Chương 148


Nhà chứa phân gia súc nặc mùi phân khô, mùi rơm mục và mùi cỏ bò ngựa ăn thừa. Ban ngày chỉ có ánh sáng xám xám rỉ xuống qua cái mái lợp bằng hương bồ. Đôi khi cũng có lúc mặt trời ngó qua cái cửa đan bằng cành cây khô như qua cái rây. Ban đêm chung quanh tối đen đến đau cả mắt. Chuột kêu chí chí. Bốn bề lặng tờ…
Mỗi ngày người vợ của chủ nhà lén mang thức ăn đến cho Grigori lần, vào buổi tối. Bên cạnh chàng có bình nước rất to vùi trong phân khô. Có lẽ mọi điều phải chịu đựng đều cũng chẳng sao, nhưng lại hết thuốc lá. Mấy ngày đầu Grigori đau khổ ghê gớm, và có gì hút chịu được, buổi sáng chàng bò ra sàn đất, quơ ít phân ngựa khô vào trong lòng bàn tay, xát hai tay vào nhau cho phân nát ra rồi hút. Đến tối người chủ nhà cho vợ mang tới hai tờ giấy mốc meo xé trong cuốn Phúc , bao diêm và nắm vừa cỏ đôn-nhích khô vừa rễ thứ thuốc lá "điu-bêch" nhà trồng lấy, còn quá non. Grigori sướng quá hút luôn mạch đến buồn nôn và lần đầu tiên đánh được giấc li bì lớp phân khô lồi lõm, tà áo phủ kín đầu, như con chim rúc đầu vào cánh.
buổi sáng người chủ nhà đánh thức chàng dậy. Bác ta chạy vào trong gian chứa phân, gọi giật giọng:
- Vẫn còn ngủ cơ à? Dậy thôi! sông Đông tan băng rồi? - xong cười tràng ròn tan.
Grigori nhảy từ chỗ chàng nằm xuống, những tảng phân khô nặng hàng pút rơi theo bình bịch sau lưng chàng như tuyết.
- Có chuyện gì thế?
- em hai trấn Elanskaia và Vosenskaia bên nầy sông nổi lên bạo động rồi. Fomin và tất cả cái chính quyền ở Vosenskaia phải chuồn Tôkin. Hình như ở Kazanskaia, Sumilinskaia, Migulinskaia cũng đều nổí dậy. Cậu hiểu là như thế nào chưa?
Các mạch máu trán và cổ Grigori phồng cả lên, hai tròng con mắt của chàng lóe ra những tia xanh lè. Chàng thể ghìm nén niềm vui sướng được nữa: giọng của chàng run lên, những ngón tay đen thủi đưa lên đưa xuống mục đích theo hàng móc chiếc áo ca-pốt.
- Thế ở chỗ bác… trong thôn nầy ấy? Tình hình nay như thế nào?
- Chẳng thấy động tĩnh gì cả. Tôi có gặp thằng Chủ tịch, nó chỉ cười và bảo: "Đối với tôi đằng nào cũng thế cả. Cầu nguyện vị thần nào cũng được, miễn là có vị thần mà cầu nguyện". Nhưng cậu hãy chui ra khỏi cái hang của cậu nào.
Hai người cùng lên nhà . Grigori bước những bước rất dài. Người chủ nhà vừa chạy lon ton bên cạnh, vừa kể luôn miệng:
- Ở trấn Elanskaia, thôn Karanoiasky nổi lên trước nhất. Hôm kia có hai mươi thằng Cộng sản Elanskaia về hai thôn Krivskoi và Plesakovk để bắt bà con -dắc, nhưng em ở Karanoiasky nghe tin có chuyện như thế bèn tập họp và quyết định: "Chúng ta còn để cho chúng nó đè đầu cưỡi cổ đến bao giờ nữa? Chúng nó bắt cha chú chúng ta, rồi đến lượt chúng ta. Thắng ngựa , chúng ta cướp lại các bà con bị bắt". Họ tập hợp được chừng mười lăm em, toàn là những tay sừng sỏ. Chỉ huy họ là Ailanov, tay -dắc chiến đấu rất cừ. Họ chỉ có hai khẩu súng trường, còn người gươm, người giáo, người chàng nạng. Họ vượt sông Đông, cho ngựa chạy tới Plesakov. Bọn Cộng sản nghỉ ngơi trong sân gia súc của nhà Melnikov. em Karanoiasky bèn tấn công lưng ngựa vào trong sân, nhưng nhìn quanh sân lại có bức tường đá. Họ xông tới rồi lại phải rút lui. Bọn Cộng giết mất tay trong bọn, cầu cho được hưởng phúc nơi thiên đường. Chúng nó bắn đuổi theo, ngã ngựa, người mắc lại hàng rào. Bà con -dắc ở Plesakov bèn đem về chuồng ngựa của trấn. Nhưng chết rồi mà vẫn còn nắm chắc cái roi ngựa trong tay, cái chàng thân mến ấy… Phải giằng mạnh mới lấy ra được. Bây giờ đến ngày tận số của cái chính quyền Xô viết rồi, mẹ nó chứ!
Grigori ngồi ở nhà ngốn lấy ngốn để bữa sáng ăn thừa rồi cùng với người chủ nhà ra phố. Ở các đầu ngõ, dân chúng -dắc đứng túm tụm từng đám như trong ngày hội. Grigori cùng người chủ nhà tới chỗ đám. Thấy hai người chào họ, bọn -dắc đưa tay lên mũ lông chào lại cách dè dặt và cứ tò mò nhìn bộ mặt là lạ của Grigori như chờ đợi điều gì?
- Đây cũng là em mình thôi, các cụ và các bác -dắc ạ! Bà con ta đừng sợ. Các cụ và các bác có nghe đến nhà Melekhov ở thôn Tatarsky ? Đây là bác Grigori, con thứ của ông Panteley đấy. Do những vụ xử bắn nên bác ấy phải đến trốn ở nhà tôi đấy. - Người chủ nhà cách kiêu hãnh.
Câu chuyện của nhóm nầy cũng vừa bắt đầu, gã -dắc kể chuyện dân các thôn Resetovsky, Dubrovsky và Chernovsky đánh bật Fomin ra khỏi Vosenskaia. Nhưng giữa lúc ấy có hai người cưỡi ngựa xuất hiẽn ở cuối dãy phố dựa lưng vào khoảng sườn núi trắng lốp nom như cái trán mênh mông. Hai người ấy cho ngựa chạy dọc theo phố. Cứ tới mỗi nhóm, họ lại dừng lại lát, quay ngựa và hoa chân múa tay kêu lên biết những gì. Grigori chỉ mong họ mau chóng đến gần.
- phải là bà con thôn ta, phải là dân Ryvnyi đâu… Phái viên ở đâu cử đến đấy. - Gã -dắc ngừng câu chuyện về cuộc đánh chiếm Vosenskaia, nhìn kỹ lát rồi .
Hai người kia cho ngựa chạy qua cái ngõ gần nhất và đến nơi.
Người đầu tiên là lão già mặc chiếc áo choàng bằng dạ thô cài cúc, đầu mũ, mặt đỏ bừng, đẫm mỗ hôi, vài món tóc bạc loăn xoăn xoã xuống trước trán. Lão kéo con ngựa lùi lại coi bộ rất hùng dũng rồi ngửa hẳn người ra sau và giơ tay phải về phía trước:
- Sao thế nầy, các là tráng đinh -dắc mà lại ra ngõ đứng như đàn bà thế nầy hay sao? - Lão kêu lên, giọng mếu máo. Những giọt nước mắt tức tối làm giọng lão phá ra, hai bên má đỏ rực rung rung vì cảm động.
Lão cưỡi con ngựa cái bốn tuổi rất đẹp, chưa có con, lông đỏ, mũi trắng, đuôi to sợi, bốn chân khô chắc như đúc bằng thép. Nó thở phì phì, cắn hàm thiếc, khuỵu hai chân sau rồi đứng chồm hẳn lên, đòi thả dây cương để lại có thể tiếp tục chạy nước đại rất đẹp, để từ bốn vó nó lại vang ra những tiếng rầm rập, để gió lại bẻ cụp hai tai nó xuống và rú vù vù trong bờm nó, để mặt đất giá băng và dội lại tiếng rên siết dưới những cái móng nhẵn như vỏ ngao. Bên dưới làn da rất mỏng, thấy từng đường gân, từng mạch máu giật giật. Những bắp thịt tròn nằm dọc theo cổ nó nảy nảy, cái mũi hồng hồng trong trong run run, còn hai con mắt lồi đỏ như hồng ngọc cứ long hai khoảng lòng trắng đầy những tia máu, tức tối liếc nhìn chủ như đòi hỏi.
- Hởi những người con của sông Đông êm đềm, các người còn đứng ở đây làm gì hử? - Lão già chuyển cặp mắt từ Grigori sang những người khác, kêu lên lần nữa. - Chúng nó bắn giết cha ông các người, chúng nó cướp đoạt tài sản của các người, bọn chính uỷ Do Thái nhạo báng tôn giáo của các người, thế mà các người cứ cắn hạt hướng dương, cứ ra bãi chơi hay sao? Các người còn chờ cái vòng thòng lọng xít vào họng các người nữa hay sao? Các người còn ôm lấy gấu váy vợ đến bao giờ nữa? Dân toàn trấn Elanskaia, già trẻ lớn bé đều vùng dậy cả rồi. Bọn Đỏ bị tống cổ khỏi Vosenskaia rồi… Thế còn các người, bà con -dắc thôn Ryvnyi? Phải chăng đối với các người cuộc đời còn giá trị gì nữa? Phải chăng trong mạch máu của các người, nước kvas (1) mu-gích chảy thay dòng máu -dắc rồi? Hãy vùng dậy ! Hãy cầm lấy vũ khí! Thôn Kripskoi cử chúng tôi phát động các thôn. Lên ngựa mau, em -dắc kẻo muộn mất rồi? - Lão đưa cặp mắt như hoá điên, nhìn chòng chọc vào mặt lão già quen thuộc rồi quát lên bằng giọng căm uất. - Ông còn đứng đây làm gì nữa hử, ông Semion Khristoforovich? Bọn Đỏ chúng nó chém chết con trai ông ở Filonov mà ông lại đứng núp bên bếp lò sao?
Grigori chờ nghe xong, chạy ngay về sân gia súc. Chàng vào nhà trấu, lôi nhanh con ngựa của chàng đứng trong dó ra. Chàng bới đống phân khô, bật máu cả móng tay, kéo cái yên ngựa lên rồi đánh ngựa phóng thẳng ra cổng như hoá ngộ.
- Tôi đây! Ơn Chúa cứu thế? - Chàng nhìn thấy người chủ nhà về gần tới cổng, chỉ kịp kêu lên mấy tiếng là cúi rạp ngay xuống mũi yên, nằm soài cổ ngựa, quất roi vào cả hai bên sườn nó, cho nó chạy hết tốc độ, để lại đường phố làn bụi tuyết trắng loá cuộn lên như gió lốc. Sau lưng chàng, đám bụi tuyết mù mịt dần dần rơi xuống. Hai cái bàn đạp trượt trượt dưới hai bàn chân, cặp đùi cọ vào má yên đến tê dại. Bên dưới bàn đạp, bốn vó ngựa đập rất nhanh xuống đất như kim máy khâu. Chàng cảm thấy lòng mình tràn ngập niềm vui cực lớn, niềm vui man rợ, chàng thấy mình rất dồi dào sức lực và quyết tâm. Bất giác trong họng phát ra tiếng thở mạnh nghe như tiếng rít khàn khàn. Những tình cảm thầm kín, trước đây bị trói buộc, được giải phóng trong tâm hồn chàng. Chàng cảm thấy như từ nay con đường mình di sáng sủa như được rọi dưới vầng trăng.
Tất cả các mặt được cân nhắc, được giải quyết dứt khoát trong những ngày đau khổ, những ngày chàng phải lẩn trốn như con thú trong cái ổ phân khô, và cũng như con thú, chàng phải lắng nghe từng tiếng động, từng lời bên ngoài. Sau lưng chàng tựa như hề có những ngày mày mò tìm chân lý, dao động, ngả nghiêng và đấu tranh nội tâm nặng nề. Những ngày ấy quay lộn như những bóng mây và trong lúc nầy trang chảm thấy như mọi tìm tòi trước kia của mình đều vô ích và trống rỗng. Có cái gì mà phải suy nghĩ cơ chứ? Việc gì mà phải khuấy lộn tâm hồn để giải quyết các mâu thuẫn, để tìm lối thoát như con sói kinh hoàng trước cuộc vây bắt? Cuộc đời có vẻ buồn cười, giản đơn cách lạ lùng. Trong lúc nầy, chàng có cảm tưởng như từ xưa tới nay chưa từng bao giờ có cái chân lý duy nhất để tất cả mọi người đều có thể nép mình bên dưới bộ cánh của nó mà sưởi ấm. Chàng nổi nóng đến cực độ, bụng bảo dạ: người nào cũng có lẽ phải của mình, cũng có cái luống cày cho mình theo.
Con người bao giờ cũng đấu tranh với nhau vì mẩu bánh, vì mảnh đất, vì quyền sống và còn chiến đấu mãi mãi chừng nào mặt trời còn toả ánh sáng và máu nóng còn chảy trong cơ thể. Phải chiến đấu chống lại những kẻ muốn cướp quyền sống, cướp đời sống của mình; phải đấu tranh kiên quyết, dao động, đấu tranh như kẻ bị dồn vào vách, và cuộc đấu tranh tôi luyện lòng căm hờn, làm cho ý chí được kiên định. Chỉ cần đừng trói buộc tình cảm, mặc cho tình cảm tự do phát triển cách điên cuồng.
Con đường của người -dắc bị cắt ngang bởi con đường của người mu-gích Nga, con đường của những con người trong các nhà máy. Phải chiến đấu sống chết với họ. Phải dành lại vùng đất sông Đông màu mỡ dưới chân họ, vùng đất được tưới bằng máu của dân -dắc. Phải đuổi họ như đuổi dân Tarta (2) ra khỏi địa giới Quân khu? Phải đánh cho Moskva run sợ, bắt Moskva phải ký hoà ước nhục nhã! chạm trán với nhau con đường hẻm thể nào nhường bước; dù là ai đánh gục ai, nhưng phải có kẻ bị đánh gục. Kể ra cũng có lần thử nghiệm rồi đấy, các trung đoàn Đỏ được mở đường vào đất đai Quân khu, thử nghiệm như thế liệu đủ chưa? Bây giờ hãy cầm chắc cán gươm!
Grigori suy nghĩ như thế, trong lòng bừng bừng mối căm hờn mù quáng, trong khi con ngựa đưa chàng qua sông Đông lồm xồm và trắng loá như bờm con ngựa trắng. Tuy nhiên trong khoảnh khắc, ý nghĩ ngược lại vẫn còn lởn vởn trong đầu óc chàng: "Người giàu và người nghèo chứ phải người dân -dắc và nước Nga… Miska Kosevoi và Kotliarov cũng là dân -dắc nhưng hai người vẫn lòng theo bọn Đỏ…". Song chàng lại bực bội xua đuổi những ý nghĩ ấy ngay.
Thôn Tatarsky ra trước mặt. Grigori nới lỏng dây cương.
Con ngựa chuyển sang nước kiệu , mồ hồ sủi lên mình nó như bọt xà phòng. Đến đầu phố chàng lại giật cương, cho ức con ngựa hích vào cửa hàng rào, rồi vào thẳng trong sân.
Chú thích:
(1) đồ uống mát của người Nga, làm bằng bột mì hoặc hoa quả ngâm cho lên men (ND)
(2) Xưa kia dân -dắc nhiều lần đánh bật được những cuộc xâm lăng của dân Tarta (ND)

Chương 149


Đến khi trời bình minh, Miska vào tới trong thôn Bolsoi của trấn Ust-Khopeskaia, khắp người đau như dần. bị vọng gác của trung đoàn số 4 Damurskaia bắt giữ. Hai chiến sĩ Hồng quân giải về trung đoàn bộ. sĩ quan tham mưu tin lời , cứ hỏỉ dồn rất lâu, cố làm cho bí với những câu hỏi đại loại như: "Ở chỗ các , ai là chủ tịch Uỷ ban cách mạng? Tại sao có giấy chứng minh?" vân vân. Miska chán ngấy muốn trả lời những câu hỏi ngớ ngẩn ấy nữa.
- Thôi đồng chí ạ, đồng chí đừng truy tôi nữa. Bọn -dắc phải chỉ truy tôi như thế, mà chúng nó cũng chẳng mò ra được gì đâu.
lật áo sơ-mi cho chàng kia xem chỗ sườn bị đinh ba đâm và cả phần dưới bụng. còn định thêm vài lời sâu cay nữa và doạ người cán bộ tham mưu, nhưng giữa lúc ấy Stokman bước vào.
- À, đứa con phóng đãng đây rồi? Thằng quỉ oắt con đây rồi! - Stokman đưa hai tay ôm lấy lưng Miska, cái giọng trầm trầm của phá ra. - Nầy đồng chí ạ, đồng chí làm gì mà phải tra hỏi nó mãi như thế? Đây chính là cái chàng của chúng mình đây mà! Đồng chí vất vả cách đúng là ngu xuẩn! Bảo tìm tôi hay Kotliarov có xong ngay ? Đỡ phải hỏi han… Thôi ta , Miska! Nhưng cậu làm thế nào mà còn sống sót được thế? Làm thế nào mà còn sống được thế, kể cho mình nghe với! Chúng mình gạch tên cậu khỏi danh sách những em con sống rồi đấy! Chúng mình cứ nghĩ rằng cậu hy sinh dũng rồi.
Miska nhớ lại cái cảnh mình bị địch bắt mà chống cự được chút nào, nhớ tới khẩu súng trường để lại chiếc xe trượt tuyết, ức quá chảy cả nước mắt, mặt đỏ như gấc.

Chương 150


Hôm Grigori trở về, thôn Tatarsky tổ chức được hai đại hội -dắc. Đại đội toàn thôn quyết định động viên tất cả những người có thể cầm vũ khí từ mười sáu đến bảy mươi. Nhiều người cũng cảm thấy rằng tình hình thể nào cứu vãn được nữa: phía Bắc là tỉnh Vosenskaia địch theo người Bolsevich và Quân khu Khopesky cũng là khu đỏ, còn phía Nam là mặt trận, mặt trận nầy lộn ngược trở lại có thể đè bẹp ngay những kẻ phiến loạn như trận tuyết lở. số người -dắc đặc biệt thận trọng muốn cầm vũ khí, nhưng bọn kia dùng vũ lực bắt họ phải theo. Stepan từ chối thẳng thừng chịu đánh nhau.
- Tôi . Các cứ bắt ngựa, làm gì tôi làm, nhưng tôi muốn cầm súng đâu! - ta ràng như thế.
Sáng hôm Grigori, Khristonhia và Anikey bước vào nhà ta.
- Sao lại muốn? - Grigori hỏi, lỗ mũi phập phồng.
- muốn là muốn, chỉ có thế thôi.
- Nhưng nếu bọn Đỏ chiếm được thôn trốn đâu? với chúng tôi hay ở lại?
Stepan long lanh hai con mắt, nhìn chằm chằm hết Grigori lại đến Acxinhia. ta nín lặng lát rồi trả lời:
- Đến lúc đó hẵng hay.
- Nếu thế ra ngoài kia? Khristonhia, bắt lấy nó! Chúng tôi lập tức xử bắn ngay? - Grigori cố tránh nhìn Acxinhia lúc nầy đứng nép vào bếp lò, chàng nắm lấy tay áo quân phục của Stepan, kéo lại gần mình. - Ra ngoài kia, ở đây làm gì nữa?
- Grigori, chớ có bậy… Buông ra! - Stepan tái mặt, chống cự cách yếu ớt.
Khristonhia ôm lấy sau lưng Stepan, lầu bầu:
- Nếu đầu óc thế ra ngoài kia?
- em?
- Chúng tôi em với ? , bảo kia!
- Buông tôi ra, tôi ghi tên vào đại đội. Tôi bị bệnh thương hàn, còn …
Grigori cười gằn, buông tay áo Stepan ra.
- mà lĩnh súng. Sớm như thế có hơn ?
Rồi chào ai cả, chàng khép tà áo ca-pốt bước ra ngoài.
Khristonhia chẳng ngần ngại gì cả, hỏi xin ngay Stepan thuốc lá để cuốn điếu và còn ngồi nán lại để chuyện rất lâu, tựa như giữa hai người chẳng có việc gì xảy ra.
Đến tối có hai chiếc xe chở vũ khí từ Vosenskaia về thôn: tám mươi tư khẩu súng trường và hơn trăm thanh kiếm. Nhiều người lấy ra các vũ khí mà họ cất giấu. Trong thôn ghi tên được hai trăm mười chiến binh. trăm năm mươi người là kỵ binh, số còn lại là bộ binh.
Quân phiến loạn còn chưa có tổ chức thống nhất. Tạm thời các thôn còn hoạt động riêng lẻ, họ tự động tổ chức những đại hội, đại hội toàn dân bầu ra những chỉ huy trong số những gã -dắc chiến đấu giỏi nhất, tính đến cấp bậc mà chỉ xét đến công trạng. Chúng chưa phát động những trận tấn công mà chỉ đặt liên lạc với các thôn lân cận và phái trinh sát cưỡi ngựa sục sạo các vùng chung quanh.
Cũng như năm nghìn chín trăm mười tám, Petro Melekhov được đưa lên làm đội trưởng đại đội kỵ binh của thôn Tatarsky ngay trước khi Grigori trở về. Latysev nắm quyền chỉ huy đại đội bộ binh.
số lính pháo binh do Ivan Tomilin dẫn đầu Batki. đó có khẩu pháo Hồng quân bỏ lại gần nát hỏng, có máy nhắm, bánh xe cũng gãy. Bọn lính pháo binh lên đó chính là để sửa chữa khẩu pháo ấy.
Để trang bị cho hai trăm mười chiến binh có trăm linh tám khẩu súng trường, kể cả số đem ở Vosenskaia về lẫn số thu thập được trong thôn, trăm bốn mươi thanh gươm và mười bốn khẩu súng săn. Ông Panteley Prokofievich được thả trong hầm nhà Mokhov ra cùng với mấy lão già khác đào khẩu súng máy lên, nhưng vì có băng đạn nên khẩu súng được nhận để trang bị cho đại đội.
Hôm sau, lúc trời sắp hoàng hôn có tin đội tiễu phạt của Hồng quân tiến từ Karginskaia tới trấn áp cuộc bạo động. Đội tiễu phạt nầy gồm ba trăm tay súng dưới quyền chỉ huy của Likhachev, có bảy khẩu pháo và mười hai cỗ súng máy. Petro quyết định cử đội trinh sát mạnh sục sạo về hướng thôn Tokin, đồng thời báo cáo lên Vosenskaia.
Đội trinh sát xuất phát lúc hoàng hôn. Grigori chỉ huy ba mươi gã -dắc thôn Tatarsky ra . Vừa ở thôn ra, đoàn ngựa phi nước đại và cứ thế chạy gần tới thôn Tokin. Khi còn cách Tokin chừng hai ki-lô-mét, Grigori cho bọn -dắc xuống ngựa con đường cái, bên cạnh bờ dốc đứng sâu lắm. Chàng cho bố trí dưới bờ dốc. Bọn giữ ngựa dắt ngựa xuống cái khe. Tuyết dưới đó rất sâu. Những con ngựa thụt đến bụng trong lớp tuyết xốp. con ngựa giống động đực lúc trời sắp sang xuân, lồng lộn hí rầm lên. gã -dắc được cắt riêng để coi nó.
Grigori phái ba gã -dắc Anikey, Marchin Samin và Prokho Zykov tới sát cái thôn. Ba gã cho ngựa bước . Xa xa, những cánh rừng chung quanh thôn Tokin chạy chữ chi thành dải xanh xanh rất rộng theo sườn núi lan dần về phía đông - nam. Đêm xuống, những đám mây thấp sà xuống đồng cỏ. Bọn -dắc ngồi nín lặng dưới bờ vách. Grigori nhìn theo hình ba tên cưỡi ngựa xuống dốc, hoà lẫn với đường sống trâu đen đen nằm giữa con đường. Chẳng mấy chốc còn nhìn thấy những con ngựa nữa mà chỉ còn ba cái đầu ngật ngưỡng. Rồi cả ba cái đầu cũng khuất nốt. phút sau từ đó vang tới tiếng súng máy nặng tặc tặc rất to. Rồi lại có tiếng khẩu nữa, nghe cao hơn, có lẽ là trung liên. Khẩu trung liên nã hết đĩa đạn lặng , còn khẩu kia chỉ ngừng lát rồi lại bắn rất nhanh hết thêm băng đạn. Nhưng loạt đạn bay qua phía bờ vách tới chỗ nào đó khá cao trong bóng tối. Tiếng súng máy rộn rã, vui vẻ và rất thanh làm mọi người phấn chấn lên. Ba gã trinh sát phi ngựa trở về.
- Vừa chạm trán với vọng tiêu! - Từ xa Prokho Zykov kêu lên. Giọng bị những tiếng chân ngựa chạy rầm rập át .
- Bảo các cậu giữ ngựa sẵn sàng! - Grigori ra lệnh.
Chàng nhảy lên bờ vách như nhảy lên ụ chiến hào, rồi để ý tới những viên đạn viu víu cắm xuống tuyết, thẳng ra đón ba gã -dắc cho ngựa tới.
- nhìn thấy gì à?
- Có nghe thấy tiếng chúng nó làm ầm ầm trong đó. Nghe những tiếng người có lẽ đông đấy. - Anikey vừa thở hổn hển vừa .
nhảy ngựa xuống, nhưng mũi ủng mắc vào bàn đạp, bèn chửi rầm lên, vừa lò cò và đưa tay gỡ chân.
Trong lúc Grigori hỏi han Anikey, tám gã -dắc tụt từ bờ vách xuống khe, lấy ngựa phóng về nhà.
- Ngày mai đem chúng nó ra xử bắn. - Grigori lắng nghe tiếng vó ngựa xa dần của những ten chạy trốn, khẽ .
Những gã -dắc còn ở lại ngồi thêm chừng giờ dưới bờ vách. Chúng hết sức yên lặng lắng nghe. Cuối cùng có gã nghe thấy tiếng vó ngựa.
- Chúng nó từ Tokin lại đấy…
- Trinh sát!
- có lẽ!
Cả bọn thầm trao đổi ý kiến. Chúng vươn cổ, cố giương mắt nhìn thấy được cái gì đó trong bóng đêm dày đặc như có gì xuyên thủng nổi, nhưng chẳng thấy gì hết. Cuối cùng hai con mắt tinh như mắt dân Kalmys của Fedot Bodovskov nhận ra trước tiên.
- Chúng nó tới rồi đấy. - hạ cây súng trường cổ xuống, chắc chắn như đinh đóng cột.
đeo súng cách rất kỳ quặc: dây đeo súng lồng sau gáy như dây thánh giá, còn khẩu súng nằm chéo lủng lẳng trước ngực. Dù bộ hay cưỡi ngựa cũng đều như thế, tay nòng, tay dưới báng, tựa như đàn bà quảy đòn gánh.
Chừng mười người cưỡi ngựa lặng lẽ đường, ra đội hình gì cả. đâu là người dáng điệu đường bệ, quần áo rất ấm, tách ra chừng nửa thân ngựa. Con ngựa đuôi ngắn thân dài bước vững vàng và kiêu hãnh. Grigori ngồi bên dưới nhìn lên nền trời xám xịt thấy những đường nét các hình người ngựa, thậm chí thấy cả cái mũ lông kiểu Kuban đỉnh phẳng của người đầu.
Đoàn người ngựa cách bờ vách chừng mười xa-gien. Khoảng cách giữa họ và bọn -dắc đến nỗi có cảm tưởng như họ phải nghe thấy cả những tiếng thở khàn khàn và tiếng tim đập dồn dập của bọn -dắc.
Grigori dặn trước rằng chưa có lệnh của chàng được nổ súng. Như con thú rình mồi, chàng chờ thời cơ cách thận trọng và chính xác. Trong lòng chàng chín muồi quyết tâm: chàng lên tiếng gọi đám người tới và đến khi họ bối rối đứng tụ lại đám nổ súng.
Tiếng tuyết lạo xạo đường nghe là hoà bình. vó ngựa đập xuống làm nảy ra những tia sáng vàng vàng: có lẽ cái cá sắt bị trượt mặt đá nhô lên khỏi tuyết.
- Ai?
Grigori nhàng nhảy từ dưới bờ vách lên như con mèo.
Những tên -dắc khác xông lên theo với những tiếng loạt soạt trầm trầm.
việc diễn ra hoàn toàn như Grigori chờ đợi.
- Nhưng các muốn hỏi ai? - Người đầu hỏi bằng giọng trầm khàn đặc, thoáng chút sợ hãi hay ngạc nhiên gì cả. Người đó kéo cương cho con ngựa tiến thẳng tới trước mặt Grigori.
- là ai? - Grigori giật giọng quát lo nhưng vẫn động đậy, nòng khẩu Nagan chỉ hơi ngổng lên chút ở đầu cánh tay cong cong.
Vẫn cái giọng trầm lúc nãy nổ ra giận dữ, ồm ồm như tiếng sấm:
- là ai mà dám quát lác như thế? Ta là chi đội trưởng chi đội tiễu phạt. Được bộ tư lệnh Tập đoàn Hồng quân số tám trao cho toàn quyền dẹp quân phiến loạn đây? Ai là đội trưởng của các ? Bảo ra đây cho ta?
- Tao là đội trưởng.
- Mày? Á-à-à…
Grigori nhìn thấy tay người cưỡi ngựa giơ lên cùng với vật đen như lông quạ. Trước khi phát súng nổ, chàng kịp nằm xuống và hô lên:
- Bắn!
Viên đạn đầu tròn của khẩu Browning rít qua đầu Grigori. Cả hai bên đều nổ súng ầm ầm. Bodovskov ghì chặt lấy dây cương con ngựa của người chỉ huy biết sợ. Grigori vươn tay qua đầu Bodovskov nắm chắc lấy tay người đó, chém sống gươm lên cái mũ kiểu Kuban rồi lôi cả cái thân hình nặng nề của ta từ yên xuống. Trận chiến đấu giáp lá cà kết thúc trong hai phút. Ba chiến sĩ Hồng quân phi ngựa tháo chạy, hai người bị giết, số còn lại bị tước vũ khí
Grigori chọc cái nòng súng của khẩu Nagan vào cái miệng sây sứt của người chỉ huy đội mũ kiểu Kuban bị bắt làm tù binh, hỏi qua loa:
- Mày họ gì, đồ sâu bọ?
- Likhachev.
- Mầy với chín thằng hộ vệ như thế mong giở được cái trò gì hử? Mầy tưởng người -dắc quì gối đấy phỏng? xin tha tội đấy phỏng?
- Chúng mầy giết tao !
- Chuyện ấy còn kịp chán, - Grigori an ủi ta. - Giấy tờ đâu?
- Trong cái túi dết. Cầm lấy, quân cướp đường! Đồ cho đẻ!
Grigori để ý gì đến những lời chửi bới, cứ tự tay lục soát Likhachev. Chàng móc trong túi chiếc áo lông ngắn của Likhachev ra khẩu Browning thứ hai, tháo lấy khẩu Mauser hộp gỗ và cái túi dết dã chiến. Trong túi bên, chàng tìm thấy cái ví bọc da thú lằn vằn trong đựng giấy và cái bót thuốc lá.
Likhachev luôn miệng chửi rủa, đau quá thỉnh thoảng phải rên lên. Vai bên phải của bị viên đạn xuyên qua. Thanh gươm của Grigori chém vào đầu cũng rất mạnh. Likhachev to lớn, cao hơn Grigori, nặng cân và có vẻ khoẻ lắm. khuôn mặt ngăm ngăm râu ria cạo nhẵn nhụi, hai hàng lông mày đen, rộng nhưng ngắn vươn ra cách phóng khoáng và gặp nhau ở chỗ tinh mũi, nom rất oai. Miệng Likhachev rộng, cằm vuông. mặc chiếc áo lông ngắn chếp nếp, đầu đội chiếc mũ lông đen kiểu Kuban bị nhát gươm chém rách. Bên dưới cái áo lông còn có chiếc áo quân phục cổ đứng màu cứt ngựa rất vừa người, cái quần ngựa rộng thùng thình. Nhưng chân lại nhắn, đẹp, đôi ủng bằng da véc-ni rất diện.
- Cởi áo lông ra, thằng chính uỷ nầy! - Grigori ra lệnh. - Mày trơn lông đỏ da lắm. Tọng bánh mì -dắc vào phì nộn như thế nầy, chết cóng được đâu.
Mấy người tù binh bị trói tay bằng dây lưng, dây cương rồi cho ngồi lên ngựa.
- Nước kiệu theo ta! - Grigori ra lệnh rồi sửa lại người mình khẩu Mauser hộp gỗ của Likhachev.
Mọi người nghỉ đêm ở Batki. Likhachev lăn lộn cái ổ rơm trải dưới đất bên cạnh bếp lò, luôn luôn nghiến răng rên rỉ. Grigori soi đèn rửa và bằng vết thương ở vai cho nhưng tra hỏi thêm gì nữa. Chàng ngồi giờ lâu ở bàn, xem các giấy uỷ nhiệm của Likhachev, bản danh sách các tên -dắc phản cách mạng trấn Vosenskaia mà Toà án cách mạng lưu vong trao cho Likhachev, cuốn sổ tay, vài bức thư và những chỗ đánh dấu bản đồ. Thỉnh thoảng chàng lại đưa mắt nhìn Likhachev, bắt gặp hai con mắt sắc như hai lưỡi dao của . Bọn -dắc nghỉ trong ngôi nhà lục đục suốt đêm, hết ra sân thăm ngựa lại vào phòng ngoài hút thuốc và nằm chuyện gẫu với nhau.
Đến khi trời rạng, Grigori ngủ thiếp lúc nào biết. Nhưng chẳng mấy chốc chàng tỉnh dậy và ngẩng cái đầu nặng chì lên khỏi bàn. Likhachev ngồi đệm rơm dùng răng cắn xé chỗ băng bó và cứ nhìn Grigori bằng cặp mắt hung dữ đỏ ngầu những máu, hai hàm răng trắng loá nhe ra cách đau khổ như trong khi hấp hối, cặp mắt long lanh ánh buồn bực đầy tử khí làm cho cơn ngái ngủ của Grigori như có bàn tay ai xua hết.
- Mầy làm sao thế? - Grigori hỏi.
- Mầy… cần hỏi làm gì hử? Tao muốn chết! - Likhachev gầm lên, mặt tái và nằm vật đầu xuống rơm.
Có đêm mà Likhachev uống hết nửa thùng nước. Cho đến sáng chợp mắt lúc nào.
Sáng hôm ấy Grigori cho Likhachev lên chiếc xe hai ngựa Vosenskaia cùng bản báo cáo vắn tắt và tất cả các tài liệu thu lượm được.

Chương 151



Chiếc xe ngựa có hai gã -dắc áp giải chạy nhanh như bay đến ngôi nhà gạch đỏ của ban chấp hành Vosenskaia. Likhachev nửa ngồi nửa nằm ở phía sau. đỡ bên tay đau trong những dải băng đỏ lòm những máu, đứng dậy. Hai gã -dắc xuống ngựa, kèm hai bên, cùng vào trong nhà.
Chừng nửa đại đội -dắc đứng chen chúc trong căn phòng viên tư lệnh lâm thời của liên quân các lực lượng phiến loạn là Xuiarov. Likhachev cố giữ cho bên tay đau khỏi bị đụng vào, len tới trước cái bàn. Xuiarov ngồi ở sau bàn, người loắt choắt, chẳng có điểm gì đặc biệt ngoài hai con mắt vàng hoe nứt ra với vẻ giảo quyệt hiếm có. dịu dàng nhìn Likhachev và hỏi:
- Người em thân mến được đưa đến rồi à? chính là Likhachev phải ?
- Chính tao. Chứng từ của tao đây. - Likhachev ném lên bàn cái túi da buộc như cái bị rồi nhìn Xuiarov bằng cặp mắt nghiêm khắc đầy kicu hãnh. - Chỉ tiếc là tao hoàn thành nhiệm vụ dẫm chết hết chúng mày như những con sâu con bọ! Nhưng nước Nga Xô viết cho chúng mày hưởng phần xứng đáng. Chúng mày hãy đem bắn tao .
Bên vai bị đạn của Likhachev rung rung, cả hai hàng lông mày vươn rộng của cũng rung rung.
- đâu, đồng chí Likhachev ạ! Chúng tôi khởi nghĩa chính là để chống lai bắn giết đấy! Ở bên chúng tôi như ở bên các đồng chí, có xử bắn đâu. Chúng tôi chữa cho đồng chí khỏi và chưa biết chừng đồng chí có ích cho chúng tôi, - Xuiarov giọng nhàng mơn trớn, nhưng hai con mắt long lanh. - Những ai có việc ra ngoài kia. Nào, nhanh lên.
Còn lại những tên chỉ huy các đại đội ở Resetovskaia, Usakovskaia, Dubrovskaia và Vosenskaia. Chúng đến ngồi quanh bàn. Có tên đưa chân đẩy chiếc ghế đẩu cho Likhachev, nhưng ngồi, cứ đứng dựa lưng vào tường nhìn qua đầu bọn chúng ra cửa sổ.
- Bây giờ như thế nầy nầy, Likhachev ạ - Xuiarov đưa mắt cho bọn đại đội trưởng rồi bắt đầu . - Đồng chí hãy bảo cho chúng tôi biết quân số chi đội của đồng chí có bao nhiêu.
- Tao .
- à? Cũng chẳng sao cả. Tự chúng tôi xem giấy má của đồng chí cũng có thể biết được. Nếu chúng tôi hỏi cung bọn Hồng quân hộ vệ cho đồng chí. Còn có việc nữa chúng tôi cũng cầu (Xuiarov nhấn mạnh hai tiếng nầy) đồng chí hãy viết giấy cho chi đội của đồng chí bảo họ hãy đến Vosenskaia. Chúng tôi đánh nhau với các đồng chí làm gì cả. Chúng tôi chống lại chính quyền Xô viết mà chỉ chống lại bọn Cộng và bọn Do Thái mà thôi. Chúng tôi tước vũ khí chi đội của đồng chí rồi thả cho về nhà. Cả đồng chí cũng được tự do. Tóm lại đồng chí hãy viết cho họ biết rằng chúng tôi cũng là những người lao động và họ đừng có sợ chúng tôi, chúng tôi chống lại Xô viết…
Likhachev nhổ bãi nước bọt trúng chòm râu hoa râm nhọn như hình cái nêm của Xuiarov. Xuiarov đưa tay áo lên chùi chòm râu, hai gò má ưng đỏ. Trong bọn đại đội trưởng có tên mỉm cười, nhưng chẳng tên nào đứng lên bảo vệ danh dự cho thủ trưởng.
- Đồng chí xúc phạm đến chúng tôi đấy, đồng chí Likhachev ạ? - Giọng lưỡi Xuiarov hoàn toàn lộ vẻ giả trá. - Bọn ataman, bọn sĩ quan làm nhục chúng tôi, nhổ vào chúng tôi, đến đồng chí là Đảng viên cộng sản mà cũng nhổ vào chúng tôi. Thế mà các đồng chí cứ rằng các đồng chí đứng về phía nhân dân… Nầy có cậu nào đấy ? Dẫn chính uỷ ra . Ngày mai chúng tôi giải đồng chí Kazanskaia.
- Có lẽ cũng nên nghĩ cho kỹ? - tên đại đội trưởng giọng nghiêm khắc.
Likhachev xốc lại rất nhanh cái áo quân phục cổ đứng khoác vai, bước tới trước mặt tên áp giải đứng ở cửa.
Likhachev bị đem xử bắn. Chính bọn phiến loạn cũng đấu tranh chống lại "bắn giết và cướp bóc" cơ mà… Hôm sau chúng giải Kazanskaia. phía trước mấy tên áp giải cưỡi ngựa, hai chân bước nhàng tuỵết, hai hàng lông mày ngắn nhưng rất rộng cau lại. Nhưng đưa vào đến trong rừng, khi qua cây bạch dương trắng nhợt như mặt người chết, tự nhiên mỉm cười, vẻ mặt hoạt bát hẳn lên. đứng lại giơ cánh tay còn khỏe lên bẻ nhánh . nhánh cây ấy nhú lên vài cái lộc nâu nâu đầy chất nhựa ngọt tháng Ba. Mùi hương rất thanh, chỉ hơi thoang thoảng của những cái lộc hứa hẹn của cành nở hoa mùạ xuân, hứa hẹn sống tái diễn dưới quỹ đạo mặt trởi. Likhachev nhét mấy cái lộc mơn mởn vào miệng, khẽ nhai, hai con mắt mơ màng nhìn đám cây cối mới thoát khỏi băng giá lấy lại màu sắc nụ cười nở bên mép cặp môi râu ria nhẵn nhụi.
chết với những cánh lộc thâm thâm môi. Khi quá Vosenskaia bảy vec-xta, những tên áp giải chém cách dã man khoảng cồn cát nhăn nheo, sầu thảm. Ngay lúc còn sống, chúng khoét mắt, chặt tay, xẻo mũi, cắt tai, dùng gươm băm vằm mặt . Chúng cởi quần ra rồi vừa cười vừa làm nhục cái cơ thể to đẹp và dũng của . Chúng chửi rủa chán chê cái thây què cụt máu me đầm đìa rồi tên áp giải dẫm chân lên cái lồng ngực còn rung rung, lên cái thân hình nằm vật ngửa và chém phăng nhát đứt chéo đầu.

Chương 152


Cuộc phiến loạn tràn lan như nước triều lên, những tin về cuộc bạo động truyền từ bên kia sông Đông, từ vùng thượng lưu, từ khắp nơi khắp chốn. chỉ có những khu du mục của hai trấn dấy loạn. Các trấn Sumilinskaia, Kazanskaia, Migulinskaia, Meskovskaia, Vosenskaia, Elanskaia, Ust-Khopesky đều dấy loạn. Nhiều đại đội được vội vã tổ chức. Ba trấn Karginskaia, Bokovskaia, Krasnokurskaia ràng ngả về phía bọn phiến loạn.
Làn sóng bạo động đe doạ lan cả sang hai quân khu lân cận là Ust-Medvedisky và Khopesky. Các trấn Bukanovskaia, Slasevskaia và Fedorseevskaia bắt đầu sôi sục. Ở trấn Alekseevskaia, các thôn tiếp giáp với trấn Vosenskaia bị kích động… Là thị trấn đầu quân khu, Vosenskaia trở thành trung tâm bạo động. Sau nhiều cuộc tranh cãi và thương lượng dai dẳng, tất cả quyết định giữ lại cơ cấu chính quyền cũ. Những tên -dắc nổi tiếng nhất, phần lớn còn trẻ, được bầu vào Ban chấp hành khu. Danilov, tên võ quan trong phòng pháo binh, được đặt lên làm Chủ tịch. Các trấn và các thôn thành lập những Xô viết, và kể cũng lạ, hai tiếng "đồng chí" trước kia mang tính chất lăng mạ, đến nay vẫn được dùng để xưng hô. khẩu hiệu đầy tính chất mị dân được đưa ra: "Ủng hộ chính quyền Xô viết nhưng chống cộng sản, chống bắn giết, chống cướp bóc". Và mũ lông của bọn phiến loạn phải chỉ có chiếc phù hiệu hay cái băng trắng mà có hai: trắng và đỏ bắt chéo nhau…
Kudinov Pavel, tên thiếu uý còn trẻ, mới hai mươi tám, lên nắm chức Tư lệnh liên quân các lực lượng phiến loạn thay Xuiarov.
Tên Kudinov nầy vốn thông minh, mồm mép và được thưởng cả bốn hạng huân chương thánh Gioóc. Tính tình đặc biệt nhu nhược vì thế để cho nắm cả quân khu phiến loạn trong thời kỳ giông bão như thế nầy cũng hợp, nhưng bọn -dắc lại thích ở cái tính giản dị và hồ hởi. Điều chủ yếu là cái họ Kudinov ăn rễ rất sâu đất -dắc. vốn xuất thân -dắc nên có cái thói kiêu ngạo, tự cao tự đại thường thấy ở lớp sĩ quan mới ngoi lên. Bao giờ cũng ăn mặc xềnh xoàng, tóc để dài, xén tròn đều. Lưng gù gù, giọng liến thoắng. Mặt dài, xương xương, tướng mạo nom chẳng khác gì người mu-gích, chẳng có nét gì đặc biệt.
Thượng uý Xafonov được bầu làm Trưởng phòng tham mưu với lý do duy nhất: là thằng nhát gan, nhưng chữ viết có hoa tay, học lực khá. Người ta về như thế nầy tại đại hội: Cứ cho Xafonov làm Trưởng phòng tham mưu . Ra đơn vị chiến đấu chẳng được tích gì đâu. mà chỉ huy tổn thất nhiều đấy. những gìn giữ được em mà chính cũng đời nhà ma cho mà xem. mà đánh đấm cũng chẳng khác gì thằng Di-gan làm cố đạo.
Vóc người nhắn, đầu tròn xoe, Xafonov nghe người ta nhận xét về mình như thế chỉ mỉm nụ cười sung sướng sau hàng ria nửa vàng nửa bạc, và sẵn lòng nhận ngay chức Trưởng phòng tham mưu.
Nhưng Kudinov và Xafonov chỉ hợp thức hoá những việc mà các đại đội tự động làm rồi. Trong công việc lãnh đạo, hai tên nầy bị trói chân trói tay, mà thực tế chúng cũng đủ sức điều khiển bộ máy to lớn như thế nầy và thể đuổi kịp bước phát triển vũ bão của các việc.
Trung đoàn kỵ binh số Bốn Damursky thu nhận thêm những người Bolsevich ở Ust-Khopeskaia và phần của trấn Vosenskaia, chiến đấu tiến qua loạt thôn xóm, tràn tới địa giới trấn Elanskaia rồi vượt đồng cỏ tiến dọc theo sông Đông về phía Tây.
Ngày mồng 5 tháng Ba có gã -dắc phi ngựa tới thôn Tatarsky mang theo bản báo cáo. Bọn phiến loạn trấn Elanskaia cầu cấp tốc gửi quân cứu viện. Chúng phải rút lui gần như chống cự vì đạn chẳng có mà súng . Khi chúng nã đì đẹt vài phát súng thảm hại, các chiến sĩ trung đoàn Damursky trả lời bằng những trận mưa đạn súng máy và cho hai đại đội pháo giã giò đầu chúng. Trong tình hình như thế còn đâu giờ chờ lệnh khu. Petro Melekhov bèn quyết định xuất kích với hai đại đội của . nhận quyền chỉ huy cả bốn đại đội của mấy thôn lân cận.
Sáng hôm ấy, đẫn bọn -dắc lên gò. Đầu tiên trinh sát của hai bên chạm trán với nhau như thường lệ rồi sau đó trận chiến đấu mới diễn ra.
Dưới bầu trời mùa đông u ám của ngày hôm ấy, các đại đội kỵ binh xuống ngựa tuyết bên cạnh những bờ vách đứng rất sâu trong khe núi Đỏ cách thôn Tatarsky tám vec-xta, nơi Grigori cùng Natalia cày và lần đầu tiên thú nhận với vợ là nàng. Các đội hình tản khai tiến vào vị trí. Bọn giữ ngựa dắt ngựa vào những nơi nấp. Bên dưới, Hồng quân tiến ra khỏi vùng lòng chảo rất rộng, thành ba tuyến chiến đấu. Những hình người đen đen lên khoảng đất trũng rất rộng nom chỉ còn là những điểm lấm chấm. Vài chiếc xe vận tải chạy tới gần ba đội hình tản khai. Những chiến sĩ kỵ binh làm tuyết bắn tung lên mù mịt. Vì còn cách quân địch đến hai vec-xta, quân -dắc từ từ chuẩn bị chiến đấu.
lưng ngựa con béo căng, hơi đổ mồ hôi, Petro rời khỏi chỗ mấy đại đội của trấn Elanskaia lúc nầy triển khai xong, phi tới trước mặt Grigori, coi bộ rất vui vẻ hoạt bát:
- Các em ạ! Nhớ tiết kiệm đạn đấy! Bao giờ có lệnh của tôi hãy nổ súng… Grigori, đưa đại đội của mày sang bên trái chừng năm xa-gien . Quàng lên chút! Đừng cho bọn coi ngựa đứng tụm vào chỗ đấy! - ra thêm vài cái lệnh cuối cùng rồi lấy ống nhòm ra quan sát. - Có lẽ chúng nó bố trí đại pháo ở nấm kurgan Madveev phải ?
- Tôi nhận thấy từ lâu rồi, cần ống nhòm cũng nhìn thấy được Grigori cầm lấy cái ống nhòm từ tay Petro để quan sát. Đằng sau nấm kurgan với những luồng gió xoáy ngọn, thấy đen đen vài chiếc xe vận tải, loáng thoáng những hình người xíu.
Đại đội pháo binh thôn Tatarsky mà kỵ binh gọi đùa là "bò binh, nhận được lệnh nghiêm cấm tụ tập với nhau, nhưng chúng vẫn đứng từng đám để chia đạn, hút thuốc và pho trò chế giễu nhau. Vì mất con ngựa, Khristonhia lọt vào đám bộ binh, chiếc mũ lông của ngật ngưỡng cao hơn hẳn bọn -dắc bé đến đầu người. Cái mũ ba tai của ông Panteley Prokofievich nổi bật lên đỏ lóe. Phần lớn những tên trong đám bộ binh là những lão già và những gã non choẹt. Mấy đại đội của trấn Elanskaia bố trí cách bên phải những đám hướng dương chưa cắt mọc rậm rì chừng véc-xta rưỡi. Bốn đại đội ấy có sáu trăm tên nhưng số giữ ngựa tới gần hai trăm. phần ba toàn bộ quân số đem ngựa núp sau những khoảng dốc thoai thoải của các bờ vách.
- Petro Panteleevich! - Trong các hàng bộ binh có vài gã gọi.
- Chú ý đấy trong lúc chiến đấu chớ bỏ rơi em bộ binh chúng tôi nhé!
- em cứ yên tâm! Chúng tôi bỏ rơi đâu. - Petro mỉm cười trả lời rồi nhìn những đội hình chiến đấu của Hồng quân từ từ trườn lên ngọn gò. bắt đầu nghịch nghịch ngọn roi, có vẻ nóng nảy.
- Petro, ra đây lát ! - Grigori rời khỏi đội hình chiến đấu gọi .
Petro bước tới, Grigori cau mày, với giọng ràng vừa ý:
- Trận địa bố trí hợp ý tôi đâu. Cần phải tránh mấy cái bờ vách nầy mới được. Nếu chúng nó vu hồi vào sườn tai vạ đấy? thấy thế nào?
- Mày làm sao thế? - Petro bực mình vung tay. - Bọn chúng nó bao vây chúng mình thế nào được? Tao dành đại đội làm lực lượng dự bị rồi. Hơn nữa nếu gặp tình huống nguy hiểm, mấy cái bờ vách nầy cũng có lợi. Chẳng có gì trở ngại đâu.
- Cẩn thận đấy, bạn ạ? - Grigori giọng cảnh cáo và cứ luôn luôn đảo nhanh mắt mò mẫm địa hình.
Chàng quay về đội hình chiến đấu của mình, nhìn lượt bọn -dắc. Nhiều gã còn những chiếc găng ngón và có ngón tay nữa. Chúng lo lắng nóng cả người, phải tháo ra. Có gã bối rối ra mặt, hết sửa lại thanh gươm lại thắt chặt dây lưng.
- Vị tư lệnh của chúng ta hạ mã rồi. - Fedot Bodovskov mỉm cười hơi hất hàm cách nhạo báng, chỉ Petro lúc nầy ngật ngưỡng tới gần các đội tản khai.
- Nầy ông tướng Platov (1)! - Gã cụt tay Aleksey Samin cười sằng sặc, toàn bộ vũ trang của gã có độc thanh gươm. - Gọi cho mỗi em sông Đông be vodka !
- Câm mồm , con sâu rượu nầy! Bọn Đỏ chặt nốt của cậu cái tay kia lấy gì mà đưa lên miệng? Rồi phải ra máng lợn mà rúc thôi.
- Thôi , thôi !
- Uống vào rồi cũng đến bán rẻ cái mạng đấy! - Stepan Astakhov thở dài rồi thậm chí rời tay khỏi cán gươm, đưa lên xoăn ria.
Các mẩu chuyện trao đổi nhau trong đội hình chiến đấu chẳng đúng lúc chút nào. Nhưng đến khi khẩu pháo ở sau cái kurgan Madveev vừa nổ bục ra phát trầm trầm tất cả lắng bặt ngay.
Tiếng nổ đặc sệt và rất mạnh bật ra khỏi miệng khẩu pháo như quả cầu và mãi sau mới tan ra đồng cỏ thành làn khói trắng, tiếp liền có tiếng nổ rành rọt và gọn gắt của đầu đạn. Đầu quả đạn pháo chưa tới đích nổ, cách đội hình tản khai của quân -dắc chừng nửa vec-xta. Bọc trong cái vỏ tuyết sáng rực lồm xồm như bộ lông, đám khói đen từ từ cuộn lên cánh đồng rồi rụng xuống, trải rộng ra và vào những bụi cỏ dại. Các khẩu súng máy trong các đội hình Hồng quân lập tức hoạt động. Các loạt súng máy vang lên như tiếng mõ tuần phiên ban đêm. Bọn -dắc nằm bẹp tuyết, giữa những đám cỏ dại, bên những cây hướng dương có bông, đầy lông cứng.
- Khói đen quá! Có lẽ chúng nó dùng những quả đạn Đức đấy! - Prokho Zykov ngoái nhìn Grigori, kêu lên.
Trong đại đội của trấn Elanskaia bố trí bên cạnh có tiếng nhốn nháo. Gió đưa đến tiếng kêu:
- Ông bạn đỡ đầu Mitrofan bị giết rồi!
Tên đại đội trưởng râu đỏ Ivanov, dân Rubegin, chạy dưới lằn đạn tới chỗ Petro. chùi trán bên dưới chiếc mũ lông, thở hổn hển:
- Những tuyết là tuyết! Sâu đến là sâu, rút chân lên được nữa?
- có việc gì thế? - Petro giương cao hai hàng lông mày hỏi.
- Đồng chí Melekhov ạ, tôi chợt nảy ra ý nghĩ như thế nầy nầy. Đồng chí hãy điều đạỉ đội xuống dưới kia, xuống bờ sông ấy. Lấy ở trận địa mà điều . Bảo đại đội ấy theo đường dưới ấy về tới thôn, rồi từ đấy đánh vào sau lưng bọn Đỏ. Có lẽ chúng nó bỏ các xe vận tải lại… Phải, chỗ ấy làm gì có đội hộ vệ? Chúng ta làm chúng nó hoảng lên mẻ.
Petro cảm thấy thích thú với ý nghĩ đó. ra lệnh cho nửa đại đội của nổ súng; thấy Latysev đứng thẳng đườn đưỡn bèn vẫy tay ra hiệu cho tên nầy rồi ngật ngưỡng bước tới trước mặt Grigori. cho Grigori biết ý định của mình rồi ra lệnh gọn lỏn:
- Đem nửa đại đội ! Đánh tập hậu!
Grigori cho bọn -dắc rút khỏi trận địa, xuống tới dưới khe cho chúng lên ngựa, phóng nước kiệu nhanh vòng về thôn.
Phía -dắc bắn mỗi khẩu súng trường chừng hai kẹp đạn, chúng ngừng bắn. Các tuyến tấn công của Hồng quân nằm xuống.
Các khẩu súng máy nổ ngập ngừng từng đợt. viên đạn lạc bắn bị thương con ngựa chân trắng của Marchin Samin. Con ngựa phát cuồng vùng chạy khỏi tay gã coi ngựa, lồng lên xông qua đội hình của bọn -dắc thôn Rubegin, chạy theo chân núi sang phía Hồng quân. Trúng loạt đạn súng máy giữa lúc phi như bay, nó hất bổng hai chân sau, rồi ngã dúi xuống tuyết.
- Mục tiêu, những thằng súng máy! - Mệnh lệnh của Petro được truyền qua các tuyến chiến đấu.
Bọn chúng bắt đầu nhắm bắn. Chỉ riêng những tên thiện xạ nổ súng và kết quả rất tốt. gã -dắc bé xấu xí người thôn Thượng Kripsky lần lượt hạ ba tay xạ thủ súng máy và khẩu "Macxim" bắn đến sủi bọt trong bình tán nhiệt phải câm tiếng.
Nhưng xạ thủ nầy vừa trúng đạn có người khác thay ngay. Khẩu súng máy lại tặc tặc, tiếp tục gieo những hạt giống của cái chết. Các loạt đạn nối tiếp nhau rất sát. Bọn -dắc bắt đầu buồn bực, chúng rúc xuống tuyết mỗi lúc sâu hơn. Anikey bới hết lớp tuyết xuống tới đất và cứ luôn luôn làm trò. bắn hết đạn (vẻn vẹn có tất cả năm viên trong cái kẹp đạn rỉ xanh), thỉnh thoảng lại nhô đầu lên khỏi lớp tuyết, dùng môi bắt chước rất giống tiếng kêu chi chí của những con chuột đồng hoảng sợ.
- Ac-khi-u? - Anikey nhìn cách nghịch ngợm khắp lượt những tên trong tiểu đội và kêu lên y như con chuột đồng.
Stepan Astakhov ở bên phải cười ngặt nghẽo đến chảy cả nước mắt, nhưng gã Anchip con lão "Vua phét" ở bên trái phát cáu vặc rầm lên.
- Thôi , đồ khốn kiếp! Tìm được lúc như thế nầy mà làm trò đùa?
- Ac-khi-u! - Anikey quay mặt về phía gã, trợn tròn hai con mắt, vờ làm vẻ sợ hãi.
Có lẽ thiếu đạn nên đại đội pháo của Hồng quân chỉ bắn chừng ba mươi phát rồi câm bặt. Petro có vẻ sốt ruột, đưa mắt nhìn về phía sau, về đường sống gò. phái hai gã liên lạc về thôn, ra lệnh cho tất cả những người lớn tuổi trong thôn mang chàng nạng, liềm hái, gậy gốc lên gò. Và để uy hiếp Hồng quân, cũng cho quân tản khai thành ba tuyến…
Chẳng mấy chốc dân chúng xuất đường sống gò và chạy ùa xuống dốc từng đám rất đông.
- Xem kìa, đàn quạ đen bay ra rồi kìa!
- Toàn thôn đều ra hết.
- Có lẽ trong đám có cả đàn bà?
Bọn -dắc cười đùa gọi nhau ơi ới. Phía bên nầy ngừng hẳn bắn nữa. Về phía Hồng quân cũng chỉ còn hai khẩu súng máy hoạt động và lâu lâu mới dội lên loạt đoạn súng trường.
- Tiếc , đại đội pháo của chúng nó câm họng mất rồi. Cho phát vào giữa cái đám lính đàn bà nầy nháo lên mẻ ra trò! Rồi cứ là mang váy ướt chạy về thôn! - Gã Aleksey cụt tay bằng giọng khoái trá. Có lẽ thực tâm lấy làm tiếc vì Hồng quân nã quả pháo nào vào đám đàn bà.
Đám người bắt đầu lên ngang nhau và phân ra. Chẳng mấy chốc họ dàn thành hai tuyến rất rộng rồi đứng lại.
Petro cho phép họ lên tới cách đội hình chiến đấu của bọn -dắc tầm súng. Nhưng chỉ riêng việc họ xuất cũng ràng có tác động tới Hồng quân. Các tuyến tấn công của Hồng quân bắt đầu rút xuống dưới đáy vùng lòng chảo. Sau khi trao đổi ý kiến qua quít với bọn đại đội trưởng. Petro bỏ hở sườn bên phải, điều hai tuyến của bọn -dắc trấn Elanskaia, và ra lệnh cho chúng di chuyển bằng ngựa về hướng bắc, về sông Đông để yểm hộ cho cuộc tập kích của Grigori. Ngay trước mắt Hồng quân, các đại đội tập họp bên nầy bờ vách Đỏ rồi rút xuống phía dưới, ra sông Đông.
Quân -dắc lại bắt đầu nổ súng vào những đội hình Hồng quân rút lui.
Trong khi đó, từ trong "đội dự bị" gồm toàn đàn bà, những lão già và những thằng con trai chưa thành niên, vài mụ đàn bà liều lĩnh nhất cùng bầy trẻ con đổ xô đến tuyến chiến đấu. Ả Daria nhà Melekhov cũng có mặt trong số các mụ đó.
- Petro, cho em bắn bọn Đỏ với? Em cũng biết cách dùng súng trường đấy.
Rồi là làm, ả giằng lấy khẩu carbin của Petro, quì bên đầu gối như đàn ông, tì báng súng cách vững vàng vào phần ngực, trong chỗ hõm của cái vai hẹp, nã liền hai phát.
Nhưng "đội dự bị" bắt đầu thấy lạnh, họ giậm chân, họ nhảy cỡn lên, họ hỉ mũi. Cả hai tuyến đều ngả nghiêng như bị gió lay. Má và môi bọn đàn bà xám lại. Hơi lạnh hoành hành hết sức lưu manh dưới gấu những chiếc váy rộng thùng thình. Những lão già hom hem nhất gần như chết cóng. Nhiều lão, trong đó có cả cụ Grisaka, bị xốc nách lôi ra khỏi thôn, đưa lên ngọn gò rất dốc. Nhưng khi lên tới đây đỉnh gò, chỗ đón được những làn gió cao, tiếng súng và hơi lạnh làm họ hoạt bát hẳn lên. Họ đứng trong các đội hình chiến đấu, chuyện với nhau ngơi miệng về những cuộc chiến tranh và chiến đấu xưa kia, về tính chất gian khổ của cuộc chiến tranh lần nầy, trong đó bố con em đánh giết lẫn nhau, trong đó những khẩu pháo bắn quá xa, mắt thường thể nhìn thấy được…
Chú thích:
(1) (1751 - 181 Bá tước, tướng Nga Ghet-man của dân -dắc, 1812 tấn công hậu vệ của Napoleon khi quân Pháp rút lui khỏi nước Nga, 1813 đánh bại quân Pháo ở Lion, 1814 chiếm Nêmua, rồi cùng vớt quân Đồng minh tiến vào Paris. Dân Pháp quên cả dũng cảm lẫn dã man của quân -dắc. (ND)

Chương 153



Grigori đem nửa đại đội đánh tan đoàn xe vận tải tuyến thứ nhất của trung đoàn Damursky. Tám chiến sĩ Hồng quân bị chém chết. Bắt được bốn chiếc xe chở đạn và hai con ngựa chiến. Nửa đại đội chỉ mất con ngựa bị giết và gã -dắc bị xây xát đáng kể.
Grigori rút về dọc theo sông Đông cùng với bốn chiếc xe vừa cướp được, bị ai đuổi theo. Thắng lợi làm trong lòng chàng như mở cờ. Nhưng trong khi đó cuộc chiến ngọn gò đến chỗ kết thúc. Ngay từ trước khi trận chiến mở màn, đại đội kỵ binh của trung đoàn Damursky vu hồi rất xa con đường vòng mười vec-xta rồi bất thình lình xuất ở sau cái gò và tập kích vào những tên giữ ngựa. Toàn bộ tình hình bị đảo lộn. Bọn giữ ngựa nhảy vội lên ngựa phi như bay từ dưới chân bờ vách Đỏ lên, chỉ kịp trao ngựa cho gã -dắc. Trong khi đó số còn lại thấy những lưỡi gươm sáng loà của các chiến sĩ Damursky lấp loáng đầu. Nhiều gã coi ngựa có vũ khí, thả ngựa chạy tán loạn.
Đại đội bộ binh sợ bắn nhầm quân mình thể nổ stíng được. Chúng lao mình xuống bờ vách, ào ào như những hạt đậu dốc ra từ trong cái túi, rồi leo lên bên kia, bỏ chạy còn hàng ngũ gì nữa. Phần lớn bọn kỵ binh nhận được ngựa. Chúng đua nhau phi bạt mạng về thôn, mạnh ai nấy thoát.
Lúc đầu, Petro vừa nghe thấy tiếng kêu, quay đầu nhìn lại, thấy làn sóng kỵ binh ập tới chỗ bọn giữ ngựa, bèn ra lệnh:
- Lấy ngựa! Bộ binh! Latysev? Vượt sang bên kia bờ vách!
Nhưng kịp chạy đến chỗ tên coi ngựa của . Con ngựa của được trao cho thằng còn trẻ tên là Andriuska Bakhlenov giữ. Andriuska cho ngựa phi nước đại đến trước mặt Petro Hai con ngựa của Petro và Fedot Bodovskov chạy song song bên phải nó. Nhưng chiến sĩ Hồng quân mặc chiếc áo da thuộc màu vàng mở phanh phi ngựa như bay tới bên cạnh Andriuska, quát to:
- Ông chẻ xác mày ra, lính tráng gì mày!
Rồi vung thẳng cánh chém nó nhát. Nhưng phúc bảy mươi đời thằng Andriuska, vai nó lại lắt lẻo khẩu súng trường.
Đáng lẽ chém trúng cái cổ quấn chiếc khăn quàng màu trắng của nó, thanh gươm lại lượt đánh soạt theo nòng súng, rít lên, bật khỏi tay người chiến sĩ rồi bay vụt lên thành đường vòng cung. Con ngựa của Andriuska chạy đương hăng nhảy chồm sang bên cạnh, phi vụt lên. Hai con ngựa của Petro và Bodovskov cũng vùng chạy theo…
Petro ối chà tiếng, đứng sững lại trong giây, mồ hôi lập tức vã ra đầm đìa khuôn mặt tái mét. quay đầu nhìn lại: chừng chục gã -dắc chạy về phía .
- Chúng ta khốn mất rồi! - Bodovskov kêu lên. Nỗi kinh hoàng làm mặt méo hẳn .
- Xuống dưới bờ vách, em -dắc! em, xuống bờ vách!
Petro cố tự chủ chạy tới bờ vách trước tiên rồi mặc cho mình rơi tuột theo cái vách đứng cao ba mươi xa-gien. bị vướng biết vào cái gì nên chiếc áo lông bị rách toạc từ túi ngực xuống tới gấu. Rồi đứng chồm lên, rũ lắc toàn thần như con chó. Những tên -dắc khác rơi ào ào từ phía xuống theo, vừa rơi vừa lộn nhào nom rất man rợ. Cùng lúc rơi xuống mười tên, kể cả Petro là mười hai.
kia tiếng súng vẫn đùng đùng, vẳng xuống những tiếng người kêu, tiếng vó ngựa. Trong khi đó dưới chân bờ vách những gã -dắc vừa nhào xuống cứ ra sức rũ tuyết rũ cát mũ lông cách ngớ ngẩn, có gã xát những chỗ bị đau. Marchin Samin tháo qui-lát, thổi phù phù vào cái nòng súng đầy tuyết. Thằng Manytkov con trai lão ataman thôn qua đời, còn rất ít tuổi. Nó sợ hết hồn hết vía, run bắn người lên, nước mắt ròng ròng hai bên má.
- Làm thế nào bây giờ? Petro, đưa chúng tôi chạy thôi? Chết đến nơi rồi… Chúng ta chạy đâu bây giờ? Giời ôi, chúng nó giết em ta mất.
Petro lần theo lòng khe ra sông Đông, hai hàm răng đập vào nhau lách cách. Những tên khác chạy lốc nhốc theo như đàn cừu.
Petro cố hết sức giữ chúng lại:
- Đứng lại! Ta bàn nhau … Đừng chạy! Chúng nó bắn theo đấy!
đưa tất cả bọn kia đến chỗ nước chảy hõm vào trong cái sườn vách toàn đất sét đỏ rồi cố giữ vẻ bình tĩnh, lắp bắp đề nghị:
- xuống bên dưới được đâu. Chúng nó đuổi theo em mình xa đấy… Phải ở lại đây… Tản vào các chỗ hõm… Ba cậu chạy sang phía bên nầy… Chúng ta bắn lại! Nếu bị chúng nó bao vây ở đây cũng có thể cố thủ được…
- Nhưng chúng ta nguy mất rồi! Bố mẹ ơi! em ơi! Các cho tôi ra khỏi chỗ nầy thôi? Tôi muốn… tôi muốn chết! - Thằng Manytkov lông mày trắng từ nãy vẫn khóc thút thít bỗng kêu rống lên.
Petro long hai con mắt Can-nứt của lên, bất thình lình tống quả như trời giáng vào mặt Manytkov.
Thằng bé đổ cả máu mồm máu mũi, đập lưng đánh bịch vào cái vách, làm đất lở cả xuống, hai chân lảo đảo, nhưng gào lên nữa.
- Làm thế nào mà bắn lại được? - Samin nắm lấy tay Petro hỏi. - Có được bao nhiêu đạn? Hết đạn rồi còn đâu!
- Chúng nó thả lựu đạn xuống. em ta mất mạng cả?
- Hừ, thế còn cách nào nữa? - Mặt Petro bất thần lái xanh, nước bọt sùi cả ra mép dưới hàng ria. - Nằm xuống! Tôi chỉ huy hay ai chỉ huy? Tôi bắn chết bây giờ?
Và quả vung khẩu Nagan đầu bọn -dắc.
Cái giọng khe khẽ, rin rít của lựa như đem lại sức sống cho bọn kia. Bodovskov, Samin và hai gã -dắc nữa chạy sang phía bên kia cái khe, nằm xuống chỗ hõm, còn những tên khác bố trí bên cạnh Petro.
Mùa xuân, những dòng nước nâu nâu đổ từ núi xuống vần những tảng đá thiên nhiên, để lại trong lòng khe những cái hố lớn và làm lở lớp đất sét đỏ, đào vách khe những chỗ hõm sâu. Bọn -dắc vào núp trong các chỗ đó.
Gã Anchip con lão "Vua phét" đứng khom khom bên cạnh Petro, khẩu súng trường lăm lăm tay. cứ lẩm bẩm như sang:
- Thằng Stepan Astakhov kịp nắm được đuôi con ngựa của nó còn mình kịp… Bọn bộ binh bỏ mặc chúng mình… Chúng mình nguy mất rồi, em ạ? Chúa nhìn thấy hết, chúng mình chết mất…
Từ bên vẳng xuống tiếng chân người chạy lạo xạo. Tuyết và đất vụn rơi lả tả xuống dưới khe.
- Chúng nó đấy rồi! - Petro nắm lấy tay áo Anchip khẽ , nhưng gã kia cố giằng tay ra cho kỳ được, mắt đăm đăm nhìn lên phía , ngón tay đặt cò súng.
Bên vẫn có thêm những người tới sát bờ vách.
Chỉ vẳng xuống tiếng lao xao, tiếng gọi ngựa.
"Chúng nó bàn bạc với nhau" - Petro nghĩ thầm, và tựa như tất cả các lỗ chân lông người đều nở to ra, mồ hôi lại chảy ròng ròng lưng, cái khe hõm giữa ngực, mặt .
- Nầy các , leo lên ! Đằng nào chúng tôi cũng tiêu diệt hết các ! - Bên có tiếng gọi to.
Tuyết rơi xuống nhiều hơn, nom cứ như dòng sữa trắng. Hình như có người tới gần bờ vách.
giọng khác cũng từ chỗ đó cách chắc chắn:
- Chúng nó nhảy từ chỗ nầy xuống, vẫn còn vết chân đây nầy. Chính mắt tôi trông thấy mà.
- Petro Melekhov? Leo lên !
Trong giây phút, nỗi vui mừng mù quáng làm khắp người Petro nóng ran nhứ lửa đốt. "Trong bọn Đỏ làm gì có đứa nào biết mình? em mình đấy mà! Họ đánh lui bọn Đỏ rồi!" Nhưng ngay lập tức, chính giọng ấy lại làm khẽ run lên:
- Miska Kosevoi đây. Chúng tôi đề nghị các đầu hàng hơn. Đằng nào cũng thoát được đâu?
Petro chùi cái trán ướt đẫm, lòng bàn tay còn lưu lại vệt mồ hôi hồng hồng những máu. cảm giác tê dại thẫn thờ, mấp mé với trạng thái hôn mê bất tỉnh dần dần xâm chiếm lấy Petro.
Tiếng kêu của Bodovskov vang lên man rợ:
- Chúng tôi lên nếu hứa thả chúng tôi. Bằng chúng tôi bắn lại! Các cứ mà bắt?
- Chúng tôi hứa… - Bên lặng lát rồi có tiếng trả lời.
Với cố gắng ghê gớm, Petro cố rũ cái cảm giác tê dại như mơ ngủ. Trong mấy tiếng "chúng tôi thả" cảm thấy như có hàm ý giễu cợt ngầm, bèn kêu lên bằng giọng khàn khàn:
- Lui về sau! - Nhưng chẳng còn tên nào nghe nữa.
Trừ tên Anchip trốn trong chỗ hõm, tất cả bọn -dắc đều bám vào các mô đất, leo lên .
Petro leo lên cuối cùng. Như cái thai trong lòng người mẹ, niềm ham sống thôi thúc mãnh liệt bên trong . Hành động theo lính tự vệ, còn nhớ rằng phải tháo đạn trong ô chứa đạn rồi mới bắt đầu leo lên cái vách đứng. Mắt mờ , tim nở to ra, chiếm hết lồng ngực. cảm thấy tức thở, người nặng ra như trong cơn ác mộng thời thơ ấu. giật đứt những cái khuy cổ chiếc áo quân phục cổ chui, xé rách cái cổ áo lót bẩn thỉu. Mồi hôi chảy xuống phủ nhoà cả mắt, hai tay trượt những mô đất lạnh buốt của cái vách đứng. thở khò khè bò lên cái bãi bị dẫm nát bờ khe rồi ném khẩu súng trường xuống đất, giơ hai tay lên. Những tên -dắc lên trước đứng lốc nhốc thành đám. Miska Kosevoi bước ra khỏi đám rất đông những chiến sĩ bộ binh và kỵ binh của trung đoàn Damursky, tới trước mặt . chiến sĩ Hồng quân cũng cho ngựa tới gần.
Miska tới sát Petro, khẽ hỏi, nhưng mắt vẫn dán xuống đất:
- Đánh đấm thế đủ rổi à? - đứng yên lát chờ câu trả lời rồi hỏi thêm, và vẫn nhìn xuống chân Petro - Chỉ huy chúng nó à?
Môi Petro run bắn lên. nặng nề đưa tay lên cái trán đẫm mồ hôi, cử chỉ nom mệt mỏi đến cùng cực. Hai hàng lông mi vừa dài vừa cong của Miska rung rung, cái môi mọng mọng vểnh ngược lên, đó còn lấm tấm những điểm nhiệt vì sốt rét. Khắp người Miska run lên mạnh đến nỗi có cảm tưởng như thể nào dứng vững được nữa, sắp ngã lăn ra đến nơi. Nhưng bất thình lình ngước mắt lên rất nhanh, nhìn thẳng vào tròng con mắt Petro, ánh mắt biến khác hẳn như muốn cắm sâu vào, rồi khẽ rất nhanh:
- Cởi quần áo ra!
Petro hấp tấp cởi cái áo lông ngắn, gấp lại rất cẩn thận và đặt xuống tuyết. bỏ cái mũ lông ra, tháo dây lưng, cởi chiếc áo sơ-mi màu cứt ngựa, đặt tất cả lên tà áo lông rồi bắt đầu tháo ủng, mặt mỗi lúc nhợt nhạt.
Kotliarov xuống ngựa, bước tới bên cạnh nhìn Petro. nghiến chặt hai hàm răng, chỉ sợ mình khóc oà lên.
- cởi đồ lót, - Miska rùng mình rồi khẽ và bỗng nhiên quát to giọng phá ra - Nhanh lên, cái thằng nầy?
Petro luống cuống vò đôi bít tất len vừa tháo ở chân ra nhét vào ống ủng, đứng thẳng lên, bước hai bàn chân vàng như nghệ từ chiếc áo lông ngắn ra mặt tuyết.
- Bác bạn đỡ đầu ơi! - gọi Kotliarov, môi chỉ hơi mấp máy.
Kotliarov nín thinh nhìn tuyết tan dưới hai bàn chân của Petro.
- Bác bạn đỡ đầu Kotliarov ơi, bác đỡ đầu cho con tôi…
- Bác, bác đừng xử tử tôi? - Petro van xin, nhưng thấy Miska nâng khẩu Nagan lên tới ngang ngực mình, trợn tròn hai con mắt như sắp sửa nhìn thấy vật gì chói loà và rụt đầu lại, như muốn nhảy vụt lên.
Chưa nghe thấy tiếng súng, ngã ngửa ra như bị xô rất mạnh. cảm thấy như bàn tay Miska giơ lên nắm lấy tim và lập tức vắt hết máu trong đó. Lấn cuối cùng trong đời, Petro cố đem hết sức lực, vất vả lắm mới phanh được cái cổ áo sơ-mi lót, để lộ vết đạn dưới đầu vú bên trái. lát sau máu mới từ từ rỉ trong vết thương ra và sau khi tìm thấy lối thoát, phụt lên phì phì, chảy xuống thành dòng đen như nhựa chưng.

Chương 154


Lúc trời rạng, đội trinh sát được phái đến vách núi Đỏ trở về báo tin rằng chúng tiến đến địa giới trấn Elanskaia cũng phát thấy Hồng quân và Petro Melekhov cùng mười gã -dắc bị chém nát còn nằm bờ cái vách đứng.
Grigori ra lệnh đem xe nhặt xác chết rồi sang nhà Khristonhia nghỉ nốt đêm hôm ấy. Tiếng những người đàn bà than khóc kể lể về người chết, tiếng khóc rất khó chịu của Daria đuổi chàng ra khỏi nhà. Chàng ngồi bên cái lò sưởi trong nhà Khristonhia đến khi trời bình minh, hút thuốc lá liên miên, và như sợ phải nhìn thẳng vào các ý nghĩ của mình, sợ bị ám ảnh bởi nỗi nhớ thương Petro, chàng cứ luôn tay với lấy túi thuốc. Chàng hít khói thuốc lá hắc hắc đến chướng cả bụng và với chàng Khristonhia ngủ gà ngủ gật những chuyện đâu đâu.
Trời rạng. Từ tảng sáng tuyết bắt đầu tan. Chừng mười giờ thấy ra những vũng nước con đường đầy phân bò ngựa.
Nước giọt mái xuống. Những con gà trống gân cổ gáy, cứ như trời sang xuân. Ở chỗ nào đó con gà mái cục tác bằng giọng đơn điệu như trong buổi giữa trưa oi bức.
Trong các sân gia súc, những con bò mộng kiếm chỗ dãi nắng để sưởi và cọ mình vào những dãy hàng rào. Gió thổi bay những đám lông rụng về mùa xuân những cái lưng màu gạch. Nồng nặc mùi tuyết tan hắc hắc ngai ngái. con sẻ núi xíu ức vàng vừa hót líu lo vừa đung đưa cái nhánh rụng hết lá của cây táo bên cạnh cổng nhà Khristonhia.
Grigori đứng ở cổng nhìn lên gò chờ những chiếc xe, chàng bất giác chuyển những tiếng hót líu nhíu cuả con sẻ núi sang cách dùng tiếng người bắt chước mà chàng biết từ thời thơ ấu. Trong ngày trời trở ấm như hôm nay, con sẻ núi vui vẻ liến thoắng: "Chữa cày ! Chữa cày !" Nhưng Grigori biết rằng đến những ngày băng giá, con chim sẻ đổi giọng khác và ríu rít khuyên người ta câu đại khái nghe như " ủng vào? ủng vào!". Grigori chuyển tầm mắt từ mặt đường sang con chim mùa đông nhảy tâng tâng. Con chim vẫn nhắc ngơi: "Chữa cày ! Chữa cày !". Tự nhiên Grigori nhớ lại hồi còn , những lần chàng cùng Petro chăn gà tây đồng cỏ. Hồi ấy Petro còn là thằng bé có cặp lông mày trắng phếch, cái mũi hếch lên trời lúc nào cũng bợt da. Hán bắt chước giọng gà tây rất đúng và chuyển tiếng gà kêu thành tiếng tinh nghịch của trẻ con cũng rất giỏi.
nhại tiếng chíp chíp của con gà giận dữ kêu bằng giọng rất cao: "Tất cả có ủng, mình tôi ! Tất cả có ủng, mình tôi ?" Rồi lập tức trợn tròn hai con mắt, co khuỷu tay, nghiêng người, bắt chước con gà tây già: "Khù! Khù! Khù! Khù! Ra chợ mà mua đôi ủng rách?" Những lần như thế bao giờ
Grigori cũng sung sướng cười như nắc nẻ và cố nài thêm bằng tiếng gà tây hoặc diễn lại cái cảnh ổ gà tây non ríu rít rộn ràng như thế nào khi bới thấy dưới cỏ vật gì đó, chẳng hạn miếng sắt hay mảnh vải…
***
Chiếc xe đầu tiên xuất ở cuối phố. gã -dắc bên cạnh. Tiếp theo là chiếc thứ hai, chiếc thứ ba. Grigori lau nước mắt, xua nét cười bất ngờ đến với mình kèm theo những hồi ức đúng lúc và vội vã bước về cổng nhà mình. Trong giây phút đầu tiên khủng khiếp nầy, chàng muốn ngăn cho bà mẹ đau khổ đến điên dại lại gần chiếc xe chở xác Petro. Gã Aleksey Samin bên cạnh chiếc xe đầu tiên, đầu mũ. dùng mẩu tay cụt áp chiếc mũ lông vào ngực, còn tay phải giữ cái dây cương bện bằng lông đuôi ngựa. Con mắt của Grigori dừng lại lâu mặt Aleksey mà chuyển ngay xuống chiếc xe trượt tuyết. Marchin Samin nằm cái đệm rơm, mặt ngửa lên trời, đầy máu đọng.
Cái áo quân phục cổ chui màu xanh lá cây cũng bê bết máu ngực và cái bụng lép kẹp. Chiếc xe thứ hai chở thằng Manytkov với khuôn mặt bị chém nát rúc vào trong rơm. Nó rụt đầu rụt cổ như người sợ lạnh, gáy bị đường gươm lão luyện chém băng : tóc và những miếng băng đen sì viền tròn khoảng xương sọ bị phạt ngọt.
Grigori đưa mắt nhìn chiếc xe thứ ba. Chàng nhận ra cái xác đó là ai, chỉ nhìn thấy bàn tay với những ngón tay trong như sáp ong, vàng khè vì khói thuốc lá. Bàn tay đó thõng từ xe xuống, mấy ngón tay kéo lệt sệt lớp tuyết tan còn cong lại, giữ nguyên cái dáng làm dấu phép trước khi nhận cái chết. Người chết mặc áo ca-pốt, ủng, cả cái mũ cũng được đặt ngực. Chiếc xe thứ tư vừa tới nơi Grigori nắm luôn lấy đoạn dây ở mõm con ngựa, dắt nó chạy nhanh vào trong sân. Hàng xóm láng giềng, đàn bà và trẻ con ùa vào theo. Đám người đứng xúm đông xúm đỏ bên thềm.
- Chính bác ấy đây rồi, Petro Panteleevich, con người thân của chúng ta đây rồi! Bác ấy còn sống cõi đời nầy nữa rồi! - Có người khẽ .
Stepan Astakhov bước vào cổng, đầu đội mũ. Cụ Grisaka và ba lão già nữa cũng biết từ đâu mò tới. Grigori ngơ ngác nhìn quanh.
- Chúng ta khiêng vào trong nhà thôi.
Người đánh xe nắm lấy chân Petro, nhưng đám người bỗng tránh ra, kính cẩn nhường lối cho bà Ilinhitna ở trong ngưỡng cửa bước ra.
Bà nhìn lên chiếc xe trượt tuyết. Mặt bà tái nhợt như mặt người chết từ trán xuống tới má, mũi và xuống tận cằm. Ông Panteley Prokofievich run rẩy xốc nách bà. Dunhiaska là người đầu tiên gào lên. Lập tức khắp thôn có tới hàng chục chỗ khóc hoà theo. Daria mở cửa đánh rầm, nhảy ra thềm, gục xuống chiếc xe trượt tuyết, đầu tóc rũ rượi, mặt sưng húp.
- Petro quí! Petro, của em! Đứng dậy ? Đứng dậy .
Mặt Grigori tối sầm lại.
- Tránh ra, chị Daria! - Chàng còn lý trí nữa, quát lên bằng giọng man rợ và suy nghĩ phải trái gì cả, đẩy luôn vào ngực Daria.
Ả ngã lăn xuống đống tuyết. Grigori ôm nhanh lấy dưới nách Petro, người đánh xe nắm lấy hai cổ chân còn giầy ủng, nhưng Daria vẫn bò lồm cồm theo lên thềm, nắm lấy hai bàn tay đông cứng thể co lại được nữa của chồng, hôn lấy hôn để.
Grigori đưa chân đạp ả ra và cảm thấy rằng chỉ thêm giây là mình hoàn toàn làm chủ được mình nữa. Daria mê man bất tỉnh, Dunhiaska giật mạnh hai tay Daria, áp đầu Daria vào ngực mình.
Trong bếp có cái khí chết lặng của nhà có người kế tự. Petro nằm dưới đất, người lại cách lạ lùng, cứ như bị phơi khô đét. Mũi nhọn hoắt, hàng ria màu lúa mạch sẫm lại, toàn khuôn mặt dài dài nom nghiêm khắc nhưng đẹp ra. Hai bàn chân giầy ủng đầy lông lá thòi ra bên dưới hai sợi dây buộc ống quần. Người dần dần tan giá, nên bên dưới tụ lại vũng nước hồng hồng. Các xác chết ban đêm bị đông cứng càng ấm lại càng xông lên nồng nặc mùi máu mặn mặn và mùi xác chết ngọt lợm như cúc thỉ xa.
Ông Panteley Prokofievich xuống dưới hiên nhà kho bào những tấm ván làm săng. Mấy người đàn bà nhốn nháo ở phòng trong bên cạnh Daria lúc nầy vẫn chưa tỉnh lại. Thỉnh thoảng từ trong đó lại vẳng ra tiếng nức nở the thé như hoá rồ, rồi lát sau nghe thấy cái giọng rủ rỉ thao thao như nước suối của bà mối Vasilixa sang "chia" buồn. Grigori ngồi trước mặt , chiếc ghế dài. Chàng vừa cuốn điếu thuốc vừa nhìn khuôn mặt chung quanh vàng ệch của Petro, nhìn hai bàn tay với những cái móng tròn tròn xanh tím. Chàng cảm thấy rằng giữa mình với thằng có chia cách lạnh nhạt rất lớn. Lúc nầy Petro còn là người nhà nữa mà chỉ là người khách qua chơi ít bữa và sắp tới lúc chia tay. lãnh đạm nằm áp má xuống đất như chờ đợi cái gì với nụ cười huyền bí ngưng đọng với hàng ria màu lúa mạch. Và sáng mai, vợ và mẹ sửa soạn cho vượt chặng đường cuối cùng.
Ngay từ chiều, mẹ nấu cho ba nồi gang nước ấm, vợ sắp sẵn cho bộ đồ lót sạch cùng với cái quần ngựa và chiếc áo quân phục sạch nhất. Grigori, thằng em ruột của lau rửa cái thân hình trần truồng biết thẹn và từ nay thuộc về nữa. Người ta mặc những quần áo ngày hội cho và đặt lên cái bàn. Rồi Daria để vào hai bàn tay rộng bè bè, giá băng của , hai bàn tay hôm qua còn ôm ấp ả, cây nến từng chiếu sáng hai vợ chồng ả trong nhà thờ, khi hai người quanh cái đài giảng đạo. Thế là gã -dắc Petro Melekhov sẵn sàng lên đường tới nơi bao giờ trở về thăm nhà xưa nữa.
" chết ngay ở nơi nào bên Phổ còn hơn là ở đây, trước mắt mẹ già!" - Grigori thầm trách . Chàng đưa mắt nhìn cái xác chết, bất giác tái mặt : giọt nước mắt chảy lăn tăn từ má Petro xuống hàng ria chảy xệ. Grigori thậm chí nhảy chồm dậy, nhưng sau khi nhìn kỹ chàng thở dài nhõm cả người: đó phải là giọt nước mắt của người chết mà chỉ là cái bờm tóc của Petro tan băng giọt xuống trán, và giọt nước từ từ lăn xuống má.

Chương 155


Theo quyết định của tên tư lệnh liên quân các lực lượng của vùng Đông Thượng, Grigori Melekhov được bổ làm trung đoàn trưởng trung đoàn trấn Vosenskaia. Chàng chỉ huy mười đại đội -dắc Karginskaia. Bộ tư lệnh ra lệnh cho chàng là trong bất kỳ hoàn cảnh nào cũng phải đánh tan chi đội Likhachev và đuổi chi đội đó ra khỏi địa giới Quân khu để có thể phát động tất cả các thôn ven sông Tria thuộc hai trấn Karginskaia và Bokovskaia.
Ngày mồng bảy tháng Ba, Grigori cho bọn -dắc xuất phát.
Tuyết gò tan, lộ trần những khoảng đất đen sì. Chàng đứng đó nhìn tất cả mười đại đội tiến qua trước mặt mình. Bên cạnh con đường, chàng nghiêng nghiêng người ngồi yên với cái lưng gù gù tay ghìm chặt dây cương, giữ con ngựa hăng máu. Các đại đội của các thôn ven sộng Đông: Datky, Olsansky, Merkulov, Gromkovsky, Semenovsky, Rubinsky, Vodiansky, Lebirgi, Eric lần lượt tiến qua trong đội hình hành quân hàng dọc.
Grigori đưa găng tay lên vuốt hàng ria đen, phập phồng cái mũi diều hâu, thầm gườm gườm nhìn theo từng đại đội dưới hai hàng, lông mày vươn rộng như cánh chim. Hàng ngàn vó ngựa bê bết những bùn nhào nhào lại lớp tuyết nhão nâu nâu. Trong khi cưỡi ngựa qua, những gã -dắc quen biết cũ mỉm cười với Grigori. Khói thuốc lá lập lờ tầng tầng lớp lớp và tan dần phía những chiếc mũ lông. Những con ngựa bốc hơi ngùn ngụt.
Grigori vào đại đội cuối cùng. Tiến được chừng ba vec-xta gặp trinh sát của đại đội. Gã hạ sĩ chỉ huy đội trinh sát cho ngựa chạy tới trước mặt Grigori:
- Bọn Đỏ rút lui con đường Trucarin!
Chi đội Likhachev nhận chiến. Nhưng Grigori điều ba đại đội -dắc vòng ra vu hồi rồi đem các đại đội còn lại đánh thốc lên, vì thế ngay ở Trucarin Hồng quân bắt đầu vứt bỏ những xe vận tải và những hòm đạn. Ở chỗ đầu con đường vào Trucarin, đại đội pháo của chi đội Likhachev sa lầy dưới sông bên cạnh ngôi nhà thờ bé, tiều tụy. Các chiến sĩ coi ngựa chặt đứt dây thắng, phi ngựa qua khu rừng quanh thôn, về Karginskaia.
Quân -dắc phải chiến đấu gì cả, vượt liền mười lăm véc-xta từ Trucarin đến Karginskaia. Ở bên phải chút, phía sau Yaxenovka, trinh sát địch có lần bắn vào các đội trinh sát của trấn Vosenskaia, nhưng tất cả chuyện đánh đấm chỉ đến thế rồi thôi. Bọn -dắc bắt đầu đùa. "Chúng ta tiến thẳng tới Novocherkask cho mà xem!"
Việc chiếm được đại đội pháo làm Grigori mừng rơn. "Đến những cái khoá hậu chúng nó cũng chẳng kịp phá", - chàng nghĩ thầm, có ý coi khinh. Mấy khẩu pháo sa lầy được dùng bò kéo lên. Các pháo thủ được lập tức tuyển ngay trong các đại đội. Mỗi khẩu pháo có hai cặp ngựa kéo, khẩu nào cũng có cỗ ngựa dự bị. nửa đại đội được chỉ định kèm với đại đội pháo làm nhiệm vụ yểm hộ.
Đến lúc trời hoàng hôn bọn -dắc bôn tập chiếm được trấn Karginskaia. phần chi đội Likhachev bị bắt làm tù binh cùng với ba cỗ pháo cuối cùng và chín khẩu súng máy nặng. Số chiến sĩ Hồng quân còn lại kịp cùng với Uỷ ban cách mạng Karginskaia chạy qua các thôn theo hướng trấn Bokovskaia.
Suốt đêm mưa tầm tã. Đến gần sáng các khoảng đất trũng và các khe núi đều đầy nước. Đường sá lại được nữa, mỗi vũng nước đều là cái bẫy. Tuyết sũng nước sụt đến mặt đất. Ngựa luôn luôn trượt chân, người mệt nhoài.
Hai đại đội dưới quyền chỉ huy của tên thiếu uý Ermakov Kharlampi được Grigori phái truy kích quân địch rút lui, bắt được gần ba chục chiến sĩ Hồng quân bị rớt lại trong hai thôn nằm sát nhau Latysevsky và Vitlogudovsky. Đến sáng tù binh bị giải về Karginskaia.
Grigori ở ngôi nhà rất lớn của lão nhà giàu địa phương tên là Kargin. Tù binh bị dồn vào sân để trình diện với chàng, Ermakov vào phòng Grigori, chào chàng:
- bắt được hai mươi bảy tên Đỏ. Cần vụ dắt ngựa đến cho đồng chí rồi. Đồng chí có ra bây giờ ?
Grigori thắt dây lưng ra ngoài áo ca-pôt, tới trước gương chải lại mái tóc xoã dưới chiếc mũ lông rồi mới quay lại nhìn Ermakov:
- Chúng ta ra thôi. Lập tức xuất phát ngay. Chúng ta tổ chức cuộc mít-tinh ngoài quảng trường rồi lên đường.
- Cần gì phải mít-tinh! - Ermakov nhún vai mỉm cười. - có mít-tinh em cũng lên ngựa cả rồi. Đấy, đồng chí xem kìa? Chẳng phải là em Vosenskaia kéo đến đây rồi hay sao?
Grigori nhìn qua cửa sổ. Vài đại đội tiến qua thành hàng tư, đội ngũ rất nghiêm chỉnh. Các chiến binh đều như được lựa chọn, ngựa được chải chuốt như trong cuộc duyệt binh.
- Ở đâu đến thế nầy? Quỉ quái nào lôi chúng nó ở đâu về thế nầy? - Grigori sung sướng lắp bắp và vừa chạy ra vừa đeo gươm.
Ermakov đuổi kịp chàng ở cổng.
Ra đến cửa hàng rào tên đại đội trưởng đại đội đầu tiên cũng vừa tới. cung kính giữ bàn tay mép chiếc mũ lông, dám chìa tay ra bắt tay Grigori.
- Đồng chí là đồng chí Melekhov?
- Chính tôi. Đồng chí ở đâu đến thế?
- Xin đồng chí nhận cho chúng tôi gia nhập đơn vị của đồng chí. Chúng tôi xin sát nhập với các đồng chí. Đại đội của chúng tôi vừa thành lập đêm hôm qua. Đây là đại đội của thôn Likhovidov, còn hai đại đội kia là của thôn Grachev, thôn Ackhipovka và thôn Vaxilevka.
- Đồng chí hãy đưa em -dắc ra quảng trường. Ngoài ấy sắp họp mít-tinh ngay bây giờ.
Gã cần vụ (Grigori lấy Prokho Zykov làm cần vụ) dắt ngựa đến cho chàng, thậm chí giữ hộ cả bàn đạp. Gần như chạm vào mũi yên và bờm ngựa, Ermakov nhảy thoắt lên yên với cả cái thân hình xương xương rắn chắc như rèn bằng thép. cho ngựa bước tới và vừa sửa lại tà áo ca-pốt yên bằng động tác quen thuộc, vừa hỏi:
- Tù binh giải quyết như thế nào bây giờ?
Grigori ngả hẳn người yên xuống sát mặt Ermakov, cầm lấy cái khuy áo ca-pốt của … Trong con mắt của chàng tóe ra những tia hung hung, nhưng dưới hàng ria, môi chàng vẫn mỉm cười, nụ cười tuy có phần man rợ, nhưng dù sao cũng vẫn là nụ cười.
- Ra lệnh giải Vosenskaia. Hiểu chưa? Nhưng đừng cho chúng nó quá nấm kurgan kia? - Chàng vung chiếc roi ngựa về phía nấm kurgan rồi thúc ngựa.
"Món đầu tiên bắt chúng nó trả cho Petro". - Chàng vừa nghĩ thầm vừa cho ngựa chạy nước kiệu và hình như có lý do gì, tự nhiên quất cho con ngựa roi vào mông, hằn lại con lươn trắng trắng.