Sông Đông Êm Đềm
Chương 225​

Sau khi bỏ nhà ra , Grigori sống ba tuần đầu ở thôn Thượng Kripsky thuộc trấn Elanskaia tại nhà gã - dắc đồng đội quen biết. Rồi chàng bỏ tới thôn Gorbatovpsky ở hơn tháng tại nhà người có họ xa với Acxinhia.

Chàng phải nằm suốt ngày ở phòng trong, chỉ ban đêm mới mò ra sân. Toàn bộ cuộc sống cứ như ở tù. Vì buồn nhớ và chẳng có việc gì làm, Grigori cảm thấy đau khổ nhức nhối. Chàng chỉ muốn được về nhà với hai đứa con, với Acxinhia. Trong những đêm mất ngủ chàng nhiều lần mặc chiếc áo ca- pốt và với ý nghĩ nhất quyết trở về thôn Tatarsky, nhưng lần nào cũng tỉnh táo nghĩ lại và lại cởi áo ngoài, rên rỉ, vật mình nằm úp mặt xuống giường. Nhưng cuối cùng chàng cũng còn có thể kéo dài cảnh sống như thế nầy được nữa. Chủ nhà là người hàng thúc bá với Acxinhia, lão rất đồng tình với Grigori nhưng thể mãi mãi giữ người khách như thế nầy ở thường xuyên trong nhà. lần sau khi ăn xong bữa tối Grigori trở về phòng mình, nghe lỏm được câu chuyện. Vợ chủ nhà hỏi bằng giọng rít lên vì tức giận:

- biết bao giờ mới chấm dứt được cái trò nầy hử?

- Cái gì thế? Bà về chuyện gì thế? - Lão chủ nhà trả lời vợ bằng giọng trầm trầm.

- Cái thằng ăn hại ấy, bao giờ ông mới tống cổ được nó !

- Bà im !

- Tôi im? Thóc nhà mình còn lại mèo ăn chẳng đủ, thế mà ông cứ giữ nó, cái thằng quỉ gù ấy ở nhà, ngày ngày phải nuôi báo . Còn như thế nầy bao giờ mới thôi, tôi thử hỏi ông? Và nếu Xô viết biết được ra sao? Họ chặt đầu vợ chồng nhà nầy , để cho mấy đứa trẻ sống côi cút à?

- Thôi im , Apdochia!

- Tôi im! Chúng ta còn có những đứa con phải nuôi? Thóc trong nhà còn được quá hai mươi pút, thế mà ông còn giữ cái thằng ườn thây ườn xác ấy mà cho ăn cho uống hết ngày nầy qua ngày khác! Nó là thế nào với ông hử? Là em ruột à? Là thông gia à? Hay là bạn đỡ đầu? Nó chẳng họ hàng thân thuộc gì với ông cả? Họ hàng cái kiểu thần công đại bác bắn tới, thế mà ông còn lưu lại trong nhà, hầu ăn, hầu uống. Xì, lão quỉ hói! Thôi im , đừng có oăng oẳng lên, nếu ngày mai chính nầy lên Xô viết báo cho họ biết rằng trong nhà ông trồng đoá hoa tươi đẹp như thế nào cho mà xem?

Hôm sau người chủ nhà bước vào phòng Grigori. Lão nhưng mắt cứ dán xuống sàn:

- Grigori Pantelevich ạl muốn nghĩ về tôi thế nào nghĩ, nhưng thể nào nán lại thêm ở nhà tôi được nữa rồi… Tôi kính trọng , tôi có quen biết và kính trọng ông cụ nhà ta nay mồ yên mả đẹp. Nhưng trong lúc nầy, lưu lại ăn ở trong nhà là việc quá nặng nề đối với tôi… Hơn nữa tôi còn sợ chính quyền biết về . muốn đâu tuỳ ý. Tôi còn có gia đình. Tôi muốn vì mà mất đầu. hãy vì Chúa mà thứ lỗi cho tôi, giúp tôi thoát khỏi…

- Thôi được, - Grigori trả lời gọn lỏn. - Cám ơn ông nhường chỗ cho ở, tiếp đón niềm nở. Xin cám ơn về tất cả. Chính tôi cũng biết rằng tôi gây cho ông gánh nặng, nhưng tôi còn đâu bây giờ? Đối với tôi mọi con đường đều tắc.

- hãy tới nơi nào mà biết.

- Thôi được tôi ngay hôm nay. Cám ơn ông, ông Artamon Vasilievich, cám ơn ông về tất cả.

- có gì đâu, đừng cám ơn.

- Tôi quên lòng tốt của ông. May ra có lúc tôi có chút gì để báo đáp.

Người chủ nhà cảm động vỗ vai Grigori:

- Trong chuyện nầy có gì mà đáng ! Đối với riêng tôi cứ ở đây thêm hai tháng nữa cũng được, nhưng vợ tôi để yên cho, ngày nào cũng chửi bới, con mụ đáng nguyền rủa? Tôi là dân - dắc, cũng là dân - dắc, Grigori Pantelevich ạ. Cả hai chúng ta đều chống chính quyền Xô viết, vì thế tôi giúp .

Hôm nay hãy đến thôn Yadotnyi. Tại đấy tôi có ông thông gia, ông ấy nhận cho ở lại. cứ lại với ông ấy như tôi : "Artamon dặn phải tiếp đón như tiếp đón con đẻ, cho ăn ở chừng nào còn đủ sức. Rồi sau nầy tôi tính toán với ông ta". Nhưng chỉ cần điều là hãy khỏi nhà tôi hôm nay. Tôi thể nào lưu ở lại thêm được nữa rồi, mặt vì vợ tôi nó làm quá lắm, mặt khác tôi lại sợ Xô viết biết… Grigori Pantelevich ạ, ở được ngần ấy ngày cũng nhiều rồi. Tôi vẫn còn muốn giữ cái đầu của tôi…

Đêm hôm ấy, lúc khuya, Grigori ra khỏi thôn. Nhưng chàng chưa kịp tới cái cối xay gió ngọn gò có ba người cưỡi ngựa bất thần ra như mọc từ dưới đất lên. Họ chặn dường chàng:

- Đứng lại đồ chó đẻ! Mầy là đứa nào hử?

Tim Grigori run lên. Chàng nín thinh đứng lại. Bỏ chạy quá liều lĩnh. Hai bên con đường có cái khe nào, bụi cây cũng có: toàn đồng cỏ trống trải, trần trùi trụi, chàng chưa kịp thêm hai bước, chúng lại hỏi:

- Đảng viên cộng sản à? Quay trở lại, cho mẹ mày vào xăng! Nào, quàng quàng lên?

Tên thứ hai cho ngựa xông tới trước mặt Grigori, nó ra lệnh:

- Hai cái tay mày? Rút tay trong túi ra! Rút tay ra nếu tao chém mất đầu bây giờ?

Grigori lặng lẽ rút hai tay ra khỏi túi áo ca- pốt. Chàng còn chưa kịp hiểu là có chuyện gì xảy ra với mình và mấy gã chặn đường chàng là những con người như thế nào. Chaàng hỏi:

- đâu bây giờ?

- Về thôn. Quay trở lại.

Cho đến khi về tới thôn, tên cưỡi ngựa kèm bên cạnh, hai tên kia cho ngựa tách ra bãi chăn nuôi cả bọn tiến ra đường cái. Grigori lầm lì, gì cả. Ra đến đường cái, chàng chậm bước lại hỏi:

- Nầy bác, các bác là ai thế?

- , ! được gì cả? Chắp hai tay ra sau lưng, nghe chưa?

Grigori lặng lẽ làm theo lời . Nhưng lát sau chàng lại hỏi:

- , nhưng dù sao các bác cũng phải cho biết các bác là ai mới được.

- Những người theo chính giáo.

- Và chính tôi cũng phải là dân cựu giáo.

- Hừ, thế mày hãy mừng .

- Thế bác dẫn tôi đâu đấy?

- Đến chỗ chỉ huy. Mày có , đồ khốn nạn, nếu tao cho mày…

Tên áp giải khẽ cho mũi gươm chạm vào Grigori. Mũi thép nhọn mài sắc, lạnh buốt, chạm vào gáy chàng, ngay chỗ da để hở giữa cổ áo ca- pốt và mũ lông, và bên trong chàng, cảm giác kinh hoàng bỗng loáng lên như tia lửa rồi lại nhường ngay chỗ cho căm giận bất lực. Chàng kéo cao cổ áo, quay nửa người gườm gườm nhìn tên áp giải và rít lên qua kẽ răng:

- Đừng có làm bậy? Nghe thấy ? Nếu tôi cướp cái trò ấy trong tay bây giờ…

- , đồ chó đẻ, được gì nữa? Tao cho mày cướp xem sao! Đưa tay ra sau lưng!

Grigori im lặng bước thêm hai bước rồi lại :

- Thế nữa, nhưng chớ có chửi bới. Cái thằng thối như cứt, tưởng…

- được nhìn ngang nhìn ngửa!

- Thế nhìn nữa.

- Câm ngay, nhanh lên!

- Hay là chạy nước kiệu nhé! - Grigori vừa hỏi vừa chớp chớp mi mát cho những miếng băng bám hai hàng mi rơi xuống.

Tên áp giải gì, thúc luôn con ngựa cái. Cái ức đẫm mồ hôi và sương đêm của con ngựa hích mạnh vào lưng Grigori, những cái vó của nó dẫm nhâm nhấp lớp tuyết tan ngay bên cạnh chân chàng.

- Từ từ thôi! - Grigori bám tay vào bờm con ngựa đẩy nó ra và kêu lên.

Tên áp giải giơ thanh gươm lên ngang đầu, khẽ :

- Mày có , đồ chó đẻ… Và được gì nữa, nếu tao đưa mày về tới nơi đâu. Cái tay áo tao nó làm việc ấy lẹn lắm đấy. Câm cái mồm, gì nữa.

Hai người ngậm tăm cho đến khi về tới thôn. Khi về tới gần ngôi nhà đầu thôn, tên kia ghìm ngựa, :

- vào cái cổng nầy.

Grigori bước vào cái cổng mở toang. Sâu bên trong sân thấy lên ngôi nhà mái tôn rất to. Dưới mái hiên nhà kho, vài con ngựa thở phì phì và nhai rơm ràn rạt. Chừng sáu gã đeo vũ khí đứng bên cạnh thềm. Tên áp giải tra thanh gươm và vỏ, xuống ngựa và :

- Vào trong nhà, thẳng từ các bậc thềm vào, cái cửa thứ nhất bên trái. , được nhìn ngang nhìn ngửa, còn phải bảo mày bao nhiêu lần nữa hử. Ông lại tọng cho cái vào mồm, bật lòng gan mề phổi ra bây giờ!

Grigori từ từ bước lên những bậc thềm. Người đứng bên cạnh lan can đội chiếc mũ có cái đỉnh nhọn hoắt của Hồng quân, mặc cái áo ca- pốt kỵ binh dài lượt thượt. hỏi:

- Các cậu tóm cổ được nó đấy à?

Tóm cổ được, - Gã áp giải miễn cưỡng trả lời bằng cái giọng khàn khàn mà Grigori nghe quen. - Vớ được nó ở gần cái cối xay gió.

- Bí thư chi bộ hay là thế nào?

- Quỉ quái nào mà biết được nó. thằng chó chết nào đó, nhưng nó là ai chúng mình biết ngay đây.

"Chúng nó nếu phải là toán thổ phỉ cũng là bọn Treka ở Vosenskaia lập mưu bày kế. Thế là mình rơi vào tay chúng nó rồi! Rơi vào tay chúng nó như thằng ngu xuẩn". Grigori nghĩ thầm và cố ý trùng trình ở phòng ngoài để tập trung suy nghĩ.

Grigori mở cánh cửa và kẻ đầu tiên mà chàng nhìn thấy là Fomin. ngồi sau cái bàn, chung quanh có rất nhiều tên mặc quân phục mà Grigori quen. Những chiếc áo ca- pốt và áo da ngắn quẳng bừa bộn cái giường. Những khẩu súng trường của kỵ binh được xếp thành hàng bên cạnh chiếc ghế dài. Ngay chiếc ghế dài ấy thấy vứt lung tung những thanh gươm, những bao đạn, túi dết và túi mắc vào yên ngựa. Mùi mồ hôi ngựa bốc lên nồng nặc từ đám người và từ những chiếc áo ca- pôt, những đồ trang bị.

Grigori bỏ chiếc mũ lông xuống, khẽ :

- Chào các !

- Cậu Melekhov? Đúng là đồng cỏ rộng, mà đường hẹp? Chúng mình vẫn lại được trông thấy nhau như thường? Nhưng cậu ở đâu mò đến đây thế nầy? Cởi áo ngoài ra , ngồi xuống đây. - Fomin đứng dậy, rời khỏi cái bàn, bước tới trước mặt Grigori, chìa tay cho chàng. - Tại sao cậu lại lang thang ở đây thế?

- Mình đến có chút việc.

- Việc gì thế? Cậu mò khá xa đấy… - Fomin nhìn Grigori có vẻ dò hỏi. - Cậu cứ : cậu đến đây kiếm chỗ nấp có phải ?

- Chuyện ấy hoàn toàn đúng. - Grigori miễn cưỡng mỉm cười trả lời - Mấy em của mình tóm được cậu ở đâu thế?

- Ngay gần thôn.

Lúc ấy cậu đâu?

- Lang thang đâu cũng được…

Fomin chăm chú nhìn thẳng vào mắt Grigori lần nữa rồi mỉm cười - Mình thấy là cậu nghĩ rằng bọn mình tóm được cậu là giải Vosenskaia có phải ? đâu, em ạ, đối với bọn mình con đường ấy cũng bị cấm rồi… Cậu đừng lo! Bọn mình còn lính cho Chính quyền Xô viết nữa đâu? Hai bên ý hợp tâm đầu nữa rồi…

- Ly dị rồi. - gã - dắc có tuổi ngồi hút thuốc bên cạnh bếp lò thêm giọng trầm trầm.

Trong đám ngồi ở bàn có tên cười phá lên rất to.

- Cậu nghe tin gì về mình à? - Fomin hỏi.

- .

- Thôi cậu ngồi vào bàn , rồi chúng mình chuyện. Súp bắp cải và thịt đâu đem thết ông khách của chúng ta !

Tất cả những lời Fomin Grigori đều tin chút nào. Chàng cởi áo ca- pốt ngồi vào bàn, mặt tái nhợt, thái độ dè dặt. Chàng rất thèm hút thuốc nhưng lại nhớ rằng mình hết thuốc lá hai ngày.

- Có gì hút ? - Chàng hỏi Fomin.

Tên kia ân cần chìa cho chàng cái bao đựng thuốc lá bằng da.

vẫn chăm chú theo dõi Grigori và khỏi nhận thấy rằng những ngón tay của Grigori hơi run run trong khi lấy ra điếu thuốc lá. Fomin lại mỉm cười sau hàng ria hung hung đỏ chỗ cao chỗ thấp như những làn sóng.

- Chúng mình nổi lên chống lại Chính quyền Xô viết. Chúng mình đứng về phía nhân dân, chống chế độ trưng thu lương thực, chống bọn chính uỷ. Chúng nó làm bà con mình đau đầu quá rồi. Bây giờ đến lượt chúng mình làm chúng nó đau đầu. Cậu hiểu chưa, Melekhov?

Grigori nín thinh. Chàng châm thuốc hút, nhiều lúc vội vã rít liều vài hơi. Đầu chàng hơi choáng váng, trong họng lợm lợm buồn nôn.

tháng gần đây chàng được ăn uống rất tồi, nhưng mãi đến lúc nầy chàng mới cảm thấy rằng trong thời gian ấy mình yếu như thế nào. Chàng dập tắt điếu thuốc, bắt đầu ăn ngốn ngấu.

Fomin kể qua loa vài câu chuyện về cuộc bạo động, về những ngày đầu tiên nay đây mai đó trong khu, và huênh hoang gọi cuộc sống lang bạt của bọn chúng cách mỹ tự là "tiến quân". Grigori cứ nín thinh lắng nghe, đồng thời nuốt chửng gần như cần nhai cả bánh mì lẫn những miếng thịt cừu béo ngậy ninh chưa kỹ.

- Nhưng cậu còm nhiều quá trong những ngày thăm hỏi đấy - Fomin giễu chàng cách thân mật.

Grigori ăn no quá nấc lên. Chàng lầu bầu:

- Có phải là mình đến chơi nhà mẹ vợ đâu.

- Chuyện ấy chỉ nhìn qua là biết ngay thôi. Nhưng cậu ăn nhiều vào ăn cho kỳ chán, ăn nổi bao nhiêu cứ ăn. Bọn mình phải là những chủ nhà keo kiệt đâu.

- Cám ơn. Nhưng nếu bây giờ mà được điếu thuốc… - Grigori tiếp lấy điếu thuốc Fomin đưa mời rối bước tới gần chiếc nồi gang đặt cái ghế dài và đẩy cái nắp gỗ ra để múc nước. Nước lạnh buốt, lại hơi có vị mặn. Ngây ngất vì ăn quá nhiều, Grigori uống ừng ực hết cả hai ca nước to rồi hút thuốc cách khoái trá.

- Dân - dắc cũng hoan nghênh chúng ta lắm đâu. - Fomin đến ngồi bên cạnh Grigori kể tiếp - Năm ngoái, trong thời gian bạo động, họ bị trận thất điên bát đảo… Nhưng vẫn có những thằng tình nguyện theo. Chừng bốn mươi thằng gia nhập bọn mình. Song chúng mình phải chỉ đòi hỏi có thế. Chúng mình cần phải làm cho toàn khu nổi dậy, để các khu chung quanh: Khopesky, Ust- Medvedisky đều đến giúp. Đến lúc ấy, chúng ta chuyện cởi mở với Chính quyền Xô viết!

Câu chuyện chung quanh chiếc bàn rất sôi nổi ầm ĩ. Grigori vừa nghe Fomin vừa lén nhìn các bạn chiến đấu của . Chẳng có bộ mặt nào quen thuộc! Chàng vẫn chưa tin Fomin, vẫn nghĩ rằng giở trò ma mãnh, vì thế cứ thận trọng nín thinh. Nhưng ngậm tăm mãi cũng được.

- Nhưng đồng chí Fomin ạ, nếu chuyện ấy là đồng chí đích xác các đồng chí muốn gì. Muốn làm nổ ra cuộc chiến tranh mới à? - Chàng vừa hỏi vừa cố xua cái cảm giác buồn ngủ đè nặng lên đầu mình.

- Cái chuyện ấy mình với cậu rồi mà.

- Lật đổ chính quyền à?

- Phải.

- Nhưng sau đó lập nên chính quyền như thế nào?

- chính quyền của chúng ta, chính quyền - dắc!

- Chính quyền của bọn ataman à?

- Thôi về chuyện các ataman chúng ta hãy chờ ít lâu rồi hãy đến. Nhân dân bầu ra chính quyền nào nó là chính quyền mà chúng ta lập nên. Nhưng đó là chuyện về lâu về dài, hơn nữa về chính trị mình là thằng ngoại đạo. Mình chỉ là thằng con nhà binh, công việc của mình là tiêu diệt những thằng chính uỷ và Đảng viên cộng sản. Còn chuyện chính quyền Kaparin, trưởng ban tham mưu của mình, kể cho cậu nghe. là đầu óc của mình về mặt ấy. là con người thông minh, học rộng. - Fomin ngả người về phía Grigori, khẽ - Thượng uý cũ trong quân đội Nga hoàng đấy. Thằng cha khôn ngoan hiểu biết lắm? giờ nằm ở phòng trong, biết ươn mình như thế nào, có lẽ vì chưa quen; bọn mình hành quân những chặng quá dài.

Từ phòng ngoài bỗng vẳng vào những tiếng lao xao, tiếng chân bước rầm rập, tiếng rên rỉ, tiếng giằng co và tiếng quát oang oang: "Khử mẹ nó !" Mọi câu chuyện chung quanh bàn lập tức lắng bặt. Fomin đưa mắt nhìn ra cửa có ý đề phòng. Có người mở toang cánh cửa. làn hơi trắng bệch cuồn cuộn ùa từ bên dưới cửa vào trong phòng. Sau đòn nện đánh hự vào lưng, người cao lớn chúi đầu về phía trước, vừa vấp vừa chạy lao vài bước vào trong phòng rồi đập vai rất mạnh vào chỗ lồi ra của bếp lò. Người ấy đội mũ, mình mặc chiếc áo bông đột chỉ màu cứt ngựa, chân đôi ủng dạ màu xám. Trước khi cánh cửa đóng sập lại, từ phòng ngoài có gã nào đó kêu lên rất vui nhộn:

- Tiếp nhận thêm thằng nữa !

Fomin đứng dậy, sửa lại chiếc dây lưng áo quân phục cổ chui.

- Mầy là ai? - hỏi bằng giọng oai vệ.

Người mặc áo bông thở hổn hển đưa tay lên vuốt tóc, cố động đậy vào hai cái xương bả vai nhăn mặt vì đau. ta bị đánh vào cột xương sống bằng vật nặng, có lẽ là báng súng.

- Sao cứ câm như hến thế hử? Bị cắt mất lưỡi rồi hay sao? Tao hỏi mầy là ai?

- Chiến sĩ Hồng quân.

- Đơn vị nào?

- Trung đoàn trưng lương số mười hai.

- Á- à, lại với được cái của nầy! - trong những tên ngồi ở bàn mỉm cười .

Fomin tiếp tục hỏi cung:

- Mầy đến đây làm gì?

- Tôi thuộc đội đánh chặn… chúng tôi được phái .

- Hiểu rồi. Ở đây chúng mầy có bao nhiêu thằng trong thôn?

- Mười bốn.

- Còn những thằng khác đâu?

Người chiến sĩ Hồng quân nín lặng lát, cố hết sức mở cặp môi. Trong họng ta có cái gì lọc ọc, từ mép bên trái, dòng máu rất chảy ròng ròng xuống cằm. ta đưa tay lên chùi môi, nhìn bàn tay mình rồi lại cọ tay vào quần.

- Cái thằng chó chết… của các ông… - ta nuốt máu, giọng như nấc. - Nó làm dập phổi tôi.

- Đừng sợ! Chúng tao chữa cho? - tên - dắc tướng ngũ đoản ngồi ở bàn đứng dậy, nháy mắt với những tên khác và giọng nhạo báng:

- Còn những thằng kia đâu? - Fomin hỏi lần thứ hai.

- Elanskaia cùng với những chiếc xe vận tải rồi.

- Mày là dân ở đâu? Quê ở vùng nào?

Chiến sĩ Hồng quân nhìn Fomin bằng hai con mắt xanh lơ sáng bừng bừng như trong cơn sốt rét. ta nhổ xuống dưới chân mình cục máu đặc rồi trả lời bằng giọng trầm trầm còn khàn nữa.

- Tỉnh Pskovskaia.

- Tỉnh Pskovskaia, tỉnh Moskovskaia… chúng tao có nghe về những thằng ở vùng ấy… - Fomin giọng châm biếm. - Còn mày, cái thằng nầy, mày quá xa để vơ vét thóc lúa của người khác đấy Thôi, câu chuyện thế là xong rồi? Chúng tao làm gì với mày bây giờ đây, thế nào hử?

- Phải, thả tôi ra.

- Mầy ngây thơ quá đấy, cái thằng nầy… Hay là chúng mình thả cho nó , các cậu thấy thế nào? - Fomin quay lưng nhìn những thằng ngồi quanh bàn, nụ cười thấp thoáng sau hàng ria.

Grigori chăm chú theo dõi tất cả các việc xảy ra và chàng chỉ nhìn thấy những nụ cười thông đồng, cố ghìm giữ những khuôn mặt nâu sạm dãi dầu nắng gió.

- Cứ để nó theo chúng ta chừng hai tháng rồi cho nó về nhà, về với vợ. - tên trong bọn Fomin .

- Mầy có thể theo chúng tao, phục vụ cách ngay thẳng được chứ? - Fomin vừa hỏi vừa cố ghìm nụ cười nhưng nổi. - Chúng tao cho mầy con ngựa, bộ yên và đôi ủng da mới, ống tròn hẳn hoi thay cho đôi ủng dạ… Bọn chỉ huy của chúng mầy trang bị cho chúng mày lồi quá đấy. Như thế nầy mà coi là giầy ủng à? Ngoài sân tan tuyết mà mầy vẫn còn mang đôi ủng dạ. Mầy theo chúng tao chứ?

- Nó là thằng mu- gích, từ thuở cha sinh mẹ đẻ nó có cưỡi ngựa bao giờ đâu. - thằng - dắc giả giọng the thé, chít chớt để làm trò cười.

Chiến sĩ Hồng quân gì. ta dựa lưng vào cái bếp lò đưa cặp mắt sáng long lanh lần lượt nhìn cả bọn, thỉnh thoảng lại nhăn mặt vì đau và hơi hé miệng mỗi khi cảm thấy khó thở.

- Mầy ở lại với chúng tao chứ, hay thế nào? - Fomin hỏi lại.

- Nhưng các ông là ai cơ chứ?

- Chúng tao ấy à? - Fomin giương cao hai hàng lông mày và đưa bàn tay lên vuốt ria. - Chúng tao là những chiến sĩ đấu tranh cho nhân dân lao động. Chúng tao chống lại ách áp bức của bọn chính uỷ và Đảng viên cộng sản. Đấy chúng tao là những người như thế đấy. Đến lúc ấy bỗng nhiên Grigori nhìn thấy nét cười mặt người chiến sĩ Hồng quân.

- Té ra các ông là những con người như thế… Vậy mà tôi cứ nghĩ: đây là những con người thế nào nhỉ?

Người tù binh mỉm cười, cho thấy những cái răng đỏ lòm những máu và với vẻ tựa như ta ngạc nhiên cách thú vị trước điều mới mẻ mà mình vừa nghe thấy, nhưng trong giọng của ta vẫn thấy có cái gì bắt tất cả bọn kia phải đề phòng.

- Thế là theo ông các ông là những chiến sĩ đấu tranh cho nhân dân à? Té ra vâ- â- ậy. Nhưng theo chúng tôi các ông chỉ là những thằng thổ phỉ. Thế mà các ông còn bảo tôi theo các ông? Chà, các ông là những tay vua cù, đấy!

- Tao xem mầy cũng là thằng biết vai nhộn… Fomin nheo mắt, hỏi gọn lỏn - Đảng viên cộng sản phải ?

- , ông gì vậy? Người ngoài Đảng thôi.

- Hình như phải như thế.

- đấy, tôi là người ngoài Đảng mà?

Fomin húng hắng ho, quay về phía cái bàn.

- Trumakov! Cho nó toong thôi.

- Có cái gì mà đáng phải giết tôi. Cũng chẳng được cái lợi gì đâu. - Người chiến sĩ Hồng quân khẽ .

Bọn kia trả lời ta bằng cách nín thinh. Trumakov là gã - dắc vạm vỡ đẹp trai mặc chiếc áo có tay bằng dạ kiểu . đứng dậy cách miễn cưỡng, rời khỏi bàn, vuốt bộ tóc hung hung đỏ chưa cần vuốt cũng mượt ra sau gáy.

- Tôi chán ngấy cái việc nầy rồi. - rút thanh gươm của ra khỏi đống gươm để ngổn ngang chiếc ghế dài, lấy ngón tay cái thử xem lưỡi có sắc rồi giọng sảng khoái.

- nhất định cậu phải tự tay làm lấy. Bảo mấy em ở ngoài sân chúng nó làm. - Fomin khuyên .

Trumakov đưa mắt lạnh như tiền nhìn người chiến sĩ Hồng quân từ chân đến đầu rồi :

- Bước lên nào, người em thân mến.

- Người chiến sĩ Hồng quân rời khỏi chỗ bếp lò, gù lưng từ từ bước ra cửa, để lại sau lưng những vết nước của đôi ủng ẩm ướt.

- Trước khi vào đây cũng phải chùi chân chứ! Vào nhà người ta rồi để lại toàn những vết chân, bôi bẩn cả… cậu dơ dáy quá đấy, người em ạ? Trumakov làm vẻ giận dữ, vừa vừa ra theo người tù binh.

- Bảo chúng nó đưa ra ngõ hay ra sân đập lúa ấy. nên khử ngay cạnh nhà. Nếu chủ nhà oán chúng mình? Fomin kêu với theo.

bước tới chỗ Grigori, ngồi xuống bên cạnh chàng và hỏi:

- Toà án của chúng mình làm ăn gọn đấy chứ?

- Gọn, - Grigori tránh nhìn vào mắt , trả lời.

Fomin thở dài :

- Cậu chẳng hiểu gì cả. Bây giờ phải làm như thế mới được.

còn muốn thêm gì nữa, nhưng từ ngoài thềm vang lên những tiếng chân bước rầm rập, tiếng người nào đó kêu to và tiếng phát súng đơn độc rất vang.

- Quỉ dữ làm gì chúng nó ở ngoài ấy thế? - Fomin bực mình quát lên.

trong những lên ngồi ở bàn đứng chồm dậy, đưa chân đạp làm cánh cửa mở toang.

- Ngoài ấy có chuyện gì thế? - quát vọng ra ngoài bóng tối.

Trumakov bước vào, cách sôi nổi:

- Cái thằng ấy nhanh như con thỏ ấy? Con quỉ dữ! Ngay từ bậc thềm cao nhất, nó nhảy lao xuống và bỏ chạy. Đành phải phí viên đạn. em ngoài ấy giúp cho nó chết hẳn.

- Cậu ra lệnh lôi nó từ trong sân ra ngoài ngõ .

- Tôi bảo rồi, Yakov Efilmovich ạ.

Trong phòng lặng phút. Rồi gã nào đó cố giữ cho khỏi ngáp và hỏi:

- Thế nào Trumakov, thời tiết như thế nào? Ngoài sân có sáng sủa ?

- Nhiều mây lắm.

- Nếu trời mưa chút ít tuyết cuối cùng cũng trôi nốt.

- Nhưng cậu muốn mưa làm gì?

- Mình đâu có cần mưa. lõm bõm dưới bùn là chuyện mình chẳng muốn chút nào.

Grigori bước tới bên cái giường, lấy chiếc mũ lông của chàng.

- Cậu đâu đấy? - Fomin hỏi.

- Ra ngoài cho người nhõm chút.

Grigori bước ra thềm. Vừng trăng ló ra từ sau những đám mây đen chỉ toả sáng lờ mờ. Cái sân rộng thênh thang, những mái nhà kho những ngọn tiêu huyền rụng hết lá vươn thẳng lên trời thành những hình kim tự tháp, những con ngựa khoác áo đứng bên cạnh cọc buộc ngựa, tất cả đều bị rọi bởi làn ánh sáng xanh lơ ma quái của lúc nửa đêm. Cách thềm nhà vài bước, người chiến sĩ Hồng quân bị giết nằm rúc đầu xuống vũng nước tuyết tan sáng bềnh bệch. Ba gã - dắc cúi xuống chỗ ta và khẽ thầm với nhau. biết chúng loay hoay làm gì bên cạnh xác chết.

- Nó vẫn còn thở, đấy mà? - gã bực bội. - Cái thằng quỉ khoèo tay nầy, thế nầy mà gọi là mày khử nó à? Tao bảo mày là phải chém vào đầu nó cơ mà! Chà, chẳng được tích gì cả?

Gã - dắc giọng khàn khàn vừa nãy áp giải Grigori trả lời:

- Nó cũng sắp đứt rồi? Chỉ giật vài cái nữa là ngỏm thôi…

- Nhưng mày nhấc cái đầu nó lên chứ? Tao chẳng làm thế nào tháo ra được. Nắm lấy tóc nó mà lôi lên, như thế đấy. Được rồi, bây giờ cứ giữ như thế nhé.

Có tiếng nước lép nhép. gã đứng bên cạnh cái xác chết dướn thẳng dậy. Tên có cái giọng khàn khàn ngồi xổm khè khè trong họng, kéo cái áo bông ra khỏi xác chết. lát sau gã :

- Mình vốn là thằng dữ vía, vì thế nó chết ngay. Hồi ở nhà, thường có khi mình chọc tiết lợn… Nhưng giữ lấy kia, đừng buông ra! Chà, mẹ khỉ! Pha- a- ải, thường mình chọc tiết lợn, cắt đứt cả cuống họng, thọc con dao cắt vào tim nó mà con lợn khốn kiếp vẫn cứ đứng lên được rồi chạy vung ra khắp sân. Và còn chạy được rất lâu! Máu me lênh láng mà nó vẫn cứ chạy, cổ họng khè khè. thở được nữa mà nó vẫn cứ sống. Như thế tức là mình dữ vía lắm. Nào, thôi buông nó ra… Nó vẫn còn thở à? Lạ . Nhưng mình chặt gần đứt cổ nó còn gì.

Gã thứ ba dang tay ướm cái áo bông vừa lột xác người chiến sĩ Hồng quân và :

- Máu chảy ra đầy cả sườn bên trái… Dính cả vào hai tay, phì, kể cũng ổn lắm!

- Rồi khô thôi. Có phải là mỡ lợn đâu. - Gã có cái giọng khàn khàn thản nhiên rồi lại ngồi xổm xuống. - Nó khô lại, nếu , giặt sạch. Chẳng tai hoạ gì đâu.

- Nhưng mầy làm gì thế, định lột cả quần của nó à? - Gã thứ nhất hỏi giọng bực bội.

Tên giọng khàn khàn cách gay gắt:

- Nếu mầy sốt ruột cứ ra với mấy con ngựa , có mầy ở đây chúng tao cũng xong việc? Những của còn dùng được sao lại bỏ phí bỏ hoài.

Grigori quay phắt , bỏ vào nhà trong.

Fomin đón chàng bằng cặp mắt dò hỏi. nhìn loáng qua chàng cái rồi đứng dậy:

- Ta vào phòng trong chuyện lát, kẻo ở ngoài nầy ồn quá.

Căn phòng rộng thênh thang được đốt lửa rất nóng, mùi chuột và mùi hạt đay xông lên nồng nặc. người bé nằm thẳng cẳng ngủ giường nhưng vẫn mặc chiếc áo quân phục cổ bẻ màu cứt ngựa. có bộ tóc lơ thơ, rối bù, đầy lông thú và lông chim . nằm với bên má áp sát xuống chiếc gối nhớp nhúa có áo gối. Cây đèn treo rọi sáng khuôn mặt nhợt nhạt lâu cạo.

Fomin đánh thức dậy và bảo:

- Thôi dậy Kaparin. Chúng ta có khách đây. Đây là Grigori Melekhov, em của chúng ta, trước kia là trung uý, mình đặc biệt giới thiệu với cậu.

Kaparin thõng hai chân giường, đưa tay lên sát vào mặt rồi đứng dậy. hơi nghiêng mình bắt tay Grigori:

- Rất hân hạnh. Tôi là thượng uý Kaparin.

Fomin ân cần đẩy chiếc ghế dựa cho Grigori, còn mình ngồi lên cái rương. Nhìn mặt Grigori, có lẽ cũng hiểu rằng việc xử tội người chiến sĩ Hồng quân gây cho chàng ấn tượng rất khó chịu, vì thế :

- Cậu đừng nghĩ rằng đối với tên nào chúng mình cũng giải quyết nghiêm khắc như thế cả. Riêng cái thằng kỳ quặc nầy là đội viên đội trưng thu lương thực. Những thằng như nó cũng như bọn chính uỷ đủ mọi hạng bọn mình thả đâu, còn những đứa khác bọn mình khoan hồng. Chẳng hạn như hôm qua chúng mình vừa tóm được ba thằng dân cảnh, chúng mình chỉ lấy ngựa, yên ngựa và vũ khí còn người bọn mình thả . Giết chúng nó làm quái gì.

Grigori gì. Chàng đặt hai tay lên đầu gối đeo đuổi những ý nghĩ riêng của mình, và những lời Fomin cứ vẳng đến lai chàng như trong giấc mộng.

- Tạm thời chúng mình hãy cứ đánh đấm như thế nầy. Fomin tiếp. - Dù sao chúng mình cũng vẫn muốn phát động dân - dắc nổi dậy. để cho Chính quyền Xô viết có thể sống được. Chúng mình nhận được những tin cho biết ở đâu cũng có chiến đấu. Ở đâu cũng có bạo động: cả ở Sibiri lẫn ở Ukraina, và ngay ở Petrograd nữa. Toàn hạm đội khởi nghĩa ở cái pháo đài mang cái tên là…

- Là Kronstat. - Kaparin nhắc.

Grigori ngẩng đầu, nhìn Fomin bằng hai con mắt tống rỗng như trông thấy gì, rồi lại chuyển sang nhìn Kaparin.

- Nầy, cậu hút . - Fomin chìa cho chàng bao thuốc lá. - Thế đấy, Petrograd bị chiếm rồi và họ dang tiến về phía Moskva.

Ở khắp mọi nơi đều là cái phong trào dành tự do như thế? Cả chúng mình cũng thể ngồi ngủ gật. Chúng mình lôi cuốn dân - dắc vùng dậy, lật đổ Chính quyền Xô viết và nếu được bọn Ka- det đến giúp công việc của chúng mình chung thuận buồm xuôi gió. Cứ để cho những con người có học thức lập nên chính quyền, chúng mình giúp đỡ họ. - Đến đây nín lặng rồi hỏi. - Cậu thấy thế nào, cậu Melekhov: nếu bọn Kadet tiến từ Biển Đen tới đây và chúng ta đến hợp nhất với chúng nó chúng mình được coi là những kẻ đầu tiên bạo động trong hậu phương chứ? Kaparin rằng thể nào cũng được coi là như thế đấy. Thí dụ chẳng nhẽ họ còn trách cứ mình về chuyện năm nghìn chín trăm mười tám mình đưa trung đoàn Hai mươi tám rời khỏi mặt trận và phục vụ cho Chính quyền Xô viết trong khoảng hai năm.

"Té ra cái mục đích mà mầy nhắm vào là như thế! Mầy là thằng ngu xuẩn, nhưng lại ranh ma…" - Grigori nghĩ thầm và bất giác mỉm cười. Fomin chờ câu trả lời của Grigori. ràng rất cần biết câu trả lời nầy. Grigori cách miễn cưỡng:

- Nhưng đó còn là chuyện đường trường.

- Tất nhiên rồi, tất nhiên rồi. - Fomin sẵn lòng đồng ý. - Ý mình cũng là như thế đấy. Sau nầy hiểu được hơn, nhưng bây giờ chúng mình cần phải hành động, phải tiêu diệt bọn cộng sản ở hậu phương. Dù sao chúng mình cũng được để cho chúng nó sống! Chúng nó cho bộ binh của chúng nó ngồi lên những chiếc xe tải để chuyển quân mà lại muốn đuổi theo chúng mình… Hãy cứ để chúng nó thử xem. Chờ đến lúc đơn vị kỵ binh của chúng nó được điều tới toàn khu bị chúng mình đảo lộn hoàn toàn rồi!

Grigori lại dán mắt xuống chân, đăm chiêu. Kaparin xin lỗi rồi ngả lưng xuống giường.

- Tôi mệt quá. Chúng tôi có những chặng đường hành quân của những thằng điên. Chúng tôi ngủ ít lắm. - Kaparin mỉm cười cách uể oải và .

- Chúng mình cũng dến lúc nghỉ thôi, - Fomin đứng dậy, đặt bàn tay nặng chịch lên vai Grigori. - Cậu Melekhov ạ, ở Vosenskaia cậu nghe lời khuyên của mình, cừ lắm! Nếu hồi ấy cậu lẩn có lẽ chúng nó làm cho cậu toi mạng rồi. Chưa biết chừng lúc nầy cậu nằm dưới những gò đống ở Vosenskaia, và các móng chân móng tay của cậu mục ra rồi… Chuyện ấy mình thấy được ràng như nhìn xuống nước ấy. Nhưng thế nào, cậu nghĩ thế nào? Cậu , rồi chúng mình ngủ.

- về chuyện gì cơ chứ?

- Cậu với bọn mình hay thế nào? Dù sao cậu cũng thể lẩn trốn suốt đời ở nhà người khác được đâu.

Grigori trù tính thế nào cũng được nghe câu hỏi nầy. Cũng đến phải chọn lấy con đường: là tiếp tục lang thang từ thôn nầy qua thôn khác, sống cuộc đời đói khát, nhà cửa rồi chết vì phiền muộn thầm nếu bị nhà chủ tố cáo với chính quyền hoặc tự mình ra đầu thú với phòng chính trị, và hai là theo Fomin. Và chàng chọn xong. Lần đầu tiên trong cả buổi tối hôm nay, chàng nhìn thẳng vào mắt Fomin rồi xệch mép mỉm cười và :

- lựa chọn của mình cũng như người ta kể trong các chuyện cổ tích về các chàng dũng sĩ: rẽ sang trái mất ngựa, rẽ sang phải mất xác… Thế là cả ba con đường đều chẳng con đường nào có thể được…

- Thôi cậu hãy chọn , đừng có thần thoại thần thiếc gì nữa. Các chuyện thần thoại chờ sau nầy hãy kể.

- Cũng chẳng còn cách nào khác nữa, vì thế mình chọn xong rồi

- Thế nào?

- Mình theo bày thổ phỉ của cậu vậy.

Fomin bực mình cau mày, nhay nhay chòm ria.

- Cậu hãy bỏ cái lối gọi như thế . Sao lại là bày thổ phỉ? Đó là cái tên mà bọn cộng sản đặt cho bọn mình, còn cậu mà cũng như thế đúng đâu. Chỉ là những người khởi nghĩa thôi. Giản đơn và ràng là như thế.

Nhưng bực bội của hết ngay như gió thoảng. ràng là sung sướng trước cách quyết định của Grigori và thể nào giấu được. phấn khởi xoa tay và :

- Đội ngũ của chúng ta lớn thêm rồi! Cậu có nghe thấy , thượng uý? Cậu Melekhov ạ, chúng mình cho cậu trung đội, và nếu muốn chỉ huy trung đội cậu làm việc ở ban tham mưu với Kaparin. Mình cho cậu con ngựa của mình. Mình còn con dự trữ nữa.