Sông Đông Êm Đềm
Chương 105​

Buntruc vừa mở mắt ra lần đầu bắt gặp ngay hai con mắt đen láy của Anna long lanh sau những giọt nước mắt và trong nét cười.

bất tỉnh và mê sảng ba tuần liền. ba tuần liền, lang thang trong thế giới khác, hư ảo, sờ thấy được. Đến chiều ngày hai mươi tháng Chạp mới tỉnh lại. đăm đăm nhìn mãi Anna bằng cặp mắt nghiêm nghị, mung lung như qua lớp sương mù, cố nhớ lại tất cả những chuyện có dính dáng tới Anna, nhưng chỉ hồi tưởng được phần. Trí nhớ của kém nhiều, chịu tuân theo ý muốn của nữa, và vẫn còn cố chôn giấu rất nhiều điều ở nơi nào sâu kín.

- Cho tôi uống nước… - Vẫn như trước, tiếng của chính cứ vẳng tới tai như từ nơi xa xôi nào, nhưng thấy thế lại lấy làm thích thú. Buntruc mỉm cười.

Anna vội chạy bổ đến với . nụ cười dè dát, cố ghìm lại, làm cho toàn thân Anna như sáng bừng lên.

- Để em cầm cho uống, - Buntruc đờ đẫn vươn tay về phía cái ca, nhưng Anna gạt tay ra.

Buntruc phải cố gắng đến run cả người mới ngẩng được đầu lên, uống vài ngụm rồi mệt quá, lại nằm vật xuống gối. nhìn sang bên cạnh giờ lâu, muốn biết câu gì, nhưng cuối cùng mệt mỏi lại chiếm phần thắng, và Buntruc lại thiu thiu.

Và cũng như lần đầu, lúc tỉnh dậy điều nhìn thấy trước tiên vẫn là cặp mắt hốt hoảng của Anna chằm chằm nhìn mình, rồi sau đó mới nhìn thấy cái ánh sáng vàng như nghệ của ngọn đèn và cái vòng tròn màu trắng chiếu từ ngọn đèn lên khoảng trần nhà ghép bằng ván mộc.

- Anna, lại đây em.

Anna bước tới, nắm lấy tay . Buntruc nắm lại tay Anna cách yếu ớt để trả lời.

- thấy trong người thế nào?

- Lưỡi của người khác, đầu óc của người khác, hai chân cũng vậy, còn tuổi như hai trăm, - cố rặn ra từng tiếng, lặng lát rồi hỏi - Tôi bị thương hàn à?

- Vâng, thương hàn.

Buntruc đưa mắt nhìn khắp căn phòng, thều thào hỏi:

- Đây là đâu thế?

Anna hiểu ra câu hỏi, mỉm cười:

- Chúng ta ở Sarysin!

- Thế còn em… tại sao lại ở đây?

- Chỉ có mình em ở lại với . - Rồi tựa như để bào chữa cho mình hoặc cố tránh muốn đả động tới ý nghĩ mà hai người chưa ra, Anna vội tiếp - thể nào bỏ mặc cho người khác trông nom được. Đồng chí Abramxon và các đồng chí khác trong đảng uỷ có bảo em trông nom cho … xem đấy, thế là bất ngờ em có dịp được săn sóc cho .

đưa mắt và khẽ động đậy bàn tay cám ơn Anna.

- Krutogorov đâu?

- Qua Voronez Lugansk rồi.

- Georgkian?

- Ôi tưởng tượng, được … bị thương hàn chết mất rồi.

- Chao ôi!

Hai người lặng lát như để tưởng nhớ người khuất.

- Em lo cho quá. Vì ốm quá nặng, - Anna khẽ .

- Còn Bogovoi?

- Tất cả các đồng chí, em chẳng còn gặp ai nữa. số Kamenskaia. Nhưng thôi, hãy nghe em, quá nhiều có hại ? Mà có muốn ăn sữa ?

Buntruc lắc đầu ra ý muốn. phải cố gắng lắm mới điều khiển nổi cái lưỡi để hỏi thêm:

- Abramxon đâu?

- Voronez từ tuần trước rồi.

Buntruc cựa quậy rất khó khăn, đầu óc quay lộn, máu dồn lên hai con mắt đến là nhức. Cảm thấy trán mình có bàn tay mát mát, mở mắt ra. câu hỏi làm tình làm tội : trong lúc mê man chẳng biết gì như thế, ai giúp mình trong lúc ỉa đái bẩn thỉu? Chẳng nhẽ chính là Anna? Má hơi ửng đỏ, hỏi:

- Chỉ có mình em trông nom cho tôi thôi à?

- Vâng, mình em.

Buntruc quay mặt vào trong tường lẩm bẩm:

- Nhục nhã cho chúng nó… Cái bọn khốn kiếp! Mặc cho mình em chịu đựng.

Di chứng của bệnh thương hàn ảnh hưởng đến thính giác: Buntruc trở nên nghễnh ngãng. Bác sĩ do Ban chấp hành Đảng bộ Sarysin cử đến bảo Anna rằng chỉ khi nào bệnh khỏi hẳn mới có thể bắt đầu chữa tai cho được. Buntruc lấy lại sức khoẻ rất chậm chạp. trở nên phàm ăn cách lạ lùng nhưng Anna rất nghiêm khắc giữ đúng mức ăn qui định. Chỉ vì thế mà giữa hai người xảy ra những va chạm.

- Cho tôi ít sữa nữa . - Buntruc cố nài.

- thể thêm được nữa.

- Tôi van em đấy, lấy ra Anna! Sao lại thế, em muốn tôi chết đói à?

- Ilia, tất nhiên tự cũng biết rằng em thể nào cho ăn quá mức qui định được.

Buntruc giận quá gì nữa, chỉ quay mặt vào tường thở dài, giờ lâu cứ im như thóc; Anna rất thương Buntruc, rất đau khổ, nhưng vẫn phải cương quyết nhượng bộ. lát sau quay lại van lơn, mặt mày nhăn nhó, vì thế nom càng đáng thương:

- cho tôi được ít bắp cải muối à? Thôi, em Anna quý, cho tôi ăn ! Em cũng phải nể tôi chút chứ! Có hại ấy à? Bọn bác sĩ xằng đấy thôi?

Trước thái độ cương quyết từ chối của Anna, có lần Buntruc rất tệ, xúc phạm cả Anna:

- có quyền làm tình làm tội tôi như thế? Tôi tự gọi lấy bà chủ nhà, xin bà ấy vậy? là người phụ nữ có lương tâm, con người đáng ghét! đấy, tôi bắt đầu căm ghét rồi.

- Em làm con sen con đòi, chịu cực chịu khổ để hầu hạ , đền bù lại như thế là tốt nhất rồi phải ? - Anna nhịn được nữa.

- Tôi có xin ở lại với tôi đâu? trách mắng tôi về chuyện nầy là tội. lợi dụng ưu thế của . Thôi cũng được… cần cho tôi ăn gì nữa? Cứ mặc cho tôi chết… Lòng thương của quả là vĩ đại!

Môi Anna run lên, nhưng Anna vẫn nhẫn nhục, gì nữa. Anna tha thứ cho Buntruc, cố chịu đựng hết thảy.

Chỉ lần, sau trận đấu khẩu đặc biệt gay gắt vì Anna từ chối cho Buntruc ăn thêm miếng bánh nướng, Buntruc quay ngoắt , Anna cảm thấy tim mình thắt lại vì kịp nhìn thấy giọt nước mắt long lanh trong mắt :

- là con nít! - Anna kêu lên.

xong Anna chạy vào bếp, mang ra cả đĩa bánh đầy.

- Thôi ăn , ăn nữa , Ilia, quí! Thôi được rồi, đừng bực mình nữa nhé! cầm lấy miếng nầy , vừa chín tới đấy! Anna run run nhét miếng bánh vào tay Buntruc.

Buntruc cảm thấy rất đau khổ, định thôi ăn nữa, nhưng cuối cùng nhịn được, bèn chùi nước mắt, ngồi dậy cầm lấy chiếc bánh. nụ cười nhận lỗi thoáng khuôn mặt gầy rộc, lổm xổm bộ râu mềm loăn xoăn. vừa đưa mắt vẻ như xin lỗi, vừa :

- Tôi còn tệ hơn cả đứa con nít nữa là khác… Em xem: chỉ thiếu chút nữa là tôi khóc oà lên…

Anna nhìn cái cổ ngẩng ra cách lạ lùng, nhìn bộ ngực hom hem sâu hõm giữa hai tà áo sơ- mi mở phanh, nhìn hai bàn tay chỉ có da bọc xương của Buntruc, rồi niềm thương thắm thiết chưa từng cảm thấy bao giờ bất thần làm rung động cả tâm hồn Anna, và lần đầu tiên Anna đặt lên cái trán vàng khô của Buntruc cái hôn giản dị và âu yếm.

Mãi hai tuần sau Buntruc mới có thể lại trong phòng mà cần đến giúp đỡ của người khác, nhưng hai chân khẳng khiu như cây sậy chỉ muốn gãy gập xuống. Buntruc tập lần thứ hai.

- Xem nầy, Anna, tôi được đây nầy! - Buntruc thử nhanh cách thoải mái, nhưng hai chân đương nồi sức nặng của thân thể, sàn nhà dưới hai bàn chân như muốn trượt đâu mất.

Buntruc nhìn thấy chỗ nào gần nhất có cái gì vịn được là phải nắm ngay lấy, miệng cười toe ra như ông già, làn da hai gò má xanh bóng chỗ căng ra, chỗ nhăn nhúm lại. cười thôi hồi, tiếng cười già nua run run, cuối cùng cười mãi mệt lử, lại nằm vật ra giường.

Chỗ hai người ở rất gần bến tàu. Đứng trong cửa sổ nhìn ra có thể trông thấy mặt sông Vonga trải rộng, đầy tuyết, khu rừng xám xám hình bán nguyệt rộng bát ngát bên kia sông và những nét mềm mại của cánh đồng gợn sóng đằng xa. Anna đứng rất lâu bên cửa sổ suy nghĩ về cuộc sống kỳ dị của mình, cuộc sống vừa trải qua bước ngoặt lớn. Bệnh tật của Buntruc làm cho hai người trở nên thân thiết lạ lùng.

Đầu tiên, khi mới đưa Buntruc vượt được chặng đường vừa dài vừa gian khổ đến được Sarysin, Anna cảm thấy nặng nề, cay đắng đến phát khóc. Lần đầu tiên trong đời Anna phải nhìn thẳng vào mặt trái của tiếp xúc với người thân cách sát sạt và trần truồng như thế. Nàng nghiến răng thay đồ lót cho Buntruc, chải chấy cái đầu nóng như lửa, vần cái thân nặng như đá và rùng mình lén nhìn với cả niềm kinh tởm cái thân hình đàn ông trần truồng và gầy rộc của . Nhìn cái vỏ đùm bên ngoài sinh mệnh quí lúc nầy chỉ còn thoi thóp chút hơi nóng. Ruột gan Anna nôn nao cả lên, Anna thấy tởm lợm quá, nhưng bẩn thỉu bên ngoài làm hoen ố chút nào cái tình cảm vẫn còn giữ được rất sâu sắc, rất bền vững của Anna. Theo mệnh lệnh thể cưỡng lại được của tình cảm ấy, Anna học được cách vượt qua đau khổ và do dự. Và Anna vượt qua. Cuối cùng chỉ còn lòng thương và nguồn tình nằm ở chỗ rất sâu trong lòng thấm đần ra ngoài rồi bật lên sôi sục.

Có lần tự nhiên Buntruc hỏi:

- Sau tất cả những chuyện vừa qua em thấy tôi đáng ghét lắm… có phải ?

- Đó là thử thách.

- Thử thách gì? Sức chịu đựng à?

- , tình cảm.

Buntruc quay và mãi thể giữ nổi cho môi mình khỏi run.

Hai người thêm gì về chuyện ấy nữa. Bất cứ lời nào cũng thừa và nhạt nhẽo.

Đến giữa tháng Giêng hai người từ Sarysin Voronez.

Sông Đông Êm Đềm
Chương 106​

Chiều ngày mười sáu tháng giêng, Buntruc và Anna về đến Voronez. Hai người ở lại đây hai ngày rồi lại Minlerovo vì hôm ra bỗng có tin Uỷ ban quân cách mạng sông Đông chuyển đến đây cùng với các đơn vị trung thành với nó phải rút khỏi Kamenskaia dưới áp lực của quân Kaledin.

Minlerovo rất đông người, quang cảnh bận bịu túi bụi. Buntruc ở lại đấy vài tiếng đồng hồ, rồi vừa thấy có chuyến xe lửa là Glubokaia ngay. Ngày hôm sau nhận quyền chỉ huy đội súng máy và sáng ngày hôm sau nữa có mặt trong trận chiến đấu chống chi đội của Chernechev.

Sau khi Chernechev bị đánh bại, hai người bất ngờ phải chia tay nhau. buổi sáng, Anna ở bộ tư lệnh về, vẻ mặt sôi nổi nhưng hơi buồn.

- có biết , đồng chí Abramxon có mặt ở đây đấy. Đồng chí rất muốn gặp . Ngoài ra còn tin nữa, hôm nay em phải lên đường rồi.

- đâu bây giờ? - Buntruc ngạc nhiên.

- Đồng chí Abramxon, em và vài đồng chí nữa Lugansk làm công tác tuyên truyền.

- bỏ chi đội à? - Buntruc hỏi giọng lạnh nhạt.

Anna vừa cười vừa áp khuôn mặt nóng bừng bừng vào má :

- có thú nhận như thế nầy : buồn phải vì em rời bỏ chi đội mà vì em rời bỏ ? Nhưng cũng chỉ thời gian thôi. Em tin rằng trong công tác tuyên truyền em là người có ích hơn là gần . Có lẽ em làm công tác tuyên truyền hợp với chuyên môn hơn là làm xạ thủ súng máy đấy… - đến đây Anna đảo con mắt lên cách tinh quái, - Dù em được học tập công việc súng máy ấy dưới chỉ đạo của vị chỉ huy giàu kinh nghiệm như Buntruc.

Chẳng mấy chốc Abramxon cũng tới. Vẫn là con người sôi sục nhiệt tình, thích hành động và lúc nào chịu ngồi yên chỗ như xưa. Vẫn đám tóc trắng lấp loáng cái đầu bọ hung, đen như bôi nhựa chưng. Buntruc thực tình cảm thấy sung sướng được gặp .

- Khỏi hẳn rồi à? Tuyệt lắm? Bọn mình mang Anna đây. - Rồi nheo mắt ra ý biết hết mọi chuyện giữa hai người - Cậu phản đối chứ? Cậu phản đối chứ? Phải, phải… Phải, phải… Tuyệt lắm? Mình đặt câu hỏi như thế vì hình như ở Sarysin hai cậu thân với nhau rồi phải.

- Tôi cũng chẳng giấu là cũng có lấy làm tiếc vì phải chia tay với Anna, - Buntruc nhăn nhó gượng cười.

- Lấy làm tiếc à? Như thế cũng là nhiều rồi đấy… Anna, nghe thấy chưa.

Abramxon lại lại trong phòng, tiện tay nhặt từ cái rương lên cuốn sách đầy bụi của Garin Mikhailovsky 1 rồi như chợt nhớ ra điều gì, bắt đầu chia tay ra về.

- sắp xong chưa, Anna?

- Đồng chí trước . Tôi xong ngay đây. - Anna trả lời sau cái bình phong.

Anna thay đồ lót xong bước ra với chiếc áo quân phục cổ chui màu ka- ki của lính có thắt dây lưng, hai túi ngực phồng phồng, và vẫn cái váy đen vá vài chỗ nhưng sạch bong. Bộ tóc rất nặng vừa mới gội bồng lên, thòi cả ra ngoài cái khăn bịt đầu. Anna mặc áo ca- pôt vào và vừa thắt dây lưng vừa hỏi (cái vẻ hào hứng vừa nãy lúc nầy tan biến đâu mất, giọng Anna khàn , nghe như van lơn):

- Hôm nay tham gia trận tấn công à?

- Tất nhiên là có rồi? Em cũng biết rằng chẳng chịu bó tay ngồi yên.

- Em van … hãy nghe em, phải cẩn thận mới được? vì em mà làm như thế chứ? Đồng ý nhé? Em để lại thêm cho đôi bít tất len đấy. cố giữ đừng để bị cảm lạnh, đừng để chân bị ngâm nước đấy. Đến Lugansk em viết thư về cho .

Mặt Anna hiểu sao tự nhiên bạc màu . Lúc chia tay, Anna thú nhận.

- xem đây, em rất đau buồn vì phải xa . Đầu tiên khi đồng chí Abramxon rủ em Lugansk, em rất phấn khởi, nhưng bây giờ em lại cảm thấy rằng có , ở đấy cũng như có người. Chẳng cần nhiều, tình cảm lúc nầy là cần thiết, chỉ bó chân bó cẳng… Nhưng thôi, dù sao cũng tạm biệt !

Hai người chia tay nhau cách gần như lạnh nhạt, nhưng Buntruc hiểu nguyên nhân của điều đó đúng như đáng phải hiểu: Anna sợ mất cái vốn quyết tâm còn lại.

Buntruc ra tiễn chân Anna, Anna cắm đầu cắm cổ bỏ , hai vai đưa đưa lại cách hối hả. Buntruc định gọi Anna, nhưng nhận thấy rằng lúc chia tay, trong hai con mắt mờ nhìn hiêng hiếng của Anna có ánh ướt ướt, vì thế cố tự chủ, làm vẻ sảng khoái kêu lên.

- mong rằng chúng mình lại gặp nhau ở Rostov! Giữ sức khoẻ nhé, Anna!

Anna quay đầu lại cái rồi rảo bước hơn.

Sau khi Anna rồi, Buntruc cảm thấy mình quạnh khủng khiếp Buntruc từ ngoài phố quay vào trong phòng, nhưng lại lập tức nhảy phắt từ trong ấy ra như phải bỏng… Trong đó mỗi đồ vật đều nhắc nhở có mặt của Anna, cái gì cũng còn lưu chút hơi thừa của Anna: nầy chiếc khăn tay bỏ quên, nầy cái túi dết của lính bộ binh, nầy cái ca bằng đồng, tất cả các thứ đó đều được bàn tay của Anna đụng đến.

Buntruc lang thang trong trấn đến tối, trong lòng có cảm giác canh cánh chưa từng cảm thấy bao giờ. thấy như trong người mình vừa bị cắt mất cái gì và mình thể nào quen với trạng thái mới nầy được. ngơ ngác nhìn vào mặt những chiến sĩ - dắc và Xích vệ nhận ra được vài người và nhiều người cũng nhận ra .

Khi đến chỗ, có chiến sĩ - dắc giữ lại, chiến sĩ nầy ở cùng đơn vị với Buntruc trong cuộc chiến tranh chống Đức.

ta lôi Buntruc về chỗ ta ở, mời Buntruc đánh bài. nhóm Xích vệ thuộc chi đội Petrov và vài chàng thuỷ binh mới được điều tới đây ngồi quanh chiếc bàn chơi bài tính điểm. Họ đập quân bài đen đét giữa làn khói thuốc lá mù mịt. Họ vò loạt soạt những tờ giấy bạc Kerensky, văng tục, la hét cách hết sức vô tư lự. Buntruc cần có khí để thở, vội bỏ ra ngoài.

Buntruc được cứu thoát khỏi tâm trạng của nhờ trận tấn công mà giờ sau phải tham gia.

--- ------ ------ ------ -------

1 (1852 - 1906), tác giả tiến bộ người Nga (ND)

Sông Đông Êm Đềm
Chương 107​

Sau khi Kaledin chết , trấn Novocherkask trao chính quyền cho viên tướng Nadarov, ataman viễn chinh của Quân khu sông Đông, ngày hai mươi chín tháng Giêng, bọn đại biểu Cơ- rúc họp và cử làm ataman nhiệm mệnh của Quân khu. Đến họp Cơ- rúc chỉ có phần đáng kể của số đại biểu, phần lớn đại diện cho các trấn hạ du thuộc các khu miền Nam. Cơ- rúc lần nầy lấy tên là "Cơ- rúc ". Có được ủng hộ của Cơ- rúc, Nadarov tuyên bố động viên tất cả các tráng đinh từ mười tám đến năm mươi, nhưng người - dắc cực chẳng mới cầm vũ khí dù có những lời hăm doạ và dù có những đội vũ trang được phái đến các trấn để lấy quân.

Hôm Cơ- rúc ở Novocherkask bắt đầu làm việc, trung đoàn - dắc sông Đông số 6 của tên tướng Krasnosekov ở mặt trận Rumani kéo về theo đội hình hành quân, dưới quyền chỉ huy của tên trung tá Tachin. Ngay từ Ekaterinoslav, trung đoàn nầy phải vừa chiến đấu vừa hành quân để chọc thủng vòng vây Bolsevich.

Nó bị đánh mạnh ở Piachikhatca, Mezevaia, Medvedvyi Kurgan và nhiều nơi khác, nhưng vẫn về được tới nơi, quân số gần trọn vẹn, với toàn bộ sĩ quan.

Trung đoàn nầy được đón tiếp rất long trọng. Sau lễ cầu kinh ở quảng trường Nhà thờ lớn, Nadarov khen ngợi các binh sĩ - dắc giữ kỷ luật, đảm bảo trật tự rất tốt và mang vũ khí về bảo vệ sông Đông.

Chẳng bao lâu trung đoàn được điều ra mặt trận, đóng ở gần trấn Xulin, nhưng hai ngày sau Novocherkask nhận được những tin chẳng lành: do ảnh hưởng của tuyên truyền cổ động Bolsevich, trung đoàn tự động rời bỏ mặt trận, từ chối chịu bảo vệ chính quyền Quân khu.

Cơ- rúc hoạt động cách uể oải. Mọi người đều cảm thấy trước kết cục của cuộc đấu tranh chống lại quân Bolsevich.

Nadarov vốn là viên tướng cương nghị và sôi nổi, nhưng suốt thời gian cuộc họp, cứ chống tay ngồi yên, bàn tay đặt lên trán, như đau khổ suy nghĩ về vấn đề gì.

Thế là mấy tia hi vọng cuối cùng cũng tan nốt thành mây khói.

Những trận chiến đấu diễn ra ầm ầm gần Chikhoreskaia. có phong thanh là thiếu uý - dắc Artomonov chỉ huy Hồng quân từ Sarysin tiến về phía Rostov.

Lenin ra lệnh cho mặt trận miền Nam chiếm Rostov ngày, hai mươi ba tháng Hai.

Sáng ngày hai mươi hai chi đội của tên đại uý Chernov tiến vào Rostov. vừa bị Xivéc đánh lui vừa bị những người dân - dắc trấn Glunovskaia bắn từ hậu phương.

Chỉ còn lại đường hành lang mỏng manh, vì thế Kornilov hiểu rằng nếu ở lại Rostov phải nguy hiểm, nên ra lệnh rút lui về trấn Olginskaia. Suốt ngày hôm ấy, em công nhân ở Temerich nã súng vào nhà ga và vào các đội tuần tiễu của bọn sĩ quan. Trước khi trời hoàng hôn, từ trong thành phố Rostov quân của Kornilov tiến ra với dội hình hành quân dày đặc.

Nó vươn dài qua sông Đông như con trăn đeo béo núc rồi ngoằn ngoèo trườn về phía Arxai. Những đại đội chỉ còn lại rất ít quân tiến rất vất vả lớp tuyết vừa ẩm vừa xốp. Loáng thoáng những chiếc áo ca- pôt đính khuy bóng nhoáng của bọn học sinh trung học và những chiếc áo ca- pôt của bọn học sinh trường thực nghiệm, nhưng bọn sĩ quan bộ binh vẫn chiếm đa số. Các trung đội do những tên đại tá và đại uý chỉ huy. trong hàng là bọn Yunke và sĩ quan, cấp bậc từ chuẩn uý tới đại tá. Dân chạy nạn lốc nhốc sau cơ man nào xe vận tải. Họ là những nhân vật danh tiếng, có tuổi, mặc những chiếc áo bành tô kiểu thành thị, giày cao su. Bọn phụ nữ oặn oẹo những đôi giầy cao gót, chạy lon ton bên những chiếc xe, chốc chốc lại sút chân xuống lớp tuyết sâu.

Tên đại uý Evgeni Litnhitki trong đại đội của trung đoàn Kornilov. Cùng hàng với có gã thượng uý Starobensky, tên sĩ quan tại ngũ rất chững chạc, trung uý Bogachev của trung đoàn "grenada" 1 Panagorisky mang tên Suvorov và tên đại tá Lovichev viên sĩ quan đơn vị chiến đấu già sóc, miệng móm sạch còn chiếc răng nào, người đầy lông đỏ như con cáo già.

Bóng tối sau lúc hoàng hôn mỗi lúc dầy. Trời rét ngọt. ngọn gió ẩm ẩm mằn mặn thổi dai dẳng từ cửa sông Đông tới.

Evgeni nhìn vào mặt những tên vượt đại đội của , nhưng hai chân vẫn dẫm sai bước, rất quen thuộc lớp tuyết bị nghiền vụn. bên lề đường có đại uý Nezenchev chỉ huy trung đoàn Kornilov và đại tá Kutepov trước kia là trung đoàn trưởng trung đoàn ngự lâm Preobrazensky. Thằng cha nầy mở phanh áo ca- pôt mũ cát- két hất ngược ra sau gáy.

- Ngài trung đoàn trưởng! - Lão trung tá Lovichev hất rất lẹ khẩu súng trường lên vai, gọi tên Nezenchev.

Kutepov quay mặt lại, khuôn mặt dài như mặt bò với vầng trán rộng, hai con mắt đen rất xa tinh mũi và bộ râu xén vòng như hình cái xẻng. Nghe tiếng gọi, Nezenchev đưa mắt nhìn qua vai Kutepov.

- Ngài bảo đại đội tăng thêm lốc độ hành tiến cho! Vì như thế nầy mà chết cóng cũng chẳng có gì lạ. Hai chân chúng tôi sũng nước cả mà lại hành quân với tốc độ như thế nầy…

- Chẳng còn ra thể thống gì nữa! - Starobensky cất cái giọng oang oang như tiếng kẻng, vốn hay to tiếng.

Nezenchev cứ qua, trả lời. tranh cãi biết vấn đề gì với tên Kutepov. lát sau tướng Alekseev vượt đại đội của Evgeni. Gã xà ích đánh cặp ngựa huyền béo núc, đuôi tết. Dưới vó ngựa, tuyết bắn tung từng đám ra chung quanh.

Gió làm cho mặt Alekseev đỏ rực lên với hai hàng ria và cặp lông mày đựng đứng trắng loá. Lão kéo chiếc mũ cát- két xuống tận tai, tay trái đưa lên túm lấy cổ áo vì lạnh. Bọn sĩ quan mỉm cười đưa mắt nhìn theo khuôn mặt mà tất cả mọi người đều quen.

Con đường bị dẫm nát dưới hàng ngàn bước chân. Thỉnh thoảng lại có những váng nước vàng vàng loang ra. Hành quân đến là cực, chân bước trơn như mỡ, nước thấm qua cả ủng. Evgeni vừa vừa lắng nghe những mẩu chuyện lao xao phía trước. tên sĩ quan mặc áo da trắng, đội chiếc mũ lông - dắc của lính, giọng nam trung.

- Ngài thấy , trung uý? Rodianko, chủ tịch Duma Quốc gia, già như thế mà cũng phải bộ.

- Nước Nga con đường Gôngôta 2 - gã cố đùa, vừa vừa ho sặc sụa và nhổ ra bãi đờm.

- Gôngôta… con đường nầy chỉ khác điều có đá giăm mà có tuyết, hơn nữa tuyết ẩm cộng với cái lạnh quỷ quái nầy.

- Các ngài có biết bọn mình nghỉ đêm ở đâu ?

- Ở Ekaterinoda.

- Bên Phổ chúng tôi cũng có lần hành quân thế nầy.

- biết vùng Kuban đón tiếp chúng ta như thế nào đây? Thế nào nhỉ? Tất nhiên tình hình ở đấy cũng có khác.

- Ngài có thuốc lá hút nhỉ? - Tên trung uý Golovachev hỏi Evgeni.

tháo găng tay vải thô có ngón, tiếp lấy điếu thuốc, cảm ơn rồi hỉ mũi và chùi ngón tay vào tà áo ca- pôt như tên lính:

- Ngài trung uý, ngài tập quen được những thói bình dân ấy rồi à? - Lão đại tá Lovichrep mỉm cười hóm hỉnh.

- muốn tập quen cũng được. Còn ngài… hay là ngài còn tích trữ được tá khăn tay?

Lovichev trả lời. Những que băng xanh xanh rủ xuống hàng ria hoa râm, đỏ như râu ngô. Thỉnh thoảng lão lại sịt mũi, nhăn mặt vì cái lạnh lọt vào trong tà áo ca- pôt bị gió thốc lên.

"Thành phần tinh hoa của nước Nga". - Evgeni nghĩ thầm, trong lòng đau nhói khi nhìn những hàng quân và phần đầu của đội hình hành quân bị cắt ra từng đoạn tiến ngoằn ngoèo đường.

Vài tên phi ngựa qua, trong số đó có cả Kornilov. cưỡi con ngựa cao giống Donesk, cái áo lót lông ngắn xanh lá cây nhạt có hai cái túi chéo hai bên cùng với chiếc mũ lông trắng nhấp nhô rất lâu đầu các hàng quân. Các tiểu đoàn sĩ quan tiễn đưa bằng những tiếng "hu- ra" gầm lên dồn dập.

- Tất cả những chuyện nầy kể ra cũng chẳng sao, nhưng lại còn gia đình… - Lovichev húng hắng ho theo kiểu người già rồi liếc nhìn Evgeni như tìm kiếm đồng tình - Gia đình tôi còn ở lại Smolensk… - Lão nhắc lại. - Còn có vợ tôi và đứa con , chưa đến tuổi lấy chồng. Nó vừa tròn mười bảy hôm Nô- en… Ngài thấy thế nào, đại uý?

- Vâ- â- âng…

- Ngài cũng có gia đình chứ? Ở Novocherkask à?

- , tôi là dân Quân khu sông Đông. Tôi còn có ông cụ thân sinh.

- Tôi được biết hai mẹ con nó nay thế nào… ở đấy có tôi ra sao đây. - Lovichev tiếp.

Starobensky ngắt lời lão, giọng bực bội:

- Ai mà chẳng có gia đình để lại? Thưa ngài trung tá, tôi hiểu ngài sụt sịt như thế để làm gì? Người đâu mà kỳ quặc! Còn chưa kịp rời khỏi Rostov…

- Starobensky! Ngài Piot Petrovich! Ngài dự trận chiến đấu ở gần Taranroc có phải ? - Cách mấy hàng phía sau có người hỏi với lên.

Starobensky quay lại, mặt đầy vẻ bực bội, nụ cười rầu rĩ môi.

- À Ngài Vladimir Georgievich, may mắn sao ngài lại ở cùng trung đội với chúng tôi? Mới điều động à? Ngài ở đấy có chuyện vừa ý với ai thế? Ái chà… phải, chuyện ấy cũng dễ hiểu thôi… Ngài hỏi về chuyện Taranroc à? Vâng, tôi có tham gia… nhưng có chuyện gì thế? Hoàn toàn đúng là như thế… cậu ấy bị giết rồi.

Evgeni thẫn thờ mặc cho những lời trao đổi vẳng đến tai mình. còn hồi tưởng lần ở Yagonoie ra , về bố, về Acxinhia. Nỗi buồn nhớ bất thần ập tới tim làm cảm thấy như tắt thở. vừa uể oải cất bước vừa nhìn những cây súng trường lắp lưỡi lê ngả nghiêng phía trước, nhìn những cái đầu đội mũ lông, mũ cát- két hay mũ ba tai ngật ngưỡng theo nhịp chân, bụng bảo dạ: "Trong lúc nầy, mỗi người trong năm nghìn tay súng nầy, năm nghìn kẻ bị xua đuổi nầy đều sôi sục căm thù, phẫn nộ đến cùng cực như mình. Bọn khốn kiếp, chúng nó dồn mình ra khỏi nước Nga và còn muốn dẫm chết mình ở đây. Nhưng cứ chờ xem! Rồi Kornilov lại đưa chúng ta tiến vào Moskva!". Trong giờ phút nầy hồi tưởng lại chuyện Kornilov đến Moskva và hân hoan sống lại ngày hôm ấy trong ký ức.

Ở chỗ nào đó gần đấy, phía sau, có lẽ ở cuối đại đội, có đại đội pháo tiến. Tiếng ngựa hí, tiếng những cỗ xe pháo chạy long sòng sọc, và cả mùi mồ hôi ngựa đưa từ phía đó lên. Ngửi thấy cái mùi thân thuộc và ngây ngất đó, Evgeni vội quay đầu lại. tên chuẩn uý còn trẻ cưỡi ngựa đầu nhìn mỉm cười như với người quen.

° ° °

Tập đoàn quân tình nguyện tập trung ở khu vực trấn Olginskaia trước ngày mười tháng Ba. Kornilov chần chừ chưa tiến quân vì còn chờ tên ataman viễn chinh của Quân khu sông Đông là tướng Popop tới Olginskaia. Popop vốn rút lui khỏi Novocherkask về những cánh đồng cỏ ở bên kia sông Đông với chi đội của gồm 1600 tay gươm, 5 khẩu pháo và 40 khẩu súng máy nặng.

Sáng ngày mười ba, Popop ngựa đến Olginskaia, cùng có viên trưởng ban tham mưu của là tên đại tá Sidorin và vài viên sĩ quan - dắc hộ vệ.

Đến cái bãi cạnh ngôi nhà Kornilov ở, cho ngựa đứng lại rồi bám chặt lấy mũi yên và nặng nề đưa chân qua yên ngựa.

Gã liên lạc vội chạy tới đỡ xuống. Tên - dắc nầy còn trẻ, có bộ mặt ngăm ngăm, món tóc đen xoã trước trán và hai con mắt sắc như mắt con te te. Popop quẳng dây cương cho rồi từ tốn bước lên thềm. Sidorin và mấy tên sĩ quan kia xuống ngựa, theo vào.

Bọn lính hầu dắt những con ngựa qua cửa hàng rào vào trong sân.

Trong khi tên lính hầu có tuổi, khoèo chân, đeo những túi thóc lên cổ ngựa, tên tóc đen, mắt như con te te kia, kịp lân la làm quen với người đầy tớ của chủ nhà, má đỏ hây hây, đầu chít chiếc khăn đan đỏm dáng, cặp chân bít tất thọc trong đôi ủng cao su cao ống. rỉ tai ả biết câu gì làm ả phá lên cười rồi lạch bạch chạy qua mặt về phía nhà kho, hai chân vừa vừa trượt những vũng nước.

Popop bước vào trong nhà. có tuổi, coi vẻ oai phong lẫm lẫm. Vào đến phòng ngoài, cởi áo ca- pôt trao cho tên lính hầu rất nhanh nhẹn, treo cái roi ngựa lên mắc áo rồi sỉ mũi ầm ầm.

Tên lính hầu đưa và Sidorin vào trong phòng họp. Sidorin vừa vừa vuốt tóc.

Các viên tướng được mời tới họp hội nghị đều tụ tập đầy đủ.

Kornilov ngồi vào bàn, hai khuỷu tay tì lên tấm bản đồ mở rộng. Alekseev ngồi ngay ngắn bên phải , mặt mới cạo, tóc bạc phơ, người những xương cùng xẩu. Denikin long lanh cặp mắt thông minh nhìn cứ như chọc vào người ta, biết những gì với Romanovsky. Lucomsky vuốt râu thủng thẳng lại lại trong phòng, nom mặt hơi có chút giống Denikin, Markov đứng bên khung cửa sổ trông ra sân, nhìn những tên lính hầu - dắc lại lại bên mấy con ngựa và cười đùa với người làm.

Sau khi chào hỏi xong, hai nhân vật mới đến ngồi vào bàn.

Alekseev hỏi vài câu có ý nghĩa gì lắm về đường và cuộc rút lui khỏi Novocherkask. Kutebov bước vào, cùng với có vài viên sĩ quan tại ngũ được Kornilov mời đến họp.

Popop ngồi xuống, vẻ mặt bình thản đầy tự tin. Kornilov nhìn thẳng vào mặt hỏi:

- Tướng quân làm ơn cho biết quân số chi đội ngài có bao nhiêu?

- ngàn rưởi tay gươm, đại đội pháo, bốn mươi khẩu súng máy nặng có đủ xạ thủ.

- Tất nhiên ngài được biết các hoàn cảnh bắt buộc Tập đoàn quân tình nguyện rút khỏi Rostov. Hôm qua chúng tôi có họp cuộc hội nghị. thông qua quyết định Kuban, hướng tiến quân là Ekaterinoda. có những chi đội tình nguyện hoạt động chung quanh thành phố đó. Chúng ta tiến quân theo đường nầy… - Kornilov di chiếc bút chì chưa gọt nhọn bản đồ, giọng hấp tấp hơn - Vừa vừa thu hút dân - dắc Kuban và đánh tan các đại đội Xích vệ tìm cách gây trở ngại cho cuộc tiến quân của chúng tôi các chi đội nầy đều bé, thiếu tổ chức và có sức chiến đấu nhìn vào hai con mắt của Popop lúc nầy đem chi đội của ngài liên hợp với Tập đoàn quân tình nguyện và cùng với chúng tôi tiến tới Krasnodar. Phân tán lực lượng là điều có lợi cho chúng ta.

- Tôi thể làm như thế được! - Popop tuyên bố đốp luôn, như đinh đóng cột.

Alekseev hơi ngả người sang phía .

- Xin ngài cho phép hỏi vì sao thế?

- Vì tôi thể nào bỏ lãnh thổ Quân khu sông Đông để tới vùng nào đó ở Kuban. Chúng tôi chặn địch ở vùng phía bắc sông Đông, chúng tôi ở lại trong khu qua mùa đông 3 để chờ các kiện xảy ra. Chúng ta chưa phải lo đến những hành động tích cực của quân địch vì phải ngày ngày hai mà băng tan ra. riêng pháo binh mà cả kỵ binh cũng thể nào vượt qua sông Đông. Mà trong khu vực qua mùa đông, rơm rạ và lúa mì được chuẩn bị hoàn toàn đầy đủ. Chúng tôi có thể phát triển hoạt động du kích bất cứ lúc nào và về bất cứ hướng nào.

Với vẻ tự tin rất nặng đồng cân, Popop kể những lý lẽ cự tuyệt lời đề nghị của Kornilov. lấy lại hơi xong, thấy Kornilov có vẻ muốn gì thêm, bèn lắc đầu cách gàn bướng:

- Tôi xin phép nốt… Ngoài các điều đó ra còn có yếu tố khác đặc biệt quan trọng mà ban chỉ huy chúng tôi phải lính tới là tinh thần binh sĩ - dắc của chúng tôi - giơ bàn tay trắng hếu, béo múp, ngón tay trỏ đeo chiếc nhẫn vàng ăn lẳn vào trong thịt, đưa mắt nhìn tất cả mọi người lượt rồi hơi cất cao giọng tiếp - Nếu chúng tôi chuyển hướng tiến quân sang Kuban, chi đội có thể đứng trước nguy cơ tan rã. Có thể là binh sĩ - dắc chịu . thể quên hoàn cảnh là thành phần thường bị và kiên định nhất của tôi là binh sĩ - dắc, mà tinh thần chúng nó hoàn toàn được vững vàng như các đơn vị của các ngài đâu. Chúng nó chỉ là những con người có ý thức. Chúng nó , có thế thôi. Còn như mạo hiểm để có thể mất toàn bộ chi đội đó là việc tôi thể nào làm được, - Popop rành rọt từng tiếng rồi lại ngắt lời Kornilov - Xin ngài thứ lỗi cho, tôi trình bày để ngài quyết định ấy. Tấl nhiên phân tán lực lượng là điều có lợi cho chúng ta, nhưng tình hình phát triển đến nước nầy chỉ còn có thể có lối thoát mà thôi. Xuất phát từ những cân nhắc mà tôi vừa lên, tôi cho rằng Tập đoàn quân tình nguyện đừng Kuban nữa hợp lý hơn. Tinh thần dân - dắc Kuban gây cho tôi mối lo ngại phải là . Các ngài hãy cùng với chi đội sông Đông tiến về các đồng cỏ bên kia sông Đông, ở đấy Tập đoàn quân có thể lợi dụng thời gian nghỉ ngơi để lấy lại sức, bổ sung quân số cho tới mùa xuân bằng những cán bộ tình nguyện mới ở nước Nga tới…

- ! - Kornilov kêu lên. Mới hôm qua còn ngả theo ý kiến tiến quân tới các đồng cỏ bên kia sông Đông và khăng khăng bác bỏ ý kiến ngược lại của Alekseev. - Tiến quân tới khu vực qua mùa đông chẳng có nghĩa gì cả. Chúng tôi có khoảng sáu ngàn quân…

- Nếu đến vấn đề cung cấp lương thực thưa quan lớn, tôi dám đảm bảo với ngài rằng khu vực qua mùa đông để chúng ta phải mong mỏi điều gì hơn nữa. Ngoài ra ở đấy ngài còn có thể lấy số ngựa của các trại chủ chăn nuôi tư để biến phần Tập đoàn quân của ngài thành kỵ binh. Ngài có những cơ may mới để tiến hành vận động chiến ở vùng đồng nội. Các ngài cần phải có kỵ binh, mà binh chủng nầy Tập đoàn quân tình nguyện lại chẳng có nhiều gì cho lắm.

Kornilov đưa mắt nhìn Alekseev. Hôm nay có thái độ đặc biệt săn đón ân cần đối với Alekseev. Rất có thể là hoang mang về vấn đề chọn hướng tiến quân và tìm kiếm ủng hộ của kẻ có uy tín. Alekseev rất chăm chú lắng nghe.

Viên tướng già nầy vốn quen giải quyết mọi vấn đề cách ngắn gọn, đến nơi đến chốn và rành rọt. trình bày các ưu điểm của hướng tiến quân về Ekaterinoda bằng vài câu đọng rồi kết luận:

- Tiến quân theo hướng nầy chúng ta có thể phá vòng vây Bolsevich cách dễ dàng nhất và có thể tập họp các chi đội hoạt động ở gần Ekaterinoda.

- Nhưng nếu thành công sao, thưa ngài Mikhail Vasilievich? - Lucomsky hỏi thêm cách dè dặt.

Alekseev nhai nhai cặp môi, đưa bàn tay lên bản đồ.

- Ngay trong trường hợp giả thiết là thành công, chúng ta vẫn còn có khả năng tiến thẳng tới Kavkaz và cho Tập đoàn quân phân tán chiến đấu.

Romanovsky ủng hộ ý kiến của Alekseev. Markov chen vào vài câu có phần nóng nảy. gần như còn có gì cãi lại được các lý lẽ chắc nịch của Alekseev, song những lời phát biểu của Lucomsky làm cho cán cân trở lại thăng bằng.

- Tôi ủng hộ kiến nghị của tướng quân Popop. - tuyên bố rồi thủng thẳng lựa lời. - Việc hành quân về Kuban kèm theo với những khó khăn rất lớn, các khó khăn ấy chúng ta thể ngồi đây mà tính trước được đâu. Trước hết chúng ta phải vượt qua đường sắt hai lần…

Tất cả những kẻ có mặt trong hội nghị đều trố mắt nhìn theo hướng ngón tay Lucomsky, Lucomsky kiên quyết tiếp:

- Bọn Bolsevich bỏ lỡ cơ hội đón tiếp chúng ta cách xứng đáng, chúng nó điều những đoàn xe lửa thiết giáp tới. Chúng ta lại có đoàn xe tải nặng nề và hàng lô thương binh. Tất cả những thứ đó chúng ta thể bỏ lại được và là gánh nặng hết sức lớn lao đối với Tập đoàn quân, trở ngại cho chúng ta đẩy nhanh tốc độ hành tiến. Ngoài ra tôi hiểu vì sao lại có ý tin tưởng rằng dân - dắc Kuban có thái độ hữu nghị đối với chúng ta? Theo gương dân - dắc sông Đông hình như họ cũng ngả theo chính quyền Bolsevich rồi phải. Trước những tin đồn như thế, chúng ta phải cực kỳ thận trọng, và phải có mức độ hoài nghi rất lớn, hoài nghi lành mạnh. Dân Kuban cũng mắc cái chứng đau mắt hột Bolsevich và quân đội Nga trước kia truyền lại… Họ có thể có thái độ thù nghịch đối với chúng ta. Để kết luận, cần phải dứt khoát rằng ý kiến của tôi là tiến về phía đông, về vùng đồng cỏ, và từ đó uy hiếp bọn Bolsevich sau khi tích luỹ được lực lượng.

Được đa số các tướng lĩnh dưới quyền ủng hộ, Kornilov quyết định tiến về phía tây Velikoniazirskaia, vừa hành quân vừa bổ sung ngựa cho thành phần chiến đấu của Tập đoàn quân rồi từ đấy quay sang Kuban. tuyên bố kết thúc hội nghị, trao đổi vài câu với Popop rồi chia tay với viên tướng nầy cách lạnh nhạt và trở về phòng riêng. Alekseev bước ra theo .

Đại tá Sidorin trưởng ban tham mưu chi đội sông Đông bước ra thềm, đinh thúc ngựa lách cách. cất cái giọng oang oang, gọi bọn lính hầu cách thích thú:

- Ngựa đâu?

gã trung uý - dắc còn trẻ, có bộ râu màu nhạt, xốc gươm bước qua những vùng nước, tới bên thềm. đừng lại trước bậc cuối cùng khẽ hỏi:

- Tình hình thế nào, thưa ngài đại tá?

- Khá lắm? - Sidorin khẽ trả lời, coi bộ hết sức cao hứng. - Ông lão nhà chúng ta từ chối Kuban. Chúng ta ra ngay.

- Ngài sẵn sàng chưa, Itvarin?

- Bẩm xong rồi, chúng nó dắt ngựa tới!

Mấy tên lính hầu lên ngựa rồi dắt ngựa tới. Gã có cái bờm tóc đen và hai con mắt đen như mắt te te liếc nhìn thằng bạn của nó.

- Con bé có hay hử? - Nó vừa hỏi vừa phì cười.

Tên có tuổi trả lời với nụ cười dè dặt:

- Cũng như cái vảy hắc lào con ngựa thôi.

- Song nhỡ nó gọi cậu sao?

- Thôi , đồ ngu xuẩn. Hôm nay là ngày ăn chay cơ mà!

Itvarin, gã sĩ quan trước kia cùng đơn vị với Grigori Melekhov nhảy lên con ngựa mông xuôi, trán hói, mũi trắng của , rồi ra lệnh cho bọn lính hầu:

- Ra phố.

Popop và Sidorin chào từ biệt viên tướng nào đó rồi bước xuống thềm. tên lính hầu giữ ngựa, giúp cái chân của ông tướng tìm thấy bàn đạp. Popop vung cái roi ngựa xấu xí kiểu - dắc, cho con ngựa chạy nước kiệu . Mấy gã lính hầu, Sidorin và bọn sĩ quan rướn người bàn đạp, hơi ngả về phía trước, cho ngựa chạy theo.

Tập đoàn quân tình nguyện hành quân hai chặng tới trấn Metrechinskaia. Đến đấy Kornilov nhận được những tin tình báo bổ sung vì khu vực qua mùa đông. Thấy các tin đó có lợi, bèn triệu tập bọn chỉ huy các đơn vị chiến đấu tuyên bố quyết định được thông qua về việc tiến quân Kuban.

tên sĩ quan liên lạc được phái đến chỗ Popop mang theo bản kiến nghị thứ hai về việc liên hợp. Tên sĩ quan liên lạc nầy về đến khu vực Staro- Ivanovsky đuổi kịp tập đoàn quân. Câu trả lời của Popop mà mang về vẫn như cũ: Popop cự tuyệt kiến nghị đó cách lễ phép nhưng lạnh nhạt. viết rằng thể thay đổi quyết định và tạm thời cứ ở lại khu Xansky.

--- ------ ------ ------ -------

1 Dịch nghĩa là trung đoàn ném lựu đạn thường dùng để chỉ những đơn vị ưu tú (ND).

2 ngọn núi ở Jeruzalem, nơi Giêsu bị đóng đinh câu rút (ND).

3 Mùa hè những người - dắc chăn nuôi đuổi bò ngựa ăn rong đến mùa đông lại dồn về nơi nhất định để qua vụ rét (ND).

Sông Đông Êm Đềm
Chương 108​

Buntruc cũng ra cùng với chi đội của Golubov tiến công vu hồi đánh chiếm Novocherkask. Ngày hai mươi ba tháng Hai, chi đội ra khỏi Sarnaia, tiến qua trấn Badorskaia, và đến đêm tới Melikhovskaia. Hôm sau, chi đội rời khỏi trấn nầy lúc trời vừa rạng.

Golubov cho chi đội hành quân cấp tốc. luôn luôn có mặt đầu hàng quân với cái thân hình vạm vỡ, và nóng nẩy quất ngọn roi xuống mông ngựa như mưa. Đến đêm tiến qua Besergenevskaia. em kỵ binh chỉ cho ngựa nghỉ ngơi qua quít rồi lại tiếp tục chuyển quân dưới bầu trời xám xịt, có ánh sao. Lớp băng mỏng phủ con đường đất lạo xạo dưới những vó ngựa.

Đến gần Krivianskaia, chi đội bị lạc đường, nhưng lại lập tức tìm được đúng hướng. Đoàn quân tiến vào Krivianskaia trời đắt đầu hửng. Trong trấn còn chưa có ai ra đường. Gần cái bãi , có ông lão đập băng trong cái máng ngựa bên bờ giếng, Golubov cho ngựa tới gần ông cụ. Chi đội dừng lại.

- Chào cụ.

Người dân - dắc từ từ đưa bàn tay di chiếc găng có ngón lên chiếc mũ lông, trả lời bằng giọng hằn học:

- Chào ông.

- Thế nào cụ, em - dắc trấn cụ lên Novocherkask rồi à? Vùng cụ vừa có động viên phải ?

Ông cụ vội nhấc cái rìu lên, bước vào trong cổng, trả lời.

- Tiến! - Golubov hô lên rồi vừa văng tục vừa bỏ .

Hôm ấy Cơ- rúc của quân khu sắp sửa chạy về trấn Conxlachinovskaia. Tên ataman viễn chinh mới của Quân khu sông Đông là tướng Popop chỉ huy các lực lượng vũ trang rút khỏi Novocherkask và chuyển các của cải của quân khu . Sáng hôm ấy nhận được tin Golubov từ Melikhovskaia tiến về hướng Bétxétghê- nhépskaia. Cơ- rúc bèn phái viên đại uý - dắc Xivôtôbôp đến đàm phán với Golubov về các điều kiện đầu hàng của Novocherkask. Các chiến sĩ kỵ binh của Golubov tiến theo Sivolobov đột nhập vào Novocherkask gặp phải chống cự nào cả. con ngựa mồ hôi sủi lên như bọt xà phòng, Golubov đích thân phi tới ngôi nhà của Cơ- rúc cùng với toán - dắc rất đông. Vài chàng vô công rồi nghề tò mò đứng túm tụm ở cửa ra vào. tên lính hầu đứng chờ Nadarov với con ngựa yên cương sẵn sàng.

Buntruc nhảy ngựa xuống, vớ lấy khẩu trung liên. cùng với Golubov và những em - dắc còn lại chạy vào trong trụ sở của Cơ- rúc. Nghe tiếng cửa mở đánh rầm, bọn đại biểu ngồi đông trong căn phòng rộng thênh thang đều quay đầu lại, mặt tên nào tên nấy trắng bệch ra.

- Đứng cả dậy? - Golubov ra lệnh, giọng gay gắt như trong khi duyệt binh. Hô xong tiến thẳng tới cái bàn của đoàn chủ tịch, chung quanh có em - dắc hộ vệ. Golubov quá vội nên vừa vừa vấp Bọn uỷ viên Cơ- rúc nghe tiếng quát oai vệ xô vội ghế ầm ầm, đứng cả dậy. mình Nadarov vẫn ngồi yên.

- Sao các lại dám làm đứt quãng cuộc họp của Cơ- rúc? - tức tối quát lên, giọng oang oang.

- Chúng mà6y bị bắt! Câm ngay! - Golubov đỏ mặt tía tai chạy đến chỗ Nadarov, giật đứt chiếc lon vai cái áo quân phục cấp tướng của rồi rít lên, giọng phá ra - Đứng dậy! Tao bảo mày đứng dậy! Tao bảo mày đứng dậy? Giải nó ! Tao với đứa nào đó hử?! Cái thằng lon vàng nầy!

Buntruc bố trí khẩu súng máy nặng ở cửa. Các uỷ viên Cơ- rúc đứng lốc nhốc lũ như đàn cừu. em - dắc lôi qua trước mặt Buntruc tên Nadarov, tên chủ tịch Cơ- rúc Volosynov sợ tái xanh tái tím và vài tên nữa.

Golubov bước ra theo, mặt chỗ tím chỗ đỏ, gươm va lách cách. tên uỷ viên Cơ- rúc nắm lấy tay áo Golubov.

- Bẩm ngài đại tá, bẩm quan lớn, chúng tôi đâu bây giờ ạ?

- Thưa chúng tôi được tự do chứ ạ? - tên khác nhô đầu qua vai , hỏi.

- Cút mẹ chúng mày ! - Golubov vung tay quát lên, rồi đến khi tới ngang chỗ Buntruc, lại quay nhìn bọn uỷ viên Cơ- rúc, dậm chân hét lên - Xéo ngay… Tao hơi đâu coi được chúng mầy! Mau lên!

Cái giọng khàn khàn thô bạo của còn dội lên rất lâu trong căn phòng.

Buntruc về nghỉ đêm ở nhà với mẹ. Hôm sau, ở Novocherkask vừa có tin Xivéc chiếm được Rostov là lên xin phép ngay Golubov vào sáng hôm sau cưỡi ngựa Rostov.

làm việc ở bộ tư lệnh của Xivéc hai ngày. Đồng chí nầy quen từ hồi còn làm biên tập tờ " trong chiến hào". đến thăm Uỷ ban quân cách mạng, nhưng cả Abramxon lẫn Anna đều có ở đấy. Ở bộ tư lệnh của Xivéc có tổ chức toà án cách mạng, toà án nầy lên án nghiêm khắc và xử tội những tên Bạch vệ bị bắt. Do nhu cầu của toà án, Buntruc làm việc ở đây ngày, tham gia vài cuộc vây bắt và hôm sau lại đến Uỷ ban quân cách mạng. Giữa lúc chẳng còn hy vọng gì nữa, Buntruc vừa lên thang gác nghe thấy giọng quen thuộc của Anna. Máu dồn lên tim trong lúc chậm bước, vào căn phòng thứ hai, nơi vang ra giọng của những người nào đó cùng với tiếng cười của Anna.

Khói thuốc lá bốc mù mịt trong căn phòng trước kia dùng làm trụ sở của bộ tư lệnh. Ở góc phòng có người ngồi viết sau chiếc bàn của phụ nữ. Người ấy mặc chiếc áo ca- pôt đứt hết khuy, đầu đội chiếc mũ lông của bộ binh tuột cả tai. đám vừa binh lính và thường dân mặc áo lông ngắn và áo bành tô đứng quanh ta. Họ chia thành từng nhóm, hút thuốc, chuyện gẫu với nhau.

Anna đứng bên cửa sổ, lưng quay về phía cửa ra vào. Abramxon ngồi bàn cửa sổ, mười ngón tay đan vào nhau giữ lấy đầu gối bên chân co lại. chàng Xích vệ cao lớn mặt nom như người Ladvia đứng nghiêng đầu bên cạnh Abramxon. ta giơ thẳng ngón tay út, đưa điếu thuốc lá sang bên, kể biết chuyện gì, có lẽ khá buồn cười: Anna ngửa cổ ra cười lanh lảnh, Abramxon cười đến nhăn cả mặt, những người đứng gần đấy đều mỉm cười lắng nghe. Khuôn mặt rộng bè bè của chàng Xích vệ có những nét rành rọt như đẽo bằng rìu đó lên rất sống vẻ thông minh, sâu sắc nhưng có phần ác ác.

Buntruc đặt tay lên vai Anna:

- Chào em, Anna!

Anna quay lại, đỏ bừng mặt lừ má xuống tới xương đòn gánh, vài giọt nước mắt long lanh trong khoé mắt.

- ở đâu đến thế? Đồng chí Abramxon xem đây nầy? ấy đây nầy, cứ như đồng hào mới ấy, thế mà đồng chí cứ lo cho ấy?

Anna ngước nhìn lên, cứ thế thôi hồi, rồi cảm thấy giấu nổi vẻ bối rối của mình, Anna ra cửa.

Buntruc nắm lấy bàn tay nóng hổi của Abramxon, trao đổi với ta vài câu, nhưng trong khi đó cứ cảm thấy rằng mặt mình có nét cười ngớ ngẩn, tràn trề hạnh phúc, bèn trả lời câu hỏi nào đó của Abramxon (thậm chí nắm được ý nghĩa của câu hỏi đó), bước tới chỗ Anna. Lúc nầy trấn tĩnh lại được, Anna đón Buntruc bằng nụ cười có phần bực bội vì ngượng ngùng của mình.

- Nào, chào lần nữa nhé? thế nào? Có khỏe ? đến đây bao giờ thế? Từ Novocherkask đến đây à? ở trong chi đội của Golubov à? Hay quá… Nào, thế tình hình như thế nào?

Trong khi trả lời các câu hỏi của Anna, hai con mắt cương nghị của cứ nhìn Anna đăm đăm chớp. Anna nhìn lại Buntruc nhưng chịu được mãi, phải liếc sang chỗ khác.

- Chúng ta ra phố lát . - Anna đề nghị

Abramxon gọi với theo hai người.

- Hai cậu có chóng về, ? Nầy đồng chí Buntruc có công việc bàn với đồng chí đấy. Chúng mình định dùng đồng chí vào công tác đấy.

- Tôi tiếng về.

Ra đến ngoài phố, Anna âu yếm nhìn thẳng vào mắt Buntruc, rồi vung tay bực bội.

- Ilia ạ, Ilia ạ, lúc nãy em có vẻ ngượng như thế là khỉ quá Cứ như đứa con ấy! Nguyên nhân thứ nhất là đến bất thần quá, hai nữa là hoàn cảnh nửa dơi nửa chuột của chúng ta. với em ra là thế nào với nhau nhỉ? Có phải là cặp "vị hôn phu vị hôn thê" như trong tình ca hay ? có biết , ở Lugansk có lần đồng chí Abramxon hỏi em: "Anna cùng sống với Buntruc đấy à?". Em nhận, nhưng đồng chí ấy nhận xét rất tinh nên thể nhìn thấy điều đập vào mắt như thế được. Đồng chí ấy chẳng gì cả, nhưng em nhìn vào mắt thấy rằng đồng chí ấy tin.

- Em hãy kể về em : vừa qua em làm gì và như thế nào?

- Ồ, ở đấy chúng em đẩy mạnh được công tác? Tổ chức được cả đội hai trăm mười tay súng. Làm công tác tổ chức và công tác chính trị… nhưng tất cả các chuyện đó làm sao mà kể trong hai ba câu được? đến bất ngờ như thế làm em còn chưa trở lại bình tĩnh đây nầy. ở đâu… ngủ ở đâu thế? - Anna kể nữa mà lại hỏi thêm.

- Ở đây ở nhà đồng chí.

Buntruc luống cuống vì dối mấy đêm nay đều ngủ ở trụ sở bộ tư lệnh của Xivéc.

- Ngay hôm nay chuyển đến nhà em mà ở. còn nhớ chỗ em ở ? Trước kia có lần đưa em về nhà rồi mà.

- tìm thấy. Nhưng… có làm phiền gia đình em ?

- Thôi đủ rồi chẳng làm phiền ai đâu mà sợ, và dứt khoát được đến chuyện ấy nữa đấy.

Đến chiều Buntruc nhét tất cả đồ đạc quần áo của vào chiếc ba- lô bộ binh to tướng, và đến cái ngõ ở ngoại ô, chỗ Anna ở.

bà già ra đón ở ngưỡng cửa cãn nhà ngang bằng gạch. Khuôn mặt của bà có những nét hao hao như Anna: Cũng cái ánh đen láy đến xanh biếc trong con mắt, cũng cái mũi hơi quặp, chỉ khác có làn da nhăn nheo xám ngắt và cái miệng móm mém của người già.

- Đồng chí là Buntruc à? - Bà cụ hỏi.

- Vâng.

- Xin mời đồng chí vào. Con bé nhà tôi có cho tôi biết về đồng chí.

Cụ dẫn Buntruc vào căn phòng , chỉ chỗ để đồ đạc rồi đưa ngón tay co lại vì tê thấp chỉ chung quanh:

- Đồng chí ở phòng nầy. Cái giường nầy để đồng chí nằm đấy.

Bà cụ bằng giọng Do Thái khá . Ngoài cụ ra, trong nhà còn có còn , gầy gò, mắt cũng sâu như mắt Anna. Được lát Anna về, làm trong nhà ồn ào, rộn ràng lên.

- Nhà ta chưa có ai đến hả mẹ? Buntruc chưa đến à?

Bà mẹ trả lời Anna biết những gì bằng tiếng Do Thái.

Anna tới cửa phòng , chân bước rắn rỏi, lướt thướt.

- Em vào được ?

Được được Buntruc, ngồi chiếc ghế dựa, đứng dậy ra đón Anna.

- Thế nào ? thu xếp xong nơi ăn chốn ở rồi chứ?

Anna nhìn Buntruc bằng cặp mắt tươi cười, có vẻ vừa ý.

- ăn gì chưa? Ta ra ngoài kia .

Anna nắm lấy tay áo quân phục của Buntruc, dắt ra phòng ngoài và :

- Mẹ ơi, ấy là đồng chí của con đấy, - Anna mỉm cười - Mẹ đừng làm ấy giận nhé.

- Mày làm sao vậy, sao lại có chuyện như thế được? Đồng chí ấy là khách của nhà ta mà.

Đêm hôm ấy, khắp thành phố Rostov có những phát súng nổ lốp bốp như những quả xiêm gai chín. Thỉnh thoảng có khẩu súng máy sủa lên hồi rồi tất cả lại lặng . Và trời đêm, đêm trang nghiêm, tối đen như mực của tháng Hai lại trút bầu khí lặng tờ xuống các dãy phố. Buntruc và Anna ngồi rất lâu trong căn phòng khắc khổ nhưng gọn gàng sạch của .

- Trước kia em ở căn phòng nầy với em của em đấy. - Anna - thấy , chúng em sống giản dị như người tu kín ấy. có những bức tranh rẻ tiền, có những tấm ảnh, chẳng có gì thường thấy trong phòng học sinh trung học.

- Thế cả nhà sống bằng gì? - Giữa câu chuyện Buntruc hỏi Anna trả lời khỏi cảm thấy kiêu hãnh:

- Em làm việc ở nhà máy Axinolov và dạy học.

- Nhưng bây giờ?

- Mẹ may vá. Có hai mẹ con cũng chẳng cần gì nhiều.

Buntruc kể tỉ mỉ về trận đánh chiếm Novocherkask, các trận chiến đấu ở gần Zverovo và Kamenskaia. Anna cũng cho biết các cảm tưởng của Anna về công tác ở Lugansk và Taranroc.

Đến mười giờ, bà mẹ vừa tắt đèn trong phòng bà Anna ra ngoài.

Sông Đông Êm Đềm
Chương 109​

Đến tháng ba, Buntruc được cử đến công tác tại toà án cách mạng thuộc Uỷ ban quân cách mạng sông Đông. Người chánh án cao lênh khênh, mắt đùng đục, người gày võ vì công tác và những đêm ngủ, kéo Buntruc ra cửa sổ căn phòng của ta rồi vừa vừa nhìn chiếc đồng hồ đeo tay ( ta sắp phải đến dự phiên toà).

- Đồng chí vào đảng từ năm nào? À hà, tốt lắm. Thế nầy nầy, đồng chí làm đội trưởng chấp pháp ở chỗ chúng tôi. Đêm qua chúng tôi cho thằng đội trưởng chấp pháp cũ của chúng tôi về với "bộ tham mưu của Dukhonin" 1 rồi… vì tội ăn hối lộ. Nó là thằng mắc cái chứng cuồng thích hành hạ người, thằng bậy bạ, thằng khốn nạn tồi tệ, chúng ta cần đến những đứa như thế. Đây là công tác bẩn thỉu, nhưng ngay trong đó chúng ta cũng phải giữ chọn vẹn ý thức về trách nhiệm của mình trước đảng. Đồng chí hãy hiểu ý tôi muốn , là phải… - ta nhấn mạnh - giữ lấy tính người. Do nhu cầu của chúng ta cần phải tiêu diệt thể xác của bọn phản cách mạng, nhưng được biến việc đó thành trò xiếc. Đồng chí hiểu ý tôi chứ? Được, thế tốt lắm. Thôi, đồng chí mà nhận lấy công việc.

Ngay đêm ấy, Buntruc chỉ huy đội Xích vệ mười sáu người đem bắn sáu người bị toà án kết án tử hình vào lúc nửa đêm ở nơi cách thành phố ba vec- xta. Trong số đó có hai gã - dắc người trấn Nilovskaia, còn lại đều là dân Rostov.

Hầu như ngày nào người ta cũng đem chiếc xe cam- nhông chở những kẻ bị tuyên án ra ngoài thành phố vào lúc nửa đêm, đào qua quít những cái huyệt. Cả bọn tù tử hình cũng tham gia việc đào huyệt với bộ phận Xích vệ. Buntruc tập hợp các chiến sĩ Xích vệ rồi hô bằng giọng trầm như tiếng gang:

- Nhắm trúng kẻ thù của cách mạng. - rồi vung khẩu Nagan, - bắn!

Chỉ tuần sau gầy rộc, đen sạm , cứ như bị trát lớp đất. Mắt Buntruc sâu hoắm xuống, hai hàng mi lúc nào cũng giật giật như lên thần kinh che nổi cái ánh đau khổ trong cặp mắt.

Chỉ đến đêm Anna mới được thấy mặt Buntruc. Anna làm việc ở Uỷ ban quân cách mạng, mãi khuya mới về nhà, nhưng bao giờ Anna cũng cố chờ để được nghe thấy tiếng gõ đứt quãng vào cửa sổ báo tin Bưntrúc về.

lần Buntruc về nhà vào lúc quá nửa đêm như mọi ngày. Anna mở cửa cho rồi hỏi:

- ăn tối nhé?

Buntruc trả lời. lảo đảo như người say rượu, trở về phòng của và cứ nguyên ca- pôt, ủng, mũ như thế nằm vật ra giường. Anna đến gần, nhìn vào mặt Buntruc: hai con mắt nhắm nghiền, nước bọt phì ra qua những cái răng chắc khoẻ nhe ra, những sợi tóc lơ thơ còn lại sau đợt thương hàn bết lại trán thành từng món ướt đẫm.

Anna ngồi xuống bên cạnh , trong tim cứ như bị niềm thương hại và khổ tâm cấu xé. Anna hỏi thầm :

- đau khổ lắm à, Ilia?

Buntruc nắm chặt lấy bàn tay của Anna, quay mặt vào tường, răng nghiến ken két, rồi lời nào, cứ thế thiếp , nhưng trong khi ngủ líu nhíu lẩm bẩm những gì biết, vẻ như van lơn, có lúc lại cố nhảy chồm dậy. Anna nhìn thấy thế, hết cả hồn vía, niềm kinh hoàng bản năng làm Anna run bắn người lên: Buntruc ngủ mà hai con mắt cứ trợn ngược, mí mắt nhắm hẳn cho thấy hai khoảng lòng trắng vàng khè sáng bóng như bị viêm.

- phải bỏ công tác nầy thôi! - Sáng hôm sau Anna với Buntruc giọng van lơn. - ra mặt trận còn hơn. Trông chẳng còn ra hồn người nữa, Ilia ạ! đến bỏ xác trong công tác nầy mất.

- Thôi im ! - Buntruc vừa quát lên vừa hấp háy hai con mắt trắng dã như mắt người điên.

- đừng kêu lên như thế. Em có xúc phạm gì đến đâu?

Bỗng nhiên Buntruc có vẻ như đờ đẫn, tựa hồ tất cả điên cuồng tích luỹ trong lòng được dốc ra hết trong tiếng kêu vừa nãy.

nhìn hai bàn tay mình cách mệt mỏi rồi :

- Tiêu diệt các thứ rác rưởi trong nhân loại là công việc bẩn thỉu. Em có thấy , bắn giết người là điều có hại cho sức khoẻ cũng như cho tinh thần… Thế mà em… - Lần đầu tiên trước mặt Anna, Buntruc văng tục câu gớm ghiếc đến như thế. - Chịu làm những việc bẩn thỉu chỉ có những đứa ngu xuẩn và những loài thú vật, hoặc những thằng cuồng tín. Có phải thế ? Ai mà chẳng muốn dạo chơi vườn hoa, nhưng mẹ khỉ, trước khi trồng hoa trồng cây phải dọn cho sạch những cái gì bẩn thỉu mới được! Phải bón phân mới được! Phải chịu bẩn thỉu mới được? - Tuy Anna quay mặt , gì cả, nhưng Buntruc vẫn giật giọng - Phải diệt cho hết những của rác rưởi, thế mà người ta lại khinh ghét công việc ấy! - Lúc nầy Buntruc quát lên và đấm tay thình thịch xuống bàn, hai con mắt đỏ máu nháy lia lịa.

Bà mẹ của Anna ghé mắt nhìn vào trong phòng. Buntruc chợt nhớ ra, bèn khẽ hơn:

- thể bỏ công tác nầy mà được đâu? Ở đây nhìn thấy, cảm thấy cụ thể rằng làm việc có ích! vun vén các thứ rác rưởi bẩn thỉu! bón cho mảnh đất nây trở nên mầu mỡ hơn! Phì nhiêu hơn! Đến lúc nào đó có những con người sung sướng mảnh đất nầy… Có lẽ con , đứa con chưa lọt lòng của được sống như thế… - Buntruc cười, tiếng cười rin rít chẳng có gì vui vẻ. - Những đồ sâu bọ… chấy rận ấy… hai bàn tay nầy diệt bao nhiêu rồi… Chấy rận, cái loài ký sinh trùng hút máu người ấy… hai bàn tay nầy giết hàng chục… - Buntruc giơ ra hai bàn tay nắm chắc, lông lá đen sì nom như hai cái chân đầy móng nhọn của con chim ưng. buông phịch bàn tay xuống đầu gối, khẽ - Rồi tất cả bị quét sạch hết! Phải cháy bùng lên, làm cho bật những tia lửa ra, để cho bốc khói nữa… Chỉ có điều là quả mệt mỏi… Chỉ thiếu chút nữa là bỏ ra mặt trận rồi… em đúng đấy…

Anna lẳng lặng nghe Buntruc rồi khẽ bảo:

- nên ra mặt trận hay kiếm công tác nào khác mà làm hơn… chỗ khác , Ilia ạ, nếu … phát điên cho mà xem.

Buntruc quay lưng về phía Anna, gõ ngón tay lên cửa sổ.

- , còn cứng rắn lắm. Em đừng tưởng là có những con người bằng gang thép. Tất cả chúng ta đều được đúc bằng cùng thứ nguyên liệu. đời nầy chẳng có kẻ nào ra trận mà thấy sợ chẳng có kẻ nào giết người mà cảm thấy… thấy tâm linh mình bị sứt mẻ. Nhưng phải là chúng ta đau lòng vì những thằng đeo lon đâu. Chúng nó cũng là những kẻ có ý thức như và em. Nhưng hôm qua, trong số chín tên, phải đem bắn ba người dân - dắc… ba người dân lao động… Lúc bắt đầu cởi trói cho gã… - Giọng Buntruc trầm hẳn xuống, nghe khó hiểu hơn, mỗi lúc như vẳng tới từ nơi xa hơn, - sờ vào bàn tay gã thấy như cái đế giầy… thô ráp… đầy chai sần… như bàn tay đen sì nứt nẻ… sứt sẹo… sần sùi… Nhưng thôi, phải đây, - Buntruc ngừng phắt câu chuyện và lén đưa tay lên vuốt chỗ cổ họng nghẹn tắc như bị cái vòng thòng lọng bện bằng những sợi lông siết chặt, nhưng cố giấu để cho Anna trông thấy.

Buntruc ủng vào, uống cốc sữa rồi lại ra . Ra đến hành lang Anna đuổi kịp . Anna giữ rất lâu bàn tay nặng chịch của Buntruc trong hai bàn tay mình, đưa lên áp vào bên má nóng rực của mình rồi bỏ chạy vào trong sân.

° ° °

Trời ấm dần. Mùa xuân, từ biển Azov đến gõ cửa nhánh sông Đông. Đến cuối tháng ba, thấy có những chi đội Xích vệ Ukraina bị bọn Gia- đa- mac 2 và quân Đức đánh đuổi chạy đến Rostov. Trong thành phố bắt đầu xảy ra những vụ giết người, cướp bóc, tịch thu càn bậy. Uỷ ban quân cách mạng phải tước vũ khí số chi đội hoàn toàn mất kỷ luật. Việc nầy thể làm được nếu có xung đột, có nổ súng. Dân chúng - dắc ở gần Novocherkask sôi sục. Đến tháng ba, các mối mâu thuẫn trong các trấn giữa dân - dắc và những người từ nơi khác đến nổ bùng ra như những chồi non các cây tiêu huyền. Có nơi xảy ra những vụ bạo động, và phát những mưu phản cách mạng. Nhưng ở Rostov vẫn hừng hực cuộc sống sôi nổi, chiều chiều từng đoàn bộ binh, thuỷ binh, công nhân vẫn lượn đại lộ Công viên lớn. Người ta họp mít tinh, người ta cắn hạt dưa, người ta khạc nhổ xuống những cái rãnh chảy hai bên hè phố, người ta chòng ghẹo đàn bà con . Vẫn như xưa, người ta làm việc, ăn uống, ngủ nghê, nhau, ghét nhau, chết, đẻ con, thở làn gió mặn mặn từ ngoài biển thổi vào, người ta vẫn sống với tâm hồn bị dằn vặt vì những dục vọng lớn . Những ngày mang hạt giống giông bão ập tới ngưỡng của Rostov. Mùi đất đen tan hết tuyết xông lên nồng nặc, hơi máu tanh của các trận chiến đấu sắp diễn ra phảng phất đâu đây.

ngày đẹp trời tràn trề ánh nắng. Buntruc về nhà sớm hơn mọi hôm. rất ngạc nhiên thấy Anna có nhà.

- Bao giờ em cũng về muộn cơ mà, sao hôm nay lại về sớm thế nầy?

- Em hơi mệt.

Anna bước theo Buntruc vào phòng của . Buntruc vừa cởi áo ngoài vừa , nụ cười sung sướng run run môi:

- Anna ạ, từ hôm nay làm việc ở toà án nữa.

- Sao thế ? Vậy được phái đâu?

- Về Uỷ ban quân cách mạng. Hôm nay chuyện với Krivoslykov. Đồng chí ấy hứa phái tới nơi nào đó trong khu.

Hai người cùng ăn tối. Buntruc ngủ. Trong lòng hồi hộp nên mãi chợp mắt, Buntruc hết hút thuốc lại cựa quậy cái đệm cứng và thở dài khoái trá. rất sung sướng được khỏi toà án vì cảm thấy rằng chỉ thêm vài bữa là mình chịu được nữa và bị quị. Buntruc hút hết điếu thuốc thứ tư chợt nghe thấy tiếng cánh cửa khẽ rít. ngửng đầu lên, nhìn thấy Anna.

Chân , mình có độc chiếc áo lót, Anna nhàng lướt qua ngưỡng cửa, rón rén bước tới bên giường Buntruc. Qua khe cửa chớp ánh trăng mờ mờ xanh đổ xuống bên vai bầu bầu của Anna.

Anna cúi xuống, đặt bàn tay nóng hổi lên môi Buntruc.

- Nằm lui vào trong . Đừng gì nhé…

Anna nằm xuống bên cạnh Buntruc, vội vã gạt mớ tóc rất nặng xoã trước trán như chùm nho, cặp mắt đen phớt ánh xanh xanh rực lên sau làn khói mờ. Anna khẽ , giọng hơi mất tự nhiên và có phần thô bạo:

- hôm nay ngày mai em cũng đến mất thôi… Em muốn có bao nhiêu sức lực đều đem tất cả ra ! - Anna run bắn người trước quyết tâm của chính mình - Nào, mau lên !

Buntruc hôn Anna nhưng với cả nỗi kinh hoàng, niềm tủi thẹn tràn ngập trong ý thức, Buntruc bỗng cảm thấy mình bất lực.

Đầu lắc lắc lại, hai gò má nóng bừng đau khổ, Anna nằm trằn người, giận dữ đẩy Buntruc ra, rồi thở hổn hển, khẽ hỏi giọng đầy vẻ kinh tởm và khinh bỉ:

- … bất lực à? Hay là … có bệnh? Chao ôi, là gớm ghiếc! Buông em ra!

Buntruc nắm chặt quá làm những ngón tay Anna khe kêu răng rắc, nhìn thẳng vào hai con mắt giương to, đen mà đục, đầy vẻ căm ghét của Anna, và dướn dướn đầu lên như người bại liệt, lắp bắp hỏi:

- Vì sao vậy? Vì sao mà em kết tội ? Phải, sức lực của bị thiêu đốt hết cả rồi! Bây giờ ngay đến việc đó cũng làm nổi nữa… Nhưng có bệnh đâu… em phải hiểu, em phải hiểu như vậy! Tinh lực của cùng kiệt rồi… Chao ôi…

Buntruc khẽ gầm lên, nhảy từ giường xuống, châm thuốc hút. gù lưng, đứng rũ bên cửa sổ giờ lâu như người vừa bị trận đòn hội chợ.

Anna lặng lẽ đứng dậy ôm lấy Buntruc và bình tĩnh hôn lên trán , như người mẹ.

Nhưng tuần sau, Anna rúc khuôn mặt đỏ như gấc vào trong vòng tay của Buntruc thú nhận:

- Em cứ tưởng trước kia tinh lực của bị đem dùng phí hoài hết rồi… ngờ chính công tác hút hết sức lực của .

Sau lần ấy, trong thời gian khá dài, Buntruc được hưởng những âu yếm thắm thiết cả người mà cả chăm nom, thương mến, ấm áp, và chu đáo của người mẹ.

Buntruc bị điều xuống dưới tỉnh công tác. Do Pochenkov cố nài, được ở lại Rostov. Trong thời gian đó Uỷ ban quân cách mạng sông Đông ngập đầu trong công việc, chuẩn bị đại hội đại biểu Xôviết Quân khu, chuẩn bị cho trận giáp chiến với lực lượng phản cách mạng sống lại bên kia sông Đông.

--- ------ ------ ------ -------

1 Tức là "về khu sáu" về với ông bà ông vải: Bộ tham mưu của Dukhonin bị tiêu diệt ngày 29- 11 (12- 12) Năm 1917 (ND).

2 loại kỵ binh đặc biệt của bọn phản động thổ phỉ ở Ukraina trong thời kỳ Nội chiến (ND).