trò qua loa với bọn -dắc. Anikey cứ luôn miệng pha trò. xin chàng gửi cho vài thùng rượu nặng.
- Chỉ cần được thùng vodka là ngay đến đạn chúng tôi cũng cần nữa! - vừa vừa nháy mắt cười khà khà và bật móng tay cách đầy ý nghĩa vào cái cổ áo sơ-mi bẩn thỉu.
Grigori đem hết số thuốc lá mang theo ra thết Khristonhia và tất cả các em khác cùng thôn. Mãi đến lúc sắp sửa lên ngựa ra , chàng mới trông thấy Stepan Astakhov. Stepan bước tới, chào hỏi cách từ tốn, nhưng chìa tay cho chàng.
Từ ngày cuộc nổi loạn bùng nổ đến nay, đây là lần đầu tiên Grigori gặp Stepan. Chàng nhìn ta vẻ thăm dò và lo lẳng:
" biết nó có biết hay ?" Nhưng khuôn mặt xương xương rất đẹp trai của Stepan vẫn bình thản, thậm chí còn vui vẻ, vì thế Grigori thở dài nhõm: ", nó chưa biết đâu!"
Chú thích:
(1) Lễ Petrov vào ngày 21 tháng Sáu theo lịch cũ của Nga. (ND)

Chương 184


Hai ngày sau, Grigori trở về sau khi thăm mặt trận sư đoàn của chàng. Bộ tư lệnh rời đén thôn Chernyi. Tới gần Vosenskaia, Grigori cho con ngựa nghỉ nửa tiếng để nó uống nước, rồi thẳng tới thôn Cher, tạt vào Vosenskaia.
Kudinov tiếp đón chàng cách vui vẻ. nhìn chàng với nụ cười giễu cợt và có vẻ chờ đợi.
- Chà, ngài Grigori Panteley, ngài nhìn thấy những gì rồi? Hãy kể nào?
- Nhìn thấy em -dắc, nhìn thấy bọn Đỏ những ngọn đồi.
- Cậu giải quyết được nhiều việc lắm? Nhưng trong khi đó có ba chiếc máy bay tới đây, chở đến đạn dược và những bức thư gì đó.
- Thế tướng Sidorin, cái gã đồng căn với , nó viết cho những gì thế?
- Ông bạn đồng của mình ấy à? - Kudinov tỏ ra vui vẻ khác thường, hỏi lại để tiếp tục câu chuyện vẫn với cái giọng bỡn cợt lúc đầu. viết rằng phải ráng hết sức cố thủ và được để cho bọn Đỏ vượt sông. còn viết rằng bao lâu nữa Quân đội sông Đông tấn công và giáng đòn quyết định.
- Nghe bùi tai lắm.
Kudinov nghiêm nét mặt:
- Chúng nó mở đột phá khẩu đấy. Mình chỉ riêng với cậu thôi, và phải tuyệt đối giữ bí mật đấy? tuần nữa chúng nó chọc thủng mặt trận Tập đoàn quân số 8 của bọn Đỏ. Phải giữ vững mới được.
- Bọn mình vẫn giữ đấy chứ!
- Ở Gromoc, bọn Đỏ sửa soạn vượt sông.
Đến giờ vẫn còn nghe thấy tiếng rìu của chúng nó à? - Grigori ngạc nhiên.
- Vẫn còn… Nhưng nầy, thế cậu nhìn thấy được những gì rồi? Vừa qua cậu ở đâu? Hay nhỡ ra cậu lại nằm lì ở Vosenskaia sao? Có thể là cậu chẳng đâu cũng chửa biết chừng! Hôm kia quả là mình cho sục khắp trấn tìm cậu, chỉ có thằng được phái trở về rằng: "Đồng chí Melekhov có nhà, nhưng ở phòng trong có người đàn bà đẹp lắm bước ra và bảo: "Ông Grigori Panteleevich rồi, nhưng hai con mắt khóc sưng húp". Vì thế mình cũng nghĩ bụng: "Có lẽ ông sư đoàn trưởng của chúng mình hú hí với người , vì thế lánh mặt muốn gặp chúng mình chứ?".
Grigori cau mặt. Chàng thích câu đùa của Kudinov.
- bớt nghe những chuyện bậy bạ hơn, còn bọn liên lạc nên chọn những thằng ngắn lưỡi chút? Nếu còn cho thằng quá dài lưỡi đến gặp tôi tôi lấy gươm cắt bớt lưỡi nó trước để khỏi ra những điều tầm bậy.
Kudinov phá lên cười, vỗ vai Grigori:
- Nhưng có khi cậu cũng nghe được những lời đùa cơ mà! Thôi bông phèng như thế đủ rồi! Mình còn có câu chuyện đứng đắn phải với cậu đây. Chúng ta cần tóm lấy "cái lưỡi"(1), đó là việc, còn việc thứ hai là đêm nào đó, đưa chừng hai đại đội kỵ binh sang bên kia sông, tới chỗ nào đó, nhưng quá địa giới trấn Vosenskaia, để quần cho bọn Đỏ trận. Thậm chí có thể vượt sông ở ngay Gromoc, làm chúng nó cuống cuồng lên mẻ, có được ? Cậu thấy thế nào?
Grigori nín lặng lát rồi trả lời:
- Như vậy cũng hay đấy.
- Thế cậu thân chinh - Kudinov dằn mạnh hai tiếng nầy, - chỉ huy mấy đại đội ấy chứ?
- Sao lại mình thân chinh?
- Cần phải có người chỉ huy thiện chiến, đó là vì sao đấy! Phải có tay hết sức thiện chiến, vì đây phải là trò đùa. Nếu cuộc vượt sông có thể fhất bại đến về được mống nào chửa biết chừng!
Grigori được nịnh phổng mũi, đắn đo gì cả, nhận lời luôn:
- Mình chỉ huy, tất nhiên rồi!
- Chúng mình ở đây đặt kế hoạch và dự định làm như thế nầy. - Kudinov ngồi chiếc ghế đẩu ở phòng trong bỗng đứng dậy lại lại những tấm ván sàn ọp ẹp và sôi nổi - cần phải thọc sâu vào hậu phương, nhưng ở ngay ven sông, phải tràn qua hai ba thôn, lắc cho chúng nó trận, làm chúng nó choáng váng đến buồn nôn, kiếm lấy ít đạn súng trường và đạn pháo, bắt vài thằng tù binh rồi lại theo đường cũ đánh nước mã hồi. Tất cả các việc ấy phải làm xong hết trong đêm để vừa tảng sáng về đến chỗ lội. Như thế có đúng ? Thế nầy nhé, cậu hãy suy nghĩ thêm, sáng mai xem trong số em -dắc, muốn chọn những cậu nào chọn, rồi bắt tay vào việc ngay. Chúng mình còn quyết định như thế nầy nữa: ngoài Melekhov ra chẳng tay nào làm nổi việc nầy đâu? Mà nếu cậu làm xong Quân khu sông Đông quên công nầy của cậu. Hễ hợp nhất được về với quân ta, mình viết ngay báo cáo lên chính ataman nhiệm lệnh. Mình ghi tất cả các công lao của cậu, và thăng chức…
Kudinov đưa mắt nhìn Grigori và bỗng nhiên tắc họng giữa lúc chưa hết câu: khuôn mặt Grigori từ nãy vẫn bình tĩnh bỗng xạm đen, méo hẳn vì phẫn nộ:
- coi tôi là thế nào hử? - Grigori đưa thoắt hai tay ra sau lưng, đứng phắt dậy. - Chẳng nhẽ tôi chiến đấu chỉ vì muốn thăng quan tiến chức hay sao? đem tiền ra thuê tôi có phải ? hứa thăng chức à? Tôi …
- Nhưng cậu hãy hượm nào?
- Nhổ vào các chức tước của ?
- Hượm nào! Cậu hiểu đúng ý mình…
-… Tôi nhổ vào!
- Cậu hiểu nhầm rồi, Melekhov!
- Tôi hiểu tất cả rồi! - Grigori bất thần thở phào rồi lại ngồi xuống chiếc ghế đẩu. - tìm người khác , tôi chỉ huy bọn -dắc vượt sông Đông đâu!
- Cậu nổi nóng như thế là sai.
- Tôi chỉ huy đâu! cần gì thêm về việc nầy nữa.
- Thế mình cũng chẳng ép và chẳng van xin cậu đâu. Nếu cậu muốn chỉ, huy trận nầy, muốn cũng tuỳ ý. Tình hình của chúng ta nay quá ư nghiêm trong, vì thế mới quyết định làm chúng nó hoảng lên mẻ, cho chúng nó chuẩn bị vượt sông. Còn cái chuyện thăng chức mình chỉ đùa thôi! Sao cậu lại hiểu câu đùa? Cả cái chuyện người đẹp lúc nãy mình cũng chỉ nhắc cho vui, nhưng sau mình thấy cậu nổi khùng lên hiểu vì duyên cớ gì, mình bèn nghĩ bụng, thế làm cho nổ lên trận nữa xem sao! Cậu phải hiểu rằng mình cũng biết cậu là thằng Bolsevich dở dang và thích cấp bậc gì cả. Thế mà cậu tưởng rằng mình hay sao?
Kudinov bào chữa khéo quá, phá lên cười cũng tự nhiên quá, đến nỗi trong khoảnh khắc Grigori thậm chí thoáng có ý nghĩ: "Hay quả chỉ đùa?"
- Chà thế mà cậu, hô-hô-hô! phát khùng ngay lên. Người em ạ! đấy, mình chỉ đùa thôi mà? Mình chỉ muốn chọc tức cậu…
- Nhưng dù sao tôi cũng từ chối sang bên kia sông Đông nữa, tôi nghĩ lại rồi.
Kudinov thản nhiên nghịch nghịch đầu chiếc dây lưng, nín lặng giờ lâu rồi lại :
- Thôi được, cũng chẳng sao, nghĩ lại hay sợ cũng chẳng phải là chuyện quan trọng. Điều quan trọng là kế hoạch của chúng ta bị phá vỡ! Đương nhiên bọn mình cử cậu khác thay. Vì tạm thời cậu còn chưa nhìn thấy ràng… Nhưng tình hình của chúng ta nay quá ư nghiêm trọng, tự cậu thử ngẫm mà xem. Hôm nọ, Koldrat Medvedev ở Sumilinskaia có gửi tới cho bọn mình mệnh lệnh mới của bọn Đỏ. Chúng nó điều quân tới đánh chúng ta… Cậu tự đọc lấy mà xem cậu lại tin… - Kudinov rút trong chiếc túi dết dã chiến ra tờ giấy màu vàng, chung quanh đầy những vết máu khô nâu xịt, rồi chìa cho chàng. - Tìm thấy ở chính uỷ của đại đội Quốc tế nào đó. Thằng chính uỷ nầy người Ladvia. Thằng khốn kiếp, nó bắn lại tới viên đạn cuối cùng rồi cầm ngang khẩu súng trường xông thẳng tới cả trung đội -dắc… Trong số chúng nó, trong số những thằng có tư tưởng ấy, cũng thường thấy… Chính Koldrat hạ thằng chính uỷ ấy. tìm thấy trong túi ngực của thằng ấy có bản mệnh lệnh nầy.
tờ giấy màu vàng vấy máu thấy in những chữ rất bằng mực đen:
MỆNH LỆNH
Gửi Quân đội Tiễu phạt
8 số 100
Bogutra, 25 tháng 5 năm 1919
Đọc lại tất cả các đại đội bộ binh, kỵ binh, pháo binh và súng máy.
Hãy dập tắt cuộc phiến loạn đê tiện ở vùng sông Đông!
Giờ tận số của nó điểm!
Mọi việc chuẩn bị cần thiết đều làm xong. tập trung được những lực lượng đầy đủ để đập vào đầu bè lũ phản bội và thù nghịch… điểm giờ đền tội của những tên Cain(2), những tên hơn hai tháng nay giáng những đòn vào lưng các đạo quân của chúng ta hoạt động Mặt trận miền Nam. Toàn thể công - nông Nga kinh tởm và căm hờn nhìn vào các bầy thổ phỉ ở các trấn Migulinskaia, Vosenskaia, Elanskaia, Sumilinskaia, bọn nầy giương lá cờ đỏ giả hiệu để tiếp tay cho hai tên địa chủ trong "Đội trăm đen"(3): Denikin và Koltrak.
Hỡi các chiến sĩ, các cấp chỉ huy, chính uỷ của quân đội tiễu phạt!
Công tác chuẩn bị hoàn thành. Tất cả các lực lượng và phương tiện được tập trung. Hàng ngũ của các đồng chí tề chỉnh.
Bây giờ chỉ còn chờ lệnh là tiến lên!
Phải phá tan sào huyệt của bọn phản bội và nghịch thù vô hêm sỉ Phải diệt cho hết bọn Canh. Đối với các trân chống cự lại cứ thẳng tay thương tiếc gì cả. Chỉ khoan hồng đối với những kẻ tự nguyện nộp vũ khí và theo chúng ta. Đối với những thằng tay chân của Koltrak và Denikin chỉ có chì, thép và lửa!
Các đồng chí chiến sĩ, nước Nga Xô viết đặt hy vọng vào các đồng chí. Trong vòng vài ngày chúng ta phải quét sạch sông Đông khỏi vết nhơ của phản bội. Giờ tận số của chúng điểm.
Ngàn vạn người như , tiến lên!
Chú thích:
(1) Tù binh bắt để khai thác. (ND)
(2) Theo Kinh Thánh, Cain là kẻ giết người đầu tiên, tự tay giết em ruột nó. (ND)
(3) đoàn thể tối phản động dười thời vua Nga, chỉ huy cảc việc tuyên truyền bài Do Thái, giết hại người Do Thái, ám sát các kẻ thù chính trị của vua Nga. (ND)