Sông Đông Êm Đềm
Chương 170​

Grigori Melekhov ở lại thôn Tatarsky năm ngày. Trong những ngày ấy chàng gieo cho nhà mình và cho mẹ vợ vài đê- xi- a- chin lúa mì. Vừa thấy ông Panteley Prokofievich từ đại đội về nhà, chấy rận như sung, người gầy rộc vì buồn nhớ công ăn việc làm, chàng sửa soạn ngay để trở về đơn vị. Sư đoàn của chàng vẫn còn đóng dọc theo sông Tria như trước, Kudinov có viết bức thư mật báo cho chàng biết về những đàm phán bắt đầu tiến hành với ban chỉ huy trung đoàn Xerdovsky và đề nghị chàng trở về nắm quyền chỉ huy sư đoàn.

Hôm ấy Grigori sửa soạn Karginskaia. Đến giữa trưa, trước khi lên đường, chàng dắt con ngựa ra sông Đông cho nó uống nước.

Trong khi xuống dốc tới chỗ mặt nước lên sát chân hàng rào các vườn rau, chàng nhìn thấy Acxinhia. biết nàng quả có cố ý chùng chình thẫn thờ múc nước để chờ Grigori hay chỉ là chàng có cảm tưởng như thế, nhưng Grigori bất giác rảo bước và trong cái giây phút ngắn ngủi trước khi chàng tới sát Acxinhia, loạt những hồi ức vừa tươi sáng vừa buồn thảm loáng qua trong đầu óc chàng…

Nghe thấy những tiếng chân bước, Acxinhia quay lại. Nét mặt nàng có vẻ ngạc nhiên, cái ngạc nhiên đúng là giả vờ, nhưng niềm vui sướng trước cuộc gặp gỡ và nỗi đau buồn qua bao nhiêu năm làm cho nàng giấu được gì cả. Nàng mỉm cười, vẻ luống cuống và đáng thương trong nụ cười hợp với khuôn mặt kiêu hãnh của nàng đến nỗi trái tim của Grigori bất chợt run lên với cả niềm thương hại và trìu mến. Chàng bỗng cảm thấy buồn nhớ đến đau nhói trong lòng và những hồi ức ập tới hoàn toàn chi phối chàng. Grigori ghìm cương con ngựa và :

- Chào Acxinhia, Acxinhia quý!

- Chào .

Trong giọng khe khẽ của Acxinhia có hàm những tình cảm hết sức khác nhau: vừa ngạc nhiên, vừa âu yếm, vừa đau khổ.

- Chúng ta chuyện với nhau lâu rồi đấy nhỉ?

- lâu rồi.

- Cả đến giọng của Acxinhia tôi cũng còn nhớ nữa…

- Nhanh quá nhỉ.

- Nhanh quá ấy à?

Grigori nắm đoạn dây buộc mõm, giữ con ngựa đứng sát vào mình. Acxinhia cúi đầu cố mắc đòn gánh vào quai thùng nhưng chẳng làm thế nào mà mắc được. Hai người đứng lặng phút.

Như sợi dây câu lăng thẳng ra xa, con vịt trời bay vụt qua đầu hai người với tiếng vút dài. Sóng nước đập vào khoảng vách đứng liếm mãi chán những tảng đá xanh biếc. Những làn sóng bạc đầu dồn lại với nhau nom như đàn cừu ở chỗ ven rừng bị nước lên to tràn vào. Gió phả tới lớp bụi nước li ti, kèm theo mùi nhạt thếch bốc lên từ dòng nước hùng vĩ của sông Đông cuồn cuộn tuôn về vùng hạ du.

Grigori chuyển tầm mắt từ khuôn mặt Acxinhia ra sông Đông.

Với những thân cây trắng nhợt, đám tiêu huyền bị ngâm nước lắc lư những cái cành trơ trụi. Những cây liễu đâm chồi nảy lộc xum xuê rũ những chùm hoa nom như hoa tai của những và vươn lên khỏi mặt nước như những đám mây lâng màu xanh lá cây hết sức kỳ lạ. Grigori hỏi, giọng hơi đượm vẻ bực mình và phiền muộn:

- Sao thế? Chẳng nhẽ hai chúng mình còn có gì để với nhau nữa hay sao? Tại sao Acxinhia cứ nín thinh như thế?

Nhưng Acxinhia lấy lại được bình tĩnh. thớ thịt nào rung động khuôn mặt trở lại lạnh lùng của nàng khi nàng trả lời:

- Có lẽ chúng ta có gì hết cả rồi…

- vậy ư?

- Tất nhiên là như thế rồi? Cây cối cũng chỉ nở hoa mỗi năm lần…

- Acxinhia cho rằng cái cây của chúng ta tàn hết hoa rồi hay sao?

- Thế còn chưa à?

- Tất cả những việc trước đây lạ lùng thế nào ấy… - Grigori cho con ngựa ra tới làn nước rồi nhìn Acxinhia với nụ cười âu sầu. - Nhưng tôi , Acxinhia ạ, tôi chẳng làm thế nào dứt bỏ được hình ảnh Acxinhia khỏi trái tim tôi. Hai đứa con tôi lớn, chính tôi bạc trắng nửa mái đầu, giữa hai chúng ta có bao nhiêu năm ngăn cách như cái vực sâu… Thế mà tôi vẫn niềm nhớ tới Acxinhia. Trong những giấc mơ tôi vẫn còn thấy Acxinhia và cho đến nay vẫn còn Acxinhia. Có những lúc tôi nhớ tới Acxinhia, nhớ lại hồi chúng ta ở nhà Litnhitki… hai chúng ta nhau như thế nào… và những hồi ức ấy làm cho tôi… Có những lúc nghĩ lại toàn bộ cuộc đời của mình, Acxinhia ạ, tôi thấy đời tôi chỉ như cái túi rỗng, lộn lần trong ra lần ngoài…

- Tôi cũng thế thôi… Nhưng tôi phải về đây… Chúng ta chuyện với nhau quên hết mọi việc rồi.

Acxinhia cương quyết nhấc đôi thùng, đặt hai bàn tay rám nắng xuân lên cái đòn gánh cong veo. Nàng bắt đầu lên dốc, nhưng bất thần quay mặt nhìn Grigori, gò má hơi ửng đỏ, nom rất trẻ.

- Tôi nhớ rằng hình như mối tình của chúng ta bắt đầu ngay ở bến sông nầy, Grigori nhỉ. có nhớ ? Hôm ấy là ngày tiễn tráng đinh - dắc đến trại quân dịch, - Nàng mỉm cười, giọng rắn rỏi và có cái gì, vui vui.

- Tôi còn nhớ hết!

Grigori dắt con ngựa về sân gia súc, buộc bên cạnh máng ăn. Vì còn phải đưa tiễn Grigori, từ sáng ông Panteley Prokofievich chưa bừa. Ông bước từ dưới hiên nhà kho ra và hỏi:

- Thế nào, sắp lên đường rồi chứ? Lấy ít thóc cho ngựa nhé!

- Lên đường đâu bây giờ? - Grigori ngơ ngác nhìn bố.

- Mầy làm sao thế? Karginskaia chứ còn đâu?

- Hôm nay con đâu.

- Sao lại thế?

- Thay đổi ý kiến rồi… Có thế thôi… - Cái nóng trong người làm môi Grigori khô cả lại. Chàng liếm môi, ngước mắt nhìn trời. - Mây kéo đến ùn ùn, sắp mưa rồi đấy, tội gì mà giơ đầu ra hứng lấy mưa?

- Chẳng tội gì đấy, - Miệng ông già đồng ý nhưng trong lòng lại tin Grigori chút nào, vì mới trước đó mấy phút, ông đứng trong sân gia súc nhìn ra thấy Grigori chuyện với Acxinhia bến sông. "Chúng nó lại thậm thụt với nhau rồi, - Ông già lo lắng nghĩ thầm. - Hình như nó lại có chuyện lủng củng với con Natalia rồi phải… Chà, mẹ cái thằng Griska nầy chứ? Cái thói chó dái ấy hiểu nó thừa hưởng ở ai nhỉ? Chẳng nhẽ ở mình?". Ông Panteley Prokofievich ngừng tay rìu, thôi vát đoạn gỗ bạch dương chiếc xe ngựa nữa. Ông nhìn theo cái lưng gù gù của thằng con bỏ , cố moi rất nhanh trong trí nhớ để hồi tưởng thời trai trẻ của mình, rồi ông nhận định dứt khoát: "Đúng là ở mình rồi, con quỷ dữ! Mà còn hơn cả bố nó là khác, thằng khốn nạn! Phải nện cho nó trận để nó cạch làm mê mẩn đầu óc cái con Acxinhia ấy nữa, khỏi làm rối loạn gia đình. Nhưng bây giờ làm thế nào mà nện được nó?".

Xưa kia mà ông Panteley Prokofievich nhìn thấy Grigori chuyện tay đôi với Acxinhia ở xa chỗ có người nhất định ông đắn đo gì cả, vớ luôn bất cứ cái gì để nện vào lưng chàng. Nhưng lần nầy ông luống cuống được gì cả, thậm chí thần sắc cũng để lộ là mình đoán ra những nguyên nhân thực tế làm cho Grigori đột nhiên hoãn ngày lên đường. Và tất cả chỉ vì ngày nay Grigori còn là "thằng Griska", còn là thằng thanh niên - dắc ngang ngạnh như xưa nữa, mà trở thành vị sư đoàn trưởng, tuy có lon, nhưng dù sao cũng là "ông tướng" soái lĩnh hàng mấy ngàn gã - dắc mà bây giờ tất cả mọi người đều phải gọi là ngài Grigori Panteleevich. Làm thế nào mà ông Panteley Prokofievich nầy, kẻ trước kia bất quá leo được đến cấp hạ sĩ, lại dám giơ tay đánh vị tướng, dù ông tướng ấy là con đẻ của mình? Tinh thần phục tùng cấp thậm chí còn cho phép ông Panteley Prokofievich nghĩ tới điều đó, vì thế ông cứ cảm thấy mối quan hệ giữa mình và Grigori nó trở nên gò bó, nhạt nhẽo thế nào ấy! Muôn tội đều chỉ vì Grigori được thăng cấp nhanh chóng lạ lùng như thế? Hôm cày đến ngày thứ ba, thậm chí Grigori quát ông: "Nầy, ông làm gì mà cứ đứng há hốc miệng ra như thế? Khiêng cái cày lại đây!". Ông Panteley Prokofievich nhịn nhục chịu dựng, hé răng nửa lời… Trong thời gian gần đây hai cha con tựa như thay đổi cương vị: Grigori thường quát tháo người cha già nua, còn ông Panteley Prokofievich hễ nghe thấy cái giọng chỉ huy khàn khàn của chàng là luống cuống, khập khiễng với cái chân tàn tật, cố làm cho thằng con vừa lòng… "Nó lo trời mưa à? Nhưng làm quái gì có mưa, gió thổi đằng đông mà giữa đỉnh trời mới có đám mây lấy đâu ra mưa! Hay mình bảo cho con Natalia biết chăng?"

Ông Panteley Prokofievich hiểu vỡ lẽ, lật đật vào trong nhà, nhưng ông nghĩ nghĩ lại sợ xảy ra chuyện lục đục, nên lại quay ra với đoạn gỗ xe chưa vát xong…

Còn Acxinhia vừa về đến nhà nàng đổ hai thùng nước rồi bước tới trước mảnh gương ghép bếp lò, bồi hồi nhìn nhìn lại mãi khuôn mặt già nhưng vẫn còn rất đẹp của mình.

Mặt nàng vẫn còn giữ được cái vẻ đẹp lẳng lơ mê người như xưa, tuy mùa thu của cuộc đời phủ lên cặp má của nàng những màu héo hắt, làm mí mắt nàng úa vàng, dệt thêm vài sợi bạc như tơ nhện lẫn trong làn tóc mun và làm mờ cái ánh long lanh trong con mắt nàng ngày nay thoáng vẻ mệt mỏi bi thảm.

Acxinhia đứng đấy lát rồi tới bên cái giường, nằm úp mặt xuống khóc nức nở, những giọt nước mắt tràn trề, làm lòng dạ. lâu lắm nàng được khóc lần nào như thế nầy rồi…

Mùa đông, khoảng sườn dốc đứng của dãy núi ven sông Đông, những luồng gió lạnh thường lồng lộn xoáy tròn, gào rú đoạn dốc mọc lồi hẳn ra ngoài mà người ta thường gọi là "Thằng trộm". Những đợt gió đông lạnh buốt thốc lên những đám tuyết vụn trắng bong ngọn gò trọc, cho rơi xuống, rồi lại quét thành đống, đống nọ chồng lên đống kia. Tuyết ụn lại như núi bên cái vách đứng, nắng chiếu vào lấp loáng như đường kính, lúc hoàng hôn xanh cta trời, sáng sớm tím nhạt và khi mặt trời mới mọc hồng hồng. Ụn tuyết ấy còn lắt lẻo đó, chết lặng cách rùng rợn, cho đến khi hơi nóng của những ngày tuyết tan đục khoét nó từ bên dưới hay những trận gió thốc tới từ bên sườn làm cho chính bản thân sức nặng của nó kết liễu đời nó. Và khi đó, bị hút xuống dưới, nó đổ xuống với những tiếng êm êm, trầm trầm, đè bẹp đường những bụi kim tước thấp lè tè, dúi gãy những cây sơn trà e thẹn nép mình bên sườn dốc, ào ào kéo theo sau cái vạt váy toàn bụi tuyết trắng như bạc nó bông lên, sực lên, bốc mù mịt lên trời…

Ba năm nay, tình cảm của Acxinhia tích lại như ụn tuyết chồng chất tầng tầng lớp lớp kia, chỉ chờ có cái gì đẩy hết sức khẽ. Cuộc gặp mặt với Grigori, lời chào âu yếm của chàng: "Chào Acxinhia, Acxinhia quý." tạo ra sức đẩy ấy. Thế còn chàng? Chẳng nhẽ chàng phải là người mà nàng quí hay sao?

Mấy năm nay chàng phải là người mà nàng mong nhớ hàng ngày, hàng giờ, và những ý nghĩ rối bời trong đầu óc nàng chẳng phải đều hướng về chàng hay sao? Dù cho nghĩ gì, dù cho làm gì, tâm tư của nàng lúc nào cũng gắn bó với chàng, bao giờ xa rời, bao giờ đổi khác. Hoàn toàn khác gì con ngựa mù quanh cái vòng kéo nước giếng…

Acxinhia nằm lì giường đến chiều mới dậy, hai con mắt khóc đến sưng húp. Nàng rửa mặt, chải đầu, hấp tấp mặc áo xống, nhưng chải chuốt như sắp có người đến xem mặt. Nàng mặc chiếc sơ- mi sạch, cái áo len màu huyết dụ, chít khăn lên đầu, nhìn lại mình loáng cái trong gương rồi bước ra ngoài.

Ánh hoàng hôn phủ lên thôn Tatarsky màu xanh xám. Ở chỗ nào đó đoạn khuỷu sông mênh mang nước lũ có vài con vịt trời hốt hoảng kêu quàng quạc. Vầng trăng nhợt nhạt, sức sống, lên cao dần từ sau dãy tiêu huyền ven sông Đông. Ánh trăng trải dài làn nước con đường xanh xanh sóng gợn lăn tăn. Đàn gia súc đồng cỏ quay về thôn từ lúc trời còn sáng. Vài con bò cái ăn cỏ non chưa đẫy bụng kêu í ới trong mấy cái sân. Acxinhia vắt sữa con bò nhà nàng. Nàng đuổi con bò non mũi trắng ra khỏi chuồng, đẩy nó ra với con bò mẹ. Con bò non hối hả đạp hai chân sau, vẫy vẫy đuôi, rúc mõm lên cái vú tóp của mẹ, nom vẻ rất háu ăn.

Ả Daria nhà Melekhov vừa vắt sữa bò xong. Ả trở vào nhà trong với cái thùng và cái rót sữa trong tay bên kia hàng rào có tiếng gọi:

- Chị Daria!

- Ai thế?

- Tôi đây, Acxinhia đây… Mời chị tạt sang bên tôi lát.

- Chị cần gì đến tôi thế?

- Cần lắm! Chị ra ! Lạy Chúa tôi!

- Tôi rót xong sữa ra ngay.

- Thế tôi đợi chị cạnh sân gia súc nhé.

- Được rồi?

lát sau Daria bước ra. Acxinhia đợi ả bên cái cửa xép nhà nàng. Người Daria toả ra mùi sữa bốc hơi ấm ấm và mùi sân nuôi gia súc. Daria rất ngạc nhiên khi thấy Acxinhia vén gấu váy mà ăn vận rất đẹp, rất sạch .

- Chị láng giềng nhà tôi dọn dẹp xong xuôi sớm quá nhỉ.

- có ông Stepan ở nhà, công việc của tôi cũng gọn thôi. Nhà chỉ có con bò cái, việc bếp nước gần như phải làm gì. Chỉ nhấm nháp ừ đồ nguội là xong…

- Chị gọi tôi có việc gì thế?

- Mời chị vào nhà tôi lát. Có chút việc…

Giọng Acxinhia run run. Daria mơ hồ đoán ra mục đích của câu chuyện, bèn lặng lẽ vào theo.

châm đèn, Acxinhia vừa bước vào trong nhà mở chiếc rương, lục lọi trong đó lát rồi đưa hai bàn tay vừa khô vừa nóng nắm lấy tay Daria và vội vã lồng vào ngón tay Daria cái nhẫn.

- Sao chị lại làm như thế? cái nhẫn phải ? Chị cho tôi đấy à?

- Biếu chị đấy! Biếu chị đấy. Làm vật kỷ niệm… của tôi…

- Bằng vàng có phải ? - Daria vừa hỏi bằng giọng rất thiết thực vừa bước ra cửa sổ, giơ cái nhẫn nho ngón tay ra ngắm dưới ánh trăng bềnh bệch.

- Bằng vàng đấy. Chị giữ lấy mà đeo!

- Chà, lạy Chúa tôi? Chị cần gì mà lại cho tôi như thế nầy?

- Chị gọi hộ tôi… gọi ông ông Grigori nhà chị.

- Lại cái chuyện ấy à? - Daria mỉm cười có vẻ đoán ra.

- , đâu! Chao ôi, sao chị lại thế? - Acxinhia hoảng sợ đỏ mặt, chảy cả nước mắt. - Tôi cần phải với ông ấy về chuyện Stepan… May ra cũng xin được cho Stepan về nghỉ phép ít bữa…

- Thế sao chị sang nhà chúng tôi? Chị có công việc cần đến chú ấy có thể sang với chú ấy chứ? - Daria giọng ranh mãnh.

- , … Natalia có thể lại nghĩ thế nọ thế kia… tiện đâu…

- Thôi được rồi, tôi gọi. Tôi cũng chẳng thương gì .

Grigori ăn tối xong. Chàng vừa buông cùi dìa xuống, liếm mút chòm ria dính mứt hoa quả và đưa mu bàn tay lên chùi cảm thấy dưới gầm bàn, chân ai chạm vào chân mình. Chàng nhìn lên thấy Daria hơi nháy mắt ra hiệu cho mình.

"Nếu ả muốn mình thay thế Petro vừa mồ yên mả đẹp và gì với mình về chuyện ấy mình phải nện cho ả trận mới được. Mình lôi ả ra sân đập thóc, tốc váy chụp lên đầu quật cho mẻ như đánh con chó cho mà xem!" - Chàng tức sôi lên, bụng bảo dạ như vậy. Suốt thời gian gần đây, chàng chỉ cau cau có có mặc cho chị dâu ve vãn mình. Chàng đứng dậy, rời khỏi bàn ăn, châm thuốc hút và lững thững bước qua cửa. Daria gần như lập tức cùng ra theo.

Lúc qua trước mặt Grigori ở phòng ngoài, Daria sát ngực vào người chàng, khẽ :

- Nầy, đồ vô lương tâm! Ra ngoài kia … Người ta gọi đấy.

- Ai thế? - Grigori khẽ hỏi.

- Người ta.

giờ sau, lúc Natalia và hai con ngủ say, Grigori mặc chiếc áo ca- pốt cài hết khuy, cùng Acxinhia bước ra khỏi cửa sân gia súc nhà Astakhov. Hai người lặng lẽ đứng lát trong cái ngõ tối om rồi cũng lặng lẽ như thế ra đồng cỏ, nơi bầu khí trầm lặng tối đen và hương cỏ ngây ngất thu hút họ. Grigori mở tà áo ca- pốt, ôm siết Acxinhia vào mình và cảm thấy người nàng run lên, tim nàng đập thình thịch rất thưa, rất mạnh dưới làn áo…

Sông Đông Êm Đềm
Chương 171​

Ngày hôm sau trước khi ra , Grigori phải có vài lời biện bạch với Natalia. Nàng gọi chàng ra chỗ rồi khẽ hỏi:

- Đêm qua đâu thế? ở đâu mà về muộn thế?

- Làm gì mà muộn?

- muộn còn gì nữa? Em tỉnh dậy lúc gà gáy đợt đầu vẫn chẳng thấy đâu…

- Kudinốp đến đây. phải đến chỗ dự cuộc họp về công việc quân của . Đó phải là chuyện đầu óc đàn bà các em lo được.

- Nhưng tại sao lại nhà ta nghỉ đêm?

- vội ngay Vosenskaia ngay.

- Thế vào ở nhà ai?

- Nhà Abosenkov. Hình như nhà nầy có họ xa với phải.

Natalia hỏi thêm gì nữa. Có thể thấy là nàng có phần xiêu xiêu, nhưng ánh mắt vẫn kín dáo, vì thế Grigori vẫn thể biết được rằng nàng có tin mình hay .

Chàng ăn vội vã bữa sáng. Ông Panteley Prokofievich ra thắng ngựa, còn bà Ilinhitna làm dấu phép, hôn Grigori và khẽ rất nhanh:

- Con, con ơi… mầy đừng quên mất Chúa đấy! Người ta đồn rằng mày chém những người lính thuỷ… Lạy Chúa tôi! Nhưng Griska ạ mầy phải tỉnh ngộ lại mới được! Mầy hãy xem kìa, mầy còn có hai đứa con phải nuôi cho khôn lớn, và có lẽ những người bị mầy chém chết cũng để lại những đứa con thơ… Chao ôi, sao lại có thể làm như thế được? Hồi còn bé mầy dịu dàng, mầy đáng như thế, mà bây giờ mầy cứ sống với cặp lông mày nhíu lại như thế nầy. Mầy hãy cẩn thận, khéo tim mầy biến thành tim lang tim sói mất đấy. Mầy phải nghe lời mẹ, Griska ạ? Mầy cũng chẳng phải là có bùa phép gì, lưỡi gươm của kẻ ác rồi cũng có thể tìm thấy cái cổ của mầy thôi…

Grigori mỉm nụ cười chẳng có gì vui vẻ, chàng hôn bàn tay khô héo của mẹ rồi bước tới trước mặt Natalia. Nàng ôm hôn chàng cách lạnh nhạt rồi quay ngay. Trong cặp mắt ráo hoảnh của nàng, Grigori nhìn thấy giọt lệ nào mà chỉ nhận thấy vẻ chua chát và nỗi căm uất thầm kín… Chàng chia tay với hai con rồi lên đường…

Chàng đưa chân giữ bàn đạp, nắm lấy đám lông bờm ngựa cứng như rễ tre và hiểu sao tự nhiên có ý nghĩ: "Chà, thế là cuộc đời mình lại chuyển theo hướng mới rồi, nhưng trái tim mình vẫn cứ lạnh lẽo và trống rỗng như cũ… Xem ra cả Acxinhia cũng lấp nổi chỗ trống ấy đâu…"

Bố mẹ, vợ con đứng túm tụm bên cạnh cổng nhà, chàng cũng chẳng ngoái nhìn lại, cứ cho ngựa bước theo dọc phố. Khi qua nhà Astakhov, chàng liếc nhìn vào trong cửa sổ thấy Acxinhia đứng trong cái khung cửa sổ bức tường phía sau ở phòng trong.

Nàng mỉm cười giơ chiếc khăn thêu vẫy chàng, nhưng lại lập tức vo chiếc khăn áp lên miệng, lên cặp mắt thâm quầng sau đêm mất ngủ…

Grigori cho con ngựa chạy nước kiệu rất nhanh dùng đồng . Đến lúc con ngựa lên dốc, chàng nhìn thấy con đường mùa hè có hai người cưỡi ngựa và chiếc xe bò từ từ tiến từ phía trước lại. Chàng nhận ra hai người cưỡi ngựa là gã Anchip, con lão "Vua phét" và Stremiannhikov, gã - dắc còn trẻ, đen thủi, bé nhưng táo tợn, ở đầu thôn. "Chúng nó lại mang xác những thằng bị giết về rồi", Grigori nhìn chiếc xe bò, đoán như vậy. Chưa tới chỗ hai gã - dắc, chàng hỏi:

- Các cậu chở ai thế?

- Aleksey Samin, Tomilin Ivan và Yakov "Móng lừa".

- Chết trận à?

- Ngỏm rồi!

- Bao giờ thế?

- Hôm qua trước lúc mặt trời lặn.

- Đại đội pháo còn nguyên vẹn chứ?

- Còn nguyên. Bọn Đỏ bao vây các pháo thủ của chúng ta trong nhà chúng nó ở tại Kalinovyi Ugol. Còn Samin bị chúng nó chém chết cách hết sức… ngớ ngẩn!

Grigori bỏ mũ, tụt ngựa xuống. Người đàn bà - dắc nạ dòng, dân vùng sông Tria, đánh chiếc xe bèn cho hai con bò đứng lại. Grigori còn chưa kịp bước tới chỗ chiếc xe làn gió hiu hiu đưa tới mũi chàng mùi nhạt nhạt lợm lợm. Aleksey Samin nằm giữa, cái áo trermen cũ rích màu lam của mở phanh, bên tay áo rỗng xếp dưới cái đầu bị bổ đôi. Bọc trong miếng giẻ bẩn thỉu, mẩu còn lại của cái tay cụt từ lâu lắm rồi, trước kia vẫn hay động đậy như thế, bây giờ nằm áp chặt lồng ngực nở nang còn chút hơi thở nào nữa. vẻ phẫn nộ rất là man rợ mãi mãi ngưng đọng cái miệng của Aleksey với hai hàm răng trắng nhởn nhe ra trong lúc chết, nhưng hai con mắt he hé vẫn nhìn bầu trời xanh ngắt, nhìn những đám mây bập bềnh trôi đồng cỏ cách bình thản, và tựa như âu sầu, mơ mộng…

Mặt Tomilin còn nhận ra được nữa. ra đó còn là bộ mặt mà chỉ là cái gì đỏ lòm chẳng ra hình thù gì cả với vết nhát gươm róc chéo. Yakov "Móng lừa" nằm nghiêng, mặt vàng như nghệ, cổ vẹo hẳn vì đầu gã bị chém gần lìa khỏi cổ. Chiếc áo quân phục cổ chui mầu cứt ngựa mở phanh cho thấy cái xương quai xanh bị chém đứt, và trán, phía con mắt chút có vết đạn bê bết những máu nom như hình ngôi sao đầy những tia đen xịt. Có lẽ người nào đó trong đám chiến sĩ Hồng quân thương gã - dắc chết quá đau đớn, bồi thêm cho gã phát đạn gần sát miệng súng, vì thế mặt gã Yakov "Móng lừa " chết vẫn còn in vết bỏng và những điểm thuốc đạn đen đen.

- Thôi em ạ, chúng ta hãy hút điếu thuốc để tưởng nhớ ba em cùng thôn, cầu cho hương hồn các cậu ấy được yên nghỉ. - Grigori rồi bước sang bên cạnh, tháo cái dây đai bụng lồng dưới yên ngựa, mở dây buộc mõm và cuốn dây cương vào chân trước bên trái của con ngựa, mặc cho nó ăn những lá cỏ xanh rờn, bóng nhoáng như lụa, lên thẳng vút như những mũi tên.

Anchip và Stremiannhikov vui vẻ xuống ngựa, buộc hai chân sau hai con ngựa và thả cho ăn cỏ. Cả ba nằm xuống. Họ hút thuốc.

Grigori ngắm con bò mộng đầy những tụm lông bết lại từng đám còn chưa rụng, vươn cổ tới những khoảng cỏ xa tiền ngắn củn.

Chàng hỏi:

- Thế Samin chết như thế nào?

- Panteleevich ạ, có thể tin rằng chết do ngớ ngẩn của chính hay ?

- Sao thế?

- thử xem, câu chuyện như thế nầy nầy, - Stremiannhikov bắt đầu kể. - Hôm qua, lúc trời xế chiều, chúng tôi ra trinh sát. Chính Platov Riaptrikov phái chúng tôi dưới quyền chỉ huy của tay quản… Anchip nhỉ, cái tay quản cùng với chúng mình hôm qua tên là gì nhỉ?

- Ôn dịch nào biết được?

- Cũng chẳng sao, mặc mẹ ! ở đại đội khác, chúng tôi quen. Pha- a- ải… Thế là chúng tôi ra , tất cả có mười bốn thằng - dắc, Samin cũng có trong số đó. Hôm trước đó phởn suốt ngày, vì thế xem ra trong lòng cũng chẳng cảm thấy trước điều gì cả! đường cứ ngọ nguậy mẩu tay cụt, ném dây cương lên mũi yên và bảo: "Chà, biết bao giờ cái chàng Grigori Panteleevich của chúng mình mới về nhỉ? Chỉ mong được cùng với chàng ấy tuý luý và ca hát chầu thôi?" Thế là cứ cất cái giọng cao như giọng con nít của mà hát cho đến khi tới gò Latysevsky:

Như loàng trùng

Ta sà xuống núi đồi

Súng Berdanca nào ta bắn!

Toàn thể em - dắc sông Đông!

Thế là chúng tôi cứ cho ngựa như vậy tới khoảng đất trũng gần khe Tovkaia. Đến đấy tay quản bảo. "Các cậu ạ, chẳng thấy bóng vía bọn Đỏ đâu cả. Có lẽ chúng nó còn chưa mò ra khỏi làng Axtakhovaya đâu. Bọn mu- gích chúng nó lười chảy thây, đâu có chịu dậy sớm, có lẽ đến bây giờ mới rán gà của bọn khô- khon để ăn bữa trưa. Bọn mình hãy nghỉ lát , kẻo con ngựa nào cũng đẫm mồ hôi rồi". Chúng tôi bảo: "Được thôi, cũng chẳng sao". Thế là chúng tôi xuống ngựa, nằm xuống cỏ và cắt cậu lên ngọn gò cảnh giới. Chúng tôi nằm đấy lát. Tôi nhìn ra thấy chàng Aleksey yên nghỉ đây, luẩn quẩn giờ lâu bên cạnh con ngựa của và tháo cái đai bụng. Tôi bèn bảo : "Aleksey nầy, cậu đừng tháo đai bụng ra hơn, nếu , cầu Chúa tránh cho cái tội đó, nhỡ chúng mình phải tức tốc ngay sao? Mà cậu làm thế nào buộc lại đai bụng với cái tay tàn tật của cậu được?" Nhưng vẫn nhăn nhăn nhở nhở: "Mình làm những việc ấy còn nhanh hơn cậu nhiều? thằng nhãi ranh như cậu mà dám lên mặt dạy mình à?, Thế là tháo đai bụng, tháo cả dây buộc mõm ngựa. Chúng tôi nằm đấy, cậu hút thuốc, cậu kể chuyện cổ tích, có cậu lại thiu thiu ngủ. Trong khi đó cái cậu cảnh giới của chúng tôi cũng ngủ. nằm ở đấy, dưới chân cái kurgan rồi ngủ khuấy mất. Nhưng tôi chợt nghe thấy như đằng xa có tiếng ngựa thở phì phì. Tôi ngại chẳng muốn dậy chút nào, nhưng cuối cùng vẫn cứ đứng dậy rồi mò từ dưới chỗ lòng chảo lên ngọn gò. Lên đến ấy nhìn xuống thấy chỉ cách chúng tôi chừng trăm bước có bọn Đỏ cưỡi ngựa dưới khe. đầu là thằng chỉ huy của chúng nó cưỡi con ngựa màu hạt dẻ. Con ngựa của nó đúng là con sư tử. Chúng nó mang theo cả khẩu súng máy loại băng tròn. Tôi bèn chạy lao ngay xuống lòng chảo, kêu rầm lên: "Có bọn Đỏ! Lên ngựa!" Và có lẽ chúng nó cũng trông thấy tôi. Lập tức chúng tôi nghe thấy bên chúng nó có tiếng ra lệnh, bèn nhảy ngay lên ngựa. Tay quản rút gươm, muốn xông lên xung phong. Nhưng xung phong xung phiếc cái gì, vì bên ta chỉ có mười bốn, còn chúng nó đến nửa đại đội, lại có cả khẩu súng máy! Chúng tôi bèn cưỡi ngựa bỏ chạy. Chúng nó nã súng máy bắn quét theo. Song cái khe cứu chúng tôi, vì tuy chúng nó có trông thấy chúng tôi, song khẩu súng máy bắn tới được. Khi đó chúng nó bèn đuồi theo chúng tôi. Nhưng ngựa của chúng ta tốt hơn, chúng tôi chạy thoát.

Sau khi chạy khá xa, chúng tôi lăn từ ngựa xuống, bắt đầu bắn lại. Mãi lúc ấy mới thấy rằng Aleksey Samin còn có mặt trong số chúng tôi nữa. Như thế tức là trong lúc mọi người nháo cả lên, cũng ra lấy ngựa. Nhưng có lẽ khi đưa bên tay lành ra nắm lấy mũi yên, chỉ có chân lồng vào bàn đạp, còn cái yên tuột xuống dưới bụng ngựa. Samin chưa nhảy được lên lưng ngựa chạm trán với bọn Đỏ. Nhưng con ngựa vẫn chạy theo chúng tôi, hai lỗ mũi như phụt lửa, cái yên vẫn lủng lẳng dưới bụng. Nó sợ hết hồn hết vía, để cho ai lại gần và cứ thở phì phì như con quỷ dữ! Aleksey toi mạng như thế đấy! Nếu tháo cái đai luồn qua đệm yên có phải vẫn còn sống ? Đằng nầy… - Stremiannhikov mỉm nụ cười sau hàng ria đen đen, kết thúc câu chuyện. - Hôm kia chàng cứ luôn miệng hát:

Nầy hỡi ông gấu,

Bò tôi ông xơi,

Đầu lâu tôi ông moi sạch…

Bây giờ đúng là đầu lâu bị chúng nó moi sạch… Mặt còn nhận ra được nữa! Ở chỗ ấy, máu trong người chảy ra nhiều như con bò bị chọc tiết ấy… Sau đó, khi đánh lui bọn Đỏ, chúng tôi quay về chỗ lòng chảo thấy vẫn còn nằm đấy. Bên dưới người có vũng máu lênh láng, xác cứ như nổi lên ấy.

- Thế nào, sắp chửa? - Người đàn bà đánh xe sốt ruột, kéo chiếc khăn bịt đầu che nắng ra khỏi miệng rồi hỏi.

- Cái nhà thím nầy, đâu mà vội mà vàng. Sắp về đến nơi rồi đấy!

- vội thế nào được? Những cái xác nầy xông lên cái mùi nặng đến lảo đảo cả người đây nầy.

- Làm thế nào mà có mùi nhàng được? Mấy thằng vừa chết đây trước kia vừa nhai thịt lại vừa mò đàn bà. Mà thằng nào làm những trò ấy chưa chết cũng bắt đầu có mùi rồi. Thiên hạ đồn rằng chỉ những ông thánh chết mới có mùi thơm, nhưng theo tôi cái chuyện ấy là láo toét. Thành gì thánh, chứ chết rồi theo qui luật tự nhiên, chàng nào cũng đều thối hoăng như chuồng xí công cộng. Thánh gì thánh cũng vẫn phải tọng thức ăn vào bụng và lòng ruột cũng vẫn dài đủ số ba mươi ác- sin mà Chúa ban cho con người… - Anchip có vẻ tư lự.

Nhưng hiểu sao Stremiannhikov tự nhiên phát khùng lên, gã quát to:

- Nhưng cậu cần đến các ông thánh làm cái quái gì? Dính dáng với thánh với thần làm cái gì? Thôi ta !

Grigori chia tay với hai gã - dắc rồi bước tới gần chiếc xe bò từ biệt ba gã đồng hương vừa qua đời. Mãi lúc nầy chàng mới nhận thấy rằng cả ba đều chân và dưới chân chúng có lót những cái ống của ba đôi ủng.

- Sao lại tháo ủng của người chết như thế nầy?

- Grigori Panteleevich ạ, đó là em - dắc chúng tôi làm bậy đấy. Ủng của mấy cậu vừa chết đều còn tốt. em trong đại đội bèn bàn nhau tháo những đôi ủng tốt ra, cho mấy cậu phải ủng xấu, còn ủng xấu đem về thôn. Vì người chết cũng còn có gia đình. Để cho con cái mấy cậu nầy thừa ủng xấu cũng được. Cậu Anikey bảo thế nầy: "Người chết phải bộ, cũng phải cưỡi ngựa nữa. Các cậu hãy cho mình đôi ủng của Aleksey, đế còn tốt lắm. Nếu mình chờ đến khi lột được đôi bốt- tin của thằng Đỏ chết cóng rồi".

Grigori bỏ . Chàng rồi còn nghe thấy hai gã - dắc cãi nhau rất hăng. Stremiannhikov quát lên bằng giọng nam cao lanh lảnh:

- Cậu chỉ láo, Brekhovich 1 ạ! Chính vì thế mà ngay ông già cậu cũng được gọi là "Vua phét" rồi đấy! Dân - dắc làm quái gì có ông thánh nào? Tất cả các ông thánh đều xuất thân mu- gích cả.

- , có đấy chứ?

- láo như con chó dái ấy!

- , có đấy!

- Thế ai nào?

- Thánh Egori Vô địch 2 sao?

- Xi- i- ì? Thôi im , đồ ôn dịch? Ông thánh ấy mà là dân - dắc? - Chính cống dân sông Đông đấy, sinh ở trấn miền dưới, hình như là Xemicara Korskaia phải.

- Chà, lại còn cố liều! Đầu tiên phải suy nghĩ cho kỹ rồi hãy . Ông ấy phải là dân - dắc đâu!

- phải là dân - dắc ấy à? Thế tại sao người ta lại vẽ ông ấy với ngọn giáo?

Sau đó Grigori còn nghe thấy gì nữa. Chàng thúc ngựa chạy nước kiệu, xuống cái khe , và khi vượt qua con đường của các vị Ghet- man, chàng lại nhìn thấy chiếc xe bò và hai gã cưỡi ngựa từ từ xuống dốc về thôn.

Cho tới khi về gần tới Karginskaia, Grigori vẫn cho con ngựa chạy nước kiệu. Ngọn gió hiu hiu giỡn trong bờm con ngựa đổ mồ hôi lúc nào. Vài con chuột đồng lông nâu nâu, mình dài ngoẵng chạy qua đường, chúng sợ hãi kêu chi chí. Tiếng chuột rít nghe chọc vào tai như báo trước điều gì và phù hợp cách lạ lùng với bầu khí trầm mặc hùng vĩ ngự trị đồng cỏ. Vài con gà nước đực bay vụt lên những ngọn gò, những đường gờ hai bên đường. con gà nước hối hả đập cánh rất nhanh, bay lên cao, bộ lông trắng muốt như tuyết phát ra những tia lấp lánh dưới nắng. Khi lên đến đỉnh trời, nom nó như nổi dập dờn khoảng mênh mông xanh ngắt, cổ nó vươn thẳng ra trong đà bay vun vút với cái vòng màu nhung đen đánh đai chung quanh như cái vòng cưới. Con gà nước bay mỗi lúc xa, nhưng sau khi bay được chừng trăm xa- gien, nó bắt đầu xuống thấp, cánh vỗ càng gấp hơn, và có vẻ như đứng yên chỗ. Đến khi nó xuống tới sát mặt đất hai đám lông cánh sáng rực lóe lên lần cuối như ánh chớp trắng loá cái nền xanh rờn của đủ mọi thứ cỏ, và con gà nước bị làn cỏ nuốt mất, để lại tăm tích gì nữa.

Chỗ nào cũng nghe thấy cái tiếng "tơ- rrgi" của những con gà nước đực kêu gọi đắm đuối, sôi nổi. Khi lên đến đúng đỉnh ngọn gò ven sông Tria, Grigori ngồi yên nhìn thấy cách đường cái vài bước có chỗ gà nước đạp mái; khoảng đất tròn bằng phẳng, đường kính rộng tới ác- sin rưỡi, bị dẫm rất chắc dưới chân những con đực đánh nhau để tranh cướp con mái. Bên trong chỗ đạp mái nầy thấy còn sót sợi cỏ nào: khắp mặt là lớp bụi màu xám rất phẳng lấm tấm những vết chân chim nom như những chữ thập . Nhưng chung quanh cái khoảng đó, những cành cỏ dại và ngải cứu khô còn bám đầy những cái lông phấp phới trước gió, với những nét lằn vằn rất nhạt cái nền hồng hồng.

Đó là lông lưng và lông đuôi của những con gà nước đánh nhau. Gần đấy có con mái xấu xí, lông xám xịt nhảy ra khỏi tổ. Nó gù gù cái lưng như bà cụ, lon ton đạp rất nhanh hai cái chân xíu, chạy xuống dưới bụi cỏ đôn- nhích héo quắt còn lại từ năm ngoái rồi trù trừ muốn vỗ cánh bay lên, lủi ngay vào trong bụi.

Do hơi xuân, sức sống hừng hực, mãnh liệt, tràn trề, dồn dập như tiếng tim đập sôi nổi, nhưng mắt người nhìn thấy, tràn ngập đồng cỏ. Cỏ tốt bời bời. Chim muông cũng như những con thú lớn thành đôi thành lứa đều lẩn tránh con mắt hau háu tàn bạo của con người để trốn nhau trong những cái tổ kín đáo đồng cỏ. Hằng hà sa số những mầm lúa mọc lên nhọn hoắt những khoảng đất cày. Chỉ có loại cỏ dại "bay theo gió" mọc năm ngoái sống hết đời cỏ là ủ rũ gục đầu sườn những nấm Kurgan xưa kia dùng làm vị trí cảnh giới rải rác khắp đồng cỏ và áp mình xuống đất như xin được che chở. Song những làn gió mát rượi và đầy sức sống vẫn tàn nhẫn bẻ gãy tận gốc những đám cỏ khô giòn và thổi lăn ngang dọc khắp vùng đồng cỏ vừa sống lại dưới ánh nắng chói chang.

° ° °

Grigori về tới Karginskaia trước khi trời hoàng hôn. Chàng cho ngựa chạy qua sông Tria, và trong tàu ngựa gần trang trại - dắc, chàng tìm thấy Riaptrikov.

Sáng hôm sau chàng nhận lại từ tay Riaptrikov quyền chỉ huy các đơn vị của sư đoàn đóng rải rác ở các thôn. Chàng đọc qua mấy bản tin tóm tắt mà bộ tư lệnh vừa gửi tới, trao đổi ý kiến với tham mưu trưởng sư đoàn Mikhail Kopylov rồi quyết định tấn công về phía nam tới làng Axtakhovo.

Các đơn vị thiếu đạn tới mức nguy ngập. Muốn kiếm được đạn phải chiến đấu để cướp lấy. Đó cũng là mục đích chủ yếu của trận tấn công mà Grigori quyết định tiến hành.

Trước khi trời hoàng hôn, ba trung đoàn kỵ binh và trung đoàn bộ binh được điều về Karginskaia. Trong số hai mươi hai khẩu vừa trung liên vừa trọng liên có trong sư đoàn, chỉ quyết định mang theo sáu khẩu, vì các khẩu kia có băng đạn.

Sáng hôm sau sư đoàn xuất phát tấn công. đường , Grigori để sư đoàn bộ ở lại nơi nào đó, nắm quyền chỉ huy trung đoàn kỵ binh số ba, phái những đội trinh sát kỵ bị thăm dò phía trước, rồi tiến quân về phía nam, theo hướng làn Ponomanov theo đội hình hành quân. Theo tin của trinh sát, hai trung đoàn bộ binh Hồng quân 101 và 103 tập trung ở làng nầy. Chính hai sư đoàn nầy cũng sửa soạn tấn công Karginskaia.

Chàng rời khỏi trấn ba vec- xta có tên liên lạc đuổi kịp, trao cho chàng bức thư của Kudinov:

"Trung đoàn Xerdovsky đầu hàng chúng ta! Tất cả những thằng lính hạng bét ấy đều bị tước vũ khí. Trong số chúng nó, chừng hai mươi thằng chống cự lại bị Bogatyrev cho về với ông bà ông vải: ra lệnh chém chết hết. Chúng nó nộp cho bên ta bốn khẩu pháo (nhưng các khoá hậu bị bọn pháo thủ cộng sản khốn kiếp tháo vứt kíp), 200 quả đạn pháo và 9 khẩu súng máy. Quân ta mừng hết chỗ ! Chúng ta phân tán bọn lính Hồng quân về các đại đội bộ binh, bắt chúng nó phải đánh lại bè lũ chúng nó. Tình hình ở chỗ cậu như thế nào? Mà còn việc nầy nữa, thiếu chút nữa quên mất: có bắt được hai thằng cộng sản đồng hương với cậu: Kotliarov, Kosevoi cùng nhiều thằng khác ở trận Elanskaia. Tất cả những thằng ấy bị khử con đường Vosenskaia. Nếu cậu quá cần đạn cứ bảo thằng cầm giấy nầy, bọn mình gửi cho khoảng 500 viên.

Kudinov".

- Liên lạc? - Grigori quát to.

Prokho Zykov lập tức cho ngựa chạy tới. Nhưng nhìn thấy mặt Grigori mất hết thần sắc, sợ quá, thậm chí đưa tay lên vành mũ:

- ra lệnh gì ạ?

- Gọi Riaptrikov? Riaptrikov đâu?

- Ở cuối đội hình.

- Phóng ngay ! Gọi ngay lên đây!

Platon Riaptrikov cho ngựa chạy nước kiệu, vượt lên trước đội hình hành quân hàng dọc, tới ngang Grigori. Gió thổi làm mặt bong cả da, bộ ria và hai hàng lông mày bị nắng xuân thui cháy đỏ lấp loáng như lông cáo. mỉm cười, vừa cho ngựa chạy vừa phì phèo điếu thuốc. cưỡi con ngựa được cho ăn đầy đủ, lông màu hạt dẻ sẫm, bị sút chút nào sau những tháng mùa xuân. Con ngựa chạy nước kiệu rất vui, những bắp thịt ngực nhấp nhoáng.

- Có thư từ Vosenskaia đấy à? - Từ xa Riaptrikov nhìn thấy gã liên lạc bên cạnh Grigori bèn kêu lớn.

- Có thư, - Grigori trả lời, giọng dè dặt. - Cậu hãy nhận lấy trung đoàn và sư đoàn. Mình phải đây.

- Được thôi, chẳng sao cả, cứ . Nhưng có gì mà vội vã thế? Thư viết gì đấy? Của ai thế? Của Kudinov à?

- Trung đoàn Xerdovsky đầu hàng ở Ust- Khop…

- Sa- a- ao? Chúng ta vẫn còn sống được à? ngay bây giờ à?

- ngay bây giờ.

- Thôi, cầu Chúa che chở cho . trở lại sư đoàn chúng tôi có mặt ở Axtakhovo rồi!

"Làm thế nào cướp lại Miska và Kotliarov… được biết đứa nào giết Petro… và cứu Kotliarov, Miska khỏi bị giết? Phải cứu mới được. Giữa hai bên có đổ máu, nhưng có phải là người dưng nước lã đâu?" - Grigori vừa nghĩ thầm vừa quất tới tấp, cho con ngựa phi như bay từ gò xuống.

--- ------ ------ ------ -------

1 Dịch nghĩa là "Con trai thằng phét" (ND).

2 người chết vì đạo hối thế kỷ thứ tư vốn xuất thân là lính chuyên nghiệp, bị giết vi tin Chúa, có lẽ dưới triều hoàng đế Roma Diokrechien (ND).

Sông Đông Êm Đềm
Chương 172​

Các đại đội của quân phiến loạn vừa tiến vào Ust- Khopeskaia và bao vây đám chiến sĩ trung đoàn Xerdovsky họp mít tinh tên Lữ đoàn trưởng lữ đoàn Sáu Bogatyrev cùng với hai tên Voronovsky và Volkov, bỏ chỗ khác để họp riêng. Cuộc họp diễn ra ngay đấy, cạnh quảng trường, trong nhà lão lái buôn và rất chóng vánh. Chiếc roi ngựa vẫn lăm lăm trong tay, Bogatyrev chào Voronovsky và :

- Mọi mặt đều tốt đẹp. Đó là công lao của ngài đấy. Nhưng còn mấy khẩu pháo, tại sao các ngài bảo vệ được?

- Chỉ là ngẫu nhiên thôi! Hoàn toàn chỉ là ngẫu nhiên mà thôi thưa ngài thiếu uý. Hầu như tất cả những thằng pháo binh đều là đảng viên cộng sản. Lúc bắt đầu tước vũ khí, chúng nó chống cự lại bất kể sống chết. Chúng nó giết mất hai thằng lính Hồng quân rồi tháo quy- lát các khẩu pháo và bỏ chạy mất.

- đáng tiếc! - Bogatyrev quẳng cái mũ màu cứt ngựa lên bàn, vành mũ còn hằn vết chiếc quân hiệu sĩ quan mới tháo bỏ chưa được bao lâu. đưa chiếc khăn tay nhem nhuốc lên lau mồ hôi cái đầu cạo trọc lốc và khuôn mặt rám nâu, cười nửa miệng:

- Nhưng thôi, như thế cũng tốt rồi. Bây giờ ngài hãy ra bảo bọn binh lính của ngài… Ngài hãy ràng với chúng nó, bảo chúng nó đừng đừng có… hãy bảo chúng nó phải nộp tất cả vũ khí.

Voronovsky cảm thấy khó chịu trước cái giọng cấp của tên sĩ quan - dắc. lắp bắp hỏi lại:

- Tất cả vũ khí à?

- Hừ, tôi nhắc lại với các ngài lần nữa đâu! bảo nộp hết là phải nộp cho kỳ hết?

Nhưng thưa ngài thiếu uý, chính ngài và bộ chỉ huy của ngài nhận điều kiện là tước vũ khí của trung đoàn cơ mà? Sao lại thế nầy được? Phải, tất nhiên tôi cũng hiểu rằng súng máy, pháo, thủ pháo, tất cả các thứ ấy chúng tôi phải nộp hết vô điều kiện, còn như vũ khí của các binh sĩ Hồng quân…

- Bây giờ còn Hồng quân gì nữa rồi? - Bogatyrev hung hãn nhếch cái môi ria cạo nhẵn nhụi, giật giọng và đập cái roi ngựa bện xoắn xuống bên ủng bê bết những bùn. - Bây giờ còn Hồng quân Hồng kiếc gì nữa rồi, chỉ còn những người lính sắp sửa bảo vệ mảnh đất sông Đông thôi. Hi- i- ểu chưa? Nếu bảo vệ chúng tôi có cách bắt phải bảo vệ! cần chơi ú tim với nhau làm gì! đem đầu đến đồng đất chúng tôi ở đây còn có thể đến điều kiện gì nữa? Giữa chúng ta chẳng có điều kiện gì cả! ro- o- õ chưa?

Tên trung uý Volkov nổi giận, còn khá trẻ và là tham mưu trưởng trung đoàn Xerdovsky. đưa ngón tay lên sờ sờ những cái khuy cái cổ đứng của chiếc sơ- mi may bằng dạ đen, xù cả bộ tóc đen xoăn tít như lông cừu non, hỏi giọng nóng nảy:

- Như thế là ngài coi chúng tôi là tù binh à? Có phải thế ?

- Tôi với như thế, vậy chớ có gây chuyện với những lời đoán mò! - Tên lữ đoàn trưởng - dắc ngắt lời cách thô bạo, và chuyển sang cách xưng hô bằng "" cho thấy rằng hai kẻ tiếp chuyện mình phải trực tiếp và hoàn toàn chịu quyền chi phối của mình.

Căn phòng chết lặng trong giây phút. Từ ngoài quảng trường vẳng vào những tiếng huyên náo trầm trầm. Voronovsky bẻ ngón tay răng rắc, lại lại vài lần trong phòng. Rồi cài kín tất cả những cái khuy cái áo quân phục ấm cổ bẻ màu ca- ki, hấp háy con mắt như lên cơn thần kinh và với Bogatyrev:

- Cái giọng của ngài xúc phạm đến chúng tôi và xứng đáng với sĩ quan Nga như ngài! Tôi thẳng cho ngài biết. khi ngài khiêu khích chúng tôi như thế, chúng ta vẫn còn có thể chờ xem… hãy chờ xem chúng tôi phải đối phó như thế nào… Trung uý Volkov? Tôi ra lệnh cho ngài: ra quảng trường bảo bọn quản là trong bất kỳ trường hợp nào cũng nộp vũ khí cho bọn - dắc! Ngài hãy ra lệnh cho trung đoàn sẵn sàng vũ khí. Tôi chấm dứt câu chuyện với cái nhà… cái nhà ông Bogatyrev nầy ngay bây giờ và ra quảng trường…

Cơn giận làm mặt Bogatyrev đen sạm lại như mang vết bàn chân thú đen xì. còn định thêm biết những gì nữa, nhưng cảm thấy rằng mình làm quá, nên phải cố nhẫn nhục và lập tức thay đổi hẳn thái độ. chụp mạnh cái mũ cát- két lên đầu và vẫn vung cái roi lồm xồm lên cách hung hãn, nhưng giọng đột nhiên có vẻ ôn tồn và lịch :

- Thưa các ngài, các ngài chưa hiểu ý tôi muốn . Đương nhiên là tôi chưa được hưởng giáo dục đặc biệt, chưa được học tập trong các trường Yunke, cho nên có thể là chưa trình bày được mạch lạc ý nghĩ của mình, mà ra làm thế nào mà mọi lời ra đều nhất nhất đúng cả được? Dù sao chúng ta cũng là người nhà rồi mà! Giữa chúng mình với nhau nên có những hờn giận bực bội làm gì. Lúc nãy tôi gì nhỉ? Tôi chỉ rằng phải lập tức tước vũ khí bọn binh lính Hồng quân của các ngài, đặc biệt là những tên nào mà các ngài cũng như chúng tôi đều thể tin cậy được… Tôi là như thế đấy!

- Có thế chứ! Đáng là phải trình bày ý kiến của mình cho ràng hơn mới được, ngài thiếu uý ạ! Ngoài ra, ngài cũng phải thừa nhận rằng cái giọng khiêu khích của ngài, cách cư xử của ngài… - Voronovsky nhún vai tiếp bằng giọng dịu hơn nhưng vẫn chưa hết vẻ phẫn nộ - Chính chúng tôi cũng nghĩ rằng cần phải tước vũ khí và trao cho các ngài những tên dao động, kiên định…

- Phải, phải! Đúng thế đấy!

- Vì thế chính tôi với ngài rằng chúng tôi quyết định tự tay tước vũ khí những thằng như thế. Còn bộ phận chiến đấu trung kiên của chúng tôi chúng tôi giữ lại. Dù sao chúng tôi hoặc ngài trung uý Volkov nầy, người mà ngài tự cho phép xưng hô ", tôi", ngay từ lúc mới gặp… chúng tôi tự gánh lấy trách nhiệm chỉ huy và có thể tẩy sạch cách trung thực cái nhục nhã đứng trong hàng ngũ Hồng quân. Các ngài cần phải cho chúng tôi điều kiện làm việc đó.

- Bộ phận trung kiên của ngài có bao nhiêu tay súng?

- Đại khái gần hai trăm.

- sao, được rồi, - Bogatyrev miễn cưỡng đồng ý. đứng dậy, hé mở cái cửa thông ra hành lang rồi quát oang oang - Bà chủ đâu! - Đến khi thấy người đàn bà có tuổi, chít khăn ấm, đến đứng ở cửa, ra lệnh - Cho ít sữa tươi? Quàng lên cái!

- Nhà cháu có sữa, ông thứ lỗi cho.

- Đối với bọn Đỏ có lẽ có đấy. Nhưng tại sao chúng tôi hỏi lại có? - Bogatyrev mỉm cười chua chát.

khí trong phòng lại chết lặng làm cho mọi người đều cảm thấy khó xử. Gã trung uý Volkov phá tan bầu khí đó:

- Tôi có thể ra ngoài được chứ?

- Được - Voronovsky thở dài trả lời. - Ngài hãy ra ngoài và ra lệnh tước vũ khí của những thằng mà chúng ta ghi trong danh sách. Danh sách do Gorigasov và Veystemiste giữ đấy.

Cũng chỉ vì với tư cách là sĩ quan, cảm thấy lòng tự ái của mình bị xúc phạm, cho nên tên thượng uý Voronovsky mới thốt ra câu: "Hãy chờ xem chúng tôi phải đối phó như thế nào". Kỳ thực hiểu rất ràng ván cờ của thua và còn đường nào rút lui nữa rồi. Theo những tin thu lượm được những lực lượng do ban chỉ huy tập đoàn quân phái tước vũ khí trung đoàn Xerdovsky nổi loạn xuất phát từ Ust- Medvediskaiavà có mặt ở đây lúc nào biết. Nhưng ngay Bogatyrev cũng kịp nhận thấy rằng Voronovsky là con người đáng tin cậy, hoàn toàn vô hại và trong lúc nầy thể nào lùi bước nữa rồi. Vì thế tên lữ đoàn trưởng gánh lấy trách nhiệm đồng ý cho thành lập đơn vị chiến đấu độc lập gồm bộ phận kiên định nhất của trung đoàn. Cuộc họp đến đây chấm dút.

Trong lúc đó quảng trường, bọn phiến loạn chờ xem kết quả của cuộc họp ra sao, mà có ngay những hành động kiên quyết để tước vũ khí của những tên thuộc trung đoàn Xerdovsky.

Những cặp mắt hau háu và những bàn tay tham lam của bọn - dắc sục vào các xe vận tải bốn bánh và hai bánh của trung đoàn. Quân phiến loạn tranh cướp nhau những đạn được mà cả những đôi giầy da vàng đế rất dầy của các chiến sĩ Hồng quân, những cuộn xà cạp những chiếc áo bông, quần bông và đồ ăn thức dùng. Chừng hai chục tên lính trung đoàn Xerdovsky chính mắt trông thấy bọn - dắc hoành hành ngang ngược bèn cố chống cự lại. tên trong số đó thấy tên phiến loạn khám mình, thản nhiên bỏ túi tiền của mình vào túi , bèn nện luôn cho báng súng và quát lên:

- Đồ ăn cướp? Mầy lấy cái gì thế hử? Trả lại ngay, nếu ông cho mầy ăn lưỡi lê!

Các bạn của gã đều đồng tình với gã. Vang lên những tiếng kêu phẫn nộ:

- Các đồng chí, hãy cầm lấy vũ khí!

- em ta bị lừa dối rồi!

- Đừng có trao súng!

trận giáp lá cà nổ ra. Số chiến sĩ Hồng quân chống cự bị dồn đến sát dãy hàng rào. Được tên đại đội trưởng đại đội kỵ binh số ba khuyến khích, bọn kỵ binh của quân phiến loạn chém họ chết sạch trong vòng hai phút.

Tên trung uý Volkov ra tới quảng trường làm cho việc tước vũ khí tiến hành được dễ dàng hơn. Các binh sĩ Hồng quân phải tập hợp và bị lục soát dưới trận mưa như trút. Ngay gần đội hình tập hợp, bọn phiến loạn làm những giá súng trường hình chóp, chất những đống lựu đạn, dụng cụ của đội điện thoại trung đoàn, những hòm đạn súng trường và những băng đạn súng máy…

Bogatyrev cưỡi ngựa ra quảng trường. Con ngựa cưởi hăng luôn chân nhảy cỡn, xoay mình tứ phía trước đội hình của trung đoàn Xerdovsky. giơ cái roi bện xoắn to tướng đầu, đầy vẻ hăm doạ và quát to:

- Hãy nghe đây! Từ hôm nay trở , các phải chiến đấu chống lại cái bọn ác ôn cộng sản và quân đội của chúng nó. Người nào lòng dạ theo chúng tôi, người ấy được tha thứ. Kẻ nào ngang bướng chống lại, kẻ đó được thưởng như thế kia ngay! - Và giơ chiếc roi ngựa chỉ những người lính Hồng quân bị chém chết. Bọn - dắc lột họ, chỉ để lại quần áo lót rồi chất thành đống trắng hếu đầm đìa nước mưa, còn ra hình thù gì nữa.

Những tiếng xì xào khe khẽ truyền lan qua các hàng lính Hồng quân như làn sóng, nhưng ai to lời nào phản đối, cũng người nào phá rối hàng ngũ…

Chỗ nào cũng thấy những tên bộ binh và kỵ binh - dắc lại lăng xăng từng toán hoặc riêng lẻ. Chúng vây chặt quảng trường thành vòng đai dày đặc. Trong khi đó, ngọn gò bên cạnh tường bao nhà thờ thấy bố trí dãy những khẩu súng máy sơn xanh lá cây của trung đoàn Xerdovsky, họng súng chĩa cả vào đám Hồng quân, và bên từng khẩu súng, sau lá chắn, những xạ thủ - dắc ướt như chuột ngồi xổm, sẵn sàng bóp cò…

giờ sau, Voronovsky và Volkov dựa vào danh sách chọn ra những tên "đáng tin cậy". Tất cả có trăm chín mươi tư tên. Đơn vị mới biên chế được đặt tên là "Tiểu đoàn độc lập số 1 của nghĩa quân". Ngay hôm ấy nó bị điều ra mặt trận về hướng thôn Beavinsky. Các trung đoàn của sư đoàn kỵ binh số 23 kéo từ vùng sông Dones về lấy khu vực nầy làm cơ địa xuất phát tấn công.

Nghe đồn có hai trung đoàn Hồng quân tham gia chiến đấu: Trung đoàn 15 dưới quyền chỉ huy của Bykadorov và trung đoàn 32 dưới quyền chỉ huy trứ danh Miska Blinov. Hai trung đoàn ấy ồ ạt kéo quân , nghiến nát các đại đội phiến loạn chặn đường họ. Trong số đó, đại đội vừa được vội vã tổ chức tại thôn của trấn Ust- Khopeskaia bị đánh vụn như cám. Bogatyrev quyết định điều tiểu đoàn của Voronovsky đương đầu với chính trung đoàn Blinov ấy để thử xem nó tỏ ra kiên cường đến mức nào qua trận chiến đấu đầu tiên…

Số binh sĩ còn lại của Trung đoàn Xerdovsky, gồm hơn tám trăm người, bị giải bộ theo dọc sông Đông về Vosenskaia, đúng như tên Kudinov, tư lệnh các lực lượng phiến loạn, ra lệnh trong bức thư gửi cho Bogatyrev. áp giải họ có ba đại đội kỵ binh vũ trang bằng những khẩu súng máy của trung đoàn Xerdovsky, tiến theo những ngọn gò ven sông Đông.

Trước khi rời khỏi Ust- Khopeskaia, Bogatyrev đến dự buổi lễ cầu kinh ở nhà thờ. Lão cố đạo vừa xong lời cầu Chúa đem lại thắng lợi cho "quân đội - dắc kính Chúa Cơ đốc", Bogatyrev bước ra ngoài. Con ngựa được dắt tới, lên ngựa, vẫy tay gọi tên đại đội trưởng của trong những đại đội được để lại che bên sườn cho Ust- Khopeskaia, rồi cúi người yên, rỉ tai tên kia:

- Bọn đảng viên cộng sản ấy, cậu phải canh giữ hết sức, cẩn thận, chúng nó còn nguy hiểm hơn cả kho thuốc súng đấy! Sáng sớm mai cậu cắt đội áp giải vững ốp chúng nó về Vosenskaia. Nhưng ngay hôm nay phải cho những thằng liên lạc tới các thôn, báo cho dân chúng biết chúng ta sắp áp giải những thằng như thế nào qua thôn của họ. Dân chúng các thôn ấy xử chúng nó theo kiểu của họ!

Sông Đông Êm Đềm
Chương 173​

buổi giữa trưa tháng tư, có chiếc máy bay xuất trời Xinghin, thôn của trấn Vosenskaia. Bị cuốn hút bởi tiếng động cơ nổ ầm ì, đám đàn bà, trẻ con, và người già trong thôn đều chạy ùa trong nhà ra: họ ngẩng đầu, đưa tay lên che mắt, nhìn mãi chiếc máy bay nghiêng cánh lượn vòng, như con chim ưng dưới bầu trời u ám. Tiếng động cơ nổ mỗi lúc vang hơn, dữ dội hơn. Chiếc máy bay xuống thấp dần, nó kiếm chỗ phẳng để hạ cánh bãi chăn nuôi bên cạnh thôn.

- Nó sắp ném bom bây giờ đấy? Liệu mà trốn ! - lão già có vẻ hiểu biết hốt hoảng kêu lên.

Thế là đám người tụ tập trong ngõ chạy vung ra tứ phía. Bọn đàn bà lôi xềnh xệch những đứa trẻ hoác mồm ra gào, mấy lão già vội vã nhảy qua hàng rào chạy vào khu rừng bên cạnh thôn, nhanh nhẹn kém gì những con dê rừng. Trong ngõ chỉ còn lại mụ già.

Vốn là mụ cũng muốn chạy , nhưng biết vì sợ quá bủn rủn cả chân tay, hay vì vấp phải mô đất mà mụ ngã lăn kềnh ra, rồi còn biết ngượng là gì nữa, cứ nằm ở chỗ cũ, giơ thẳng hai cái chân khẳng khiu lên trời, kêu thất thanh:

- Trời ôi, cứu tôi với, bà con ôi? Trời ơi, tôi chết mất thôi!

Nhưng chẳng có ai quay lại cứu mụ. Trong khi đó chiếc máy bay kia cứ gầm, cứ rú, cứ rít như gió bão, bay vụt qua gần sát nóc nhà thóc, cái bóng của nó vươn cánh che hẳn hai con mắt mở thao láo của mụ, khộng cho mụ trông thấy ánh sáng mặt trời nữa. Chiếc máy bay lướt qua, nhàng chạm bánh xuống chất đất ẩm của bãi chăn nuôi bên cạnh thôn và chạy thêm đoạn ra đồng cỏ. Đến lúc ấy, mụ già bĩnh ra quần như con nít. Mụ cứ nằm ỳ ra, sống dở chết dở, chẳng còn biết dưới lưng và chung quanh mình có gì nữa. Cũng dễ hiểu là mụ nhìn thấy ở đằng xa, có hai người mặc áo da đen bước ra từ trong con chim khổng lồ vừa hạ cánh, ngập ngừng giậm chân tại chỗ lát, nghênh ngó nhìn quanh rồi về phía ngôi nhà.

Song ông lão nhà mụ là là lão già to gan lớn mật. Lão trốn trong cánh rừng cạnh thôn, dưới bụi đùm đũm còn lại từ năm ngoái, và tuy tim lão vẫn còn đập thình thịch như con chim sẻ bị mắc bẫy, nhưng lão vẫn còn có đủ can đảm để giương mắt ra nhìn. Lão còn nhận ra trong hai người tới nhà lão là tên sĩ quan Pitot Bogatyrev, con trai tên đồng đội của lão. Tên Pitot nầy trước đây cùng bọn Trắng rút lui sang bên kia sông Dones và là em con chú con bác với tên Grigori Bogatyrev lữ đoàn trưởng lữ đoàn độc lập số sáu của quân phiến loạn. Đích thị là rồi, còn nghi ngờ gì nữa.

Lão già thõng hai tay ngồi xổm như con thỏ, nhìn thêm phút có ý thăm dò. Cuối cùng lão tin chắc rằng đúng là tên Pitot Bogatyrev từ từ ngật ngưỡng bước tới, vẫn với hai con mắt màu lam như lão nhìn thấy năm ngoái, chỉ thêm bộ râu rễ tre rậm ri lâu cạo. Lão bèn đứng dậy, nhún nhún thử xem hai chân còn đỡ được lão đứng vững hay . Chân lão chỉ hơi run ở chỗ đầu gối, còn khỏe chán, vì thế lão lại lon ton chạy trong rừng ra. Lão chạy tới chỗ mụ già vừa lăn chiêng lăn kềnh ra đất vì khiếp hãi, mà ra thẳng chỗ tên Pitot cùng thằng bạn đường của .

Từ xa lão bỏ cái mũ cát- két bạc màu cái đầu hói của lão xuống. Cả Pitot cũng nhận ra lão. mỉm cười, vẫy tay chào. Hai bên đến sát trước mặt nhau.

- Ngài cho phép hỏi ngài có đúng là ngài Pitot ?

- Chính tôi đấy, bố già ạ!

- Già nua tuổi tác như thế nầy mới được Chúa gia ân cho xem chiếc máy bay! Nó làm bà con chúng tôi sợ hết hồn hết vía rồi đấy!

- Chung quanh đây có bọn Đỏ , bố già?

, đâu, ông bạn thân mến ạ! Chúng tôi tống cổ chúng nó sang biết chỗ nào bên kia sông Tria, về với bọn khô- khon rồi.

- Bà con - dắc chúng ta cũng nổi lên rồi à?

- Nổi lên cũng có nổi lên, song nhiều tay lại nằm xuống.

- Sao lại có chuyện như thế?

- Bị giết rồi chứ còn sao nữa?

- À- à à… Thế gia đình tôi, ông cụ nhà tôi, mọi người đều còn sống cả chứ?

- Còn sống cả. Nhưng hai ngài từ bên kia sông Dones về đấy à? Có gặp thằng Tikhol nhà tôi có bên ấy ?

- Vâng, từ bên kia sông Dones. Tikhol có gửi về lời hỏi thăm đấy Nhưng nầy bố già ạ, nhờ bố coi hộ cái máy bay nhé, đừng cho bọn trẻ con mó máy vào đấy, để tôi tạt về nhà lát… Ta thôi!

Pitot Bogatyrev và gã bạn đường của bỏ . Trong khi đó những con người vừa nãy sợ mất mật trốn trong cánh rừng, trong các nhà kho, các hầm nhà và các khe các ngách mò ra ngoài. Họ đứng vòng trong vòng ngoài quanh chiếc máy bay còn toả hơi của động cơ chạy quá nóng, nồng nặc mùi xăng, dầu cháy. Hai cái cánh căng vải bị đạn súng trường, súng máy và mảnh đạn pháo bắn thủng nhiều chỗ. Cỗ máy chưa ai từng trông thấy bao giờ đứng lặng yên, hừng hực như con ngựa vừa chạy đến kiệt sức.

Lão già, người đầu tiên vừa nãy gặp Bogatyrev, bỏ chạy vào trong ngõ, chỗ mụ vợ lão sợ quá ngã lăn ra dậy được, định báo cho mụ cái tin mừng về thằng con trai Tikhol rút lui hồi tháng chạp năm ngoái cùng với chính quyền khu. Song mụ già còn trong ngõ nữa. Mụ kịp chạy về nhà, chui vào phòng để đồ cũ, vội vã thay áo xống và mặc xong áo váy khác. Lão già phải mất bao nhiêu hơi sức mới tìm thấy mụ, lão kêu lên:

- Thằng Pitot Bogatyrev máy bay đến đấy! Thằng Tikhol trân trọng gửi lời hỏi thăm đấy!

Nhưng khi nhìn thấy mụ già thay áo xống, lão tức sôi lên.

- Cái mụ phù thuỷ già sóc nầy, sao lại nghĩ ra cái trò làm dáng làm đỏm thế nầy? Chà, mẹ cái nhà mụ chứ! Liệu còn thằng nào với đến mụ nữa hử, cái con quỷ dữ bợt lông nầy? Nhưng nom mụ trẻ hẳn ra kìa?

Chẳng mấy chốc bọn bô lão kéo đến nhà bố tên Pitot Bogatyrev. Lão nào bước vào cũng bỏ mũ ngay từ ngưỡng cửa, làm dấu phép trước các hình thánh rồi mới đàng hoàng ngồi xuống chiếc ghế dài, tay tì gậy. Pitot Bogatyrev uống cốc sữa nguội chưa hớt bơ rồi kể rằng cười máy bay tới đây theo lệnh Chính phủ sông Đông, và trong nhiệm vụ của có việc bắt liên lạc với quân phiến loạn vùng Đông Thượng và giúp đỡ bọn nầy trong việc chiến đấu chống Hồng quân bằng cách dùng máy bay chở tới đạn được và những tên sĩ quan. cho biết rằng bao lâu nữa quân đội sông Đông chuyển sang thế công khắp mặt trận và hợp nhất với quân đội của bọn phiến loạn. Nhân tiện tên Bogatyrev cũng có trách bọn bô lão là thiếu khuyên bảo bọn - dắc trẻ tuổi nên bọn nầy bỏ mặt trận và để cho quân Đỏ tiến vào vùng đất quê hương. kết thúc những lời như thế nầy:

- Nhưng bây giờ bà con ta tỉnh ngộ và đuổi cổ Chính quyền Xô viết ra khỏi các trấn, vì thế Chính phủ sông Đông tha thứ cho bà con.

- Nhưng bác Petro Grigori ạ, bác phải biết rằng ở vùng chúng ta nay là chính quyền Xô viết, chỉ có điều có đảng viên cộng sản thôi. Ở đây ngay đến lá cờ cũng phải là cờ tam tài mà là cờ trắng và đỏ. - tên bô lão ngập ngừng cho biết.

- Ngay trong khi xưng hô với nhau, cái bọn thanh niên ở đây, cái bọn chó đẻ, những thằng biết ăn lời ấy, chúng nó vẫn cứ chào nhau là "đồng chí" đấy! - lão khác thêm.

Pitot Bogatyrev mỉm cười sau hàng ria hung hung đỏ xén tỉa ngay ngắn, nheo cặp mắt màu lam tròn xoe cách nhạo báng và :

- Cái chính quyền Xô viết của các cụ cũng chỉ như lớp băng lúc trời sang xuân mà thôi. Mặt trời chiếu ấm chút là tan hết ra nước. Còn những thằng đầu têu, những thằng bỏ mặt trận ở gần Calatri, hễ ở bên kia sông Dones về, chúng tôi cho chúng nó ăn roi ngay!

- Những thằng khốn kiếp ấy, phải quật cho chúng nó bật máu ra!

- Đúng là phải thế mới được!

- Phải cho ăn roi! Phải cho chúng nó ăn roi!

- Phải lôi ra trước dân làng mà nện cho bĩnh ra quần mới thôi! - Bọn bô lão sung sướng nhao nhao.

Trước lúc hoàng hôn xuống, tên Kudinov tư lệnh quân phiến loạn và tên tham mưu trưởng Ilia Xafonov được bọn liên lạc cưỡi ngựa báo tin, chiếc xe bốn bánh thắng ba con ngựa chạy đến sủi mồ hôi, phi như bay đến Xinghin.

Trong lòng như mở cờ vì thấy tên Bogatyrev cưỡi máy bay đến, hai tên chưa kịp phủi bùn ủng và chiếc áo mưa bằng vải bạt, gần như chạy tế ngay vào trong nhà Bogatyrev.

Sông Đông Êm Đềm
Chương 174​

Hai mươi nhăm đảng viên cộng sản mà trung đoàn Xerdovsky trao cho quân phiến loạn bị đội áp giải mạnh đưa khỏi Ust- Khopeskaia. Chuyện chạy trốn thể nào nghĩ tới được. Kotliarov khập khiễng giữa đám tù binh. đưa cặp mắt tràn ngập âu sầu và căm uất nhìn những bộ mặt rắn như đá vì thù hận của những tên - dắc áp giải, bụng bảo dạ: "Chúng nó lôi em mình giết đấy! Nếu qua toà án mất mạng cả thôi!"

Số lớn trong bọn áp giải là những thằng râu xồm. Chỉ huy bọn nầy là lão già Cựu giáo, trước kia đóng quân ở trung đoàn Atamansky. Ngay từ đầu, lúc mới ra khỏi trấn Ust- Khopeskaia, lão ra lệnh cấm em tù binh được chuyện trò với nhau, được hút thuốc và được hỏi han gì bọn áp giải.

- Chúng mầy hãy cầu nguyện , cái bọn tay sai phản Chúa nầy? Chúng mầy về phủ đấy, còn sống được mấy tiếng đồng hồ nữa đừng phạm thêm tội ác gì nữa! Hừ- ừ- ừ? Chúng mầy quên cả Thượng đế rồi? Chúng mầy bán thân cho quỷ dữ! Chúng mầy lấy cái dấu đồng của quân thù đóng lên trán chúng mầy! - rồi lão hết vung khẩu Nagan tự động lại sửa cái dây đeo súng ngắn tốt loăn xoăn đeo cổ.

Trong số tù binh có hai đảng viên cộng sản là cán bộ chỉ huy của trung đoàn Xerdovsky. Tất cả số còn lại, trừ Kotliarov, đều là dân ngụ cư ở trấn Elanskaia, những chàng cao lớn, khỏe mạnh, vào đảng hồi quân đội Xô viết mới tiến vào trong trấn. Họ làm dân cảnh, làm chủ tịch các Uỷ ban cách mạng thôn, rồi sau cuộc phiến loạn họ chạy đến Ust- Khopeskaia sát nhập vào trung đoàn Xerdovsky.

Xưa kia, hầu hết các em đó đều làm nghề thủ công: thợ mộc làm nhà, thợ đóng bàn ghế, thợ đóng thùng, thợ đá, thợ đắp lò, thợ giầy, thợ may. Người nhiều tuổi nhất trong số đó nhìn mặt quá ba mươi lăm, người trẻ nhất chỉ chừng hai mươi. Những chàng thanh niên lực lưỡng, đẹp trai đó có những bàn tay rất to bị công việc lao động chân tay nặng nề làm cho méo mó, những cặp vai rộng, những bộ ngực nở nang, nom họ khác hẳn những lão già lưng còng áp giải.

- Chúng nó có đem em mình xét xử , thấy thế nào? - đảng viên cộng sản trấn Elanskaia bên cạnh Kotliarov rỉ tai .

- Chưa chắc…

- Chúng nó giết à?

- Có lẽ thế đấy.

- Nhưng bên chúng nó có xử bắn cơ mà? Bọn - dắc như thế đấy, còn nhớ ?

Kotliarov trả lời gì cả, nhưng tia hy vọng bỗng lóe lên trong lòng , mong manh như đốm lửa trước gió: "Mà đúng như thế đấy? Chúng nó thể bắn em mình được. Bọn khốn nạn ấy, chúng nó nêu khẩu hiệu: "Đả đảo cộng sản, cướp bóc và bắn người? " cơ mà? Nghe chúng nó chỉ kết án tù khổ sai… Chúng nó chỉ tuyên án phạt roi và tù khổ sai. Được, như thế cũng chẳng có gì đáng sợ? Bọn chúng mình ngồi tù đến mùa đông, mà đến mùa đông, sông Đông vừa kết băng là quân ta lại tấn công chúng nó?

Tia hy vọng ấy lóe lên nhưng lại tắt ngấm ngay như tàn lửa trước gió: " đâu, chúng nó giết đấy! Chúng nó hung hãn lắm, cứ như bầy quỷ dữ! Thôi vĩnh biệt cuộc đời! Than ôi, đáng là nên như thế mới phải! đánh nhau với chúng nó mà trong lòng còn thương hại chúng nó… thể nào thương hại chúng nó được, phải giết, phải chém chết tất cả chúng nó cho kỳ tuyệt nọc!"

nắm chặt hai bàn tay, cặp vai rung lên trong cơn phẫn uất bất lực. Nhưng ngay lúc đó vấp chân, thiếu chút nữa ngã vì ngọn roi quất từ phía sau vào đầu.

- Mầy làm gì mà nắm tay lại hử, đồ lang đẻ sói đẻ? Tao hỏi mầy, mầy làm gì mà nắm tay lại hử? - Lão quản chỉ huy đội áp giải gầm lên, thúc con ngựa xô thẳng vào .

Lão bồi thêm cho Kotliarov roi nữa, hằn chéo con lươn mặt , từ bên xương lông mày xuống tới cái cằm cương nghị có vết lõm ở giữa.

- Sao ông lại đánh bác ấy thế? Hãy đánh tôi đây nầy, ông bố già! Hãy đánh tôi đây nầy? Bác ấy bị thương mà ông còn đánh à? - đồng chí người trấn Elanskaia mỉm nụ cười van lơn, kêu lên giọng run run, rồi bước ra khỏi đám người, ưỡn bộ ngực chắc nịch, che cho Kotliarov.

- Cả mầy nữa cũng có phần! Nện chúng nó , em đồng hương? Đánh bọn Cộng !

Ngọn roi quất mạnh quá, xé toạc cả chiếc áo sơ- mi mùa hè màu cứt ngựa vai người chiến sĩ trấn Elanskaia, mảnh vải rách lật ra như tàu lá bị lửa nướng cong. Vệt roi hằn lập tức phồng ngay, máu đen phụt tóe ra như ở cổ con vật bị chọc tiết, đẫm cả những mảnh vải…

Lão quản thở hổn hển trong cơn tức giận điên cuồng, cho con ngựa dẫm những người tù binh, xông thẳng vào giữa đám đông, vung roi quật tới tấp…

Lại thêm roi nữa quật trung Kotliarov. đổ cả đồng quang con mắt, mặt đất lảo đảo, ngả nghiêng và dải rừng xanh rờn viền theo khoảng bờ cát trước mặt, bên tả ngạn, như đổ sập xuống.

Kotliarov đưa bàn tay chai sần nắm lấy bàn đạp, định lôi lão quản hoá điên hoá ngộ như thú rừng yên xuống, nhưng nhát sống gươm đánh ngã lộn xuống đất. đám bụi nhạt thếch, ráp như lông cứng, ập vào miệng làm tức thở, máu nóng hổi ứa ra từ trong mũi, trong tai …

Bọn áp giải dồn em tù binh lại thành đám như đàn cừu rồi đánh họ chập rất lâu, rất tàn nhẫn. Như trong cơn ác mộng, Kotliarov vẫn nằm úp mặt xuống đường nghe thấy những tiếng kêu khàn khàn, tiếng chân giậm rầm rập chung quanh mình, tiếng ngựa hí điên cuồng. đám bọt mồ hôi ngựa ấm ấm rơi xuống cái đầu trần của , và gần như ngay lúc đó, biết từ chỗ nào rất gần, ngay bên đầu , có tiếng đàn ông nức nở kêu lên, tiếng khóc rất ngắn nhưng nghe rất khủng khiếp:

- Quân khốn kiếp! Chúng mày đánh những người có vũ khí! Hư- hư- hư!

con ngựa dẫm lên bên chân bị thương của Kotliarov, những cái đinh móng ngựa mòn ấn sâu xuống bắp chân . Bên vẫn vang lên ngớt tiếng những đòn đánh dội xuống như mưa… phút sau lại thêm thân hình ướt đẫm, nồng nặc mùi mồ hôi hắc hắc và mùi máu mằn mặn, nặng nề đổ xuống bên cạnh Kotliarov. Kotliarov chưa bất tỉnh hẳn, vì thế còn nghe thấy trong họng người vừa ngã xuống có tiếng máu ộc ra lọc ọc như từ trong cái chai dốc ngược…

Sau đó, em tù binh bị bọn kia dồn lốc nhốc ra sông Đông, bắt phải rửa hết máu me. Đứng dưới nước đến đầu gối, Kotliarov giấp nước vào những vết thương và những con lươn nóng rát như lửa đốt.

đưa tay khoả khoảng nước còn loang máu mình, uống lấy uống để, chỉ sợ kịp giải cái khát cháy họng bỗng nhiên ập tới.

Mọi người đường có gã - dắc cưỡi ngựa đuổi kịp họ. Con ngựa màu hạt dẻ sẫm gã cưỡi béo núc, mồ hôi đổ ra đầm dìa làm lông nó bóng nhoáng như thường thấy trong mùa xuân. Con ngựa chạy nước kiệu rất nhanh, vừa chạy vừa nhảy cỡn. Tên cưỡi ngựa phóng như bay và khuất trong thôn. Đoàn tù binh còn chưa kịp tới mấy cái sân gỉa súc đầu tiên thấy đám dân chúng chạy ùa ra đón đường họ.

Kotliarov nhìn thấy đám đàn ông và đàn bà - dắc chạy từ phía trước lại biết rằng giờ chết của mình điểm. Tất cả các em khác cũng đều hiểu như thế.

- Các đồng chí! Chúng ta vĩnh biệt nhau thôi! - đảng viên cộng sản thuộc trung đoàn Xerdovsky kêu lên.

Đám người kia kéo đến mỗi lúc gần. Trong tay họ có những chiếc chàng nạng, cuốc chim, gậy tầm vông, những cái chốt sắt rút ra từ những chiếc xe bò…

Rồi sau đó tất cả diễn ra y như trong cơn ác mộng rùng rợn nhất. Đoàn người ba mươi véc- xta qua những cái thôn nằm san sát, đến thôn nào cũng gặp những đám người ra hành hạ họ.

Những lão già, những mụ đàn bà, những đứa còn thiếu niên đánh đập nhổ vào những bộ mặt sưng húp, máu chảy đầm đìa và đầy vết thâm tím của những người cộng sản bị bắt làm tù binh. Chúng ném đá, ném những tảng đất khô, tung bụi tung tro vào những cặp mắt bị đánh đến sưng vù. Bọn đàn bà đặc biệt hung ác, chúng nghĩ ra những cách đánh đập tàn nhẫn nhất. Hai mươi nhăm con người sắp làm mồi cho thần chết diễu qua những đám người đó. Cuối cùng họ biến đổi hẳn, còn có thể nhận ra ai là ai nữa, còn chút gì là những con người nữa vì thân hình họ, mặt mũi họ đều biến dạng, méo mó, chỗ xanh, chỗ đỏ, chỗ đen, tất cả đều phù ra, đều trở thành tàn tật, bê bết máu và bùn.

Đầu tiên bất cứ ai trong số hai mươi nhăm người đó cũng tìm cách xa những thằng áp giải để đỡ bị ăn đòn: bất cứ ai cũng hết sức len vào giữa những hàng hỗn loạn, vì thế đám người cứ chen chúc nhau, lốc nhốc thành khối. Nhưng họ luôn luôn bị xua đuổi, lôi kéo cho xa nhau ra. Vì thế, họ dần dần mất hết hy vọng là có thể giữ cho mình đỡ bị đánh đập, và cuối cùng cứ lẻ tẻ rời rạc, người nào cũng chỉ ôm nguyện vọng đau khổ là cố thắng được chính bản thân mình, đừng ngã xuống còn có thế trở dậy được nữa. Họ bị xâm chiếm bởi tâm trạng thờ ơ, mặc cho mọi chuyện xảy ra. Đầu tiên người nào cũng đưa tay lên che mặt che đầu, bịt mắt mình cách bất lực mỗi khi trông thấy những cái răng bằng thép xanh lè của chiếc đinh ba hay cái đầu gậy tầm vông trắng bệch loáng đến trước mặt mình. Lúc đầu từ trong đám tù binh bị đánh đập tàn nhẫn còn vang ra những tiếng van xin, chửi rủa và gào rú như tiếng kêu của thú vật vì những đau đớn thể nào chịu được. Nhưng đến giữa trưa mọi người đều nín lặng. Chỉ có người trong số các em trấn Elanskaia, người trẻ nhất, trước kia là cậu hay chuyện tếu được toàn đại đội , là còn kêu lên khi bị đập vào đầu. ta cứ co rúm cả người, nhảy nhảy như phải bước vật gì nóng lắm, bên chân bị chiếc sào đánh gãy cứ phải kéo lê…

Sau khi xuống sông Đông lau rửa, Kotliarov cảm thấy tinh thần của mình vững vàng hơn. Vừa trông thấy bọn đàn ông và đàn bà - dắc chạy từ phía trước mặt lại, vội vã từ biệt mấy đồng chí ở gần mình nhất. khẽ :

- sao cả, em ạ, chúng ta biết chiến đấu cũng phải biết chết cho kiêu hãnh… Nhưng có điều chúng ta cần phải ghi nhớ cho tới hơi thở cuối cùng, chúng ta vẫn còn có niềm an ủi trong lòng là tuy chúng nó dùng gậy nhọn đâm chúng ta, song chính quyền Xô viết thể nào bị gậy nhọn đâm chết được! Các đồng chí đảng viên cộng sản! em ạ! Chúng ta hãy chết cách cứng cỏi, để cho chúng nó cười chúng ta được?

Nhưng chàng người Elanskaia đủ sức chịu nổi. Đến thôn Bobrovsky, khi bị bọn bô lão bắt đầu đánh đập ta cách tàn nhẫn và khéo léo, ta gào lên bằng giọng rất khó nghe, như con nít. ta giật đứt các khuy cổ chiếc áo quân phục cổ chui, giơ cho bọn đàn bà - dắc xem cây thập ác đeo tuỳ thân cổ với sợi dây đeo bị cáu ghét và mồ hôi bám vào đen sì.

- Các đồng chí! Tôi mới vào đảng được ít lâu thôi mà! Các đồng chí hãy thương lấy tôi! Tôi vẫn tin ở Chúa! Tôi còn có hai con thơ! Các đồng chí hãy tha cho tôi! Các đồng chí cũng có con cơ mà!

- Chúng tao "đồng chí" gì với mày! Câm ngay cái mồm!

- Mầy mà còn nhớ tới con cái cơ à, đồ ngoại đạo khốn kiếp! Mày lại còn giơ thánh giá ra à? Mầy nghĩ lại rồi à? Nhưng lúc mà bắn giết, hành quyết em chúng tao mầy có nhớ đến Chúa ? - lão già mũi hếch, có chiếc vòng lủng lẳng ở bên tai, đánh ta hai cái rồi hổn hển hỏi lại và lại vung roi nhằm vào đầu ta lần nữa.

Những điều phiến loạn mà mắt, tai, ý thức của Kotliarov thu nhận được tất cả đều lướt qua rất nhanh. chú ý của dừng lại lâu ở điều gì cả. Trái tim như rắn lại thành đá và chỉ run lên có lần. Đến giữa trưa đoàn người tiến vào thôn Chiukovnovsky, dọc theo đường phố, giữa những đám người đứng hai bên chửi rủa và đánh họ tới tấp. Giữa lúc ấy Kotliarov chợt liếc mắt sang bên, nhìn thấy thằng bé chừng bảy tuổi níu lấy vạt áo mẹ, những giọt nước mắt đổ xuống như mưa đá hai cái má méo xệch của nó. Nó kêu lên the thé:

- Mẹ ơi! Đừng đánh người ta! Chao ôi, đừng đánh nữa! Con thương! Con sợ! Người ta những máu là máu!

Người đàn bà vung cái gậy lên định đánh đồng chí Elanskaia, nghe thấy thế bất thần thét lên, ném cái gậy , rồi bế thốc đứa con lên tay, chạy vùng vào trong ngõ. Cả Kotliarov cũng phải xúc động trước tiếng khóc và lòng thương người của thằng bé. xao xuyến, vài giọt nước mắt mà thể tha thứ cho mình bất giác trào ra, chảy mằn mặn xuống cặp môi giập nát, khô nẻ. nấc lên tiếng ngắn ngủi, nhớ tới đứa con của mình, vợ mình và cái hồi ức vừa bừng lên như ánh chớp ấy làm nảy ra trong đầu óc mơ ước thôi thúc: "Chỉ cốt sao vợ con mình khỏi nhìn thấy mình bị giết ngay trước mắt họ? Và… Sao cho chúng nó giết mình ngay …"

Đoàn người lê bước hết sức khó khăn, người lảo đảo vì mệt mỏi rã rời, các khớp xương xưng lên đau ê ẩm. Khi đến cái bãi thả gia súc bên ngoài cái thôn, họ thấy có cái giếng đồng cỏ bèn xin lão đội trưởng đội áp giải cho họ uống nước:

- uống làm gì cả! Như thế nầy cũng muộn mất rồi! ! - Lão quản quát lên.

Nhưng lão già áp giải hộ em tù binh:

- Ông hãy rộng lòng thương họ chút, ông Akim Xadonyt! Dù sao họ cũng là những con người.

- Những đứa nầy mà là người à? Bọn Cộng phải là người! Mà chớ lên mặt dạy khôn tôi! Tôi là đội trưởng hay là đội trưởng hử?

- Cái loại đội trưởng như có quá nhiều rồi đấy? Thôi em ra mà uống !

Rồi lão già bé kia xuống ngựa, múc dưới giếng lên thùng nước. em tù binh vây chặt lấy lão, hai mươi nhăm đôi bàn tay đồng thời vươn về phía cái thùng, những cặp mắt sưng vù và bầm máu sáng bừng lên, nhao nhao những giọng khàn khàn, ngắt quãng:

- Đưa cho tôi, cụ ơi!

- ít thôi cũng được?

- Chỉ ngụm thôi mà - Các đồng chí, tất cả thể cùng uống lúc được đâu?

Lão già ngập ngừng lát, biết nên cho ai uống trước. Lão trù trừ vài giây, vài giây chờ đợi cực kỳ căng thẳng, rồi đổ nước vào cái máng khoét trong khúc gỗ dài chôn dưới đất cho gia súc uống nước. Đổ xong lão vừa bỏ chỗ khác vừa kêu to:

- Làm gì mà chen nhau như những con bò thế hử! Xếp hàng lần lượt mà uống!

Nước chảy theo cái lòng máng đầy rêu, mượt như da hoẵng xanh, ùa tới chỗ gốc máng nặc mùi gỗ ẩm dãi nắng đến nóng rực. em tù binh dốc cạn hết sức lực còn lại, đổ xô tới cái máng nước. Lão già lần lượt kéo mười gàu nước, vừa đổ đầy cái máng vừa cau mày nhìn đám tù binh, ánh mắt đầy vẻ thương hại.

Kotliarov quỳ xuống uống cho khát. Cảm thấy đầu óc nhõm hơn, ngẩng lên nhìn thấy cách ràng, gần như sờ thấy được lớp bụi đá vôi trắng phủ như dải thảm con đường ven sông Đông, những nhánh núi đá phấn dựng đứng xa xa nom như cái ảo ảnh xanh lơ, và bên các nhánh núi ấy, bên dòng sông Đông cuồn cuộn trôi xuôi, có đám mây ngự cao ngất bầu trời xanh ngắt, bao la, lồng lộng. Đám mây vươn cánh dưới làn gió, bay vun vút về phía bắc, đỉnh mây tóe ra những tia trắng loá như cánh buồm, và cái bóng màu đá mắt mèo của nó in xuống chỗ khuỷu sông Đông ở tít đằng xa.