Sông Đông Êm Đềm
Chương 120​

Mãi đến thứ hai Miska Kosevoi và "Bồi" mới ra khỏi trấn Karginskaia. Sương mù sủi ngầu đồng cỏ, cuộn lên trong các khe núi, luồn xuống các vùng đất trũng, phủ kín những chỗ nhô ra từ các vách dốc đứng. Những nấm kurgan lên mờ mờ sau làn sương mù. Cun cút kêu ríu rít trong đám cỏ non. Mặt trăng bập bềnh trôi bầu trời cao ngất như đoá hoa sen nở hết trong cái đầm mọc đầy cỏ lác và bàng tử.

Hai người đến khi trời rạng. Chòm sao Đại tiểu hùng tinh mờ . Sương bắt đầu rơi. gần tới thôn Hạ Yablonovsky. Nhưng giữa lúc ấy, khi chỉ còn cách cái thôn nầy ba vec- xta, bọn - dắc đuổi kịp hai người đường xuống đồi. Sáu tên cưỡi ngựa lần theo vết chân, đuổi theo. Miska và "Bồi" chạy lao sang bên cạnh đường nhưng cỏ quá thấp, trăng lại sáng… Thế là hai người bị chúng tóm được và giải trở về. Cả đám chừng trăm xa- gien chẳng chẳng rằng. Sau đó đùng lên phát súng… "Bồi" loạng choạng, mỗi lúc nghiêng sang bên, như con ngựa sợ cái bóng của nó. Rồi "Bồi" ngả mà chỉ như nằm xuống cách vụng về, mặt rúc vào đám ngải cứu xanh xanh xám xám.

Miska thêm chừng năm phút, còn cảm thấy cơ thể mình nữa, hai tai ù lên, như có tiếng chuông, chân bước mặt đất khô mà cứ như thụt xuống bùn. Cuối cùng Miska hỏi:

- Sao chưa bắn , lũ chó đẻ? Còn làm khổ người ta gì nữa?

- . Nhưng im cái mồm! - - dắc giọng nhàng. - Thằng mu- gích bị khử rồi, nhưng cậu chúng tớ thương. Trong cuộc chiến tranh chống Đức cậu ở trung đoàn Mười hai à?

- Phải. Mười hai.

- Cậu lại về trung đoàn Mười hai thôi. Cậu còn trẻ. Mới lầm lỡ chút, chưa tai vạ gì lắm. Bọn mình chữa cho!

Ba ngày sau toà án quân dã chiến trấn Karginskaia "chữa" cho Miska . Hồi ấy toà án chỉ có hai hình thức trừng phạt là xử bắn và đánh bằng roi. Đối với những người bị tuyên án bắn ban đêm bọn - dắc lôi họ ra ngoài trấn, tới sau nấm kurgan Pertranuri, còn những người được coi là còn có hy vọng cải tạo chúng trừng trị bằng cách lấy roi quật trước công chúng bãi họp.

Hôm chủ nhật ấy, từ lúc sáng sớm, dân chúng vừa thấy chiếc ghế dài được kê ra giữa bãi là họ bắt đầu đổ tới. những bãi đông nghịt mà người ta còn đứng đầy các quầy hàng, những tấm ván kê bên các nhà kho, nóc các ngôi nhà và các cửa hiệu.

Kẻ đầu tiên bị đánh đòn là Alexandrov, con trai lão cố đạo ở Grachevskaia. chàng nổi tiếng là tay Bolsevich rất hăng, luận tội đáng bị xử bắn, nhưng bố lại là lão cố đạo tốt, được mọi người kính trọng, vì thế toà án chỉ quyết định đánh thằng con hai chục roi thôi. Người ta lột quần Alexandrov, rồi đặt chàng quần khố như thế nằm sấp chiếc ghế dài, hai tay bị trói bên dưới chiếc ghế. gã - dắc ngồi lên chân Alexandrov, hai gã nữa cầm hai bó nhánh liễu đứng hai bên. Bị đánh xong, Alexandrov phủ bụi bẩn người, kéo quần lên vái tứ phương, rồi mừng rơn vì thấy mình bị đem xử bắn lại cúi đầu chào lấy chào để và cám ơn:

- Xin cám ơn các cụ bô lão?

- Mặc quần lại cho cẩn thận ! - người trả lời.

Tiếng cười rộ lên khắp cái bãi họp, đến nỗi mấy chàng bị bắt ngồi ngay gần đấy, trong nhà kho, cũng phải cười.

Chiều theo lời tuyên án. Miska bị nện hai mươi roi. Nhưng cái đau vì bị làm nhục còn rát hơn cái đau vì ăn roi nhiều. Nhân dân cả trấn, già trẻ lớn bé đều giương mắt nhìn mình. Miska xốc chiếc quần ngựa, thiếu chút nữa oà lên khóc. bảo gã - dắc vừa đánh mình:

- chẳng còn ra thể thống gì nữa.

- Nhưng sao vậy?

- Đầu làm đít chịu. Nhục nhã suốt đời.

- sao, cái nhục phải là khó, nó làm cay mắt đâu - Gã - dắc kia an ủi Miska rồi như muốn làm vui lòng người bị trừng phạt, gã thêm - Kể ra cậu cũng là thằng cứng rắn đấy chứ: hai lần mình quật thẳng tay, định bắt cậu phải kêu lên… Nhưng sao mình cũng thấy rằng thằng thế nầy thể nào bắt nó kêu được. Hôm nọ bọn mình quật thằng, con ông cụ bĩnh cả ra quần. Cái thằng đến là yếu bụng yếu dạ.

Ngay hôm sau, chiếu theo lời tuyên án, Miska bị tống ra mặt trận.

Sau đó hai ngày, xác "Bồi" mới được chôn cất. Hai gã - dắc bị tên ataman phái đào cái huyệt nông hoen hoẻn rồi thõng chân xuống huyệt ngồi nghỉ, hút thuốc rất lâu.

- Đất chỗ nầy rắn khiếp, - gã .

- Rắn như thép ấy! Xưa nay có cày bao giờ đâu, lâu ngày lại càng rắn.

- Phải… cái thằng nầy được chỗ là đắc địa, ngay đỉnh… Gió lồng lộng, khô ráo, quang đãng… Chắc hẳn cũng lâu mới rữa đấy.

"Bồi" nằm áp mặt xuống lớp cỏ. Hai gã đưa mắt nhìn rồi đứng dậy:

- Lột ủng nó chứ?

- Còn sao nữa, đôi ủng của nó còn tốt đấy.

Hai gã đặt "Bồi" xuống huyệt theo đúng ghi thức của đạo Thiên chúa: đầu quay về hướng tây, rồi lấp chất đất đen chắc quánh lên.

- Dẫm thêm cho chặt nhé? - Gã còn trẻ thấy đắp được ngang huyệt bèn hỏi - Chẳng cần, thế nầy cũng được rồi, - Gã kia thở dài. - Khi nào các thiên sứ thổi kèn báo ngày phán xét cuối cùng, nó đứng dậy nhanh hơn.

Nửa tháng sau cỏ sa tiền và ngải cứu non mọc nấm mồ xíu. Yến mạch dại kết bông đó, sơn giới cũng nở những đám hoa vàng xum xuê ngay bên cạnh. Cỏ sông Đông rủ những đám lá mung lung như khói thuốc lá. Bạc hà, đại tái và châu quả toả hương thơm phức. Chẳng bao lâu từ cái thôn gần đấy có ông cụ đến bới cái hố đầu ngôi mộ, trồng cái cột bằng gỗ sồi mới bào và đặt lên đó cái bàn thờ có mái. Bên dưới cái mái che hình tam giác thấy ra trong bóng tối nét mặt hiền hậu đầy đau khổ của Đức mẹ và thành gỗ của cái mái có dòng chữ đen kẻ trau chuốt lắm bằng chữ Slavơ:

Năm loạn lạc con người đồi trụy,

em nhà chớ xử án nhau.

Ông cụ còn nữa nhưng cái miếu vẫn còn lại đồng cỏ. Cái vẻ đau thương của nó mãi mãi còn đập vào mắt những người bộ hay cưỡi ngựa qua, gây trong lòng họ nỗi buồn man mác.

Và sau đó, đến tháng Năm, có mấy con gà nước đến đánh nhau bên cái miếu, dẫm phẳng khoảng ngải cứu xanh lơ, làm nát cả đám cỏ mao rất dày chín bông: chúng đánh nhau để tranh nhau con mái, vì quyền sống, vì ái tình, vì sinh con đẻ cái. Nhưng chỉ ít lâu sau, cũng gần cái miếu ấy, dưới nấm đất, dưới bụi ngải cứu già lờm xờm, con gà nước cái đẻ chín quả trứng màu xanh lốm đốm, đẻ xong nó đem cả hơi ấm của mình ra ấp và xoè đôi cánh bóng nhoáng bảo vệ chín quả trứng ấy.

Sông Đông Êm Đềm
Chương 121​

Đến tháng Tư năm 1918 vùng sông Đông hoàn thành phân hoá lớn: bọn cựu chiến binh các khu miền Bắc: Khopesky, Ust- Medvedisky và phần Đông Thượng theo các đơn vị Hồng quân rút lui. Còn bọn - dắc các khu phía dưới truy kích họ, dồn họ về phía địa giới Quân khu.

Dân Khopesky theo Hồng quân gần hết, dân Ust- Medvedisk theo nửa, còn dân Đông Thượng chỉ theo số đáng. Mãi đến năm 1918, lịch sử mới dứt khoát tách rời dân miền với dân miền dưới. Nhưng mầm mống của phân hoá nầy có từ mấy trăm năm trước, hồi những người - dắc ít của ăn của để ở các khu miền Bắc, có những vùng đất màu mỡ ở ven biển Azov, cũng có những vườn nho, những khu săn bắn và đánh cá giàu có, thỉnh thoảng lại rời bỏ Cherkask, ngang ngạnh tràn vào những vùng đất của Đại Nga để cướp phá và trở thành dinh luỹ hết sức chắc chắn của tất cả các cuộc nổi loạn, từ Radin tới Xecat.

Ngay đến thời gian gần đây, trong khi toàn Quân khu chỉ ỉ phẫn nộ dưới bàn tay đàn áp của kẻ thống trị, người dân - dắc các khu công khai nổi lên bạo động, và dưới lãnh đạo của các ataman, họ làm lung lay nền tảng của ngai vàng: họ chiến đấu chống lại quân đội nhà vua, cướp những đoàn thuyền sông Đông, tràn sang vùng sông Vônga, kích động vùng Zaproroge bị đánh bại nổi dậy.

Đến cuối tháng Tư, Hồng quân phải bỏ hai phần ba vùng sông Đông. Sau khi mọi người thấy là cần phải thành lập chính quyền Quân khu, những tên chỉ huy các nhóm vũ trang chiến đấu ở miền Nam bèn đề nghị triệu tập hội nghị Cơ- rúc. Chúng quyết định đến ngày 28 tháng Tư triệu tập các uỷ viên Chính phủ lâm thời sông Đông cùng đại biểu các trấn và các đơn vị quân đội đến họp đại hội ở Novocherkask.

Thôn Tatarsky nhận được thông tin của ataman trấn Vosenskaia báo cho biết là ngày 22 tháng nầy ở Vosenskaia họp đại hội đại biểu nhân dân toàn trấn để bầu đại biểu họp Cơ- rúc Quân khu.

Miron Grigorievich Korsunov đọc tờ thông tri trước đại hội thôn. Thôn cử lão, lão Bogatyrev và ông Panteley Panteley Prokofievich cũng được bầu họp Cơ- rúc. Ngay hôm ấy ở Vosenskaia về và hôm sau quyết định cùng với thông gia lên Minlerovo để có thể tới Novocherkask kịp ngày (Grigorievich cần Minlerovo để mua dầu lửa, xà phòng và vài thứ khác cần dùng cho công việc trong nhà, nhân tiện lão cũng muốn kiếm chác chút ít bằng cách giúp lão Mokhov mua những cái rây và hợp kim babit 1 cho nhà máy xay).

Hai người ra lúc trời vừa rạng. Cặp ngựa huyền của Miron Grigorievich kéo chiếc xe bốn bánh chạy băng băng. Hai ông thông gia ngồi bên nhau trong cái thùng xe sơn hoa lòe loẹt. Sau khi xe chạy lên gò, câu chuyện mỗi lúc thêm mê mải. có quân Đức đóng ở Minlerovo, vì thế Miron Grigorievich khỏi có phần lo lắng. Lão hỏi:

- Thế nào, ông thông gia, quân Đức chúng nó có làm phiền gì chúng ta nhỉ? Cái quân ấy tồi tệ lắm đấy, tọng cho chúng nó cái gọng xe vào mồm!

- đâu, - Ông Panteley Prokofievich cho lão kia yên lòng. - Hôm kia bác Matvey Kasulin lên ấy về, có bảo là quân Đức nhát như cáy… Chúng nó sợ dám động đến người - dắc đâu!

- Ông nghĩ cũng hay đấy nhỉ! - Miron Grigorievich cười gằn sau chòm râu đỏ như lông cáo, nghịch nghịch lát cái roi ngựa có cái cán bằng gỗ đào. Rồi lão chuyển sang chuyện khác vì xem ra vững tâm - Ông nghĩ sao, chúng ta lập nên chính quyền như thế nào bấy giờ.

- Chúng ta chọn lấy vị ataman. người của chúng ta! người - dắc!

- Cầu Chúa cho được như thế! Các ông hãy cố chọn lấy người tốt nhất! Các ông tướng ấy, các ông phải sờ nắn xem xét kỹ, như bọn Di- gan chọn ngựa ấy. Chớ để lọt vào của vứt .

- Chúng ta lựa chọn. Vùng sông Đông nầy chưa đến nỗi thiếu những đầu óc thông minh.

- Phải đấy, phải đấy, ông thông gia thân mến ạ… Người thông minh cũng như những kẻ ngu xuẩn, họ mọc lên có cần phải gieo hạt đâu - Miron Grigorievich nheo nheo mắt, bộ mặt lấm tấm tàn hương của lão thoáng vẻ buồn. - Thằng Mitka nhà tôi, vốn là tôi cũng muốn lo cho nó nên thân nên người chút, cũng muốn nó học hành để làm sĩ quan, nhưng ngay đến trường tiểu học nhà chung nó cũng chẳng được tốt nghiệp, mới theo đuổi hơn năm trốn học rồi.

Hai người cùng lặng lát và cùng nghĩ tới mấy đứa con trai giờ phút nầy rong ruổi biết nơi đâu theo vết người Bolsevich. Chiếc xe chạy long lên như cơn sốt rét quãng đường mấp mô. Con ngựa huyền bên phải chợt đạp móng sau lên móng trước, những cái cá sắt chạy chưa mòn kêu lách cách. Thùng xe xóc mạnh. Hai ông thông gia ngồi sát sạt cứ cọ sườn vào nhau như hai con cá mùa đẻ trứng.

- Mấy thằng - dắc nhà chúng ta biết ở nơi nào nhỉ? - Ông Panteley Prokofievich thở dài.

- tiến dọc theo sông Khop. Thằng Fedot Kalmys vừa ở Kumyngienskaia về, con ngựa của nó bị giết. Nó có bảo hình như tiến quân tới thị trấn Chisanskaia phải.

Hai người lại nín lặng lát. Gió hiu hiu thổi, rùng cả lưng. Phía sau, bên kia sông Đông, những cánh rừng, những bãi cỏ, những cái hồ, những cánh đồng xơ xác cháy rực, lặng lẽ và huy hoàng dưới ánh mặt trời hồng hồng lúc bình minh như đống lửa. Ngọn đồi cát nằm thườn thượt như mảng mật vàng trong tầng tổ ong. Vài cái gò nhấp nhô hơi loáng áng đồng đen, nom như những cái bướn lạc đà Mùa xuân đến đều với muôn vật. Những cánh rừng màu ngọc lam thay bộ cánh xanh lá cây sẫm rất diêm dúa. Đồng cỏ bắt đầu nở hoa. Nước lũ rút để lại bãi cỏ hoang ven sông Đông vô số những vũng nước nhấp nhoáng. Nhưng sau mùa tuyết tan, trong vài cái khe dưới chân những khoảng dốc dứng, vẫn còn những đám tuyết nham nhở trắng loá cách rất khêu gợi, nằm áp lên mặt đất sét.

Hôm sau, lúc trời sắp hoàng hôn, hai người đến Minlerovo nghỉ đêm ở nhà người Ukraina quen biết, ngôi nhà được xây ngay cạnh bức tường nâu xịt của kho thóc cơ giới hoá. Sáng hôm sau, ăn sáng xong. Miron Grigorievich thắng ngựa vào xe để lên tiệm. Khi vượt qua đường sắt, lão gặp trở ngại gì nhưng đến đấy lần đầu tiên trong đời lão trông thấy mấy tên Đức. Ba tên Landsturm 2 chạy ra chặn đường lão. tên trong bọn vẫy tay gọi. Nó bé, có bộ râu màu hạt dẻ loăn xoăn đến mang tai.

Miron Grigorievich ghìm cương, nhay nhay cặp môi có vẻ lo lắng và chờ đợi. Ba tên Đức tiến lại gần. tên người Phổ cao lớn, béo tốt, cười nhe hàm răng trắng nhởn, bảo bạn nó.

- Đây là thằng - dắc chính cống nhé! Cậu xem, nó mặc cả đồng phục - dắc nữa kìa! Hoàn toàn chắc chắn là những thằng con trai nó nện nhau với chúng ta. Bọn mình hãy bắt sống nó, lôi về Berlin. Nó là vật triển lãm kỳ quặc bậc nhất đấy.

Chúng mình chỉ cần hai con ngựa của nó thôi. Còn nó mặc mẹ nó đằng nó? - Thằng cha có bộ râu màu hạt dẻ và hai tay như hai cái càng cua trả lời nhưng cười. Nó vòng tránh hai con ngựa, có vẻ sợ sợ, tới bên chiếc xe.

- Xuống xe ngay, lão già nầy. Chúng ta cần hai con ngựa của lão để chở số bột mì từ nhà máy xay kia ra ga. Nào, xuống xe ngay, tao bảo kìa! Mày đến chỗ quan tư lệnh mà lĩnh lại ngựa. - Thằng Đức đưa mắt về phía nhà máy xay và giơ tay ra hiệu bảo Miron Grigorievich xuống xe, ý nghĩa các cử chỉ, điệu bộ của nó hoàn toàn ràng.

Hai tên kia bỏ về phía nhà máy xay, vừa vừa ngoái đầu lại cười. Mặt Miron Grigorievich đỏ lên với những đám vàng vàng xám xám. Lão buộc dây cương vào thành gỗ ngang trước thùng xe, nhảy rất nhàng từ xe xuống rồi tới trước hai con ngựa.

"Ông thông gia lại có ở đây, - lão thoáng nghĩ và lạnh toát cả người. - Đến bị chúng nó lấy mất ngựa thôi? Chao ôi, bỏ mẹ rồi? ma dẫn lối quỉ đưa đường mình tới đây?"

Tên Đức mím chặt môi, nắm tay áo Miron Grigorievich, ra hiệu bảo lão ra nhà máy xay.

- Buông ra! - Miron Grigorievich nhô người về phía trước, mặt càng tái thêm. - Đừng có động vào tao? Tao để cho lấy ngựa đâu?

Nghe giọng , thằng Đức cũng đoán được ý nghĩa của câu trả lời. Nó bất thần nhe những cái răng trắng xanh nom hết sức hung tợn, đồng tử hai con mắt nó nở to đầy vẻ đe doạ, giọng nó choang choang như muốn bắt đối phương tuân lệnh ngay. Nó quơ tay lên dây da cây súng trường đeo vai, nhưng ngay trong nháy mắt. Miron Grigorievich chợt sống lại thời trai tráng của lão: gần như cần vung tay, lão quạng luôn cho thằng cha cái đánh hự vào quai hàm, quả đấm xứng đáng với nhà quyền thủ. Miếng đòn đó làm cho đầu thằng Đức ngật ra sau, rắc cái, dây mũ sắt đứt dưới cằm đánh phựt. Nó ngã sóng soài rồi vừa cố nhỏm dậy vừa nhổ trong miệng ra cục máu đặc màu tiết dê. Miron Grigorievich bồi luôn cho nó quả nữa, lần nầy vào gáy, rồi lấm lét nhìn ra bốn phía và cúi xuống giật phắt khẩu súng trường. Trong giây phút ấy, đầu óc lão hoạt động nhanh nhạy và sáng suốt lạ lùng. Lúc quay ngựa, lão biết rằng thể bị thằng Đức bắn vào lưng mình nữa, nhưng chỉ sợ có những tên lính gác đứng sau dãy hàng rào bên kia đường sắt hay đường nhìn thấy.

Ngay trong các cuộc đua ngựa, cặp ngựa huyền nầy cũng chưa từng phi nước đại điên cuồng như thế nầy bao giờ? Ngay trong những buổi đón dâu, bốn cái bánh xe cũng chưa từng quay tít như thế nầy bao giờ! "Lạy Chúa tôi, lạy Chúa tôi? Nhân danh Đức chúa cha!" - Miron Grigorievich lẩm nhẩm trong bụng, chiếc roi quất liên hồi xuống lưng hai con ngựa. Cái tính tham lam keo kiệt bẩm sinh thiếu chút nữa làm lão mất mạng: lão định quay về chỗ trọ lấy tấm thảm đắp chân còn để lại đấy, nhưng lý trí vẫn chiếm phần thắng, vì thế lão lại cho xe chạy hướng khác. Lão thúc ngựa phi như bay hai mươi vec- xta tới làng Orekhovaya. Về sau, lão có kể lại rằng lần ấy lão đánh xe nhanh hơn cả nhà tiên tri Ilia chiếc xe của ngài 3. Đến Orekhovaya lão vào ngay nhà người Ukraina quen biết, rồi trong lúc vẫn chưa hoàn hồn, lão kể đầu đuôi câu chuyện cho chủ nhà nghe và xin người ấy giấu hộ cả người lẫn ngựa. Người dân Ukraina giấu có giấu, nhưng vẫn dặn trước:

- Tôi giấu cho ông, nhưng nếu chúng tra khảo nhiều quá tôi khai đấy, vì ông Grigorievich ạ, lợi lộc gì mà cắn răng chịu khổ? Chúng nó đốt nhà, trói tôi, và tròng cái vòng thòng lọng vào cổ tôi cho mà xem!

- Ông bạn thân mến ơi, ông cứ làm ơn giúp tôi trốn ! Rồi ông muốn gì tôi cũng xin tạ ơn ông! Chỉ cần ông cứu tôi khỏi chết, cho tôi nấp kín vào chỗ nào đó, tôi xin lùa đến đây cả đàn cừu! chục con cừu hạng nhất tôi cũng tiếc đâu! - Miron Grigorievich vừa đánh xe vào dưới mái hiên nhà kho vừa năn nỉ hứa hẹn.

Lão sợ bị đuổi hơn là sợ chết. Lão ở lại nhà người Ukraina đến lúc hoàng hôn, trời vừa sâm sẩm là chuồn thẳng mạch. Lão cho ngựa phi như điên suốt chặng đường từ Orekhovaya về. Cả hai con ngựa đều sủi mồ hôi như bọt xà phòng. Chiếc xe chạy long lên ghê quá các nan hoa quay nhoang nhoáng, còn phân biệt được cái nào với cái nào. Mãi khi về gần tới thôn Hạ Yablonovsky lão mới hoàn hồn. Lúc xe chưa chạy vào trong thôn, lão lấy khẩu súng trường cướp được giấu dưới chỗ ngồi, ngắm nghía cái dây da mặt trong có ghi đầy những chữ bằng bút chì hoá học. Lão "À hà" tiếng, nhõm cả người:

- Thế nào, chúng mầy có đuổi được hay , lũ quỷ ranh kia? Bản lĩnh của chúng mầy là hạng bét!

Nhưng lão đâu có đem con cừu nào đến biếu người Ukraina kia. Mùa thu năm ấy, lão có dịp qua đấy, thấy người chủ nhà nhìn mình vẻ chờ đợi, bèn .

- Cừu nhà chúng tôi chết sạch rồi. Nuôi cái giống ấy chẳng ăn thua gì… Nhưng đây có ít lê vườn nhà, tôi đem biếu ông để cảm tạ lòng tốt của ông! - Lão đổ xe xuống chừng hai mera 4 những trái lê nẫu đường, rồi vừa vừa đưa cặp mắt giảo quyệt nhìn ra chỗ khác - Lê nhà chúng tôi ngon và ngọt… lê chín cây đấy - Lão xong từ biệt về ngay.

Trong lúc Miron Grigorievich phóng xe chuồn khỏi Minlerovo, ông thông gia của lão tới nhà ga. tên sĩ quan Đức còn trẻ ký vào giấy thông hành, hỏi ông Panteley Prokofievich vài câu qua thông ngôn, rồi vừa châm điếu xì gà rẻ tiền, vừa giọng kẻ cả:

- Ông lên xe , nhưng ông hãy nhớ rằng các ông cần phải có Chính phủ khôn ngoan mới được. Các ông bầu ra tổng thống cũng được, ông vua cũng được, nhưng phải với điều kiện là người đó được thiếu đầu óc sáng suốt để quản lý quốc gia và phải biết tiến hành chính sách trung thực đối với nước chúng tôi.

Ông Panteley Prokofievich nhìn tên Đức bằng cặp mắt khá hằn học. Ông muốn bắt chuyện với nên vừa nhận được giấy thông hành là ra lấy vé ngay.

Ở Novocherkask ông rất ngạc nhiên biết bọn sĩ quan trẻ vỡ tổ đâu ra mà nhiều thế, chúng kéo đàn kéo lũ lượn phố, dạo chơi với các tiểu thư, lại lăng xăng gần dinh ataman và toà nhà của pháp viện là nơi Cơ- rúc họp đại hội.

Tại nhà ký túc của các đại biểu, ông Panteley Prokofievich gặp vài người cùng trấn và người quen ở trấn Elanskaia. Phần lớn các đại biểu là binh sĩ và dân thường, bọn sĩ quan thấy có nhiều, vẻn vẹn chỉ được vài chục tên, đại diện cho giới trí thức các trấn. Mọi người bàn ra tán vào cách thiếu tin tưởng về chuyện bầu chính quyền Quân khu. Nhưng chỉ có điều ràng là dứt khoát phải bầu lấy ataman. Các đại biểu nêu tên vài viên tướng - dắc có uy tín, trao đổi ý kiến về những kẻ ứng cử.

Tối hôm mới đến, sau khi uống trà, ông Panteley Prokofievich về phòng ông, ngồi ăn ít đồ nguội mang từ nhà . Ông gỡ khoanh cá chép khô, cắt bánh mì. Hai đại biểu trấn Migadinskaia lại chơi với ông, ngoài ra còn đến thêm vài người nữa. Câu chuyện mở đầu bằng tình hình ngoài mặt trận, rồi dần dần chuyển sang chuyện bầu chính quyền.

- thể kiếm đâu ra người tốt hơn ông Kaledin vừa mồ yên mả đẹp, cầu cho ông ấy được hưởng phúc nơi thiên đường? - đại biểu có bộ mặt xám xịt, người trấn Migulinskaia thở dài .

- Có lẽ thế đấy, - lão người trấn Elanskaia cũng đồng ý.

viên thượng uý đại biểu của trấn Besegenevskaia có mặt trong câu chuyện thấy thế bèn phát biểu, giọng thiếu vẻ sôi nổi.

- Sao lại kiếm được người xứng đáng? Sao các vị lại thế? Còn tướng Krasnov sao?

- Krasnov nào thế?

- Sao lại phải hỏi Krasnov 5 nào? Các vị hỏi thế mà biết thẹn hay sao? vị tướng trứ danh, tư lệnh Quân đoàn kỵ binh số ba, người rất khôn ngoan, được thưởng Huân chương thánh Gióoc, nhà chiến lược đại tài đấy?

Lời phát biểu say sưa, cảm động đến nghẹn ngào của viên thượng uý làm gã đại diện của đơn vị ngoài mặt trận tức điên lên:

- Còn tôi tôi xin cho các vị hay: chúng tôi cũng biết thiên tài của ông ấy lắm rồi? Chẳng qua là ông tướng hạng bét! Trong chiến tranh chống Đức, bản lĩnh của ông ta biểu khá đầy đủ! Nếu có cách mạng cũng đến lẹt đẹt với cái cấp lữ đoàn trưởng!

- Nầy ông bạn thân mến, ông chưa được hiểu về tướng quân Krasnov mà lại có thể năng như vậy? Hơn nữa, tại sao ông lại dám dùng những lời lẽ như thế để chỉ trích vị tướng mà tất cả mọi người đều tôn kính? Xem ra ông quên rằng ông chỉ là gã - dắc lính trơn.

Viên thượng uý rít răng ra những lời lạnh như băng miệt thị cách thương tiếc như thế, làm cho gã - dắc kia luống cuống, hoảng lên, phải nén giận lúng búng:

- Bẩm quan lớn, tôi chỉ muốn rằng chính tôi lính dưới quyền tướng quân Krasnov. mặt trận áo, chính tướng quân làm trung đoàn chúng tôi đâm đầu vào hàng rào dây thép gai? Vì thế chúng tôi coi tướng quân là ông tướng hạng bét? Ngoài chuyện đó ra tướng quân như thế nào ai mà biết được… Cũng có thể là hoàn toàn phải như thế…

- Thế người ta đem Huân chương thánh Gióoc tặng cho ông ấy làm gì? Đồ ngu! - Ông Panteley Prokofievich hóc cái xương cá ho sặc lên hồi rồi cũng xông vào mắng nhiếc chàng ở mặt trận về - Các cứ giữ khư khư trong đầu óc mình mớ tư tưởng ngu xuẩn, bạ ai các cũng chửi, ai các cũng coi là tốt… Cái kiểu gì mà lại như vậy? Nếu các ít lời chút đến nỗi có chuyện đổ vỡ như bây giờ. Nếu cũng thông minh hơn được nhiều. Chỉ được cái trò chó sủa trăng!

Các đại biểu ở Novocherkask và các vùng dưới đều hết sức ủng hộ Krasnov. Viên tướng đeo huân chương thánh Gióoc nầy rất hợp ý bọn bô lão. Nhiều lão chịu quyền chỉ huy của trong cuộc chiến tranh với Nhật. Quá khứ của Krasnov cũng làm mê mẩn tâm thần bọn sĩ quan: sĩ quan đơn vị ngự lâm, xuất thân trong giới thượng lưu, vị tướng có trình độ học vấn cao, trước kia từng phục vụ trong hoàng cung, tham gia đoàn hộ giá hoàng đế. Đối với giới trí thức tự do có điều thoả mãn họ là Krasnov những là viên tướng, tay vũ biền quẩn quanh với những phương pháp huấn luyện và chỉ huy khắc nghiệt, mà dù sao cũng còn là nhà văn, có những truyện ngắn viết về sinh hoạt của giới sĩ quan đăng trong phụ trương của tờ "Niva" xưa kia từng có người thích đọc. Mà là nhà văn tất nhiên là con người có văn hoá.

Ở nhà ký túc, người ta tích cực vận động ủng hộ Krasnov. Tên tuổi các tướng lĩnh khác đều mờ nhạt bên cạnh cái tên của . Về African Bogaevsky những tên sĩ quan trung thành với Krasnov thầm truyền những tin đồn rằng Bogaevsky vốn là bạn nối khố của Denikin, vì thế nếu bầu Bogaevsky làm ataman hễ tiêu diệt được người Bolsevich, tiến vào Moskva là tất cả đặc quyền và quyền tự trị của người - dắc đều đời nhà ma.

Nhưng ngay Krasnov cũng khỏi có những kẻ phản đối. gã đại biểu là giáo viên cố bôi tro trát trấu lên tên tuổi của viên tướng, nhưng thu được kết quả. Gã chạy lăng xăng khắp các phòng đại biểu, dùng giọng hiểm độc, vo ve như con muỗi bên những cái tai lông lá của bọn - dắc.

- Krasnov ấy à? Tướng tướng vô tài, mà nhà văn nhà văn vứt . cái thùng rỗng chốn cung đình, kẻ liếm gót. Có thể ông ta là con người vừa muốn lôi kéo các phần tử tư bản dân tộc, lại vừa muốn có cái thanh danh là theo chủ nghĩa dân chủ. Rồi các ngài xem, hễ có kẻ nào muốn mua là ông ta bán rẻ ngay vùng sông Đông! kẻ tiểu nhân. Tài chính trị của ông ta chỉ là con số . Phải bầu Ageev mới được! Ageev lại hoàn toàn là chuyện khác.

Nhưng chàng giáo viên nầy chẳng thu được kết quả gì. Đến ngày mồng tháng Năm, khi Cơ- rúc họp đến ngày thứ ba nghe thấy những tiếng hò la:

- Xin mời tướng quân Krasnov!

- Xin ngài làm ơn…

- Chúng tôi hết sức thành tâm…

- Xin mời ngài!

- Ngài là niềm tự hào của chúng tôi!

- Mời tướng quân lên cho chúng tôi về cuộc sống nay?

Khắp căn phòng họp rộng thênh thang rộn hẳn lên. Bọn sĩ quan vỗ tay, tiếng vỗ trầm trầm. Bọn - dắc thấy thế cũng ngượng nghịu bắt chước khẽ vỗ lộp bộp. Song những bàn tay đen đủi da như bị thuộc cứng vì lao động, chỉ vỗ lên những tiếng khô khan, nghe như tiếng nứt rạn, có thể là rất khó nghe, khác hẳn tiếng nhạc êm tai phát ra từ những bàn tay chau chuốt, mịn như đệm bông của các vị tiểu thư, các bà quí phái, các ngài sĩ quan, các cậu sinh viên đứng đầy hành lang và các lối .

Đến khi viên tướng đẹp lão, cao lớn có tuổi mà người vẫn còn cân đối, hùng dũng bước lên sân khấu như trong khi duyệt binh, toàn hội trường đều vỗ tay như sấm và gầm lên từng đợt. mặc chiếc áo quân phục đeo nhằng nhịt cơ man nào huân chương, huy chương, ngù vai cùng mọi cái gì khác đặc trưng cho cấp tướng.

Tiếng vỗ tay mỗi lúc to rồi chuyển thành những tiếng hô vang dậy. Tinh thần hân hoan phấn khởi lan khắp các hàng đại biểu như trận bão. Nhiều người nhìn thấy cái uy vũ của thời đế chế lờ mờ ra trong viên tướng có bộ mặt bồi hồi xúc động đứng với tư thế như người trong tranh nầy.

Ông Panteley Prokofievich cảm động chảy nước mắt và cứ hỉ mũi vào chiếc khăn tay màu đỏ rút ra từ trong chiếc mũ cát- két.

"Đây mới là ông tướng ra ông tướng. Vừa nhìn cái biết ngay là nhân vật vĩ đại rồi! Nom cứ như là hoàng đế ấy, cả đến tướng mạo cũng y hệt. Có cái gì đến là giống mồ ma đức Alexandr!" - Ông nghĩ thầm như thế trong khi xúc động ngắm Krasnov đứng sát dãy đèn đặt ở ngay viền trước sâu khấu.

Tuy lấy tên là "Cơ- rúc cứu nguy sông Đông", nhưng Cơ- rúc lần nầy họp chẳng có chút gì vội vã. Theo lời đề nghị của viên chủ tịch Cơ- rúc là đại uý Ianov, đại hội thông qua nghị quyết về việc đeo lon cùng tất cả các phù hiệu quân hàm. Krasnov lên phát biểu bài rất đặc sắc, sắp xếp rất khéo léo. Bằng giọng đầy nhiệt tình, về "Nước Nga bị quân Bolsevich lăng nhục", về " hùng cường trước kia" của nước Nga, về vận mệnh của vùng sông Đông.

phác ra những nét chính của tình thế nay, đả động đôi chút tới chiếm đóng của quân Đức, và cuối cùng khi say sưa về cuộc sống độc lập của Quân khu sông Đông sau khi người Bolsevich bị đánh bại, hội trường ầm ầm tỏ ý đồng tình.

- Cơ- rúc Quân khu có đầy đủ quyền lực nắm chính quyền ở quân khu sông Đông! Người - dắc được cách mạng giải phóng khôi phục lại toàn bộ nếp sống cổ truyền tốt đẹp của người - dắc, và cũng như tổ tiên chúng ta xưa kia, chúng ta to, kiên quyết: "Kính chào Hoàng đế Trắng, xin ngài cứ ở trong cái thành Moskva bằng đá của ngài, còn chúng tôi, những người - dắc, chúng tôi cứ ở sông Đông êm đềm!"

Ngày mồng ba tháng Năm, trong buổi họp tối, thiếu tướng Krasnov được bầu làm ataman Quân khu với trăm linh bảy phiếu thuận, ba mươi phiếu chống và mười phiếu trắng. nhận ngay chiếc gậy ataman trong tay viên đại uý chủ tịch Cơ- rúc Quân khu mà còn đặt điều kiện: trước hết phải thông qua các điều luật cơ bản mà đề ra với Cơ- rúc và trao cho quyền hành vô hạn trong cương vị ataman.

- Đất nước chúng ta tới bước diệt vong! Tôi chỉ nhận chiếc gậy ataman với điều kiện ataman được tuyệt đối tin tưởng.

Các tình huống nay đòi hỏi phải làm việc với đầy đủ tín tâm và với ý thức hân hoan trước nhiệm vụ hoàn thành, khi người ta biết rằng Cơ- rúc, cơ quan tối cao, lên ý chí của vùng sông Đông, tín nhiệm mình, khi sắp định ra những tiêu chuẩn pháp trị vững vàng, chắc chắn, trái hẳn vớl cái thói hỗn loạn vô Chính phủ của bọn Bolsevich.

Các điều luật mà Krasnov kiến nghị chỉ là những điều luật của đế quốc Nga được thay hình đổi dạng vội vã và có sửa chữa chút ít. Làm gì mà Cơ- rúc chẳng thông qua! Các đại biểu vui vẻ chấp thuận. Tất cả đều nhắc nhở thời xưa, ngay đến lá cờ được cải lại cách vụng về: ba cái băng nằm ngang màu lam, màu đỏ và màu vàng (dân - dắc, dân ngụ cư, dân Kalmys), chỉ có quốc huy là bị thay đổi hẳn chiều theo tinh thần - dắc thay cho con đại bàng hai đầu hung dữ cánh vươn móng duỗi, người ta vẽ gã - dắc trần như nhộng đội mũ lông, đeo gươm súng và toàn bộ vũ trang cưỡi thùng rượu.

tên đại biểu đầu óc giản đơn, chuyên xu nịnh, khúm núm nêu câu hỏi:

- Có lẽ trong số các điều luật cơ bản vừa được thông qua, quan lớn còn đề nghị thay đổi hoặc sửa chữa điều gì nữa chăng?

Krasnov mỉm nụ cười khoan dung, quyết định đùa câu. nhìn khắp lượt bọn uỷ viên Cơ- rúc cách đầy hứa hẹn rồi bằng cái giọng của kẻ quen được tất cả mọi người nuông chiều:

- Có thể lắm. Mấy điều bốn mươi tám, bốn mươi chín và năm mươi về quốc kỳ, quốc trưng và quốc ca. Các ngài có thể đề ra cho tôi bất kỳ lá cờ nào, ngoài lá cờ đỏ, bất kỳ kiểu quốc trưng nào ngoài ngôi sao năm cánh của bọn Do Thái hay phù hiệu nào khác của bọn Tam điểm 6, và bất kỳ bài quốc ca nào ngoài bài "Quốc tế ca".

Cơ- rúc vừa cười vừa thông qua các điều luật cơ bản. Và sau đó câu đùa của ngài ataman còn được truyền miệng trong thời gian rất lâu.

Ngày mồng năm tháng Năm, Cơ- rúc giải tán. Mấy bài diễn văn cuối cùng được phát biểu nốt. Viên đại tá Denisov, cánh tay phải của Krasnov, tư lệnh Binh đoàn miền Nam, lên hứa rằng trong thời gian hết sức ngắn, nhổ rễ xong cuộc phiến loạn Bolsevich. Bọn uỷ viên Cơ- rúc ra về, yên tâm và sung sướng trước việc bầu ataman tiến hành có kết quả cũng như những tin nhận được từ mặt trận.

Ông Panteley Prokofievich rời khỏi thủ phủ Quân khu sông Đông ra về, trong lòng bồi hồi xúc động, niềm hân hoan bên trong chỉ muốn nổ tung ra. Ông tin như đinh đóng cột rằng chiếc gậy ataman được trao tay người đáng tin cậy, chẳng bao lâu nữa người Bolsevich bị đánh bại và hai đứa con trai ông lại được quay về với công việc đồng áng. Ông già ngồi bên cửa sổ toa xe, hai khuỷu tay tì chiếc bàn con, trong tai còn văng vẳng những dư như từ biệt của bài quốc ca sông Đông, lời ca đầy sinh khí thấm tới đáy lòng ông, và ông có cảm tưởng như quả "sông Đông êm đềm, sông Đông chính giáo" "ầm ầm chuyển động, sóng cuộn ào ào.

Nhưng tàu vừa chạy ra khỏi Novocherkask được vài vec- xta, ông Panteley Prokofievich nhìn qua cửa sổ thấy những tiền tiêu của bọn kỵ binh Bavaria. nhóm kỵ binh Đức cho ngựa chạy hai bên đường sắt, tiến từ phía trước đoàn tàu tới. Chúng gù gù cái lưng ngồi yên cách rất bình an vô , những con ngựa béo tốt, mông to bè bè, ve vẩy những cái đuôi cắt ngắn cũn, lông ngựa loáng nhoáng dưới ánh nắng chói chang. Ông Panteley Prokofievich ngả hẳn người về phía trước, cong bên lông mày lên nom hết sức đau khổ, nhìn những vó ngựa của quân Đức nhún nhảy dày xéo lên mảnh đất - dắc với dáng vẻ của nhủng kẻ chiến thắng. Ông xoay cái lưng cánh phản ra cửa sồ, gù hẳn xuống và cứ gục đầu như thế rất lâu mà thở phì phì.

--- ------ ------ ------ -------

1 Hợp kim đồng, kẽm, thiếc dùng để giảm mức hao mòn Mazarin sát cho các trục.

2 loại dân quân theo chế độ quân dịch trước kia của người Đức (ND).

3 Theo Kinh thánh, Ilia là nhà tiên tri Israel, được Đức chúa trời trao cho sứ mệnh khuyên dân Israel đừng theo tà đạo. Làm nhiều phép mầu. Sau bị nữ hoàng nước đó hành hạ, phải chạy ra xa mạc, cuối cùng cười chiếc xe phụt lửa bay lên trời (ND).

4 mera bằng 26, 24 lít (ND).

5 Krasnov (1869 - 1947) viên tướng của Nga hoàng. Tháng 5- 1915 làm ataman Quân khu sông Đông, dựa vào quân Đức chiếm đóng để đàn áp cách mạng. Năm 1919 chạy sang Đức, sau trở thành gián điệp của Hitle. 1947 bị Toà án tối cao của Liên Xô kết án treo cổ (ND).

6 cuộc vận động tôn giáo, chính trị trong thế kỷ 18 dưới hình thức tổ chức quốc tế bí mật với những nghi thức mê tín và mục đích "hoàn thiện đạo đức", xây dựng "những tôn giáo đường của việc thiện" (do đó mới có cái tên Pháp là francs macons (những người thợ nề tự do) (ND).

Sông Đông Êm Đềm
Chương 122​

Từng đoàn tàu sơn đỏ xuất phát từ vùng sông Đông chạy xuyên qua Ukraina, chở về Đức bột mì, trứng, bơ, bò. Những tên lính Đức đứng ở đầu các toa xe với những chiếc mũ nồi, những chiếc áo quân phục ngắn màu xanh xám, lưỡi lê cắm sẵn đầu súng. Những đôi ủng da màu vàng rất tốt của quân Đức, với những cái đế đóng cá sắt, đầm phẳng những con đường của vùng sông Đông.

Bọn kỵ binh Bavaria dắt ngựa ra sông Đông uống nước… Trong khi đó ở vùng giáp ranh với Ukraina, những gã thanh niên - dắc vừa được huấn luyện ở Pécxianovca, gần Novocherkask, bị gọi ra lính để đánh nhau với bè lũ Petliura 1 Gần nửa Trung đoàn - dắc sông Đông số 12 vừa được tổ chức lại nằm lại ở gần Starobensk để dành giật cho Quân khu mẫu đất thừa lãnh thổ Ukraina.

miền Bắc, trấn Ust- Medvedskaia luôn luôn bị truyền từ tay nọ sang tay kia, chi đội Hồng quân - dắc tràn tới từ các thôn của các trấn Gladunovskaia, Novo- Alexandrovskaia, Kumyngienskaia Xcurisenskaia cùng những trấn khác vừa đánh chiếm được nó tiếng đồng hồ sau họ bị chi đội du kích Bạch vệ của tên sĩ quan Alekseev đánh bật ra, và các phố thấp thoáng những chiếc áo ca- pốt của bọn học sinh trung học, học sinh trường thực nghiệp và trường thầy dòng là thành phần cốt cán của chi đội Bạch vệ nầy.

Quân - dắc Đông Thượng tiến dần từng chặng về phía Bắc, từ trấn nọ qua trấn kia, Hồng quân rút lui về phía địa giới tỉnh Saratov, bỏ lại gần toàn bộ khu Khopesky. Đến cuối mùa hạ, quân đội vùng sông Đông, gồm những tên - dắc đủ các lứa tuổi, chỉ cần cầm nổi cây súng, tiến tới các địa giới. Được tổ chức lại đường tiến quân, được bổ sung thêm bằng những tên sĩ quan được điều từ Novocherkask, nom nó đại khái có vẻ quân đội : các đội dân quân ít người do các trấn điều được biên chế hỗn hợp với nhau; các trung đoàn chính qui cũ được khôi phục lại với những tên quan binh cũ còn sống sót sau chiến tranh chống Đức; các trung đoàn được ghép lại thành sư đoàn; trong các ban chỉ huy, những tên đại tá già kinh nghiệm thay thế bọn thiếu uý, các cấp thủ trưởng cũng dần dần được thay đổi.

Đến cuối mùa hạ, các đơn vị chiến đấu thành lập với các đại đội - dắc của mấy trăm Migulinskaia, Meskovskaia, Kazanskaia và Sumilinskaia, theo lệnh tên thiếu tướng Alferov vượt địa giới vùng sông Đông, rồi sau khi chiếm Doneskskoie, làng đầu tiên thuộc địa phận tỉnh Voronezskaia, chúng bao vây huyện lỵ Bogutra.

bốn ngày liền, đại đội - dắc thôn Tatarsky dưới quyền chỉ huy của Petro Melekhov vượt qua thôn và trấn để tiến về phía Bắc của khu Ust- Medvedisky. Ở nơi nào đó bên phải họ, Hồng quân vội vã rút lui ra đường sắt, chịu nghênh chiến lần nào. Suốt thời gian đó, bọn - dắc thôn Tatarsky hề thấy bóng vía địch đâu cả. Các chặng hành quân cũng dài. Tuy ước hẹn gì với nhau, nhưng Petro cùng các gã - dắc khác đều quyết định rằng tội vạ gì mà vội vã đâm đầu tìm cái chết vì thế mỗi ngày họ chỉ để lại sau lưng ba chục vec- xta là cùng.

Đến ngày thứ năm họ tiến vào địa hạt trấn Kumyngienskaia. Họ vượt sông Khop ở thôn Didunkov. Muỗi nhắt rùng rùng bay lơ lửng đồng cỏ như tấm màn the, tiếng vo vo rất thanh rung lên trong tai mỗi lúc to. Hàng triệu triệu con muỗi lúc nhúc lượn tròn cách mù quáng, chui cả vào tai vào mắt người và ngựa. Những con ngựa tức tối, chốc chốc lại hắt hơi, còn bọn - dắc vung tay loạn xạ để xua muỗi, thuốc lá nhà trồng tha hồ đem ra mà hun khói.

- Đùa kiểu gì mà lạ, con muỗi khốn kiếp nầy! - Khristonhia đưa tay áo lên chùi nước mắt kêu lên.

- Sao thế, bị nó lọt vào mắt à? - Grigori mỉm cười hỏi.

- Đốt cả vào mắt. Chưa biết chừng muỗi độc đấy, con quỉ dữ!

Khristonhia giương cái mí mắt đỏ rực, đưa ngón tay sần sùi lên sờ vào trong con mắt, rồi chẩu môi, dụi mãi mu bàn tay lên mắt.

Grigori cho ngựa bên cạnh Khristonhia. Từ hôm lên đường hai người vẫn cùng với nhau. Nhập bọn với họ có thêm Anikey. Thời gian gần đây chàng nầy đẫy ra, vì thế nom càng giống đàn bà.

Quân số được đủ đại đội. Tên quản Latysev đến lấy vợ ở thôn Tatarsky làm đội phó cho Petro. Grigori chỉ huy trung đội. Những gã trong trung đội của chàng gần như toàn là dân nửa dưới thôn: Khristonhia, Anikey, Fedot Bodovskov, Marchin Samin, Ivan Tomilin, gã Borsev lêu đêu như cây sào và gã Dakha Korolev nặng nề phục phịch như con gấu, Prokho Zykov, gã Merkulov nòi Digan, Epifan Marsaev, Egor Sinilin và chừng mười lăm gã thanh niên cùng tuổi tác.

Trung đội trưởng trung đội hai là Nicolai Kosevoi, trung đội ba do Yakov Koloveydin chỉ huy, còn trung đội bốn trung đội trưởng là Mitka Korsunov. Sau vụ hành quyết Pochenkov, Mitka được tên tướng Alferov đề bạt ngay lên cấp thượng sĩ.

Đại đội cho ngựa chạy nước kiệu đặc biệt dừng đồng cỏ. Con đường lượn vòng những cái đầm lầy nước, trườn xuống cái khe mọc đầy lau sậy non và liễu rồi bò ngoằn ngoèo đồng cỏ.

Trong mấy hàng cuối, Yakov "Móng lừa" cười khề khề bằng giọng trầm. Andrinsca Kasulin hoà theo bằng giọng nam cao. Thằng cha nầy cũng kiếm được cái lon hạ sĩ nhờ có máu của những người bạn chiến đấu của Pochenkov.

Petro Melekhov cho ngựa chạy bên cạnh hàng quân cùng với Latysev. Hai gã khẽ với nhau biết những gì. Latysev nghịch nghịch cái dây ngù mới của thanh gươm. Petro đưa tay trái ra vuốt lông và gãi gãi khoảng giữa hai tai con ngựa. nụ cười nở khuôn mặt phúng phính của Latysev, dưới hàng ria thưa thớt nhe ra mấy cái răng ám khói thuốc lá, nửa vàng nửa đen, chân răng sứt nham nhở.

Con ngựa cái khoang thọt cẳng loắt choắt của gã Anchipnhip Apdeevich, con trai lão "Vua khoác" lon ton chạy sau cùng. Gã được em - dắc tặng cho cái biệt hiệu là Anchip Brekhovich, nghĩa là "Anchip con trai lão khoác".

gã nào đó trong đám - dắc kể chuyện. Có những gã phá rối hàng ngũ, cho ngựa leo lên hàng năm, những gã khác chăm chú ngắm vùng đất xa lạ, với cánh đồng cỏ lỗ chỗ ao đầm như bộ mặt rỗ, dãy tiêu huyền và dương liễu mọc xanh rờn như bức rào.

Cứ nhìn cách trang bị cũng có thể thấy rằng đội - dắc tiến hành cuộc trường chinh: các túi yên đựng quá nhiều đều phồng to các túi thồ đầy ắp, và người nào cũng lo buộc áo ca- pôt vào đai yên. Ngay đến các đồ thắng cũng có thể giúp cho việc nhận xét: mỗi cái dây da đều còn mang vết chỉ, mọi thứ đều được khâu lại, buộc lại, sửa chữa lại. tháng trước đây mọi người còn tin tưởng rằng có chiến tranh, nhưng nay ai nấy đề buồn rầu chịu đựng ý nghĩ là sao tránh khỏi đổ máu nữa. "Hôm nay còn giữ được cái thân xác, nhưng có lẽ ngày mai bị quạ đen rỉa thây ở nơi đồng mông quạnh nầy", - chàng nào cũng nghĩ như thế.

Mọi người qua thôn Krepchy. Những căn nhà lợp lau thưa thớt thấp thoáng ở bên phải, Anikey lấy trong túi quần ra miếng bánh khô, cắn nửa, những cái răng cửa như răng chuột nhe ra đầy vẻ háu ăn, cắn xong lại đưa quai hàm nhai rất nhanh như con thỏ.

Khristonhia liếc nhìn .

- Cậu đói lắm à?

- đói ăn làm gì? Vợ mình làm cho đấy.

- Nhưng cậu nhai khỏe ? Có lẽ cái bụng của cậu cũng chẳng kém gì bụng con lợn đực thiến. - Rồi quay sang nhìn Grigori và giọng bực bội than vãn - Cái thằng quỉ sứ nầy nó ăn như thần trùng, đến là khó coi? biết nó chứa chỗ nào cho hết mà tọng vào lắm thế? Mấy hôm nay, mình chỉ nhìn nó ăn mà sờ sợ thế nào ấy. Kể ra người ngợm nó cũng chẳng to lớn gì, thế mà ngốn ngấu quá cái thùng đáy.

- Mình ăn của mình chứ có ăn của ai đâu, vì thế phải ra sức mà ăn. Buổi tối vừa ăn thịt cừu, thế mà sáng hôm sau lại thèm rồi. Chúng mình thanh bông hoa quả, thứ gì cũng có thể chén được. Hễ đưa được lên miệng, ăn vào là đều có ích cả.

Thấy Khristonhia nhổ bãi nước bọt có vẻ bực bội, Anikey nháy mắt với Grigori và hất hàm về phía Khristonhia, cười khà khà:

- Petro Panteleev nầy, định cho nghỉ đêm ở đâu thế? xem, những con ngựa nom mệt lử cả rồi! - Tomilin kêu lên.

Merkulov cũng hùa theo Tomilin:

- Đến lúc dừng lại nghỉ đêm rồi đấy. Mặt trời sắp lặn rồi.

Petro vung cái roi ngựa.

- Chúng ta nghỉ đêm ở Kliutri. Còn có thể kéo đến Kumynga cũng chưa biết chừng.

Merkulov tủm tỉm cười sau bộ râu đen loăn xoăn, khẽ bảo Tomilin:

- Thằng chó, nó muốn tâng công với lão Alferov đấy? Vội vội vã vã.

Có gã tinh nghịch trong khi tỉa râu hộ Merkulov, đem cắt ngắn hẳn , làm cho cả bộ râu xồm chỉ còn xíu, rồi lại xén nhọn thành hình cái nệm xiên xẹo. Nom chàng lạ hẳn , đến là buồn cười, nhờ đó em có chuyện để lúc nào cũng có thể đem ra pha trò. Tomilin nhịn được nữa bèn :

- Còn cậu muốn thăng quan tiến chức đấy phỏng?

- Mình làm gì để thăng quan tiến chức?

- Chẳng phải cậu tỉa râu theo kiểu những ông tướng rồi đấy sao? Có lẽ cậu nghĩ rằng cứ tỉa râu theo kiểu ông tướng là người ta đem ngay sư đoàn trao cho cậu phải ? Thế mà là muốn gì à?

- Đồ ngu, đồ quỉ sứ! Người ta chuyện đứng đắn với nó mà nó chỉ tếu.

Mọi người tiến vào thôn Kliutri giữa tiếng cười, tiếng .

Andriusca Kasulin được phái trước để kiếm chỗ ở chờ đón đại đội ở căn nhà đầu thôn.

- Trung đội tôi theo tôi? Trung đội ở ba cái nhà kia, trung đội hai ở bên trái, trung đội bốn ở cái nhà có cái giếng và tiếp liền bốn cái nữa. Petro tới bên :

- Cậu có nghe thấy phong phanh gì ? Có hỏi han thăm dò ?

- Vùng nầy có hơi hướng gì của chúng nó đâu. Nhưng người em ạ, ở đây mật ong nhiều ghê lắm. Có mụ già nuôi tới ba trăm tổ. Đến đêm thế nào cũng phải phá tổ mới được!

Thôi thôi, đừng có giở trò? Nếu tôi cho trận đấy! - Petro cau mày giơ roi đánh ngựa.

Mọi người về chỗ nghỉ. Những con ngựa được sắp xếp chăm nom. Trời tối. Các chủ nhà dọn bữa tối cho bọn - dắc ăn. Trong sân các ngôi nhà, bọn - dắc đinh lính và những gã trong thôn ngồi những đống củi liễu đỏ đẵn từ năm ngoái, tán hươu tán vượn chuyện nầy chuyện nọ rồi chia tay nhau ngủ.

Sáng hôm sau đại đội lại tiến ra khỏi thôn. Đến khi hành quân gần tới Kumyngienskaia có tên liên lạc đuổi kịp đại đội.

Petro mở cái phong bì đựng công văn, đọc rất lâu, người ngật ngưỡng yên, bàn tay giơ ra cầm tờ giấy rất vất vả, cứ như đỡ vật gì rất nặng. Grigori cho ngựa tới gần.

- Mệnh lệnh à?

- Phải!

- Họ viết gì thế?

- Có việc đây! Họ ra lệnh bàn giao đại đội. Tất cả những thằng ra lính cùng năm với tao bị gọi Kazanskaia, họ thành lập Trung đoàn Hai mươi tám. Cả những thằng pháo binh và súng máy cũng thế.

- Thế số còn lại đâu?

- có viết trong nầy đây: "Đến Argenovskaia chịu quyền chỉ huy của trung đoàn trưởng Trung đoàn Hai mươi hai. Hoả tốc chuyển quân". Mày xem đấy! "Hoả tốc"!

Latysev cho ngựa chạy tới, tiếp lấy bản mệnh lệnh trong tay Petro. cong xếch hai hàng lông mày, vừa đọc vừa động đậy cặp môi dầy cứng đờ.

- Tiến! - Petro hô to.

Đại đội lại tiếp ngựa bước . Bọn - dắc thỉnh thoảng ngoái đầu lại, chăm chú nhìn Petro, chờ xem có gì .

Đến Kumyngienskaia Petro công bố bản mệnh lệnh. Những tên - dắc nhiều tuổi quân hối hả sửa soạn quay trở về. Mọi người quyết định nghỉ lại trong trấn ngày rồi sáng sớm hôm sau nữa chia tay nhau mỗi toán ngả. Petro tới chỗ Grigori ở. Suốt ngày hôm ấy, cố tìm kiếm dịp chuyện với thằng em.

- Ta ra chỗ thao trường lát .

Grigori lặng lẽ bước ra cổng. Mitka Kosevoi chạy theo hai em, nhưng Petro lạnh lùng bảo nó:

- Thôi cậu chỗ khác , Mitka. em mình có câu chuyện muốn với nhau.

- Cũng được thôi, - Mitka mỉm cười ra vẻ thông cảm và đứng lại.

Grigori liếc nhìn Petro, thấy có vẻ muốn với mình chuyện quan trọng. Chàng đoán ra ý định của , nhưng muốn đánh trống lảng, bèn vờ bằng giọng vui vẻ:

- là kỳ quặc: mới ra khỏi nhà trăm vec- xta mà dân chúng khác hẳn. Lời ăn tiếng cũng khác vùng ta, nhà cửa cũng dựng theo kiểu khác, y như ở chỗ bọn theo giáo phái Polipon ấy. xem, bên cổng nhà nào cũng có cái mái ghép bằng ván, cứ như ở các miếu thờ ấy. Vùng ta làm gì có như thế? Và kia nữa, - chàng chỉ ngôi nhà giàu có ở gần đấy, - ngay đến cái ụ đất đắp chung quanh nhà cũng có ốp ván: có phải để cho gỗ khỏi mục hay ?

- Thôi cái chuyện ấy . - Petro cau mày. - Đâu phải là mày muốn những chuyện ấy… Nhưng hượm , chúng mình vào hàng rào . Người ta nhìn đấy.

Vài người dân - dắc, vừa đàn ông vừa đàn bà, từ chỗ thao trường tới, tò mò nhìn hai em. cụ già mặc chiếc áo sơ- mi màu lam thắt dây lưng đứng lại hỏi, cái mũ cát- két - dắc đội đầu quá cũ nên vành mũ bạc thành màu hồng.

- Ngày mai các bác còn nghỉ lại chứ?

- Vâng, chúng cháu muốn nghỉ lại ngày.

- Thế có lúa yến mạch cho ngựa chưa?

- Cũng có chút ít, - Petro trả lời.

- Nếu cứ tạt vào nhà tôi, tôi có thể đong cho hai ba mê- ra.

- Lạy Chúa tôi, cám ơn cụ!

- Lạy Chúa tôi… Bác cứ lại. Nhà tôi kia, có cái mái tôn màu xanh lá cây ấy.

- muốn chuyện gì bây giờ? - Grigori sốt ruột cau mày hỏi.

- Đủ mọi chuyện. - Petro mỉm nụ cười đau khổ như kẻ có lỗi nhay nhay món ria màu lúa mạch nhét vào bên mép. - Grisatca ạ, thời buổi như thế nầy em mình chưa biết chừng còn được trông thấy nhau nữa đâu…

Nụ cười thảm hại của Petro và cái tên gọi "Grisatca" còn lại từ thời xa xưa lắm, từ hồi còn thơ ấu, làm tan biến trong nháy mắt lòng căm ghét mà hiểu sao từ nãy Grigori cứ cảm thấy đối với . Petro âu yếm nhì thằng em, vẫn nụ cười gượng gạo môi. Nhưng động môi xoá hết nét cười, nghiêm nét mặt và :

- Mày xem, cái bọn chó đẻ ấy, chúng nó chia rẽ dân chúng có ghê ! Cứ như vừa có lưỡi cày kéo qua, đằng sau lưỡi cày ấy là phần đất ngả sang bên nầy, phần đất ngả sang bên kia. cuộc sống ma quái, thời thế đến là khủng khiếp? Người nầy còn đoán được ra tâm tư của người khác nữa… Như mầy đây, Petro bỗng lái ngoặt câu chuyện, - mầy là em ruột của tao, nhưng tao chẳng làm thế nào hiểu được mày, thế đấy? Tao cảm thấy rằng mầy cứ tựa như dần dần rời xa tao… Tao có đúng ? - hỏi xong lại tự trả lời - thế đấy. Mầy cứ sục ngầu lên… Tao chỉ sợ mầy chạy sang bọn Đỏ mất thôi… Grisatca, đến bây giờ mầy vẫn còn chưa tìm được cho mình con đường .

- Thế tìm ra rồi à? - Grigori vừa hỏi vừa nhìn vừng mặt trời lặn sau dòng sông Khop mà chàng trông thấy, sau dãy núi đá phấn, nhìn ráng chiều cháy bừng bừng và những đám mây trôi từ phía đó lại nom như những đám bông cháy đen, tìm ra rồi. Tao theo đúng luống cày của tao. Mầy đẩy được tao ra khỏi luống cày ấy đâu! Grisatca ạ, tao ngả nghiêng nghiêng ngả như mày đâu.

- thế ư? - Grigori cố nặn ra được nụ cười bực bội.

- Tao nghiêng ngả đâu! - Petro tức tối xoắn ngược hàng ria, hai con mắt hấp háy giờ lâu như chói nắng. - Tao có bị lồng cái vòng thòng lọng vào cỗ cũng ai lôi được sang với bọn Đỏ đâu. Người - dắc chống lại chúng nó, tao cũng chống lại chúng nó. Tao muốn làm trái lại, và làm trái lại đâu! Tao có gì phải sang với chúng nó, tao với chúng nó cùng đường!

- Thôi chuyện ấy nữa. - Grigori đề nghị, giọng mệt mỏi.

Chàng bỏ trước về chỗ ở của chàng, chân cố bước vững vàng, hai cái vai gù gù hơi động đậy.

Về đến cổng, Petro chậm bước lại hỏi:

- Mầy thử bảo cho tao biết… , Grisatca, mầy có chạy sang với chúng nó ?

- Chưa chắc… Còn chưa biết được.

Grigori trả lời thẫn thờ và miễn cưỡng. Petro thở dài, nhưng thôi hỏi nữa. bỏ , vẻ mặt xao xuyến, nom tiều tụy hẳn .

Cả lẫn Grigori đều nhìn thấy hết sức rằng: những con đường trước kia nối liền hai người nay mọc đầy những bụi rậm thể nào len qua được, các bụi rậm ấy là những điều thể nghiệm trong đời, và người nầy còn có thể vào trái tim của người kia nữa. cứ như bên cái khe có con đường trườn ngoằn ngoèo theo sườn dốc, con đường rất phẳng phiu vì có những móng chân dê dẫm trụi hết cỏ, nhưng bỗng nhiên đến chỗ ngoặt nào đó, con đường ấy đâm thẳng xuống đáy khe, như bị cắt đứt và từ đấy còn thấy có lối nào nữa, những bụi ngưu bàng dựng lên như bức tường, nom bạc bẽo với khách như cái ngõ cụt.

Hôm sau Petro đem nửa đại đội quay về Vosenskaia. Số - dắc còn trẻ tiến về hướng Argenovskaia dưới quyền chỉ huy của Grigori.

Từ sáng mặt trời thiêu đốt thương tiếc. Đồng cỏ sôi lên dưới làn sương mù màu nâu. Phía sau, những nhánh núi tím ngắt của dãy núi ven sông Khop chuyển thành màu xanh da trời, bãi cát trải dài như làn nước màu vàng nghệ. Dưới những chàng kỵ sĩ ngồi yên, những con ngựa đẫm mồ hôi lảo đảo bước .

Nắng làm cho da mặt bọn - dắc xạm lại, mất hết vẻ hồng hào. Các giá yên, bàn đạp, các bộ phận bằng kim khí dây hàm thiếc đều nóng bỏng, tay dám động vào nữa. Vào đến trong rừng cũng chẳng cảm thấy mát mẻ chút nào, vì hơi nước ngột ngạt tản đâu được mùi nước mưa xông lên nồng nặc.

nỗi buồn u uất xâm chiếm tâm hồn Grigori. Suốt ngày chàng ngồi lắc lư yên với những ý nghĩ đầu đũa về tương lai. Những lời Petro vẳng lại trong óc chàng như chuỗi hạt thuỷ tinh, làm chàng cảm thấy day dứt đau khổ. Mùi ngải cứù hắc hắc và ngây ngất như đốt cặp môi Grigori. Con đường bị hun đến bốc khói. Đồng cỏ vàng vàng nâu nâu nằm sóng soài dưới nắng. Những làn gió hanh mò mẫm khắp đồng cỏ, uốn rạp những lớp cỏ rối bết, thốc lầm cát bụi.

Lúc trời sắp hoàng hôn có lớp mây mù trong suốt che phủ mặt trời. Bầu trời bệch màu , xám lại. Phía Tây thấy lên những đám mây nặng chịch. Những đám mây đó đứng sừng sững, đuôi mây thõng xuống, chạm tới đường chân trời mong manh như dệt bằng thứ sợi mịn. Rồi gió lùa mây lừng lững trôi tới, đầy vẻ hăm doạ, kéo lê những cái đuôi nâu nâu rất thấp như khiêu khích, còn đỉnh đám mây tròn lại, trắng ra như đường.

Đội quân vượt sông Kumynga lần thứ hai, rồi lại chui xuống cái mái tròn của khu rừng tiêu huyền. Lá cây lăn lộn dưới những làn gió, lật mặt trái lên, xanh xanh bạc bạc mịn như sữa, với những tiếng xào xạc trầm trầm rất êm tai. Ở nơi nào đó bên kia sông Khop, trận mưa đá rơi xuống chếch chếch từ dưới cái vạt trắng loá của đám mây và quất mạnh xuống mặt đất. dải cầu vồng lao cái dây lưng ngũ sắc của nó bó ngang tất cả các tia mưa.

Đội quân ngủ đêm trong thôn , rất hẻo lánh. Grigori thu xếp chăm nom cho con ngựa xong, bèn ra chỗ nuôi ong. Chủ nhà là ông lão - dắc tóc xoăn rất già. Ông cụ gỡ mấy con ong bám vào chòm râu ông rồi với Grigori giọng lo lắng:

- Tổ ong nầy tôi mới mua hôm kia đấy. Mang về đến đây hiểu sao bao nhiêu ong non đều chết ráo. Bác xem, ong chúng nó lôi những con chết ra đấy. - Ông lão dừng lại bên cái tổ ong làm bằng khúc gỗ đục rỗng, chỉ vào cái cửa, trong đó vô số những con ong lớn lôi xác những con ong non ra ngoài rồi mang với những tiếng vo vo trầm trầm.

Người chủ nhà nheo cặp mắt hung hung đỏ nhìn có vẻ tiếc rẻ và chép miệng cách đau khổ. Người ấy cứ lại lại, vụt cái chỗ nầy, vụt cái chỗ kia, hai tay đưa đưa lại cách vụng về. Thân hình ông lão thô kệch nhưng lại quá hiếu động, các cử động hấp tấp giật giật, làm người khác cảm thấy bị truyền sang cho mình tâm trạng lo lắng. Người ấy có vẻ thừa bên cạnh cái tổ ong, trong đó tập thể khổng lồ nhưng trật tự và hoà hợp của những con ong từ tốn làm công việc khôn ngoan. Grigori nhìn ông lão với cảm giác hơi khó chịu. Cái cảm giác ấy tự nhiên nẩy sinh trong lòng chàng vì ông già - dắc vai rộng nầy cứ bất thình lình động chân động tay và bằng giọng nhanh lại rin rít.

- Năm nay mật ong thu hoạch khá lắm. Bách lý hương ra nhiều hoa, mật làm bằng nhụy bách lý hương đấy. Nuôi khung tốt hơn nuôi hòm. Tôi nuôi đấy…

Grigori uống nước trà với thứ mật ong đặc sệt như keo. Mật ong toả ra mùi thơm ngọt ngọt của bách lý hương, hoa chua me, và các thứ hoa khác đồng cỏ. Con chủ nhà, ả vợ lính vắng chồng dong dỏng cao, đẹp , ra rót nước trà. Chồng của chị ra theo Hồng quân, vì thế người chủ nhà có thái độ rất xum xoe, quỵ lụy ông ta nhận thấy rằng con ông cứ mím chặt cặp môi nhợt nhạt, mỏng dính, chốc chốc lại đưa nhanh mắt nhìn Grigori qua hàng mi. Lúc ả vươn tay với lấy ấm trà, Grigori nhìn thấy đám lông loăn xoăn, đen như nhựa chưng dưới nách ả, và nhiều lần chàng bắt gặp cặp mắt, cặp mắt tò mò của ả nhìn như sờ nắn mình, thậm chí còn có cảm tưởng như lúc con mắt hai ngươi bắt gặp nhau, gò má người thiếu phụ - dắc ửng lên, và bên mép thoáng nét cười kín đáo.

- Tôi dọn giường cho ngài ở phòng trong. - Grigori uống trà xong, ả vừa ôm gối và đệm qua, vừa với chàng, cặp mắt thèm khát trắng trợn như muốn đốt cho chàng cháy bùng lên. Ả đập đập cái gối và líu nhíu rất nhanh như có chủ tâm gì. - Tôi xuống nằm dưới nhà kho… Trong nhà bức quá, lại bị rệp cắn…

Vừa nghe thấy người chủ nhà bắt đầu gáy, Grigori tháo ủng, chỉ bít tất xuống ngay nhà kho với ả. Ả tránh ra, nhường cho chàng chỗ bên cạnh mình chiếc xe bò tháo phần trước, rồi vừa kéo cái áo chòng lông cừu đắp lên mình, vừa đưa chân cọ vào Grigori rồi lại nằm yên. Môi ả khô cứng, nặc mùi hành và vị tươi mát kỳ lạ. Grigori gối đầu lên cánh tay mảnh khảnh và rám nắng của ả, hú hí với ả đến khi trời hửng. Suốt đêm ả ghì chặt Grigori vào lòng, vuốt ve chàng biết chán và vừa cười, vừa cắn đùa vào môi chàng đến chảy máu, để lại cổ, ngực, vai chàng dấu vết tím bầm của những cái hôn cắn da cắn thịt, của những cái răng và nhọn như răng thú. Sau khi gà gáy đợt ba, Grigori sắp sửa trở vào phòng trong để ngủ nốt, nhưng ả giữ chàng lại.

- Buông ra nào, em của , buông ra nào, của quí của ? - Grigori mỉm cười sau hàng ria đen chảy xệ, nhàng tìm cách vùng ra cố khuyên.

- Nằm lại chút nữa … cứ nằm lại !

- Nhưng người ta nhìn thấy mất! Xem kìa, trời sắp rạng rồi?

- sao, mặc người ta!

- Thế còn cha em?

- Cha em biết rồi.

Làm thế nào biết được? - Grigori ngạc nhiên rung rung hai hàng lông mày.

- Biết hẳn chứ…

- gì mà lạ! Làm thế nào biết được!

- biết , cha em, hôm qua cha em bảo em rằng nếu ông sĩ quan gạ gẫm cứ nằm với người ta, van xin người ta, kẻo lại vì thằng Gerasin hạng bét, mà bị lấy mất ngựa hoặc còn chuyện gì nữa chửa biết chừng. Chồng em, gã Gerasin ấy, nó theo quân Đỏ mà…

- À à à ra vậy! - Grigori mỉm cười châm biếm, nhưng trong thâm tâm ra chàng phật ý.

Tuy vậy ả đánh tan ngay cái cảm giác khó chịu ấy. Ả âu yếm sờ vào con chuột cánh tay Grigori rồi rùng mình:

- Chồng em, cái gã mà em nữa ấy, chẳng được như đâu…

- Thế làm sao? - Grigori vừa tò mò hỏi thêm, vừa đưa cặp mắt tỉnh hẳn nhìn lên khoảng đỉnh trời nhợt nhạt dần.

- chỉ là của vứt … lẻo khẻo lèo khèo… - Ả nằm sát vào Grigori cách tin cậy, giọng ả ấm ức như muốn khóc, nhưng lại có nước mắt. - Em ăn ở với mà chẳng được hưởng chút ngọt bùi nào… Về chuyện lại với đàn bà, chẳng được tích gì cả…

tâm hồn mới gặp, ngây thơ như con nít, tự cởi mở cách đơn giản với Grigori, đơn giản như đoá hoa xinh xinh nở ra sau khi uống chán sương đêm. Điều đó làm chàng ngây ngất trong lòng bất giác thấy thương thương. Grigori nhắm cặp mắt mệt mỏi, âu yếm vuốt ve bộ tóc tả tơi của người đàn bà ngẫu nhiên chung chăn gối với mình.

Ánh trăng sắp lặn rỉ xuống qua kẽ mái lau của hàng hiên. vì sao sa rời bỏ bầu trời vụt rơi xuống đường chân trời, để lại vết lân tinh ngưng đọng trong nháy mắt màn trời xám như rắc tro.

Trong đầm có con vịt cái quàng quạc cất tiếng gọi, con vịt đực âu yếm trả lời, giọng khàn khàn.

Grigori quay vào phòng trong, chàng nhõm cảm thấy cái thể xác vừa bị dốc cạn của mình còn rung lên cách khoái trá. Rồi chàng thiếp , môi còn lưu cái vị mặn mặn của cặp môi người đàn bà. Chàng trân trọng gìn giữ trong ký ức thân hình người đàn bà - dắc khao khát vuốt ve đương cùng mùi hương của cái thân hình ấy, mùi hương hỗn hợp của mật ong làm bằng nhụy bách lý hương của mồ hôi và hơi ấm.

Hai giờ sau bọn - dắc đánh thức chàng dậy. Prokho Zykov thắng ngựa và dắt ra cổng cho chàng. Grigori từ giã người chủ nhà, nhìn lại cách cứng cỏi cặp mắt thầm đầy vẻ thù địch của ông lão và gật đầu chào người con ông cụ bước qua sân vào trong nhà với nét cười luyến tiếc và cay đắng hai bên mép cặp môi mỏng nhợt nhạt. Grigori vừa cho ngựa dọc theo cái ngõ, vừa quay đầu nhìn lại. Cái ngõ ôm vòng lấy căn nhà chàng vừa nghỉ đêm như cánh cung. Chàng thấy người đàn bà đêm qua sưởi ấm cho chàng vẫn quay đầu nhìn theo mình qua dãy hàng rào, bàn tay nhắn ngăm ngăm đưa lên che mắt. Grigori cảm thấy niềm nhớ tiếc nhoi nhói trong lòng mình. Chàng quay đầu lại, cố nhớ lại nét mặt của ả, thân hình của ả, toàn bộ đáng dấp của ả, nhưng chẳng hình dung được gì. Chàng chỉ nhìn thấy đầu người đàn bà - dắc từ từ quay nhìn theo mình. đoá hoa hướng dương theo dõi con đường di động xoay vòng chậm rãi của mặt trời cũng quay đầu như thế.

Miska Kosevoi bị giải từ trấn Vosenskaia ra mặt trận như tên phạm nhân. Nhưng khi đến trấn Fedorseevskaia, viên ataman trấn nầy đến giữ lại ngày rồi cho người áp giải trở về trấn Vosenskaia.

- Tại sao các ông lại trả tôi trở về! - Miska hỏi tên thư ký của trấn.

- Có nhận được chỉ thị gửi tới từ Vosenskaia, - tên kia miễn cưỡng trả lời.

Vốn là đại biểu trong đại hội thôn, bà mẹ của Miska quì sụp xuống van lạy bọn bô lão, và bọn nầy nhân danh tập thể viết bản kiến nghị xin cho Miska Kosevoi được chỉ định làm coi ngựa, vì là người lao động duy nhất để nuôi sống cả gia đình. Miron Grigorievich thân chinh mang bản kiến nghị lên gặp tên ataman trấn và xin được cho Miska.

Trong nhà công sở trấn. Miska đứng cứng người trước mặt tên ataman. Thằng cha quát tháo thôi hồi rồi hạ giọng kết luận cách tức tối:

- Chúng ta thể tin cậy những thằng Bolsevich, thể trao cho chúng việc bảo vệ sông Đông? Bây giờ cho mầy về sở chăn nuôi, làm coi ngựa, rồi sau hay. Đồ chó đẻ, đối với tao liệu cái thần hồn? Tao cũng thương con mẹ mầy, nếu … Thôi xéo !

Miska có thể qua những dãy phố nóng như rang mà còn bị áp giải. Sợi dây đeo chiếc ca- pôt cuộn tròn lưng như cắt vào vai. Sau chặng đường trăm năm mươi vec- xta, hai chân đau như dần còn muốn tuân theo ý muốn của nữa. Cố gắng lắm mới lê được về tới thôn trước khi đêm xuống. Nhưng ngay hôm sau lại phải lên đường tới trại chăn nuôi. Mẹ khóc như mưa, vuốt ve , và ra mang theo trong ký ức hình ảnh khuôn mặt già sọm của mẹ cùng những món tóc bạc mà nhận thấy lần đầu đầu bà.

Ở phía nam trấn Karginskaia có khoảng đồng cỏ hoang, ngàn đời nay chưa từng có ai cày bừa trồng trọt. Khu bãi nầy dài hai mươi tám vec- xta, rộng sáu vec- xta. Khoảng đất rộng hàng mấy ngàn đê- xi- a- chin nầy vốn được dành cho việc chăn nuôi ngựa công của trấn, vì thế mới có cái là "sở chăn nuôi". Hàng năm cứ đến ngày lễ thánh Egor 2 những người coi ngựa ở Vosenskaia lại đuổi những con ngựa giống ở các chuồng ngựa ra trại chăn nuôi. Người ta dùng tiền công quỹ của trấn dựng ở giữa sở những tầu ngựa lộ thiên dùng cho mùa hạ, mỗi tầu đủ nuôi mười tám con ngựa giống.

Cạnh đấy có ngôi nhà bằng ván ghép dùng cho bọn chăn ngựa, giám thị và y sĩ thú y. Những người - dắc ở khu du mục Vosenskaia đem những con ngựa cái đến đấy. Khi nhận ngựa cái, viên y sĩ và bọn giám thị kiểm tra rất kỹ để con nào cũng cao ít nhất hai ác- sin 3 và đủ bốn tuổi trở lên. Những con khoẻ mạnh được phân thành từng đàn, mỗi đàn bốn chục con. Mỗi con ngựa giống đưa đàn của nó ra đồng cỏ và theo dõi rất sát những con ngựa cái trong đàn.

Miska ra với con ngựa cái duy nhất trong nhà. Lúc tiễn con , bà mẹ kéo tạp dề lên lai nước mắt và :

- May ra con ngựa cái nhà ta lấy được giống… Con phải trông nom nó, đừng bắt nó chạy quá mệt. Nếu có được thêm con ngựa nữa may quá!

Đến giữa trưa, Miska nhìn qua làn mây mù tràn ngập vùng đất trũng, thấy những cái mái tôn của đám nhà ở, dãy hàng rào và cái mái bằng ván ép của chuồng ngựa xám xịt vì nắng gió. thúc cho con ngựa rảo bước. Lên đến đường sống đồi thấy ràng các khu nhà và làn cỏ trăng trắng như sữa lượn sóng phía sau. Xa xa, về đằng đông có đàn ngựa chạy ra cái đầm, nom như những điểm màa hạt dẻ sẫm. Bên cạnh đàn ngựa có gã coi ngựa ngồi yên cho ngựa chạy nước kiệu, nom chẳng khác gì thằng người đồ chơi đính con ngựa đồ chơi.

Vào đến trong sân, Miska xuống ngựa, buộc dây cương bên thềm, bước vào trong nhà. gặp gã chăn ngựa lùn lùn, mặt đầy tàn hương, trong dãy hành lang rất rộng.

- Hỏi ai thế? - gã vừa nhìn soát Miska từ chân lên đầu, vừa hỏi bằng giọng chẳng có gì là thân thiện.

- Tôi cần gặp ông giám thị.

- Strukov ấy à? có nhà đâu, ra ngoài rồi. Nhưng phó giám thị Xadanov có nhà đấy. Cửa thứ hai bên trái… Nhưng có việc gì thế? Ở đâu đến?

- Đến chỗ các cậu làm coi ngựa đây.

- Bạ thằng nào cũng tống đến được…

Gã lầu bầu bước ra cửa, cái dây thòng lọng vắt qua vai kéo lệt sệt sàn nhà. Sau khi mở cửa, gã coi ngựa vung roi bằng giọng ôn tồn hơn, nhưng vẫn quay mặt lại:

- Người em ạ, công việc ở chỗ bọn mình cực nhọc lắm đấy. Có khi hai ngày hai đêm liền được xuống ngựa đâu.

Miska nhìn theo cái lưng gù gù thể dướn thẳng lên được nữa và cặp chân vòng kiềng rất cong của gã. Trong khoảng sáng của khung cửa, mỗi nét cái thân hình thô xấu méo mó của gã đều nổi bật lên. Hai chân cong ra như cái bánh xe của gã coi ngựa làm Miska cảm thấy vui vui. "Có lẽ thằng cha nầy cười bốn chục năm liền cái bánh xe", - nghĩ bụng và vừa cười thầm, vừa đưa mắt tìm quả đấm cửa.

Xadanov tiếp nhận chàng coi ngựa với vẻ oai vệ lạnh nhạt.

Chẳng mấy chốc chính viên giám thị cũng ở đầu mò về. Viên giám thị nầy là gã - dắc cao lớn lực lưỡng, trước kia đóng quân ở trung đoàn Atamansky, tên là Aphanxi Strukov. ra lệnh ghi Miska vào sổ được lĩnh lương ăn và quần áo xong, bèn cùng bước ra khoảng thềm nhà nóng bỏng dưới ánh nắng trắng loá:

- Mầy có biết huấn luyện những con ngựa chưa thuần ? làm quen công việc nầy chưa?

- Việc nầy tôi chưa được làm bao giờ. - Miska thành khẩn thú nhận và thấy ngay rằng khuôn mặt của tên giám thị đờ đẫn dưới khí trời oi bức bỗng trở nên linh hoạt và thoáng có vẻ vừa ý.

ưỡn hai cái xương bả vai rất khoẻ, gãi cái lưng đẫm mồ hôi rồi thần thờ nhìn vào chỗ giữa hai con mắt Miska.

- Mầy có biết ném dây thòng lọng ?

- Tôi ném được.

- Thế có thương ngựa ?

- Có thương .

- Chúng nó cũng như con người ấy, chỉ có điều biết thôi. Mầy phải thương chúng nó, - ra lệnh như thế rồi vô duyên cớ nổi giận đùng đùng, quát rầm lên - Mầy phải thương chúng nó, nếu ăn [bad word] bò ngay!

Trong giây phút bộ mặt nom như vừa lanh lợi vừa thông minh, nhưng lập tức cái vẻ lanh lợi ấy biến đâu mất, và mỗi nét mặt lại mang lớp vỏ cứng đó chỉ còn thấy đần độn và lạnh nhạt.

- Mầy lấy vợ chưa?

- Chưa ạ!

- Đồ ngu? Lấy vợ có hơn ? - Tên giám thị vui vẻ thêm.

nín lặng lát như chờ đợi điều gì, chốc chốc lại đưa mắt nhìn bộ ngực mở phanh của cánh đồng cỏ, rồi vừa ngáp dài vừa vào trong nhà, Miska coi ngựa hơn tháng mà chẳng thấy hé răng lời nào nữa.

Trong trại chăn nuôi tất cả có năm mươi nhăm con ngựa giống. Mỗi gã coi ngựa phải trông nom hai ba đàn. Miska được trao cho đàn lớn, đầu đàn là con ngựa giống già rất khỏe tên là Bakha, ngoài ra còn đàn nữa hơn, có chừng hai mươi con ngựa cái theo con ngựa giống tên là Banannui. Tên giám thị cho gọi Sodratov Ilia, trong những gã coi ngựa tháo vát và gan góc nhất, rồi ra lệnh cho gã:

- Đây là thằng coi ngựa mới Kosevoi Miska, quê ở thôn Tatarsky. Mày chỉ cho nó hai đàn của con Banannui và con Bakha, cho nó cái dây thòng lọng. Nó ở cùng chỗ với chúng mầy. Có gì chỉ bảo cho nó. Thôi .

Sondatov lặng thinh hút thuốc lá rồi gật đầu ra hiệu cho Miska:

- Ta thôi.

Ra đến thềm, đưa mắt chỉ con ngựa cái của Miska đứng rũ dưới nắng và hỏi:

- Của cậu đấy à?

- Phải, của mình.

- Có mang chưa?

- Chưa!

- Cho nó lấy giống con Bakha ấy. Ở chỗ bọn mình chỉ có con Bakha là của trại ngựa giống Hoàng gia thôi, lai giống ăng- lê đấy, nó hăng ra hăng! Nào, lên ngựa.

Hai người cho ngựa chạy bên nhau. Hai con ngựa chạy vướng chân trong cỏ đến đầu gối. Khu nhà ở và các tầu ngựa lui lại rất xa phía sau. Phía trước, cánh đồng cỏ nằm lặng, trang nghiêm dưới màn khói rất dịu màu lam. đỉnh đầu, mặt trời lên mệt mỏi sau dải những đám mây trắng như đá mắt mèo. Trời nóng quá cỏ toả ra làn hương thơm đặc quánh. Bên phải, dải đầm Girov tươi cười trải dài, trắng như ngọc trai, sau khoảng đất trũng mung lung sương khói. Ba bề bốn bên, tầm mắt đưa đến đâu cũng chỉ thấy vùng mênh mông xanh rờn dưới những làn sương mù rung rinh. Cánh đồng cỏ nguyên thuỷ nằm đờ đẫn dưới khí trời oi bức của buổi giữa trưa, và ở đường chân trời có cái kurgan xám xám ưỡn bộ ngực mênh mông của nó, nom có vẻ sao tới được như trong thần thoại.

Cỏ rậm và xanh sẫm từ ngọn tới gốc, đầu những lá cỏ sáng loáng lên dưới nắng như rỉ đồng. Cỏ vũ mâu chưa già mọc lờm xờm, lẫn với những đám thường xuân loăn xoăn. Cỏ nga quan khao khát vươn những bông nặng hạt đón ánh mặt trời. Chỗ chỗ lại có những khoảng mã tiền lùn choằn choằn bạ đâu mọc đấy, nhưng rễ bám rất chắc.

Năm mười hoạ mới thấy mọc xen vài nhánh thử vĩ, rồi vũ mâu lại lan tràn như nước vỡ bờ, bên trong có lẫn đủ mọi thứ hoa: yến mạch đại, hoàng sơn giới, đại tái, trần cát, giống cỏ thô bạo, thích sống độc, mọc lên ở đâu là chen lấn tất cả các thứ cỏ khác.

Hai chàng - dắc lặng lẽ cho ngựa chạy, Miska cảm thấy trong lòng thanh thản và sẵn sàng chịu đựng, cảm giác mà mất từ lâu Đồng cỏ có sức ghìm nén với bầu khí tịch mịch trang nghiêm như nhà hiền triết. Người bạn đường của chỉ luôn luôn ngủ gà ngủ gật yên, đầu gục xuống bờm ngựa, hai bàn tay đầy tàn hương đặt mũi yên như trước khi nhận chiếc bánh thánh.

con gà nước bay vụt lên dưới vó ngựa và lao tới chỗ khe mát với bộ lông trắng phát ra những tia sáng dưới nắng. làn gió hiu hiu thổi tới từ miền Nam, uốn rạp ngọn cỏ. Có lẽ sáng nay làn gió nầy làm gợn sóng mặt biền Azov.

Nửa giờ sau hai người đến chỗ đàn ngựa ăn cỏ ở gần đầm Oxinovyi. Sodratov tỉnh dậy, vươn vai yên và cách lười nhác:

- Đàn ngựa của lão Lomakhin Panteliuska đấy. Nhưng hiểu sao chẳng thấy bóng vía lão đâu cả.

- Con ngựa giống tên là gì thế? - Miska vừa hỏi vừa trầm trồ ngắm con ngựa lông hồng nhạt, giống Donesk, có cái lưng rất dài.

- Fraze. Nó ác lắm đấy, cái con khốn kiếp! Xem nó giương mắt nhìn chúng ta kia kìa? Nó làm đầu đàn đến là giỏi?

Con ngựa giống rẽ sang hướng khác. Đàn ngựa cái lốc nhốc chạy theo nó.

Miska tiếp nhận hai đàn ngựa được trao cho rồi đặt hành lý của mình vào chiếc lều dã chiến. Trước khi đến đây có ba người sống trong cái lều nầy: Sondatov, Lomakhin và người được thuê đến coi ngựa tên là Turoverov, gã còn trẻ nữa, suốt ngày chẳng chẳng rằng. Trong bọn, Sondatov có vẻ đứng đầu. sẵn lòng dạy cho Miska biết các công việc phải làm và ngay hôm sau cho nghe về tính nết và các thói quen của những con ngựa giống. mỉm cười hóm hỉnh, khuyên Miska:

- Theo qui định cậu phải làm công việc với con ngựa của cậu đấy. Nhưng nếu quần hết ngày nầy sang ngày khác nó cũng mệt đến mất xác thôi. Cậu cứ thả nó vào trong đàn, thắng yên vào con khác, nhưng phải thay luôn ngựa cưỡi mới được.

Rồi ngay trước mắt Miska, xua con ngựa cái ra khỏi đàn và vừa cho ngựa phi vừa lăng cái vòng thòng lọng vào cổ con ngựa cái động tác rất thành thạo, rất chính xác, rồi lấy bộ yên của Miska thắng lên lưng con ngựa run như cầy sấy, hai chân sau cứ khuỵu xuống.

- Cậu cưỡi nó . Đúng là con quỉ sứ nầy còn chưa thuần! Nhưng cưỡi lên chứ! - giận dữ quát lên đưa tay phải kéo mạnh dây cương, còn tay trái bóp vào chỗ dưới cái mũi nở phồng của con ngựa. - Đối với chúng nó cậu phải nhàng chút. Cậu phải làm thế nào để có thể đứng trong tàu quát tháo con ngựa giống: "Đứng sang bên!" thế là nó đứng sát ngay vào bên cái khung của nó, nhưng chớ có lấy chuyện ấy làm trò đùa! Con Bakha đối với nó phải đặc biệt cẩn thận, chớ lại gần, nó đá đấy, - vừa vừa khom người bàn đạp, âu yếm sờ vào cái vú thẳng căng, đen mịn như xa- tanh của con ngựa cái dẫm hết chân nọ đến chân kia.

--- ------ ------ ------ -------

1 (1879 - 1926) Tên đầu sỏ phản cách mạng ở Ukraina hồi nội chiến. Sau khi thất bại, bỏ chạy sang Ba Lan rồi sang Paris (ND).

2 ngày lễ tôn giáo của người Nga vào tháng sáu lịch cũ (ND).

3 ác- sin bằng 0,71m (ND).

Sông Đông Êm Đềm
Chương 123​

Miska nghỉ ngơi được tuần, suốt ngày ngồi yên ngựa. Đồng cỏ chinh phục , có ma lực sao cưỡng lại, bắt phải sống cuộc đời nguyên thuỷ như loài cây cỏ. Đàn ngựa cứ lang thang ở chỗ nào gần đấy, mặc cho Miska mơ màng yên hoặc nằm dài bãi cỏ và theo dõi cách vô tư lự những đám mây có đường viền bằng sương muối trắng muốt di động trời như những đàn ngựa mà gió là người chăn. Đầu tiên lấy làm thoả mãn với hoàn cảnh sống dật như thế nầy. Cuộc sống ở khu chăn nuôi, xa lánh mọi người, thậm chí còn làm thích thú.

Nhưng đến cuối tuần, khi bắt đầu quen với hoàn cảnh mới, chợt mơ hồ nảy ra ý lo lắng: "Ở ngoài kia người ta quyết định số phận của mình và của người khác, thế mà mình lại chăn ngựa. Sao lại như thế nầy được? Phải chuồn thôi, nếu sa lầy ở đây mất", - suy nghĩ cách tỉnh táo như thế. Nhưng cũng có những tiếng thầm lười nhác len vào trong ý thức của : "Thôi cứ mặc cho họ đánh nhau. Ngoài kia là chết chóc, còn ở đây là cuộc sống tự do, cỏ và trời. Ngoài kia là hằn thù, còn đây là thái bình vô . Việc của người khác can gì đến mình?"

Những ý nghĩ như thế bắt đầu đua nhau đục phá yên tĩnh mà Miska vừa bắt đầu được hưởng. Tâm trạng đó thúc đẩy Miska phải tìm đến những người khác, và kiếm cách gặp mặt Sondatov, gần gụi với nhiều hơn những ngày đầu. Hồi nầy Sondatov cùng với mấy đàn ngựa của lang thang trong khu vực đầm Dudarev.

Xem ra Sondatov hề cảm thấy cảnh sống độc có chút gì là nặng nề. ít ngủ đêm trong lều và gần như lúc nào cũng có mặt bên đàn ngựa hoặc ở gần cái đầm. sống cuộc đời như loài thú rừng, tự kiếm lấy thức ăn và về mặt nầy khéo léo lạ lùng, cứ như suốt đời chỉ làm việc đó. hôm Miska thấy lấy lông ngựa bện sợi dây câu. thấy hay hay bèn hỏi:

- Cậu bện làm gì thế?

- Để câu cá.

- Nhưng ở đâu có cá?

- Ở dưới đầm. Cá diếc.

Câu bằng giun à?

- Cả bánh mì lẫn giun.

- Nấu à?

- Mình phơi khô rồi ăn thôi. Có con đây nầy. lấy trong túi quần ngựa ra con cá diếc khô, rồi thân mật mời Miska ăn.

Có lần Miska theo đàn ngựa thấy có con gà nước mắc bẫy. Cạnh đấy có con gà nước giả làm rất khéo, dưới cỏ lại thấy mấy cãi bẫy khác buộc vào cái cọc. Ngay tối hôm ấy Sondatov bới đất đổ than hồng lên, nướng con gà nước. mời cả Miska cùng ăn. vừa xé những miếng thịt thơm phức vừa dặn:

- Lần sau cậu chớ có tháo ra, kẻo làm hỏng việc của mình.

- Làm thế nào cậu lại rơi đến chỗ nầy? - Miska hỏi.

- Mình có gia đình phải nuôi.

Sondatov nín lặng lát rồi bất thần hỏi:

- Nay, em rằng trước kia cậu có ở với bọn Đỏ, có đúng thế ?

Miska ngờ lại nghe thấy câu hỏi như thế, luống cuống:

- … Chà, thế nào bây giờ… Mà phải, mình chạy theo bọn họ… Nhưng lại bị bắt.

- Cậu chạy theo chúng để làm gì? Để tìm kiếm cái gì? - Hai con mắt Sondatov nghiêm lại, khẽ hỏi, miệng nhai chậm hơn.

Hai người ngồi bên đống lửa bờ cái khe khô. Phân ngựa khô bốc khói mù mịt, ánh lửa le lói dưới lớp tro. Từ phía sau, đêm tối lùa tới lưng hai người làn hơi nóng hanh hanh kèm với mùi ngải cứu héo. Những ngôi sao đổi ngôi rạch ngang dọc bầu trời đen như cánh quạ. vì sao sa rơi xuống, còn lưu lại khá lâu vệt sáng lờm xờm như vết roi mông ngựa.

Miska lo lắng nhìn vào khuôn mặt Sondatov bị ánh lửa hắt vào vàng ệch, trả lời:

- Mình muốn dành quyền lợi.

- Dành quyền lợi cho ai? - Sondatov giật mình hỏi lại ngay.

- Cho nhân dân.

- Những quyền lợi gì? Cậu thử xem.

Giọng Sondatov trầm xuống, ngọt xớt. Miska trù trừ giây. có cảm tưởng như Sondatov cố ý bỏ miếng phân mới lên lửa để che giấu nét mặt của . Nhưng cuối cùng đành liều :

- Quyền bình đẳng cho tất cả mọi người, quyền lợi là như thế đấy. còn những ông lớn địa chủ, cũng còn có nông nô nữa.

- Cậu hiểu chưa? Phải làm cho được như thế.

- Cậu nghĩ rằng bọn Ca- đét thể thắng được à?

- Phải, thể được.

- À té ra mày muốn như thế… - Sondatov thở hơi rồi bất thình lình đứng dậy. - Thằng chó đẻ, mày muốn bán rẻ người - dắc cho bọn Do Thái làm nô lệ à? - quát lên, giọng phá ra cách hung hãn. - Mày… Phải nện cho gãy răng mày mới hả, tất cả bọn chúng mày là những thằng như thế đấy, muốn làm chúng ông mất rễ à? Ái chà, té ra là thế! Mày muốn cho bọn Do Thái dựng nhà máy đồng cỏ à? Muốn cướp ruộng đất của chúng ông à?

Miska hốt hoảng từ từ đứng lên. thấy như Sondatov muốn đánh mình , bèn lùi bước. Sondatov thấy Miska sợ hãi lùi bước, bèn vung tay lên, Miska đón bắt được bàn tay ngay trong khi ra đòn, rồi bóp chặt lấy cổ tay và khuyên với giọng rất đanh:

- Nầy, nhà bác nầy, thôi ngay , tôi cho bay bây giờ! Làm gì mà ầm ĩ lên như thế hử?

Hai người đứng trước mặt nhau trong bóng tối. Lửa tắt dưới những bàn chân dẫm loạn, chỉ miếng phân ngựa bị đá văng ra ngoài còn bốc khói đo đỏ. Sondatov đưa tay trái ra nắm lấy cổ áo sơ- mi của Miska, cố vơ nắm vải vào trong lòng bàn tay và tìm cách rút tay phải về.

- Đừng nắm lấy ngực tôi! Misca cựa quậy cái cổ rất khỏe, giọng khàn khàn. - Đừng có nắm, tôi bảo cho mà biết đấy! Tôi nện nhừ tử cho mà xem, nghe chưa?

- Khô- ô- ông, mày… tao nện cho… chờ đấy mà xem? - Sondatov thở hổn hển.

Miska vùng ra được, bèn xô mạnh ra xa trong lòng tức tối ghê gớm, chỉ muốn đánh, muốn quật cho ngã xuống, rồi mặc cho hai tay mình đánh đấm thoả chí, nhưng cuối cùng chỉ run run xốc lại chiếc áo sơ- mi.

Sondatov xông tới nữa. nghiến răng ken két, vừa chửi rủa tục tĩu, vừa hét rầm lên:

- Tao báo cáo! Tao lên gặp ngay giám thị. Tao cho mầy ra toà! Đồ rắn độc! Đồ chó đẻ! Đồ Bolsevich! Mầy phải xử như thằng Pochenkov mới xong! Cho mày ra toà! Cho mầy cái dây treo cổ!

"Nó báo cáo… bậy bạ lung tung… Chúng nó tống mình vào tù… đưa ra mặt trận nữa, thế là thể chạy sang với em mình nữa. Bỏ mẹ rồi!" - Miska lạnh cả gáy. Những ý nghĩa trong đầu óc muốn tìm lối thoát cứ xục xạo bạt mạng, quấy loạn như con cá măng trong vũng nước ra sông được nữa vì nước lũ rút. "Phải giết nó mới được! Mình bóp cổ nó ngay… còn cách nào khác nữa rồi…" Và tuân theo quyết tâm vừa nảy ra trong giây lát, đầu óc tìm ra ngay cách bào chữa.

"Mình bảo là nó nhảy tới định giết mình… Mình nắm lấy cổ nó… cố ý gì cả, và bảo là… cơn tức giận…"

Miska run run bước tới trước mặt Sondatov. Nếu giữa lúc ấy Sondatov bỏ chạy giữa hai người ắt xảy ra đổ máu. Nhưng Sondatov vẫn tiếp tục chửi rầm lên, mà cơn nóng của Miska cũng dịu , chỉ hai chân còn khẽ run, mồ hôi đổ ra đầm đìa lưng và dưới hai bên nách.

- - Nào, thôi … Cậu có nghe thấy ? Sondatov, thôi nào. Đừng làm ầm lên nữa. Chính cậu gây đầu tiên cơ mà…

Và Miska bắt đầu van lơn quỵ luỵ. Quai hàm run bần bật, mặt hốt hoảng nhìn quanh.

- Giữa bạn bè với nhau thiếu gì những chuyện như thế nầy xảy ra… Mà mình đánh cậu đâu… Còn cậu túm lấy ngực mình… Thôi, mình có điều gì ghê gớm lắm đâu? Tất cả chỉ có thế mà cũng phải báo cáo hay sao? Nếu mình có làm cậu giận cậu cũng thứ lỗi cho mình… đấy! Thế nào hử!

Sondatov la lối mỗi lúc bớt rồi im hẳn. phút sau quay , rút bàn tay khỏi bàn tay lạnh ngắt đẫm mồ hôi của Miska và :

- Mầy ngoáy đuôi chẳng khác gì con rắn độc! Nhưng được, tao nữa. Chỉ thương mầy ngu xuẩn… Nhưng từ nay mầy chớ vác xác đến trước mặt tao nữa, tao thể nào nhìn mặt mầy nữa đâu! Mầy bán linh hồn cho bọn Do Thái, mà tao chẳng thương gì những thằng bán thân lấy tiền.

Miska mỉm nụ cười nhục nhã và thảm hại trong bóng tối. Sondatov trông thấy mặt , cũng biết rằng hai bàn tay vẫn nắm chặt sưng vù vì máu dồn.

Hai người bỏ mỗi người ngả và ai gì nữa. Miska điên tiết quất cho con ngựa roi rồi phóng tìm đàn ngựa của . Về phía trời đông bỗng có những ánh chớp nhoáng nhoàng, sấm nổ ầm ầm.

Đêm hôm ấy có cơn giông nổ ra trại chăn nuôi. Đến nửa đêm gió rú rít, ào ào thổi qua như con ngựa điên vừa chạy vừa thở hồng hộc, cuốn theo những đám bụi mù mịt vừa lạnh vừa hắc như cái vạt váy vô hình. Trời tối như bưng. ánh chớp lóe lên chếch chếch qua đám mây xám xịt, ùn ùn, cuồn cuộn như gò đất đen. khí chết lặng giờ lâu rồi từ chỗ nào đó rất xa vẳng tới tiếng sấm nghe như lời cảnh cáọ. Những giọt mưa rất to bắt đầu rơi xuống làm nát cả cỏ. ánh chớp làm cho trời ra lần thứ hai khoảng sáng. Miska nhìn thấy có đám mây mầu hung hung đứng lơ lửng giữa trời, với đường viền đen kịt như than, nom rất khủng khiếp, và dưới đất, ngay dưới đám mây ấy, có đàn ngựa đứng rúc đầu vào nhau, nhìn từ xa chỉ còn xíu. tiếng sấm nữa nổ ra, nghe ghê rợn gấp bội: sét đánh thẳng xuống mặt đất. Sau tiếng sấm thứ ba, nổ ra từ giữa bụng đám mây, mưa tuôn xuống như suối, đồng cỏ ầm ĩ rên siết, cơn lốc cuốn chiếc mũ cát- két ướt đẫm đầu Miska, giúi gập Miska xuống mũi yên. Tiếp theo là phút chết lặng hết sức nặng nề. Rồi những tia chớp lại thi nhau lóe lên trời, làm cho bóng tối ma quái càng có vẻ dày đặc hơn. Tiếng sét sau đó ráo hoảnh, mạnh và phá ra ghê gớm đến nỗi con ngựa Miska cưỡi khuỵu chân sau, rồi lại chồm đứng thẳng lên. Những con ngựa trong đàn chạy loạn lên hồi. Miska đem hết sức kéo dây cương, quát to định làm cho đàn ngựa đỡ sợ:

- Đứng lại! Tơ- rrr!

tia chớp trắng như đường trườn ngoằn ngoèo rất lâu theo đường viền của đám mây đen. Nhờ đó Miska kịp nhìn thấy đàn ngựa phi về phía mình. Những con ngựa soãi thẳng ra trong nước đại điên cuồng, những cái mõm bóng nhoáng rúc xuống gần sát mặt đất những cặp lỗ mũi nở căng thở phì phì, những bộ móng chưa đóng cá sắt đập rầm rập đất ẩm. Con Bakha phi hết tốc độ đầu đàn. Miska kéo giật con ngựa của sang bên cạnh, thiếu chút nữa tránh kịp. Những con ngựa phóng vụt qua rồi đứng lại ở chỗ gần đấy. Miska biết đâu rằng đàn ngựa hết hồn hết vía vì cơn giông, nghe thấy tiếng kêu là chạy bổ đến ngay, vì thế lại gào to hơn:

- Đứng lại! Có đứng lại ?

Và lập tức hàng trăm vó ngựa lại ầm ầm lao tới với tốc độ kỳ dị, mà lần nầy giữa lúc trời tối như bưng. Miska hoảng quá, quật luôn cho con ngựa cái của roi vào giữa hai con mắt, những kịp tránh sang bên nữa. con ngựa sợ đến hoá điên húc vào mông con ngựa của Miska. Miska bị hất bay ra khỏi yên như hòn đá bắn bằng súng cao su. sống sót như nhờ phép mầu: phần lớn của đàn ngựa chạy sang bên phải , vì thế bị dẫm lên người mà chỉ bị con ngựa dẫm lún tay phải xuống bùn.

Miska đứng dậy, cố hết sức giữ yên lặng, rón rén ra chỗ khác. cảm thấy rằng đàn ngựa đứng ngay gần đấy và chỉ chờ nghe thấy tiếng mình kêu là lao tới chỗ ngay với nước phi cuồng nộ. nhận được cả tiếng thở hồng hộc rất đặc biệt của con Bakha.

Mãi đến lúc trời sắp rạng Miska mới về được tới lều.

Sông Đông Êm Đềm
Chương 124​

Ngày mười lăm tháng năm tên Krasnov, ataman Quân khu Đại Đông tầu thuỷ đến trấn Manyskaia. Cùng có viên thiếu tướng African Bogaevsky, chủ tịch hội đồng các trưởng ban, phụ trách trưởng ban ngoại giao, tên đại tá Kislov trưởng phòng quân lương quân đội sông Đông và tên ataman vùng Kuban là Filimonov.

Những kẻ làm chủ đất đai vùng sông Đông và sông Kuban âu sầu đứng boong nhìn chiếc tầu cập bến, các thuỷ thủ chạy ngược chạy xuôi, và những làn sóng nâu ào ào dồn bật trở lại từ bến cầu tầu. Rồi chúng kéo nhau lên bờ trước hàng trăm cặp mắt của đám người tụ tập bến.

Bầu trời, đường chân trời, ánh sáng mặt trời, làn sương mù mỏng tanh, tất cả đều xanh xanh. Cả sông Đông cũng lấp loáng màu xanh biếc thường thấy ở nó và phản chiếu như tấm gương lõm những đám mây trắng bong.

Gió nồng nặc mùi nắng, mùi đất mặn khô nẻ và mùi cỏ năm ngoái thối mục. Đám người lao xao. Mấy tên tướng được chính quyền địa phương ra đón tiếp vào thao trường.

giờ sau, tại nhà viên ataman trấn bắt đầu khai mạc cuộc họp liên tịch giữa các đại biểu của Chính phủ sông Đông và của Tập đoàn quân tình nguyện. Đại diện cho Tập đoàn quân tình nguyện có hai viên tướng Denikin 1 và Alekseev, cùng có viên tướng Romanovsky tham mưu trưởng Tập đoàn quân và hai viên đại tá Riasniansky và Evand.

khí cuộc gặp mặt khá lạnh nhạt. Krasnov cố giữ thể diện cách rất nặng nề, Alekseev chào hỏi những tên tham gia hội nghị rồi ngồi ngay vào bàn. đưa hai bàn tay khô héo nhợt nhạt lên đỡ cặp má lũng nhũng rồi nhắm nghiền hai con mắt như còn thiết chuyện gì nữa. Chặng đường xe hơi lắc cho lão mệt lử, tuổi già cùng những cuộc tang thương mà lão phải trải qua làm lão khô héo. Những nếp nhăn hái bên mép cái miệng khô quắt của lão xệ xuống nom rất bi thảm. Mí mắt lão thâm quầng, sưng lên, nặng nề chảy xuống với những đường mạch máu nổi nhằng nhịt. Mười ngón tay ấn chặt vào làn da má mềm nhẽo, đầu ngón tay luồn sâu vào những món tóc vàng khô cắt ngắn. Viên đại tá Riasniansky trải rất cẩn thận lên bàn tấm bản đồ kêu loạt soạt, tên Kislov giúp .

Romanovsky đứng bên cạnh ấn móng ngón tay út xuống giữ góc tấm bản đồ. Bogaevsky đứng tựa lưng vào khung cửa sổ thấp nhìn cái vẻ mệt mỏi rã rời mặt Alekseev, bộ mặt trắng bệch như đúc bằng thạch cao. bỗng cảm thấy thương hại đến nhoi nhói trong tim: "Sao ông ấy già xọm đến thế? Già cách khủng khiếp!" - Bogaevsky nghĩ thầm, hai con mắt ươn ướt hình quả trám vẫn rời Alekseev. Bọn đến dự hội nghị còn chưa kịp ngồi hết vào bàn. Denikin bắt đầu với Krasnov bằng giọng sôi nổi và gay gắt:

- Trước khi khai mạc hội nghị, tôi thấy cần phải tuyên bố với ngài rằng chúng tôi cảm thấy hết sức ngạc nhiên khi thấy trong bản bố trí binh lực của trận đánh chiếm Bataisk, ngài nêu rằng có tiểu đoàn bộ binh và đại đội pháo của quân Đức hoạt động trong đội hình tiến quân bên phải. Cần phải thú nhận rằng tượng hợp tác như thế gây cho tôi cảm tưởng chỉ là ngạc nhiên… Xin ngài làm ơn cho chúng tôi biết ngài có những động cơ như thế nào trong khi lại với kẻ thù, những kẻ thù bất lương hèn hạ của Tổ quốc, và lợi dụng giúp đỡ của chúng? Chắc hẳn ngài cũng biết rằng các nước Đồng minh sẵn sàng chi viện cho chúng ta rồi chứ? Tập đoàn quân tình nguyện đánh giá liên minh với quân Đức như hành động phản bội của Chính phủ sông Đông và những giới rộng rãi ở các nước đồng minh cũng đánh giá như thế… Xin ngài giải thích cho.

Denikin giận dữ giương cong hai hàng lông mày, chờ Krasnov trả lời.

Chỉ nhờ khả năng tự kiềm chế và cái phong độ thượng lưu sẵn có mà Krasnov còn giữ được vẻ điềm tĩnh bên ngoài. Nhưng dù sao tức tối trong lòng vẫn chiếm phần thắng: dưới hàng ria hoa râm, miệng giật giật, méo như trong cơn thần kinh. Krasnov trả lời bằng giọng rất bình tĩnh, cũng rất lịch .

- Khi vận mệnh của toàn bộ nghiệp được đặt vào quân bài duy nhất người ta ngại dùng đến cả giúp đỡ của những kẻ thù cũ. Hơn nữa Chính phủ sông Đông dù sao cũng là Chính phủ của dân tộc gồm năm triệu con người có chủ quyền, chịu giám hộ của ai, và có toàn quyền hành động cách độc lập, cho hợp với các lợi ích của người - dắc mà Chính phủ nầy có sứ mệnh phải bảo vệ.

Nghe đến đây Alekseev mở to mắt, ràng lão cố hết sức nghe cho . Bogaevsky xoắn bộ ria trau chuốt vuốt thẳng ra như hai mũi tên, nom vẻ rất bực bội. Krasnov đưa mắt nhìn rồi tiếp:

- Thưa quan lớn, trong các lập luận của ngài, có thể rằng phần chủ yếu là những động cơ thuộc phạm trù đạo đức. Ngài ra rất nhiều lời cực kỳ nghiêm trọng về việc chúng tôi tựa như phản bội nghiệp của nước Nga, phản bội các nước Đồng Minh… Nhưng tôi cho rằng chắc hẳn các ngài cũng được biết điều là Tập đoàn quân tình nguyện nhận được của tôi chúng tôi những đạn dược mà quân Đức bán cho chúng tôi.

- Tôi chỉ xin ngài định ranh giới cho giữa những tượng có tính chất hoàn toàn khác nhau. Các ngài có được đạn dược của quân Đức bằng con đường nào, điều đó hoàn toàn có quan hệ gì với chúng tôi. Còn chuyện nhận chi viện của quân đội chúng nó… - Denikin nhún vai cách bực bội.

Trong khi kết thúc lời phát biểu của , Krasnov khéo đưa thêm vào những lời thận trọng nhưng cương quyết làm cho Denikin hiểu rằng còn là tên tiểu tướng chỉ huy lữ đoàn như Denikin gặp mặt trận Áo - Đức.

Denikin đánh tan bầu khí chết lặng rất khó chịu do những câu của Krasnov gây ra bằng cách khéo léo chuyển sang vấn đề hợp nhất quân đội vùng sông Đông với Tập đoàn quân tình nguyện, và tổ chức bộ chỉ huy thống nhất. Song những xung đột xảy ra trước đó thực tế mở đầu tình hình căng thẳng sau nầy, quan hệ nầy ngày càng xấu và hoàn toàn bị cắt đứt khi Krasnov rời khỏi chính quyền.

Krasnov tránh trả lời trực tiếp vấn đề đó bằng cách đề nghị hiệp đồng tác chiến để cùng tấn công Sarysin với mục đích, trước hết là chiếm lấy trung tâm chiến lược cực lớn, sau nữa là cố thủ tại địa điểm đó để liên hợp với dân - dắc Kavkaz.

Trong phòng ồn lên vài câu trao đổi ngắn ngủi:

- Chẳng cần phải các ngài cũng là Sarysin có ý nghĩa cực kỳ lớn lao đối với chúng ta.

- Tập đoàn quân tình nguyện có thể chạm trán với quân Đức.

- Trước hết tôi cần phải giải phóng dân Kuban .

- Vâng, nhưng dù sao đánh chiếm Sarysin cũng là nhiệm vụ cực kỳ trọng yếu. Chính phủ Quân khu sông Đông trao cho tôi trách nhiệm đề nghị với quan lớn.

- Tôi xin nhắc lại rằng tôi thể bỏ người Kuban được.

Chỉ với điều kiện tấn công Sarysin mới có thể đến chuyện hình thành chỉ huy thống nhất.

Alekseev cắn môi tỏ ý tán thành.

- thể tưởng tượng được. Nếu chưa quét sạch được quân Bolsevich ra khỏi địa giới Quân khu Kuban người Kuban chưa chịu tiến ra khỏi địa giới Quân khu. Còn Tập đoàn quân tình nguyện chỉ có hai ngàn rưởi tay súng, với phần ba quân số là thương bệnh binh thể chiến đấu được 2

Trong bữa ăn trưa rất thường, mọi người chỉ thẫn thờ trao đổi với nhau những ý kiến chẳng có gì là quan trọng. hai năm mười là hai bên thể nào tới thoả thuận. Tên đại tá Riasniansky kể câu chuyện vui gần như có tính chất truyền kỳ về chiến công của gã trong quân đội Markov, rồi dần dần nhờ tác dụng phối hợp của bữa ăn và câu chuyện vui, khí căng thẳng được xua tan. Nhưng khi ăn xong, lúc mọi người vừa hút thuốc vừa phân tán vào nhà trong, Denikin đặt tay lên vai Romanovsky, nheo cặp mắt sắc ngọt chỉ Krasnov và :

- tay Napoleon với qui mô quân khu… Con người là thiếu thông minh, ngài có biết…

Romanovsky mỉm cười, trả lời rất nhanh:

- chàng muốn xưng vương xưng bá, thôn tính thiên hạ… viên tướng chỉ huy lữ đoàn mà say sưa với mộng đế vương. Theo tôi, đúng là ta thiếu nhạy cảm về tính hài hước…

Bọn chúng chia tay nhau, trong lòng đầy căm thù và tức tối. Từ hôm ấy quan hệ giữa Tập đoàn quân tình nguyện và Chính phủ Quân khu sông Đông xấu hẳn , và càng xấu đến cực độ khi ban chỉ huy Tập đoàn quân tình nguyện được biết nội dung bức thư Krasnov gửi cho tên Winhem, hoàng đế nước Đức. Những tên thương binh của Tập đoàn quân tình nguyện nằm lại ở Novocherkask đều cười cái mộng tự trị cùng cái thói của Krasnov thích làm sống lại các phong tục cổ lỗ của dân - dắc. Trong lúc chuyện riêng với nhau, chúng thường gọi Krasnov cách khinh bỉ là "Ông chuột" (thay cho ông chủ), còn Quân khu Đại Đông được gọi chệch là "Đại Ngông". Để trả đũa, những kẻ chủ trương vùng sông Đông độc lập đặt cho bọn kia những cái tên "các nhà nhạc sĩ giang hồ", "các nhà cầm quyền có lãnh thổ". kẻ trong số các nhân vật to đầu của Tập đoàn quân tình nguyện ác khẩu gọi Chính phủ Quân khu sông Đông là "Con đĩ làm tiền giường của quân Đức". Tên tướng Denisov thấy thế bèn trả lời: "Nếu Chính phủ sông Đông là con đĩ, Tập đoàn quân tình nguyện là thằng ma- sống bám vào con đĩ ấy".

Câu trả lời ấy ám chỉ việc Tập đoàn quân tình nguyện phụ thuộc vào Quân khu sông Đông, được Quân khu sông Đông chia cho số vũ khí đạn dược nhận được của quân Đức.

Rostov và Novocherkask là hậu phương của Tập đoàn quân tình nguyện. Bọn sĩ quan ở đấy lúc nhúc như dòi. Hàng ngàn tên trong số đó hoạt động đầu cơ, làm việc trong vô số những cơ quan hậu phương nương thân ở các nhà họ hàng bà con, mang chứng từ thương tích giả mạo vào nằm các bệnh viện quân y… Tất cả những tên dũng cảm nhất chết trong các trận chiến đấu, vì bệnh thương hàn hay vì những vết thương, còn những tên sống sót đều mất cả tiết tháo lẫn lương tâm qua mấy năm cách mạng. Chúng lẩn trốn trong hậu phương như những con sói núi, chúng ngoi lên trong những ngày loạn lạc như bọt bẩn và phân nổi mặt nước. Chúng là những tên sĩ quan hủ bại chưa từng tham gia chiến trận, những tên mà Chernenchev chửi mắng, vạch mặt, làm nhục khi kêu gọi bảo vệ nước Nga. Phần lớn những tên trong bọn nầy là loại dơ dáy đê tiện nhất của cái gọi là "giới trí thức có tư tưởng" mặc binh phục: chúng chạy trốn người Bolsevich, nhưng đến với quân Trắng, chúng sống qua ngày đoạn tháng, tranh cãi với nhau về vận mệnh của nước Nga, cố kiếm ít tiền mua sữa cho con và hết sức mong chiến tranh chấm dứt. Đối với chúng ai nắm chính quyền trong nước cũng đều sao cả: Krasnov cũng được, người Đức cũng được, người Bolsevich cũng được, miễn là chiến tranh kết thúc.

Nhưng mỗi ngày nổ ra nhiều việc, ở Sibir có vụ phiến loạn của người Tiệp Khắc 3, ở Ukraina có Marno 4 chuyện với quân Đức bằng thứ tiếng ngang ngược của pháo binh và súng máy. Kavkaz, Murmansk, Askhagensk… Toàn nước Nga chìm trong khói lửa… Toàn nước Nga quằn quại trong cơn đau trở dạ…

Đến tháng Sáu, khắp vùng sông Đông có những tin đồn truyền rộng rãi như những làn gió đông; người Tiệp Khắc chiếm Saratov, Sarysin và Astrakhan, nhằm mục đích thành lập mặt trận miền Đông để tấn công vào quân đội Đức. Quân Đức ở Ukraina bắt đầu chỉ miễn cưỡng cho phép những tên sĩ quan trốn khỏi nước Nga qua để chiến đấu dưới lá cờ Tập đoàn quân tình nguyện.

Bộ chỉ huy Đức lo lắng trước những tin đồn về việc thành lập "mặt trận miền Đông" bèn cử số đại biểu của họ đến vùng sông Đông. Ngày mồng mười tháng Bảy ba tên thiếu tá của quân Đức đến Novocherkask; Phôn Cokenhaodơ, Phôn Sterfani và phôn Sleynit.

Ngay hôm ấy, chúng được tên ataman Krasnov tiếp trong lâu đài. Tướng Bogaevsky cũng có mặt trong cuộc hội đàm. Đầu tiên tên thiếu tá Cokenhaodơ nhắc lại rằng Bộ chỉ huy Đức dùng mọi cách, thậm chí ngại can thiệp vũ trang để giúp Quân khu Đại Đông đấu tranh với người Bolsevich và khôi phục đường biên giới. Sau đó hỏi Chính phủ sông Đông phản ứng như thế nào, nếu người Tiệp Khắc bắt đầu có những hoạt động quân chống lại người Đức? Krasnov bèn cam đoan với rằng người - dắc nghiêm chỉnh giữ thái độ trung lập và tất nhiên cho phép biến vùng sông Đông thành chiến trường. Tên thiếu tá Sterfani ngỏ ý mong muốn câu trả lời của tên ataman được xác định bằng hình thức giấy tờ.

Cuộc hội đàm đến đấy kết thúc, và hôm sau Kaxnov thảo ngay bức thư dưới đây gửi cho hoàng đế nước Đức:

"Thưa Hoàng đế và quốc vương bệ hạ!

Người đệ trình bức thư nầy là ataman trấn Dimovaya (sứ giả) của Quân khu Đại Đông tại trều đình của hoàng đế bệ hạ, cùng các vị đồng của ông ta được tôi, ataman Quân khu sông Đông, uỷ nhiệm chuyển lời chào tới hoàng đế bệ hạ, vị nguyên thủ hùng mạnh của nước Đức vĩ đại, và truyền đạt với hoàng đế bệ hạ những lời dưới đây: Những người - dắc dũng cảm của sông Đông chiến đấu hai tháng nay vì quyền tự do của Tổ quốc mình với tinh thần dũng cũng như người Boe 5 dân tộc có quan hệ huyết thống với người Đức chống lại người trong thời gian gần đây. Hai tháng chiến đấu ấy kết thúc bằng thắng lợi hoàn toàn tất cả các mặt trận của quốc gia chúng tôi, và nay 9/10 lãnh thổ Quân khu Đại Đông được giải phóng khỏi tay những bầy Bạch vệ dã man. Trật tự quốc gia trong nước được củng cố, chế độ pháp trị hoàn chỉnh được thiết lập. Nhờ có gỉúp đỡ hữu nghị của quân đội hoàng đế bệ hạ, miền Nam Quân khu lấy lại được an ninh và tôi chuẩn bị xong xuôi quân đoàn để duy trì trật tự trong nước và ngăn chặn tấn công của kẻ địch từ bên ngoài. Cơ cấu của quốc gia trẻ tuổi như Quân khu sông Đông nay khó mà có thể tồn tại độc, vì thế Quân khu sông Đông ký liên minh chặt chẽ với các vị thủ lĩnh hai quân khu Astrakhan và Kuban, là đại tá công tước Tundutov và đại tá Filimonov, để sau khi quét sạch được quân Bolsevich ra khỏi đất đai, hai quân khu Astrakhan và Kuban thành lập cơ cấu quốc gia bền vững cơ sở liên bang, gồm Quân khu Đại Đông, quân khu Astrakhan, kể cả dân Kalmys ở tỉnh Starovolskaia, quân khu Kuban và cả các dân tộc Bắc Kavkaz. có được nhất trí giữa các quốc gia đó, và quốc gia mới thành lập, hoàn toàn nhất trí với Quân khu Đại Đông quyết định cho phép biên lãnh thổ của mình thành sân khấu của những cuộc xung đột đẫm máu, và cam kết theo chính sách hoàn toàn trung lập.

Đề nghị hoàng đế bệ hạ công nhận quyền tồn tại độc lập của Quân khu Đại Đông, và sau khi giải phóng xong các quân khu còn lại Kuban. Astrakhan, Checsk, và miền Bắc Kavkaz, công nhận cả tồn tại độc lập của liên bang mang tên Liên bang Đông Kavkaz.

Đề nghị hoàng đế bệ hạ công nhận các biên giới của Quân khu Đại Đông dựa theo các vùng địa lý và nhân chủng xưa kia của Quân khu, giúp chúng tôi giải quyết tranh chấp giữa Ukraina và Quân khu sông Đông về Taranroc và những vùng lân cận theo cầu của Quân khu sông Đông, vì quân khu sông Đông làm chủ khu vực Taranroc hơn 500 năm nay, và khu vực Taranroc vốn là bộ phận của Tomutanacan, tức là tiền thân của Quân khu sông Đông.

Đề nghị hoàng đế bệ hạ hãy vì những lý do chiến lược mà hiệp trợ Quân khu sông Đông sát nhập hai thành phố Kamysin và Sarysin, tỉnh Saratov, thành phố Voronez, hai nhà ga Liska và Povonno và xác định biên giới của Quân khu sông Đông theo tấm bản đồ còn giữ ở trấn Dimovaya.

Đề nghị hoàng đế bệ hạ có áp lực đối với chính quyền Xô viết Moskva 6, bắt chính quyền đó ra lệnh cho các chi đội Hồng quân cuồng khấu rút hết ra khỏi địa hạt của Quân khu Đại Đông cùng các nước khác có chân trong liên bang Đông - Kavkaz, và tạo khả năng thiết lập những quan hệ bình thường, hoà bình giữa Moskva và Quân khu sông Đông. Tất cả những tổn thất mà cuộc xâm lược của quân Bolsevich gây ra cho nhân dân, cho nền thương nghiệp và công nghiệp của Quân khu sông Đông đều phải được nước Nga Xô- viết bồi thường.

Đề nghị hoàng đế bệ hạ giúp cho Nhà nước trẻ tuổi của chúng tôi những khẩu pháo, súng trường, đạn dược dự trữ và trang bị kỹ thuật, và nếu hoàng đế bệ hạ nhận thấy có lợi xin xây dựng trong địa giới Quân khu sông Đông những nhà máy sản xuất pháo, súng trường, đạn pháo và đạn súng trường.

Quân khu Đại Đồng cùng các quốc gia khác trong Liên bang Đông - Kavkaz quên những giúp đỡ hữu nghị của nhân dân Đức, dân tộc mà dân - dắc cùng kề vai sát cánh chiến đấu từ hồi cuộc Chiến tranh ba mươi năm 7 hồi những trung đoàn sông Đông có mặt trong quân đội của Vanlenstain 8 và trong những năm (1807 - 1813) người - dắc sông Đông theo vị ataman của mình là bá tước Platov chiến đấu cho nển tự do của nước Đức và mới đây trong gần ba năm rưỡi chiến tranh đẫm máu các chiến trường Phổ, Gaxili, Bukovin và Ba Lan, người - dắc và người Đức học tập lẫn nhau để biết tôn trọng lòng dũng cảm, trí kiên cường ở quân đội của nhau, và trong lúc nầy chìa tay cho nhau, cùng đấu tranh cho tự do của sông Đông dấu.

Để đền đáp lại giúp đỡ của hoàng đế bệ hạ, Quân khu Đại Đông cam đoan hoàn toàn giữ chính sách trung lập và cho phép các lực lượng vũ trang thù địch với nhân dân Đức tiên vào lãnh thổ của mình. Cả công tước Tundutov, ataman Quân khu Astrakhan, Chính phủ Kuban cùng tất cả các miền khác sau nầy hợp nhất thành Liên bang Đông - Kavkaz, đều nhất trí về điểm nầy.

Quân khu Đại Đông dành cho đế quốc Đức quyền ưu tiên trong việc xuất khẩu các sản phẩm thừa sau khi thoả mãn nhu cầu địa phương: lúa mì (thóc và bột), hàng da và nguyên liệu da, lông cừu, các thứ hàng cá, các thứ dầu mỡ động vật và thực vật cùng các chế phẩm dầu mỡ, các hàng thuốc lá và chế phẩm thuốc lá, các loại gia súc và ngựa, rượu vang cùng những sản phẩm khác của nghề làm vườn và nghề canh tác. Để trao đổi lại, đế quốc Đức cung cấp máy móc nông nghiệp, các hoá phẩm và thuốc thuộc da, thiết bị cho nhà máy in giấy bạc của Nhà nước cùng với vật liệu dự trữ tương ứng trang bị cho các nhà máy dệt nỉ, dệt vải bông, xưỏng chế tạo đồ da, các nhà máy hoá chất, nhà máy đường cùng những nhà máy khác, các dụng cụ khí tài ngành điện.

Ngoài ra Chính phủ Quân khu Đại Đông dành cho giới công nghiệp Đức những điều kiện ưu đãi đặc biệt trong việc đầu tư vào các xí nghiệp công thương nghiệp sông Đông, đặc biệt trong ngành thiết kế xây dưng và khai thác các tuyến đường thuỷ và các đường giao thông khác.

hợp tác chặt chẽ hứa hẹn đem lại những lợi ích cho cả hai bên và tình hữu nghị gắn bó bằng máu mà hai dân tộc Đức và - dắc cùng đổ ra các chiến trường chlng trở thành lực lượng hùng mạnh để đấu tranh chống lại tất cả các kẻ thù của chúng ta.

Người viết trình hoàng đế bệ hạ bức thư nầy phải là nhà ngoại giao và người am hiểu tinh vi về quốc tế công pháp, mà là người lính quen kính trọng sức mạnh của vũ nghiệp Đức qua những trận chiến đấu chính đại quang minh, vì thế tôi xin hoàng đế bệ hạ lượng thứ cho giọng văn cương trực của tôi, trong đó hề có chút gì xảo trá, và xin hoàng đế bệ hạ tin tương ở thành ý của tôi.

Người rất tôn kính hoàng đế bệ hạ

Petr Krasnov

ataman sông Đông, thiếu tướng",

Ngày hai mươi lăm tháng Bảy, bức thư nầy được đưa ra cho hội đồng các trưởng ban thảo luận. Tuy mọi người có thái độ hết sức dè dặt đối với nó, thậm chí tuy Bogaevsky cùng số uỷ viên khác trong Chính phủ ràng phản đối, nhưng Krasnov vẫn trao ngay bức thư cho tên công tước Lichchenbec, ataman trấn Dimovaya ở Berlin. Tên nầy cùng Krasnov Kiev, rồi đến đó cùng viên tướng Cheriatrukin Berlin.

Trước khi gửi , bức thư được in ra nhiều bản ở ban ngoại giao, mà việc ấy Bogaevsky phải biết. Các bản sao được truyền tay rộng rãi qua các đơn vị và các trấn - dắc kèm theo những lời bình luận thích đáng và trở thành công cụ tuyên truyền rất đắc lực. Người ta bắt đầu mỗi ngày công khai rằng Krasnov bán mình cho quân Đức. các mặt trận, tinh thần binh sĩ bắt đầu xao xuyến.

Trong khi đó quân Đức dành được hết thắng lợi nọ đến thắng lợi kia, ngày càng như mọc cánh. Chúng đưa tên tướng Nga Cheriatrukin đến gần Paris, và tên nầy được cùng với bọn quan chức trong tổng hành dinh quân Đức chứng kiến sức công phá hết sức mãnh liệt của những khẩu trọng pháo do hãng Krupp chế tạo cùng với tan vỡ của quân đội - Pháp.

--- ------ ------ ------ -------

1 Hồi nầy Kornilov chết, Denikin lên thay nắm quyền chỉ huy Tập đoàn quân tình nguyện (ND).

2 Sau đó Krasnov tiến đánh Sarysin hai lần (trong tháng Tám và tháng Chín), cả hai đều có hiệp trợ của Denikin và đều thua liểng xiểng (ND).

3 Trong chiến tranh, các tù binh, hàng binh Tiệp và Slovak trong quân đội Áo được tổ chức thành quân đoàn hơn bốn vạn người. Sau cách mạng, nhiều tù binh, hàng binh trong quân đoàn nầy tham gia Hồng quân. Nhưng bọn đế quốc can thiệp mua chuộc ban chỉ huy quân đoàn. Ngày 25- 5- 1918, quân đoàn Tiệp Khắc nổi loạn, tiếp nhận thêm những tên Bạch vệ Nga, thành lực lượng rất lớn (khoảng sáu vạn), mở đầu phong trào phản cách mạng mới trong cả nước (ND).

4 trong những tên đầu sỏ phản cách mạng ở Ukraina. Sau khi quân đội của Vraghen bị tiêu diệt, Marno trở thành kẻ thù chủ yếu của chính quyền Xô viết ở miền Nam Ukraina (ND).

5 Tức là cuộc chiến tranh từ 1890 đến 1902 ở Nam Phi của người Đức nổi lên chống lại thực dân . Người Boe là giống người da trắng lai Tơtông và Slavơ, con cháu của thực dân Hà Lan cũ. Krasnov ghép người Boe vào huyết thống Đức, ý chúng muốn nịnh hoàng đế Đức, đồng thời thêm rằng mình cũng chẳng ưa gì người (ND).

6 Hồi nầy nước Đức cùng nước Nga Xô- viết ký hoà ước Brest- Litovsk nhưng vẫn luôn luôn vi phạm các điều ký kết và bắt bí nước Nga (ND).

7 (1518 - 164 Vốn là cuộc chiến tranh tôn giáo trong nước Đức, nhưng vì có những nước ngoài can thiệp nên biến thành cuộc chiến tranh toàn châu Âu (ND).

8 (1853 - 1634), vị nguyên soái Đức trong cuộc chiến tranh ba mươi năm, từng đánh bại Đan Mạch cùng các đồng minh của Đan Mạch (ND).