Sông Đông Êm Đềm
Chương 10​

Đến nửa đêm, Grigori len lén mò tới chỗ để xe. Còn cách mươi bước nữa chàng đứng lại. Tiếng ngáy lúc trầm lúc bổng của ông Panteley Prokofievich vang cả xe. Đống lửa tối qua tưới nước, dưới lớp than vẫn lấp lóe những hòn than còn cháy, vàng óng như mắt công.

hình người xam xám, quấn khăn choàng, rời khỏi chỗ chiếc xe, từ từ chữ chi về phía Grigori. Còn cách hai ba bước người ấy đứng lại. Acxinhia. Nàng. Tim Grigori đập thình thịch như muốn nứt đôi. Chàng tiến thêm bước rồi hơi khuỵu chân, mở xoà áo choàng, xiết chặt vào trong lòng mình thân hình ngoan ngoãn, nóng ran. Acxinhia rủn đầu gối đứng được nữa, toàn thân run bắt, hai hàm răng đập vào nhau lập cập. con sói hất lên lưng nó con cừu bị cắn cổ như thế nào có lẽ Grigori cũng bế xốc Acxinhia lên tay chàng như thế. Chàng vướng chân trong tà áo choàng mở rộng, thở hổn hển, bế nàng .

- Trời ơi, Gri- i- sca… Griska quý!… Cha mẹ ơi?

- Có im nào!

Ngửi thấy mùi len lông cừu chua loét trong chiếc áo choàng Acxinhia đau khổ và hối hận, cố giẫy ra. Nàng rên rĩ khe khẽ, gần như kêu lên:

- Thôi bỏ tôi xuống, biết làm sao bây giờ… Tôi tự lấy mà!

Khi tình đến muộn màng với người đàn bà nó nở ra thành đoá uất kim hương ngoài đồng nội, mà nở thành thứ hoa dại mọc ở lề đường, có mùi hương ngây ngất, ma quái.

Từ buổi cắt cỏ, Acxinhia hoàn toàn thay đổi hẳn. Cứ như có ai đánh dấu lên mặt nàng, in lên mặt nàng con dấu sắt nung thường đóng lên lưng gia súc. Gặp nàng đâu, bọn đàn bà thường dành môi dành mép cách cay độc và lắc đầu nhìn theo nàng. Bọn con ghen với nàng. Nhưng Acxinhia cứ kiêu hãnh ngẩng cao đầu, vẻ mặt tràn trề hạnh phúc, chút hổ thẹn.

Chẳng bao lâu, mọi người đều biết chuyện nàng lại với Grigori. Đầu tiên bà con trong thôn còn nửa tin nửa ngờ, chỉ rỉ tai thl thầm với nhau. Nhưng hôm, lúc trời mới hửng, gã Kutka "Mũi củ hành" chăn bò cho thôn, bắt gặp hai người gần cái cối xay gió. Lúc ấy hai người nằm trong đám lúa mạch mọc chưa cao, dưới ánh trăng xế, chỉ còn lờ mờ sáng. Từ hôm ấy, những lời dị nghị truyền lan như làn sóng đập vào bờ, dồn dập và ngầu đục.

Rồi lời ong tiếng ve cũng vang đến tai ông Panteley Prokofievich. hôm chủ nhật, ông đến cửa hiệu của nhà Mokhov.

Người mua hàng đông nghìn nghịt. Thấy ông bước vào, người ta mỉm cười tránh sang hai bên cho ông . Khi ông len được tới quầy bán vải, chủ hiệu là Sergey Platonovich tự tay đem hàng cho ông xem.

- Thế nào ông Prokofievich, sao lâu lắm chẳng thấy ông đâu thế?

- Chà, những việc là việc. Công việc làm ăn cứ rối tinh rối mù.

- Sao lại thế? Có được hai cậu con trai như thế mà còn rối tinh rối mù hay sao?

- Con với cái gì: thằng Petro trại quân dịch rồi, chỉ còn tôi và thằng Grigori ở nhà, hai cha con bấn lên với nhau thôi.

Lão Mokhov tách chòm râu rậm rì màu hung hung ra làm hai, rồi đưa mắt liếc nhìn những người - dắc xúm đông xúm đỏ xung quanh, cái nhìn mang rất nhiều ý nghĩa:

- Nhưng ông bạn thân mến ạ, tại sao có việc như thế mà ông lại giấu gì cả?

- Việc gì cơ chứ?

- Còn việc gì nữa? Ông định lấy vợ cho con trai mà chẳng cho ai biết gì cả.

- Đứa nào cơ chứ?

- Cậu Grigori nhà ông chẳng phải chưa có vợ là gì?

- nay tôi chưa có ý định lấy vợ cho nó đâu.

- Thế mà tôi nghe ông định hỏi… chị Acxinhia nhà Stepan Astakhov về làm dâu đấy.

- Tôi ấy à? Chồng nó còn sống sờ sờ ra đấy. Nhưng sao ông lại như thế, ông Platonovich, ông đùa kiểu gì thế? Hả?

- Có đùa gì đâu? Tôi chỉ nghe bà con thế thôi.

Ông Panteley Prokofievich vuốt vuốt tấm vải mở ra quầy hàng, rồi quay phắt , khập khiễng bước ra cửa. Ông thẳng về nhà, đầu chúi xuống như con bò mộng, mười ngón tay gân guốc nắm chặt, bên chân khập khiễng càng khập khiễng hơn ngày thường. Khi qua trước sân nhà Astakhov, ông nhìn qua hàng rào thấy Acxinhia áo quần chải chuốt, nom mơn mởn hẳn ra, núng nính cái mông vào trong nhà, tay xách cái thùng .

- Nầy chị, hượm cái !

Ông Panteley Prokofievich bước sầm sầm qua cửa hàng rào như con ác quỷ, Acxinhia đứng lại chờ ông. Hai người cùng vào trong nhà. Mặt đất quét sạch bong được rắc lớp cát hồng hồng.

cái ghế dài ở góc chính của căn phòng có vài cái bánh nướng mới lấy trong lò ra. Từ trong nhà toả ra mùi quần áo bị xếp lâu ngày, và hiểu sao lại có cả mùi táo hồi hương.

con mèo tam thể đầu to sán đến bên chân ông Panteley Prokofievich như muốn được vuốt ve. Nó uốn cái lưng lên thành vòng cung, thân mật cọ mình vào bên ủng của ông. Ông già cho luôn nó cái đá bắn ra ghế dài rồi nhìn thẳng vào hai hàng lông mày của Acxinhia mà quát lên:

- Chị làm như thế còn ra thể thống gì nữa hả? Chồng vừa rời khỏi nhà, vết chân còn chưa mờ mà vắt ngay đuôi sang bên? Thằng Grigori giở cái trò ấy tôi nện cho nó trận bật máu tươi, còn Stepan nhà chị tôi viết thư cho ấy biết… Cho ấy biết! Cái của đĩ rạc đĩ rày như chị trước kia bị đánh như thế còn ít đấy… Từ nay trở , chị đừng có bén mảng sang nhà tôi nữa! Chị tằng tịu với thằng ranh con ấy như thế, Stepan về tôi còn mặt mũi nào…

Acxinhia nheo mắt đứng nghe. Rồi bất thình lình nàng rũ gấu váy soàn soạt, mùi váy đàn bà làm ông Panteley Prokofievich tối tăm mặt mũi. Acxinhia cau mặt, ưỡn ngực tới sát ông già.

- Ông là cái gì của tôi hử? Là bố chồng à? Có phải ? Có phải là bố chồng bảo? Ông định lên mặt dạy khôn nầy phải ? Ông về mà dạy cái mụ mông to tầy dành nhà ông! Về mà quát lác hống hách! Đồ quỷ dữ thọt cẳng như ông, cái của bất thành nhân dạng như ông, xéo đằng nào xéo, đừng dẫn xác đến trước mặt nầy nữa! Cút ngay, đừng hòng doạ nổi nầy!

- Chờ đấy mà xem, đồ ngu xuẩn!

- Chờ với đợi cái gì hả, tôi chẳng sinh con đẻ cái cho ông đâu! Thôi vào cửa nào lại cửa đó mà xéo ! Còn Griska nhà ông tôi thích đấy, tôi nhai cả xương cho mà xem, và chẳng phải lo trách nhiệm gì đâu!… Nầy đây, muốn cắn cắn ? Phải, tôi Griska đấy. sao nào? Ông muốn đánh Griska hả? Muốn viết thư cho chồng tôi hả? Làm đơn lên ông ataman đặc nhiệm làm, nhưng Grigori là của tôi! Của tôi! Của tôi! Griska thuộc về tôi, mãi mãi thuộc về tôi!

Lúc nầy ông Panteley Prokofievich còn hồn vía nào nữa. Acxinhia lại càng đưa sát ngực vào người ông. Dưới cái áo chật căng, cặp vú nàng lồng lên như hai con chim sa lưới. Hai con mắt nàng nảy lửa như muốn thiêu ông lão ra tro. Lời nàng mỗi lúc đáng sợ, mỗi lúc trâng tráo. Ông Panteley Prokofievich vội rút lui ra cửa, cặp lông mày rung rung. Ông sờ soạng thấy được cái gậy dựng ở góc tường, bèn hoa tay, hích mông đẩy cánh cửa ra.

Acxinhia vẫn tiếp tục dồn ông ra khỏi phòng ngoài. Nàng thở hổn hển, gào lên như hoá rồ:

- Tôi sống cuộc đời đày đoạ khổ cực quá rồi, tôi chán ngấy rồi! Các người giết tôi tôi cũng sợ! Griska là của tôi! Là của tôi!

Ông Panteley Prokofievich lúng búng biết những gì sau chòm râu rồi lật đật về nhà.

Vào đến trong nhà ông vớ được Griska, bèn nện luôn cho chàng gậy vào giữa sống lưng. Grigori cúi xuống nắm chặt được tay bố.

- Làm gì mà cha đánh tôi?

- Làm gì à, đồ chó đẻ!

- Sao cơ chứ?

- Cho mày đừng làm điều đốn mạt đối với hàng xóm láng giềng! Đừng làm nhục bố mày! Đừng có trai đàng điếm nữa, đồ chó dái! - Ông Panteley Prokofievich vừa gầm lên, giọng khàn , vừa lôi Grigori chạy khắp phòng trong, cố giằng lấy cái gậy.

- Tôi để ông đánh tôi đâu! - Grigori lầu bầu rồi nghiến răng giật lấy cái gậy, tỳ vào đầu gối, bẻ đánh rắc?

Ông Panteley Prokofievich nện luôn cho con quả đấm trời giáng vào gáy.

- Ông đem mày ra cuộc họp toàn thôn đánh cho kỳ chết! Quỷ sứ đẻ ra mày, đồ trời đánh! - Ông bố co chân, định đá thêm Grigori cái. - Ông cưới cho mày con dở hơi Marfuska! Ông thiến mày!… Rồi mày xem!

Bà mẹ thấy ầm cửa ầm nhà vội chạy vào.

- Ông Prokofievich, ông Prokofievich! Thôi ông hãy bớt nóng . Có việc gì thế?

Nhưng ông già phát khùng lên lần nầy đâu phải chuyện thường.

Ông lườm vợ cái, xô đổ cái bàn cùng cái máy khâu đó, rồi sau khi làm ầm ĩ chán, ông bỏ ra sân gia súc. Trong khi giằng co tay áo Grigori bị toạc. Grigori còn chưa kịp cởi ra thay thấy cửa mở ra đánh rầm. Ông Panteley Prokofievich lại đứng lù lù ở ngưỡng cửa như đám mây nặng giông bão.

- Ông lấy vợ cho thằng chó đẻ! Ông giậm chân xuống đất như con ngựa, mắt cứ đán vào cái lưng gân guốc của Grigori. - Ông lấy vợ cho mày! Mai là ông dạm hỏi ngay! Sống đến bây giờ để thấy con cái nó coi thường mình như thế nầy! Cho tôi cái áo mặc rồi hãy lấy vợ cho tôi.

"Ông lấy vợ cho mầy? Ông lấy cho mầy con vợ ngớ ngẩn?" - Cánh cửa đóng lại đánh sầm. Tiếng những bước chân vang lên thình thịch thềm. lát sau trong nhà lại yên tĩnh.

Sông Đông Êm Đềm
Chương 11​

đồng cỏ bên ngoài thôn Setrakov, những chiếc xe tải mui vải bạt đỗ thành nhiều hàng dài. thị trấn mọc lên nhanh lạ lùng, ngăn nắp gọn ghẽ, với những cái mui xe trắng, những lối thẳng tắp và cái bãi ở ngay giữa khu vực, bãi luôn luôn có người lính gác lại lại.

Năm nào, đến tháng Năm, các trại binh dịch cũng bắt đầu cuộc sống y hệt như nhau thế nầy. Sáng sáng, đội - dắc coi những con ngựa ăn rong đồng cỏ lại dồn đàn ngựa về các trại. Thế là bắt đầu các công việc tắm chải, đóng yên, điểm danh, tập hợp theo đội hình. Viên sĩ quan cao cấp chỉ huy các trại, lão trung tá to mồm Popop oang oang ra lệnh. Bọn hạ sĩ quan huấn luyến các chàng trai - dắc vừa bắt họ tập tành, vừa hò hét luôn miệng. Họ ra phía sau gò diễn tập những cuộc tấn công. Họ mưu trí bao vây và vu hồi "địch". Họ dùng đạn ghém tập bắn bia. Các chàng - dắc còn trẻ sẵn lòng thi chém bằng gươm. Bọn có tuổi hơn thường lẩn tránh việc luyện tập.

Khí trời nóng bức và vodka làm cho ai nấy đều khản cả tiếng, nhưng ngọn gió thơm ngây ngất vẫn thổi những chiếc x kéo mui xếp thành những hàng dài. Đằng xa có tiếng chuột đồng kêu chi chí. Đồng cỏ kéo dài xa tít bên ngoài chỗ có nhà ở, sau những đám khói bốc những ngôi nhà quét vôi trắng.

tuần trước khi bọn - dắc ra khỏi trại, vợ Andrey Tomilin, em ruột của lính pháo binh Ivan, có đến thăm chồng. Chị ta mang tới những chiếc bánh sữa nhà làm lấy, những đồ ăn thức uống linh tinh khác và mớ tin tức trong thôn.

Hôm sau, sáng tinh mơ, chị ta về, mang theo lời của em - dắc nhắn về thăm hỏi, dặn dò vợ con thân thích. Riêng Stepan Astakhov nhắn gì cả. ta ốm từ hôm trước, nên phải chữa bằng vodka. Vì thế những ta gặp vợ Tomilin mà còn chẳng nhìn mặt ai đời. Stepan tập và theo đề nghị của ta, lão y tá trưởng trích huyết cho Stepan bằng cách bỏ lên ngực ta hơn chục con đỉa, Stepan ngồi dựa vào bánh xe chiếc britka của ta, đầu chạm vào mỡ bôi bánh xe làm bẩn cả chiếc mũ cát- két bọc vải trắng. mình chỉ mặc chiếc áo lót. Stepan trề môi nhìn những con đỉa hút máu ngực mình, bộ ngực nở nang phồng lên như hai nửa quả bóng. Máu đen làm cho những con đỉa căng mọng dần.

Lão y tá trưởng của trung đoàn đứng bên cạnh Stepan hút thuốc, khói thuốc tia qua những kẽ răng thưa.

- Trong người có thấy nhõm chút nào ?

- Cứ như có cái gì rút trong ngực ra. Trong tim hình như trống rỗng thế nào ấy…

- Đỉa là cách chữa bệnh tốt nhất đấy?

Tomilin tới gần hai người. nháy mắt với Stepan.

- Stepan ạ, mình có chuyện nầy muốn với cậu.

- cậu cứ .

- Ra chỗ kia lát được ?

Stepan khẽ rên tiếng, đứng dậy rồi cùng với Tomilin.

- Nào cậu có gì .

- Vợ mình có đến đây… hôm nay lại về rồi.

- À thế…

- Làng xóm đị nghị nhiều về vợ cậu đấy…

- Sao?

- Vợ cậu tằng tịu với thằng Grigori nhà Melekhov… Chẳng cần giấu giếm ai cả.

Stepan tái mặt. ta rứt con đỉa ngực ra, lấy chân di cho chết. Dẫm xong con cuối cùng, ta cài khuy cổ áo sơ- mi, nhưng tựa như sợ điều gì, lại mở phanh ra…, cặp môi nhợt nhạt chẳng lúc nào được yên: hết run bần bật, lại dành ra nụ cười nom đến là ngớ ngẩn, hoặc chum lại, xám ngoét… Tomilin có cảm tưởng như Stepan nhai cái gì rắn lắm, nhưng răng ta đủ sức cắn. Dần dần mặt Stepan cũng lấy lại được sắc hồng hào, chỉ còn cặp môi bị răng cắn chặt, bên trong vẫn đờ ra như đá. ta bỏ chiếc mũ cát- két xuống, chùi loang vết mỡ miếng vải trắng bọc mũ, rồi giọng sang sảng:

- Cám ơn cậu cho biết tin.

- Mình định báo cho cậu biết từ trước… Đừng giận mình nhé… Tình hình ở nhà đúng là như thế đấy…

Tomilin phủi phủi quần, có vẻ lấy làm tiếc, rồi về phía con ngựa vẫn chưa tháo yên cương. Trong trại ầm ầm tiếng người. Bọn - dắc thi đâm chém về. Stepan đứng lại lát, chăm chú và nghiêm khắc nhìn mãi vết đen mũ. con đỉa dẫm chưa chết lại leo lên ủng Stepan.

Sông Đông Êm Đềm
Chương 12​

Chỉ còn mươi ngày nữa là những gã - dắc ở trại quân dịch trở về.

Acxinhia lao mình như điên như dại vào mối tình muộn màng và cay đắng của nàng. Tuy bị cha đe nhưng Grigori vẫn đêm đêm lẻn đến với nàng, sáng sớm lại về.

Có hai tuần mà chàng rạc như con ngựa sau chặng đường quá sức. Do những đêm ngủ, làn da bánh mật khuôn mặt có hai gò má rất cao của chàng xanh xạm. Cặp mắt đen ráo hoảnh nhìn mệt mỏi qua hai vành mắt thâm quầng.

Acxinhia đường cũng chẳng thèm lấy khăn che mặt. Hai cái vệt sâu hoắm dưới mắt nàng thâm lại như màu tang. Cặp môi thèm khát, sưng mọng, hơi hơn hớt, luôn có nụ cười lo lắng và khiêu khích.

Hai người công nhiên phô bày mối quan hệ cuồng loạn và bình thường của mình. Trong cả hai đều cháy bừng bừng ngọn lửa tình điên rồ và trâng tráo. Hai người xấu hổ, cũng tìm cách giấu giếm người khác. Hàng xóm láng tiềng thấy hai người gầy rộc , mặt đen sạm lại, đến nỗi bây giờ mỗi khi gặp Grigori và Acxinhia, hiểu sao chính người ta lại thấy ngượng muốn nhìn.

Bạn bè của Grigori trước kia thường chế giễu chàng về chuyện tằng tịu với Acxinhia. Nhưng nay họ đều gì nữa, gặp Grigori ở đâu họ đều bỏ : họ cảm thấy Grigori khó ăn khó , thiếu thoải mái thế nào ấy. Trong thâm tâm, bọn đàn bà ghen với Acxinhia, nhưng họ lại dè bỉu nàng. Họ khoái trá cách ác ý, họ mong chờ ngày Stepan trở về, thói tò mò làm họ đứng ngồi yên. Người nào cũng cố đoán trước màn chót của tấn bi kịch.

Nếu Grigori lại với chị vợ lính vắng chồng Acxinhia mà còn làm vẻ che giấu mọi người, nếu chị vợ lính vắng chồng Acxinhia sống với Grigori có phần nào kín đáo, đồng thời từ chối những chàng khác, câu chuyện chẳng có gì bình thường chẳng có gì đập vào mắt. Chắc hẳn thôn xóm cũng đàm tiếu đôi câu rồi thôi. Đằng nầy hai người hầu như chẳng giấu giếm gì cả.

Người ta thấy giữa Grigori và Acxinhia có mối liên hệ quan trọng, chẳng có vẻ gì là tằng tịu phất phơ, vì thế thôn xóm nhận định rằng làm như thế là phạm tội, là trái với luân thường đạo lý và ai nấy đều nung nấu chờ đợi khá bẩn thỉu: Stepan về rồi câu chuyện mở nút.

Ở phòng trong, bên giường nằm có căng sợi dây. dây xâu những cuộn chỉ dùng hết, cuộn trắng, cuộn đen. Những cuộn chỉ nầy được treo lên làm vật trang trí. Đó cũng là chỗ nghỉ đêm của những con ruồi. Mạng nhện chăng chi chít từ những cuộn chỉ lên tới trần nhà. Grigori gối đầu lên cánh tay trần mát rượi của Acxinhia, mắt nhìn lên trần nhà và những cuộn chỉ.

Acxinhia luồn những ngón tay chai sần vì lao động nghịch nghịch những món tóc loăn xoăn, cứng như lông ngựa cái đầu nằm ngật ra sau của Grigori. Những ngón tay của Acxinhia còn thoảng mùi sữa bò tươi. Khi Grigori quay đầu sang phía Acxinhia, mũi chàng chạm ngay vào nách Acxinhia và mùi mồ hôi đàn bà hăng hắc, ngầy ngậy như mùi hốt bố chưa lên men xông thẳng vào mũi Grigori.

Ngoài cái giường gỗ sơn, bốn góc tiện bốn quả tròn, nhà trong còn có cái hòm to đánh đai sắt kê cạnh cửa ra vào. Trong hòm đựng của hồi môn và các đồ tư trang của Acxinhia. Ở góc chính của căn phòng có cái bàn với miếng vải dầu vẽ hình tướng Skobolev phi ngựa về phía những lá cờ có ngù ngả rạp trước mặt ông ta. Ngoài ra còn có hai chiếc ghế dựa kê dưới những bức tượng thánh với những vừng hào quang cắt bằng giấy chẳng sáng chút nào. Cạnh đấy, tường treo những bức ảnh đen xịt vì vết chân ruồi. toán - dắc với những bờm tóc trước trán, những bộ ngực ưỡn ra khoe dây đeo đồng hồ, những thanh gươm tuốt trần: đó là Stepan cùng các bạn của ta hồi họ còn trong quân đội. mắc áo còn treo bộ quân phục của Stepan, chưa được cất . ánh trăng lọt qua kẽ cửa sổ, lờ mờ chiếu lên hai cái vạch trắng cái lon hạ sĩ của quân phục.

Acxinhia thở dài hôn chỗ phía tinh mũi của Grigori, giữa hai hàng lông mày.

- Griska, của em…

- Em có chuyện gì thế?

- Chỉ còn chín ngày nữa thôi…

- Chín ngày còn lâu chán.

- Griska ạ, em làm thế nào bây giờ?

- làm thế nào mà biết được.

Acxinhia cố nén tiếng thở dài. Nàng vừa vuốt vừa gỡ cái bờm tóc rối bù của Grigori.

- Stepan giết chết em mất… - Giọng nàng ra hơi, cũng ra chắc chắn như thế.

Grigori chẳng gì. Chàng chỉ thấy buồn ngủ, mí mắt dính chặt vào nhau. Chàng cố gắng mở được mắt ra thấy ngay màu đen huyền biêng biếc trong cặp mắt Acxinhia long lanh ngay trước mặt.

- Chồng em về có lẽ bỏ em mất? Thế có sợ ?

- Tôi có gì phải sợ nó? là vợ nó, chỉ sợ có.

- Bây giờ có bên cạnh em sợ, nhưng ban ngày nghĩ nghĩ lại mới thấy sợ.

Grigori ngáp dài, lăn đầu sang hai bên và :

- Stepan về cũng chẳng là chuyện đáng kể. Nhưng phiền nhất là cha định hỏi vợ cho đây.

Grigori mỉm cười, còn định thêm gì nữa, nhưng bỗng nhiên chàng cảm thấy cánh tay Acxinhia kê cho mình gối đầu hiểu vì sao nhũn ra, lún sâu xuống cái gối. Rồi cánh tay ấy run bật lên và chỉ giây sau rắn lại và trở về chỗ cũ.

Acxinhia trầm giọng xuống hỏi:

- Ở nhà hỏi cho nào thế?

- Mới sửa soạn hỏi thôi. Nghe mẹ hình như là nhà Korsunov, ả Natalia ở bên ấy phải.

- Natalia… Natalia… ấy đẹp… Đẹp lắm. Được đấy, lấy . Hôm nọ em có gặp Natalia ở nhà thờ… Diện diện là…

Acxinhia rất nhanh, nhưng giọng nàng lạc , và những lời thẫn thờ, sức sống ấy lọt vào tai Grigori.

- Cái đẹp của nó cũng chẳng lót vào trong ủng của mà được. chỉ muốn lấy em thôi.

Bỗng nhiên Acxinhia kéo phắt cánh tay kê dưới đầu Grigori ra và đưa cặp mắt ráo hoảnh nhìn qua cửa sổ. Ngoài kia, sương giá ban đêm phủ vàng vàng đầy sân. Nhà kho in cái bóng nặng nề. Tiếng dế râm ran. Vài con bò nước - nghé ngọ bên sông Đông, những thanh trầm trầm và ấm ức vọng qua khuôn cửa. sổ cánh vào tới nhà trong.

- Griska!

- Em định thế nào?

Acxinhia nắm hai bàn tay bướng bỉnh, thô bạo khi vuốt ve đương của Grigori, áp chặt vào ngực, hai bên má lạnh như tiền của mình, rồi kêu lên, giọng rầu rĩ:

- là thằng chết tiệt, bám lấy em làm gì cho khổ? Em biết làm thế nào bây giờ! Gri- i- i- sca! lấy mất hết hồn vía của em rồi! Em tự hại mình rồi… Stepan về em ăn ra sao đây! Ai bênh vực em bây giờ?

Grigori chẳng chẳng rằng. Acxinhia đau xót ngắm cái mũi rất đẹp hai con mắt thầm, và cặp môi lời của Grigori… Rồi đột nhiên làn sóng tình cảm xô vỡ tan tành cái đê ngăn giữ nó.

Acxinhia cúi xuống hôn như điên cuồng lên mặt, lên cổ, lên tay, lên đám lông vừa đen vừa cứng loăn xoăn ngực Grigori. Nàng hồn chập rồi lại hổn hển thầm , hổn hển thầm thôi hồi rồi lại hôn. Grigori cũng cảm thấy Acxinhia run bắn lên.

- Griska, của em… quý của em… chúng ta bỏ đâu thôi. quý của em! Chúng ta vứt bỏ hết, thôi. Chồng em, em cũng bỏ, cái gì em cũng bỏ, miễn sao có được thôi… và em ra mỏ, xa. Em , thương . Chú ruột em là người gác ở mỏ Paramonovsky đấy. Chú em giúp đỡ chúng mình… Griska! định thế nào cũng lời cho em biết chứ!

Grigori giương cao hàng lông mày bên trái lên, suy nghĩ lát, rồi bỗng nhiên mở to hai con mắt rực lửa, chẳng có chút gì là của người Nga. Hai con mắt ấy cười. vẻ giễu cợt ánh lên trong đó.

- Em ngốc lắm, Acxinhia ạ, em ngốc lắm! Em ngần ấy câu mà chẳng thấy lọt tai câu nào. Việc nhà như vậy em bảo bỏ đâu bây giờ? Lại còn cái chuyện năm nay phải lính rồi, làm theo ý em ổn đâu… chẳng bỏ mảnh đất nầy đâu được. Ở đây là đồng cỏ, còn có khí mà thở, chứ đằng ấy sao? Mùa đông năm ngoái có cùng cha ra tới nhà ga, thiếu chút nữa bỏ mạng ngoài ấy. Đầu máy rú inh tai nhức óc, khí nặng, mùi than cháy sặc sụa. Người ta làm thế nào mà sống được, cũng chẳng hiểu, có lẽ họ quen với cái hơi than ấy rồi… - Grigori nhổ toẹt bãi nước bọt rồi lại - chẳng bỏ thôn xóm đâu cả.

Bên ngoài cửa sổ, trời bỗng tối sầm, đám mây che mất mặt trăng. Lớp sương muối vàng vàng phủ khắp mặt sân cũng bớt sáng. còn nhận được ra cái gì đen đen bên ngoài hàng rào: biết đó là những cành cây năm ngoái hạ xuống làm củi hay đám cỏ dại già mọc sát hàng rào.

Trong nhà, bóng tối cũng mỗi lúc dầy đặc. Hai cái lon hạ sĩ của Stepan móc chiếc áo quân phục - dắc treo bên cạnh cửa sổ cũng xỉn . Trong bầu khí ngột ngạt xám xịt, Grigori nhìn thấy hai vai Acxinhia rung lên từng đợt, cũng biết nàng cắn răng đưa cả hai tay lên ôm chặt lấy cái đầu nẩy bần bật gối.

Sông Đông Êm Đềm
Chương 13​

Từ hôm vợ Tomilin thăm chồng về, mặt mũi Stepan ngày thêm khó coi. Lông mày ta cau xuống sát mắt, vết nhăn vừa sâu vừa thô hằn chéo ngay giữa trán. Stepan rất ít chuyện trò với bạn bè, những chuyện vặt vãnh đâu cũng làm ta đỏ mặt tía tai, sinh cãi lộn. lần Stepan vô duyên vô cớ chửi nhau với lão quản kỵ binh Plesakov. Còn Petro hầu như ta nhìn mặt nữa. Như con ngựa lôi theo người cưỡi nó, Stepan cứ lao mình xuống dốc với mối hờn sôi sục, thâm gan tím ruột. đường về nhà, hai người trở thành kẻ thù.

Như vậy làm thế nào xảy ra chuyện hay, nó đẩy nhanh giờ phút phơi bày ràng cái quan hệ thù địch nhưng còn nhập nhằng hình thành giữa hai người trong thời gian gần đây.

Cũng như khi ra , cả năm người cùng ngồi xe ra khỏi trại về nhà. Hai con ngựa của Petro và Stepan bị thắng vào chiếc britka. Khristonhia cưỡi con ngựa của . Andrey Tomilin lên cơn sết rét, người run bần bật, phải đắp áo ca- pôt nằm xe. Fedot Bodovskov lười muốn cầm cương, vì thế Petro phải đánh xe.

Stepan bên chiếc britka, cứ luôn tay quật nát những cái hoa đỏ tía trong các bụi cỏ gai mọc bên đường. Trời mưa. Bùn đất đen đặc sệt bám vào bánh xe như nhựa chưng. Mây đen phủ kín bầu trời, tất cả xám xịt như mùa thu. Đêm xuống. Giương mắt nhìn đến mấy cũng chẳng nhận ra ánh lửa của thôn xóm nào. Petro cầm roi quất hai con ngựa như mưa. Trong bóng tối chợt có tiếng Stepan quát lên:

- Sao mày lại thế hử… Ngựa của mày mày thương, còn con của tao mày đánh tới tấp như thế?

- Mày mở mắt ra mà nhìn cho kỹ. Con nào chịu kéo tao đánh con ấy.

- Nầy đừng để tao phải thắng mày vào xe. Bọn Thổ nhĩ kỳ chúng mày quen kéo xe lắm đấy.

Petro nắm dây cương xuống.

- Mày muốn gì hử?

- Thôi cứ ngồi đấy, đứng dậy làm gì?

- Thế câm cái mồm mày .

Khristonhia cho ngựa tới gần Stepan, quát như lệnh vỡ:

- Sao cậu lại cáu với nó thế?

Stepan trả lời. Trời tối nên cũng chẳng trông thấy mặt mũi ta ra sao. Trong nửa tiếng đồng hồ, chẳng ai gì với ai.

Bùn lệt sệt dưới bánh xe. Những giọt mưa rơi lộp bộp xuống mui xe vải bạt như được rây qua cái rây, nghe đến là buồn ngủ. Petro buông dây cương, hút thuốc. chàng nhẩm trước trong óc tất cả những lời lăng nhục với Stepan nếu lại nổ ra cuộc đấu khẩu nữa. Petro tức tối nung nấu, chỉ muốn có dịp chửi thằng khốn nạn Stepan nầy trận đau, chế giễu cho nó điên lên mới hả dạ.

- Tránh ra. Cho tao lên xe, - Stepan khẽ đẩy Petro rồi nhảy lên bục xe.

Đúng lúc ấy chiếc xe bỗng lắc mạnh rồi đứng lại. Hai con ngựa trượt chân bùn, dẫm lộp độp, tóe cả lửa dưới móng. Cái thanh ngang bị kéo cong kêu răng rắc.

- Tơ… r- rư! Petro nhảy xe xuống, kêu to.

Stepan hoảng hốt:

- Có chuyện gì thế?

Khristonhia cho ngựa chạy tới:

- Hai con quỷ nầy bị thương rồi phải ?

- Đánh cái diêm xem nào.

- Cậu nào có diêm thế?

- Stepan, ném bao diêm xuống đây!

Phía trước, con ngựa rống lên, giãy lung tung. Có người quẹt que diêm. vừng sáng màu da cam lóe lên rồi lại tối như bưng. Hai bàn tay run run, Petro nắn lưng con ngựa bị ngã, rồi cầm dây đai cổ, lôi nó lên:

- Đứng dậy!

Con ngựa thở phì cái, rồi lăn kềnh ra, cái gọng xe kêu răng rắc. Stepan chạy tới đánh que diêm. Con ngựa của ta nằm dưới đất ngóc đầu lên, chân trước tụt đến đầu gối xuống cái hang chuột lở.

Khristonhia cuống lên tháo đây thắng.

- Kéo chân nó lên!

- Tháo con ngựa của Petro ra nào, nhanh lên?

- Đứng lại, đồ chết tiệt? Tơ- r- rư?

- Nó lại còn chồm lên nữa, con quỷ dữ! Tránh ra nào?

Mọi người hì hực mãi mới lôi được con ngựa của Stepan đứng dậy. Petro nắm dây mõm giữ nó, người chàng bê bết những bùn. Khristonhia bò lổm ngổm dưới bùn, nắn nắn cái chân co co, bất lực của con ngựa.

Có lẽ gãy mất rồi… - Giọng trầm hẳn xuống.

Con ngựa run bần bật. Fedot Bodovskov vỗ lưng nó.

- Nào, dắt thử vài bước xem, may ra còn được chăng?

Petro kéo dây cương. Con ngựa nhảy nhảy, hí lên, nhưng dám đặt chân trước bên trái xuống đất. Tomilin đứng cạnh đấy vừa lồng tay vào áo capôt vừa giậm chân cách đau khổ:

- để ý, họ làm hỏng mất con ngựa rồi, chao ôi!

Stepan từ nãy hé răng cứ như chỉ chờ câu nầy. ta xô Khristonhia sang bên, nhảy xổ tới đánh Petro. Miếng đòn vốn nhằm vào đầu, nhưng trúng, chỉ đấm vào vai. Hai người đánh nhau chập rồi cùng lăn quay xuống bùn. biết cái áo của bên nào bị toạc. Stepan đè được Petro xuống, chặn đầu gối lên đầu Petro, và cứ thế đấm như giã giò. Khristonhia chửi rầm lên, gỡ hai người ra.

Petro nhổ ra bãi máu, quát to:

- Tại sao mày đánh tao hử?

- Đòi cầm cương à, đồ súc sinh! Chừa cái thói liều ra khỏi đường!

Petro vùng ra khỏi tay Khristonhia.

- Thôi, thôi, thôi! Muốn đánh nhau đánh nhau với tao đây nầy!

Khristonhia vừa gầm lên ồm ồm vừa ấn chặt Petro vào chiếc britka, mà chỉ dùng tay.

Con ngựa của Fedot Bodovskov bị thắng vào xe cùng với con của Petro. Nó tuy nhưng kéo rất khỏe.

- Lấy con ngựa của mình mà cưỡi! - Khristonhia với Stepan như ra lệnh, rồi ngồi lên xe với Petro.

Đến thôn Gnilovskoi nửa đêm. Xe đứng lại trước ngôi nhà ở đầu thôn. Khristonhia vào xin nghỉ đêm. con chó đực xông ra cắn vào tà áo ca- pôt của , nhưng chẳng thèm để ý, cứ áp người vào cửa sổ, mở cánh cửa chớp ra và cào ngón tay vào kính:

- Ông chủ ơi!

Chỉ có tiếng mưa rả rích và tiếng con chó oăng oẳng liên hồi.

- Ông chủ ơi! Bà con phúc đức ơi! Bà con hãy vì Chúa cứu thế mà cho chúng tôi vào nghỉ nhờ đêm. Sao? Chúng tôi là con nhà lính vừa ở trại về đây. Mấy người ấy à? Chúng tôi có năm em thôi…

- Chà may quá, ơn Chúa. Thôi vào các cậu! - Khristonhia quay ra phía cổng kêu lên.

Fedot dắt mấy con ngựa vào sân. vấp phải cái màng cho lợn ăn bỏ giữa sân, văng tục thôi hồi. Mấy con ngựa được buộc dưới hiên nhà kho. Tomilin lò dò vào trong nhà, hai hàm răng vẫn đánh vào nhau lập cập. xe chỉ còn có Petro và Khristonhia.

Hôm sau mọi người sửa soạn lên đường từ lúc trời mới rạng.

Stepan ở trong nhà bước ra, bà già bé lưng còng, rất nhiều tuổi chạy lon ton theo sau. Khristonhia thắng xong mấy con ngựa, giọng thương hại:

- Chao ơi, bà cụ còng gì mà còng gớm còng ghê thế nầy! Có lẽ cụ vào nhà thờ làm lễ khéo lắm đấy nhỉ. Hơi cúi xuống chút sát đất rồi.

- Nầy, quyền trung đoàn Atamansky kia ơi! Tôi khéo làm lễ, còn đem dùng làm cái giá treo cổ những con chó tốt đấy… Con người ta ai chẳng có chỗ xấu.

Bà cụ mỉm nụ cười nghiêm khắc cho thấy hai hàm răng , xin xít, chẳng sún cái nào. Khristonhia ngạc nhiên:

- Chà mà sao cụ có lắm răng thế, cứ y như con cá lăng ấy. Cụ thương cháu thiếu thốn cho cháu chục chiếc nhé. Cháu còn trẻ thế nầy mà chẳng có gì để nhai.

- Cái nhà nầy, cho tôi còn gì nữa!

- chúng cháu lấy răng ngựa trồng thay vào cho cụ. Dù sao cụ cũng sắp xuống thăm Diêm vương rồi. Xuống dưới ấy chẳng có ai để ý đến răng lợi nữa; những thằng đến tán tỉnh cụ thuộc nòi Di- gan 1 đâu?

Tomilin mỉm cười leo lên xe:

- Khristonhia ạ, cậu bớt chuyện tào lao chút.

Bà lão cùng với Stepan xuống nhà kho.

- Con nào thế?

- Con huyền đấy, - Stepan thở dài.

Bà cụ đặt cái gậy cầm xuống đất, rồi nâng cái chân đau của con ngựa lên, hai tay cụ cử động khỏe và chắc như đàn ông. Cụ cong những ngón tay gầy khô, sờ sờ nắn nắn mãi chỗ xương bánh chè của con ngựa. Con ngựa đau quá cụp tai, nhe hai hàm răng nâu nâu, khuỵu hai chân sau.

- gãy đâu chàng - dắc ạ, sao cả. Để lại tôi chữa cho.

- Chữa khỏi được chứ cụ?

- Chữa khỏi ấy à? Ai mà chắc được, thầy quyền thân mến của tôi ạ. Nhưng có lẽ khỏi được đấy.

Stepan khoát tay cái rồi quay ra xe. Bà cụ nheo mắt nhìn theo.

- Thế có để lại hay ?

Vâng để lại.

Khristonhia cười phá lên:

- Bà cụ chữa cho nó như thế nầy nầy: để lại còn được ba chân, lấy về gãy hết, ngựa chân nào. Quý hoá kiếm được vị thú y có bướu như thế nầy.

--- ------ ------ ------ -------

1 Digan là dân tộc sống lang bạt hoặc nửa định cư tại nhtều vùng ở châu Âu Người Di- gan nổi tiếng là giỏi xem tướng ngựa. Khi xem tường ngựa họ thường nhìn vào răng (ND).

Sông Đông Êm Đềm
Chương 14​

- Cụ ơi cụ cháu mong nhớ ấy rầu rĩ cả người ra. Cháu mỗi ngày tọp , gầy trông thấy. Váy kịp khâu chật lại nữa. Chữa chưa được ngày rộng ra rồi… Hễ ấy qua trước nhà là tim cháu đập thình thịch… cháu chỉ muốn nằm sắp xuống, hôn vết chân ấy thôi… Hay là ấy có bùa gì chăng? Cụ hãy cứu giúp cháu, cụ ơi! Mà họ lại sắp lấy vợ cho ấy mất rồi… Cụ rủ lòng thương cháu, cụ ơi! Hết bao nhiêu tiền cháu cũng xin có đủ. Dù phải dùng đến cái áo cuối cùng, chỉ cần cụ giúp cháu thôi.

Mụ Drodikha nhìn Acxinhia. Mắt mụ nhạt thếch, đầy những vết nhăn nhằng nhịt như đăng ten. Nghe Acxinhia những lời đau khổ như thế, mụ lắc lắc đầu:

- chàng ấy con nhà ai thế?

- Con ông Panteley Melekhov đấy.

- Con lão Thổ nhĩ kỳ phải ?

- Đúng đấy ạ.

Mụ già nhay nhay cặp môi móm mém, mãi mới trả lời:

- Thôi được chị chàng ạ, ngày mai đến sớm chút nhé. Trời vừa hửng là đến ngay đấy. Chúng ta ra sông Đông, ra bờ nước, rửa cho hết cái bệnh tương tư ấy . Nhớ mang ở nhà dúm muối… Có thế thôi.

Acxinhia trùm cái khăn màu vàng nhạt lên che mặt, rồi khom khom bước ra cổng.

Cái bóng sẫm đen của nàng tan dần trong đêm tối. Chỉ còn nghe thấy tiếng đế ủng khô khan. Rồi ngay đến tiếng những bước chân cũng mất dần. Ở đầu thôn, biết chỗ nào, có những tiếng gào lên hát lấy được.

Suốt đêm Acxinhia chợp mắt lúc nào. Mới tinh sương nàng tới bên cửa sổ nhà mụ Drodikha.

- Cụ ơi!

- Ai đấy?

- Cháu đây cụ ơi! Cụ dậy thôi.

- Tôi mặc quần áo xong ngay đây.

Hai người theo ngõ xuống bờ sông. Ở bến đò, gần những cái cầu lấy nước, có phần trước của chiếc xe tải bị vứt bỏ, còn ngâm chỏng gọng dưới nước. Cát gần nước châm vào da như băng. Từ mặt sông bốc lên làn sương mù ẩm lạnh giá.

Mụ Drodikha đưa bàn tay xương xẩu nắm lấy tay Acxinhia, kéo nàng tới sát mặt nước.

Chị có mang muối ? Đưa đây cho tôi. Quay mặt về phía mặt trời mọc làm dấu phép .

Acxinhia làm dấu phép, nàng nhìn phía trời đông hồng hồng màu hạnh phúc, mắt đầy vẻ căm giận.

Mụ Drodikha ra lệnh:

- Vốc lấy vốc nước. Uống hết .

Acxinhia uống nước, làm ướt đẫm tay áo. Mụ già dạng rộng hai chân làn nước lười nhác đập vào bờ. Nom mụ y như con nhện đen. Rồi mụ ngồi xổm xuống, lẩm nhẩm đọc chú. Acxinhia nghe thấy tiếng mụ thều thào:

- Những mạch giá băng, phát tự đáy sông… Nhục dục thiêu đốt… Con thú trong lòng… Cơn sốt tương tư… Thánh giá linh thiêng… Đức Mẹ chí tôn, vô nhiễm nguyên tội… Grigori nô lệ của Thượng đế

Mụ Drodikha rắc muối xuống lớp cát ẩm dưới chân, rồi vung ít ra mặt nước, còn bao nhiêu mụ bỏ vào bên trong ngực áo Acxinhia.

- Lấy ít nước hất qua vai. Mau lên!

Acxinhia làm đúng theo lời mụ. Nàng buồn rầu tức tối nhìn hai gò má nâu nâu của mụ.

- Xong tất cả rồi chứ?

- Thôi em quý ạ, về ngủ thêm . Xong cả rồi.

Acxinhia hổn hển chạy về nhà. Vài con bò rống lên trong sân nuôi gia súc. Daria nhà Melekhov đuổi những con bò bên ấy ra với đàn. Chị chàng còn ngái ngủ, má đỏ hây hây, lông mày cong lên thành hai vòng cung rất đẹp. Daria mỉm cười nhìn Acxinhia chạy qua.

- Chị láng giềng nhà em ngủ ngon giấc chứ?

- Ơn Chúa.

- Còn sớm thế nầy chị đâu thế?

- Tôi lại đằng kia có chút việc.

Nhà thờ gióng chuông sáng. Những tiếng đồng đổ xuống rời rạc, từng đợt, từng đợt. Trong ngõ, đứa trẻ chăn bò quất cái roi đen đét Acxinhia vội vã đuổi bò ra rồi chạy vào phòng ngoài chắt sữa bò. Nàng kéo tạp dề lên lau hai cánh tay xắn tới khuỷu rồi đổ sữa vào cái thùng lọc sủi bọt nhưng vẫn đăm chiêu nghĩ về điều gì riêng.

Ngoài đường bỗng có tiếng bánh xe lọc cọc gay gắt, rồi có tiếng ngựa hí. Acxinhia đặt cái thùng xuống, chạy ra nhìn qua cửa sổ.

Stepan tới cửa xép ở hàng rào, tay đặt lên đốc gươm. Vài gã - dắc nối đuôi nhau phóng ngựa ra bãi. Acxinhia ngồi xuống chiếc ghế đá dài, mười ngón tay vò nát tạp dề. có tiếng chân bước ngoài thềm… Tiếng chân bước trong phòng ngoài… Tiếng chân bước ở ngay cửa phòng trong…

Stepan đứng ở ngưỡng cửa, mặt mày hốc hác, nhận ra được nữa.

- Thế nào?

Acxinhia lảo đảo bước tới trước mặt Stepan với cả tấm thân cao lớn đầy đặn.

- Có đánh đánh ! - Nàng chậm rãi và đứng nghiêng nghiêng.

- Thế nào, Acxinhia…

- Tôi chẳng giấu giếm gì đâu. Tôi có lỗi. Stepan, cứ đánh !

Acxinhia rụt cổ, thu người lại, hai tay chỉ che có cái bụng, và đứng ngay trước mặt Stepan. khuôn mặt hốt hoảng đến đờ đẫn, còn ra hình thù gì nữa, cặp mắt thâm quầng của nàng nhìn trân trân chớp. Stepan ngật ngưỡng bước qua mặt nàng. Cái áo sơ- mi bẩn giặt xông ra mùi mồ hôi đàn ông và cái mùi đắng hắc của ngải cứu đường. Stepan nằm vật ra giường, mũ vẫn để nguyên đầu. Sau khi nằm yên như thế lát, Stepan co vai, tháo dây đeo gươm. Bộ ria màu hạt dẻ trước kia vẫn xoắn vểnh lên ngang tàng, hôm nay quặp xuống nom thảm hại tệ Acxinhia quay đầu lại, chỉ liếc nhìn Stepan. Bỗng nàng rùng mình. Stepan đặt cả hai chân lên lưng giường. Bùn bết ủng lệt sệt chảy xuống. Stepan dán mắt lên trần nhà, những ngón tay mân mê cái dây da đeo gươm có ngù.

- Chưa nấu nướng gì à?

- Chưa.

- Có gì đem ra đây ăn .

Stepan uống sữa, mút cả ria vào miệng. Bánh mì ta nhai rất kỹ, làm những cục tròn căng phồng làn da chạy lên chạy xuống hai bên má. Acxinhia đứng bên cạnh bếp lò. Nàng sợ đến nóng ran cả người khi nhìn hai cái vành tai nho , mong mỏng của chồng, cứ đưa lên đưa xuống trong khi ta ăn.

Stepan rời khỏi bàn, làm dấu phép, rồi hỏi gọn lỏn:

- Có gì kể , em .

Acxinhia cúi đầu dọn bàn, chẳng , chẳng rằng.

- Bây giờ mày kể lại , mày chờ chồng mày thế nào, mày giữ danh dự cho chồng mày thế nào? Hử?

cú đấm khủng khiếp đánh thốc vào đầu Acxinhia, hất bổng nàng khỏi mặt đất, tung nàng ra ngưỡng cửa. Acxinhia ú ớ kêu ối lên được tiếng, đập lưng vào cái đà ngang cửa.

Miếng quyền đánh vào đầu nầy, Stepan sử dụng rất thạo. gì người đàn bà, mà ngay tên lính vạm vỡ trung đoàn ngự lâm Atamansky, ta cũng có thể cho đo đất. Nhưng hiểu vì sợ quá hay nhờ cái bản năng sinh tồn bền bỉ của người đàn bà, Acxinhia lại dậy được. Nàng nằm chút, thở lấy lại hơi, rồi lổm ngổm bò dậy.

Trong khi Acxinhia lập cập đứng lên, Stepan đứng yên giữa nhà, châm thuốc hút, ngáp dài. ta vừa quẳng túi thuốc lên mặt bàn nàng chạy vụt ra ngoài, đóng sầm cửa. Stepan lao ra theo.

Acxinhia chạy như bay tới dãy hàng rào ngăn nhà nàng với nhà Melekhov, khắp người máu me đầm đìa, Stepan đuổi kịp nàng ở hàng rào, chộp bàn tay đen sì xuống đầu nàng như con chim ưng Stepan nắm chặt tay, tóc Acxinhia kẹt đầy những kẽ ngón tay ta. Stepan giật mạnh cái. Acxinhia ngã xuống đất lăn vào ngay đống tro mà hàng ngày, sau khi đun bếp lò xong, nàng vẫn mang tro ra đấy đổ.

Người ta chắp tay sau lưng, giơ ủng đá vợ người ta có gì là lạ đâu. Gã cụt tay Aleksey Samin qua, đứng lại nhìn. Gã hấp háy con mắt, nụ cười làm chòm râu rậm n tách ra làm hai: Stepan vừa ý về người vợ chính thức của ta vì lý do gì hai năm mười rồi.

Chưa biết chừng Samin còn đứng đấy nhìn xem người chồng có đánh vợ đến chết hay (dù ai mặc lòng, chuyện như thế nầy kể ra cũng đáng tò mò theo dõi đấy), nhưng lương tâm lại cho phép gã làm như thế. Dù sao gã cũng phải là đàn bà cơ mà!

Đứng xa mà nhìn Stepan cứ ngỡ là ta nhảy điệu - dắc.

Grigori đứng ở cửa sổ nhà trong nhìn ra, thấy Stepan nhảy như con choi choi, đầu tiên cũng tưởng như thế. Nhưng sau khi nhìn kỹ chàng nhảy phắt ra khỏi nhà. Grigori áp lên ngực hai bàn tay nắm chặt đến tê dại, chạy đầu ngón chân ra hàng rào. Petro cũng nặng nề dận đôi ủng chạy ra theo. Dãy hàng rào cao thế mà Grigori nhảy qua như con chim.

Stepan còn bận thượng cẳng chân hạ cẳng tay. Grigori vừa chạy vừa giáng cho Stepan quyền từ phía sau. Stepan lảo đảo rồi quay lại, lù lù xông tới Grigori như con gấu.

Hai em nhà Melekhov đánh nhau với Stepan kể sống chết. Hai người xông vào xâu xé Stepan như hai con chim ưng mổ thây con thú chết. Vài lần quả đấm nặng như chì của Stepan cho Grigori đo đất. Kể ra chàng cũng hơi đuối sức trước quyền thủ lão luyện như Stepan. Petro cũng có phần hơi thấp, nhưng chàng lại nhanh, mỗi khi bị ăn đòn chỉ lảo đảo như cây lau trước gió và hai chân đứng vẫn vững.

Stepan rút lui lên thềm nhà, bên mắt long lanh (con mắt bên kia sưng vù và chuyển thành cái màu của quả mận chưa chín hẳn).

Vừa lúc ấy Khristonhia đến mượn Stepan dây đai đầu ngựa. thấy thế bèn can ba người ra.

- Buông nhau ra! - Khristonhia vung hai bàn tay to và khỏe như hai cái kìm. - Buông ra tôi báo ông ataman bây giờ!

Petro nhổ rất cẩn thận vào lòng bàn tay nửa cái răng gãy cùng với bãi máu rồi giọng khàn khàn:

- Về thôi, Griska. Ta hãy chờ lúc cùng ở trung đoàn với nó nó biết…

- Mày liệu cái thần hồn đừng có rơi vào tay tao? - Stepan xanh tím nhiều chỗ cũng đứng thềm doạ ra.

- Được rồi, được rồi!

- Được rồi hay chẳng được rồi tao cũng moi được linh hồn mày ra cùng với ruột gan của mày!

- Mày đấy chứ?

Stepan chạy bổ từ thềm xuống. Grigori cũng xông tới trước mặt Stepan. Nhưng Khristonhia kịp đẩy Grigori ra cửa hàng rào và doạ:

- Mày còn giở trò nữa tao đập chết tươi như con chó con ngay!

Từ hôm ấy, mối thù giữa hai em nhà Melekhov và Stepan Astakhov thắt lại thành cái nút chặt như nút của dân Kalmys.

Hai năm sau, Grigori có dịp gỡ cái nút ấy ở Đông Phổ, gần thành phố Stolypin.