Sông Đông Êm Đềm
Chương 130​

Ngày nối ngày như sợi dây xích, mắt nọ lồng vào mắt kia… Hành quân, chiến đấu, nghỉ ngơi. Nắng. Mưa. Mùi mồ hôi ngựa trộn lẫn với mùi da của yên ngựa bị hun nóng. Vì tinh thần luôn luôn căng thẳng, cho nên phải là máu và chỉ có thuỷ ngân bị nung bỏng chảy trong các mạch máu. Do mất ngủ, đầu nặng hơn cả những trái đạn pháo ba điu- im. Grigori chỉ mong được ngả lưng, đánh giấc cho béo mắt! Ngủ xong lại theo cái cày những luống đất mềm mềm, miệng hút sáo ra lệnh cho những con bò, tai lắng nghe tiếng những con sếu kêu lanh lảnh như tiếng kèn đồng, tay nhàng gỡ má những sợi mạng nhện óng bạc biết từ đâu bay tới, mũi luôn luôn ngửi mùi đất mùa thu mới vỡ, ngây ngất như mùi rượu vang.

Nhưng đâu có như vậy. Chỉ thấy những dải lúa bị dẫm dụi xuống thành đường . Bên đường là những đám tù binh bị lột quần áo, người đầy bụi bậm, đen xạm như những xác chết. Đại đội tiến, những cái móng sắt dưới vó ngựa đập xuống mặt đường, dẫm nát hoa màu. Quân - dắc kéo đến thôn nào, những tên thích cướp bóc cũng tới lục soát các gia đình có người bỏ theo Hồng quân, chúng dùng roi ngựa đánh vợ, đánh mẹ những kẻ bị coi là phản bội…

Những ngày mất hết sức sống vì buồn khổ cứ kéo dài, nhưng đều bị gió quét hết khỏi ký ức. kiện nào, dù là quan trọng, qua rồi mà còn để lại chút dấu vết gì. Đời sống hàng ngày trong lần chiến tranh nầy có vẻ buồn ngấy hơn đợt chiến trận trước, có lẽ vì xưa kia người ta được nếm đủ mùi rồi. Nhưng đối với bản thân cuộc chiến tranh, tất cả những kẻ từng trải qua lần trước đều có vẻ coi khinh: tất cả các mặt địa bàn chiến , binh lực sử dụng cũng như mức tổn thất so với lần đánh nhau với quân Đức đều chỉ là trò trẻ. Riêng cái bóng đen của Thần chết vẫn lù lù chút nào chẳng khác gì các chiến trường ở nước Phổ và nó vẫn bắt con người ta phải khiếp sợ, phải ngay ngáy phòng thân như loài vật.

- Thế nầy mà cũng gọi là chiến tranh à? Chỉ là cái gì nhại lại chiến tranh mà thôi. Trong trận chiến tranh với Đức, có khi quân Đức chỉ nã cho đợt pháo là mấy trung đoàn liền bị nhổ rễ. Nhưng bây giờ trong đại đội mới có hai thằng bị thương là có tổn thất! - Bọn cựu chiến binh lý với nhau.

Tuy vậy cái kiểu chiến tranh trò trẻ nầy vẫn cứ làm người ta tức tối. Tâm trạng bất mãn, mệt mỏi, phẫn nộ tích lại mỗi ngày nhiều. Trong đại đội ngày càng nghe thấy những ý kiến lải nhải:

- Chúng ta tống cổ bọn Đỏ thổ tả ấy ra khỏi đất đai sông Đông là đánh nước mã hồi thôi. Chẳng tiến qua địa giới làm gì cả? Cứ mặc cho nước Nga, còn chúng ta cứ sống theo kiểu của chúng ta. Chúng ta xông sang nhà chúng nó để áp đặt trật tự của chúng ta làm gì.

Suốt mùa thu các trận chiến đấu chỉ diễn ra uể oải ở gần Filonov. Trung tâm chiến lược chính là Sarysin, cả bên Trắng lẫn bên Đỏ đều ném vào đây những lực lượng tinh nhuệ nhất, còn ở mặt trận miền Bắc, trong hai bên tham chiến có bên nào thắng thế. Cả hai đều tích luỹ lực lượng, chuẩn bị giáng đòn quyết định. Bọn - dắc có những đội kỵ binh lớn. Chúng lợi dụng ưu thế nầy để tiến hành những trận phối hợp binh chủng, vu hồi bên sườn, đánh thọc vào hậu phương của địch. Bọn - dắc dành được phần thắng chỉ vì đối phương gồm toàn những đơn vị Hồng quân tinh thần chưa kiên định mới mộ ở các vùng chủ yếu gần mặt trận.

Những người lính quê ở hai tỉnh Saratov, Tambob đầu hàng hàng ngàn. Nhưng bộ chỉ huy Hồng quân vừa tung ra những trung đoàn công nhân, những chi đội thuỷ binh và kỵ binh là những cán cân lực lượng tập tức lấy lại thế cân bằng, quyền chủ động lại liên tiếp chuyển từ bên nọ sang bên kia, và hai bên lần lượt dành được những thắng lợi đơn thuần có ý nghĩa địa phương.

Tuy có tham gia chiến đấu nhưng Grigori chỉ thờ ơ theo dõi bước tiến của cuộc chiến tranh. Chàng tin chắc rằng đến mùa đông giữ nổi mặt trận nữa, chàng biết rằng tinh thần bọn - dẳc đều hướng về hoà bình và thể nào đến chiến tranh kéo dài.

Năm mười hoạ trung đoàn cũng nhận được báo chí. Grigori cầmm lấy tờ "Biên khu sông Đông" in bằng giấy bọc hàng vàng khè với cả niềm căm ghét, chàng nghiến răng đọc lướt qua những tin chiến . Còn bọn - dắc chỉ vui vẻ phá lên cười khi chúng đọc to cho họ nghe những dòng tin lời lẽ hung hăng, cố tô vẽ tinh thần phấn khởi:

"Ngày 27 tháng Chín những trận chiến đấu diễn ra ở hướng Filomonovskaia, phân thắng bại. Đêm 26, trung đoàn hùng của trấn Vosenskaia đánh bật quân địch ra khỏi trấn Botgornyi và bám sát quân địch, đột nhập vào thôn Lukianovsky, thu được rất nhiều chiến lợi phẩm và bắt được số rất lớn tù binh. Các đơn vị Đỏ rút lui hỗn loạn. Tinh thần em - dắc rất phấn khởi. Các chiến sĩ sông Đông xông lên dành những thắng lợi mới!"

- Bọn mình được bắt bao nhiêu tù binh nhỉ? số lượng rất lớn à? Ô hô- hô, cái bọn chó đẻ! Vẻn vẹn ba mươi hai thằng! Thế mà cái bọn nầy… à- hà- hà- hà! Mitka Korsunov đưa hai cái tay dài ngoẵng lên ôm sườn, mở hoác hai hàm răng trắng nhởn ra cười.

Bọn - dắc cũng chẳng tin gì các tin tức về thắng lợi của bọn "Kadet" ở Sibiri và Kuban. Tờ "Biên khu Đông Thượng" láo trâng tráo, hoàn toàn biết ngượng. Ovatkin, gã - dắc người quá khổ, có hai bàn tay rất to, đọc xong bài báo viết về vụ bạo động, của quân đoàn Tiệp Khắc, bèn ngay trước mặt Grigori:

- Bây giờ chúng nó trấn áp bọn Tiệp, nhưng xong xuôi đâu đó, chúng nó có bao nhiêu quân điều cả đến đây nện chúng ta, rồi được chạy vãi đái… tóm lại là… cái nước Nga ấy! Rồi kết luận đầy vẻ đe doạ - Tưởng chuyện đùa đấy phải ?

- Đừng có doạ người ta? Cái thằng chuyện ngu xuẩn làm mình đau cả bụng, - Prokho Zykov khoát lay tán thành.

Nhưng Grigori vừa cuốn thuốc hút vừa nhận định: "Đúng thế đấy!" trong lòng thầm cảm thấy khoái trá cách ác ý.

Tối hôm ấy, chàng mở phanh cổ chiếc áo sơ- mi dãi nắng bạc phếch đính hai cái lon vai màu cứt ngựa cũng bạc phếch, gù lưng ngồi rất lâu bên cạnh bàn. Khuôn mặt rám nắng của chàng nom rất nghiêm nghị. Dạo nầy chàng đẫy ra, các chỗ hõm cũng như hai bên gò má nhọn hoắt đều nây bằng, nhưng nom khỏe mạnh.

Chàng xoay xoay cái cổ đen xạm gân guốc, mơ màng vê vê bộ ria loăn xoăn đỏ ra vì phơi nắng và cứ nhìn chằm chằm vào điểm với hai con mắt tức tối mấy năm nay trở nên lạnh như tiền. Chàng suy nghĩ căng thẳng, cách hết sức vất vả khác hẳn ngày thường, và mãi đến khi nằm xuống ngủ, chàng mới như để trả lời cho câu hỏi chung của mọi người:

- Tiến thoái lưỡng nan!

Suốt đêm Grigori chợp được mắt. Chốc chốc chàng lại ra thăm con ngựa và đứng lại rất lâu bên thềm, người cứ như bị bó chát trong bầu khí chết lặng, đen ngòm, loạt soạt như lụa.

° ° °

Xem ra ngôi sao chiếu mạng của Grigori vẫn còn vượng. Ngôi sao xíu ấy vẫn lặng lẽ lập lòe toả sáng và còn chưa đến lúc nó rụng ra, rơi xuống, rạch lóe bầu trời với vạch sáng lạnh lẽo. Chỉ trong mùa thu mà có ba con ngựa bị bắn chết ngay trong khi Grigori cưỡi. Cái áo ca- pốt của chàng thủng năm chỗ. Thần chết như nô giỡn với chàng - dắc nầy, và mới sà cái cánh đen của nó phẩy qua người chàng chút thôi. lần có viên đạn bắn xuyên qua đầu cái cán gươm bằng đồng, sợi dây ngù rơi thẳng xuống chân con ngựa như bị cắt đứt:

- Có ai đem hết tâm hồn ra cầu nguyện cho cậu đấy, Grigori ạ, - Mitka Korsunov với chàng và rất đỗi ngạc nhiên khi nó thấy nụ cười nở môi Grigori chẳng có gì vui vẻ.

Mặt trận tới bên kia đường sắt. Hôm nào cũng thấy những xe vận tải chở dây thép gai đến. Hôm nào điện tín cũng đánh ra mặt trận mấy dòng chữ:

"Chỉ ngày ngày hai quân đội của các nước đồng minh được điều tới. Trước khi quân tiếp viện tới nơi cần phải thủ các đường biên giới Quân khu và chặn đứng các cuộc tấn công của quân Đỏ bằng bất cứ giá nào".

Dân chúng bị bắt phu dùng thuốn sắt chọc xuống lớp đất đóng băng, đào những dãy chiến hào rồi lấy dây thép gai vây quanh.

Nhưng đêm đêm, khi bọn - dắc rời bỏ chiến hào về sưởi ấm trong các nhà dân, trinh sát của Hồng quân lại tiến sát các chiến hào, phá đổ các cọc hàng rào và đính những bản kêu gọi dân - dắc 1 vào những cái gai han n của lưới dây thép. Bọn - dắc đọc ngốn ngấu các lời kêu gọi ấy như đọc thư của người thân. ràng là trong những điều kiện như thế mà còn muốn kéo dài chiến tranh chẳng có nghĩa lý gì nữa. Trời đánh đùng cái rét ngọt rồi cứ hết đợt tan băng lại đến những đợt mưa tuyết như trút. Tuyết ngập các chiến hào. Khó mà nằm lại trong đó, dù chỉ giờ. Bọn - dắc bị rét cóng, có những kẻ bị hỏng chân hỏng tay vì lạnh. Trong các đơn vị bộ binh và trinh sát, nhiều người có ủng. Có những gã ra trận mà cứ như ra sân đuổi gia súc với đôi ủng ngắn ống và cái quần đơn.

Người ta tin vào quân Đồng minh. hôm Andrey Kasulin câu chua chát: "Chúng nó cưỡi bọ hung đến?". Trong những lần chạm trán với các đội trinh sát Hồng quân, bọn - dắc thường nghe thấy phía bên kia gào lên: "Nầy nầy! Các con chiến ngoan đạo kia ơi? Các xe tăng đến thăm chúng tôi, nhưng chúng tôi trượt tuyết đến thăm các đấy! Liệu mà bôi sẵn mỡ vào gót chân. Chẳng bao lâu nữa chúng tôi đến chơi nhà thôi!"

Đến trung tuần tháng Mười . Hồng quân chuyển sang tấn công. Họ chiến đấu bền bỉ, dồn các đơn vị - dắc về tuyến đường sắt nhưng chỉ thời gian sau, các chiến dịch mới tiến tới bước ngoặt. Ngày mười sáu tháng Mười hai, sau trận chiến đấu dằng dai, kỵ binh Hồng quân đánh bật được trung đoàn 33, nhưng tại khu vực của trung đoàn trấn Vosenskaia hồi nầy triển khai ở gần thôn Colodediansky, họ vấp phải sức chống cự kiên quyết.

Từ sau những dãy hàng rào đầy tuyết vây quanh các sân đập lúa, các xạ thủ súng máy của trấn Vosenskaia đón tiếp quân địch tiến trong đội hình bộ binh bằng những loạt hoả lực bắn quét. Dưới hai bàn tay giàu kinh nghiệm của gã Anchipov người thôn Kargin, khẩu súng máy nặng bố trí ở cánh bên phải bắn tản theo chiều sâu rồi phạt ngang các đội hình tản khai của địch tiến vọt từng chặng. đại đội bị phủ kín dưới khói đạn. Nhưng từ cánh bên trái có ngay hai đại đội tiến ra vu hồi.

Lúc trời sắp hoàng hôn, chi đội thuỷ binh vừa được điều tới mặt trận thay thế các đơn vị Hồng quân bắt đầu tấn công uể oải. Họ nằm xuống, cũng hò hét, cứ lầm lì xung phong thẳng vào mấy khẩu súng máy.

Grigori bắn ngừng tay. Buồng đạn bốc khói. Nòng súng nóng bỏng, cháy cả ngón tay. Chàng chờ súng nguội bớt, rồi nhét kẹp đạn mới, và nheo mắt đưa đầu ruồi đuổi theo những hình người đen đen đằng xa.

em thuỷ binh đánh quị bọn - dắc. Các đại đội - dắc tháo ngựa, phi như bay qua thôn, chạy lên gò. Grigori quay đầu nhìn lại, bất giác để rơi dây cương. Từ gò nhìn ra xa có thể thấy cánh đồng tuyết với những mũi đất mọc đầy cỏ dại bị tuyết lấp kín và những cái bóng màu tím ngắt của buổi hoàng hôn trải dài sườn khe núi. cánh đồng ấy, suốt khoảng dài đến vec- xta, xác của những người thuỷ binh bị hoả lực súng máy bắn chết nằm lấm tấm như những nốt ban đen. Trong những chiếc áo vải buồm và áo da ngắn, họ lên đen đen mặt tuyết như đàn quạ đậu xuống để sắp sửa bay lên…

Chiều hôm ấy, các đại đội - dắc bị đánh tan nát trong trận tấn công của địch, mất liên lạc với trung đoàn trấn Elanskaia và trong các trung đoàn có phiên hiệu của khu Ust- Medvedisky trước kia bố trí ở bên phải họ. Chúng dừng lại nghỉ đêm trong hai thôn bờ con sông rất , nhánh của sông Buduluc.

Từ lúc hoàng hôn, Grigori theo lệnh tên đại đội trưởng bố trí những vọng gác. Lúc trở về đến trong ngõ chàng gặp tên trung đoàn trưởng và tên phó quan của trung đoàn.

- Đại đội ba đâu? - Tên trung đoàn trưởng ghìm cương hỏi.

Grigori trả lời. Hai tên kia thúc ngựa .

- Đại đội thương vong có nhiều ? - Tên phó quan quãng rồi còn hỏi thêm. nghe câu trả lời, hỏi lại:

- Thế nào?

Grigori cứ cắm cổ , trả lời.

Suốt đêm có những đội vận tải biết của nơi nào kéo qua thôn. đại đội pháo dừng lại rất lâu bên cạnh ngôi nhà Grigori ở cùng với bọn - dắc. Qua cái cửa sổ cánh có thể nghe thấy những tiếng chửi tục, tiếng kêu của bọn coi ngựa và những tiếng chân nhộn nhịp. Vài tên lính pháo binh và liên lạc của trung đoàn bộ có mặt trong thôn cũng vào trong nhà để sưởi. Đến nửa đêm lại có ba tên pháo thủ của đại đội pháo vào thêm làm chủ nhà và bọn - dắc mất cả ngủ. Ở nơi gần đấy, chúng có cỗ pháo bị sa lầy dưới lòng sông, vì thế quyết định nghỉ lại đêm rồi sáng hôm sau lấy bò kéo cỗ pháo lên. Grigori thức giấc, chàng nhìn rất lâu bọn pháo binh, chúng vừa gừ gừ trong họng vừa cậy những đám bùn đóng băng bám ủng, cởi ủng cởi tất và hong những miếng vải bọc chân lên ống khói của cái lò xây dưới đất. Rồi lại thêm tên sĩ quan pháo binh bùn váy đến tai. xin được cùng nghỉ đêm rồi cởi áo ca- pốt và đưa tay áo chiếc áo quân phục cổ đứng lên lau rất lâu những vết bùn bắn đầy mặt với vẻ rất là thẫn thờ.

- Chúng ta bị mất khẩu pháo. - vừa vừa nhìn Grigori bằng hai con mắt chịu đựng như mắt của con ngựa mệt mỏi. - Cuộc chiến đấu hôm nay chẳng khác gì lần ở Matrekhaia. Vừa bắn được hai phát bị chúng nó mò ra ngay… Thế là chúng nó dập xuống cho trận ra trò, trục khẩu pháo lập tức bị gãy! Mà khẩu pháo lại nằm trong sân đập lúa. Cứ tưởng còn kiếm đâu được nơi ngụy trang tốt hơn nữa! - Kèm theo bất cứ câu nào đều chửi lời rất tục tĩu. Có lẽ đó là do thói quen và chửi cũng chẳng có ý thức gì. - Ngài thuộc trung đoàn trấn Vosenskaia à? Nhưng ngài uống nước trà nhé! Bà chủ nhà thân mến ơi, bà cho em tôi mượn cái samova nhé, có được ?

Thằng cha hết sức lắm mồm, chuyện với lát chán ngấy. Trà uống hết tách nọ đến tách kia. Nửa giờ sau, qua chính miệng , Grigori được biết rằng sinh ở trấn Platonovskaia, tốt nghiệp trường thực nghiệp, có tham gia trận chiến tranh với Đức, và lấy vợ hai lần đều chẳng ra sao cả hai.

- Bây giờ "Amen" cái Quân đội sông Đông thôi! - vừa vừa thè cái lưỡi đỏ lòm nhọn hoắt ra liếm mồ hôi cặp môi cạo nhẵn nhụi, - Chiến tranh sắp kết thúc đến nơi rồi. Ngày mai mặt trận vỡ và chỉ hai tuần nữa chúng ta có mặt ở Novocherkask. Họ mang cái mộng tấn công vào nước Nga với những thằng - dắc chân ? Như thế họ có phải là những thằng ngu đần dại dột nào? Còn bọn sĩ quan chính ngạch, tất cả chúng nó đều chỉ là những thằng đểu cáng vô lại? Ngài là dân - dắc à? Đúng thế à? Chúng nó muốn dùng bàn tay của các ngài để bới hạt dẻ trong lửa ra cho chúng nó xơi đấy. Còn chúng nó cứ rúc trong các cơ quan hậu cần để cân thóc và lá nguyệt quế!

luôn hấp háy hai con mắt màu sắc nom cứ như mắt rỗng, ngọ nguậy cái thân mình to lớn và chắc nịch, người ngả hẳn xuống mặt bàn, trong khi đó hai bên mép cái miệng rộng dành ra cứ trễ xuống cách thê thảm và nét mặt vẫn giữ nguyên cái vẻ ngoan ngoãn vâng chịu như nãy của con ngựa bị đối xử tàn tệ.

- Xưa kia, dù dưới thời Napoleon cũng vậy, đánh nhau thú biết mấy? Quân đội hai bên tiến tới gần nhau, giáp là cà trận, rồi lại mỗi bên ngả. Chẳng có mặt trận mà cũng chẳng phải ngồi rũ trong chiến hào. Nhưng bây giờ mà muốn mò mẫm tìm hiểu trong các chiến dịch vỡ mẹ nó đầu. Nếu xưa kia bọn viết sử quen xằng bậy bây giờ họ càng bậy xằng hơn trong khi viết về cuộc chiến tranh nầy! Chỉ là trò chán ngấy chứ còn là chiến tranh nữa! Chẳng có màu sắc gì cả. là bẩn thỉu! Và chung là hoàn toàn vô nghĩa lý. Tôi chỉ muốn lôi hai tay chóp bu của hai bên đến cho họ choảng nhau trận. Tôi bảo: "Thưa ngài Lenin, đây là lão quản để giúp ngài, ngài hãy học ở lão cách dùng súng. Còn ngài, thưa ngài Krasnov, nếu ngài biết là nhục cho ngài". Sau đó cứ để cho hai tay chơi với nhau như David và Goliat 2 ấy: bên nào thắng bên ấy nắm chính quyền. Đối với nhân dân ai cai trị họ mà chẳng thế. Ngài thấy thế nào, ngài thiếu uý?

Grigori trả lời. Chàng đờ đẫn nhìn những cử động giật giật của đôi vai và hai bàn tay rất nhiều thịt, cái lưỡi đỏ lòm luôn luôn động đậy trong cái lỗ miệng nom rất tởm. Chàng buồn ngủ lắm rồi vì thế rất bực mình với gã sĩ quan pháo binh ngu xuẩn và đáng ghét nầy. Hai cái chân đẫm mồ hôi của hôi xù như mùi chó, ngửi đến buồn nôn…

Sáng hôm sau Grigori tỉnh dậy với cái cảm giác nhức nhối như đứng trước việc gì đó chưa được giải quyết. Cái kết cục nầy, Grigori đoán thấy trước từ mùa thu, nhưng dù sao chàng vẫn cảm thấy kinh ngạc vì nó ập tới cách quá đột ngột. Grigori thấy rằng cái tinh thần chán ghét chiến tranh trước kia, chỉ len lỏi trong các đại đội và các trung đoàn như những con suối rất , nhưng đến nay các con suối ấy họp lại với nhau lúc nào biết thành dòng sông mãnh liệt. Và bây giờ chàng nhìn thấy dòng nước đó ào ào tràn qua mặt trận như muốn nuốt chửng hết thảy.

Khi trời sang xuân, người đồng cỏ cũng thường thấy như thế. Mặt trời chói lọi. Bốn bề toàn màu tuyết tím ngắt chưa bị suy suyển chút gì. Nhưng bên dưới lớp tuyết ấy diễn ra cái công việc tuyệt đẹp, làm làm lại hàng năm từ ngàn đời nay, nhưng mắt con người nhìn thấy được, là giải phóng hòn đất. Mặt trời gặm dần lớp tuyết, đục khoét nó, từ từ, làm cho nước thấm từ bên dưới lên. Chỉ qua đêm đầy sương mù là sáng hôm sau, váng băng mỏng mặt tuyết ràn rạt, ầm ầm chìm xuống, nước lũ xanh lá cây chảy núi xuống sủi bọt ngầu lên tất cả các con đường cái và đường mòn. Từng đám tuyết tan dở bắn vung tứ phía dưới vó ngựa. Trời trở ấm. Các ngọn gò cát được bốc trần.

Thứ mùi nguyên thuỷ của đất sét và cỏ mục xông lên nồng nặc. Đến nửa đêm, các khe núi bắt đầu gào rú ầm ầm, những cái khe bị những mảng tuyết trôi chảy vào đầy ắp cũng vang lên. Những khoảng đất cày đen mịn như nhung mới được bóc trần lên làn hơi ngòn ngọt. Trước khi hoàng hôn xuống con sông xíu đồng cỏ rên rỉ, phá vỡ lớp băng, cuốn những mảnh băng trôi theo, rồi chạy ào ào, tràn trề, đầy ắp như vú mẹ. Kinh ngạc trước cái kết cục bất ngờ của mùa đông, người qua đường đứng bờ cát, đưa mắt kiếm chỗ còn tương đối nông, và giơ roi đánh ngựa đẫm mồ hôi ve vẩy hai tai. Nhưng tuyết bốn bề vẫn xanh rờn, thâm hiểm và ngây thơ, mùa đông trắng xoá vẫn như đắm trong giấc mơ…

Trung đoàn rút lui suốt ngày. Những chiếc xe vận tải chạy long lên các nẻo đường. Ở nơi nào đó bên phải, có đám mây xám như che đường chân trời. Những loạt đạn pháo binh nổ rầm rầm như đá lở phía sau đám mây. Các đại đội dẫm lõm bõm những con đường tan tuyết đầy phân ngựa. Vó ngựa trộn nhão tuyết ẩm, bùn bết vào đầy những đám lông hình bàn chải phía mông ngựa. Bọn lính liên lạc cho ngựa phóng theo hai bên đường.

Trong những bộ lông xanh đen bóng nhẫy, những con quạ đầy vẻ quan trọng và ngượng nghịu như những chàng kỵ binh bộ, ngật ngưỡng cách oai vệ bên lề đường. Như trong buổi duyệt binh chúng để chỗ những đại đội - dắc, những phân đội bộ binh rách rưới lam lũ, những đoàn xe vận tải rút lui qua trước mặt.

Grigori hiểu rằng cái lò xo phát động cuộc rút lui khi mở chốt, văng ra rồi còn có gì đủ sức ngăn chặn được nữa. Và ngay đêm ấy, chàng tự ý rời bỏ trung đoàn với cả quyết tâm đầy hân hoan.

- sắp sửa đâu đấy, Grigo Panteleev? - Mitka Korsunov hỏi. Từ nãy nó đưa cặp mắt châm biếm theo dõi Grigori mặc áo mưa ra ngoài áo ca- pôt và mắc cả thanh gươm lẫn khẩu Nagan vào giây lưng.

- Nhưng cậu hỏi làm gì?

- Tò mò muốn biết đấy thôi.

Những viên tròn tròn hồng hồng lên gò má Grigori, nhưng chàng vẫn nháy mắt trả lời cách vui vẻ:

- Đến cánh đồng " đâu ". Cậu hiểu chưa?

Chàng xong bước ngay ra khỏi nhà.

Con ngựa của chàng sẵn yên cương, đứng bên ngoài.

Grigori rong ruổi cho đến lúc trời rạng những con đường bốc hơi mù mịt trong đêm giá buốt. "Mình ở nhà ít bữa, xem mọi người qua cái nạn nầy như thế nào, rồi lại quay về trung đoàn cũng được", - Chàng thoáng có ý nghĩ như của kẻ đứng ngoài cuộc về những con người hôm qua còn cùng chiến đấu sát cánh với mình.

Rồi hôm sau, lúc buổi chiều, chàng dắt ngựa vào trong sân ngôi nhà của bố, con ngựa lảo đảo vì mệt mỏi, gầy rộc sau chặng đường hai trăm vec- xta chạy trong hai ngày.

--- ------ ------ ------ -------

1 Có lẽ đây là kêu gọi lịch sử của Xô- viết các uỷ viên nhân dân do Lenin và Stalin ký ngày 30- 5- 1948, hô hào nhân dân lao động - dắc vùng sông Đông và sông Kuban đấu tranh chống lại bè lũ phản cách mạng bên trong và bên ngoài.

2 Theo cựu ước, David là con nhà địa chủ ở Betlecai, đánh nhau với tên khổng lồ Goliat của quân đội Philixtanh, giết được tên nầy bằng cách lăng hòn đá vào trán nó, nhờ đó làm cho quân địch như rắn đầu, bị đại bại (ND).

Sông Đông Êm Đềm
Chương 131​

Đến cuối tháng mười , ở Novocherkask bắt đầu biết tin có phái đoàn quân của các nước Đồng minh sắp được cử đến nơi. Trong thành phố truyền rất dai dẳng những lời đồn rằng hạm đội lớn của thả neo ngoài khơi hải cảng Novorossisk, rằng những đơn vị lính thuỷ đánh bộ rất lớn của quân đội Đồng minh điều từ Salonik về đây đổ bộ lên, rằng quân đoàn khinh binh da vàng và da đen của Pháp đổ bộ, và chỉ trong thời gian rất ngắn mở màn trận tấn công hiệp đồng với Tập đoàn quân tình nguyện. Các tin đồn ấy truyền lan trong thành phố như những đám tuyết lăn theo mặt dốc…

Krasnov ra lệnh tổ chức đội danh dự gồm toàn những gã - dắc thuộc trung đoàn ngự lâm Atamansky. Người ta cấp tốc phát những đôi ủng cao, những dây đeo đạn trắng cho hai đại đội lính trẻ của trung đoàn nầy và cũng cấp tốc điều chúng Taranroc cùng với đại đội kèn đồng.

Với mục đích thăm dò tình hình chính trị bằng phương pháp đặc biệt, bọn đại biểu trong pháo đoàn quân và Pháp ở miền Nam nước Nga quyết định cử vài tên sĩ quan đến Novocherkask.

Nhiệm vụ của chúng là tìm hiểu tình hình sông Đông cùng các triển vọng của cuộc đấu tranh chống người Bolsevich sau nầy. Đại diện cho nước có viên đại uý Baul và hai viên trung uý Blumphen và Monro. Đại diện cho Pháp có viên đại uý Osanh và hai viên trung uý Dupre và Pho. Thời vận chớ trêu làm cho mấy tên vô danh tiểu tốt trong phái đoàn quân Đồng mình rơi vào cái cương vị là những "sứ thần". Việc đón tiếp chúng làm cho tướng phủ của tên ataman bấn cả lên.

Các ngài "sứ thán" ấy được đưa tới Novocherkask cách hết sức long trọng. Trước những thái độ quá ư bợ đỡ, mấy tên sĩ quan tép riu mê mẩn cả đầu óc và sau khi cảm thấy tính chất vĩ đại " " của mình, chúng bắt đầu lên mặt kẻ cả và nhìn những viên tướng uy danh lừng lẫy cùng những tên đại thần của cái nước cộng hoà ma trơi nầy bằng nửa con mắt.

Trong khi chuyện với bọn tướng lĩnh - dắc, hai gã trung uý miệng còn hơi sữa của Pháp bắt đầu có những giọng trịch thượng và kiêu ngạo qua cái bề ngoài lễ phép và lịch đường mật truyền thống của người Pháp.

Tối hôm ấy trong lâu đài có dọn bữa tiệc mời trăm người ăn. Dàn hợp xướng của Quân khu trải ra trong căn phòng khách lớn những dải lụa mịn màng của những bài dân ca - dắc, được điểm thêm phong phú bằng những giọng nam cao lôi cuốn. Đội kèn đồng uy nghiêm cử vang những bài quốc ca của các nước Đồng minh. Giữ đúng cương vị của mình trong các trường hợp như thế nầy, các ngài "sứ thần" ăn uống rất từ tốn, rất đàng hoàng. Các vị khách của ngài ataman cảm thấy ý nghĩa lịch sử của giờ phút nầy nên cứ lấm lét nhìn họ.

Krasnov bắt đầu phát biểu:

- Thưa các ngài, các ngài ngồi lúc nầy đây trong toà đại sảnh lịch sử. những bức tường của đại sảnh nầy, những vị hùng của cuộc chiến tranh nhân dân lần trước, cuộc chiến tranh nhân dân năm nghìn tám trăm mười hai, lặng lẽ nhìn các ngài. Platov 1, Ilôvaisky, Denisov nhắc nhở chúng ta những ngày thiêng liêng, hồi nhân dân Paris đón mừng những người đến giải phóng mình, những chiến sĩ - dắc sông Đông, hồi hoàng đế Alexandr đệ nhất 2 khôi phục lại nước Pháp tươi đẹp từ những mảnh vỡ nát, từ những đống hoang tàn…

Các vị đại diện của "nước Pháp tươi đẹp" uống khá nhiều rượu Chimlianskoie nên bắt đầu vui vui, mắt nhìn ươn ướt, nhưng các vị vẫn chăm chú nghe Krasnov hết lời. Sau khi miêu tả tràng giang đại hải các thảm hoạ mà "nhân dân Nga phải chịu đựng dưới ách áp bức của những tên Bolsevich man rợ", Krasnov kết luận bằng giọng lâm ly thống thiết:

- Những người đại biểu ưu tú nhất của nhân dân Nga chết trong những phòng tra tấn của bọn Bolsevich. Họ đăm đăm nhìn vào các ngài, họ mong đợi giúp đỡ của các ngài, và các ngài cần phải giúp đỡ họ, và chỉ giúp đỡ họ thôi, chứ cần giúp đỡ sông Đông. Chúng tôi có thể kiêu hãnh rằng chúng tôi được tự do! Nhưng tất cả tâm tư của chúng tôi đều hướng về nước Nga vĩ đại, mục đích cuộc đấu tranh của chúng tôi là nước Nga vĩ đại nước Nga trung thành với các đồng minh của mình, nước Nga bảo vệ các quyền lợi của họ, vì họ mà tự hy sinh thân mình, nhưng nay lại khao khát mong ngóng giúp đỡ của họ. trăm linh bốn năm trước đây, vào ngày tháng Ba, nhân dân Pháp đón mừng hoàng đế Alexandr đệ nhất cùng đội ngự lâm Nga. Và từ ngày ấy, cuộc sống của nước Pháp bước sang thời đại mới và thời đại nầy đưa nước Pháp lên hàng đầu. trăm linh bốn năm trước đây, bá tước Platov, vị ataman của chúng tôi, là vị khách của London. Chúng tôi chờ đón các ngài ở Moskva! Chúng tôi chờ đón các ngài, để trong giai điệu của những bản hành khúc khải hoàn và của bài quốc ca của chúng tôi, chúng ta cùng tiến vào điện Kremli, để cùng chung hưởng những ngọt bùi của hoà bình và tự do! Nước Nga vĩ đại! Bốn tiếng đó bao hàm tất cả các ước mơ và kỳ vọng của chúng tôi!

Sau những lời kết luận của Krasnov, tên đại uý Baul đứng dậy. Tất cả những tên có mặt trong bữa tiệc đều chết lặng trong những thanh của lời phát biểu bằng tiếng . Gã thông ngôn bắt đầu dịch bằng giọng phấn khởi:

- Nhân danh cá nhân và nhân danh đại uý Osanh, đại uý Baul xin tuyên bố với vị ataman sông Đông rằng hai đại uý là đại biểu của các cường quốc trong Đồng minh, được cử đến để tìm hiểu về những việc xảy ra trong vùng sông Đông. Đại uý Baul đảm bảo rằng các cường quốc Đồng minh giúp đỡ vùng sông Đông và Tập đoàn quân tình nguyện trong cuộc đấu tranh dũng của họ chống bọn Bolsevich bằng tất cả các lực lượng và phương tiện, kể cả sinh lực.

Gã thông ngôn còn chưa hết câu cuối cùng ba đợt "hu- ra" gầm lên như sấm làm rung cả bốn bức tường căn phòng lớn.

Những tiếng chạm cốc chúc mừng vang lên trong những thanh hùng tráng của đội kèn. Người ta uống mừng phồn vinh của "nước Pháp tươi đẹp" và "nước hùng mạnh", uống để cầu Thượng đế "ban cho thắng lợi đánh bại quân Bolsevich"… Thứ rượu vang "sánh như đèn" của vùng sông Đông sủi bọt trong những cái cốc chân cao, toả ra những tia đều đều và mùi thơm ngọt ngọt…

Mọi người có vẻ mong các ngài đại biểu của phái đoàn Đồng minh vài lời. Tên đại uý Baul cũng để họ phải chờ đợi:

- Tôi xin nâng chén chúc mừng nước Nga vĩ đại, và tôi cũng muốn được nghe ở đây bài quốc ca cổ xưa và tuyệt hay của các ngài. Chúng tôi cần biết lời ca như thế nào, nhưng chúng tôi chỉ muốn được nghe điệu nhạc…

Gã thông ngôn dịch xong, Krasnov quay khuôn mặt tái nhợt vì cảm động nhìn lượt bọn khách khứa và hô lên, giọng phá ra:

- Vì nước Nga vĩ đại, thống nhất và thể chia cắt, hu- ra!

Đội nhạc bắt đầu cử bài "Cầu Thượng đế bảo vệ vua Nga", tiếng nhạc vừa mạnh vừa nhịp nhàng. Mọi người đều đứng đậy cạn cốc.

Nước mắt chảy ròng ròng mặt lão tổng giám mục Germogen râu tóc bạc phơ. "Hay là hay! " - Tên đại uý Baul chuếnh choáng hơi men phấn khởi kêu lên. tên cao cấp trong hàng quan khách cảm động quá khóc rống lên như con nít và vùi cả bộ râu của vào chiếc khăn ăn bê bết những hạt trứng cá dập nát.

Đêm hôm ấy, gió biển Azov gào rú hung hãn bên thành phố. Trận bão tuyết đầu mùa ập tới làm cái mái tròn của toà nhà thờ lấp loáng thứ ánh sáng đầy tử khí…

Đêm ấy, ở ngoại ô, tại nơi đổ rác, theo lời kết tội của toà án quân dã chiến, số công nhân đường sắt Bolsevich ở Sarchinskaia bị xử bắn trong mấy cái khe đất sét. Họ bị trói giật cánh khuỷu, bị đẩy từng hai người ra chỗ sườn dốc, rồi bị bắn bằng súng ngắn hay súng trường ngay sát mũi súng. Những tiếng súng bị làn gió mang sương muối dập tắt ngay như đốm lửa đầu những điếu thuốc…

Trong khi đó, trước cửa toà lâu đài của tên ataman, những gã - dắc thuộc trung đoàn ngự lâm Atamansky trong đội danh dự vẫn đứng cứng người như những xác chết, hai bàn tay chập lại nâng cán thanh gươm tuốt trần cong đen lại, nước mắt chảy ròng ròng vì lạnh, hai chân tê dại… Cho đến sáng, từ bên trong lâu đài vẫn vọng ra tiếng kêu la của những tên say rượu, tiếng kèn đồng dội lên từng đợt của đội kèn, và tiếng rung mếu máo của những giọng nam cao trong dàn hợp xướng Quân khu…

Nhưng tuần sau bắt đầu xảy ra điều khủng khiếp nhất: vỡ mặt trận. Đơn vị đầu tiên rời bỏ khu vực chiếm giữ là trung đoàn 28 bố trí ở hướng Kalachev. Petro Melekhov thuộc trung đoàn nầy.

Sau những cuộc đàm phán bí mật với ban chỉ huy sư đoàn 15 Indenskaia, bọn - dắc quyết định rút khỏi mặt trận và để cho Hồng quân tiến qua địa phận Quân khu Đông Thượng mà gây trở ngại gì cho họ. Yakov Fomin, gã - dắc thiển cận, khả năng suy nghĩ rất có hạn, trở thành thủ lĩnh của trung đoàn bạo động, nhưng kỳ thực Fomin chỉ là cái màn che bên ngoài, sau lưng còn có nhóm - dắc có tư tưởng Bolsevich điều khiển mọi việc và giật dây .

Trong cuộc mít tinh sôi nổi, bọn sĩ quan sợ có những viên đạn bắn vào lưng mình mà vẫn phải miễn cưỡng trình bày những lý lẽ bắt buộc phải chiến đấu. Nhưng bọn - dắc đồng thanh kiên quyết gào lên rằng cần đánh nhau làm gì nữa và phải giảng hoà với quân Bolsevich. Những lời đó kèm theo lý do nào và mọi người nghe chán cả tai. Họp mit- tinh xong, trung đoàn chuyển quân ngay. Ngay sau chặng hành quân đầu tiên, đêm hôm ấy ở gần làng Xolonka, tên trung đoàn trưởng trung tá Philippov cùng phần lớn số sĩ quan rời bỏ trung đoàn và đến lúc trời hửng chúng gia nhập lữ đoàn của tên bá tước Molie bị đánh xác xơ tơi tả qua các trận chiến đấu và rút lui.

Tiếp theo trung đoàn 28, trung đoàn 36 cũng rút khỏi trận địa. Chúng kéo tới trấn Kazanskaia với đầy đủ quân số và toàn bộ sĩ quan. Tên trung đoàn trưởng là thằng cha thân hình bé, mắt lấm lét như thằng ăn cắp, luôn luôn quị lụy lấy lòng bọn - dắc.

đem theo toán kỵ binh, cứ chễm chệ lưng ngựa tiến vào ngôi nhà dùng làm chỗ ở của viên chủ nhiệm binh trạm. vung roi ngựa bước vào sát khí đằng đằng:

- Ai là chủ nhiệm?

- Tôi là phó chủ nhiệm. - Stepan Astakhov đứng dậy, đàng hoàng trả lời. - Ngài sĩ quan, xin ngài đóng cửa lại cho.

- Tôi là Trung đoàn trưởng Trung đoàn Ba mươi sáu, trung tá Naumov. Ê… tôi có vinh dự… Tôi cần có quần áo và giầy tất cho trung đoàn. Các em dưới quyền tôi mình áo, chân giầy. Ông nghe chưa?

- Ông chủ nhiệm có nhà, có ông ấy tôi thể xuất kho cho ngài đôi ủng dạ nào đâu.

- Thế nào hử?

- Như tôi với ngài đấy.

- Mày… Mày với ai thế hử? Ông bắt giam mày, mẹ mày chứ? em, nhốt nó xuống dưới hầm! Chìa khoá kho đâu, cái con chuột chù rúc hậu phương nầy? Cái gì hả? - Naumov quất cái roi ngựa đánh đét xuống bàn, mặt tái xanh tái tím vì tức giận, rồi hất cái mũ lông lồm xồm kiểu Mãn Châu ra sao gáy. - Đưa ngay chìa khoá đây gì nữa?

Nửa giờ sau, từ trong cái cửa của căn nhà kho chìm trong làn bụi màu da cam, từng bó áo khoác ngắn bằng da thuộc, từng hộp ủng dạ bay ra ngoài tuyết, bay vào tay những gã - dắc đứng ở bên ngoài, từng túi đường được truyền tay nhau. Những tiếng cười vui nhộn làm náo động cái quảng trường giờ lâu…

Trong khi đó trung đoàn 28 theo tên Trung đoàn trưởng mới là viên quản Fomin tiến vào Vosenskaia. Những đơn vị của sư đoàn Indenskaia tiến sát theo họ, chỉ cách chừng ba mươi vec- xta. Hôm ấy trinh sát Hồng quân vào tới thôn Dubrovka.

Trước đó bốn hôm, tên thiếu tướng Ivan tư lệnh Mặt trận miền Bắc cùng tên tham mưu trưởng là tướng Damgitsky vội vã chạy về trấn Karginskaia. Xe hơi của chúng chạy tuyết cứ bị trượt bánh. Mụ vợ của tên Damgitsky cắn môi đến chảy máu, mấy đứa con khóc như ri…

Vosenskaia rơi vào tình trạng có Chính phủ trong vài ngày. Có tin đồn là ở Karginskaia tập trung lực lượng để đem đánh trung đoàn Hai mươi tám. Nhưng ngày 22 tháng Chạp, tên phó quan của Ivanov từ Karginskaia tới Vosenskaia. cười hì hì, bước vào nhà tên tư lệnh, thu lượm các thứ mà lão để quên: chiếc mũ cát- két đội mùa hè có dính quân hiệu mới, bàn chải tóc, quần áo lót và vài thứ linh tinh khác.

Các đơn vị của Tập đoàn Hồng quân số 8 xông ngay vào cái lỗ hổng rộng trăm vec- xta mở hoác Mặt trận miền Bắc. Tên tướng Xavacheev đánh đấm gì cả, rút thẳng mạch về sông Đông. Mấy trung đoàn của tên tướng Fitkhelarov quàng chân lên cổ rút lui và Talư và Bogutra. Tình hình miền Bắc yên tĩnh cách khác thường suốt trong tuần. tiếng đạn pháo, các khẩu súng máy cũng câm tiếng. Bọn - dắc các vùng hạ du chiến đấu ở Mặt trận miền Bắc lo lắng trước thay lòng đổi dạ của các trung đoàn vùng Đông Thượng cũng lặng lẽ rút lui, cần có ai đến đánh. Hồng quân tiến cách thận trọng, từ từ vừa tiến vừa phái trinh sát sục sạo kỳ càng các thôn - dắc ở trước mặt.

chuyện vui mừng đền bù cho Chính phủ vùng sông Đông về thất bại hết sức to lớn Mặt trận miền Bắc. Ngày 26 tháng chạp, đoàn đại biểu của Đồng minh tới Novocherkask, gồm có tướng Pun trưởng đoàn đại biểu quân ở Kavkaz, cùng đại tá Trưởng ban tham mưu Kít, và hai đại diện của Pháp là tên tướng France Dexpe và têm đại uý Fuke.

Krasnov đưa mấy tên đại biểu Đồng minh ra mặt trận. buổi sáng tháng Chạp lạnh giá, sân nhà ga Tria người ta thấy bố trí hàng rào danh dự. Tướng Mamontov lại lại sân ga, chung quanh lốc nhốc bầy sĩ quan. vốn có bộ ria chảy xệ, mặt lúc nào cũng như thằng say rượu, quần áo lôi thôi lếch thếch, thế mà hôm nay cũng gọn ghẽ chỉnh tề, hai cái má cạo nhẵn nhụi phớt ánh xanh xanh. Bọn chúng chờ đón đoàn tàu. Bên cạnh nhà ga, những tay kèn trong đoàn quân nhạc vừa dậm chân vừa thổi phù phù vào những ngón tay xám ngoét. Hàng rào danh dự đứng cứng người, nom rất ngoạn mục, với những tên - dắc các trấn miền Nam đủ các mầu tóc và đủ các lứa tuổi. Bên cạnh những lão già râu tóc bạc phơ là những tên trẻ măng chưa có ria. Đứng lẫn vào đám đó còn có những gã cựu chiến binh với bờm tóc xoã trước trán. ngực áo ca- pôt của bọn già lấp loáng những tấm huân chương vàng và bạc, những tấm huy chương kỷ niệm các trận Loptra và Plevna.

Những tên - dắc trẻ hơn chút đeo đầy những huân chương được thưởng sau các trận tấn công dũng cảm gần Georg- Chev, Xandepa và trong trận chiến tranh với Đức: Perenyt, Varsava, Lvov. Những gã trẻ nhất chẳng có gì lấp lánh ngực, nhưng chúng đều đứng thẳng như sợi dây đàn, cố bắt chước các lớp đàn .

Đoàn tàu ầm ầm chạy tới giữa làn khói trắng như sữa. Toa xe Pullman 3 còn chưa kịp mở cửa, tên nhạc trưởng đoàn quân nhạc hung dữ vung mạnh tay, đội nhạc cử oang oang bài quốc ca .

Mamontov vội đưa tay giữ gươm chạy tới bên toa xe. Krasnov đóng vai chủ nhà hồ hởi, dẫn các vị khách vào nhà ga qua hàng rào danh dự - dắc đứng đực như phỗng.

- Người - dắc nhất tề đứng lên bảo vệ Tổ quốc chống lại những toán phỉ Bolsevich dã man. Các ngài có thể nhìn thấy ở đây những đại diện của ba thế hệ. Những con người nầy chiến đấu ở vùng Balkan, ở Nhật, ở Áo - Hung và Phổ, và nay họ chiến đấu vì quyền tự do của Tổ quốc, - Krasnov mỉm nụ cười duyên dáng, thứ tiếng Pháp rất cừ, và bằng cái hất đầu xứng đáng với bậc vương giả, chỉ những ông bố già nín thở đứng cứng người, mắt thở thao láo.

Mamontov theo lệnh thượng cấp lựa chọn được hàng rào danh dự nầy kể cũng đến nỗi công toi. Hàng bày sờ sờ ra đấy, mời các ngài mua .

Những tên đại diện Đồng minh tham quan mặt trận xong trở về Novocherkask, rất lấy làm thoả mãn.

- Tôi rất mãn ý trước quân dung tề chỉnh, kỷ luật chặt chẽ và tinh thần chiến đấu trong quân đội của tướng quân. Trước khi ra , tên tướng Pun với Krasnov.

- Tôi lập tức ra lệnh điều từ Salonik tới đây cho tướng quân lớp chiến binh đầu tiên của chúng tôi. Thưa tướng quân, xin tướng quân chuẩn bị sẵn cho ba nghìn cái áo da và ba nghìn đôi ủng ấm.

- Tôi hy vọng rằng với giúp đỡ của chúng tôi, tướng quân có thể hoàn toàn nhổ rễ được chủ nghĩa Bolsevich.

Những chiếc áo da thuộc được cấp tốc may xong, những đôi ủng dạ cũng được đóng xong. Nhưng hiểu sao đội lính thuỷ đánh bộ của đồng minh vẫn chưa đổ bộ lên Novorossisk. Vốn là Pun trở về London được thay thế bằng Brichxơ, con người lạnh lùng và kiêu ngạo. đem từ London tới những chỉ thị mới và tuyên bố bằng cái giọng gay gắt, dứt khoát như dao chém cột của viên tướng:

- Chính phủ của đức Hoàng đế giúp đỡ Tập đoàn quân tình nguyện ở vùng sông Đông rất nhiều về vật chất; nhưng cho tên lính nào đâu.

Người ta cầu giải thích về lời tuyên bố ấy.

--- ------ ------ ------ -------

1 (1751 - 181 Bá tước, tướng Nga ghet- man của dân - dắc, 1812 tấn công hậu vệ của Napoleon khi quân Pháp rút lui khỏi nước Nga, 1813 đánh bại quân Pháo ở Lion, 1814 chiếm Nêmua, rồi cùng vớt quân Đồng minh tiến vào Paris. Dân Pháp quên cả dũng cảm lẫn dã man của quân - dắc (ND).

2 (1775 - 1825) Hoàng đế Nga cùng , Phổ, Áo, Thụy Điển đánh bại Napoleon, tiến vào Paris năm 1814 sau trận Waterllo, rồi lại tiến vào Paris lần nữa để ký với Áo và Phổ bản hiệp ước Liên minh Thần thánh 1815 (ND).

3 kiểu toa xe lửa bốn trục rất to đóng ở xưởng của Pullman bên (ND).

Sông Đông Êm Đềm
Chương 132​

Ngay từ trong cuộc chiến tranh đế quốc, giữa hai từng lớp sĩ quan và - dắc nảy ra lòng hằn thù chia rẽ chúng như luống cày vô hình. Nhưng đến mùa thu năm 1918, lòng hằn thù ấy phát triển tới mức chưa từng thấy. Cuối năm 1917, khi các đơn vị - dắc từ từ kéo về vùng sông Đông, rất ít thấy những trường hợp giết sĩ quan hay trao sĩ quan cho Xích vệ, nhưng năm sau các chuyện như thế trở nên gần như bình thường. Trong các trận tấn công, theo gương các cấp chỉ huy Hồng quân, binh sĩ - dắc bắt các sĩ quan của chúng tiến trước đội hình tản khai rồi cần ầm ĩ gì cả, nhàng nổ súng vào lưng chúng. Chỉ trong những đơn vị như trung đoàn huân chương thánh Gioóc Gundorov là có đoàn kết chặt chẽ giữa và dưới, nhưng trong Quân đội sông Đông rất hiếm thấy những đơn vị như thế.

Petro Melekhov tuy ngoan cố nhưng rất ranh ma, lắm mưu nhiều kế. Từ lâu hiểu rằng nếu cãi lộn với bọn - dắc chỉ đưa mình đến chỗ chết, vì thế ngay những ngày đầu, cố tìm cách xoá nhoà cái ranh giới ngăn cách mình, sĩ quan, với bọn binh sĩ. Trong những hoàn cảnh thích hợp, cũng hùa theo với bọn kia, rằng chiến tranh là vô nghĩa lý, chỉ có điều là cách thành , hết sức miễn cưỡng, nhưng bọn - dắc nhìn thấy thái độ giảo trá ấy. giả dạng đồng tình với người Bolsevich và từ ngày thấy Fomin được đẩy lên làm trung đoàn trưởng, ra sức luồn lót bợ đỡ tên nầy có chừng mực nào nữa. Cũng như tất cả những tên khác, Petro phản đối cướp bóc, chửi cấp , đối xử nhàng với tù binh, nhưng trong thâm tâm luôn luôn bị lòng căm hờn cấu xé tim gan và hai tay cứ giật giật như bị chuột rút chỉ muốn đánh, muốn giết… Trong công tác, tỏ ra dễ dãi, giản dị, cứ như thằng hình nhân bằng sáp chứ còn ra tên trung uý nữa! Cuối cùng Petro dành được lòng tin của bọn - dắc, giấu chân tướng trước mắt chúng.

Hôm Philippov đưa bọn sĩ quan trốn ở gần làng Xolonca, Petro ở lại. làm vẻ hiền lành ngoan ngoãn, lúc nào cũng lẩn vào bóng tối, trong việc gì cũng tỏ ra ôn hoà biết điều, và cùng trung đoàn tiến vào Vosenskaia. Nhưng chỉ ở lại Vosenskaia hai ngày rồi chịu được nữa, chuồn thẳng về nhà, chẳng qua trung đoàn bộ mà cũng chẳng gặp Fomin.

Hôm ấy, ở Vosenskaia tổ chức cuộc mít- tinh từ sáng sớm cái thao trường cạnh nhà thờ cổ. Trung đoàn chờ đại diện của trung đoàn Indenskaia tới dự. Bọn - dắc đứng từng đám bãi với đủ mọi thứ áo ca- pốt, áo khoác ngắn làm bằng da cừu có lót hay may lại bằng những chiếc áo ca- pốt phá ra, áo vét- tông, áo trếch- men bông. Khó mà tin rằng đám người nhung nhúc như kiến, ăn vận láo nháo nầy lại là đơn vị chiến đấu, là trung đoàn - dắc Hai mươi tám. Petro chán ngán từ đám nầy qua đám khác, và bọn - dắc ra trong mắt như những con người khác hẳn trước kia. Trước kia mặt trận, quần áo của chúng chẳng có gì đập vào mắt mà cũng có dịp nào được thấy trung đoàn tập hợp đông đủ thành khối như thế nầy. Nhưng bây giờ Petro nhai nhai cách căm ghét và tức tối chòm ria trắng phếch mà mặc cho mọc xù lên, nhìn những gương mặt đầy sương muối, những cái đầu đội đủ thứ mũ, mũ lông cừu kiểu Kavkaz, mũ da thấp, mũ Kuban, mũ cát- két. đưa mắt nhìn xuống dưới cũng vẫn thấy cái tình trạng muôn màu muôn vẻ phong phú ấy: ủng dạ rách nát, ủng da, xà cạp cuốn những đôi giầy da lộn của Hồng quân.

- lũ ăn mày! Quân mu- gích chết tiệt! bọn quái thai? - Petro lầu bầu với cả niềm phẫn uất bất lực.

Những tờ niêm yết mệnh lệnh của Fomin dán trắng xoá các hàng rào. Ngoài phố thấy bóng vía người dân nào. Cả thị trấn đều lẩn trốn như chờ đợi điều gì. Từ trong các ngõ nhìn ra có thể thấy bộ ngực mênh mông của sông Đông trắng xoá dưới lớp tuyết phủ. Khu rừng bên kia sông lên đen đen như vẽ thuỷ mạc. Những người đàn bà từ các thôn đến thăm chồng đứng lốc nhốc như đàn cừu bên cạnh khối kiến trúc xây bằng đá xám của toà nhà thờ cổ.

Petro mặc áo da ngắn viền lông với cái túi to tướng trước ngực, đầu đội cái mũ lông cừu non kiểu Kavkaz. Mới gần đây thôi cái mũ sĩ quan khốn kiếp nầy còn làm rất hãnh diện, nhưng lúc nầy, chính vì nó mà Petro luôn luôn cảm thấy có những cặp mắt gườm gườm, lạnh như tiền nhìn mình. Những cặp mắt ấy cứ nhìn xuyên qua người , và càng tăng thêm cái tâm thần hốt hoảng, canh cánh sẵn có. Petro còn nhớ đại khái rằng lúc ấy có chiến sĩ Hồng quân lùn choằn choẵn đứng lên cái đáy của chiếc thùng ton- nô lật sấp ở giữa bãi. Người ấy mặc chiếc áo ca- pốt khá tốt, đầu đội cái mũ còn mới bằng lông cừu non, hai cái tai mũ lòng thòng vì tuột dây. Người ấy đưa bàn tay găng len xồm lên sửa chiếc khăn quấn cổ may bằng lông thỏ màu xám khói, nhìn quanh lượt.

- Thưa các đồng chí - dắc! - giọng trầm như của người bị cảm chọc vào tai Petro.

Petro nhìn quanh, thấy bọn - dắc có vẻ ngạc nhiên trước lối xưng hô khác thường ấy. Chúng đưa mắt cho nhau, nháy mắt với nhau với vẻ cảm động và hy vọng. Người chiến sĩ Hồng quân rất lâu về chính quyền Xô- viết, về Hồng quân và quan hệ của họ với dân - dắc. Petro đặc biệt còn nhớ rằng luôn luôn có những tiếng kêu ngắt lời người lên :

- Đồng chí, thế "cung" xã nông nghiệp là gì?

- Người ta có ghi tên bắt chúng tôi vào ?

- Còn đảng cộng sản là gì?

Người lên chuyện áp hai tay vào ngực, quay nhìn tứ phía, kiên nhẫn giải thích:

- Các đồng chí ạ! Vào đảng cộng sản là việc tự nguyện.

Những người nào muốn đấu tranh cho nghiệp vĩ đại giải phóng thợ thuyền và dân cày khỏi ách áp bức của bọn tư bản và địa chủ gia nhập đảng theo nguyện vọng của chính mình.

phú sau ở góc khác lại có người kêu lên:

- Chúng tôi đề nghị giải thích về đảng viên cộng sản và các uỷ viên?

Vừa trả lời xong được vài phút lại có người nào đó la lên ồm ồm bằng giọng sôi nổi:

- Đồng chí về công xã nông nghiệp còn chưa được . Chúng tôi thành khẩn đề nghị đồng chí giảng vào. Chúng tôi là những thằng tăm tối có chữ nghĩa. Đồng chí nên dùng những lời giản dị dễ hiểu hơn?

Sau đó đến lượt Fomin lên tràng giang đại hải hồi nghe đến phát chán. Chốc chốc lại cố văn hoa mỹ tự với hai tiếng "trật (triệt) binh" chẳng ăn vào đâu cả. gã thanh niên đội chiếc mũ cát- két sinh viên, mặc cái áo bành- tô rất diện, cứ ngọ nguậy như con chạch bên cạnh Fomin. Còn Petro trong khi nghe những lời đầu đũa của Fomin cứ nhớ lại cái ngày tháng Hai năm 1917, hôm Daria đến thăm , hôm gặp Fomin lần đầu trong cái nhà ga đường Petrograd… Trước mắt lại ra hai con mắt ra xa tinh mũi, long lanh ướt, nhìn rất nghiêm khắc, của tên lính đào ngũ thuộc trung đoàn Atamansky trong cái áo ca- pốt đính chiếc lon hạ sĩ với con số "52" mờ, cùng với những bước chân nặng nề như chân gấu của . Trong tai Petro còn vẳng mấy tiếng thều thào: " chịu được nữa rồi, người em thân mến ạ!". " thằng đào ngũ, ngu xuẩn chẳng khác gì thằng Khristonhia mà bây giờ đùng cái làm đến trung đoàn trưởng, còn mình cứ mốc xì!" - Petro nghĩ thầm, hai con mắt long lanh cho thấy cả nỗi lòng sôi sục.

gã - dắc đeo dây đạn súng máy bắt chéo chữ thập trước ngực lên tiếp lời Fomin:

- Thưa em! Tôi từng tham gia chi đội của Pochenkov, và bây giờ, nếu có thể, cầu Chúa cho tôi lại được cùng những em cũ đánh bọn Kadet! - Gã khoát rộng hai tay, kêu lên bằng giọng khàn khàn.

Petro hấp tấp bước về nhà ở nhờ. thắng ngựa và nghe thấy tiếng nổ súng của những tên - dắc rời khỏi thị trấn. Theo tập quán từ xưa, lính sắp về nhà cũng phải có gì báo cho thôn xóm biết trước.

Sông Đông Êm Đềm
Chương 133​

Những ngày ngắn ngủi, lặng lẽ đến rợn người, có vẻ dài ra như những ngày mùa bận rộn. Các thôn đều chết lặng như những cánh đồng cỏ hoang hẻo lánh. Dân chúng hai bên bờ sông Đông tựa như chết sạch, cứ như xảy ra nạn ôn dịch làm cho các khu du mục của các trấn trở nên hoang vắng. Hình như có đám mây vươn những cái cánh đen ngòm rất dày phủ kín vùng sông Đông, để lọt qua chút ánh sáng nào, rồi lầm lì lan rộng mãi cách khủng khiếp và bất kỳ lúc nào cũng có thể có trận cuồng phong dúi đầu những cây tiêu huyền xuống đất, lúc nào cũng sẵn sàng có những tiếng sấm khô khan nổ phá ra rồi rền ầm ầm, và cánh rừng trắng trắng bên kia sông Đông sắp bị phá tan hoang, sắp bị vò rối, những tảng đá hoang những mũi đá phấn sắp lở xuống, giông bão sắp hoành hành với những tiếng gào rú rùng rợn…

Từ sáng sớm sương mù phủ khắp thôn Tatarsky. Từ trong núi vang ra những tiếng ầm ì báo trước trời sắp đại hàn. Đến giữa trưa mặt trời cũng có lấp ló qua tấm màn sương mỏng manh, nhưng cảnh vật vì thế mà sáng sủa được thêm chút nào. Sương mù vẫn lang thang như lạc đường những khoảng cao của dãy núi ven sông Đông, luồn vào các khe núi, trườn xuống những mũi đá nhô ra sông, và đến đấy tan mất, chỉ để lại lớp bụi ẩm những phiến đá phấn đầy rêu và những sống đồi trọc đầy tuyết.

Tối tối, từ sau khu rừng trụi lá dựng lên tua lủa như những ngọn giáo, thần đêm lại giơ lên vừng trăng đỏ rực nom như chiếc mộc khổng lồ. Vừng trăng đó toả mung lung xuống các thôn xóm thiếp lặng làn ánh sáng đỏ máu, như hồi quang của chiến tranh và hoả tai. Và cái ánh sáng tàn nhẫn mãi chẳng chịu tắt ấy làm nảy ra trong lòng con người cảm giác thấp thỏm canh cánh vô duyên vô cớ, cả đến gia súc cũng vì nó mà tức tối bực bội. Bò và ngựa ngủ được cứ quanh quẩn đến sáng trong các sân gia súc.

Những con chó hú lên từng hồi, và cho tới nửa đêm, những con gà trống đua nhau gáy vọng rất lâu bằng đủ các giọng. Khi trời bình minh, sương muối bó chặt như băng chung quanh những cành cây ướt đẫm. Gió rung những cành cây, phát ra những tiếng lách cách như tiếng bàn đạp thép, cứ như có đoàn kỵ binh vô hình liến tả ngạn sông Đông, trong khu rừng tối om, trong bóng tối xám xám xanh xanh, kèm theo những tiếng va chạm của vũ khí và bàn đạp.

Hầu như tất cả những gã - dắc thôn Tatarsky trước kia chiến đấu mặt trận miền Bắc đều tự ý rời bỏ đơn vị, từ từ kéo nhau tới sông Đông, trở về thôn. Hôm nào cũng có chàng nào đó về muộn. Có người đem vũ khí trang bị giấu trong những đống rơm hoặc dưới hiên nhà kho để có thể tháo yên cương cho con ngựa chiến trong thời gian dài và chờ Hồng quân tới. Nhưng có người chỉ mở cái cửa hàng rào đầy tuyết, dắt ngựa vào trong sân, lấy thêm lương khô, ngủ với vợ đêm, rồi ngay sáng hôm sau lại lên đường và khi lên đến đỉnh gò họ ngoái nhìn lại lần cuối cùng mặt sông Đông trắng bệch nằm lặng như chết, nhìn quang cảnh quê cha đất tổ thân biết đâu mình bao giờ được trông thấy nữa.

Có ai muốn tìm cái chết đâu? Cũng có ai đoán trước được kết cục đường đời của con người? Những con ngựa rời khỏi thôn xóm còn có vẻ bịn rịn. Những chàng - dắc ra cũng khó nén nổi niềm thương đối với những người thân thuộc trong trái tim rắn cứng của mình. Và trong khi ruổi rong con đường đầy những đốm tuyết bị gió xua dồn, biết bao người thả cho tâm tư của mình quay trở về nhà. con đường ấy bao nhiêu ý nghĩ nặng nề nảy ra trong đầu óc… Có thể có những giọt nước mắt mặn chát như máu chảy xuống theo má yên, rơi xuống những chiếc bàn đạp giá băng xuống con đường lỗ chỗ những vết đinh móng ngựa. Phải chăng còn thấy uất kim hương vàng, loài hoa của ly biệt, nở ra ở nơi đây nữa?

° ° °

Petro vừa ở Vosenskaia về đêm hôm ấy, nhà Melekhov có cuộc họp gia đình.

- Thế nào, làm sao thế? - Petro vừa bước ngang qua ngưỡng cửa, ông Panteley Prokofievich hỏi luôn - Đánh đấm như thế đủ rồi hay sao? Về còn đeo lon nữa à? Thôi vào , vào trong nhà , bắt tay thằng em mày cái, cho mẹ mày mừng, vợ mày nó mong mòn con mắt đấy… Tốt lắm, tốt lắm. Petro ạ…

- Grigori! Nầy cậu Grigori con trai ông Panteley, cậu làm gì mà rúc mãi lò như con chuột thế? Mò xuống !

Grigori thõng hai bàn chân bít tất thò ra dưới ống quần màu cứt ngựa, dây ống quần buộc rất chặt. Chàng mỉm cười gãi gãi bộ ngực đầy lông đen lồm xồm, nhìn Petro khom lưng tháo đoạn dây da đeo vai và đưa những ngón tay rét cóng lên lần cái nút buộc chiếc mũ ba tai. Daria chẳng chẳng rằng, chỉ tươi cười nhìn vào mắt chồng, giúp chồng cởi những cái dải của chiếc áo lông ngắn.

Nhìn thấy bên phải Petro có đeo trái lựu đạn xám bóng giây lưng bên cạnh cái bao da súng lục, chị chàng sợ hãi tránh ra chỗ khác Dunhiaska vừa chạy qua vừa ghé má cho chạm vào bộ ria đầy sương muối của , rồi đứng lại, chạy ngay ra sân thu xếp cho con ngựa. Bà Ilinhitna đưa tạp dề lên chùi môi, sẵn sàng để hôn "thằng cả quí" của bà. Natalia lăng xăng bên cạnh bếp lò. Hai đứa bé bám lấy váy mẹ, đứng sát vào nhau. Cả nhà đều chờ xem Petro gì, nhưng khi vào đến ngưỡng cửa, chỉ chào được câu: "Chào cả nhà" bằng giọng khàn khàn, rồi cứ lầm lì cởi áo ngoài, cầm cái chổi bện bằng rơm kê phủi tuyết ủng rất lâu. Mãi mới dướn được cái lưng cong gập xuống, rồi bỗng nhiên môi run lên cách rất thảm hại, đứng dựa vào thành giường, mặt mày ngơ ngơ ngác ngác, và tất cả mọi người bất ngờ nhìn thấy những giọt nước mắt hai gò má rél cóng và đen xạm của .

- Thế nào thầy quyền, làm sao thế? - Ông già cố hỏi bằng giọng bông lơn để giấu vẻ hốt hoảng và ghìm cơn run trong cuống họng ông.

- Chúng ta nguy mất rồi, cha ơi!

Petro dành môi ra rất dài, rung rung hai hàng lông mày trắng phếch rồi che mắt, xì mũi vào chiếc khăn tay bẩn thỉu, nặc mùi thuốc lá.

Grigori đá cho con mèo nũng nịu cọ mình vào chân chàng cái, "a hà?" tiếng rồi nhảy bếp lò xuống. Bà mẹ khóc oà lên, ôm hôn cái đầu chấy rận như sung của Petro nhưng lại bỏ ngay ra chỗ khác.

- Con quí của mẹ! Tội nghiệp cho con trai mẹ, mẹ lấy sữa chua cho con uống nhé! Nhưng con vào đây, ngồi xuống con, súp bắp cải nguội tanh mất bây giờ. Có lẽ con đói lắm phải ?

Trong khi ăn, Petro đặt thằng cháu lên đầu gối, nựng nịu nó, và nom mặt có phần tươi tỉnh. cố nén xúc động, kể chuyện trung đoàn Hai mươi tám bỏ mặt trận, chuyện bọn sĩ quan chạy trốn, chuyện Fomin và cuộc mít- tinh vừa rồi ở Vosenskaia.

- Thế nghĩ thế nào? - Grigori hỏi, bàn tay đen sì của chàng vẫn đặt đầu đứa con .

- Có gì mà nghĩ với ngợi. Ngày mai tao nghỉ ngày, đến đêm là ngay. Mẹ làm sẵn cho con ít lương khô nhé, - lại quay lại với mẹ.

- Thế là rút lui à?

Ông Panteley Prokofievich thọc mấy ngón tay vào trong túi thuốc, nhưng rút ra, cứ mặc cho thuốc vụn lại rơi xuống, chờ Petro trả lời.

Petro đứng dậy, làm dấu phép trước những nét vẽ đen mờ của những bức hình thánh, mắt nhìn trang nghiêm và đau khổ.

- Lạy Chúa tôi, tôi được ăn no rồi! Cha bảo rút lui à? rút lui còn sao nữa? Tôi ở lại thế nào được? Ở lại cho bọn Đỏ chúng nó béng cái đầu à? Có lẽ cả nhà còn muốn ở lại, chứ tôi … , tôi phải ! Sĩ quan chúng nó chẳng tha đâu.

- Nhưng còn nhà cửa như thế nào? Chẳng nhẽ vứt bỏ hết hay sao?

Petro thấy ông lão hỏi thế chỉ nhún vai. Nhưng Daria lập tức tru tréo lên ngay:

- Các ông kéo nhau cả, còn chúng tôi phải ở lại hay sao? Được lắm, cần năng gì nữa! Chúng tôi trông nom gìn giữ gia tài điền sản cho các ông? Rồi có thể vì cái gia tài điền sản nầy mà mất mạng đấy! Châm cái lửa, đốt sạch quang là xong! Tôi ở lại đâu?

Cả đến Natalia cũng xen vào câu chuyện. Nàng kêu lên, át cả cái giọng lải nhải lanh lảnh của Daria:

- Nếu bà con cả thôn bỏ hết, chúng tôi cũng ở lại đâu! bộ cũng !

- Hai cái con ngu xuẩn! Hai con chó cái! - Ông Panteley Prokofievich trợn tròn hai con mắt, gào lên như hoá rồ và bất giác quờ tay tìm cái gậy! - Đồ thối thây, mẹ chúng mày chứ! Câm ngay cái mồm, mấy con đáng chết nầy! Chuyện đàn ông đàn ang mà chúng nó lại dám chõ vào… Được, chúng mày cứ quẳng tất cả đấy rồi xéo đâu xéo? Còn bò còn ngựa làm thế nào? Ôm cả vào trong lòng hay sao? Lại còn nhà cửa nữa?

- Mấy con bé nầy, đúng là chúng mày điên cả rồi?- Bà Ilinhitna hùa theo ý kiến của chồng, giọng bực tức. - Cái cơ nghiệp nầy có phải do hai bàn tay chúng mày gây dựng nên đâu, chúng mày quẳng hết cả dễ lắm. Nhưng hai vợ chồng già nầy phải ngày đêm quần quật mới có được như thế nầy, chúng mày bảo bỏ hết cả được hay sao? thể được đâu? - Rồi bà mím chặt môi thở dài. - Thôi cứ hết cả , tôi chẳng đâu hết. Để chúng nó giết chết ngay ngưỡng cửa nhà mình dù sao vẫn nhàng hơn là gục xuống dưới chân hàng rào nhà người ta!

Ông Panteley Prokofievich vừa vặn to bấc đèn, vừa sụt sịt thở dài. Mọi người lặng phút. Dunhiaska đan ống bít tất bỗng rời mắt khỏi cái kim đan, ngẩng đầu lên khẽ :

- Bò ngựa cũng có thể mang theo… nên chỉ vì bò ngựa mà ở lại.

Thế là ông già phát khùng lên ngay. Ông dậm chân bành bạch như con ngựa bị buộc ở cọc và vấp phải con dê con nằm bên cạnh bếp lò, thiếu chút nữa ngã. Ông đến đứng trước mặt Dunhiaska quát tướng lên:

- Mang theo à? Thế con bò cái già sắp đẻ đến nơi rồi, làm thế nào hử? Mày định dắt nó đến đâu hử? Mày như thế mà nghe được hay sao? Cái quân đầu đường xó chợ! Đồ khốn nạn? Đồ đê tiện! Chắt chiu hàn gắn mãi mới được ngần nầy để bây giờ nghe chúng nó giở cái giọng như thế đấy? Lại còn đàn cừu nữa chứ? Những con cừu non làm thế nào bây giờ? Ôi dào, ôi dào, cái con cho- o- ó đẻ! Câm cái họng có hơn ?

Grigori liếc mắt nhìn Petro và cũng như xưa kia, hồi lâu lắm rồi, chàng lại nhìn thấy trong cặp mắt màu nâu sẫm thân thuộc của cái nét cười tinh nghịch, ranh ma nhưng vẫn mang vẻ ngoan ngoãn vâng chịu, kèm theo cái kiểu rung rung quen thuộc của hàng ria màu lúa mạch. Hai con mắt Petro hoảng lên như có ánh chớp, buồn cười quá, nhưng vẫn cố ghìm tiếng cười, toàn thân run bắn lên. Grigori sung sướng cảm thấy rằng mình cũng sắp phá lên cười đến nơi, mấy năm nay chàng có dễ cười như thế nầy đâu? Rồi chàng giấu gì cả, cười khà khà lên tràng.

- Thôi được rồi, như thế thôi? Cầu Chúa cứu vớt… đến thế là đủ rồi! - Ông già bực tức lườm Grigori cái rồi quay mặt ra khung cửa sổ bị sương muối bám trắng xoá, lờm xờm như lông.

Mãi đến nửa đêm mọi người mới đến quyết định chung là đàn ông rút lui, còn đàn bà con ở lại giữ nhà cửa sản nghiệp.

Trời con lâu lắm mới hửng, bà Ilinhitna nhóm lò, đến sáng bà nướng xong bánh mì và sấy được hai túi lương khô. Ông già ăn sáng dưới ánh đèn, rồi trời vừa rạng ra chăm nom cho gia sức và sửa soạn xe trượt tuyết để ra . Ông vào đứng rất lâu trong nhà thóc, thọc tay vào cái hòm lúa mì đầy ắp, vóc lên nắm, rồi cho những hạt thóc rất nây chảy xuống qua những kẽ ngón tay. Ông bỏ mũ xuống như sau khi đến viếng người vừa qua đời, ra xong khẽ khép cái cánh cửa màu vàng…

Ông còn lần xuống chỗ hiên nhà kho, loay hoay thay cái ghết rên xe trượt tuyết. Giữa lúc ấy gã Anikey cho con bò cái ra sông uống nước về cũng vừa qua ngõ. Hai người chào hỏi nhau:

- Bác sắp sửa rút lui chưa, bác Anikey?

- Tôi mà sửa soạn cũng chỉ thắt thêm sợi dây lưng lên cái mình trần thôi. Mọi cái gì của tôi đều sẵn sàng mình tôi cả rồi. Cả của người khác tôi cũng có thể đeo thêm được!

- Bác nghe ngóng có biết được tin gì mới ?

- Tin mới nhiều vô thiên lủng, ông Prokofit ạ!

- Tin gì thế? - Ông Panteley Prokofievich cắm phập lưỡi rìu vào cái tay tựa xe, hỏi giọng lo lắng.

- Bọn Đỏ sắp kéo đến đây rồi. Chúng nó gần tới Vosenskaia. Có người trông thấy chúng nó ở thôn Đại Gromoc, ta kể rằng tình hình hình như tốt chút nào cả. Chúng nó giết người… Trong số chúng nó có cả những thằng Do- Thái và những thằng Chiệc, phải diệt cho hết chúng nó mới được! Cái bọn quỉ mắt xếch ấy, chúng mình nện chúng nó quá ít đấy?

- Chúng nó giết người à?

- Hẳn chứ lị, chẳng nhẽ chúng nó chỉ đến đánh hơi thôi hay sao? Trong số chúng nó có cả những thằng khốn kiếp ở vùng nữa đấy! - Anikey chửi rầm lên rồi vừa đị qua dãy hàng rào vừa thêm - Bọn đàn bà bên kia sông Đông nẩu nhiều rượu, tọng cho chúng nó uống để chúng nó khỏi làm chuyện bậy bạ, nhưng chúng nó nốc vào rồi lại sang thôn khác cướp bóc phá phách.

Ông già mắc xong cái ghế đeo xe rồi khắp gian nhà kho lượt. Ông xem lại từng cái cọc, từng đoạn hàng rào mà chính tay mình đóng. Rồi ông lấy cái túi mắt cáo, khập khiễng ra sân đập lúa vơ ít cỏ cho ngựa ăn đường. Ông với tay lên giá, lấy cái móc sắt và vẫn còn chưa cảm thấy rằng mình ra lần nầy có thể có ngày về, nên chỉ lôi xuống những chỗ cỏ xấu nhất, cắt lẫn cả cỏ dại (cỏ tốt bao giờ ông cũng để dành cho vụ cày mùa xuân), nhưng hiểu nghĩ nghĩ lại thế nào, ông bực mình bước sang đống khác. Hình như ông còn chưa nhận thức được rằng chỉ vài giờ nữa mình rời bỏ cả nhà cửa lẫn thôn xóm để tới nơi nào đó ở miền Nam và chưa biết chừng trở về nữa. Ông lôi cỏ đống xuống và theo thói cũ, vươn tay về phía cái cào, định cào lại nhưng bỗng nhiên ông rụt phắt tay lại như phải bỏng rồi đưa tay lên chùi vầng trán đầm đìa mồ hôi dưới cái mũ ba tai, vừa to:

- Bây giờ mình còn dành dụm những của cải nầy làm gì nữa? Rồi chúng nó quẳng hết xuống chân ngựa, dẫm phí dẫm hoài hoặc đốt sạch cho mà xem!

Ông đặt cái cào lên đầu gối, bẻ đánh rắc cái rồi nghiến răng ken két, xách cái túi mắt cáo , lưng gù hẳn xuống, hai chân lệt sệt như người già lụ khụ. Ông bước vào trong nhà mà chỉ hé cửa gọi vọng vào:

- Sửa soạn ngay ! Tao thắng ngựa ngay đây. Khéo lại muộn mất.

Ông lồng những cái cổ ngựa lên hai con ngựa, đặt túi yến mạch lên đằng sau xe, nhưng tự nhiên cảm thấy lạ, hiểu sao đến giờ nầy mà hai thằng con còn chưa ra thắng ngựa, bèn quay vào trong nhà.

Trong nhà diễn ra cảnh tượng rất lạ lùng: Petro hung dữ giật tung những cái khăn gói chuẩn bị sẵn sàng đề mang theo và ném bừa xuống sàn nhà nào quần ngựa, nào áo quân phục, nào quần áo ngày hội của phụ nữ.

- Thế nầy là như thế nào? - Ông Panteley Prokofievich hỏi. Ông hết sức kinh ngạc, bỏ cả cái mũ ba tai xuống.

- Cha xem kìa! - Petro vừa đưa ngón tay cái qua vai, chỉ đám đàn bà con ở sau lưng và thêm - Họ gào khóc đến thế kia kìa. Chúng ta chẳng đâu nữa? cả nhà, chẳng ai hết? Có thể là bọn Đỏ đến đây cưỡng dâm họ, chẳng nhẽ ba bố con ta có thể yên tâm chạy trốn hay sao? Nếu chúng nó giết ba bố con ta chết trước mắt các bà ấy cũng được!

- Thôi cởi áo ngoài ra cha ạ! - Grigori mỉm cười cởi áo ca- pốt và bỏ mũ. Natalia khóc thút thít sau lưng chàng vội nắm lấy tay chàng hôn lấy hôn để. Dunhiaska sướng quá vỗ tay đen đét, mặt đỏ như gấc.

Ông già đội cái mũ ba tai lên đầu, nhưng lại bỏ xuống ngay. Ông tới góc phòng đề những bình thánh, vung tay rất rộng làm dấu phép. Ông quì xuống ba lần làm lễ rồi đứng dậy đưa mắt nhìn cả nhà.

- Thôi được vậy bố con ta ở lại cả? Lạy Đức mẹ trời, xin người che chở cứu giúp chúng con? Tao ra tháo ngựa đây.

Anikey chạy sang. Vào đến trong nhà Melekhov, rất đỗi ngạc nhiên vì thấy mọi người đều tươi cười, vui như tết.

- Nhà ta có chuyện gì thế?

- Các ông - dắc nhà tôi nữa rồi? Daria trả lời thay tất cả mọi người.

- Hay quá! Thay đổi ý kiến rồi à?

- Chúng tôi nghĩ lại rồi! - Grigori miễn cưỡng nhe hai hàm răng trắng xanh hình móng ngựa, nháy mắt - Cái chết mình chẳng phải đâu mà tìm, tự nó biết chỗ mò đến thôi.

- Đến các ngài sĩ quan còn chúng tôi cũng phó mặc cho Chúa! - Anikey chạy ầm ầm ra thềm rồi lại chạy vụt qua bên cửa sổ hai chân như mọc thêm những cái móng ngựa.

Sông Đông Êm Đềm
Chương 134​

Những bản quân lệnh của Fomin đập phấp phới những dãy hàng rào ở Vosenskaia. Người ta chờ đợi Hồng quân kéo đến có thể bất cứ lúc nào. Trong khi đó bộ tư lệnh của Mặt trận miền Bắc vẫn đóng ở trấn Karginskaia, cách Vosenskaia ba mươi nhăm vec- xta.

Đêm mồng bốn tháng Giêng, chi đội quân Turkestan kéo đến Karginskaia và chi đội tiễu phạt của tên trung tá Roman Ladarev được điều cấp tốc từ trấn Ust- Belokaletvenskaia bộ tới đánh trung đoàn nổi loạn của Fomin theo đội hình hành quân.

Đáng là bọn lính Turkestan phải tấn công Vosenskaia từ ngày mồng năm. Trinh sát của chúng mò tới thôn Belogora.

Nhưng trận tấn công thực được. Những tên - dắc chạy khỏi trung đoàn Fomin cho biết rằng lực lượng lớn của Hồng quân nghỉ đêm ở thôn Gorokhovka và có mặt ở Vosenskaia vào ngày mồng năm.

° ° °

Krasnov bận đón những tên đại biểu đồng minh vừa tới Novocherkask, vì thế thử đánh Fomin bằng đòn cân não. dùng đường điện tín trực tiếp từ Novocherkask đến Vosenskaia gửi cho Fomin bức điện. Gã báo vụ đánh đánh lại rất lâu mấy tiếng "Vosenskaia, gửi Fomin" rồi truyền mấy dòng ngắn ngủi:

"Gửi Fomin ở Vosenskaia. Ta ra lệnh cho thượng sĩ Fomin hãy tỉnh ngộ và cùng trung đoàn trở về trận địa. Chi đội tiễu phạt xuất phát. Cưỡng lệnh bị án tử hình. Krasnov".

Dưới ánh ngọn đèn dầu hoả. Fomin phanh tà chiếc áo da ngắn đứng nhìn cái băng giấy mỏng đầy những điểm lấm tấm nâu chạy ngoằn ngoèo như con rắn dưới những ngón tay của gã báo vụ. vừa vừa phả vào gáy gã báo vụ làn hơi lạnh sặc sụa mùi rượu:

- Thế nào, nó bậy bạ gì đấy? Tỉnh ngộ à? Nó đánh hết chửa? Viết cho nó… Cái gì hử? Sao lại được? Tao ra lệnh, nếu tao lập tức moi nốt tim gan mề phổi của mày ra!

Thế là gã báo vụ đánh :

"Gửi ataman Krasnov ở Novocherkask. Cút mẹ mày . Fomin".

Tình hình Mặt trận miền Bắc trở nên đặc biệt phức tạp. Vì thế Krasnov quyết định thân chinh tới Karginskaia để từ đấy trực tiếp phóng "nắm tay tiễu phạt" ra đánh Fomin và chủ yếu là lấy lại tinh thần cho bọn - dắc dao động. Chính vì mục đích ấy mời mấy tên đại diện của đồng minh chuyến thăm mặt trận.

Ở làng Buturlinovka tổ chức lễ duyệt trung đoàn huân chương thánh Gioóc Gundorov vừa chiến đấu trở về. Duyệt binh xong, Krasnov tới đứng bên cạnh lá quân kỳ của trung đoàn. quay người sang bên phải, cất tiếng hô oang oang:

- Những ai phục vụ dưới quyền chỉ huy của tôi trong trung đoàn Mười tiến bước… bước!

Gần nửa quân số trung đoàn Gundorov bước lên phía trước. Krasnov bỏ chiếc mũ lông của xuống, hôn chéo miệng tên quản đứng gần nhất, tên nầy có tuổi nhưng tư thế còn rất hùng dũng. Tên quản đưa tay áo ca- pốt lên chùi bộ ria xén tỉa ngay ngắn, hoảng hốt trợn tròn hai con mắt, đứng đực ra như ngỗng ỉa. Krasnov hôn tất cả những tên lính và sĩ quan cũ trong trung đoàn của .

Bọn đại biểu của Đồng minh chẳng hiểu đầu đuôi ra sao cả, chúng kinh ngạc thầm với nhau. Nhưng chẳng mấy chốc vẻ mặt ngạc nhiên của chúng được thay bằng nụ cười mãn ý vì Krasnov tới trước mặt chúng và giải thích:

- Đây là những người hùng cùng tôi đánh quân Đức ở gần Neviska, quân Áo ở Bengiet và Komarov, góp phần vào chiến thắng chung của chúng ta đánh bại kẻ thù.

Hai bên vầng mặt trời treo lơ lửng ngay giữa đường, hai hàng cột dây thép ngũ sắc với những cái đai trắng đứng chết lặng như những tên lính gác hai bên hòm tiền. Gió đông- bắc lạnh buốt rúc lên như tiếng kèn trong những khu rừng, lao vùn vụt qua đồng cỏ lan rộng ra như những dòng phún thạch, đè rạp đầu và làm gãy những khoảng cỏ dại lồm xồm. Chiều ngày mồng sáu tháng giêng, lúc ánh hoàng hôn buông xuống sông Tria như tấm màn, Krasnov đến Karginskaia cùng hai sĩ quan quân đội hoàng gia Edwardt và Oncot, hai sĩ quan Pháp, đại uý Bactelo và trung uý Eclich. Bốn đại diện Đồng minh mặc những chiếc áo choàng dài bằng lông, đội chiếc mũ lông thỏ lồm xồm. Họ cười khà khà, so vai rụt cổ giậm giậm chân bước xe hơi xuống, mùi xì gà và mùi nước hoa Colone nồng nặc. Sau khi sưởi ấm và uống vài tách trà trong nhà lão phú thương Levotkin, mấy sĩ quan cùng với Krasnov và thiếu tướng Ivanov tư lệnh Mặt trận miền Bắc tới ngôi trường dùng làm địa điểm cho cuộc họp.

Krasnov rất lâu trước đám đông toàn là dân - dắc. Bọn nầy có vẻ e ngại đề phòng, nhưng vẫn chăm chú lắng nghe, thái độ rất tốt. Nhưng đến khi bắt đầu tả lại cách sống động "những hành động dã man của bọn Bolsevich" trong các trấn bị họ chiếm đóng từ mấy hàng cuối có người bực tức kêu lên trong làn khói thuốc lá xanh xanh:

- đúng thế đâu! - Ấn tượng từ nãy thế là tan ra mây khói.

Sáng hôm sau, Krasnov cùng mấy tên đại diện Đồng minh vội vã chuồn về Minlerovo.

Bộ tư lệnh Mặt trận miền Bắc cũng rút kém phần hấp tấp. Mãi đến chiều tối, bọn lính Turkestan còn sục sạo khắp trấn lùng bắt những gã - dắc chịu rút lui. Đêm hôm ấy kho đạn bị đốt. Mãi đến nửa đêm, đạn súng trường vẫn còn nổ ran như người ta đốt đống củi khổng lồ. Những phát đạn pháo nổ long trời như tiếng đá lở. Hôm sau, giữa lúc quảng trường cử hành lễ cầu kinh trước khi rút lui ngọn gò bên cạnh trấn Karginskaia bỗng có khẩu súng máy bắn ra như tiếng máy khâu. Đạn súng máy gõ trống mái nhà thờ như trận mưa đầu mùa xuân. Thế là tất cả mọi người chạy ùa ra đồng cỏ, còn trật tự gì nữa. Ladarev chỉ huy chi đội của cùng vài đơn vị - dắc định yểm hộ cho những tên rút lui, bọn bộ binh tản khai bố trí sau cái cối xay gió. Đại đội pháo 36 Karginskaia dưới quyền chỉ huy của viên đại uý Fedor Popop người Karginskaia, bắn với tốc độ nhanh vào các chiến sĩ Hồng quân tấn công, nhưng chẳng mấy chốc chúng thắng ngựa đánh bài chuồn. Còn bộ binh - dắc bị kỵ binh Hồng quân vu hồi từ phá thôn Latysev bao vây dồn tới vách khe núi, chém chết chừng ba mươi tên bô lão ở Karginskaia mà có kẻ gọi đùa là "Gaiđamác" 1.

--- ------ ------ ------ -------1 Chỉ những người Ukraina khởi nghĩa chống đế quốc Ba Lan từ thế kỷ 17 đến thế kỷ 18. Trong thời kỳ Nội chiến, chỉ loại kỵ binh đặc biệt của bọn phản động Ukraina (ND).