Chương 112


Sau khi Miska rồi, mấy chàng -dắc còn ngồi lại lát nhưng ai gì nữa. Tiếng chuông báo động vẫn dội xuống ầm ầm thôn xóm, mấy vuông cửa sổ trong nhà rung cả lên.
Kotliarov nhìn qua cửa sổ. Dưới ánh nắng ban mai, nhà kho in cái bóng mờ mờ mặt đất. Sương rơi lấm tấm hoa râu lớp cỏ loăn xoăn như lông cừu. Ngay qua lớp kính, bầu trời vẫn lên mênh mông, xanh ngắt. Kotliarov đưa mắt nhìn cái đầu rối như bòng bong rũ xuống của Khristonhia và :
- Hay chưa biết chừng mọi việc chỉ đến đây là kết thúc. Bọn ở Migulinskaia đánh tan chi đội Xích vệ rồi giở thêm trò gì nữa đâu?
- Đâu có chuyện như thế… - Grigori ngọ nguậy, - ngồi lên lưng cọp rồi còn xuống sao được nữa! Thế nào, chúng ta ra họp việc làng chứ?
Kotliarov với tay lấy chiếc mũ cát-két, hỏi để cố đánh tan mối nghi ngờ của mình:
- Thế nào các cậu, hay đích thực chúng mình biến thành những thanh sắt rỉ rồi? Tuy Miska có nóng nảy, nhưng cậu ấy suy nghĩ xác đáng đấy… Cậu ấy trách chúng mình.
ai trả lời . Ba người lặng lẽ ra bãi họp.
Kotliarov vừa vừa suy nghĩ rất lung, hai con mặt cứ dán xuống chân. bị dày vò đau khổ vì thấy mình làm trái lương tâm, theo đúng con đường mà ý thức của mình chỉ ra. Lẽ phải thuộc về phía "Bồi" và Miska: đáng là phải ra ngay chứ trù trừ như thế. Những lý lẽ mà cố nặn trong óc ra để tự bào chữa đều có gì vững vàng và giọng châm biếm, chín chắn từ trong đáy lòng ra dẫm nát ngay các lý lẽ đó như vó ngựa dẫm lên ván băng phủ vũng nước. Điều duy nhất mà Kotliarov quyết định như đinh đóng cột là chạy sang bên Bolsevich ngay trong trận đầu. Quyết tâm ấy chín muồi trong lòng ngay đường ra bãi họp, nhưng cả Grigori lẫn Khritonhia đều được Kotliarov cho biết về điều đó, vì mơ hồ hiểu rằng hai người có những cảm xúc khác mình và ở nơi rất sâu trong ý thức dè chừng về phía họ. Cả ba đều bác bỏ ý kiến của "Bồi", đều ra , bằng cách viện cớ gia đình, nhưng đồng thời cả ba đều biết rằng cái lý lẽ ấy nặng đồng cân, và thể bào chữa cho mình được. Trong lúc nầy từng người đều cảm thấy hổ thẹn, mỗi người theo kiểu khác nhau, trước mặt hai người kia, như mình làm việc xấu xa, đáng nhục. Ba người ngậm tăm giờ lâu. Nhưng khi tới trước cửa nhà Mokhov, Kotliarov chịu nổi cái khí chết lặng quá khó chịu ấy nữa, bèn như lên án bản thân mình và hai bạn.
- Chẳng cần giấu giếm làm gì: ở mặt trận về còn là những thằng Bolsevich, nhưng bây giờ trở thành những kẻ trùm chăn rồi! Mặc ai đánh nhau thay mình đánh, còn mình cứ ở nhà với vợ
- Tôi nện nhau chán rồi, bây giờ để người khác thử nếm mùi,- Grigori quay lại .
- Sao thế, chúng nó… giở trò cướp bóc mà chúng mày lại phải theo chúng nó hay sao? Xích vệ gì mà lại như thế? Hiếp đàn bà, cướp phá của người khác. Trong chuyện nầy phải nhìn cho mới được. Nếu mù quáng đâm đầu vào góc tường ngay.
- Thế chính mắt cậu được nhìn thấy những chuyện như thế à, Khristonhia? - Kotliarov hỏi giọng gay gắt.
- Thiên hạ như thế.
- A… a… thiên hạ…
- Thôi ! Bọn mình ở đây chúng nó nghe được rồi đấy.
Bãi họp như nở hoa với những nẹp quần và mũ cát-két -dắc, thỉnh thoảng mới thấy chiếc mũ lông đen lổm xổm. Chỉ thấy toàn những lão già cùng những gã -dắc ở tuổi ra trận hoặc trẻ hơn chút. Những người già nhất chống gậy đứng lên hàng đầu, các bồi thẩm danh dự, các uỷ viên hội đồng nhà thờ, những người đỡ đầu các trường học, lão trùm trưởng. Ông già Melekhov đứng cạnh lão thông gia Miron Grigorievich. Cụ Grisaka chống chiếc gậy có rất nhiều mấu đứng trước mặt hai người trong chiếc áo lễ phục màu xám có đeo huân chương. Đứng cùng hàng với hai nhà thông gia có lão Apdeit "Vua phét" mặt đỏ như quả táo. Matvey Kasulin, Ackhip Bogatyrev, lão Atepin "cha cha" với chiếc mũ cát-két -dắc. Xa chút nữa là những bộ mặt quen thuộc đứng sát nhau thành hàng rào hình bán nguyệt: Egor Sinilin râu ria xồm xoàm, Yakov "Móng lừa", Andrey Kasulin, Nicolai Kosevoi, gã Borsev lêu đêu như cây sào, Anikey, Marchin Samin, tên chủ nhà máy xay lùn choằn choằn. Gromov, Yakov, Koloveydin, Merkulov, Fedot Bodosov, Ivan Tomilin, Epichan Marsaev, Dakha Korolev, gã Anchip, con trai lão Apdeit "Vua phét", gã bé mũi hếch.
Trong khi ngang qua bãi, Grigori trông thấy Petro, chàng, đứng ở bên kia vòng người. Petro mặc chiếc sơ-mi nhà binh có đeo hai cái dây huân chương thánh Gioóc màu da cam và đen, pha trò với gã cụt tay Aleksey Samin. Bên trái là thằng Mitka nhà Korsunov với hai con mắt xanh lè. Mitka hút nhờ lửa điếu thuốc của Prokho Zykov. Prokho trợn tròn cặp mắt bò, chúm môi giúp Mitka thổi lửa. Bọn -dắc trẻ tuổi đứng túm tụm ở phía sau. Giữa vòng người có kê chiếc bàn ngật ngưỡng, cả bốn chân bàn đều lún xuống chất đất mềm chưa khô. Viên chủ tịch Uỷ ban cách mạng thôn Naza ngồi sau chiếc bàn, bên cạnh có tên trung uý mà Grigori quen mặt đứng tì tay lên mặt bàn. đội chiếc mũ màu cứt ngựa có dính phù hiệu, mặc chiếc áo ngắn có đeo lon và cái quần ngựa hẹp ống màu kaki.
Viên chủ tịch Uỷ ban cách mạng với biết những gì, vẻ mặt như ngượng ngùng. Viên trung uý hơi khom lưng, ghé cái tai vểnh rất to vào sát chòm râu của Naza, chú ý nghe. Bãi họp chìm trong tiếng rào rào khe khẽ như tổ ong. Dân chúng -dắc chuyện gẫu, pha trò với nhau, nhưng mặt ai cũng có vẻ căng thẳng.
người chờ mãi chịu được nữa kêu lên bằng giọng rất trẻ:
- Bắt đầu thôi! Còn chờ gì nữa? Mọi người đến gần đủ rồi!
Tên sĩ quan thung dung đứng thẳng dậy, bỏ mũ cát-két xuống và bắt đầu cách giản dị như trong gia đình:
- Kính thưa các cụ bô lão và em -dắc cựu chiến binh? Các cụ và em được nghe tin ở thôn Setrakov vừa xảy ra chuyện gì chưa?
- Ai đấy? Dân ở đâu thế? - Khristonhia hỏi giọng ồm ồm.
- Người trấn Vosenskaia, vùng Chernaia tên là Sondatov phải… - Có người trả lời.
- Ở Setrakov, - Viên trung uý tiếp, - có chi đội Xích vệ kéo đến. Quân Đức chiếm được Ukraina và trong khi tiến về Quân khu sông Đông đánh bật chúng ra khỏi đường sắt. Chúng định tràn qua khu du mục của trấn Migulinskaia. Sau khi chiếm đóng thôn, chúng bắt đầu cướp bóc bà con -dắc, cưỡng dâm chị em phụ nữ -dắc, bắt bớ trái phép và giở những trò khác nữa. Khi các thôn chung quanh được biết tin về những việc xảy ra, em -dắc cầm vũ khí tấn công bọn ăn cướp. Chi đội của chúng bị tiêu diệt nửa, còn nửa bị bắt làm tù binh. Bà con ở Migulinskaia thu được số chiến lợi phẩm rất lớn. Hai trấn Migulinskaia và Kazanskaia vứt bỏ gông xiềng của chính quyền Xô viết cổ mình. Bất kể già trẻ lớn bé, người -dắc vùng lên bảo vệ sông Đông êm đềm. Ở Vosenskaia, Uỷ ban quân cách mạng bị tống cổ rồi, ataman trấn được bầu lên. Phần lớn các thôn đều như thế.
Khi viên trung uý đến đây, các bô lão nhôn nhao nhưng họ vẫn cố giữ to.
- Đâu đâu cũng tổ chức đội ngũ. Bà con ta ở đây cũng cần phải tổ chức các em ở mặt trận về thành chi đội để bảo vệ trấn nhà, chống cuộc xâm nhập mới của những đám cướp dã man đó. Chúng ta phải lập lại chế độ cũ của chúng ta. Chúng ta cần đến chính quyền của bọn đỏ, nó chỉ đem lại dâm loạn thối tha chứ chẳng làm gì có tự do! Chúng ta thể nào cho phép bọn mu-gích làm nhục vợ con chị em chúng ta, phỉ báng đức tin chính giáo của chúng ta, xúc phạm đến các giáo đường thiêng liêng của chúng ta, cướp bóc gia tài điền sản của chúng ta… Có phải thế , thưa các cụ bô lão?
Bãi họp rung lên dưới những tiếng hô đồng thanh: "Đúng lắ... ắm!". Tên trung uý bắt đầu đọc bản kêu gọi quay rô-nê-ô. Viên chủ tịch bỏ quên biết tờ giấy gì bèn đứng dậy bước ra khỏi bàn. Đám người lắng nghe, ai hé răng lời nào. Bọn cựu chiến binh ở phía sau thẫn thờ chuyện gẫu với nhau.
Tên sĩ quan vừa bắt đầu đọc, Grigori rời khỏi đám đông, từ từ về phía góc nhà lão cố đạo Visarion để về nhà. Miron Grigorievich nhìn thấy chàng bỏ , bèn hích khuỷu tay vào sườn ông Panteley Prokofievich.
- Ông xem kìa! Cậu hai nhà ông bỏ rồi kìa?
Ông Panteley Prokofievich khập khiễng bước ra khỏi đám đông, cất tiếng gọi, giọng nửa như van lơn, nửa như ra lệnh.
- Grigori?
Grigori bước thêm nữa, nhưng chỉ đứng nghiêng nghiêng người mà nhìn lại.
- Quay lại con!
- Sao lại bỏ ! Quay lại đây! - Có những tiếng gọi vang lên cùng với những khuôn mặt quay về phía Grigori, san sát như bức tường.
- Trước kia từng là sĩ quan cơ đấy!
- Có gì mà cũng lên cái mặt?
- Chính thằng ấy theo chúng nó rồi đấy!
- Nó cũng từng uống máu bà con -dắc…
- Đồ Đỏ!
Grigori nghe thấy tất cả những tiếng hò la đó. Chàng nghiến răng đứng nghe, có vẻ tự đấu tranh với chính mình, và mọi người có cảm tưởng như chàng sắp sửa bỏ ngoái cổ lại nữa.
Ông Panteley Prokofievich và Petro thở dài nhõm khi thấy Grigori lảo đảo quay lại với đám người, nhưng mắt cứ dán xuống đất. Các bô lão vui hẳn lên lão Miron Grigorievich nhà Korsunov được bầu ngay tại chỗ làm ataman thôn cách nhanh chóng lạ lùng. Lão bước ra giữa vòng người, những điểm tàn hương lấm tấm khuôn mặt trắng bệch của lão xám ngoét trong khi lão nhận ở tay tên ataman cũ cái "na-xê-ca", tức là cái gậy đầu bịt đồng tượng trưng cho chức quyền ataman. Từ trước đến nay lão từng được làm ataman bao giờ đâu. Lúc được lựa chọn, lão còn giả dạng từ chối, viện cớ trình độ văn hoá thấp mà xứng đáng được hưởng vinh dự đó. Nhưng các bô lão nhao nhao kêu lên hoan nghênh lão:
- Cứ nhận lấy cái "na-xê-ca" ! Đừng từ chối nữa, ông Grigorievich!
- Ông là ông chủ hộ vững nhất thôn nầy đấy.
Nhưng chớ có đem tiền nong tài sản của thôn tiêu hết đấy!
- Cẩn thận đấy, chớ có đem tiền quĩ của thôn uống rượu hết sạch như lão Semion đấy.
- Chà-chà… lão nầy rồi cũng đem uống rượu hết cho mà xem!
- Nhà lão còn có cái để mà bắt đền!
- Nếu thế chúng ta lột da lão như lột da cừu!
Việc bần bán được làm xong nhanh như chớp, nhanh cách chưa từng thấy, cũng như các diễn biến của cái tình thế nửa chiến tranh, vì thế Miron Grigorievich nhận lời, cần mọi người nài ép quá nhiều. Việc bầu ataman lần nầy khác hẳn trước kia. Xưa kia, viên ataman trấn thường triệu tập các trưởng xóm tới, bầu ra những ứng cử viên, nhưng hôm nay chỉ vung tay cái: "Ai bầu cho ông Korsunov, xin mời bước sang bên phải". Tất cả đám người đều chạy ùa sang bên phải, riêng mình gã thợ chữa giầy ủng Zinovi, vốn có tư thù với lão Korsunov, là cứ đứng nguyên chỗ cũ, như gốc cây cháy ngoài bãi cỏ hoang ven sông.
Mồ hôi mồ kê đầm đìa. Miron Grigorievich còn chưa kịp hấp háy con mắt người ta dúi vào tay lão cái gậy ataman. Người ta réo vào tai lão từ xa và ở ngay bên tai lão:
- Sửa soạn khao !
- Cả thôn đều bầu cho ông đấy.
- Phải đổ rượu ra ăn mừng chầu ra trò mới được?
- Bế tung ông ataman lên nào?
Nhưng viên trung uý cắt đứt ngay những tiếng hò la để khéo léo lái cuộc họp sang giải quyết những vấn đề thực tế. nêu vấn đề bầu đội trưởng chi đội, và có lẽ ở Vosenskaia từng nghe đến Grigori, nên có ý nịnh Grigori cũng như dân trong thôn:
- Tôi hy vọng có được người chỉ huy là sĩ quan. Như vậy trong chiến đấu dễ dành được thắng lợi hơn, đồng thời giảm bớt được tổn thất. Nhưng trong thôn bà con đây thiếu gì hùng. Thưa bà con tôi dám ép bà con theo ý kiến của tôi, mà chỉ xin lấy tư cách cá nhân đề cử với bà con thiếu uý Melekhov.
- Melekhov nào cơ chứ
- Chúng tôi có những hai Melekhov cơ.
- Viên sĩ quan liếc mắt nhìn qua đám người rồi nhìn chằm chằm vào Grigori cúi gầm mặt đứng phía sau, mỉm cười kêu lên:
- Grigori Melekhov! Bà con trong thôn ta ý kiến ra sao?
- Đúng đấy!
- Xin nhận lời cho!
- Grigori Panteleevich? Tay ấy cừ lắm đấy!
- Bước ra giữa ! Ra !
- Các cụ bô lão muốn xem mặt cái?
Bị đẩy sau lưng, Grigori đỏ mặt bước vào giữa vòng người, hai con mắt gườm gườm nhìn quanh như con thú bị vây bắt.
- hãy chỉ huy con cái chúng tôi? - Lão Matvey Kasulin chống mạnh cái gậy xuống đất và làm nhanh dấu phép. - hãy chỉ huy và lãnh đạo chúng nó, để cho dưới quyền , chúng nó có bầy có đội như đàn ngỗng có được con đầu đàn tốt. hãy che chở chúng nó như con ngỗng đầu đàn canh gác, che chở cho lũ ngỗng con khỏi bị thú dữ và con người làm hại! còn có thể được thưởng bốn huân chương nữa đấy, cầu Chúa che chở cho ?
- Ông Panteley Prokofievich, con trai ông ra con trai!
- Nó có cái đầu đáng giá ngàn vàng đấy? Nó khôn ngoan ranh ma lắm, cái thằng chó đẻ!
- Nầy con quỷ thọt kia, ít nhất cũng mang phần tư thùng ra đây?
- Ha-ha-ha? Chúng ta uống chầu ăn mừng?
- Thưa các cụ bô lão? Xin yên lặng chút! Hay là chúng ta cần hỏi ý kiến nữa, cứ chỉ định lấy hai ba bản danh sách có được ? Nếu để tự nguyện mỗi người đều có thể cũng được mà cũng được…
- ba năm?
- Năm năm?
- Hãy lấy tình nguyện!
- Hãy cứ tự mày mày , có ai… giữ mày đâu?
Tên trung uý biết những gì với lão ataman có bốn lão già ở đầu thôn bước tới gần . Trong bọn có lão loắt choắt, mõm có cái răng nào, biệt hiệu là "Cái nấm còi". Lão vốn nổi tiếng vì suốt đời chỉ thích thưa kiện. Lão đánh xe ra toà nhiều lần đến nỗi con ngựa cái lông trắng duy nhất trong nhà lão thuộc làu con đường lên đó. Lão tu rượu bí tỉ xong, nằm vật lên cái xe, kêu the thé bằng cái giọng cao như giọng con nít: "Lên toà", thế là con ngựa tự động cất bước chạy đúng đường lên trấn… "Cái nấm còi" sửa lại cái mũ , bước tới gần viên trung uý.
Ba lão kia đến đứng bên cạnh. Trong ba lão nầy có lão là Gerasim Bondyrev, nhà có của ăn của để được tất cả mọi người kính trọng. Bất chấp các đức tính cần thiết của người mồm mép, "Cái nấm còi" kéo áo viên trung uý trước:
- Bẩm quan lớn!
- Cụ cần gì thế, thưa cụ bô lão? - Tên trung uý ân cần cúi xuống, ghé cái tai rất to, dái tai rất dầy.
- Bẩm quan lớn, xem ra quan lớn còn chưa biết được nhiều về cái thằng cùng thôn với chúng tôi mà quan lớn vẫn chỉ định làm đội trưởng. Vì thế bô lão chúng tôi khiếu nại về quyết định ấy của quan lớn, mà chúng tôi có quyền làm như thế. Chúng tôi công nhận nó?
- công nhận như thế nào? Có vấn đề gì thế?
- Vấn đề là chúng tôi làm thế nào tin được nó, khi chính nó tham gia Xích vệ, làm chỉ huy bên chúng nó, nó bị thương nên mới ở bên ấy về nhà được hai tháng nay?
Tên trung uý đỏ mặt. Máu dồn lên làm hai tai như căng mọng ra.
- Nhưng thể như thế được! Tôi chưa từng nghe như thế bao giờ… Chưa có ai đến tai tôi về chuyện ấy…
- Đúng đấy, nó có theo bọn Bolsevich , - Gerasim Bonđyrev chứng thực lời "Cái nấm còi", giọng nghiêm khằc. - Chúng tôi tín nhiệm nó đâu!
- Phải thay nó mới được! Ngài có biết bọn thanh niên -dắc chúng nó bảo sao ? Chúng nó bảo: "Thằng ấy phản bội chúng ta trong trận đầu cho mà xem!"
- Thưa các cụ bô lão? - Tên trung uý kiễng chân kêu lên. Thằng cha giảo quyệt tránh bọn -dắc vừa ở mặt trận về mà chỉ với bọn bô lão - Thưa các cụ bô lão! Chúng ta vừa chọn thiếu uý Grigori Melekhov làm người chỉ huy chi đội, nhưng làm như thế có vướng vấp gì ? Vừa đây có người cho tôi biết rằng hồi mùa đông chính ta còn đứng trong hàng ngũ Xích vệ. Các cụ có thể tín nhiệm ta, trao con cháu các cụ cho ta được ? Còn em cựu chiến binh, em có thể yên tâm theo người chỉ huy như thế được ?
Bọn -dắc ngớ người ra, lặng lát. Rồi bất thần những tiếng la thét cùng dậy lên và làm thế nào hiểu được lời nào trong tất cả những tiếng họ hét đó. Mãi đến khi người ta gào chán, tất cả lại lặng , lão Bogatyrev lông mày xâu róm mới bước vào giữa vòng người. Lão bỏ mũ chào tất cả mọi người rồi đưa mắt nhìn quanh:
- Với cái đầu óc hồ đồ của tôi, tôi nghĩ rằng chúng ta trao cho Grigori Panteleevich trách nhiệm ấy được. Quả ta có mắc cái lỗi ấy, mọi người chúng ta đều được nghe như thế. Thôi cứ để cho ta lập công chuộc tội, xứng đáng với tín nhiệm của mọi người, rồi khi đó hẵng hay. ta vốn là tay chiến đấu giỏi, chúng ta đều biết… Nhưng khi có sương mù làm thế nào trông thấy được mặt trời: nay chúng ta nhìn thấy công lao của ta, mắt chúng ta đều bị che phủ bởi cái việc ta đứng trong hàng ngũ bọn Bolsevich.
- Cứ cho nó làm lính trơn? - Gã Andrey Kasulin kêu lên cách nóng nảy. Gã còn ít tuổi.
- Bầu Petro Melekhov lên chỉ huy vậy?
- Cứ cho thằng Griska trong hàng !
- Bầu nó lên mất mạng?
- Nhưng thằng nầy có thiết gì đâu! Việc mẹ gì các vời đến thằng nầy làm cái gì? - Grigori đứng ở phía sau tức quá đỏ mặt vung tay nhác lại - Chính thằng nầy có tự xin làm đâu? Tôi cần đến các làm cái quái quỉ gì! - Rồi chàng thọc tay vào hai túi quần rất sâu, gù lưng xuống, bỏ về nhà, chân bước dài như con giang.
Nhưng sau lưng chàng vẫn còn những tiếng la thét theo:
- Nầy, nầy! Lên mặt vừa vừa chứ?
- Thối như cứt ấy? Đừng có hếch cái mũi quặp của mầy lên như thế!
- Ô hô-hô!
- Đấy cái máu Thổ Nhĩ kỳ nhà nó lại sục lên rồi!
- Có lẽ nó chịu im đâu. Ngoài mặt trận nó còn chẳng chịu im trước mặt bọn sĩ quan nữa là? Bây giờ, làm thế nào…
- Quay lại !
- Ha-ha-ha-ha!
- Xích nó lại! Hà? Phì! Lêu-lêu-lêu-lêu!
- Sao các cậu lại sợ nó như thế! Lập toà án của chúng ta đem nó ra mà xử?
lúc sau mới lấy lại được trật tự. Có kẻ tranh cãi với nhau hăng quá đến xô đẩy nhau, có kẻ bị đánh bật cả máu mồm máu mũi, và trong đám trẻ có thằng bất thần bị thêm cái u dưới con mắt. Sau khi tất cả trở lại yên tĩnh, mọi người bắt tay vào việc bầu đội trưởng. Petro Melekhov được bầu, mặt đỏ như quả bồ quân vì hãnh diện. Nhưng đến lúc nầy tên trung uý chợt vấp phải trở ngại bất ngờ xuất như cái hàng rào quá cao trước mõm con ngựa chạy đương hăng: đến lúc phải ghi tên những kẻ tình nguyện lính chẳng có ai tình nguyện. Trước tất cả những việc vừa xảy ra, bọn -dắc ở mặt trận về đều tỏ ra rất dè dặt. Họ nghi ngại, muốn ghi tên, mà chỉ pha trò:
- Anikey nầy, sao cậu lên ghi tên !
Anikey lầu bầu:
- Mình còn quá ít tuổi… Râu ria chưa có gì cả…
- Nầy đừng bông với lơn nữa. làm sao thế, muốn làm trò cho mọi người cười phải ? - Lão Kasulin quát vào tai .
Anikey xua lão như con muỗi vo ve quấy rầy:
- Bảo thằng Andrey nhà lão lên mà ghi.
- Nó ghi tên rồi?
- Prokho Zykov? - bàn có tiếng gọi to.
- Có tôi?
- ghi tên chứ?
- Tôi biết…
- Họ ghi tên cậu rồi đấy!
- Mitka Korsulov bước tới gần cái bàn, mặt nghiêm trang. Nó giọng nhát gừng!
- Ghi tên tôi vào.
- Nào, có còn ai muốn ghi tên nữa ? Bodovskov Fedot…
- Ánh thế nào?
- Thưa các cụ bô lão, tôi bệnh sa ruột! - Fedot khiêm tốn đưa cặp mắt xếch như mắt dân Kalmys nhìn xuống đất, lúng búng trả lời.
Bọn cựu chiến binh ôm lưng nhau phá lên cười. Những tay khoẻ pha trò nhất thi nhau tếu:
- Cứ mang cả vợ cậu … Nếu lên cơn sa ruột, nó chữa cho.
- À - khà- khà- khà! - Bọn đứng phía sau cười lăn cười lộn, chúng ho sặc sụa, lấp loáng những hàm răng và những cặp mắt long lanh vì cười.
Từ đầu đằng kia, câu pha trò khác bay tạt sang như con bạc má:
- Bọn mình cho cậu chân nấu bếp? Hễ súp nấu tồi chúng tớ tọng cho cậu đến khi cái bệnh sa ruột ấy chui ra đầu đăng kia mới thôi.
- Rút lui cùng với những thằng như thế nầy đừng hòng chạy nhanh được.
Bọn bô lão phát khùng, chửi rầm lên:
- Thôi đủ rồi? Đủ rồi? Bọn chúng nó có gì mà phởn quá thế?
- hiếm được đúng lúc mà xằng bậy?
- Nầy các kia, cũng phải biết xấu hổ chứ? - lão cố khuyên. - Còn có Chúa nữa chứ! Còn có Chúa nữa chứ! Chúa cho phép làm như thế đâu. Ngoài kia người ta hy sinh tính mạng mà các … Còn có Chúa nữa chứ!
- Tomilin Ivan, - Tên trung uý quay lại nhìn quanh.
- Tôi là pháo thủ. - Tomilin trả lời.
- ghi tên chứ? Pháo thủ chúng tôi cũng cần.
- Thế ghi … ừ-ừ!
Dakha Korolev, Anikey cùng vài chàng nữa bèn đem gã pháo thủ ra làm trò cười.
- Bọn mình lấy gốc liễu đục cho cậu khẩu pháo. Bí ngô là đạn pháo, còn khoai tây thay đạn ghém.
Sáu mươi gã -dắc bị ghi tên giữa những lời bông lơn và những tiếng cười. Khristonhia bước ra cuối cùng. chàng tới trước cái bàn, rành rọt:
- Có lẽ ghi cả tên tôi vào . Nhưng tôi trước là đánh nhau đâu.
- Thế ghi tên làm gì? - Tên trung uý hỏi giọng bực bội.
- Thử xem như thế nào, thưa ngài sĩ quan. Tôi muốn ngó xem như thế nào cái.
- Ghi tên vào. - Tên trung uý nhún vai.
Cuộc họp tan gần giữa trưa. Mọi người quyết định ngày mai lên đường ngay để chi viện cho dân Migulinskaia.
Sáng hôm sau, trong số sáu mươi gã -dắc ghi tên tình nguyện, chỉ vỏn vẹn có chừng bốn mươi gã đến tập hợp bãi thôn. Petro đưa mắt nhìn qua bọn -dắc lượt. Hôm nay mặc áo ca-pôt, ủng cao, nom rất diện. Nhiều người mới đính lại những chiếc lon vai mang số hiệu trung đoàn cũ, có người đeo lon. Những cái túi đựng đồ dã chiến độn phồng cả yên ngựa. Bánh khô, đồ lót và những viên đạn giữ lại từ hồi còn ở mặt trận được buộc vào những dây đai sau yên và đựng trong túi dết. phải cũng có súng trường, phần lớn chỉ đeo gươm.
đám đàn bà, con , trẻ con, người già ra bãi tụ tập đưa tiễn các thầy quyền. Petro vênh vang con ngựa đứng ngoài hàng quân, cho nửa đại đội tập hợp thành đội hình. nhìn lượt những con ngựa đủ các màu lông, những chàng cưỡi ngựa, người mặc áo ca-pôt, người áo vải bạt, rồi ra lệnh lên đường. Cái chi đội cho ngựa bước lên gò, bọn -dắc thầm ngoái nhìn lại thôn xóm, ở hàng cuối có người nổ phát súng. Lên đến đỉnh gò Petro lồng đôi găng vào tay, sửa lại hàng ria màu lúa mạch, kéo cương cho con ngựa giậm nhanh bốn chân ngang. đưa tay trái lên giữ chiếc mũ cát-két, mỉm cười cất tiếng hô:
- Đại đô ô-ội theo mệnh lệnh tôi! Nước kiệu… tiến!
Bọn -dắc dướn người bàn đạp, vung roi cho ngựa chạy nước kiệu. Gió quật vào mặt, thổi tung đuôi ngựa, bờm ngựa. Trời đe doạ có mưa . Mọi người bắt đầu pha trò, chuyện gẫu với nhau.
Con ngựa cao đúng tiêu chuẩn màu huyền của Khristonhia vấp chân, chủ nó vung roi quất tới tấp và chửi rầm lên. Con ngựa cúi cong cái cổ, phóng vụt lên nước đại, vượt ra khỏi hàng quân.
Cho tới trấn Karginskaia, tinh thần bọn -dắc luôn luôn giữ được vui vẻ. Mọi người ra , trong lòng hoàn toàn tin tưởng rằng chẳng có chiến tranh gì cả, và việc xảy ra ở Migulinskaia chỉ là cuộc đột nhập ngẫu nhiên của người Bolsevich vào vùng đất của dân -dắc.

Chương 113


Trời sắp hoàng hôn đoàn ngựa đến Karginskaia. Trong trấn còn có ai là cựu chiến binh nữa, họ Migulinskaia cả rồi.
Petro cho đội quân của xuống ngựa cái bãi bên cạnh cửa hiệu của lão lái buôn Levotkin, rồi đến nhà viên ataman trấn. viên sĩ quan cao lớn, da ngăm ngăm, vẻ người đầy sức mạnh, ra tiếp . Viên sĩ quan nầy mặc chiếc áo sơmi vừa dài vừa rộng đeo lon, lưng thắt chiếc đây da kiểu Kavkaz, cái quần ngựa -dắc có nẹp, lồng vào trong đôi bít tất len trắng. cái píp thõng xuống bên mép cặp môi mỏng dính. Hai con mắt màu nâu có tia nhìn cứ gườm gườm, hiêng hiếng. đứng lại thềm, vừa hút thuốc vừa nhìn Petro bước tới. Cái thân hình đồ sộ của với bắp thịt rắn chắc như đúc bằng gang hằn dưới áo sơ- mi, ngực và hai cánh tay, tất cả thể sức mạnh khác người.
- Ngài là ngài ataman trấn?
Viên sĩ quan hà hơi khói dưới bộ ria chầy xệ, trả lời bằng giọng nam trung:
- Vâng, tôi là ataman trấn. biết tôi có vinh dự hầu chuyện ai đây.
Petro tự giới thiệu. Viên ataman bắt tay và hơi nghiêng đầu:
- Likhovidov Fedor Mitrievich.
Fedor Likhovidov là tên -dắc thôn Guxino - Likhovidovsky, con người hoàn toàn thuộc loại bình thường. học qua trường Yunke, vừa tốt nghiệp xong là biệt tăm thời gian dài. Vài năm sau đột nhiên về thôn. Được chính quyền cấp cho phép, tuyển mộ đội tình nguyện gồm những tên -dắc hết hạn lính trở về. Trong khu vực trấn Karginskaia nay, tuyển được đại đội toàn thằng bạt mạng, trời đánh thánh vật để cùng với sang Ba-tư. ở bên ấy năm cùng với đội quân của , làm cận vệ cho tên quốc vương Ba-tư. Trong những ngày cách mạng Ba-tư, cùng quốc vương Ba-tư chạy trốn, mất hết quân, rồi đùng cái lại xuất ở Kargin. có đưa về số những tên -dắc cũ, ba con ngựa Ả rập thuần giống trong chuồng ngựa của tên vua Ba-tư, và cơ man nào của cải: những tấm thảm quí, những đồ trang sức hiếm lạ, những tấm lụa màu sắc hết sức lộng lẫy. chơi bời tháng, móc trong cáỉ túi chiếc quần ngựa của ra tiêu số tiền vàng Ba-tư phải là . cưỡi mốt con ngựa tuyệt đẹp lông trắng như tuyết, chân rất thon, cổ cong như cổ con thiên nga, rong chơi qua các thôn. thường cứ ngồi yên ngựa, tiến qua ngưỡng cửa vào hiệu của lão Levotki, mua thứ hàng gì đó, trả tiền, rồi cứ thế ra thẳng cửa bên kia. Fedor Likhovidov xuất bất ngờ như thế nào lại biệt tích biệt tăm cũng bất ngờ như thế. Cùng biến với có cả thằng bạn đường nối khố là tên hầu cận Panteliuska, thằng -dắc thôn Guxinov, khiêu vũ rất giỏi. Cả mấy con ngựa cùng tất cả những gì mang từ Ba-tư về cũng biến theo hết.
Nửa năm sau, Likhovidov xuất ở Anbani. Từ Duracho ở bên ấy, gởi về Kargin cho những kẻ quen biết những tấm bưu thiếp chụp những phong cảnh núi non xanh biếc của xứ Anbani với những cái tên rất lạ. Sau đó rời sang Ý, chu du khắp miền Balkan, có mặt ở Rumani, ở Tây Âu và thiếu chút nữa sang tới Tây ban nha.
làn khói bí mật bao trùm lên cái tên Fedor Likhovidov. Trong các thôn xóm truyền lan những lời bàn tán và những giả thuyết hết sức khác nhau về hành tung của . Người ta chỉ biết điều là rất gần gũi với các giới trong hoàng tộc, kết giao với những tên quan lại chóp bu ở Petrograd, có chân trong "Hội liên hiệp nhân dân Nga"(1) giữ trách nhiệm khá quan trọng trong tổ chức đó, nhưng về những nhiệm vụ mà làm ở nước ngoài chẳng ai biết.
Sau khi lại ở nước ngoài về, Fedor Likhovidov đến ở Penza thời gian dài và ở ngay nhà viên tướng tỉnh trưởng. Được xem tấm ảnh của , những người quen biết ở Kargin cứ lắc đầu tặc lưỡi thán phục: "Ái chà chà?", "Cuộc đời của Fedor Mitrievich lên dốc đến ghê!". " lại với những nhân vật như thế nầy cơ à?". bức ảnh có thể thấy Likhovidov đưa tay đỡ tỉnh trưởng phu nhân bước lên chiếc xe ngựa bốn bánh, nụ cười khuôn mặt gãy mũi, đen như dân Serbi. Bản thân tỉnh trưởng đại nhân âu yếm mỉm cười với như với người thân. Gã xà ích lưng cánh phản duỗi hai bàn tay khẽ giật cương, và mấy con ngựa cắn hàm thiếc, sắp sửa phi vụt lên. Likhovidov đưa tay lên vành chiếc mũ lông xồm cách rất nịnh đầm, còn tay kia đỡ khuỷu tay tỉnh trưởng phu nhân, nhàng như đỡ cái tách.
Sau vài năm mất hút, mãi đến cuối năm 1917, Likhovidov mới lại mò về Kargin, lập cơ sở ở đấy, có vẻ như muốn sinh cơ lập nghiệp lâu dài. đem về người vợ biết là dân Ukraina hay dân Ba Lan và đứa con . ở căn nhà bốn buồng quảng trường mùa đông hiểu để mưu đồ những kế hoạch bí mật gì. Suốt mùa đông (mà mùa đông năm ấy rét ra rét, chẳng có vẻ khí hậu vùng sông Đông chút nào), bao nhiêu cửa sổ nhà đều mở toang làm bà con -dắc đều lấy làm lạ: rèn luyện sức chịu đựng cho bản thân và cho vợ con.
Mùa xuân năm 1918, sau việc xảy ra ở gần Setrakov, được bầu làm ataman. Thế là các khả năng vô hạn của Likhovidov tìm được đầy đủ đất dụng võ. Hai bàn tay sắt của nắm chặt lấy trấn nầy, chặt đến nỗi chỉ tuần sau, ngay bọn bô lão cũng phải lắc đầu thán phục. nghiêm khắc lên lớp bọn -dắc, và sau lần phát biểu tại hội nghị dân chúng toàn trấn (Likhovidov năng rất giỏi, ông trời quên phú cho cả sức khoẻ lẫn óc thông minh), bọn bô lão rống lên như đàn toàn bò mộng: "Bẩm quan lớn hay lắm! Xin quan lớn cứ thế làm cho!", "Đúng lắm! "
Tên ataman mới thẳng tay sử dụng quyền lực của . Hôm trước ở Karginskaia vừa nhận được tin về trận chiến đấu ờ gần Setrakov hôm sau trong trấn có bao nhiêu cựu chiến binh đều bị điều đến. Dân ngụ cư (chiếm phần ba dân số các điểm dân cư trong trấn) đầu tiên muốn , những tên cựu chiến binh bộ kinh khác phản đối, nhưng khi ra hội nghị đại biểu dân chúng Likhovidov kiên quyết giữ vững ý kiến, vì thế bọn bô lão ký bản kiến nghị cầu trục xuất tất cả những người "mu-gích" tham gia bảo vệ sông Đông. Thế là ngay hôm sau hàng chục chiếc xe chở đầy lính kéo về hướng Napolov và làng Cherneskaia trong tiếng accordeon và tiếng hát. Trong số dân ngụ cư chỉ có vài người lính bộ binh trẻ theo Vaxiki Storozenko (trước kia chiến đấu trong trung đoàn súng máy số 1, chạy sang hàng ngũ Xích vệ.
Chỉ nhìn dáng điệu, tên ataman biết ngay Petro là sĩ quan ngoi lên từ những cấp dưới. rời Petro vào trong phòng mà cứ thế đứng , giọng có vẻ thân mật suồng sã.
- , ông bạn thân mến ạ, ngài chẳng còn có việc gì mà làm ở Migulinskaia nữa đâu. có ngài, mọi việc cũng xong xuôi cả rồi: tối qua chúng tôi nhận được điện. Ngài hãy cho em trở về và chờ lệnh. Nhưng các ngài phải lắc cho bọn -dắc động lên mới được! thôn lớn như thế mà chỉ phái có bốn chục chiến binh à? Những cái thằng khốn nạn ấy, ngài cứ xạc cho chúng nó trận cẩn thận? Phải biết rằng đây chính là chuyện sống còn của chúng nó? Chúc ngài khoẻ mạnh, mọi tốt lành!
quay vào trong nhà, đế đôi ủng ngắn hạng thường đập lộp cộp cái thân hình vạm vỡ của di động nhàng cách rất bất ngờ. Petro trở về chỗ bọn -dắc chờ quảng trường.
Mọi người nhao nhao hỏi :
- Thế nào hử?
- Ở đằng ấy tình hình như thế nào?
- Chúng ta Migulin chứ?
Petro giấu vẻ vui mừng, cười mát trả lời:
- Đánh nước mã hồi thôi! có bọn mình đâu cũng vào đó cả rồi!
Bọn -dắc mỉm cười lốc nhốc kéo nhau về chỗ buộc ngựa bên hàng rào. Khristonhia thậm chí thở dài như vừa trút được gánh nặng vai. vỗ vai Tomilin và :
- Thế là được về nhà rồi, cậu pháo thủ ạ!
- Lúc nầy bọn đàn bà ở nhà bắt đầu nhớ em mình rồi đấy!
- Chúng ta lên đường ngay thôi.
Mọi người bàn qua loa với nhau rồi quyết định ở lại nghỉ đêm mà lên ngựa về ngay. Thế là họ quân hồi vô phèng, kéo nhau từng đám ra khỏi trấn. Lúc ở nhà lên Karginskaia, họ còn có thái độ miễn cưỡng, ít khi chịu cho ngựa chạy nước kiệu. Nhưng đường về họ thúc ngựa bạt mạng, cho chạy chết thôi. Thỉnh thoảng lại phi nước đại chặng. Mặt đất rắn lại vì có mưa rên siết dưới vó ngựa. Sau những đường sống gò đằng xa, ánh chớp xanh lè loé lên ở chỗ nào đó bên kia sông Đông.
Mọi người về tới thôn lúc nửa đêm. Trong khi cho ngựa chạy dốc xuống, Anikey giương khẩu súng áo của nã phát, loạt đạn nổ ra như sấm báo tin em trở về. Để trả lời, những con chó trong thôn sủa lên oăng oẳng, con ngựa biết của chàng nào, đánh hơi thấy gần về tới nhà, run bắn lên hí tràng dài. Mọi người tản ra mỗi người ngả vào trong thôn.
Lúc chia tay với Petro, Marchin Samin thở dài nhõm:
- Chuyện đánh đấm thế là xong rồi! May đến là may!
Petro mỉm cười trong bóng tối, cho ngựa chạy về sân nhà.
Ông Panteley Prokofievich ra tiếp lấy con ngựa. Ông tháo yên cho nó rồi dắt vào tầu ngựa. Hai bố con cùng vào trong nhà.
- Thôi đánh nữa à?
- Vâng.
- Chà, ơn Chúa! Chỉ mong sao suốt đời phải nghe tới những chuyện ấy nữa.
Daria ngủ mê mệt cũng trở dậy. Ả ra dọn bữa tối cho chồng ăn. Grigori ở nhà trong bước ra, quần áo phong phanh. Chàng vừa gãi gãi bộ ngực đầy lông đen, vừa nheo mắt cách châm biếm vừa hỏi :
- Quân ta đại thắng chứ?
- Tao tiêu diệt nốt cái món súp củ cải còn lại đây.
- lo, nó chẳng đâu mà sợ. Gì chứ món súp nầy nhất định chúng ta trị được nó, nhất là khi có tôi xông tới chi viện.
Cho tới lễ Phục sinh vẫn chẳng thấy ai đả động gì đến chuyện chiến tranh. Nhưng hôm thứ bảy tuần thánh có tên sĩ quan đặc phái từ Vosenskaia phi ngựa lới thôn. quẳng con ngựa mồ hôi đầm đìa ở cổng nhà Korsunov, chạy lên thềm, gươm đập lách cách vào ngưỡng cửa.
- Có tin tức gì thế! - Miron Grigorievich chạy ra đón ở ngưỡng cửa - Tôi cần gặp ông ataman. Có phải ông ?
- Tôi đây.
- Ông cho em -dắc sửa soạn vũ trang ngay. Pochenkov dẫn bọn Xích vệ tiến qua làng Nagolinskaia. Mệnh lệnh đây. - lật lần lót mũ đẫm mồ hôi, lấy ra chiếc phong bì đựng công văn.
Cụ Grisaka cũng đeo kính ra tiếp chuyện. Mitka từ sân gia súc chạy vào. Mọi người cùng đọc bản mệnh lệnh của tên ataman quân khu. Tên sĩ quan đặc phái dựa vào dãy lan can chạm trổ, đưa tay áo lên chùi những đám bụi khuôn mặt dãi dầu nắng gió.
Ngày thứ nhất lễ Phục sinh, sau khi ăn bữa chấm dứt tuần chay, bọn -dắc bắt đầu rời khỏi thôn lên đường. Mệnh lệnh của tên tướng Alferov rất nghiêm. doạ ai bị tước danh hiệu -dắc, vì thế trong trận đánh Pochenkov, chỉ có bốn mươi người như lần đầu mà có trăm tám mươi. Trong số đó có cả những tên bô lão muốn được dịp ra tay cho quân Đỏ trận.
Lão Matvey Kasulin có cái mũi bị khí trời quá lạnh làm hỏng cũng lên ngựa ra cùng với thằng con. Lão Apdeit "Vua phét" nghênh ngáo hàng đầu với con ngựa cái hạng bét. Suốt chặng đường, lão mua vui cho bọn -dắc bằng những câu chuyện bịa quái đản nhất. Lão Macxaev cùng vài lão già râu tóc bạc phơ khác cũng tham gia. Bọn trẻ ra cách miễn cưỡng, nhưng mấy lão già lại rất hăng hái.
Grigori Melekhov cưỡi ngựa hàng cuối, mũ áo mưa trùm bên ngoài mũ cát-két. Mưa rơi đều đều như được rây từ bầu trời u ám xuống đất. Những đám mây đen trôi cánh đồng xanh rờn.
con đại bàng bay chập chờn rất cao, ngay bên dưới những đám mây. Nó vươn rộng đôi cánh, thỉnh thoảng mới vỗ vỗ vài cái, rồi khi bị luồng gió cuốn , nó nghiêng nghiêng mình, tạt dần về hướng đông mỗi lúc xa, mỗi lúc , bộ lông nâu nâu ánh lên bệch bệch.
Khắp đồng cỏ tràn ngập màu xanh ướt át. Chỉ vài chỗ nổi bật lên những đám ngải cứu năm ngoái, những bụi hoàng thử lang đỏ tía, và ngọn gò thấy xám xám vài nấm kurgan xưa kia dùng làm địa điểm canh gác.
Trong khi theo đoạn đường dốc xuống Karginskaia, đoàn -dắc gặp thằng bé đánh bò ăn rong. Nó vung cái roi, hai bàn chân giầy vừa vừa tượt. Nhìn thấy đoàn người ngựa, nó đứng lại chăm chú nhìn những người cưỡi ngựa và những con ngựa buộc đuôi bùn lấm bê bết.
- Em người đâu ta? - Ivan Tomilin hỏi nó.
- Kargin - Thằng bé mỉm cười dưới cái áo trùm đầu, trả lời rất lanh lợi.
- Các chú các bác -dắc chỗ em ra chưa?
- Ra rồi. đánh đuổi bọn Xích vệ rồi. Thế các bác có thuốc lá cho cháu cuốn điếu ? Bác có bác?
- Cháu xin thuốc lá à? - Grigori ghìm ngựa lại hỏi.
Thằng bé -dắc bước tới gần chàng. Cái quần ngựa của nó xắn lên, ướt đẫm, nẹp quần đỏ loé. Grigori thọc tay vào túi lấy túi thuốc. Nó mạnh dạn nhìn vào mắt chàng và bằng giọng nam cao rất lưu loát:
- Các bác cứ xuống dốc là thấy ngay những người bị giết đấy. Hôm qua bọn tù binh đỏ bị giải Vosenskaia, các bác -dắc chỗ cháu giết sạch… Bác ạ, lúc ấy cháu chăn bò gần kurgan Pextranyi. Cháu đứng ở đấy, bọn tù binh bị chém như thế nào, cháu nhìn thấy cả. Chao ôi, sợ chết khiếp được! Các bác ấy vừa vung gươm lên là họ gào rú, họ chạy tán loạn… Sau đó cháu có lại xem… người bị chém sả vai vẫn còn thở lấy thở để, quả tim đầm đìa những máu ở giữa ngực vẫn còn đập, cái gan xanh lè lè… là khủng khiếp? - Nó nhắc lại và rất lấy làm lạ vì mấy người -dắc nghe câu chuyện nó kể chẳng có vẻ khiếp sợ gì cả, hay ít nhất nó cũng kết luận như thế khi nhìn ba khuôn mặt gan lì và lãnh đạm của Grigori, Khristonhia và Tomilin.
Nó hút hơi, rồi vuốt cái cổ ướt đẫm của con ngựa Grigori, : "Cám ơn bác!" và chạy về với mấy con bò.
Bên cạnh đường, xác của các chiến sĩ Xích vệ bị chém chết nằm ngổn ngang bờ dốc sâu lắm được nước mưa xuân rửa sạch, bên chỉ được phủ bằng lớp đất mỏng. Còn có thể nhìn thấy bộ mặt xanh sẫm như đúc bằng thiếc, với cặp môi đầy máu đọng. cái chân thòi lên đen sì trong cái ống quần bông màu lam.
- Chúng nó tởm lợm muốn dọn dẹp chôn cất… Lũ khốn kiếp! Khristonhia lầu bầu, giọng thầm rồi bất thình lình quất roi cho con ngựa chạy xuống dốc, đuổi theo Grigori.
- Thôi thế là ngay vùng đất sông Đông được thấy đổ máu rồi - Tomilin mỉm cười, bên má giật giật.
Chú thích:
(1) "Hội liên hiệp nhân dân Nga" - tổ chức bảo hoàng tàn bạo của nước Nga thời Nga hoàng, cổ động bài Do thái, tổ chức những vụ giết hại dân Do-thái, ám sát các đối thủ chính trị của chúng, được Chính phủ Nga hoàng trợ cấp những món tiền rất lớn (Chú thích của bản tiếng Nga).

Chương 114


xạ thủ súng máy ở chỗ Buntruc là dân -dắc thôn Tatarsky, tên là Maxim Griatnov. Từ ngày bị mất con ngựa trong trận chiến đấu với quân Kutepov, bắt đầu rượu chè còn chừng mực gì nữa và lao đầu vào cờ bạc. Con ngựa của Maxim có bộ lông đỏ như lông bò, sống lưng có dải trắng như bạc. cưỡi con ngựa bị bắn chết. bèn tháo lấy bộ yên, khiểng bốn vec-ta. Đến khi thấy mình khó lòng sống sót trước trận tấn công hung dữ của quân Trắng, đành giựt đứt cái đai ngựa rất đẹp tháo lấy bộ dây hàm thiếc, rồi tự ý rút khỏi trận chiến đấu. Về tới Rostov mới lại thấy mặt Maxim. Nhưng chẳng bao lâu chơi bài tính điểm bị thua phải gán thanh gươm bằng bạc tước được thây tên đại uý bị chém chết, nướng thêm mấy thứ đồ thắng ngựa còn lại trong tay, rồi đến cái quần ngựa cùng đôi ủng bằng da hoẵng cũng cho nốt, và cuối cùng đầu khăn đít khố, mò tới đội súng máy của Buntruc. Buntruc lấy quần áo cho mặc, lên lớp cho trận và chưa biết chừng Maxim dần dần cũng có thể hối cải. Nhưng trong trận chiến đấu vừa mở màn con đường tiến vào Rostov, bị viên đạn bắn thủng đầu. con mắt màu xanh da trời của Maxim rơi tuột xuống áo sơ-mi, máu tuôn ra như suối từ trong cái sọ mở hoác ra như cái vỏ đồ hộp. Thế là đời nầy tựa như chưa từng bao giờ có chàng -dắc Giratnov người trấn Vosenskaia với cái quá khứ ăn cắp ngựa và mới gần đây còn là con sâu rượu đau khổ
Buntruc nhìn cái thân hình của Maxim quằn quại trong cơn ngoắc ngoải rồi lau rất kỹ những chỗ máu nòng súng máy phọt ra từ lỗ đạn đầu Maxim.
Vừa lúc đó phải rút lui ngay. Buntruc kéo khẩu súng máy .
Maxim nằm lại đấy và lạnh dần mảnh đất nóng rực, với cái lưng đen thui phơi ra dưới nắng và cái áo sơ-mi kéo ngược lên đầu (lúc hấp hối, đau quá, cứ kéo ngược cái áo lên).
Trung đội Xích vệ gồm toàn những chàng bộ binh vừa ở mặt trận Thổ Nhĩ Kỳ về. Họ lui đến ngã tư đầu tiên chiếm lĩnh trận địa.
chàng đội chiếc mũ lông cháy gần hết, hở cả trán, giúp Buntruc bố trí khẩu súng máy, những người khác dựng đại khái như cái ụ chiến đấu chặn ngang cái ngõ.
- Thấy chúng nó kia rồi! - chàng râu ria xồm xoàm mỉm cười nhìn đoạn đường gờ hình vòng cung rất gần sau ngọn gò.
- Bây giờ chúng mình cho bọn nó ăn trận mưa đạn!
- Bẻ gãy thôi, Xamara? - Vài người gọi chiến sĩ còn trẻ, rất vạm vỡ, tháo mảnh ván dãy hàng rào.
- Chúng nó kia rồi! xông tới đấy! - chàng đội mũ hở trán leo lên mái kho rượu quan sát rồi kêu lên.
Anna nằm xuống bên cạnh Buntruc. em Xích vệ bố trí dầy đặc sau công tạm thời.
Giữa lúc ấy, có chừng chín mười chiến sĩ Xích vệ chạy theo cái ngõ bên cạnh, tới bức tường ngôi nhà góc phố, nom cứ như những con gà gô chạy theo bờ ruộng. người kịp hô:
- Chúng nó phi ngừa tới đấy! Bắn !
Trong nháy mắt, chỗ ngã tư vắng tanh, bốn bề lặng như tờ.
phút sau có tên -dắc phi ngựa tới, kéo theo cả đám bụi mù. đội mũ cát-két buộc băng trắng, khẩu các-bin kẹp cạnh sườn. kéo ngoặt dây cương mạnh quá, làm con ngựa khuỵu hai chân sau. Buntruc kịp bắn theo phát Nagan. Tên -dắc ôm cổ ngựa, phi trở lại. Các chiến sĩ bộ binh có mặt bên cạnh khẩu súng máy có vẻ do dự. Hai người chạy dọc theo dãy hàng rào rồi nằm xuống bên cạnh cái cổng.
ràng là mọi người dao động và sắp sửa bỏ chạy đến nơi.
khí chết lặng và căng thẳng đến cực độ, những cặp mắt hốt hoảng thể hứa hẹn tinh thần kiên định… Sau nầy Buntruc chỉ còn nhớ điều cụ thể nhất, ràng nhất là hình ảnh Anna nhảy chồm lên, khẩu súng trường cầm ngang tay, chiếc khăn trật ra sau đầu, làn tóc bay tán loạn, khuôn mặt nhợt nhạt, xúc động đến lạ hẳn . Anna quay mặt lại, chỉ tay về phía ngôi nhà có bọn -dắc núp sau đó và hô lên bằng giọng ngắc ra, nghe cũng nhận ra được ngữa: "Theo tôi!", hô xong Anna xông lên, chân bước chập chững, chốc chốc lại vấp.
Buntruc chồm dậy, miệng méo trong tiếng hô tiếng gì. chộp lấy khẩu súng trường của người chiến sĩ bộ binh nằm bên cạnh, chạy bổ theo Anna. thở hổn hển, cảm thấy hai chân run cách khủng khiếp, mặt xạm trong cố gắng ghê gớm và bất lực để gào lên, gọi Anna quay trở lại. Phía sau nghe có tiếng thở hổn hển của vài người chạy theo. Từng đường gân thớ thịt cơ thể cảm thấy trước cái gì khủng khiếp, sao cứu vãn được, kết cục rùng rợn ập tới. Trong nháy mắt đó, hiểu rằng hành động của Anna là vô nghĩa lý, là mất trí, và chỉ đưa tới chỗ chết chứ thể nào lôi kéo được người khác.
Mới chạy đến góc phố có toán -dắc phi ngựa xông thẳng tới. Chúng bắn loạt đạn. Đạn kêu víu víu. Anna kêu lên tiếng thảm thương như con thỏ, rồi ngồi phịch xuống đất, hai tay vươn ra, mắt như người hoá rồ. Buntruc nhìn thấy bọn -dắc quay ngựa bỏ chạy, nhìn thấy các chiến sĩ bộ binh trong số mười tám người lúc nãy bố trí bên cạnh khẩu súng máy bị lôi cuốn theo nhiệt tình của Anna xông lên truy kích. Trước mặt chỉ thấy có Anna, mình Anna, chỉ thấy Anna giãy dụa dưới chân mình. Tuy còn cảm thấy hai tay mình nữa, Buntruc vẫn lật được Anna nằm nghiêng, và cố bế Anna lên để đưa đến chỗ nào đó. nhìn thấy dòng máu chảy đầm đìa ở dưới sườn trái và những miếng rách của cái áo ngắn màu lam lủng lẳng lầy nhầy quanh vết thương, biết ngay rằng đây là vết thương do đạn đum đum (1), biết rằng Anna sắp chết và cái chết đó nhìn thấy trong hai con mắt ngầu đục của Anna.
Có người đẩy Buntruc ra. Anna được khiêng tới ngôi nhà gần đấy, đặt vào chỗ mát dưới cái hiên nhà kho.
Người chiến sĩ bộ binh đội mũ hở trán nhét những nắm bông vào vết thương, đến khi thấy những nắm bông ấy trương lên, đen sịt những máu lại vứt . Buntruc trấn tĩnh lại được, cởi khuy cổ cái áo trong của Anna, rồi xé mảnh áo sơ-mi của mình, vo tròn lại ấn lên vết thương. thấy máu trong vết thương sủi lên, hơi thở phì ra qua lỗ hổng, thấy mặt Anna trắng bệch ra, sạm lại, cặp môi thâm tím run rẩy lập bập trong cơn đau đớn. Miệng Anna thở lấy thở để, nhưng phổi vẫn bị ngạt vì hơi thở phì ra cả đằng miệng lẫn qua vết thương. Buntruc còn ngượng gì nữa, xé cái áo lót của Anna, lột trần cái thân hình đầm đìa mồ hôi trước khi lọt vào tay Thần chết. Cuối cùng đại khái cũng dùng nút gạt bịt được miệng vết thương. Vài phút sau Anna tỉnh lại. Cặp mắt sâu hoắm mở ra nhìn Buntruc giữa hai cái quầng thâm đen vì máu chảy bên trong, rồi hai hàng mi lại run run nhắm lại.
- Nước! Nóng quá! - Anna gào lên rồi vừa giãy giụa, vừa nức nở - Em muốn sống! Ilia-a-a! ! A-a- a!
Buntruc gắn cặp môi sưng mọng của lên hai cái má nóng chảy như lửa của Anna và đổ nước trong cái ca lên ngực Anna. Nước chảy vào đầy hai chỗ hõm ở xương đòn gánh, nhưng lại ráo hoảnh ngay. Ngọn lửa của cái chết thiêu đốt Anna. Buntruc đổ đến bao nhiêu nước, Anna vẫn vùng vẫy, trườn ra khỏi tay .
- Nóng quá! Lửa đâu thế nầy?
Sau khi kiệt sức, người có phần lạnh , Anna rành rọt.
- Buntruc, tại sao thế nhỉ? Chao ôi, thấy , tất cả sao mà đơn giản! quả là kỳ quặcl… Đơn giản cách khủng khiếp Ilia… của em, thể nào cũng với mẹ nhé… có biết… - Anna hé mở hai con mắt nheo nheo như muốn cười rồi cố nén cả cái đau lẫn cái sợ, líu nhíu khó hiểu, tựa như vừa vừa bị nghẹn vì cái gì - Đầu tiên chỉ có cảm giác… Bị va mạnh và bị cháy bỏng… Bây giờ khắp người em nóng rực… Em cảm thấy em sắp chết rồi… - Anna thấy Buntruc xua tay cách đau khổ như muốn bảo phải thế, bèn nhăn mặt. - Thôi ! Chao ôi, tức thở quá!
Những lúc bớt đau, Anna luôn miệng, rất nhiều như cố thổ lộ cho hết những điều đè nặng trong lòng mình. Buntruc rất đỗi kinh hoàng khi thấy mặt Anna sáng bừng lên, hai bên thái dương trở nên trong bóng, vàng ệch. đưa mắt nhìn xuống hai tay Anna lúc nầy buông thõng hai bên sườn, còn sức sống nữa, thấy những móng tay biến thành màu hồng hồng xanh xanh như những quả mận chín dở.
- Nước… Lên ngực… Nóng quá!
Buntruc chạy bổ vào trong nhà lấy nước. Lúc quay ra còn nghe thấy tiếng Anna rên khò khè dưới mái nhà kho nữa. Mặt trời xuống thấp chiếu lên cái miệng méo xệch trong cơn giãy chết cuối cùng, lên bàn tay còn ấm áp chặn vào vết thương, nom cứ như cái mô hình nặn bằng sáp ong chứ phải tay . Buntruc từ từ ôm lấy vai Anna, nâng Anna dậy, nhìn phút cái mũi có phần nhọn thêm ra và những điểm tàn hương đen lại ở chỗ tinh mũi, cố vót vát chút ánh sáng còn ngưng đọng trong đồng tử của cặp mắt he hé dưới hai hàng lông mày đen vươn rộng cách phóng khoáng. Đầu Anna lật ngửa ra bất lực, rũ xuống mỗi lúc thấp cái cổ thon của người con với mạch máu hằn lên xanh xanh đập nhịp cuối cùng.
Buntruc áp đôi môi lên bên mi mắt tím quầng chưa nhắm nghiền hẳn, gọi thất thanh:
- Em ơi? Anna ơi! - Gọi xong đứng dậy, quay ngoắt bỏ , người rướn thẳng cách rất tự nhiên, hai tay áp chặt vào đùi động đậy.
Chú thích:
(1) thứ đạn cắm sâu vào mục tiẽu rồi mới nổ, khi nổ nghe có tiếng "đum đum".

Chương 115


Mấy ngày nay, Buntruc cứ như sống trong cơn mê của người mắc bệnh thương hàn. lại, làm việc nầy việc nọ, ăn, ngủ, nhưng lúc nào cũng như trong trạng thái nửa tỉnh nửa mê ngây ngất, say sưa. Hai con mắt sưng lên, đầy vẻ điên dại, cứ nhìn cái thế giới trải rộng chung quanh mình nhưng chẳng hiểu gì cả. Gặp những người quen biết, nhận ra họ nữa. Nom như người say bí tỉ hoặc vừa thoát khỏi trận ốm liệt giường và hoàn toàn kiệt sức. Sau khi Anna qua đời, các giác quan của Bôntrúc bị mất tác dụng thời gian: chẳng mong muốn gì mà cũng chẳng nghĩ tới điều gì nữa.
- Ăn , Buntruc! - Các đồng chí khác bảo ăn, thế là ngồi vào ăn, quai hàm thẫn thờ đưa đưa lại cách mệt mỏi, hai con mắt nhìn đăm đăm vào điểm.
Mọi người theo dõi Buntruc, bàn nên đưa vào bệnh viện.
- ốm đấy à? - Hôm sau có chiến sĩ súng máy hỏi .
- .
- Thế làm sao vậy? Nhớ Anna à?
- .
- Thôi được, chúng ta cùng hút điếu thuốc nhé. Người em ạ, bây giờ Anna còn sống lại được nữa đâu. Thương nhớ chỉ hoài công.
- Đến giờ ngủ người ta bảo :
- Cậu ngủ . Đến giờ rồi đấy.
Thế là Buntruc nằm vào giường.
sống bốn ngày liền trong cái trạng thái nhất thời chơi vơi ngoài thực tế như thế. Đến ngày thứ năm Krivoslykov bắt gặp ở ngoài phố, bèn nắm lấy tay áo và bảo:
- Chà tóm được cậu đây rồi, mình tìm cậu mãi. - Krivoslykov chưa được biết về những chuyện xảy ra với Buntruc. mỉm cười lo lắng, thân mật vỗ vai Buntruc. - Cậu làm sao thế nầy? Vừa có tí tửu phải ? Cậu được nghe về chuyện đại đội viễn chinh sắp được phái lên các quân khu miền Bắc chưa? Còn sao nữa, Uỷ ban năm người vừa được bầu ra. Fedor lãnh đạo. Chỉ còn hy vọng vào bà con -dắc miền Bắc nữa thôi. Nếu tất cả hỏng bét. Tình hình gay go lắm! Cậu chứ? Bọn mình cần số đồng chí làm công tác cổ động. Cậu chứ?
- - Buntruc trả lời gọn lỏn.
- Thế tốt lắm. Ngày mai chúng mình lên đường. Cậu cứ tới chỗ cụ Orlov, ông cụ dẫn đường cho chúng mình đấy.
Vẫn trong trạng thái hồn vía lên chín từng mây, Buntruc làm các việc chuẩn bị lên đường, và hôm sau, tức là ngày mồng tháng Năm, ra cùng với đội viễn chinh.
Dạo nầy, chính quyền Xô viết vùng sông Đông lâm vào tình thế ràng bị đe doạ nghiêm trọng. Các đơn vị chiếm đóng của quân Đức tiến từ Ukraina sang, các trấn và các khu miền dưới hoàn toàn bị tràn ngập dưới làn sóng bạo động phản cách mạng Popop lượn lượn lại trong khu vực qua mùa đông và từ đấy uy hiếp Novocherkask. Đại đội đại biểu Xô viết quân khu họp ở Rostov từ mồng mười đến mười ba tháng Tư bị gián đoạn đến mấy lần, vì dân Cherkask dấy loạn tiến về phía Rostov và chiếm được vùng ngoại ô. Chỉ ở miền Bắc, trong hai quân khu Khopesky và Ust-Medvedisky là còn vài căn cứ cách mạng tương đối có tinh thần, và chính các căn cứ ấy tự nhiên thu hút Pochenkov cùng những người mất niềm tin vào ủng hộ của dân -dắc vùng dưới. Công tác động viên vào quân đội thất bại, vì thế theo sáng kiến của Laguchin, Pochenkov vừa được bầu làm chủ tịch Xô viết các uỷ viên nhân dân sông Đông, quyết định tiến về phía bắc, để động viên đó ba bốn trung đoàn gồm các binh sĩ -dắc mới ở mặt trận về, và đưa các trung đoàn ấy đánh quân Đức cùng lực lượng phản cách mạng ở vùng dưới.
Uỷ ban động viên đặc biệt gồm năm người do Pochenkov lãnh đạo được bầu ra. Ngày hai mươi chín tháng Tư trích công quỹ lấy mười triệu đồng vừa tiền rúp, vừa vàng, vừa giấy bạc Nicolai để dùng cho các nhu cầu của việc động viên. đội vũ trang được tổ chức vội vã để bảo vệ các hòm tiền, đội nầy chủ yếu gồm những em -dắc trước kia thuộc đội cảnh bị địa phương Kamenskaia. Ngoài ra còn lấy thêm vài cán bộ cổ động người -dắc. Ngày mồng tháng Năm, ngay dưới làn đạn máy bay Đức, đội viễn chinh lên đường về hướng Kamenskaia.
Các con đường đều bị tắc vì những đoàn xe chở các chi đội Xích vệ rút lui khỏi Ukraina. Quân phiến loạn -dắc phá cầu cống, gây ra những vụ đổ tầu. Sáng nào con đường Novocherkask – Kamenskaia cũng thấy máy bay Đức xuất . Những chiếc máy bay lượn vòng như những đàn diều hâu, rồi là xuống, nã vài tràng súng máy ngắn ngủi. Các chiến sĩ Xích vệ chạy tản ra khỏi các đoàn xe, nổ súng loạn lên từng hồi. Ở bất cứ ga nào, mùi than xỉ cũng hoà lẫn với cái mùi khe khé của chiến tranh và chết chóc. Những chiếc máy bay ngóc cổ lao lên những độ cao khó tưởng tượng, nhưng các xạ thủ vẫn ra sức bắn cho vơi các hòm kẽm đựng đạn. Nếu qua các đoàn tầu nhà binh ủng thụt đến mắt cá trong vỏ đạn. Cát bị lớp vỏ đạn phủ kín như những khe núi trong tháng Mười dưới lớp lá sồi vàng óng. Mọi vật đều ghi dấu phá hoại còn mức độ nào nữa: các sườn đồi ngổn ngang những toa xe bị đốt, bị phá vỡ đen như than. các cột điện tín, dây thép đứt cuốn loằng ngoằng quanh những chiếc bình bằng sứ trắng như đường. Nhiều ngôi nhà bị phá huỷ, các bảng tín hiệu dọc các tuyến đường sắt đều biến đâu mất như sau trận bão lớn…
Đội viễn chinh len lỏi tiến theo hướng Minlerovo được năm ngày. Đến sáng ngày thứ sau, Pochenkov triệu tập các uỷ viên đến toa của .
- còn có thể như thế nầy được nữa đâu! Phải bỏ tất cả đồ đạc của chúng ta lại để xuống xe hành quân thôi.
- Cậu gì thế? - Laguchin ngạc nhiên kêu lên - Hành quân đường trước khi mò được tới Ust-Medvedskaia, quân Trắng dẫm qua xác chúng ta rồi.
- Còn khá xa đấy, - Mrykhin ngập ngừng.
Krivoslykov vừa đuổi kịp đội viễn chinh chưa được bao lâu. chẳng chẳng rằng, cứ ngồi thu lu trong chiếc áo ca-pôt đính những chiếc quân hiệu bạc màu. lên cơn sốt rét, uống ký ninh đến ù cả tai, đầu nóng bừng bừng, cứ gù gù cái lưng ngồi túi đường, mắt mờ dưới lớp màng của bệnh sốt rét.
- Krivoslykov? - Pochenkov gọi nhưng mắt vẫn rời tấm bản đồ.
- Cậu cần gì thế?
- Cậu nghe thấy chúng mình về chuyện gì à? Phải xuống tầu bộ thôi, nếu bị chúng nó đuổi kịp mất mạng. Cậu thấy thế nào hử? Cậu được học hành nhiều hơn bọn mình, bây giờ cậu hãy .
- Kể ra bộ cũng được - Krivoslykov thủng thẳng từng tiếng, nhưng bỗng nhiên hai hàm răng đập vào nhau lách cách, cứ như răng chó sói, toàn thân run bần bật trong cơn sốt rét phát lên đến cực độ. - Cũng được đấy nếu đồ đạc mang theo ít hơn.
Pochenkov mở rộng tấm bản đồ bên cạnh cửa sổ. Mrykhin giữ hai góc. Dưới ngọn gió thổi từ phía trời tây u ám, tấm bản đồ đập lạch phạch rồi bay đánh soạt khỏi tay hai người.
- Chúng ta như thế nào, cậu xem nhé! - Ngón tay vàng khè vì khói thuốc của Pochenkov đưa tréo qua tấm bản đồ. - Cậu có thấy tỉ lệ ? Chừng trăm rưởi vec-xta quá lắm hai trăm là cùng. Thế đấy!
- Giải quyết như thế mà đúng đấy, mẹ khỉ! - Laguchin đồng ý.
- Cậu thấy thế nào, Mikhail?
Krivoslykov nhún vai có vẻ bực bội.
- Mình phản đối.
- Mình ra bảo ngay em -dắc xuống tầu. nên để mất giờ làm gì.
Mrykhin đưa mắt nhìn mọi người lượt có vẻ chờ đợi. chàng thấy có ai phản đối, bèn nhảy ra khỏi toa xe.
Trong buổi sáng u mưa dầm rả rích đó, đoàn xe nhà binh chở đội quân viễn chinh của Pochenkov dừng lại ở nơi cách Belaya Katliva xa mấy. Buntruc nằm trọng toa xe của , áo ca-pôt trùm kín đầu. em -dắc nấu nước trà ngay trong toa, người nọ đem người kia ra pha trò và cùng cười khà khà.
Vanca Bondyrov, chàng vua cù hay chế giễu người khác, dân trấn Migulinskaia, trêu bạn, chàng súng máy.
- Íchnát nầy, cậu là dân tỉnh nào thế nhỉ? - Vanca hỏi, giọng vốn khàn lại càng khê đặc vì khói thuốc lá.
- Tambobskaia, - Ichnát vốn tính hiền lành, trả lời bằng giọng trầm rất dịu dàng.
- Có lẽ cậu ở thôn Morsansky phải ?
- , thôn Satsky.
- À -à-à cái dân Sátsky nhà cậu toàn là những tay gan dạ ra phết: đánh nhau bảy mình chọi địch cũng chẳng sợ. Có phải hồi vua Nga lên ngôi thôn cậu dùng dưa chuột chọc tiết bò, phải ?
- Thôi, cậu hãy bỏ cái chuyện ấy !
- À phải, mình quên khuấy mất, cái chuyện ấy phải xảy ra ở thôn cậu đâu. Hình như ở thôn cậu bà con đem những cái bánh tráng xếp thành toà nhà thờ rồi đặt lên những hạt đậu Hà Lan để đẩy cho lăn xuống dốc phải ? Có cái chuyện như thế nhỉ?
Vừa lúc ấy ấm trà bắt đầu sôi, vì thế Ichnat tạm thời thoát được những lời bông phèn của Bondyrev. Nhưng mọi người vừa ngồi vào ăn sáng, Vanca lại giở trò:
- Ichnát nầy, hình như cậu ít ăn thịt lợn phải. Cậu thích thịt lợn có phải ?
- , ăn cũng chẳng sao.
- Thế cho cậu cái b… lợn nầy. Ngon tuyệt đấy!
Mọi người cười rộ. Có chàng bị nghẹn ho sặc sụa. Trong toa xe náo lên lát, đế ủng đập xuống sàn tầu ầm ầm. phút sau mới nghe thấy cái giọng hổn hển và tức tối của Ichnát:
- Của cậu, cậu ăn , đồ quỷ? Sao cậu lại đem cái con b... của cậu ra đây?
- B… mình đâu, b… lợn đấy.
- Cũng chỉ là của bẩn thỉu cả thôi?
Mặt Bondyrev vẫn phớt lạnh, kéo dài cái giọng khàn đặc:
- Bẩn thỉu ấy à? Đầu óc cậu để ở đâu thế? Ngày lễ Phục sinh người ta đem nó ra phong chức thánh đấy. Nhưng cậu cứ , cậu sợ phạm kiêng kỵ ngày ăn chay à?
Bondyrev có người bạn đồng hương là chàng -dắc đẹp trai râu tóc màu hạt dẻ nhạt, từng được thưởng cả bốn hạng huân chương thánh Gioóc. ta thấy thế bèn khuyên:
- Thôi bỏ chuyện ấy , Ivan! Cậu làm như thế lúc choảng nhau với bọn mu-gích xúi quẩy đấy. Nó ăn b… lợn vào rồi đầu óc chỉ còn nghĩ tới chuyện mò như con lợn đực thôi. Nhưng cái của nầy cậu rước ở đâu về thế hử?
Buntruc vẫn nằm, hai con mắt nhắm nghiền. Câu chuyện trao đổi giữa mọi người lọt vào tai , vì sống với nỗi đau khổ vừa đổ lên đầu trong thời gian gần đây, nó hề nguôi mà thậm chí như ngày tăng thêm. Tuy nhắm mắt, nhưng vẫn thấy mung lung ra cánh đồng cỏ đầy tuyết quay lộn, với những cánh rừng nhấp nhô nâu nâu chân trời đằng xa. cảm thấy như có luồng gió lạnh và nhìn thấy Anna bên cạnh mình với cặp mắt đen nhánh, những nét kiên định nhưng dịu dàng của cái miệng đáng , những điểm tàn hương li ti ở chỗ tinh mũi, vết nhăn tư lự ngang trán… Buntruc nghe thấy những lời thót ra từ miệng Anna, những lời đó rất khó nghe, khó hiểu vì bị át bởi những tiếng tiếng cười của những người nào đó, nhưng nhìn những cái ánh long lanh trong cặp đồng tử, nhìn hai hàng mi cong rung rung, đoán rằng Anna … Nhưng đây là Anna khác hẳn mọi khi: da mặt xanh xanh vàng vàng, những dòng nước mắt đọng lại má, cái mũi nhọn hoắt ra và cặp môi méo vì đau khổ nom đáng sợ. Buntruc cúi xuống hôn hai con mắt đờ đẫn sâu hoắm, đen ngòm… rên lên tiếng nhưng đưa ngay tay trái lên bị chặt miệng mình để khỏi oà lên khóc. Những ngày qua hề làm cho hình ảnh Anna phai nhoà hay mờ đục. Khuôn mặt Anna, thân hình, dáng cử chỉ, những thay đổi trong đường môi, ánh mắt và nét lông mày phóng khoáng của Anna, tất cả vẫn họp lại thành Anna trọn vẹn và sống động. Buntruc nhớ lại những lời đầy tình cảm lãng mạn của Anna, nhớ lại tất cả những gì mình trải qua cùng với Anna.
Thấy có lệnh xuống tàu, em bèn gọi Buntruc. đứng dậy, thẫn thờ thu dọn đồ đạc rồi rời khỏi toa xe. Sau đó giúp việc dỡ hàng và vẫn thẫn thờ như thế ngồi lên chiếc xe ngựa để lại lên đường.
Mưa lâm râm. Những đám cỏ cằn cỗi hai bên đường đều ướt đẫm. Đồng cỏ. Gió tự do hoành hành các đường sống đồi cũng như dưới những cái khe. Các thôn trại liên tiếp ra, cái xa, cái gần.
Những đám khói các đầu máy xe lửa và các khối kiến trúc chữ nhật đỏ đỏ của nhà ga bị để lại phía sau. Hơn bốn chục chiếc xe ngựa thuê ở Belaya Kalitva nối đuôi nhau chạy đường cái.
Những con ngựa chạy nhanh được. Lòng đường vừa đất sét vừa đất đen bị thấm nước mưa rất khó . Bùn bám vào các bánh xe từng đám nom như những túm bông đen. Từng đoàn thợ mỏ của khu Belokalitvensky phía trước và phía sau đội viễn chinh. Họ chạy về phía đông để trốn tránh bạo quyền của dân -dắc, đem thêm bầu đoàn thê tử và chút đồ đạc nghèo nàn.
Khi đội viễn chinh tiến đến gần nhà ga tránh xe Gratri, hai chi đội Xích vệ của Romanovsky và Sadelko đuổi theo kịp. Cả hai đều bị đánh thất điên bát đảo. Mặt các chiến sĩ đều đen xạm, tiều tụy vì những trận chiến đấu, những đêm ngủ và những thiếu thốn. Sadelko lại gần Pochenkov. Khuôn mặt đẹp trai của với hàng ria tỉa theo kiểu ănglê. Cái mũi thanh thanh, nom hốc hác hẳn Buntruc qua, thấy Sadelko cau mày bằng giọng vừa bực bội vừa mệt mỏi:
- gì với tôi vậy? Chẳng nhẽ tôi hiểu những em dưới quyền tôi hay sao? Tình hình nguy khốn lắm, lại còn quân Đức nữa chứ, mẹ cái bọn khốn kiếp! Thế nầy bao giờ mới mộ đủ quân?
Sau câu chuyện trao đổi với Sadelko, Pochenkov trở nên nhăn nhó khổ sở và tựa như có phần hoang mang. đuổi theo chiếc xe của , xao xuyến biết những gì với Krivoslykov.
Buntruc nhìn theo hai người thấy Krivoslykov chống khuỷu tay nhổm lên, liến thoắng tràng, vừa vừa đưa bàn tay chém lia lịa trong khí. Pochenkov lại vui hẳn lên, nhảy lên xe ngựa, khung xe kêu răng rắc dưới cái thân hình chàng pháo thủ nặng tới sáu pút. Người đánh xe ra roi quất hai con ngựa, bùn bắn vung từng nắm sang hai bên.
- Cứ quất !
Pochenkov nheo mắt kêu lên, tà áo da mở phanh đón gió.

Chương 116


Trong vài ngày đội viễn chinh tiến sâu vào lòng quân khu Donesky, cố tới được trấn Krasnokurskaia. Nhân dân các làng Ukraina bao giờ cũng đón tiếp họ với thái độ niềm nở mến khách. Người ta vui lòng bán cho lương thực, rơm rạ và cho ở nhờ, nhưng hễ đả động tới chuyện thuê ngựa Krasnokurskaia là dân Ukraina tỏ vẻ nghi ngại, đưa tay lên gãi gáy rồi từ chối thẳng thừng.
- Chúng tôi trả nhiều tiền, có gì mà bác làm bộ làm tịch thế? - Pochenkov hỏi người Ukrraina.
- Đâu có nhưng đối với tôi cuộc đời phải đáng đồng xu .
- Cuộc đời bác mặc bác, can gì đến chúng tôi. Cứ cho chúng tôi thuê ngựa và xe .
- , được đâu.
- Sao lại được?
- Bác tới chỗ bọn -dắc có phải ?
- Phải, nhưng sao cơ chứ.
- Đến đấy có thể xảy ra chuyện nọ chuyện kia. Chẳng nhẽ tôi biết lo thân hay sao? Bị chúng nó giết mất ngựa tôi biết làm thế nào? đâu bác ạ, tôi chẳng đâu!
Càng tới gần khu du mục Krasnokurskaia, Pochenkov cùng những người khác càng lo. Mọi người cảm thấy chuyển biến trong tinh thần dân chúng. Những làng đầu tiên còn đón tiếp nồng hậu, nhưng càng vào sâu, người ta càng có thái độ ràng là thân thiện và có ý đề phòng. Họ chỉ để lại lương thực cách miễn cưỡng, tránh trả lời những câu hỏi. còn thấy thanh niên trong làng tới vây quanh các xe của đội viễn chinh như những cái thắt lưng hoa nữa. Người ta đứng trong cửa sổ gườm gườm nhìn ra như quân thù quân hằn rồi vội vã quay vào trong nhà.
- Bà con ở đây có phải là con chiến của Chúa hay hử? - Những chàng -dắc trong đội viễn chính phẫn nộ hỏi - Làm gì mà cứ nhìn người ta như loài cú vọ thế hử?
Đến khi tới làng thuộc quận Nagolinskaia, chàng Vanca Bondyrev điên tiết trước thái độ tiếp đón lạnh nhạt, ném mạnh cái mũ của xuống đất rồi quát lên bằng giọng khàn khàn, nhưng mắt vẫn lấm lét nhìn quanh xem có cấp qua .
- Các người là người hay là quỷ hử? Sao cứ câm như hến thế, mẹ các người ra? Người ta đổ máu bảo vệ quyền lợi cho các người mà các người cũng chẳng mở mắt nhìn người ta! Cái kiểu đối với nhau xưa kia nhục nhã lắm rồi? Bây giờ là đồng chí với nhau, là bình đẳng, còn phân chia -dắc và khô-khon(1) nữa đâu, còn có gì phân biệt nữa đâu. Thôi mang gà mang trứng ra đây mau lên, chúng tôi trả tất cả bằng giấy bạc Nicolai!
Năm sáu người Ukraina nghe Bondyrev quát lác cứ gục đầu đứng yên, như những con ngựa bị thắng vào ách cày. Chẳng ai hé răng nửa lời để hưởng ứng những câu sôi nổi của chàng.
- Cái lũ chết tiệt, các người là khô-khon vẫn là khô-khon thôi! Đồ quỷ dữ, thôi mặc cho các người tan xương làm trăm mảnh! Dịch tả dịch hạch bắt các người , đồ tư sản bụng phệ? - Bondyrev nhặt cái mũ lên rồi lại ném nó xuống, lòng khinh bỉ đến cực độ làm mặt chàng đỏ như gấc - Ở chỗ các ngài giữa mùa đông cũng chẳng xin nổi của các người nắm tuyết đâu!
- Thôi đừng oăng oẳng lên nữa! - Những người Ukraina chỉ thế với ta rồi bỏ mỗi người ngả.
Cũng ở làng ngày, bà già Ukraina hỏi chàng -dắc Xích vệ:
- Có đúng là các bác cướp sạch, giết sạch mọi người có phải ?
Chàng -dắc nhà ta trả lời, mắt chớp:
- Đúng đấy. Nhưng phải ai cũng giết tuốt đâu, mà chỉ giết bọn bô lão thôi.
- Chao ôi, lạy Chúa tôi? Nhưng tại sao các bác lại phải làm như thế?
- Chúng tôi đem họ nấu cháo ăn mà lỵ: thịt cừu bây giờ dai như giẻ rách ấy, chẳng đậm đà chút nào. Quẳng lão già vào nồi là có váng mỡ nổi lên ngay…
- Có lẽ bác chỉ đùa đấy thôi?
- Nó láo đấy, bà cụ à? Nó đùa dai đấy? - Mrykhin xen vào câu chuyện.
xong nghiêm khắc quát cho chàng đùa tếu kia trận:
- Cậu phải biết nên đùa như thế nào và đùa với ai mới được! Với những câu đùa như thế cậu có thể bị Pochenkov cho ăn mấy cái bợp tai đấy! Tại sao cậu lại gây chuyện như vậy! Rồi bà cụ vung ra là chúng ta giết bọn bô lão cho mà xem.
Pochenkov rút ngắn các thời gian nghỉ đêm và đóng quân. Trong lòng bồn chồn như lửa đốt, lao đầu về phía trươc. ngày trước khi tới khu du mục của trấn Krasnokurskaia, chuyện rất lâu với Laguchin, cho biết các ý nghĩ của :
- Ivan ạ, chúng ta nên xa đâu. Đến được trấn Ust-Khop là chúng ta bắt tay vào việc ngay! Chúng ta tuyên bố tuyển quân chúng ta phát cho mỗi người tiền lương là trăm rúp, nhưng phải mang ngựa và trang bị cùng , thể tiêu phí tiền của nhân dân được. Từ Ust-Khop, chúng ta tiến ngược lên, qua trấn Bukanovskaia của cậu, tới các trấn Slasevskaia, Fedorseevskaia, Kumulgenskaia, Gladunovskaia, Xkurisenskaia. Đến Mikhailovskaia có sư rồi. Liệu chúng ta có mộ được nhỉ?
- Mộ mộ được, nếu như tất cả các mặt còn yên ổn.
- Cậu cũng cho rằng cả đó bắt đầu có chuyện rồi hay sao?
- Làm thế nào mà biết được? - Laguchin vuốt vuốt chòm râu thưa thớt, giọng the thé như than vãn - Chúng ta hơi muộn mất rồi… Fedor ạ, mình chỉ sợ chúng ta lên đó kịp. Bọn sĩ quan giở cái trò của chúng nó đó rồi. Phải quàng lên mới được.
- Phải quàng lên đấy. Nhưng cậu đừng lo sợ! - Chúng ta có quyền sợ, - Mắt Pochenkov trở nên nghiêm khắc. - Lãnh đạo em theo mình sao lại có thể sợ được. Chúng ta tới kịp! Chúng ta xông qua hết! Hai tuần nữa mình choảng cả quân Trắng lẫn quân Đức cho mà xem! Quỷ dữ bắt chúng nó , chúng ta tống cổ chúng nó ra khỏi vùng đất sòng Đông! - Rồi nín lặng lát, hút lấy hút để hết điếu thuốc và lên ý nghĩ thầm kín của mình - Nếu chúng ta chậm chết cả chúng ta lẫn chính quyền Xô viết vùng sông Đông. Chao ôi, đừng có muộn mới được! Nếu cuộc dấy loạn của bọn sĩ quan lan tới đó trước chúng ta tất cả đứt!
Hôm sau đội viễn chinh tiến vào địa hạt trấn Krasnokurs trước khi trời hoàng hôn. Lúc còn chưa tới thôn Alekseevsky, Pochenkov cùng với Laguchin và Krivoslykov ngồi trong những chiếc xe đầu, bỗng thấy đàn bò đồng cỏ.
- Chúng ta hỏi người chăn bò , - Laguchin gợi ý.
- Hai cậu , - Krivoslykov tán thành.
Laguchin và Pochenkov nhảy xe xuống, tới chỗ đàn bò.
Bãi chăn nuôi bị nắng làm cháy thui, lớp cỏ nâu bóng thấp lè tè lại bị vó ngựa dẫm nát, chỉ ven đường có những cây sơn giới nở hoa vàng vàng từng bụi và lúa yến mạch dại rất to hạt rạt rào như những cái chổi lồm xồm. Pochenkov vò trong tay nhánh hoa ngải cứu rất già, bước tới trước mặt người chăn bò.
- Chào cụ, cụ có khoẻ ?
- Ơn Chúa.
- Cụ chăn bò à?
- Vâng, tôi chăn.
Ông lão đưa đưa lại cây gậy rất to, nhìn gườm gườm dưới hai hàng lông mày rậm rì bạc như nước.
- Thế nào, công việc làm ăn của cụ như thế nào? - Pochenkov hỏi câu lấy lệ.
- Được Chúa cứu giúp nên cũng khá.
- Vùng bà con ta đây có chuyện gì mới cụ?
- Chẳng nghe thấy có chuyện gì mới cả. Nhưng các bác là ai thế?
- Chúng tôi là con nhà lính, bây giờ về nhà đây.
- Các bác người đâu ta?
- Là dân trấn Ust-Khopeskaia.
- Cái thằng Pochenkov có với các bác ?
- Có với chúng tôi.
Ông lão chăn bò xem ra hết hồn hết vía mặt cắt còn hột máu.
- Có gì mà sợ thế cụ?
- Sợ hẳn chứ, nhưng các bác đây hãy làm phúc làm đức… người ta bảo rằng các bác giết tất cả những người theo Chính giáo cơ mà.
- Chỉ bậy! Kẻ nào phao đồn những tin nhảm như thế?
- Hôm kia họp đại hội toàn thôn, ông ataman như thế đấy. biết ông ấy chỉ nghe đồn hay có nhận được giấy tờ chính thức cho biết rằng Pochenkov đem bọn Kalmys , gặp ai cũng giết sạch.
- Vùng bà con ta đây bầu ataman rồi à? - Laguchin đưa nhanh mắt nhìn Pochenkov.
Pochenkov cắn cắn sợi cỏ trong những cái răng vàng khè.
- Hôm nọ bầu ataman và đóng cửa Xô viết rồi.
Laguchin còn định hỏi thêm câu gì nữa, nhưng ngay gần đấy có con bò mộng trán hói rất khoẻ nhảy con bò cái, làm con bò cái khuỵu cả chân.
- Gãy xương nó mất rồi, đồ chết tiệt! - Ông lão chăn bò quát lên rồi chạy vùng tới chỗ đàn bò, nhanh nhẹn cách ngờ đối với người có tuổi như thế. Cụ vừa chạy vừa la - Đè gãy xương con bò cái rồi! Gãy xương nó mất rồi! Xéo ngay! Xéo ngay, con hói nầy!
Pochenkov khoát rộng hai tay, bước về xe. Laguchin vốn là người quen chăm lo công việc làm ăn, đứng lại nhìn con bò cái non lẻo khẻo như thế mà bị con bò mộng nhảy khuỵu chân xuống đất bất giác có thoáng ý nghĩ: "Nó bị nhảy gãy xương mất rồi! Hình như gãy xương mất rồi? Chà, con quỷ dữ?".
Mãi đến khi thấy con bò cái được lôi từ bên dưới con bò mộng ra, xương sống bị hư hại gì, mới quay ra xe "Chúng ta làm thế nào bây giờ? Chẳng nhẽ bên kia sông Đông cũng lại bầu bọn ataman rồi hay sao? - thầm tự hỏi như thế, nhưng chú ý của lại bị đánh lạc ngay trong giây phút bởi con bò giống rất dẹp. Con bò giống cúi cái đầu rộng bè bè, ngời ngời con bò đen có bộ vú rất to rất nẩy. Yếm nó xệ xuống tới tận đầu gối, thân nó rất mập, rất chắc, trường và thẳng như sợi dây đàn. Bốn cái chân ngắn cũn của nó cắm chắc xuống chất đất mềm như bốn cái cột. Laguchin bất giác đứng ngắm lát con bò giống, mắt nhìn như vuốt ve bộ lông đỏ đốm trắng của nó. Qua mớ ý nghĩ đầy ưu tư, Laguchin thở dài, bụng bảo dạ: "Trấn mình mà có được con như thế nầy nhỉ! Những con bò giống vùng mình quá". Nhưng ý nghĩ ấy chỉ thoáng qua rất nhanh trong óc. Khi về tới xe, nhìn thấy những khuôn mặt rầu rĩ của em -dắc, Laguchin lại đắn đo cân nhắc con đường hành quân sắp phải trải qua.
Krivoslykov bị bệnh sốt rét làm tình làm tội. chàng mơ mộng và cũng có lúc làm thơ ấy với Pochenkov:
- Chúng ta chạy trốn làn sóng phản cách mạng, cố vượt lên trước nó, nhưng nó tràn qua chúng ta rồi. ràng là thể nào đuổi vượt nó được nữa. Nó ào lên nhanh quá, cứ như sóng biển chảy dồn vào chỗ trũng ấy.
Trong số các thành viên của Uỷ ban, có lẽ chỉ Pochenkov tính tới toàn bộ tính chất phức tạp của hoàn cảnh mới. ngồi ngả người về phía trước, chốc chốc lại quát người đánh xe:
- Nhanh lên!
Trong những chiếc xe phía sau có những tiếng hát cất lên rồi lặng di. Từ phía đó những tiếng cười, tiếng kêu dội lên như sấm, át cả tiếng bánh xe.
Các tin tức mà ông lão chăn bò cho biết được chứng thực. đường hành quân, đội viễn chinh gặp gã -dắc cựu chiến binh đánh xe cùng với vợ tới thôn Svetnikov. Gã đeo đầy đủ cả lon lẫn quân hiệu, Pochenkov hỏi gã vài câu, rồi mặt càng xạm .
Đoàn xe qua thôn Alekseevsky. Mưa lâm râm. Trời trở nên u ám. Chỉ đằng đông còn thấy màu trời xanh nước biển trong kẽ mây với những tia nắng chiếu chếch chếch qua đó.
em vừa từ gò kéo xuống Rubaskin, làng của người Tavria, thấy có những người từ trong đó bỏ chạy về hướng ngược lại, có cả vài chiếc xe phi ra như bay.
- Họ bỏ chạy. Họ sợ chúng ta… - Laguchin nhìn các em khác, có vẻ hoảng hốt.
Pochenkov quát lên:
- Gọi họ lại! Gọi to lên cho họ trở về, mẹ khỉ!
em -dắc vừa đánh ngựa cho xe chạy nhanh hơn, vừa quay những chiếc mũ đầu. Có người gọi oang oang:
- Nà-ày! Bà con chạy đâu thế? Hượm nào!
Những chiếc xe của đội viễn chinh phóng vào trong làng. Gió lốc xoáy tràn trong căn phố rộng bóng người. Trong cái sân có bà già người Ukraina vừa kêu la inh ỏi, vừa ném mấy chiếc gối lên cái xe. Người chồng nắm dây hàm thiếc con ngựa, đầu mũ, chân giầy ở Rubaskin, mọi người được biết rằng tay tiền trạm được Pochenkov phái bị đội trinh sát -dắc bắt rồi lôi ra sau ngọn gò. ràng là -dắc còn xa nữa. Sau cuộc hội ý chớp nhoáng, mọi người quyết định quay ngược trở lại. Đầu tiên Pochenkov còn cố giữ ý kiến tiếp tục tiến về phía trước, nhưng sau ai cũng do dự.
Krivoslykov chẳng chẳng rằng, người bắt đầu run bắn lên trong cơn sốt rét.
- Hay là chúng ta cứ tiến thêm? - Pochenkov hỏi Buntruc lúc nầy cũng có mặt trong cuộc họp.
Buntruc thẫn thờ nhún vai. Đối với bây giờ dứt khoát đằng nào cũng thế cả, tiến cũng được, thoái cũng được, miễn là có di động, miễn là chạy trốn nỗi u sầu luôn luôn bám sát gót .
Pochenkov lại lại bên cạnh chiếc xe, trình bày những cái lợi của việc tiến về hướng Ust-Medved. Những cán bộ cổ động -dắc ngắt lời cách gay gắt.
- điên mất rồi! định đưa chúng tôi đâu hử? đến chỗ bọn phản cách mạng à? Người em ạ, đừng có đùa dai!
- Chúng ta quay trở lại thôi! Chúng tôi muốn chết đâu! Cái gì thế kia? thấy chưa? - ta chỉ lên ngọn gò.
Mọi người đều nhìn về hướng đó: cái kurgan thấy lên rành rọt hình ba người cưỡi ngựa.
- Trinh sát của chúng nó đấy! - Laguchin kêu lên.
- Lại còn đằng kia nữa!
số người cưỡi ngựa khác thấp thoáng ngọn gò. Chúng túm tụm lại từng đám, tản ra, biến mất sau ngọn gò rồi lại xuất .
Pochenkov ra lệnh lên đường quay trở lại. Đoàn quân tiến qua thôn Alekseevsky. ràng là nhân dân ở đấy bị quân -dắc cảnh cáo. Vừa nhìn thấy đoàn xe của đội viễn chinh tiến lại gần, họ bắt đầu lẩn trốn và bỏ chạy.
Trời hoàng hôn. Mưa vẫn dầm dề, lạnh buốt, đến là khó chịu. em ướt như chuột lột, họ bên cạnh những chiếc xe, người run cầm cập, súng luôn luôn sẵn sàng. Con đường vòng tránh dốc núi dài, trườn xuống vùng đất trũng, chạy theo cái khe đoạn rồi lại leo ngoằn ngoèo lên gò. Những đội trinh sát -dắc khi khi đường sống gò. Đội viễn chinh hết sức căng thẳng, mà của đáng tội tinh thần em thế cũng căng thẳng rồi.
Khi tới gần cái khe cắt ngang vùng đất trũng, Pochenkov nhảy xe xuống, ra lệnh gọn lỏn cho em: "Sẵn sàng chiến đấu!"
mở chốt an toàn khẩu súng trường kỵ binh, bên cạnh xe. Dưới khe có cái đập, nước mưa xuân bị giữ lại nom xanh ngắt. Đất bùn gần làn nước lỗ chỗ những vết chân của đàn gia súc ra đấy uống nước. Cái đập có chỗ lở, đó mọc đầy cỏ dại và thỏ ti. Bên dưới, chỗ sát mặt nước, thấy lơ thơ những khóm hương bồ tiều tụy, mưa rơi ràn rạt những đám lá bàng tử nhọn hoắt.
Pochenkov trù tính gặp quân -dắc mai phục ở chỗ nầy, nhưng bộ phận trinh sát được phái sục sạo phía trước chẳng phát thấy gì cả.
- Fedor ạ, bây giờ cậu cần phải phòng bị làm gì. - Krivoslykov gọi Pochenkov về đến chiếc xe khẽ . - Chúng nó tấn công bây giờ đâu. Đến đêm mới giở trò cho mà xem.
- Mình cũng nghĩ như thế đấy.
Chú thích:
(1) Tên người -dắc dùng để gọi dân Ukraina đến ở vùng nầy cách khinh bỉ (ND)