CHƯƠNG 23: (tiếp)

Bố Atticus ngồi ngả chiếc ghế bập bênh của bố. Vì lý do nào đó ông có vẻ hài lòng với Jem. "Bố tự hỏi chừng nào ý nghĩ đó đến với con," ông . "Có nhiều lý do. Điều thứ nhất, Maudie thể phục vụ trong bồi thẩm đoàn vì là phụ nữ..."

"Ý bố là phụ nữ ở Alabama thể....?" Tôi tức tối.

"Đúng vậy. Bố đoán đó là bảo vệ các bà các yếu đuối của chúng ta khỏi những vụ bẩn thỉu giống như vụ của Tom Robinson. Ngoài ra," bố Atticus cười tươi, "bố e biết chúng ta có xử trọn được vụ - các xen vào hỏi đủ thứ."

Jem và tôi cười ầm. Chuyện Maudie nằm trong bồi thẩm đoàn rất ấn tượng. Tôi nghĩ về bà Dubose già chiếc xe lăn của bà - "Ngưng gõ búa ầm ĩ , quan tòa Taylor, tôi muốn hỏi người đàn ông này điều." Có lẽ cha ông chúng ta thông thái.

Bố Atticus tiếp, "Với những người như chúng ta - đó là phần giá chúng ta phải trả. Chúng ta thường chỉ có được những bồi thẩm đoàn mà chúng ta có. Thứ nhất, các công dân Maycomb kiên cường của chúng ta quan tâm. Thứ hai họ sợ. Sau đó họ...."

"Sợ, tại sao?" Jem hỏi.

"À, chuyện gì xảy ra nếu - chẳng hạn như ông Link Deas phải quyết định số tiền bồi thường dành cho... cho Maudie chẳng hạn, khi Rachel tông xe vào ấy. Link thích chuyện hết đường làm ăn với nào ở cửa hàng của ông ta, đúng ? Vì vậy ông ta với quan tòa Taylor rằng ông ta thể phục vụ trong bồi thẩm đoàn vì ai trông coi cửa hàng khi ông ta vắng. Vì vậy quan tòa Taylor miến cho ông ta. Đôi khi quan tòa miễn cho ông ta mà rất bực bội."

"Điều gì khiến ông ta nghĩ trong hai ngưng mua bán với ông ta?" Tôi hỏi.

Jem , " Rachel ngưng, còn Maudie . Nhưng lá phiếu của bồi thẩm đoàn là bí mật mà, bố Atticus."

Bố chúng tôi cười khùng khục. "Con còn phải học hỏi nhiều điều nữa, con trai. Lá phiếu của bồi thẩm đoàn được coi là bí mật. Việc phục vụ trong bồi thẩm đoàn buộc người ta phải quyết định và tuyên bố ý kiến về điều gì đó. Người ta thích làm chuyện đó. Đôi khi việc đó khó chịu lắm."

"Bồi thẩm đoàn của Tom chắc quyết định quá vội vã," Jem làu bàu.

Bố Atticus thò tay vào túi đựng đồng hồ. "Họ vội vã đâu," ông , với ông hơn là với chúng tôi. "Đó là điều khiến bố suy nghĩ, điều này có thể là dấu hiệu của khởi đầu mới. Bồi thẩm đoàn này mất vài tiếng. lời phán quyết thể tránh khỏi, có lẽ thế, nhưng thường nó chỉ khiến họ mất vài phút. Nhưng lần này...." Ông bỏ lửng và nhìn chúng tôi. "Có lẽ con muốn biết rằng có người dám chịu đựng mệt mỏi đáng kể - ngay từ đầu ông ấy muốn tha bổng cho rồi."

"Ai vậy?" Jem kinh ngạc.

Đôi mắt của bố Atticus lấp lánh. "Bố được phép , nhưng bố vầy cho con. Ông ta là trong những người bạn ở Old Sarum của con...."

" trong những người nhà Cunningham hả?" Jem kêu lên. " trong... con nhận ra ai trong số họ... bố đùa chắc..." liếc nhìn bố Atticus.

" trong những bà con xa của họ. Dựa vào trực giác, bố tác động ông ta. Chỉ dựa vào linh cảm. Bố có thể làm, nhưng bố làm."

"Ôi trời," Jem đầy tôn kính. " phút trước họ cố tình giết ta rồi phút kế tiếp lại cố tìm cách phóng thích ta... Chừng nào còn sống con cùng bao giờ hiểu được những người đó."

Bố Atticus con phải hiểu họ. Ông người Cunningham nhận hoặc lấy bất cứ thứ gì của ai từ khi họ di cư đến Tân thế giới. Ông thêm điều khác nữa về họ là, khi bạn được tôn trong họ hết lòng với bạn. Bố Atticus ông có cảm giác, chỉ là hồ nghi, rằng họ rời nhà tù đêm đó với lòng kính trọng đáng kể dành cho người nhà Finch. Sau đó ông cũng rằng cần có việc bất ngờ cộng với Cunningham khác nữa để làm người trong số họ thay đổi suy nghĩ của mình. "Nếu chúng có hai trong số đám đông đó, chúng ta có bồi thẩm đoàn treo 1."

Jem từ tốn, "Ý bố rằng bố thực giới thiệu vào bồi thẩm đoàn người muốn giết bố tối trước đó hả? Sao bố liều thế, bố Atticus, sao vậy?"

"Khi con phân tích thấy có chút rủi ro. hề có khác biệt giữa người này sắp kết án với người khác cũng sắp kết án, đúng ? Nhưng có khác biệt giữa người sắp kết án và người thấy lương tâm hơi bối rối, đúng ? Ông ta là người duy nhất ngập ngừng trong cả danh sách."

"Ông đó với Walter Cunningham quan hệ ra sao hả bố?" Tôi hỏi.

Bố Atticus đứng dậy, vươn vai và ngáp. Lúc đó chưa tới giờ ngủ của bọn tôi, nhưng tụi tôi biết ông muốn có giờ đọc báo. Ông cầm tờ báo lên, gấp nó lại và vỗ đầu tôi. "Bây giờ để xem nào," ông lầm bầm với chính mình. "Hiểu rồi, em họ đôi2."

"Chuyện đó là sao?"

"Hai chị em cưới hai em. Bố chỉ có thể với con thế thôi.... con tự hình dung ra ."

Tôi vắt óc hồi và kết luận rằng nếu tôi cưới Jem và Dill có đứa em và cậu ta cưới em đó con cái của tụi tôi là em họ đôi. "Chúa ơi, Jem này," tôi khi bố Atticus , "mấy người đó mắc cười thiệt. Bác có nghe chuyện này chưa, bác Alexandra?"

Bác Alexandra móc ở tấm thảm và nhìn chúng tôi, nhưng bác lắng nghe. Bác ngồi ghế với cái rổ đan bên cạnh, tấm thảm trải đùi. Tại sao các bà lại móc thảm len vào những đêm nóng nực là điều tôi thể nào hiểu nổi.

"Bác có nghe," bác đáp.

Tôi nhớ lại cái lần tai hại hồi xưa khi tôi nhảy vào giúp nhóc Walter Cunningham. Bây giờ tôi vui vì mình làm chuyện đó. "Ngay ngày khai trường em rủ Walter Cunningham về nhà mình ăn," tôi lên kế hoạch, quên béng mình thầm quyết tâm dần cho nó trận ngay lần kế tiếp gặp nó. "Nó cũng có thể ở lại chơi sau khi tan học. Bố Atticus có thể lái xe đưa nó về Old Sarum. Thỉnh thoảng nó có thể ở lại đêm với tụi mình, hén, Jem?"

"Chuyện đó để tính toán sau," bác Alexandra , tuyên bố mà với bác luôn là lời răn đe, chứ hề là lời hứa. Ngạc nhiên, tôi quay sang bác, "Sao được, bác? Họ là người tốt mà."

Bác nhìn tôi qua cặp kính may. "Jean Louise, bác hề nghi ngờ việc họ là người tốt. Nhưng họ phải loại người như chúng ta."

Jem , "Ý bác họ thấp kém đó mà, Scout."

"Thấp kém là gì?"

"À, họ bảnh. Họ thích táy máy tay chân hay đại loại như vậy."

"Vậy em cũng...."

"Đừng ngớ ngẩn thế, Jean Louise," bác Alexandra . "Vấn đề là, cháu có thể cọ rửa Walter Cunningham cho đến khi nó sáng bóng, cháu có thể cho nó giày và mặc cho nó bộ đồ mới, nhưng nó bao giờ giống được như Jem. Ngoài ra, gia đình đó còn nổi tiếng nghiện rượu. Phụ nữ nhà Finch quan tâm đến loại người đó."

"Bá...ác," Jem , "em cháu chưa tới chín tuổi mà."

"Bây giờ nó cũng nên biết điều đó."

Bác Alexandar . Nó gợi cho tôi cách sống động về lần cuối cùng bác kiên quyết phản đối. Tôi bao giờ hiểu tại sao. Đó là khi tôi bị cuốn vào kế hoạch đến thăm nhà Calpurnia....... tôi tò mò, thích thú; tôi muốn trở thành "bầu bạn" của bà, để biết bà sống như thế nào, bạn bè của bà là ai. Chắc tôi cũng muốn xem mé bên kia của mặt trăng nữa. Lần này những chiến thuật khác hẳn, nhưng mục đích của bác Alexandra vẫn vậy. Có lẽ đây là lý do bác đến sống với chúng tôi - để giúp chúng tôi chọn bạn. Tôi chống lại bác bằng hết sức mình, "Nếu họ là người tốt, vậy tại sao cháu thể cư xử tốt với Walter?"

"Ta được tử tế với thằng bé. Cháu nên thân thiện và lịch với nó. Cháu nên hào hiệp với mọi người, cháu . Nhưng cháu cần mời nó tới nhà."

"Nếu như nó có họ hàng gì với mình sao, bác?"

"Vấn đề là ở chỗ nó có họ hàng với chúng ta, nhưng nếu có, câu trả lời của bác vẫn là vậy."

"Bác," Jem lên tiếng, "bố Atticus bác có thể chọn bạn cho bác, nhưng chắc chắn bác thể chọn gia đình cho mình và họ vẫn là họ hàng của bác dù cho bác có thừa nhận hay , và nếu bác thừa nhận lố bịch."

"Lại là bố cháu nữa," bác Alexandra , "và ta vẫn rằng Jean Louise được mời Waler Cunningham đến nhà này. Nếu nó là em họ đôi của con bé nó vẫn được đón nhận trong nhà này trừ khi nó đến gặp tất cả vì công việc. Dứt khoát là thế."

Bác ấy Chắc chắn là , nhưng lần này chắc bác đưa ra lý do, "Nhưng cháu muốn chơi với Walter, sao lại được?"

Bác gỡ kính ra và nhìn chúng tôi. "Bác cho cháu biết tại sao," bác . "Bởi vì nó-là-đồ-rác-rưởi, đó là lý do cháu thể chơi với nó. Bác để cháu quanh quẩn bên nó, bắt chước những thói quen của nó và học những thứ mà chỉ có Chúa-mới-biết. Cháu gây đủ vấn đề cho bố cháu rồi."

Tôi biết mình có thể phản ứng thế nào, nhưng Jem ngăn tôi lại. nắm lấy vai tôi, ôm lấy tôi, và dẫn tôi khóc om sòm về phòng ngủ của . Bố Atticus nghe tiếng chúng tôi và ló đầu ra cửa. "Tụi con ổn, bố," Jem gắt gỏng, "chẳng có gì cả". Bố Atticus bỏ .

"Nhai kẹo cao su , Scout," Jem thò tay vào túi và móc ra thanh Tootsie Roll. Phải mất vài phút để nhào cục kẹo thành khối dễ chịu trong miệng tôi.

Jem sắp xếp lại các thứ trong tủ của . Tóc chổng ngược lên phía sau và rủ xuống ở phía trước, và tôi tự hỏi liệu nó có giống tóc người đàn ông - có lẽ nếu cạo nó và để cho nó mọc lại, tóc mọc lại gọn gàng đúng chỗ. Lông mày ngày càng rậm hơn, và tôi nhận thấy thân hình gày . cao hơn.

Khi nhìn qua, hẳn nghĩ chắc tôi sắp khóc nữa, vì , "Cho em coi cái này nhưng em đừng với ai nghen," tôi hỏi cái gì. cởi áo sơ mi ra, cười bẽn lẽn.

"Cái gì vậy?"

"Em thấy hả?"

"."

"Lông đó."

"Đâu?"

"Đây, chỗ này nè."

là nguồn an ủi với tôi, vì vậy tôi trông nó dễ thương, nhưng tôi có thấy gì đâu. "Nó đẹp thiệt, Jem."

"Dưới nách cũng có," . "Năm tới chơi bóng Bầu dục. Scout, đừng để bác làm em tức giận."

Có vẻ chỉ mới hôm qua bảo tôi đừng làm bác bực mình.

"Em biết bác quen với con ," Jem , "ít ra phải những đứa con như em. Bác cố biến em thành quý . Bộ em thể tập máy vá hay làm cái gì đó sao?"

" hề, bác ấy thích em, chỉ có vậy thôi, và em quan tâm. Chính việc bác ấy gọi Walter là đồ rác rưởi khiến em tức điên lên, Jem à, phải chuyện bác ấy em là mớ rắc rối của bố Atticus. lần em và bố giải quyết chuyện này rồi, em hỏi bố em có phải là mớ rắc rối , bố rắc rối lớn, nhiều lắm cũng chỉ là rắc rối mà bố luôn có thể biết chắc, và đừng lo nghĩ giây nào về việc em có thể quấy rầy bố. Bây giờ về Walter - thằng đó đâu phải thứ rác rưởi, Jem. Nó đâu giống người nhà Ewell."

Jem hất giầy ra và vắt chân lên giường, chuồn người lên tựa vào gối và bật đèn đọc sách. "Em biết điều gì , Scout? Giờ hiểu ra mọi thứ. Giờ đây nghĩ nhiều về chuyện đó và hiểu ra. đời này có bốn loại người. Đó là loại người bình thường như tụi mình và những hàng xóm, có loại người giống như nhà Cunningham sống trong rừng, loại người giống như nhà Ewell ở bãi rác, và người da đen."

"Thế còn người Trung Quốc, và người Cajun ở mãi tận hạt Baldwin?"

" muốn ở hạt Maycomb. Vấn đề là, loại như mình thích loại nhà Cunningham, nhà Cunningham thích người nhà Ewell, và người nhà Ewell ghét và coi thường người da màu."

Tôi với Jem nếu vậy tại sao bồi thẩm đoàn của Tom, gồm những người như nhà Cunningham, tha bổng Tom để chọc tức nhà Ewell?

Jem gạt bỏ câu hỏi của tôi như đồ trẻ con.

"Em biết," Jem , " từng thấy bố Atticus vỗ nhịp bàn chân khi radio chơi vĩ cầm và ông thích những xúp hơn bất cứ người nào từng thấy..."

"Vậy điều đó làm chúng ta giống người nhà Cunningham," tôi . "Em hiểu tại sao bác....."

"Khoan, để hết - nó có làm mình giống nhà đó thiệt, nhưng ít nhiều tụi mình vẫn khác. Có lần bố Atticus lý do khiến bác quá quan tâm đến dòng họ là vì chúng ta chỉ có học thức và chúng ta nghèo."

"Jem này, em biết..... có lần bố Atticus với em rằng hầu hết cái kiểu Dòng Họ Lâu Đời là ngốc ngếch bởi vì dòng họ của người nào cũng lâu đời như dòng họ của người nào. Em hỏi liệu điều này có bao gồm cả những người da màu và người , bố bảo có."

"Học thức có nghĩa là Dòng Họ Lâu Đời," Jem . " nghĩ đó là chuyện dòng họ bạn biết đọc biết viết tù hồi nào. Scout, nghiên cứu điều này rất kỹ và đó là lý do duy nhất có thể nghĩ ra. Vào thời đó khi họ nhà Finch còn ở Ai Cập, người trong số họ hẳn học được chữ tượng hình và dạy cho con trai mình." Jem cười to. "Hãy tưởng tượng bác mình tự hào cụ tổ của bác biết đọc biết viết - các bà chuyên tìm những điều ngớ ngẩn để tự hào."

"Em vui mừng là cụ tổ biết đọc biết viết, hoặc người dạy bố Atticus và họ, và nếu bố Atticus biết đọc, em mình khốn khổ. Em nghĩ đó là cái gọi là học thức đâu, Jem."

"Nếu vậy làm sao em giải thích được tại sao người nhà Cunningham lại khác? Ông Walter hầu như ký được tên ông ta, thấy rồi mà. Họ nhà ta biết đọc biết viết trước họ lâu."

", mọi người đều phải học, ai sinh ra là biết. Thằng Walter cũng thông minh theo mức của nó, đôi khi nó bị cản trở vì nó phải ở nhà giúp đỡ bố nó. Chẳng có gì sai với nó. , Jem, em nghĩ chỉ có hạng người. Đó là người."

Jem quay và đấm vào gối . Khi nằm ngửa lại, mặt u ám. sắp sửa bước vào thời kỳ suy sụp tinh thần, và tôi thấy e dè. Chân mày cau lại, môi mím thành vành mỏng. im lặng hồi.

" cũng nghĩ y như vậy," cuối cùng , "khi bằng tuổi em. Nếu chỉ có hạng người, tại sao mọi người thân thiện được với nhau? Nếu tất cả là giống nhau, tại sao họ lại mất công coi thường nhau? Scout, nghĩ bắt đầu hiểu ra điều tại sao Boo Radley luôn đóng cửa ở trong nhà suốt.... đó là bởi vì ông ta muốn ở trong nhà."

--------------------------------

1. Bồi thẩm đoàn treo: (hung Jury): bồi thẩm đoàn thể nhất trí phán quyết trong vụ xử.

2. em họ đôi (double cousin): khi hai chị em ruột lấy chồng là hai em ruột, con cái của hai cặp đó là em họ đôi, nghĩa là có họ theo bên nội lẫn bên ngoại. Scout đoán mò tầm bậy ý nghĩa của danh từ này.

CHƯƠNG 24
Calpurnia đeo chiếc tạp dề hồ bột cứng nhất của bà. Bà mang khay bánh nướng. Bà lui trở lại cánh cửa đu và . Tôi ngưỡng mộ vẻ khoan thai và duyên dáng của bà khi bà xử lý hàng đống công việc vặt vãnh. Tôi đoán bác Alexandra cũng vậy, bởi vì bữa nay bác cho phép Calpurnia phục vụ.

Tháng Tám sắp bước sang tháng Chín. Ngày mai Dill lên đường về Meridian; hôm nay nó với Jem đến vũng xoáy Barker's Eddy. Jem phát với vẻ ngạc nhiên giận dữ rằng ai quan tâm đến việc dạy Dill bơi lội, kỹ năng mà Jem thấy cần thiết như bộ vậy. Họ dành hai buổi chiều ở khúc sông đó, họ họ bơi trần truồng và tôi được theo, vì vậy tôi chia những giờ đơn của mình giữa Calpurnia và Maudie.

Bữa nay bác Alexandra và nhóm truyền giáo của bác trợ giúp truyền giáo trong khắp ngôi nhà. Từ nhà bếp, tôi nghe bà Crace Merriweather tường trình trong phòng khách về cuộc sống khốn khổ của người Mruna. Họ đem phụ nữ bỏ trong những túp lều khi họ đến kỳ kinh nguyệt, bất kể chuyện gì; họ có ý thức về gia đình - tôi biết điều đó khiến bác Alexandra phiền não - họ bắt trẻ con chịu đựng những thử thách kinh khủng khi chúng mới mười ba; người chúng đầy ghẻ cóc và sâu róm, chúng nhai và phun vỏ cây vào ống nhổ chung rồi sau đó uống ngay thứ nước ấy.

Ngay sau đó, các bà nghỉ ăn .

Tôi biết mình nên vào phòng ăn hay ở bên ngoài. Bác Alexandra bảo tôi cùng ăn với họ, bác bảo tôi cần dự phần họp mặt, bác nó làm tôi chán. Tôi mặc chiếc váy Chủ nhật màu hồng, mang giày, và mặc váy lót, và nghĩ rằng nếu tôi làm đổ bất cứ thứ gì Calpurnia phải giặt áo tôi lần nữa cho ngày mai. Đây là ngày bận rộn đối với bà. Tôi quyết định ở ngoài.

"Con giúp gì được cho bà , Cal?" Tôi hỏi, mong được giúp cái gì đó.

Calpurnia dừng lại ngay ngưỡng cửa. " cứ ở yên như con chuột trong góc đó," bà , "và có thể giúp tôi chất đầy mấy cái khay này khi tôi quay lại."

Tiếng rì rầm của quý bà nghe lớn hơn khi bà mở cửa: "ôi, Alexandra, tôi chưa từng thấy bánh như thế này ... quá hấp dẫn.... tôi chưa từng làm được vỏ bánh giống như vầy, thể .....ai nghĩ tới loại bánh nướng nhân quả mâm xôi...Calpurnia hả?....ai nghĩ ra nó...bất cứ ai với chị rằng vợ của nhà thuyết giáo... khôôông, bà ta là vậy, và rằng đứa kia còn chưa ."

Họ trở nên im lặng, và tôi biết tất cả được phục vụ. Calpurnia quay trở lại và đặt cái bình đựng nước bằng bạc của mẹ tôi lên cái khay. "Chiếc bình cà phê này là vật hiếm," bà lầm bầm, "bây giờ người ta chế tạo thứ này nữa."

"Con mang nó vào được ?"

"Nếu cẩn thận đừng đánh rớt. Để nó ngay đầu bàn cạnh bác Alexandra. Để xuống đó cạnh mấy cái tách và các thứ khác. Bà ấy rót."

Tôi thử ấn mông tôi vào cửa như Calpurnia làm, nhưng cánh cửa nhúc nhích. Cười tươi, bà giữ nó mở ra cho tôi. "Cẩn thận, nặng đấy. Đừng có nhìn nó, như vậy làm nó đổ ra."

Chuyến của tôi thành công: bác Alexandra cười rạng rỡ. "Ở đây với bọn ta nào, Jean Louise," bác . Vụ này nằm trong chiến dịch dạy tôi trở thành quý của bác ấy.

thành thông lệ mỗi chủ nhà trong nhóm mời láng giềng của họ dự bữa tiệc , dù họ theo phái Tẩy Lễ hay Trưởng lão, điều đó giải thích có mặt của Rachel (tỉnh như sáo), Maudie và Stephanie Crawford. Hơi lo lắng, tôi ngồi cạnh Maudie và tự hỏi tại sao quý chỉ băng qua đường mà cũng phải đội mũ. Các quý tụ thành nhóm luôn luôn làm tôi lo sợ mơ hồ và khao khát được ở chỗ khác, nhưng cảm giác này là những gì bác Alexandra gọi là "nuông quá thành hư".

Các quý bà này đều thoải mái trong những bộ đồ vải hoa mỏng: hầu hết họ đều đánh phấn đậm nhưng thoa phấn hồng; cây son duy nhất trong phòng là Tangee Natural. Sơn Cutex Natural lấp lánh những móng tay của họ, nhưng số bà trẻ hơn xài hiệu Roso. Họ thơm nồng nặc. Tôi ngồi im, chế ngự hai bàn tay bằng cách nắm chặt tay ghế, và chờ ai đó chuyện với tôi.

Hàm răng vàng của Maudie lấp lánh. "Cháu ăn mặc rất đẹp, Jean Louise," ấy . "Bữa nay quần cháu đâu?"

"Dưới váy của cháu."

Tôi cố ý đùa vui, nhưng các bà cười ầm. Hai má tôi nóng bừng và tôi nhận ra sai lầm của mình, nhưng Maudie nhìn tôi cách nghiêm trang. bao giờ cười cợt tôi trừ khi tôi muốn gây cười.

Trong khoảng khắc im lặng bất ngờ kế tiếp, Stephanie Crawford từ đầu phòng bên kia hỏi với sang. "Cháu làm gì khi lớn lên, Jean Louise? Luật sư hả?"

", thưa . Cháu nghĩ đến chuyện đó...." Tôi đáp, lòng thầm cảm ơn Stephanie Crawford quá tử tế khi thay đổi đề tài. Tôi vội chọn hướng cho mình. Y tá? Phi công? "Ờ...."

" , ta nghĩ cháu muốn trở thành luật sư, cháu bắt đầu đến tòa án rồi đó."

Các bà lại cười ầm lên. "Stephanie này thiệt kỳ cục," ai đó . Stephanie được khuyến khích theo đuổi đề tài, "Cháu muốn lớn lên thành luật sư sao?"

Tuy Maudie chạm vào tay tôi và tôi trả lời đủ hòa nhã, " thưa , chỉ là quý ."

Stephanie nhìn tôi đầy ngờ vực, kết luận rằng tôi có ý xấc láo, và tạm chấp nhận, "Phải cháu tiến được xa cho đến khi cháu bắt đầu mặc váy thường xuyên hơn."

Bàn tay Maudie siết chặt tay tôi hơn và tôi chẳng gì. nồng ấm của nó đủ.

Bà Grace Merriweather ngồi bên trái tôi, và tôi cảm thấy lịch khi chuyện với bà. Ông Merriweather, tín đồ Giám lý trung thành do ép buộc, hình như chẳng thấy dính dáng đến riêng ông khi hát, "Ân sủng tuyệt vời, thanh ngọt ngào làm sao, điều đó cứu rỗi kẻ khốn khổ như tôi....." Tuy nhiên dư luận phổ biến ở Maycomb cho rằng bà Merriweather giúp ông bỏ rượu chè và biến ông thành công dân hữu ích cách thỏa đáng. Chắc chắn bà Merriweather là quý bà ngoan đạo nhất Maycomb. Tôi tìm đề tài để làm bà hứng thú. "Chiều nay nghiên cứu của các bà là gì?"

"Ô bé con, những người Mruna tội nghiệp đó," bà đáp và im lặng. Vài câu hỏi nữa là cần thiết.

Đôi mắt to nâu của bà Merriweather luôn luôn ngấn lệ khi bà nhắc đến những người bị áp bức. "Sống trong khu rừng đó có ai trừ J. Grimes Everett," bà . " người da trắng nào đến gần họ trừ J. Grimes Everett thánh thiện."

Bà Merriweather làm cho giọng của mình giống cây phong cầm; mỗi lời bà đều nhận được lượng đầy đủ của nó, " đói nghèo....... tối tăm......... đồi bại - ai trừ J. Grimer Everett biết. Cháu biết , khi nhà thờ cho ta chuyến đến khu trại đó J. Grimes Everett với ta....."

"Ông ấy ở đó hả, bà? Cháu nghĩ....."

"Về nhà nghĩ phép J. Grimer Everett với ta, ông ấy , 'Bà Merriweather, bà có ý niệm, có ý niệm về những gì chúng ta chiến đấu ở đó.' Ông ấy với ta như thế."

"Vâng, thưa bà."

"Ta với ông ấy, 'Ông Everett,' ta , 'các quý bà ở nhà thờ miền Nam thuộc hội Giám lý Maycomb ở Alabama ủng hộ ông trăm phần trăm.' Ta với ông ấy như vậy. Và cháu biết , ngay lúc ấy trong thâm tâm ta tự hứa. Ta tự nhủ, khi nào về nhà ta chuyện về người Mruna và mang thông điệp của J. Grimer Everett đến Maycomb và đó là việc ta làm."

"Vâng, thưa bà."

Khi bà Merriweather lắc đầu, những búp tóc đen của bà đong đưa. "Jean Louise," bà , "cháu là bé may mắn. Cháu sống trong ngôi nhà Thiên chúa giáo và với những người Thiên chúa giáo trong thị trấn Thiên chúa giáo. Ngoài đó ở vùng đất của J. Grimes Everett chẳng có gì ngoài tội lỗi và tình trạng bẩn thỉu."

"Vâng, thưa bà."

"Tội lỗi và tình trạng bẩn thỉu - đó là cái gì vậy, Gertrude?" Bà Merriweather bật bộ chuông nhạc của bà lên cho người phụ nữ ngồi bên cạnh. "Ồ, phải, ta luôn luôn tha thứ và quên, tha thứ và quên. Việc nhà thờ phải làm là giúp ta sống đời sống Thiên chúa giáo cho bọn trẻ từ bây giờ . số người phải tới đó và bảo nhà truyền giáo đó khích lệ ta."

"Xin lỗi, bà Merriweather," tôi ngắt lời, "bà về Mayella Ewell hả?"

"May...? bé. Đó là vợ của tên da đen. Vợ của Tom, Tom...."

"Robinson, thưa bà."

Bà Merriweather quay sang người ngồi kế bà. "Có điều tôi thực tin, Gartrude," bà tiếp, "nhưng số người chịu nhìn nhận theo cách của tôi. Nếu chúng ta để họ biết chúng ta tha thứ cho họ, rằng chúng ta quên nó, toàn bộ việc này bị gió cuốn ."

"À,..... bà Merriweather," tôi cắt ngang lời bà, "gió cuốn cái gì?"

Bà lại quay sang tôi. Bà Merriweather là trong những người lớn có con, bà thấy cần thiết phải có giọng khác khi chuyện với trẻ con. " có gì đâu, Jean Louise," bà chậm rãi, "các đầu bếp và các nhân công làm đồng được hài lòng, nhưng giờ họ bình tĩnh lại, họ cáu kỉnh suốt cả ngày sau phiên tòa đó."

Bà Merriweather đối mặt với bà Farrow, "Gertrude, tôi cho chị biết có gì làm mình phân tâm bằng tên da đen hờn dỗi. Miệng họ chảy xuống tới đây. Có mặt người như vậy trong nhà bếp chỉ làm chị phát nản cả ngày. Chị biết tôi gì với Sophy nhà tôi , Gertrude? Tôi 'Sophy', tôi , 'hôm nay phải là người Thiên chúa giáo. Chúa Jesus bao giờ loanh quanh cằn nhằn và phàn nàn,' và chị biết , nó tốt cho ấy, ấy rời mắt khỏi sàn nhà và , ', bà Merriweather, Chúa Jesus bao giờ loanh quanh cằn nhằn và phàn nàn.' cho chị biết, Gertrude, chị nên để lỡ cơ hội làm chứng nhân cho Chúa."

Điều này làm tôi nhớ đến cây phong cầm cổ xưa trong nhà nguyện tại Finch's Landing. Khi tôi còn xíu, và nếu ngày đó tôi rất ngoan, bố Atticus cho phép tôi bơm những ống gió của nó trong khi ông chơi giai điệu bằng ngón tay. Nốt cuối cùng ngân vang miễn là còn hơi để duy trì nó. Tôi đoán, bà Merriweather hết hơi và chuẩn bị nạp thêm nhiên liệu trong khi bà Farrow cố gắng .

Bà Farrow là phụ nữ có vóc dáng tuyệt mỹ với đôi mắt xanh nhạt và bàn chân . Bà có mái tóc xám quăn dài tự nhiên. Bà là người phụ nữ mộ đạo thứ hai ở Maycomb. Bà có thói quen kỳ lạ là thích bắt đầu mọi chuyện với gió .

"S-s-s ơn Chúa," bà ta , "giống như ngày nọ tôi với đạo hữu Hutson. 'S-s-s Đạo hữu Hutson,' tôi , 'có vẻ như chúng ta đánh trận chiến thua chắc.' Tôi , 'S-s-s thành vấn đề gì với họ cả, chúng ta có thể giáo dục họ cho đến hết sức chúng ta, chúng ta có thể cố cho đến khi chúng ta gục ngã để làm cho họ thành những người Thiên chúa giáo, nhưng quý bà nào an toàn giường ngủ của mình vào những đêm này.' Ông ta với tôi, 'Bà Farrow, tôi biết điều gì đưa chúng ta xuống đây.' S-s-s tôi đó chắc chắn là kiện."

Bà Merriweather gật đầu vẻ hiểu biết. Giọng bà át cả tiếng lanh canh của những tách cà phê và thanh êm ái như bò của các bà bà nhai bánh tóp tép. "Gertrude," bà , "tôi cho chị biết trong thị trấn này có số người tốt nhưng bị lầm lạc. Tốt nhưng bị lầm lạc. Ý tôi là dân trong thị trấn này nghĩ họ làm đúng. Tôi muốn đó là ai, nhưng số người trong thị trấn này nghĩ họ làm việc đúng ít lâu trước đây, nhưng tất cả những gì họ làm là kích động họ. Họ chỉ làm được có thế. Lúc đó trông nó có vẻ như điều đúng cần phải làm, tôi chắc mình biết, tôi rành trong lĩnh vực đó, nhưng hay hờn dỗi.... phật lòng..... Tôi với chị nếu Sophy cứ như vậy hoài tôi để ta . ta hề hiểu rằng lý do duy nhất tôi giữ ta lại là vì tình trạng suy thoái diễn ra và ta cần mớ đô hăm lăm xu mà ta nhận được mỗi tuần."

"Thức ăn của ta bị kẹt khi nuốt xuống, đúng ?"

Maudie câu đó. Có hai đường hằn sâu xuất ngay khóe miệng . ngồi im lặng nãy giờ cạnh tôi, tách cà phê nằm cân bằng đầu gối. Tôi hiểu kịp mạch câu chuyện từ lâu rồi, khi họ thôi về vợ của Tom Robinson, và bằng lòng với việc nghĩ về Finch's Landing và con sông. Bác Alexandra làm nó hỏng bét: phần công việc của cuộc họp tệ hại, giờ giao lưu chán ngắt.

"Maudie, tôi hiểu ý muốn gì," bà Merriweather .

chẳng gì thêm. Khi Maudie giận dữ, cái kiểu ngắn gọn của lạnh tanh. Điều gì đó khiến rất giận dữ, và đôi mắt xám của cũng lạnh như giọng của . Bà Merriweather đỏ mặt, nhìn tôi, rồi quay chỗ khác. Tôi nhìn thấy bà Farrow.

Bác Alexandra đứng dậy khỏi bàn và mau lẹ chuyền thêm những món ăn khác, tìm cách để bà Merriweather và bà Gates tham gia cuộc chuyện trò sôi nổi. Khi hai bà rôm rả chuyện trò với bà Perkins, bác Alexandra bước lui lại. Bác nhìn Maudie với vẻ biết ơn và tôi ngạc nhiên với thế giới đàn bà. Maudie và bác Alexandra hề thân nhau, và ở đây bác tôi lại lặng lẽ cám ơn Maudie vì điều gì đó. Điều tôi biết. Tôi hài lòng khi biết rằng bác Alexandra có thể bị hạ gục để để cảm thấy biết ơn khi được người khác giúp đỡ. còn nghi ngờ về điều ấy, tôi phải nhanh chóng bước vào thế giới này, nơi mà ở ngoài mặt là các bà thơm tho ngồi đu đưa từ tốn, phe phẩy quạt và uống nước mát.

Nhưng tôi quen thuộc và thoải mái hơn trong thế giới của bố tôi. Những người giống ông Heck Tate bẫy bạn với những câu hỏi vô hại để giễu cợt bạn; ngay cả Jem cũng chê bai gì nhiều nếu như bạn gì ngốc nghếch. Các bà có vẻ sống trong nỗi khiếp sợ mơ hồ đối với đàn ông, có vẻ sẵn lòng tán thành họ cách hết lòng. Nhưng tôi thích họ. Có điều gì đó ở họ, cho dù họ hay chửi tục, say xỉn, bài bạc và nhai thuốc lá, cho dù họ chẳng thú vị chút nào, có điều gì đó ở họ mà tôi thích theo bản năng.... họ ......

"Đạo đức giả, bà Perkins, đạo đức giả bẩm sinh," bà Merriweather . "Ít nhất chúng ta ở miệt dưới này mang vai tội đó. Dân miệt đó giải phóng họ, nhưng chị thấy những người đó ngồi chung bàn với họ. Ít nhất chúng ta có thói lừa đảo để với họ rằng phải quý vị cũng tốt như chúng tôi nhưng hãy tránh xa chúng tôi. Ở miệt này chúng ta chỉ quý vị cứ sống theo cách của quý vị và chúng tôi sống theo cách của chúng tôi. Tôi nghĩ người phụ nữ đó, bà Roosevelt đó tỉnh táo - chỉ đơn giản là mất trí khi xuống tới tận Birmingham và cố ngồi với họ. Nếu tôi là thị trưởng Birmingham tôi 1....."

Tốt, ai trong chúng tôi là thị trưởng Birmingham cả. Nhưng tôi thích ngày nào đó tôi là thống đốc Alabama: tôi trả tự do cho Tom Robinson nhanh đến độ Hội truyền giáo có thời gian để điều hòa hơi thở. Hôm nọ Calpurnia kể với đầu bếp của Rachel tình hình của Tom xấu như thế nào và bà ngừng khi tôi bước vào nhà bếp. Bà rằng bố Atticus thể làm gì để cảnh ngục tù được thoải mái hơn cho ta, rằng điều cuối cùng ta với bố Atticus trước khi họ đưa ta xuống trại giam là, "Tạm biệt, ông Finch, giờ ông chẳng thể làm được gì, vì vậy có cố cũng vô ích." Calpurnia kể bố Atticus với bà rằng ngày họ đưa Tom vào tù thôi hy vọng. Bà bố Atticus cố giải thích mọi việc với ta, và rằng ta phải cố hết sức mình để tuyệt vọng bởi vì bố Atticus làm hết sức ông để ta được tự do. Đầu bếp của Rachel hỏi Calpurnia tại sao bố Atticus ừ, được tự do, và để nguyên mọi chuyện như thế - điều đó có vẻ là nguồn an ủi lớn lao cho Tom. Calpurnia , "Bởi vì chị rành luật. Điều đầu tiên chị học được khi ở trong gia đình luật là có câu trả lời chắc chắn nào cho bất cứ điều gì. Ông Finch thể điều gì như thế khi ông biết chắc nó như thế."

Cửa trước đóng mạnh và tôi nghe những bước chân của bố Atticus ngoài hành lang. Bất giác tôi tự hỏi biết bây giờ là mấy giờ. Chưa đến giờ ông về nhà mà, và vào những ngày họp của Hội truyền giáo ông thường ở lại thị trấn cho đến tối mịt.

Ông dừng lại ngay ngưỡng cửa. Mũ ông tay và mặt ông trắng bệch.

"Xin lỗi, quý bà," ông , "cứ tự nhiên với cuộc họp của quý vị, đừng để ý đến tôi. Alexandra, chị có thể xuống bếp chút ? Em muốn mượn Calpurnia lát."

Ông qua phòng ăn, mà theo hành lang phía sau vào nhà bếp. Bác Alexandra và tôi gặp ông. Cửa phòng ăn lại mở và Maudie bước vào. Calpurnia nhổm khỏi ghế.

"Cal," bố Atticus , "Tôi muốn bà với tôi đến nhà Helen Robinson....."

"Có chuyện gì vậy?" Bác Alexandra hỏi, lo lắng trước nét mặt của bố tôi.

"Tom chết rồi."

Bác Alexandra đưa hai tay lên miệng.

"Họ bắn ta," bố Atticus . " ta bỏ chạy. Ngay vào giờ tập thể dục. Họ ta phát cuồng chạy lao vào hàng rào và bắt đầu leo qua. Ngay trước mặt họ...."

"Sao họ cố ngăn ta? Họ có hành động cảnh cáo nào sao?" Giọng bác Alexandra run rẩy.

"Ồ có, lính canh hô ta dừng lại. Họ bắn chỉ thiên vài phát, sau đó giết. Họ bắn trúng ngay khi ta trèo qua hàng rào. Họ nếu có hai cánh tay lành lặn, ta hẳn thành công, ta di chuyển nhanh. Mười bảy lỗ đạn người ta. Họ cần phải bắn nhiều như thế. Cal, tôi muốn bà với tôi để giúp tôi báo tin cho Helen."

"Vâng, thưa ông," bà lầm bầm, lóng ngóng sờ soạn tạp dề của mình. Maudie đến bên Calpurnia và cởi nó ra.

"Đây là giọt nước cuối cùng làm tràn ly, Atticus," bác Alexandra .

"Tùy thuộc vào cách chị nhìn nó," ông . " người da đen, trong số hai trăm người khác, đại khái như thế, có nghĩa lý gì? Với họ ta phải là Tom, ta chỉ là tù nhân vượt ngục."

Bố Atticus dựa vào tủ lạnh, đẩy kính lên, lau mắt. "Chúng ta có cơ hội tốt như thế," ông . "Em với ta những điều em nghĩ, nhưng thực tình em thể chúng ta có nhiều có may. Em đoán Tom phát mệt với những cơ hội của người da trắng và thích chớp lấy cơ hội của ta hơn. Phải , Cal?"

"Đúng vậy, thưa ông Finch."

"Vậy chúng ta ."

Bác Alexandra ngồi ghế của Calpurnia và úp mặt vào hai tay. Bác ngồi hoàn toàn im lặng; bác im lặng đến độ tôi tự hỏi liệu bác có bị ngất . Tôi nghe Maudie thở như thể vừa trèo lên mấy bậc thang, và trong phòng ăn các bà vẫn vui vẻ chuyện gẫu.

Tôi nghĩ bác Alexandra khóc, nhưng khi bác buông hai tay khỏi mặt, bác hề khóc. Trông bác yếu ớt. Bác , và giọng của bác trùng xuống.

"Tôi thể tôi tán thành mọi chuyện cậu ấy làm, Maudie, nhưng cậu ấy là em trai tôi, và tôi chỉ muốn biết chừng nào chuyện này kết thúc." Bác cao giọng, "Nó làm cậu ấy tan nát. Cậu ấy để lộ nhiều, nhưng nó làm cậu ấy tan nát. Tôi thấy cậu ấy khi - họ còn muốn gì ở cậu ấy nữa, Maudie, muốn gì nữa?"

"Ai muốn gì, Alexandra?" Maudie hỏi.

"Ý tôi thị trấn này nè. Họ sẵn sàng để cậu ấy làm những gì họ sợ dám làm - nó có thể làm họ mất mấy đồng xu. Họ sẵn lòng bỏ mặc cậu ấy hủy hoại sức khỏe để làm những điều họ sợ dám làm, họ...."

" thôi, họ nghe thấy chị đấy," Maudie . "Chị từng nghĩ về nó theo cách này chưa, Alexandra? Dù Maycomb biết hay , chúng ta vẫn bày tỏ lòng ngưỡng mộ sâu sắc mà chúng ta có thể đối với con người. Chúng ta tin ông ấy làm đúng. Đơn giản vậy thôi."

"Ai?"Bác Alexandra hề biết rằng mình bắt chước đứa cháu mười hai tuổi của bác.

" nhóm người trong thị trấn này biết rằng cuộc chơi công bằng hề đóng dấu 'chỉ dành cho người da trắng'; nhóm người rằng vụ xét xử công bằng là dành cho mọi người, chứ chỉ riêng cho chúng ta; nhóm người có đủ khiêm tốn để suy nghĩ, khi họ nhìn người da đen, tôi có mặt ở đó chỉ vì lòng nhân từ của Chúa." hoạt bát vốn có của Maudie trở lại. " số người trong thị trấn này có học thức, họ là loại như thế."

Nếu tôi chú ý, hẳn tôi có thêm chi tiết khác để thêm vào định nghĩa của Jem về học thức, nhưng tôi nhận thấy mình run rẩy và dừng lại được, tôi thấy trại tù Enfield Prison Farm, và bố Atticus chỉ cho tôi thấy sân tập thể dục. Nó to cỡ sân bóng Bầu dục.

"Đừng run vậy nữa," Maudie ra lệnh và tôi dừng. "Đứng lên , Alexandra, mình bỏ lại họ hơi lâu rồi đó."

Bác Alexandra đứng lên và vuốt cho phẳng những nếp váy xếp dọc hai bên hông. Bác móc khắn tay ở thắt lưng ra lau mũi. Bác vuốt lên tóc và , "Tôi có để lộ ra ?"

" dấu hiệu gì," Maudie . "Cháu ra cùng bọn ta , Jean Louise?"

"Có, thưa ."

"Vậy ta ra với các bà thôi," cách chán chường.

Tiếng của họ nghe hơn khi Maudie mở cửa dẫn sang phòng ăn. Bác Alexandra trước tôi và tôi thấy đầu bác ngẩng cao khi bước qua cửa.

"Ô, bà Perkins," bác , "bà cần thêm cà phê nữa rồi. Để tôi lấy cho."

"Calpurnia bận công việc lát," Maudie . "Để tôi đưa thêm cho chị bánh nướng nhân quả mâm xôi. Chị có nghe những gì đứa em họ của tôi làm hồi đó , đứa thích câu cá đó?...."

Và thế là họ , dọc theo hàng phụ nữ cười đùa, vòng qua phòng ăn, châm thêm cho đầy những tách cà phê, bày kẹo ra đĩa như thể điều đáng tiếc duy nhất của họ là tai họa nhất thời của việc vắng mặt Calpurnia.

Tiếng rì rầm nhàng lại vang lên. "Phải, bà Perkins, J. Gilmer Everett đó quả là vị thánh tử vì đạo, ông ta...cần được cưới vợ vì vậy họ chạy.... đến mỹ viện mỗi chiều thứ Bảy... ngay khi mặt trời lặn. Ông ấy ngủ vào cái giờ gà lên chuồng, chuồng gà bệnh, Fred đó là điều khơi mào mọi chuyện, Fred ...."

Bác Alexandra nhìn qua tôi ở đầu kia phòng và mỉm cười. Bác nhìn xuống khay đựng bánh kẹo bàn và gật đầu ra hiệu. Tôi thận trọng bưng khay lên và bước tới chỗ bà Merriweather. Với thái độ thân thiện tuyệt vời nhất của mình, tôi hỏi bà có muốn dùng ít .

Xét cho cùng, nếu bác tôi có thể là quý bà vào lúc này, tôi cũng làm được.

--------------------------------

1. "Miệt " (Up there): ám chỉ miền Bắc, các tiểu bang ủng hộ giải phóng nô lệ, còn "miệt dưới" (Down there) ám chỉ các bang miền Nam, vốn chủ trương duy trì chế độ nô lệ. Bà Roosevelt tức Eleanor Roosevelt, vợ tổng thống Franklin Roosevelt. Năm 1939, bà tới Birmingham, thành phố miền trung Alabama, để dự Hội nghị phía Nam về An sinh nhân dân. Bà thách thức chính quyền tiểu bang bằng cách ngồi ở lối , giữa hai hàng ghế phân biệt dành cho người da đen và người da trắng, sau khi cảnh sát bảo rằng bà vi phạm luật phân cách chủng tộc khi ngồi chung với người da đen.

CHƯƠNG 25
"Đừng làm vậy, Scout. Thả nó ra thềm sau nhà ."

"Jem, khùng hả?"

" bảo là thả nó ra thềm sau nhà."

Thở dài, tôi nâng sinh vật bé đó lên, đặt nó xuống bậc thang dưới cùng và quay lại võng của mình. Tháng Chín đến, nhưng mang theo dấu hiệu thời tiết mát mẻ nào, và chúng tôi vẫn ngủ ở hàng hiên có cửa lưới phía sau nhà. Lũ đom đóm vẫn quanh quẩn, lũ côn trùng bay ăn đêm và sâu bọ thường va vào lớp lưới suốt mùa Hè chưa đến nơi chúng vẫn đến khi mùa Thu tới.

con bọ bi bò được vào trong nhà; tôi cho rằng con vật bé xíu này bò lên mấy bậc thềm và chui dưới khe cửa. Tôi đặt cuốn sách xuống sàn cạnh cái võng nằm thấy nó. Mấy con vật loại này dài chưa tới ba phân, và khi bạn đụng vào nó, nó cuộn mình lại thành viên bí xám cứng ngắc.

Tôi nằm sấp, thò tay xuống chọc nó. Nó cuộn lại rồi cảm thấy an toàn, tôi đoán vậy, nó từ từ duỗi người ra. Nó được vài phân với hàng trăm cái chân của nó và tôi đụng nó lần nữa. Nó cuộn lại. Cảm thấy buồn ngủ, tôi quyết định chấm dứt chuyện này. Bàn tay tôi sắp đập xuống nó Jem lên tiếng.

Jem cau có. Chắc là do giai đoạn trải qua, tôi ước gì qua nhanh hơn và kết thúc nó. Chắc chắn bao giờ tàn ác với thú vật, nhưng tôi biết lòng nhân từ của bao trùm sang cả thế giới côn trùng.

"Tại sao em được đập nó?"

"Bời vì nó quấy rầy em," Jem trả lời trong bóng tối. tắt đèn đọc sách của .

"Cứ cho là giờ ở thời kỳ mà muốn giết ruồi muỗi ," tôi . "Cho em biết coi chừng nào đổi ý. Dù sao cũng cho biết điều, em ngồi chơi vớ vẩn ở đây mà gãi con bọ chét đâu."

"Ừm, im ." đáp vẻ ngái ngủ.

Jem ngày càng giống đứa con hơn, chứ như tôi. Thư thái, tôi nằm ngửa ra chờ giấc ngủ đến, và trong lúc đó tôi nghĩ về Dill. Nó chia tay với bọn tôi ngay ngày đầu tháng với đảm bảo chắc nịch là quay lại vào lúc được nghỉ học - nó đoán ba mẹ nó hiểu ra rằng nó thích nghỉ hè ở Maycomb. Maudie cho chúng tôi taxi cùng họ ra nhà ga Maycomb, và Dill vẫy chào chúng tôi từ cửa sổ xe lửa cho đến khi nó khuất. Nó biến khỏi tâm trí tôi: tôi nhớ nó. Hai ngày cuối cùng ở với chúng tôi, Jem dạy nó bơi...

Dạy nó bơi. Tôi bừng tỉnh như sáo, nhớ lại những gì Dill kể với tôi.

Vũng xoáy Barker's Eddy ở cuối con đường đất rẽ khỏi xa lộ Meridian khoảng hơn cây số tính từ thị trấn. Dọc xa lộ đó dễ xin quá giang chiếc xe chở bông vải hoặc chiếc oto ngang, và bộ chút là tới khúc sông đó, nhưng viễn cảnh bộ suốt con đường lúc chạng vạng, khi giao thông ngớt, mệt, và những người bơi thường cẩn thận chơi quá trễ.

Theo Dill kể, nó với Jem vừa ra đến xa lộ thấy bố Atticus lái xe về phía chúng. Có vẻ như ông thấy chúng, nên hai đứa cùng vẫy tay. Cuối cùng bố Atticus chạy chậm lại; khi chúng chạy tới nơi ông , "Tốt hơn hai đứa nên quá giang khi trở về, bố lát rồi mới về nhà." Calpurnia ngồi ở băng sau.

Jem phản đối, rồi van nài, và bố Atticus , "Được rồi, tụi con có thể cùng nhưng phải ở trong xe."

đường đến nhà Tom Robinson, bố kể cho họ nghe những gì xảy ra.

Họ rẽ khỏi quốc lộ, chạy chậm qua bãi rác và vượt qua chỗ ở của nhà Ewell, xuống con đường dẫn đến những căn chòi của người da đen. Dill có đám trẻ con chơi bi trong sân trước nhà Tom. Bố Atticus đậu xe và bước ra. Calpurnia theo ông qua cổng trước.

Dill nghe ông hỏi đứa trong bọn trẻ, "Mẹ cháu đâu, Sam?" và nghe Sam , "Mẹ cháu ở chỗ sơ Steven, ông Finch. Cháu chạy kêu mẹ cháu về nghen?"

Dill bố Atticus có vẻ ngập ngừng, rồi ông ừa và Sam chạy , "Chơi tiếp mấy đứa", bố Atticus với bọn trẻ.

đứa con bước ra khỏi căn chòi và đứng nhìn bố Atticus. Dill tóc con bé là mớ bím xíu, mỗi đuôi bím là chiếc nơ màu sáng. Nó cười toe toét miệng và tới chỗ bố tôi, nhưng nó quá thể hướng về phía những bậc thềm. Dill bố Atticus đến bên con bé, giơ mũ và giơ ngón tay ông ra. Con bé chộp lấy và ông đưa nó xuống những bậc thềm. Rồi ông giao nó cho Calpurnia.

Sam nhảy nhót sau lưng mẹ nó khi họ về đến. Dill kể Helen , "Chào ông, ông Finch, sao ông ngồi chơi?" Nhưng chị ta gì nữa. Cả bố Atticus cũng .

"Scout," Dill , "chị ta té xuống đất. Chị té xuống nền đất, giống như người khổng lồ có bàn chân to xuất và giẫm lên chị ta. Chỉ uỵch tiếng......" Bàn chân mập mạp của Dill dậm xuống đất. "Giống như cậu, giẫm lên con kiến."

Dill kể Calpurnia cùng bố Atticus đỡ Helen dậy với nửa bế nửa dìu chị ấy vào chòi. Họ ở bên trong hồi lâu rồi bố Atticus ra mình. Khi họ lái xe trở về ngang bãi rác số người nhà Ewell hò hét vào mặt họ, nhưng Dill nghe được họ gì.

Maycomb được quan tâm bởi tin tức về cái chết của Tom trong khoảng có lẽ hai ngày, hai ngày là đủ cho tin đó lan khắp hạt. " có nghe về?.... à? Ồ, họ ta chạy đến nhanh hơn tia chớp..." Đối với Maycomb, cái chết của Tom là điển hình. Điển hình về người da đen đột ngột chạy trốn. Điển hình về trạng thái tâm lý của người da đen có kế hoạch, nghĩ đến tương lai, chỉ mù quáng bỏ chạy khi thấy cơ hội đầu tiên. Điều buồn cười, có thể Atticus Finch có thể gỡ được cho ta thoát mọi trừng phạt, nhưng chờ à....? đời nào, biết họ như thế nào mà. Hời hợt. Cho thấy, rằng Tom Robinson có vợ hợp pháp, họ ta giữ mình nghiêm túc, nhà thờ và các thứ khác, nhưng khi có chuyện gì cái vẻ ngoài lại rất mỏng manh. Người da đen luôn luôn để lộ điều đó.

Thêm vài chi tiết nữa, giúp cho người nghe lần lượt lặp lại câu chuyện theo dị bản của mình, sau đó chẳng ai biết về nó cho đến khi tờ Maycomb Tribune xuất theo các thứ Năm tiếp đó. Có cáo phó ngầm trong phần Tin của người da màu, nhưng cũng có bài xã luận.

Ồng Underwood hết sức cay cú và ông hẳn buồn quan tâm trừ những người hủy bỏ quảng cáo và đặt mua báo dài hạn. (Nhưng Maycomb chơi kiểu đó. Ông Underwood có thể hò hét cho đến khi ông đổ mồ hôi và viết bất cứ điều gì ông muốn, nhưng ông vẫn nhận được quảng cáo và tiền đặt mua dài hạn. Nếu ông muốn cư xử ngốc nghếch trong tờ báo của ông đó là việc của ông.) Ông Underwood về thất bại của công lý, ông viết để trẻ con cũng có thể hiểu. Ông Underwood đơn giản nghĩ rằng quả là tội lỗi khi giết những kẻ tật nguyền, dù họ đứng, ngồi hoặc đào thoát. Ông so sánh cái chết của Tom với việc những thợ săn và trẻ con giết chóc những con chim biết hót cách vô ý thức và Maycomb nghĩ rằng ông ta cố viết bài xã luận có đủ chất thơ để được in lại trong tờ The Montgomery Advertiser.

Khi tôi đọc bài xã luận của ông Underwood tôi tự hỏi sao lại có chuyện có thể như thế. Giết chóc vô ý thức..... Tom có được quy trình pháp lý công bằng cho đến ngày ta chết; ta được xét xử công khai và được kết án bởi mười hai người tốt hoàn toàn; bố tôi đấu tranh hết mình cho ta. Bây giờ hàm ý của ông Underwood trở nên ràng: bố Atticus sử dụng cung cụ sẵn có cho người tự do để cứu Tom Robinson, nhưng trong tòa án bí mật của trái tim con người bố Atticus có cơ hội. Tom là người chết kể từ lúc Mayella mở miệng và gào lên.

Tên gọi Ewell cho tôi cảm giác buồn nôn. Maycomb lập tức tiếp nhận quan điểm của ông Ewell về cái chết của Tom và truyền chúng theo kênh ngồi lê đôi mách, Stephanie Crawford. Stephanie với bác Alexandra trong khi có mặt Jem ("Ô, có sao đâu, nó đủ lớn để nghe rồi") rằng ông Ewell nó làm người ngã xuống và hai người sắp theo. Jem bảo tôi chẳng có gì phải sợ, ông Ewell là khí nóng hơn bất cứ thứ gì khác. Jem cũng với tôi rằng nếu tôi hở lời nào với bố Atticus, nếu bằng bất kỳ cách nào tôi để bố Atticus biết rằng tôi biết Jem bao giờ chuyện với tôi nữa.

CHƯƠNG 26
Trường học khai giảng và thế là hàng ngày chúng tôi phải ngang qua nhà Radley. Jem lên lớp bảy và vào trường trung học, nằm phía bên kia trường tiểu học, bây giờ tôi lên cấp ba, và lịch sinh hoạt chúng tôi khác nhau đến độ tôi chỉ tới trường với Jem vào buổi sáng và gặp lại ấy vào giờ ăn. ấy tham gia môn bóng Bầu dục, nhưng lại quá ốm và quá thể làm gì trừ việc mang xô nước cho đội bóng. làm chuyện này hết sức nhiệt tình; hầu hết các buổi chiều hiếm khi về nhà trước khi trời tối.

Nhà Radley còn làm tôi khiếp sợ nữa, nhưng nó vẫn mang nét ảm đạm, vẫn lạnh lẽo bên dưới những tán sồi to và vẫn khiến người ta xa lánh. Người ta vẫn thấy ông Nathan Radley vào ngày mới, xuống thị trấn và trở về; chúng tôi biết Boo ở đó, cũng vì lý do trước đây.... chưa ai thấy ông ta được mang ra ngoài. Đôi khi tôi cảm thấy bị cắn rứt vì hối hận, khi ngang qua chỗ cũ, vì mình từng dự phần vào vụ hẳn từng là nỗi khổ đau tột độ cho Arthur Radley - người dật hợp lý muốn bọn trẻ nhìn thấy gì qua những ô cửa của ông ta, chuyển lời chào hỏi đầu cần câu, lang thang trong những luống bắp cải của ông ta vào ban đêm ?

Và tôi vẫn nhớ. Hai đồng xu có hình đầu người da đỏ, kẹo cao su, những con búp bê xà phòng, huy chương gỉ sét, đồng hồ bị vỡ có gắn dây chuyền. Jem hẳn cất nó đâu đó. chiều tôi dừng lại và nhìn vào cái cây, thân cây phình to quanh mảng xi măng. Mảng đó bị ngả vàng.

Chúng tôi hầu như thấy được ông ta vài lần, thành tích đủ tốt cho bất cứ ai.

Nhưng tôi vẫn đảo mắt tìm ông ta mỗi lần ngang qua đó. Biết đâu ngày nào đó chúng tôi nhìn thấy ông ta. Tôi tưởng tượng cảnh đó như sau: khi nó xảy ra, ông ta chỉ ngồi ghế xích đu khi tôi bước tới. "Chào ông Arthur," tôi cứ như tôi vẫn câu đó mỗi chiều trong đời. "Chào Jean Louise," ông ta , như thể ông ta vẫn câu đó mỗi chiều trong đời, "mình có mấy ngày liền thời tiết đẹp, phải ?" "Vâng thưa ông, đẹp," tôi và tiếp.

Đó chỉ là tưởng tượng. Chúng tôi bao giờ thấy ông ta. Có lẽ ông ta ra ngoài khi trăng lặn và chăm chăm nhìn Stephanie Crawford. Nếu là tôi chắc tôi chọn ai đó để nhìn, nhưng đó là công việc của ông ta. Ông ta bao giờ nhìn chúng tôi.

"Con bắt đầu chuyện đó nữa chứ, đúng ?" đêm nọ bố Atticus , khi tôi bày tỏ mơ ước trái khoáy là được nhìn kỹ Boo Radley lần trước khi chết. "Nếu con muốn vậy, bố với con ngay bây giờ dừng chuyện đó lại. Bố quá già thể rượt đuổi con ra khỏi sân nhà Radley. Với lại nó rất nguy hiểm. Con có thể bị ăn đạn. Con biết là ông Nathan bắn vào mọi cái bóng mà ông ta nhìn thấy, cả những cái bóng để lại dấu chân trần cỡ số bốn. Con may mắn là bị giết."

Tôi im ngay tắp lự. Đồng thời tôi rất ngạc nhiên vì bố Atticus. Đây là lần đầu tiên ông cho chúng tôi biết ông biết nhiều về điều gì đó hơn mức chúng tôi nghĩ ông biết. Và nó xảy ra cách đây nhiều năm. , chỉ mùa Hè năm ngoái - , mùa Hè năm trước nữa, khi.... thời gian làm tôi rối trí. Tôi phải nhớ hỏi lại Jem mới được.

Quá nhiều điều xảy ra với chúng tôi, Boo Radley là nỗi sợ hãi nhất của chúng tôi. Bố Atticus ông thấy làm sao có bất kỳ chuyện nào khác có thể xảy ra, rằng mọi việc có cách để lắng xuống và sau thời gian người ta quên rằng tồn tại của Tom Robinson từng khiến họ chứng kiến.

Có lẽ bố Atticus đúng, nhưng những kiện xảy ra vào mùa Hè đó lơ lửng đầu chúng tôi giống như khói trong phòng kín. Người lớn ở Maycomb bao giờ bàn cãi vụ này với Jem và tôi: có vẻ như họ thảo luận việc này với con cái họ, và quan điểm của họ hẳn cho rằng cả hai chúng tôi thể tránh được việc có bố là Atticus, vì vậy con cái của họ phải tử tế với chúng tôi bất chấp ông. Bọn trẻ chắc bao giờ tự nghĩ ra được điều đó: nếu bạn học của chúng tôi được tùy ý muốn làm gì làm, Jem với tôi mỗi đứa chắc có những trận đấm lộn đời, nhanh gọn và kết thúc vấn đề vĩnh viễn. Như thế, chúng tôi buộc phải ngẩng cao đầu giữ tư thế của quý ông và quý . Ở mức độ nào đó, nó giống như thời kỳ của bà Henry Lafayette Dubose, chỉ khác là có tiếng gào thét của bà. Dù sao có điều kỳ quặc mà tôi bao giờ hiểu: bất chấp những thiếu xót của bố Atticus trong vai trò làm cha, người ta vẫn bầu lại ông vào ban lập pháp của bang năm đó, như thường lệ, mà có phản đối nào. Tôi đến kết luận rằng con người kỳ lạ, tôi tránh xa họ và bao giờ nghĩ về họ cho đến khi tôi buộc phải nghĩ.

ngày nọ trong trường tôi buộc phải nghĩ như vậy. Mỗi tuần lần, chúng tôi có tiết học. Các kiện tại. Mỗi học sinh có nhiệm vụ cắt mẩu tin từ báo, nắm vững nội dung của nó và trình bày cho cả lớp nghe. Việc thực tập này được cho là nhằm khắc phục nhiều nhược điểm: việc đứng trước đám bạn kích thích tư thế đường hoàng và tạo cho trẻ tự tin; việc trình bày bài ngắn làm trẻ có ý thức về ngôn từ; việc tìm hiểu kiện nay củng cố ký ức của trẻ; việc bị chọn riêng ra khiến trẻ nóng lòng muốn quay trở lại với tổ nhóm của mình hơn.

Ý tưởng này uyên bác, nhưng như thường lệ, ở Maycomb nó đạt hiệu quả nhiều. Thứ nhất, ít có trẻ nông thôn tiếp cận được với báo chí, vì vậy gánh nặng của tiết học Các kiện tại đổ hết cho bọn trẻ ở thị trấn, khiến những đứa trẻ xe buýt càng tin chắc rằng bọn trẻ ở thị trấn dù gì cũng dành được hết mọi chú ý quan tâm. Những đứa trẻ nông thôn nào có thể tham gia lại thường mang những mẩu được cắt ra từ cái mà chúng gọi là The Grit Paper, thứ đích thực là báo chí dưới mắt Gates, giáo của bọn tôi. Tại sao nhíu mày khi đứa trẻ trích đọc từ The Grit Paper tôi biết, nhưng ở mức độ nào đó nó gắn liền với việc thích táy máy chân tay, ăn bánh quy ngọt thay thế bữa trưa, là tín đồ nhảy múa 1, bài bát Sweetly Sings the Donkey và phát nó thành dunkey, tiểu bang trả lương cho các giáo viên để ngăn chặn những chuyện đó.

Dù vậy, ít đứa trẻ nào biết kiện tại là gì. Little Chuck Little, có trăm năm hiểu biết về bò và các thói quen của chúng, đọc nửa chừng chuyện về Chú Natchell 2 Gates bảo nó dừng lại, "Charles, đó phải là kiện tại. Đó là mẩu quảng cáo mà."

Tuy nhiên Cecil Jacobs lại biết kiện là gì. Khi đến lượt nó, nó đến trước lớp và bắt đầu, "Lão Hitler......"

"Adolf Hitler, Cecil," Gates . "Đừng bao giờ bắt đầu với từ Lão trước tên bất kỳ ai."

"Vâng, thưa ," nó . "Lão Adolf Hitler truy tố người......"

"Ngược đãi Cecil...."

", Gates, ở đây nè - lão Adolf Hitler lùng bắt mọi người Do Thái và bỏ tù họ và ông ta tịch thu tất cả tài sản của họ và ông ta để cho bất kỳ ai trong số họ rời khỏi đất nước và ông ta tắm rửa tất cả bọn đần độn và......

"Tắm rửa bọn đần độn hả?"

"Phải thưa , em cho là họ có đủ ý thức để tự tắm rửa, em cho là tên ngốc thể biết giữ cho mình sạch được. Dù sao Hitler cũng bắt đầu chương trình tập trung tất cả những người lai Do Thái và ông ta muốn ghi họ vào sổ trong trường hợp họ có thể muốn gây bất cứ rắc rối nào cho ông ta và em nghĩ đây là việc làm xấu và đó là kiện tại của em."

"Rất tốt, Cecil," Gates . Thở phì phò, Cecil trở về chỗ ngồi.

bàn tay giơ lên ở cuối phòng. "Sao ông ta có thể làm điều đó?"

"Ai làm cái gì?" Gates hỏi cách kiên nhẫn.

"Ý em là làm sao Hitler có thể nhốt nhiều người vào bãi rào kín như vậy, xem ra chính phủ ngăn ông ta lại," chủ nhân của cánh tay đó .

"Hitler là chính phủ," Gates và chớp lấy cơ hội này để làm việc giáo dục được mạnh mẽ hơn, lên bảng, viết in từ DÂN CHỦ bằng chữ to. "Dân chủ," . "Ai có thể định nghĩa được?"

"Em, em," số đứa .

Tôi giơ tay, nhớ lại khẩu hiệu của chiến dịch cũ mà bố Atticus có lần cho tôi nghe.

"Theo em nó nghĩa là gì, Jean Louise?"

"Quyền bình đẳng cho mọi người, có đặc quyền cho bất cứ ai," tôi trích dẫn.

"Rất tốt, Jean Louis, rất tốt," Gates mỉm cười. Trước chữ DÂN CHỦ, viết in chữ, CHÚNG TA LÀ NƯỚC. "Bây giờ cả lớp cùng đọc to, 'Chúng ta là nước dân chủ'."

Chúng tôi đọc theo. Sau đó Gates , "Đó là khác biệt giữa nước Mỹ và nước Đức. Chúng ta là nước dân chủ và Đức là nước độc tài. Chế độ độc-tài," . "Ở đây chúng ta tin vào việc ngược đãi bất cứ ai. ngược đãi bắt nguồn từ dân tộc có thành kiến. Thành kiến," phát cách cẩn thận. " thế giới có dân tộc nào tốt hơn người Do Thái, và tại sao Hitler nghĩ như thế vẫn còn là bí đối với ."

đứa tò mò giữa lớp hỏi. "Theo tại sao họ thích người Do Thái vậy, Gates?"

" biết, Herry. Họ đóng góp vào mọi xã hội mà họ sống, và họ là dân tộc rất sùng đạo. Hilter cố thủ tiêu tôn giáo, nên có lẽ ông ta thích họ vì lý do đó."

Cecil lên tiếng. "Em biết chắc," nó , "họ được coi như làm việc đổi tiền hoặc cái gì đó đại loại như vậy, nhưng đó phải là lý do để ngược đãi họ. Họ là những người da trắng, đúng ?"

Gates , "Khi em lên đến trung học, Cecil, em học được rằng người Do Thái bị ngược đãi từ bình minh của lịch sử, thậm chí bị đuổi khỏi đất nước của họ. Đó là trong những câu chuyện kinh khủng nhất trong lịch sử. đến giờ học số học rồi, các em."

Vì hề thích môn số học, nên tôi dành tiết này nhìn ra cửa sổ. Lần duy nhất tôi thấy bố Atticus cau có là khi bình luật viên Elmer Davis 3 đưa tin mới nhất về Hitler. Bố Atticus tắt ngay radio và ,, "Hừm!" Có lần tôi hỏi tại sao bố Atticus bực bội với Hitler bố cười, "Bởi vì là tên điên khùng."

Tôi ngẫm nghĩ, điều này được rồi, trong khi cả lớp lo làm bài toán số học. tên điên khùng và hàng triệu người dân Đức. Tôi thấy đúng ra họ nên nhốt Hitler vào bãi đất có rào thay vì để cho ông ta nhốt họ. Có điều gì khác ổn..... tôi hỏi bố tôi về chuyện này.

Tôi hỏi, và ông có lẽ ông trả lời được câu hỏi của tôi vì ông biết câu trả lời.

"Nhưng ghét Hitler là đúng phải ?"

"," ông . " đúng khi ghét bất cứ ai."

"Bố Atticus," tôi , "có điều gì đó con hiểu. Gates nó khủng khiếp, Hitler làm những gì ông ta làm, đỏ mặt tía tai về chuyện đó......"

"Bố nghĩ ấy như thế."

"Nhưng...."

"Sao?"

" có gì, bố" tôi bỏ , chắc mình có thể giải thích với bố Atticus những gì trong đầu tôi, chắc tôi có thể làm sáng tỏ điều mới chỉ là cảm giác. Có lẽ Jem có câu trả lời. Jem hiểu những chuyện trong trường hơn bố Atticus

Jem mệt lử sau khi xách nước cả ngày. Có ít nhất mười hai vỏ chuối dưới sàn cạnh giường của , vứt quanh chai sữa cạn. "Ngốn cả đống như thế để làm chi vậy?" Tôi hỏi.

"Huấn luyện viên nếu tăng thêm chục ký vào năm tới có thể chơi," . "Đây là cách nhanh nhất."

"Nếu bị ói ra hết mớ đó, Jem," tôi , " em muốn hỏi mấy chuyện."

"Hỏi ." đặt cuốn sách xuống và duỗi chân ra.

" Gates dễ thương, đúng ?"

"Chắc chắn rồi," Jem . "Hồi còn học , thích lắm."

" rất ghét Hitler...."

"Chuyện đó có gì sai đâu?"

"Bữa nay về chuyện ông ta cư xử tồi tệ mức nào với người Do Thái, đúng khi ngược đãi bất cứ ai, phải ? Em muốn là có ý nghĩ xấu về bất cứ ai, đúng ?"

"Đương nhiên là rồi, Scout. Em vòng vo chuyện gì vậy?"

"Bước ra khỏi tòa án đêm đó Gates - bước xuống bậc thềm ngay trước tụi mình, chắc thấy - chuyện với Stephanie Crawford. Em nghe ấy tới lúc phải có ai đó dạy chho chúng bài học, chúng vượt qua thân phận của chúng rồi đấy, và điều kế tiếp chúng nghĩ chúng có thể làm là cười chúng ta. Jem, làm thế nào có thể ghét Hitler dữ dội và suy nghĩ tồi tệ về người khác ngay tại quê nhà...."

Jem chợt giận dữ. phóng khỏi giường, chộp lấy cổ áo tôi và lắc. " bao giờ muốn nghe về phiên tòa đó nữa, bao giờ, bao giờ, bao giờ, nghe ? Em nghe ? Đừng bao giờ câu nào về chuyện đó với nữa, nghe ? Giờ xéo !"

Tôi quá ngạc nhiên đến độ bật khóc được. Tôi lủi khỏi phòng Jem và đóng cửa nhàng, e rằng tiếng ồn đúng lúc lại khiến nổi khùng lên nữa. Chợt thấy mệt, tôi muốn có bố Atticus. Ông ngồi trong phòng khách, tôi đến bên ông và tìm cách leo lên đùi ông.

Bố Atticus mỉm cười, "Giờ con lớn qua rồi, bố chỉ bế được phần của con thôi." Ông ôm chặt tôi, "Scout," ông dịu dàng, "đừng để Jem làm con mất tinh thần. Mấy ngày nay nó trải qua giai đoạn bức bối. Bố nghe tiếng các con trong đó."

Bố Atticus Jem hết sức cố gắng để quên số chuyện, nhưng việc thực làm là tạm gác nó , chờ cho đủ thời gian trôi qua. Sau đó có thể nghĩ về nó và sắp xếp lại vấn đề. Khi có thể bình tĩnh nghĩ về nó, Jem lại là chính .

--------------------------------

1. Tín đồ nhảy múa(holy-roller): thành viên của giáo , thường biểu lộ lòng sùng đạo bằng cách la hét và di chuyển vòng quanh khi hành lễ.

2. Natchell là nhân vật hí họa cho loại phân bón có tên là Natural Chilean Nitrade of Soda. Nhiều mẩu quảng cáo cho sản phẩm này được làm dưới dạng truyện tranh. Little Chuck Little lầm tưởng những câu truyện này là kiện đương thời.

3. Nhà báo và bình luân viên của đài CBS, sau đó phụ trách phòng thông tin chiến .

CHƯƠNG 27
Mọi chuyện lắng xuống, theo kiểu nào đó, như bố Atticus dự đoán. Vào tháng Mười, chỉ có hai việc khác thường xảy ra với hai công nhân Maycomb. , ba việc chứ, chúng trực tiếp liên quan đến chúng tôi - những người nhà Finch - nhưng theo cách nào đó chúng có liên quan.

Việc thứ nhất là ông Bob Ewell kiếm được việc rồi lại mất việc chỉ trong vài ngày hầu như chắc chắn điều đó khiến ông ta trở thành người độc đáo trong biên niên sử thế kỷ mười chín: ông là người duy nhất tôi từng nghe bị sa thải khỏi chỗ làm WPA vì lười biếng. Tôi cho rằng bùng nổ danh tiếng ngắn ngủi của ông ta dẫn đến bùng nổ ngắn ngủi của công ăn việc làm, nhưng việc làm của ông ta chỉ kéo dài bằng tai tiếng của ông ta: ông Ewell nhận ra mình cũng bị lãng quên như Tom Robinson. Sau đó ông ta lại tiếp tục xuất đều đặn hàng tuần tại văn phòng trợ cấp thất nghiệp để lãnh chi phiếu, và nhận với vẻ bất lịch giữa những tiếng lầm bầm trong miệng rằng bọn chó để vốn nghĩ họ điều hành thị trấn này chịu để cho người lương thiện kiếm sống, Ruth Jones, người phụ trách trợ cấp, ông Ewell công khai buộc tội bố Atticus làm ông ta mất việc làm. bực bội tới mức xuống văn phòng bố Atticus cho ông nghe. Bố Atticus bảo Ruth đừng quan tâm, rằng nếu Bob Ewell muốn thảo luận chuyện bố Atticus làm mất công việc của ông ta, ông ta biết đường đến văn phòng này.

Việc thứ hai xảy ra với quan tòa Taylor. Quan tòa Taylor phải là người nhà thờ tối Chủ nhật. Mà là bà Taylor. Quan tòa Taylor thưởng thức buổi tối được ở mình đêm Chủ nhật trong ngôi nhà to lớn của ông, và vào giờ nhà thờ ông chui vào phòng làm việc đọc các tác phẩm của Bob Taylor 1 ( có họ hàng nhưng quan tòa vẫn tự hào nhận là có). tối Chủ nhật nọ, chìm đắm trong những phép dụ lý thú và lối viết hoa mỹ, chú ý của quan tòa Taylor bị lôi khỏi trang giấy bởi những tiếng cào xước khó chịu. "Suỵt," ông là Ann Taylor, con chó mập mạp lờ đờ của ông. Rồi ông nhận ra mình với căn phòng trống trơn; tiếng cào xuất phát từ sau nhà. Quan tòa bước ra hiên sau để cho Ann ra ngoài và thấy cửa lưới mở toang. Ông thấy bóng người trong góc nhà, ông chỉ thấy được có thế về người khách của ông. Bà Taylor từ nhà thờ về nhà và thấy chồng bà ghế, vẫn chìm đắm trong những văn phẩm của Bob Taylor, với khẩu súng săn gác ngang đùi.

Chuyện thứ ba xảy ra với Helen Robinson, vợ góa của Tom. Nếu ông Ewell bị lãng quên như Tom Robinson, Tom Robinson bị lãng quên như Boo Radley. Nhưng Tom Robinson bị ông chủ Link Deas của ta quên. Ông Link Deas tìm công việc cho Helen. Ông thực cần chị, nhưng ông ông cảm thấy vui chút nào trước những việc xảy ra. Tôi biết ai chăm sóc mấy đứa con của Helen khi chị vắng nhà. Calpurnia khó khăn cho Helen, vì chị phải bộ gần cả cây số theo đường vòng để tránh nhà Ewell, người, theo Helen, "chửi rủa chị," ngay lần đầu tiên chị theo đường chính. Sau cùng ông Link Deas nhận ra việc Helen đến làm việc mỗi sáng từ hướng nhà chị ta và hỏi chị lý do. "Cứ để như vậy , ông Link, tôi xin ông," Helen van nài. "Tôi làm cho ra chuyện," ông Link . Ông bảo chị đến cửa hàng của ông buổi chiều đó trước khi chị ra về. Chị làm theo, và ông Link đóng cửa hàng, đội mũ cẩn thận lên đầu, và bộ cùng Helen về nhà. Ông với chị theo con đường ngắn, ngang nhà Ewell. đường về, ông Link dừng lại ngay cánh cổng xiêu vẹo.

"Ewell?" Ông gọi. "Tao gọi Ewell!"

Các cửa sổ, thường đầy bọn trẻ, giờ trống trơn.

"Tao biết mọi người trong nhà mày ở trong đó, nằm dưới sàn nhà! Giờ nghe đây, Bob Ewell: nếu tao còn nghe Helen của tao than thở và được con đường này tao cho mày vô tù trước khi mặt trời lặn!" Ông Link phun nước bọt và về nhà.

Sáng hôm sau Helen đến chỗ làm bằng đường chính. Chẳng có ai chửi rủa chị, nhưng khi chị khỏi nhà Ewell vài mét, chị quay lại và thấy ông Ewell sau lưng chị. Chị quay và tiếp bước và ông Ewell giữ khoảng cách y như vậy sau lưng chị cho đến khi chị đến nhà ông Link Deas. Suốt đường , Helen , chị nghe giọng nho sau lưng, ư những lời bẩn thỉu. Quá sợ hãi, chị điện thoại cho ông Link ở cửa hàng, ông Link thấy Ewell dựa vào hàng rào. Ông Ewell , "Đừng có nhìn tao, Link Deas, cứ như tao là bùn đất vậy. Tao nhảy xổ vào con...."

"Việc đầu tiên mày có thể làm, Ewell, là lê cái xác thố tha của mày ra khỏi điền sản nhà tao. Mày dựa vào nó và tao có tiền sơn mới cho nó đâu. Điều thứ hai mày có thể làm là tránh xa đầu bếp của tao nếu tao cho mày ra tòa vì tội hành hung...."

"Tao đụng vào nó, Link Deas, và cũng định chung với con mọi đen!"

"Mày cần chạm vào ta, chỉ cần mày làm ta sợ, và nếu tội hành hung đủ để mày bị giam thời gian, tao cho mày tù theo Luật Quý bà 2, vì vậy hãy cút xéo khỏi mắt tao! Nếu mày tin tao thiệt cứ quấy rầy ta nữa xem."

ràng ông Ewell nghĩ ông ta thiệt, vì nghe Helen báo cáo rắc rối nào nữa.

"Tôi ưa được, Atticus, ưa được chuyện này chút nào," là đánh giá của bác Alexandra về những kiện ấy. "Gã đó có vẻ hận thù thường trực với mọi người liên quan đến vụ án. Tôi biết hạng người đó thanh toán thù hằn như thế nào, nhưng tôi hiểu tại sao phải nuôi dưỡng .......... được điều muốn ở phiên tòa rồi, đúng ?"

"Em nghĩ mình hiểu," bố Atticus . "Có lẽ bởi tận thâm tâm biết rằng rất ít người ở Maycomb này thực tin lời bịa đặt của và Mayella. nghĩ trở thành hùng, nhưng tất cả những gì nhận được cho nỗi đau của là...là, được rồi, chúng tôi kết án tay da đen này nhưng hãy trở lại đống rác của . giờ có thời gian vui thú với hầu hết mọi người rồi, vì thế phải hài lòng. bình tĩnh lại khi thời tiết thay đổi."

"Nhưng tại sao lại đột nhập vào nhà John Taylor? ràng biết John ở nhà nếu mạo hiểm. Những ngọn đèn duy nhất John bật lên vào những tối Chủ nhật là ở hàng hiên trước và ở phía sau trong phòng làm việc của ông ấy...."

"Chị đâu biết có phải chính Bob Ewell cắt cửa lưới đó , chị đâu biết ai là thủ phạm," bố Atticus . "Nhưng em có thể đoán. Em chứng tỏ là kẻ dối nhưng John làm trông giống tên ngốc. Tất cả những lần Ewell đứng bục nhân chứng, em dám nhìn John và giữ bộ mặt nghiêm trang, John nhìn cứ như là con gà ba chân hoặc quả trứng vuông. Đừng với với em là các quan tòa cố tác động đến bồi thẩm đoàn," bố Atticus cười rúc rích.

Cho đến cuối tháng Mười, cuộc sống của chúng tôi theo nhịp quen thuộc gồm đến trường, chơi, học ở nhà. Jem có vẻ loại được khỏi đầu óc bất cứ thứ gì muốn quên và bạn học của chúng tôi tử tế để cho chúng tôi quên những hành động kỳ dị của bố chúng tôi. Có lần Cecil Jacobs hỏi tôi liệu bố Atticus có phải là người cấp tiến . Khi tôi hỏi bố Atticus, bố Atticus cười khiến tôi hơi khó chịu, nhưng ông ông cười với tôi. Ông bảo, "Con với Cecil là bố cấp tiến cỡ ngang với Cotton Tom Heflin 3."

Bác Alexandra hào hứng, Maudie hẳn làm tắt tiếng cả hội truyền giáo chỉ bằng đòn, vì bác tôi lại thống trị cả nhóm. Những bữa tiệc nhàng của bác càng ngon lành hơn. Tôi biết được nhiều hơn về cuộc sống xã hội của người Mruna tội nghiệp qua việc lắng nghe bà Merriweather: họ ý thức quá ít về gia đình đến độ cả bộ lạc là đại gia đình. đứa trẻ có số cha bằng số đàn ông trong cộng đồng, có số bà mẹ bằng số phụ nữ ở đó. J. Grimes Everett làm hết sức mình để thay đổi tình trạng này và rất cần cho những lời cầu nguyện của chúng ta.

Maycomb lại trở về như cũ. Chính xác y như năm ngoái và năm kia, với chỉ có hai thay đổi . Trước tiên, người ta gỡ khỏi các cửa kính cửa hàng và các xe hơi của họ những tấm dán có chữ NRA - CHÚNG TÔI LÀM PHẦN VIỆC CỦA CHÚNG TÔI . Tôi hỏi bố Atticus tại sao, và bố với cơ quan NRA chết. Tôi hỏi ông ai giết nó, ông : chính ông già 4.

Thay đổi thứ hai của Maycomb từ năm ngoái phải là thay đổi tầm cỡ quốc gia. Cho đến khi ấy, lễ hội Halloween ở Maycomb là kiện hoàn toàn thiếu tổ chức. Mỗi đứa bé làm những gì nó muốn làm, với giúp đỡ của mấy thằng nhóc khác nếu cần di chuyển thứ gì đó, chẳng hạn như đặt cỗ xe ngựa lên nóc chuồng ngựa. Nhưng các bậc phụ huynh nghĩ mọi chuyện năm ngoái quá xa khi thanh bình của Tutti và Frutti bị phá vỡ.

Tutti và Frutti Barber là hai bà già chồng, chị em ruột sống với nhau trong tòa nhà có tầng hầm duy nhất ở Maycomb. Hai bà Barber theo lời đồn là đảng viên Cộng hòa, di cư từ Clanton, Alabama, từ năm 1911. Với chúng tôi, cung cách của họ lạ lùng và tại sao họ cần tầng hầm ai biết, nhưng họ muốn có cái và đào nó, và họ dành phần đời còn lại của họ để đuổi các thế hệ trẻ con ra khỏi đó.

Frutti và Tutti (tên của họ là Sarah và Frances), ngoài những cung cách miền Bắc của họ, đều bị điếc. Tutti phủ nhận chuyện đó và sống trong thế giới im lặng, nhưng Frutti, có ý định bỏ lỡ bất cứ điều gì, sử dụng ống nghe quá lớn đến độ Jem tuyên bố nó là cái loa phóng thanh từ trong những quảng cáo cho Victrolas 5 đó.

Với những kiện này trong đầu và lễ Halloween trước mắt, số đứa trẻ tai quái chờ cho đến khi các Barber say ngủ, lẻn vào phòng khách của họ ( ai trừ nhà Radley khóa cửa vào ban đêm,) lén lút lấy trộm mọi thứ đồ đạc bên trong, và giấu nó dưới tầng hầm. Tôi từ chối tham gia vào trò như thế.

"Tôi nghe tiếng chúng!" Là tiếng la đánh thức hàng xóm của các Barber vào sáng sớm hôm sau. "Nghe chúng lái chiếc xe tải đến cửa. huỳnh huỵch loanh quanh như bầy ngựa. Bây giờ chúng ở tận New Orleans rồi!"

Tuttin đoán chắc những người bán lông thú dạo vừa ngang thị trấn trước đó hai ngày ăn trộm đồ đạc của họ. "Bọn họ xấu," . "Những tên Syria."

Ông Heck Tate được gọi đến. Ông xem xét trường và ông nghĩ đây là việc làm của dân địa phương. Frutti nhận ra giọng Maycomb ở bất cứ đâu, và tối qua có giọng Maycomb nào trong phòng khách đó..... chúng phát rất chữ r khắp nơi trong nhà . Cần phải dùng bọn chó săn để xác định vị trí đồ đạc của họ, Tutti khẳng định, vì vậy ông Tate buộc phải cả chục cây số, mượn những con chó săn của hạt và chúng tìm dấu vết.

Ông Tate thả chúng ra tại mấy bậc thềm trước nhà Barber, nhưng tất cả những gì chúng làm là chạy vòng ra sau nhà và tru trước cửa hầm. Khi ông Tate cho chúng chạy ba lần, cuối cùng ông đoán ra . Trưa hôm đó khắp Maycomb ai thấy bóng dáng đứa trẻ chân trần nào và đứa nào cởi giầy của mình ra cho đến khi bọn chó săn được trả về.

Vì vậy các bà Maycomb năm nay mọi việc khác. Hội trường của các trường trung học được mở cửa; có hoạt cảnh lịch sử cho người lớn; trò tán láo, thi kẹo kéo, gắn đuôi cho lừa dành cho trẻ con. Cũng có phần thưởng hai mươi lăm xu cho trang phục Halloween đẹp nhất, do người mặc nó tạo ra.

Cả Jem lẫn tôi đều rên rỉ. phải chuyện chúng tôi từng làm bất cứ chuyện gì và là chuyện nguyên tắc của vụ. Dù sao Jem cũng tự cho mình là quá tuổi tham dự Halloween. vướng vào trò gì đại loại như thế ở gần trường học. Được thôi, tôi nghĩ, bố Atticus dắt tôi .

Tuy nhiên tôi nhanh chóng biết được rằng tôi phải có mặt sân khấu tối hôm đó. Bà Merriweather sáng tác hoạt cảnh lịch sử độc đáo nhan đề Maycomb country: Ad Astra Per Aspera 6, và tôi đóng vai miếng giăm bông. Bà nghĩ rất hấp dẫn nếu số đứa trẻ ăn mặc đại diện cho số nông sản của hạt: Cecil Jacobs ăn mặc như con bò; Agnes Boone là quả đậu trắng, đứa khác là hạt lạc, và cứ thế cho đến khi sức tưởng tượng của bà Merriweather và nguồn cung cấp trẻ con cạn kiệt.

Nhiệm vụ của chúng tôi, trong chừng mực tôi có thể hiểu ra qua hai buổi diễn tập, là bước vào từ mé trái sân khấu khi bà Merriweather ( chỉ là tác giả mà còn là người dẫn chuyện) nhận dạng chúng tôi. Khi bà gọi to, "thịt heo" đó là ám chỉ tôi. Sau đó nhóm của tôi hát, "Hạt Maycomb, hạt Maycomb, chúng ta thủy chung với mi," như tiết mục kết thúc của buổi biểu diễn và bà Merriweather trèo lên sân khấu phất lá cờ tiểu bang.

Trang phục của tôi phải là vấn đề lớn. Bà Crenshaw, thợ may địa phương, có trí tưởng tượng cũng mạnh như bà Merriweather. Bà Crenshaw lấy số lưới thép mỏng và uốn cong nó thành hình dạng miếng thịt muối. Bà phủ lớp vải nâu, và sơn nó giống nguyên mẫu. Tôi có thể chui bên dưới và ai đó kéo vật này phủ xuống đầu tôi. Nó dài tới gần đầu gối tôi. Bà Crenshaw làm cho tôi hai cái lỗ mắt. Bà làm nó khéo. Jem tôi giống ý chang miếng thịt muối có hai chân. Dù sao cũng hơi khó chịu: nó nóng, nó chật khít; nếu mũi bị ngứa, tôi gãi được, và khi chui vào, tôi thể tự chui ra.

Khi Halloween đến, tôi cho rằng cả nhà có mặt để xem tôi trình diễn, nhưng tôi thất vọng. Bố Atticus khéo léo rằng ông nghĩ mình có thể chịu nổi màn hoạt cảnh tối nay, ông họp suốt. Ông ở Montgomery suốt tuần và chiều đó về nhà muộn. Ông nghĩ Jem có thể hộ tống tôi nếu tôi cầu ý.

Bác Alexandra bác phải ngủ sớm, bác trang trí sân khấu suốt buổi chiều và mệt muốn chết..... Bác ngưng bặt ngay giữa câu . Bác ngậm miệng, rồi mở ra để điều gì đó, nhưng lời nào thoát ra.

"Có chuyện gì vậy, bác?" Tôi hỏi.

"Ồ, có gì, có gì," bác , "ai đó vưa bước qua huyệt mộ của bác 7". Bác gạt bỏ bất cứ điều gì gây cho bác lo sợ, và gợi ý rằng tôi nên cho gia đình xem trước màn diễn của tôi trong phòng khách. Vì vậy Jem nhét tôi vào lớp trang phục của tôi, đứng tại cửa phòng khách, gọi to, "Thịt he-eo" đúng y như bà Merriweather làm, và tôi bước ra. Bố Atticus và bác Alexandra hài lòng.

Tôi lặp lại vai của tôi cho Calpurnia xem trong bếp và bà tôi tuyệt vời. Tôi muốn qua bên kia đường để trình diễn cho Maudie xem, nhưng Jem chắc ở chỗ chuẩn bị hoạt cảnh.

Rốt cuộc, họ hay cũng chẳng quan trọng, Jem đưa tôi . Chuyến hành trình dài nhất của chúng tôi với nhau khởi đầu như vậy.

--------------------------------

1. Tức Robert love Taylor (bob là tên gọi thân mật của Robert) chính khách và nhà hùng biện cuối thế kỷ mười chín.

2. Ladies' Law: bộ Hình luật Alabama, tập III, 1907, có ghi, "Bất cứ ai bước vào, hoặc đến đủ gần nơi cư trú của người khác, và trước diện hoặc nghe thấy của gia đình người đó, hoặc bất cứ thành viên nào trong gia đình người đó, hoặc bất kỳ ai, trước diện và nghe thấy của bất kỳ nữ giới nào, lại sử dụng ngôn từ tục tĩu, xúc phạm hoặc thô lỗ, nếu bị xác định có tội, bị phạt vạ tối đa 200 đô la, và có thể bị tù giam, hoặc lao động khổ sai cho hạt, tối đa sáu tháng."

3. J. Thomas "Cotton Tom" Heflin là chính khách và nhà hùng biện của đảng Cộng hòa. Ông là tổng trưởng ngoại giao của bang Alabama vào đầu thế kỷ 20, sau đó được bầu vào Quốc hội Mỹ (1905-1920) và Thượng viện (1921-1931). Khối ủng hộ Heflin chủ yếu là nông dân và thành viên khu Klux Klan.

4. NRA-WE DO OUR PART: Khẩu hiệu của NRA, tức National Recovery Administration (Cơ quan phục hồi kinh tế quốc gia). NRA cũng là tên viết tắt của National Recovery Act (Đạo luật phục hồi kinh tế quốc gia) có mục đích tiến hành loạt chương trình nhằm giúp nước Mỹ, nhất là các doanh nghiệp, phục hồi sau khủng hoảng kinh tế 1929-1933. Năm 1935 Tối cao Pháp viện Mỹ phán quyết luật này vi phạm hiến pháp. Atticus chính ông già giết chết NRA là ám chỉ chín thành viên của Tối cao Pháp viện.

5. Dog Victrolas; ám chỉ biểu tượng quảng cáo của hãng RCA/ Victor, có hình con chó "Nipper" nhìn vào loa của chiếc máy quay đĩa Victrolas.

6. Tiếng latinh, nghĩa là: vượt qua khó khăn vươn tới các vì sao.

7. Dân miền Nam nước Mỹ thường câu này (somebody just walked over my grave) khi họ bị cơn ớn lạnh rùng mình.