Chương 14


Buổi tối nặng nề dài lê thê. Tiểu thư Rita chạy từ phòng công tước phu nhân sang phòng riêng của nàng, nơi Trextka ngồi đợi. Mỗi tiếng gió mong manh ngoài vườn, mỗi tiếng tuyết kin kít ngoài sân - tất thảy đều khiến lâu đài lắng nghe. Người ta căng thẳng đợi đại công tử đến, nhưng thời gian trôi chậm chạp đến phát cuồng.
Chiếc đồng hồ cổ trong phòng ăn điểm chuông khắc. Gia nhân lặng lẽ rảo bước trong các hành lang, thầm với nhau với vẻ đầy bí . Tiểu thư Rita nóng ruột nhìn qua cửa sổ ra khu vườn xào xạc gió, nơi tuyết rơi dày từng bông nặng trĩu, dường như cả điền trang Obrôny cùng với khu vườn, tòa lâu đài và dúm người nóng ruột quanh quẩn vì chờ đợi kia bị trúm trong tấm áo trắng ngần, lạnh lẽo và mềm mại.
Công tước phu nhân lại bước vào căn phòng nơi Rita và Trextka ngồi.
- Valđemar chưa đến ư?
- Chưa ạ, thưa dì, nhưng chắc chắn thế nào ấy cũng đến, dì cứ nằm nghỉ chút.
- Ta thể... ngoài kia có bão tuyết phải ?...
- Vâng, thưa dì.
Phu nhân ngồi xuống chiếc tràng kỷ, đan hai bàn tay trắng toát đặt lên đầu gối, đầu cúi gục nhúc nhích. Đôi mắt bà thẫn thờ tấm thảm, môi khẽ lẩm nhẩm đọc kinh. Bà hoàn toàn chú ý đến những người trong phòng.
...
Mười mấy phút nữa trôi qua. Đột nhiên cánh cửa mở vội vã, sen lao vào phòng, theo sau là người hầu. nhìn thấy phu nhân, cả hai đồng thanh kêu lên:
- có đại công tử tại Guenbôvitre! Xà ích trở về, rằng ông ấy ra ga.
Phu nhân kinh hoàng choàng dậy.
- Cái gí?... Nó rồi ư?...
Tiểu thư Rita và Trextka sững sờ khi thấy vẻ mặt của phu nhân. Gia nhân tái mặt hoảng hốt rút lui.
- Nó khi nào? - Công tước phu nhân lại hét lên.
- Dạ thưa phu nhân... xà ích rằng chiều hôm nạy ạ, - người hầu phòng lắp bắp đáp.
- Chúa tôi! Chúa tôi! - Phu nhân nức nở.
Rita thầm với Trextka:
- Phái ngay mỗi nhóm hai người đến ga Guđôvô và Trenbe. ông ấy tới ga nào... phải mau lên...
Trextka lao ra khỏi phòng, kéo theo gia nhân.
- Bất hạnh! Bất hạnh quá! - Phu nhân rên rỉ, - nó mất rồi! Nó tới với con bé, nó gạt ta ra ngoài! Lạy Chúa! Lạy Chúa tôi! Lỗi tại tôi, lỗi tại tôi tất cả...
...
Tiểu thư Rita lặng lẽ cầu nguyện.
Nỗi lo sợ trườn khắp tòa lâu đài, lần mò vào trái tim của cả đám gia nhân.
Trong tâm trí mọi người đều hiển hình ảnh của đại công tử, kinh khủng, đáng sợ.
Đồng hồ điểm chuông báo hai giờ đêm, khi tiểu thư Sêligianka trông thấy giữa cơn lốc tuyết có hình bóng đen đen của chiếc xe trượt lao nhanh tới lâu đài. Tiếng lục lạc vang lên khe khẽ, xe dừng.
- Công tử đến rồi! - Rita hét lên.
lao xuống những bậc thang nhanh như mũi tên. Theo sau là Trextka.
Ở tiền sảnh Valđemar được người chưởng bộc giúp cởi chiếc áo choàng lông hải ly đầy tuyết. Họ lặng lẽ chào nhau.
- Ở đây có chuyện gì xảy ra? - Chàng hỏi, - Các vị nom đều thảng thốt, nét mặt cứ như xác chết ấy thôi. Người ta báo tin là bà vẫn mạnh khỏe kia mà.
- Phu nhân rất muốn gặp ông. Bà rất sốt ruột và rất yếu, - tiểu thư Rita lên tiếng.
- quá lâu ông tới, - Trextka thêm.
- Lâu? Ngài đùa đấy chứ? Tôi từ ga Ruđôvô. Gia nhân lôi tôi ra khỏi toa. Tôi vội hết sức, nhưng trong con bão tuyết này khó lòng nhanh được. là tồi tệ.
- Để tôi báo cho dì là ông tới, - tiểu thư Rita bảo.
- Tôi cùng với tiểu thư.
Công tước phu nhân ngồi trong ghế bành ở phòng ngủ, ngay cạnh giường bà. Bà khoác người chiếc áo choàng nội tẩm bằng vải phnalen màu trắng, viền đăng ten to. Trong bộ y phục ấy, với vẻ mặt tái nhợt và đôi mắt cháy bỏng, trong chiếc mũ đăng ten trắng đội mái tóc bạc, nom bà đẹp lão, giống như bức chân dung. Lần vải lót tường màu sẫm của phòng ngủ, lớp mạ vàng trang trọng của những họa tiết trần nhà, những tấm rem nặng nề bằng vải ađmans che chiếc giường gỗ mun - tất cả những thứ đó tắm trong ánh đèn màu trắng chợt mang vẻ trang trọng khác vời, tạo thành cái nền tuyệt diệu cho dáng hình trang nhã của phu nhân. Bên cạnh phu nhân là giá quỳ chân chạm trổ, đó là quyển kinh thánh mở rộng. Tiểu thư Rita bước vào, khẽ cúi xuống thầm:
- Thưa dì!... Đại công tử đến... Để ấy vào chứ ạ?
Khuôn mặt tái nhợt của phu nhân đỏ bừng lên
- Nó đến rồi?... Nó đến rồi sao?
Bà nhìn quanh phòng rồi thở dài ngồi thụt sâu vào lòng ghế bành.
- Valđemar ở đâu?
- ấy chở ngay cạnh đây, trong phòng khách .
tia sáng kiên quyết rất mạnh mẽ chợt bừng lên trong mắt công tước phu nhân.
- Mời ấy vào, - bà to.
Ra tới phòng khách , tiểu thư Rita nắm lấy tay Valđemar.
- Ông vào , nhưng... xin hãy thương phu nhân. Bà yếu, lại rất xúc động.
- Xin tiểu thư cứ yên tâm.
Chàng bước vào phòng ngủ, chân thành nâng cả hai tay phu nhân lên hôn.
Bà nhìn vào mắt chàng với câu hỏi lời, cứng rắn, nghiêm trang. Đôi đồng tử màu đen dường như muốn thọc sâu vào tâm linh đứa cháu để phát tất thảy những gì còn giấu trong đó. Bàn tay trắng ngần long lanh viên ngọc thạch giống như vì sao xanh xiết chặt tay Valđemar. Chàng ngồi xuống bên mà, cố mỉm cười và hỏi:
- Bà ơi, sao bà nhìn cháu chăm chú thế?
- Ta muốn nhìn thấy thay đổi ở - phu nhân thầm.
- Thay đổi ở cháu?... ư bà?...
- Phải, ta muốn thấy thay đổi, - phu nhân nhấn mạnh.
Valđemar chợt hiểu.
- đâu, thưa bà,cháu chẳng thay đổi dễ thế đâu, cháu quyết, - chàng đáp bằng giọng mạnh mẽ và tự hào ngẩng cao đầu.
Công tước phu nhân buông bàn tay chàng.
- vẫn cương quyết lay chuyển như thế? - Mắt bà long lên dữ tợn. Valđemar bình tĩnh chịu đựng ánh mắt ấy.
- Vâng, thưa bà.
- Nghĩa là cái gì... cái gì có thể làm thay đổi... tình cảm của ?...
- Tình cảm ạ? có gì thay đổi những ý định của cháu, chứ còn về thay đổi tình cảm nên tới.
- Nghĩ là ... thứ gì?...
- đâu bà của cháu. Đó là quyết định thay đổi. Xin bà hãy công nhận nó như việc cần thiết. Cháu xin bà điều đó, chính cháu đây, đứa cháu ruột thịt duy nhất của bà, thằng bé Valđy của bà, cháu xin bà vô cùng tha thiết. Cháu Xtefchia còn hơn cả mạng sống của cháu, và nàng cũng thương cháu. Cháu thể làm nàng thất vọng, thà cháu dứt trái tim ra khỏi ngực này còn hơn. Hôm nay cháu định Rutraievô. Cháu chờ đợi rất lâu rồi, nhưng giờ thể chờ hơn được nữa. Chỉ lát nữa thôi - là có thể quá muộn. Bà là người nghiêm khắc khoan nhượng, nhưng cháu gắn bó với bà bằng tình cảm của người con. Chính tình cảm đó ngăn cháu bước quyết liệt cuối cùng. Cháu hiểu rằng Xtefchia muốn nhận lời cháu nếu có đồng ý của bà, nhưng cháu tìm được cách thuyết phục nàng. ấy có những tình cảm hết sức tinh tế và bản chất rất tế nhị. Đáp lại những bức thư của cháu, nàng trả lời vô cùng kiềm chế. Nàng muốn giấu kín tình của mình tận đáy sâu tâm khảm, để ai có thể đoán biết được.
- vẫn viết thư từ với ấy?
- Cháu có viết mấy lá - nhưng nàng chỉ trả lời cháu có mỗi lần, và cháu xin nhắc lại lần nữa: trong những lời thư của nàng chứa đựng những tình cảm sâu sắc lắm nhưng bị kìm hãm bởi những chiếc hàm thiếc nào đó, chúng cứa sâu vào tình trong sạch của nàng - tình chân chính thiêng liêng!
- Này Valđemar... ... ta lắm, phải ?
- Nàng là người phụ nữ duy nhất của cháu. Nếu nàng phải là người mà cháu quí hơn tất thảy mọi thứ đời cháu thể đấu tranh kiên trì như thế, - Valđemar đáp, giọng nghiêm trang.
Chàng chăm chăm nhìn bà ngoại bằng đôi mắt xám của mình, trong đó bên cạnh sức mạnh chân chính của đàn ông long lanh những tình cảm lớn.
Công tước phu nhân cụp mi mắt xuống, những ngón tay dài thon thả của bà khẽ lật lật những dải đăng ten viền áo. Mặt bà ra mấy vết đo đỏ, đôi môi mím chặt cương nghị. Cả thân hình bà dường như biểu lộ cuộc giằng xé quyết liệt giữa hai lực lượng đối nghịch nhau: tình cháu và bướng bỉnh của lòng tự tôn bị xúc phạm.
“Cái gì thắng đây?” - Câu hỏi ấy như treo trong khí, như toát ra từ những bức vách phong lưu của phòng ngủ, như phập phồng trong hơi thở ngọn đèn.
Valđemar nhìn bà bằng ánh mắt tin cậy. Chàng hiểu quá bà ngoại mình, trong do dự của bà chàng nhìn thấy cái kết thúc tốt đẹp. Tim chàng đập mạnh, bởi chàng đâu muốn kéo dài cuộc chiến với người phụ nữ này. Chàng kính bà như mẹ đẻ. Trong đôi đồng tử chàng như cuồn cuộn trào dâng ý muốn nổi loạn, lòng kiên nhẫn của chàng gần cạn kiệt. Cả tâm hồn, cả toàn bộ sức mạnh ý chí chàng muốn kêu lên qua ánh mắt: “Đủ rồi, thôi nếu ta dứt đứt nút dây cuối cùng!”.
Dường như cảm thấy động chạm của ánh mắt ấy, công tước phu nhân ngước nhanh mắt nhìn chàng, nhưng hẳn bà đọc thấy trong mắt chàng mọi điều chàng muốn , nên bà nhanh chóng hạ mi xuống. Máu dồn cả lên đầu bà, đỏ rực đôi má và vầng trán. nếp hằn sâu chạy dọc trán, đầy cương quyết, dường như vị phu nhân tuổi tác vừa tự ra lệnh cho mình điều gì đó. Đôi mắt của đứa cháu khiến bà kinh hoàng.
Thêm phút im lặng nữa như muốn bình tĩnh lại, phu nhân khẽ thào:
- lâu ta được thấy mặt nó... Cháu có ảnh nó đấy ?
Mắt Valđemar bừng lên ánh lửa. Nụ cười sung sướng lướt nhanh qua đôi môi tươi tắn của chàng, vẻ đe dọa biến ra khỏi mắt chàng, trong mắt nhấp nháy muôn ngàn đốm sáng long lanh, làm rạng ngời đôi đồng tử màu thép và đôi môi hồng hào dưới hàng ria duyên dáng. Cả khuôn mặt chàng bừng dậy như được ánh bình minh chiếu rọi.
Phu nhân nhận ra ngay thay đổi ấy.
“Nó con bé biết bao!” - Bà nghĩ thầm.
Valđemar tháo chiếc lập lắc ảnh khỏi dây đeo, mở ra, tâm trí thầm với khuôn mặt Xtefchia mỉm nụ cười buồn buồn: “Em duy nhất của , bây giờ em thắng!”
Chàng rút chiếc ví lịch ra, lấy trong ví bức ảnh dài và hẹp bản chụp Xtefchia mặc bộ váy áo vũ hội nền sẫm, trao cho phu nhân cùng với chiếc lập lắc ảnh.
Cụ già kinh ngạc nhìn chiếc lập lắc.
- Cháu mang ảnh nó ở đây ư?
- Với tư cách vợ chưa cưới, thưa bà, - chàng can đảm trả lời. Công tước phu nhân nâng chiếc lập lắc và bức ảnh lên gần mắt ngắm mãi. Những ánh chớp nào đó chợt lên gương mặt bà, tạo những ấn tượng nắm bắt nổi mà sâu sắc. Đôi tay phu nhân run run, bà gục đầu xuống ngực. Trong phòng bao trùm bầu khí im lặng hầu như trọng thể, như chờ đợi hiển của phép màu.
Đột nhiên phu nhân buông chiếc kính tay có cán dài ra khỏi mắt, đặt chiếc lập lắc và bức ảnh lên giá quỳ tựa vào quyển kinh thánh, bà nhìn kỹ đôi mắt long lanh sáng của Xtefchia lần nữa, rồi cất tiếng như tự nhủ:
- Rất xinh đẹp và... duyên dáng đến lạ lùng.
Rồi ngưng lát, bà rất khẽ:
- Như công chúa...
Mi mắt già hạ xuống, nếp hằn trán sâu hơn, mạch đập ở hai bên thái dương mịn màng hầu như có thể trông . Bà lại ngước lên ngắm bức ảnh lần nữa, rồi đột ngột chìa cả hai tay cho Valđemar.
- Ta thấy thích... Xtefchia của con đấy, Valđy ạ... - Bà mỉm cười thốt lên.
Chàng xiết chặt hai bàn tay cụ già, cúi đầu, với cơn lốc hạnh phúc quay cuồng trong mắt.
- Xtefchia của cháu!... Của cháu!...
- Cầu Chúa ban phước lành cho hai con, - công tước phu nhân trang trọng thốt lên, đặt hai tay lên đầu đứa cháu.
Valđemar hiểu rất những lời ấy đáng giá thế nào đối với phu nhân. Đôi môi nóng hổi của chàng áp vào tay bà.
- Cảm ơn bà, bà thân của cháu! Hạnh phúc của chúng cháu là phần thưởng dành cho bà, - chàng xúc động .
Phu nhân hôn đầu chàng mấy lần, lệ trào ra từ đôi mắt bà.
- Xin Chúa hãy cho con được hạnh phúc, xin Chúa lòng lành! Bà muốn kém cỏi hơn ông Machây, bà sợ là con bỏ qua thèm đếm xỉa gì đến bà... Bà ghen với tình cảm của con... nên... hãy để cho chúng được thực !
- Bà có tình của cháu và Xtefchia của cháu. Chính bà thương nàng cho mà xem.
Cả hai đều nhìn lên giá cầu kinh, nơi bức ảnh của Xtefchia chợt tràn đầy cảm hứng, dường như linh hồn tới đậu lên bức hình khiến nó sống động hẳn lên.
Giây phút trọng thể chờ đợi phép màu biến thành giây phút khác, cũng trọng thể kém, như thể phút giây sau lúc phép mầu được thực .
Những bức tường sang trọng của phòng ngủ vây quanh bức ảnh chụp hình bằng vẻ xa hoa. Ngọn đèn rọi lên ảnh nàng những ánh bạc lung linh. Tất cả như cùng thở, chung quanh như vang ngân khúc thiều ca màu nhiệm:
- Phép màu hiển !... Xtefchia thắng. Xtefchia thắng!..
Và đôi mắt đắm đuối của Valđemar mê mải ngắm nhìn bức ảnh, đôi môi nồng nàn của chàng dường như cũng thốt lên:
- Em duy nhất của , em thắng!...
...
Valđemar trở về Guenbôvitre lúc gần sáng. Trời bắt đầu rạng, Tòa lâu đài vừa nãy còn say ngủ giờ náo nhiệt hẳn lên. Nhất là trong các nhà ấm và trồng cây cảnh, người ta hối hả dọn dẹp dưới điện. Tự tay đại công tử chọn từng bông hoa. đám đông những người làm vườn cầm kéo cắt hết cả hoa. người sắp xếp hoa lại cho đẹp, những bông hoa mới tuyệt diệu làm sao. Những đóa hồng quí giá,những chùm phong lan, những hoa trinh nữ như vừa được mang về từ vùng Bờ Biển Xanh. Đích thân đại công tử theo dõi việc đóng gói.
Gần mười giờ sáng, chàng xạ thủ Jur trong bộ lễ phục đắt tiền bằng lông thú, bảnh bao và đầy tự hào chở món quà ngào ngạt hương thơm kia đến cho Xtefchia, cùng với bức thư của Valđemar. chàng cũng mang thư gửi ông bà Ruđexki.
Trước bữa trưa, đại công tử lao đến điền trang Xuôđkôvxe, rạng rợ đến nỗi mọi người lập tức đoán được nguyên do. Cụ Machây mừng lòng, Luxia - quen được với ý nghĩ Xtefchia là đại công nương - mong muốn điều đó càng đến sớm càng hay. Riêng phu nhân Iđalia là u buồn, bị chạm nọc, rất có thể bà thấy hiển trước mặt khuôn mặt bi thảm vì giận dữ và xúc phạm của bá tước tiểu thư Melanhia. Mà cũng có thể ánh hào quang và địa vị tương lai của Xtefchia khiến lòng tự ái của bà bị tổn thương. Nhưng bà vẫn chúc Valđemar hạnh phúc, tuy hơi mỉa mai, bởi còn phải lưu ý tới cha.
Buổi tối ngày lễ tên thánh của phu nhân, tại Obrôny tụ tập khá đông người.
Có mặt cụ Machây cùng con và đứa cháu nội Valđemar - nhân vật chính yếu của ngày hôm nay, có mặt hai vợ chồng công tước Franchisếc Pođhorexki cùng các con và nữ gia sư của các công tước tiểu thư. Có mặt cả ông bà bá tước Morykônhi, Trestka và Vilus Sêliga người vừa từ Vacsava đến đúng vào hôm ấy, trước khi lên đường về đại học tổng hợp.
Những người quanh vùng có mặt gia đình Giưgiemxki và Chvilexki. Bá tước phu nhân Chvilexka khi hay tin về kết quả chuyện hôn nhân của đại công tử có vẻ mặt của kẻ bị xúc phạm ghê gớm, bà ta nhìn công tước phu nhân bằng ánh mắt khó chịu, ác độc, đầy vẻ thương hại. Vì trông chờ kết quả của việc này, bà lưu lại ra nước ngoài, mặc dù hòm xiểng gói ghém đâu vào đấy. Cũng vì vậy, cơn giận dữ của bà vô hạn, song nó chẳng làm ai hoảng. Công tước phu nhân trở lại trạng thái cân bằng tinh thần thường nhật. Công tước phu nhân Franchiskôva cùng các tiểu thư Luxia và Rita duy trì bầu khí chung khá vui vẻ. Tiểu thư Rita thổ lộ với công tước phu nhân trẻ tuổi về bản thân rằng cười qua hàng lệ để che giấu những tiếng thổn thức, song làm việc ấy rất khéo. Hai vợ chồng Giưgiemxki và ông lão Kravery vui vẻ hỗ trợ thêm. Niềm vui của Valđemar lan tỏa như làn sóng lấp lánh, chàng lôi cuốn cả cụ Machây lẫn công tước phu nhân tuổi tác, Trextka trổ tài kể chuyện tếu, lần đầu tiên bá tước nhìn đại công tử với vẻ ngưỡng mộ và lòng biết ơn. Chỉ riêng phu nhân Iđalia, bá tước Morykônhôva và bá tước phu nhân Chvilexka là xử dè dặt, có phần hơi đỏng đảnh. Công tước Franchisếc và bá tước Morykôni có thái độ ràng, mang vẻ mỉa mai chỉ trích, họ ít, cố tránh đề cập tới việc hứa hôn của đại công tử. Vilus Sêliga cần giữ ý với bất kỳ ai và trước bất cứ chuyện gì. Trong câu chuyện vui đùa gì đó, Trextka định đem chàng ra giễu, nhưng bị đại công tử cho bài học tế nhị nhưng lại sâu sắc, khiến bá tước mất ham đùa lúc lâu.
Trong bữa tối, lời chúc rượu của cụ Machây khiến mọi người chịu ấn tượng rất mạnh. Cụ già đứng lên, nâng cốc sâm banh dõng dạc:
- Chúc sức khỏe vợ chưa cưới của cháu nội tôi, tiểu thư Xtefchia Ruđexka, người mà kể từ giờ phút này tôi thừa nhận là thuộc gia đình chúng tôi. Cầu cho đôi trẻ sống lâu và hạnh phúc!
Valđemar nhìn ông nội đầy biết ơn, mọi người đều rót đầy cốc với mức độ nhiệt tình khác nhau: bá tước Trextka đầy hào hứng, bá tước phu nhân Chvilexki và phu nhân Iđalia với vẻ bắt buộc. Riêng bá tước Morykôni cố lần lữa. Ông ta cứ giữ nguyên chiếc cốc trong tay, vẻ mặt bối rối và cáu kỉnh, như thể định biểu lộ hài lòng của mình, nhưng vẫn còn lưỡng lự. Valđemar nhận thấy điều đó, chàng giữ nguyên cốc rượu của mình cạnh môi, chăm chăm nhìn bá tước.
Hai người nhìn nhau hồi lâu trong im lặng. Mặt Valđemar lạnh tanh, mặt bá tước đỏ bừng, nhưng ông ta vẫn chịu uống mừng sức khỏe. Mọi người bối rối.
Bá tước phu nhân Morykônhôva nhìn Valđemar rồi kéo áo chồng. Cuối cùng đại công tử thốt lên bằng giọng cứng rắn, với nụ cười khác lạ:
- Kìa, ngài bá tước, tôi chờ!
Bá tước ném cho chàng ánh mặt độc địa, nhưng rồi cũng phải uống. Đại công tử nghiêng cốc rượu vào miệng mắt ánh lên nét cười nghịch ngợm, như muốn bảo:
- Bao giờ rồi cũng như thế!
Bữa tiệc kéo dài tới khuya; về cuối mọi người đều hứng khởi. Ngay cả bá tước Morykôni hình như cũng hơi quên những khác biệt đẳng cấp giữa đại công tử và Xtefchia.
từ lâu lắm, điền trang Obrôny lần đầu tiên mới trào sôi sống, như thể tỏa ngời thắng lợi của đại công tử ở chính nơi mà cuộc đấu tranh chàng kéo dài nhất, cũng vì vậy mà thắng lợi càng vang dội hơn.

Chương 15


Tin tức về cuộc đính hôn giữa đại công tử Mikhôrôvxki và tiểu thư Ruđexka lan nhanh trong giới quí tộc, gây nên tức tối và bao lời phản đối, khiến giới tri thức ngạc nhiên. số người tin, coi đó là chuyện bịa đặt. Các phòng khách, các câu lạc bộ, đàn bà chỉ toàn bàn về chuyện ấy, nhưng những lời thào còn tệ hơn, bởi độc địa hơn.
- tương xứng! Thiếu môn đăng hộ đối! Khắp nơi người ta nhận xét.
Mọi bá tước và công tước tiểu thư, mọi trông đợi lời cầu hôn của đại công tử đều đỏ mặt như bị xúc phạm, những hàm răng xinh như nhai nhằn những lời độc địa, trong những cái đầu trang nhã nghiền ngẫm những ý nghĩ xấu xa.
Các nhật báo đăng tin đính hôn giật gân ấy dưới dạng rất thiện ý. số người trong giới quí tộc muốn làm to chuyện này lên, nhưng các ban biên tập từ chối, vì tình cảm đối với đại công tử.
Giới quí tộc ồn ào cả lên như tổ ong. Tên Xtefchia có miệng mọi người. Những bức ảnh của nàng chụp chung với nhóm người tại Guenbôvitre hoặc chụp mình, được tiểu thư Rita phân phát, được truyền từ tay nọ sang tay kia. bức, sau khi bị xé vụn thành nhiều mảnh, bị cháy trong lò sưởi của gia đình Barxki, do bàn tay nhắn nhưng ác độc của bá tước tiểu thư Melanhi ném vào lửa.
...
Giữa tháng hai, đại sảnh ở điền trang Obrôny nom trọng thể, mọi người đợi Xtefchia cùng cha nàng và Valđemar tới. Trong chiếc áo dài đen bằng đăng ten nặng nề, nghiêm trang, công tước phu nhân như mọi khi gây cho người ta ấn tượng hơi kênh kiệu. Công tước phu nhân Franchiskôva, cụ Machây, tiểu thư Rita và Trextka rất vui vẻ. Công tước im lặng u . Càng gần tới giờ phút Xtefchia đến, phu nhân càng lo lắng. Những mơ ước ngày nào thôi quay trở lại ám ảnh, trong đó bà nhìn thấy mình chào đón vợ chưa cưới của Valđemar, nàng công chúa nào đó thuộc dòng dõi thế phiệt trâm . Và cụ già lại tài nào chấp nhận thực tại, nỗi chua xót và hối tiếc phần nguôi ngoai chợt trở lại. Bà lo ngại chờ đợi giây phút chào đón đứa cháu dâu. Lòng tự tôn và tự ái dường như tấu lên những sợi thần kinh của công tước phu nhân những khúc bi ca sầu não than vãn cho những niềm hi vọng tắt ngấm. Bà vật vã với sức mạnh vò xé tâm can.
- Vì nó... vì cháu ta. Nó con bé... nó sung sướng thế kia mà, - bà nhắc nhắc lại trong ý nghĩ.
Khi người chưởng bộc bước vào báo tin họ tới, công tước phu nhân nặng nề ngả người vào ghế bành, nóng này hít hít lọ đựng thuốc. Bà run cả người, mặt hết tái lại đỏ.
những bậc thềm dẫn tới sảnh dưới đứng đông chật gia nhân. Trextka và Rita là những người đầu tiên chào khách. Công tước phu nhân trẻ tuổi bước đến bên hàng lan can chạm trổ bao quanh hành lang đỉnh cầu thang gác. Đúng lúc đó Valđemar mặt mày rạng ngời, sôi nổi khác thường chạy lao lên gác. Chàng nhanh nhẹn chào hỏi vợ chồng công tước trẻ tuổi, chân thành chào cụ Machây, rồi quý xuống trước mặt phu nhân.
- Cháu đưa Xtefchia của cháu đến cho bà đây, bà thân ạ, - Chàng nhàng, hôn tay bà ngoại.
Công tước phu nhân nín lặng như bàng hoàng, cử động, mặt tái nhợt, đáng sợ. Valđemar kinh ngạc nhìn bà. Ánh mắt chàng như xuyên suốt người bà.
- Thưa bà! - Chàng thốt lên, bó chặt tay bà với sức mạnh tuyệt vọng.
Lần đầu tiên trong đời chàng thấy sợ. Tình thế kinh khủng. Mắt chàng như hai ngọn lửa dán chặt vào công tước phu nhân. Cụ già im lặng, thở gấp gáp.
Đại công tử đứng phắt dậy, lông mày chau lại, mặt đầy vẻ dữ dội. Chàng nghẹn ngào thốt lên:
- Chuyện gì thế này hở trời?!...
Cụ Machây cũng bàng hoàng kém, trả lời chàng.
Nhưng tiếng kêu thứ hai của Valđemar nghiến vụn phút giây gay cấn nhất.
Lòng công tước phu nhân chợt dậy lên nỗi tự oán mình làm vẩn đục hạnh phúc của đứa cháu. Vẻ dữ dội trong ánh mắt chàng khiến phu nhân bối rối. Tình thương cháu từ trái tim bà gạt mọi nỗi phân vân.
Đó là trận chiến đấu cuối cùng. Công tước phu nhân vượt lên. Bà đứng dậy, đặt tay vào ngực Valđemar, nhìn thẳng vào mắt chàng, với ánh cười trong mắt, bà bảo:
- Dẫn... Xtefchia vào cho bà nào. Bà muốn được chào đón và... cầu phúc cho nó.
Valđemar thở hơi dài. Chàng hôn hai bàn tay bà ngoại rồi lao ra ngoài tiền sảnh. Ông Ruđexki cùng con bước lên thềm trong tháp tùng của tiểu thư Rita và Trextka.
Đại công tử chạy nhanh xuống, đưa tay cho người vợ chưa cưới. Ánh mắt chàng an ủi nàng. Nàng nom tuyệt vời trong chiếc váy trang nhã màu tro nhạt, làm sáng thêm làn da mịn màng giống hệt màu ngọc trai vào lúc vầng dương chớm mọc.
Trong lối ngang qua hành lang, công tước phu nhân trẻ tuổi xiết chặt tay Xtefchia, đưa mắt trỏ cho nàng cánh cửa phòng khách mở rộng. Trái tim thiếu nữ đập như cuồng trong lồng ngực.
Họ cùng bước vào phòng.
Đôi mắt đen tuyệt vời của Xtefchia dừng lại ở thân hình mặc y phục màu thẫm của công tước phu nhân với chút lo âu. Đôi môi nàng run run, đợt sóng hồng như ào lên ra ở sắc da màu ngọc trai của mặt nàng. Màng nước mảnh mai ngời sáng trong đôi đồng tử của nàng...
Công tước phu nhân chằm chằm nhìn nàng bằng đôi mắt đen. Cụ Machây rạng rỡ mặt mày. Công tước Franchisếc lùi vào sau hàng cột phòng khách.
Dưới ánh mắt cháy bỏng của công tước phu nhân hàng mi dài của Xtefchia hạ xuống, như bứa màn nặng nề che giấu vẻ đẹp của đôi mắt nàng, vòng cung lông mày hơi nghiêng xuống nũng nịu.
Công tước phu nhân ngạc nhiên đứng chết lặng. Vẻ đẹp và phong cách của Xtefchia chinh phục bà. Vẻ e dè của thiếu nữ tác động rất mạnh tới bà. vì sao, công tước phu nhân cứ ngỡ vợ chưa cưới của Valđemar bước vào đây với cái đầu ngẩng cao đầy tự hào và vẻ hết sức tự tin. Xtefchia khiến bà gặp phải bất ngờ dễ chịu.
tình cảm lạ lùng chợt đến với trái tim già. Bà tươi cười chìa cả hai tay cho nàng, đầy nhân hậu. Rồi công tước phu nhân ôm lấy người vừa chân thành cúi hôn tay bà, ghì chặt vào long. Hai giọt lệ lớn long lanh mặt cụ Machây. Valđemar cũng xúc động.
Công tước phu nhân cầm tay chàng rồi cầm tay vợ chưa cưới của chàng. Và hai mái đầu cúi xuống của đôi trẻ, bà thầm đầy tình cảm:
- Cầu chúc cho các con hạnh phúc!
Vẻ long trọng toát ra từ những lời phu nhân vừa , hòa với trang nghiêm và tình âu yếm hiếm khi thấy ở bà. Vị phu nhân cao sang mặc bộ váy áo đăng ten màu đen, với khuôn mặt trắng như cẩm thạch, thường khiến người ta kinh sợ bởi vẻ quyền uy trang trọng của bà.
Cụ Machây chào hỏi và chúc phúc ít nghi thức hơn, nhưng lại chân thành hơn. Ông Ruđexki chào công tước phu nhân với vẻ đĩnh đạc, hai người trao đổi vài lời xã giao nghiêm túc. Cụ Machây lại ôm hôn ông Ruđexki theo kiểu em.
Băng giá tan.
...
Thời gian lưu trú của Xtefchia tại điền trang Obrôny làm thay đổi hoàn toàn tình cảm của công tước phu nhân sang phía có lợi cho . Cụ già ngạc nhiên trước phong thái lịch duyệt của nàng.
Phu nhân thích thú nhận thấy rằng bà chút khó khăn hướng dẫn Xtefchia trở thành bậc mệnh phụ quyền quí. Càng ngày phu nhân càng chấp nhận vui vẻ hơn với cương vị trong gia tộc, càng ngạc nhiên trước sắc đẹp nở bừng rực rỡ của . Phu nhân thán phục trước vẻ hấp dẫn và duyên dáng của Xtefchiam tỏa ra quanh nàng như những viên ngọc quí.
Quan hệ của tiểu thư Rita với vợ chưa cưới của đại công tử rất tốt đẹp. Xtefchia cảm thấy mình là kẻ xa lạ nơi đây, nàng chỉ thấy gò bó đối với công tước Franchisếc và bá tước phu nhân Morykônhôva. Riêng bá tước hoàn toàn ló mặt. Người ta cũng tổ chức những cuộc gặp mặt lớn, bởi mọi gia đình quen thân đều vui chơi tại Vacsava hoặc ở ngoại quốc. Xtefchia chỉ cảm thấy thiếu Luxia. vắng mặt của bé và phu nhân Iđalia khiến nàng thấy buồn.
Sau tuần lễ ở lại chơi điền trang Obrôny, mọi người sang Guenbôvitre vài ngày, rồi từ đấy ông Ruđexki cùng con trở về nhà. Đường phủ tuyết xe trượt tuyệt.
Đại công tử cùng vợ chưa cưới chiếc xe trượt trang hoàng tuyệt hảo, thắng cỗ tứ mã của trang Guenbôvitre. Đích thân chàng cầm cương. Tấm lưới màu hồng đính vàng buông xuống sát đất, những chiếc đuôi cáo phất phơ đầu ngựa. Tiếng nhạc ngựa loong coong lanh lảnh cùng tiếng những chi tiết bằng đồng của dây thắng vang thành những tiếng vọng lan tỏa trong khu rừng già của điền trang Guenbôvitre. Những con ngựa ô giống Ả Rập với đuôi dài, đồ thắng sáng choang, khiến người ta nhớ tới những con tuấn mã của các bậc vương giả kéo những cỗ xe khải hoàn.
Chuyến khiến Xtefchia say mê, nàng cùng Valđemar vui như trẻ con. Hạnh phúc giống như ngọn lửa vàng trút xuống người họ muôn nghìn tia lửa. Tuổi thanh xuân của họ chói ngời và say đắm giống như chuyến xe trượt lướt nhanh con đường cái quan nhẵn nhụi, như tiếng nhạc ngựa dòn tan hòa tiếng hý vang của bộ tứ mã sắc huyền. Rừng sâu đứng lặng yên, trắng bạc trong lớp tuyết cuối cùng. Lần cuối cùng rừng khoác bộ áo choàng lông màu trắng tinh khôi và rì rào như than tiếc là chẳng bao lâu nữa phải cởi bỏ áo . Tháng ba đến, chấm dứt mùa đông, nhưng con người vẫn vui mừng đón tuyết, và thậm chí rừng già cũng thế, bởi cây cối biết rằng chúng nom duyên dáng trong bộ lông chồn tuyết này.
Xtefchia vui mừng chờ đón mùa xuân. Tháng sau cử hành lễ cưới, bao ý nghĩ của nàng như bay về phía trước, với bao ấn tượng, và cơn rùng mình sâu thẳm của niềm háo hức và hi vọng khiến nàng run rẩy khi nghĩ đến những gì đến trong tương lai! Thế nhưng nàng vẫn tiếc mùa đông. nỗi tiếc nuối lạ lùng lý giải nổi vẫn thầm len vào những mơ ước của nàng. Tuyết là nhân chứng cho niềm hạnh phúc lớn lao nhất của nàng, những niềm say mê thương nhất, và nàng thấy tiếc rằng tuyết sắp phải tan. Nàng khao khát mùa xuân, song lại sợ mùa xuân về.
Nhưng giờ đây, những ý nghĩ u ám còn ám ảnh khoan khoái của nàng. Bên cạnh vị hôn phu, nàng vui với cuộc đời, với tuyết, với chuyến đầy hứng khởi này. Và khi những bức tường thành sừng sững lên hùng dũng giữa những thân cây vân sam đen sẫm, Xtefchia đột nhiên trở nên nghiêm trang.
Nàng trở thành bà chủ của tòa lâu đài này, thành đại công nương của dinh thự tuyệt vời này, tòa dinh thự rực rỡ như viên ngọc vô giá trong ánh sáng mênh mông của cả vùng đất, như trong những ánh cầu vồng rực rỡ sắc vàng. Nàng là vợ của vị đại quí tộc dòng dõi cao sang kia, vợ của nhà triệu phú giàu có kia. thấy đầu óc quay cuồng... Chàng chọn nàng trong số biết bao người khác, nên lòng tự hào và tự ái của nàng có thể được thỏa mãn, thậm chí có thể bị choáng váng. Song Xtefchia chỉ cảm thấy hạnh phúc bởi những tình cảm thân nhất được dành trọn vẹn cho Valđemar. Nàng Valđemar đến mất trí. kỳ vĩ toát ra từ những bức tường thành sừng sững cao vút của lâu đài càng đè nặng lên nàng hơn bao giờ hết. Nàng ở lại đây, là mẹ của thế hệ mới.
Xtefchia hiểu được trách nhiệm lớn lao của mình, nhưng bóng đen mờ ảo nào đó vẫn len vào tâm linh nàng...
Đột nhiên, tháp chính của lâu đài, ngay trước mắt họ, chợt tỏa ra lá cờ đại màu xanh thắm mang gia huy dòng họ Mikhôrôvxki. Cờ phấp phới đầy kiêu hãnh. Hẳn là lâu đài chực sẵn và nhìn thấy ông chủ trở về, thậm chí lâu đài còn biết ông chủ trở về với ai, bởi từ tháp canh chợt hùng tráng vang lên tiếng kèn đồng lanh lảnh.
Những đàn chim sẻ kinh hoảng bay rật lên từ những đỉnh tường răng cưa phủ đầy tuyết của lâu đài trong tiếng chiêm chiếp tao tác. Chúng bay đỗ những cành cây, nom như những đốm đen bé giữa nhữnh cành tuyết phủ. Tiếng kèn đồng vang lên khúc nhạc chào mừng trang nghiêm trầm bổng.
Xtefchia thấy lòng xúc động.
Xe họ vào con đường hai bên trồng vân sam, đứng thành hai hàng ngay ngắn là những người lính canh rừng, những người thợ săn và phụ săn, cưỡi ngựa mặc lễ phục, vừa nổ những loạt súng chào mừng, vừa vẫy mũ và hò reo vui mừng.
Guenbôvitre hân hoan náo nức chào đón Xtefchia.
Hớn hở trước cách thức đón tiếp của gia nhân, Valđemar cho ngựa chậm lại, chàng giật mũ đội đầu xuống huơ lên ra dấu cảm ơn. Xtefchia cúi chào duyên dáng. Nỗi xúc động khiến nàng nghẹn ngào, toàn thân run rẩy.
Những loạt súng chào vang lên đều đều, như nghênh đón người chiến thắng sau trận đánh. Tiếng kèn đồng vang rền, hòa trong tiếng lá cờ đại phần phật vẫy gió.
Tiếng chào mừng của những hàng vân sam cổ thụ bị át , như cơn rùng mình lan tỏa khắp những thân cây đồ sộ, khiến tuyết rụng lả tả từ các cành. Những ngọn cây ngả nghiêng như thể cúi chào trước Xtefchia.
Guenbôvitre chờ đón được nữ chủ!
Điền trang chào đón nàng như chào đón vị đại công nương chính thức.
Muôn vàn ý nghĩ hỗn loạn quay cuồng trong bộ óc nóng hầm hập của Xtefchia.
Trí óc nàng rối bời, dòng máu nàng như trào sôi cuồng nhiệt.
Giữa những loạt súng chào và tiếng hoan hô, họ lên chiếc cầu đá bắc qua con hào, băng qua sân ngoài cùng chiếc cổng vòm và Valđemar ghì cương bốn con tuấn mã hăng máu trong đà phi nước đại ngay trước hàng cột của đại sảnh tòa lâu đài. Tận lúc ấy, những chiếc xe trượt khác mới đuổi kịp họ.
Ông Ruđexki bàng hoàng sửng sốt. Ông ngờ điền trang Guenbôvitre lại tuyệt vời nhường ấy. Những tiếng hoan hô chào đón dành cho Xtefchia khiến ông cảm động. Ông nghĩ thầm trong dạ khi chợt nhớ về quá khứ:
- Điều xúc phạm của người ấy được đền bù. Ở thế hệ thứ hai số mệnh tìm được phần thưởng. hiểu bà có thấy ?...
Và trước mắt ông như ra hình bóng người mẹ vừa quá cố.
Gia nhân lâu đài đứng dưới các hàng cột tiền sảnh chào đón Xtefchia. Trong số các quan chức có quản gia Oxtrôzenxki, tất cả các thực tập sinh, viên thái giám, trưởng phường săn và trưởng giám mã. Những loạt súng chào và tiếng kèn đồng im lắng trong vòm cổng. Dàn nhạc chơi trong nhà cầu phía trong.
Cũng như ông Ruđexki, cụ Machây chợt nhớ tới hình bóng người vợ chưa cưới năm xưa, cụ nghĩ thầm:
- Thế là em được đền bù. Ở thế hệ sau, số mệnh ban cho phần an ủi. Sao em được thấy cảnh này?
Và cụ già thở hơi nhàng, như thể trút được viên đá nặng nề cuối cùng ra khỏi tâm hồn.
...

Chương 16


- Ta chỉ cho con thứ con chưa bao giờ được thấy, - công tước phu nhân tuổi tác bảo, vẻ mặt đầy bí mật, rồi bà cầm tay Xtefchia dắt .
ngạc nhiên bước vào căn phòng trần cuốn rộng thênh thang mà cho tới nay chưa từng biết. Trong phòng bày hai chiếc giường lớn, kiểu cổ có bậc, bằng gỗ cẩm lai khảm đồng. Giường được che những tấm rèm vải cải chỉ vàng, kết thành hình lọng, bên có đính gia huy dòng họ Mikhôrôvxki với chiếc mũ tước công. Căn phòng toàn màu đỏ sẫm và vàng kim hầu như còn thứ đồ gỗ nào khác, ngoại trừ vài thứ cần thiết nhất. ngọn đèn chùm rất quí bằng pha lê hồng khung đồng mang lại cho căn phòng thêm trang trọng đến lạ thường. Tấm thảm trải sàn mềm như lông nhung khiến tiếng bước chân hẳn. Những tấm rèm nặng nề bằng nhung đỏ tía che cửa sổ phủ đăng ten màu kem giữ cho căn phòng bóng tối mờ mờ và có vẻ nghiêm trang mộc mạc - sắc thái chính yếu của căn phòng cao sang đầy tự tin này, như sắc thái những bức chân dung cổ kính hoặc những trang bản thảo viết giấy da cừu.
Công tước phu nhân cùng Xtefchia bước vào, dừng lại chính giữa phòng, bà bóp chặt tay , thầm:
- Chúng ta ở trong phòng ngủ của lâu đài. Nơi đây sản sinh ra những người thuộc dòng họ Mikhôrôvxki, kể cả chồng chưa cưới của cháu, đương kim đại công tử.
Xtefchia khẽ rùng mình.
Công tước phu nhân tiếp tục thào:
- Lịch sử căn phòng này kỳ vĩ, lớn lao lắm! Giá được thành lời, những bức tường nơi đây kể lại biết bao điều. Nơi đây từng vang những tiếng thở dài chân thành và buồn bã, từng líu lô bao giọng vui trẻ thơ, những giọng mà về sau thế giới bóp nghẹt, át . Đức Chúa tính hết những giọt lệ ngấm sâu vào thứ vải cải chỉ vàng ròng này. Nơi đây đầy rẫy những bi kịch, những niềm tuyệt vọng - chỉ có hạnh phúc là ít ỏi. Valđemar phải: hạnh phúc chưa từng có.
Công tước phu nhân bước mấy bước, rồi lại dừng, lắc đầu đau đớn như đứng trước tượng đài.
Cuốn sử biên niên buồn thảm của gia tộc, - bà khẽ thốt lên, - căn phòng chứa đầy bi kịch, dẫu chưa có ai bị chết nơi đây, bởi có thứ gì đó xua đuổi mọi người ra khỏi những bức tường này. lạ lùng! Chính ông Machây cũng tự nguyện rời bỏ căn phòng này. Bà vợ ông ấy chết ở nước ngoài, con bé Elgiunhia của ta cũng thế, còn con rể Janus chết bất đắc kỳ tử ở Bialo Trerkas. Họ từng được đón chào thế giới ở chính căn phòng này, nhẽ ra nó phải vui tươi lắm mới phải, thế mà lại u buồn.
Công tước phu nhân nắm tay Xtefchia.
- Lẽ ra ta nên với con chuyện này: ta làm con sợ chết khiếp. Mà biết đâu chính các con mang vào phòng này tinh thần khác, biết đâu chính niềm hạnh phúc của các con làm tan chảy bi thảm từng chế ngự nơi đây! Cầu Chúa ban cho được thế! Sau nước mắt xin hãy có nụ cười.
Cụ già thong thả bước đến gần cửa, thầm tự nhủ:
- Biết bao nước mắt rơi nơi đây, biết bao nước mắt!... Cả nước mắt của con Elgiunhia của ta nữa.
Gần như bàng hoàng kinh sợ, Xtefchia đưa mắt nhìn khắp căn phòng, lòng run rẩy bước theo công tước phu nhân. Họ qua phòng thay quần áo rộng rãi, phòng tắm trắng bóng đá cẩm thạch, và đến phòng trang điểm đầy những tủ lớn . Công tước phu nhân cầm chiếc chìa khóa treo sợi dây chuyền mở cánh cửa trong hõm tường. Hai người bước vào gian buồng xíu tường lót những tấm ván sồi. Những chiếc rương bọc sắt vững chãi được kê sàn bằng gỗ sồi dày chắc, thậm chí trần cũng làm bằng gỗ sồi. Hai chiếc cửa sổ hẹp có chấn song sắt gần như để cho ánh sáng bên ngoài lọt vào. Công tước phu nhân bật công tắc điện. Hai ngọn đèn trần bừng sáng. Cụ già bèn bước lại tủ sắt làm gắn chặt vào tường, mở và bắt đầu bày lên bàn đủ các loại hộp lớn bọc xaphia và nhung. Xtefchia kinh ngạc nhìn những thứ đó.
- Còn ta, ta muốn chỉ cho con những thứ nữ trang của dòng họ Mikhôrôvxki, - công tước phu nhân lên tiếng. - Valđy giao cho ta trông giữ từ khi nó trở thành đại công tử, cho đến khi nó lấy vợ. Bao giờ ta cũng đích thân lau chùi những đồ gia bảo này, chỉ có Rita hoặc Đobgiưsia giúp. Bây giờ Valđy tặng chúng cho con. Những đồ gia bảo này từng tô điểm cho những mái đầu cao ngạo, giờ chúng trang điểm cho mái đầu... tuyệt vời.
Xtefchia giật tay công tước phu nhân.
- . Thưa bà! , ! Xin hãy cất những thứ ấy , chúng phải dành cho cháu.
Cụ già nhìn nàng thú vị.
- Sao lại phải dành cho con? Con là vợ nó, là... đại công nương, đây là tài sản của con. Nó dùng những đồ trang sức này phủ lên người cho con. Ta chỉ tạm chỉ cho con thấy mà thôi.
Những chiếc hộp vừa mở ra long lanh muôn ngàn tia sáng. Cả quầng lửa rực ánh đỏ ngời lòa sáng bàn.
Xtefchia trông thấy những dải bịt đầu kim cương, những vòng cổ, hoa tai, vòng tay tuyệt đẹp, những viên ngọc vùng Urian, hồng ngọc và lam ngọc. Những viên ngọc đỏ nổi tiếng của dòng họ Mikhôrôvxki đỏ rực trước mắt nàng, những viên thạch ngọc xanh biếc như mắt mèo, những viên xaphia long lanh đầy bí , bạch ngọc loáng sắc hồng bạc. Cả biển những tia lửa, những sắc màu như trong chuyện cổ tích bừng sáng lên trong ánh điện. Những dòng suối rực lửa như huyền thoại chảy tuôn tràn, lấp lóa ánh lửa đỏ rực từ những viên ngọc đỏ to tướng. Những chuỗi dây chuyền vàng, những khóa cài kiểu cổ, những xuyến, những băng trang điểm gắn đầy ngọc quí - tất thảy, tất thảy bừng lên những quầng sáng lóa mắt.
Cảnh tượng ấy lạ lùng. Chiếc bàn lớn trải đầy ngọc ngà châu báu, bên bàn, chiếc ghế cao trang trọng là cụ già nghiêm nghị đầy tự tôn, ngồi chống tay đỡ cằm trầm ngâm suy nghĩ. Bên cạnh bà cụ là thanh nữ trẻ trung xinh đẹp, trong mắt thoáng vẻ e dè khi nhìn kho báu gia bảo mà từ trước đến nay nàng sao tưởng tượng nổi phong phú nhường kia. Ánh đèn điện soi sáng nhóm hai con người ấy, khiến ngọc ngà châu báu bừng sáng long lanh và khuôn mặt của hai người phụ nữ có vẻ gì đó của nghệ thuật tuyệt tác.
Đôi mắt Xtefchia cũng giống như những đồ châu báu, nom hệt hai viên ngọc tím sẫm trong khung viên kim cương, thoáng tham lam ham hố, mà tràn ngập những ý nghĩ chợt buồn. Ai từng đeo những đồ trang sức này? Lịch sử của chúng ra sao? Và cả chúng nữa, chúng từng thấy những giọt lệ hay những nụ cười nhiều hơn nhỉ?...
Dường như cũng có cùng ý nghĩ ấy, công tước phu nhân bắt đầu chọn lựa các hộp nữ trang. Những ngón tay nõn nà thon thả của bà chạm vào những viên kim cương, những lập lắc đeo cổ, nhàng lần đọc những chuỗi ngọc trai. Bà cất tiếng khẽ khàng:
- Chiếc mũ bịt đầu bằng ngọc trai và kim cương này cụ bà Anna Konhexpolxka được chồng tặng, bà từng là tổng trấn phu nhân vùng Mazôvxe. Nó được mua để tặng bà tại Pari, với cái giá như thần thoại. Chiếc vòng cổ bằng hồng ngọc này được công nương Hungari thuộc dòng họ Exterhazy thích nhất. Bà là người phụ nữ tóc đen huyền tuyệt đẹp, rất mê đồ nữ trang và quần áo. Chỉ có điều bà thiếu tấm lòng. Bà muốn li dị chồng. May mà chưa dẫn tới chuyện gì bê bối lắm, nhưng cuộc đời bà là khốn khổ. Con nhìn này, những viên kim cương có đính thạch ngọc này từng được con bé Engiunhia của ta thích đeo hơn cả. Đeo chúng, nó mới tuyệt làm sao... Ta vẫn như thấy nó trong vũ hội tổ chức tại tòa đại sứ Italia ở thành Viên. Nó đeo chiếc vòng cổ này, cài những viên ngọc thạch này lên tóc. Hồi ấy nó ở tuổi của vẻ đẹp nở bừng rực rỡ lần cuối. Vài năm sau, nó qua đời.
Công tước phu nhân nặng nề thở dài.
Rồi bà lại cầm lấy chuỗi hạt kim cương cải bạch ngọc lóng lánh sắc màu, tác phẩm của bàn tay tài nghệ. Bà đẩy những viên ngọc qua trước mặt Xtefchia:
- Cái này chính công chúa Đơ Buốcbông là bà Gabriela mang tới. Những viên bạch ngọc bất hạnh, hình như mang đến cho bà niềm hạnh phúc. Trong trường hợp này, điều mê tín ấy thành thực. Thân phụ bà tặng cho bà chuỗi hạt quí giá này vào đúng ngày bà bước vào cuộc đời. Con biết chuyện đời bà rồi đấy. Bà chỉ cảm thấy sung sướng được vẻn vẹn mấy tháng trời ngắn ngủi. Mọi kết thúc từ lúc quen biết ông Gviđôn. Ảnh ông ấy bà luôn luôn mang trong mình, chân dung ấy người ta đặt vào quan tài bà theo lời nguyền của bà... ngay ngực, dưới những bông hoa. là người đàn bà bất hạnh, kẻ chịu khổ hình đáng thương...
Xtefchia quỳ gối bên công tước phu nhân, áp trán vào hai đầu gối bà. Mắt nàng như quá chói chang ánh long lanh của ngọc quí, những cơn rùng mình lan tỏa khắp hệ thần kinh, khiến người nàng rung lên từng đợt. Công tước phu nhân cúi xuống.
- Cả bà ngoại con cũng bất hạnh... cả bà ấy nữa cũng phải gánh chịu kiếp cơ cực thế gian này.
Xtefchia ngước mắt nhìn cụ già. Nàng thào bằng giọng não nùng:
- Bà cháu hề biết rằng ông ấy vẫn thương bà mãi mãi. Bà sống và chết với nỗi ngờ vực trong tim. Đó chính là điều khủng khiếp nhất.
- Ông Machây vẫn bà, hề biết thế nào là hạnh phúc. Ông ấy bị lương tâm cắn dứt kinh khủng. Rồi về sau cuộc đời chữa lành vết thương lòng. Lũ con rồi cháu ra đời... ông ấy quên dần. Nhưng ông ấy vẫn giữ mãi bức hình bé của bà - con trông thấy bức chân dung ấy rồi đấy. Con của ta, thời gian, thứ đá mài nghiệt ngã nhất. Nó làm thay đổi hình dạng mặt đất, nên nó cũng làm nguôi ngoai mọi nỗi đau hồn người. Ông ấy quen dần! Cũng có thể đó chỉ là vẻ bề ngoài mà thôi.. Chính con khiến ông ấy nhớ lại người xưa, và cái chết của bà ngoại con khiến ông ấy bàng hoàng cách khủng khiếp.
- Giá bà ngoại con biết điều ấy, hẳn bà nhắm mắt nhàng hơn, - Xtefchia thầm.
Hai người cùng nín lặng, chỉ những viên ngọc quí vẫn lóng lánh muôn vàn ánh lửa đủ màu như nhạo báng những bất hạnh của kiếp người cùng những nỗi phiền muộn làm u ám vẻ đẹp của chúng. Những viên ngọc quí lạnh lùng, giễu cợt, tỏa ra tầng tầng ánh sao nhấp nháy của mình, như thách thức, như cao ngạo.
Công tước phu nhân chợt bừng tỉnh. Bà chậm rãi cầm chiếc dải bịt bằng kim cương và ngọc trai đặt ướm lên mái tóc duyên dáng của Xtefchia, chiếc băng chìm ngập trong làn tóc tốt tươi óng mượt như tơ của . Những ánh lửa bừng chiếu từ những viên kim cương lớn. Nom Xtefchia như đội cả vầng hào quang. Nàng mỉm cười với công tước phu nhân, đôi mắt nàng rạng ngời, đôi môi hồng thắm hé mở sung sướng. Cả thân hình nàng như tỏa rạng sức trẻ thanh xuân nở bừng lần tiên khai, xen lẫn vô tư của trẻ thơ và phong thái của nàng công chúa diễm kiều. Ở nàng công chứa chất bao duyên dáng khiến công tước phu nhân phải bất giác ngả người ra lưng ghế ngắm nàng như ngắm bức tranh.
- Con quả là... kiều diễm. Từ đâu con có được vẻ duyên dáng nhường ấy?
Xtefchia bật cười.
- Tại sao, thưa bà?
Chợt có tiếng gõ cửa. Phu nhân xẵng giọng hỏi:
- Ai đấy?
- Cháu, Valđemar đây ạ.
Cụ già nhanh nhẹn đứng lên, ra mở cửa. Xtefchia bước theo bà.
Đại công tử vừa bước vào vừa :
- Tôi tìm hai vị mãi thôi, tìm khắp cả lâu đài. Các vị mình kín đấy, nhưng...
Chàng chợt im bặt khi nhìn thấy Xtefchia với chiếc băng bịt tóc bằng kim cương. Chàng ngắm mãi hồi lâu trong mắt chàng bừng lên niềm ngưỡng mộ, niềm vui sướng và khải hoàn. Chàng bước lại sát bên nàng, cầm lấy tay nàng, mặt rạng ngời.
- Niềm tuyệt diệu của ! Em hệt như nàng tiên!
- Đúng , có phải nom Xtefchia xinh đẹp với băng cài tóc ấy nào? - Công tước phu nhân đón lời.
- Thần nữ! Thần nữ! - Valđemar nhắc nhắc lại, xiết chặt tay vợ chưa cưới. - muốn mọi người được thấy em lúc này...
Chàng ngần ngừ thoáng.
- ...Những kẻ ghen tỵ với em, - chàng nốt.
- Nom em đến nỗi như lọ lem cải trang chứ? - Xtefchia hỏi, với vẻ hơi làm dáng.
Công tước phu nhân cười. Valđemar hôn tay nàng.
- Em như nữ hoàng, có điều còn thiếu những váy áo thích hợp, thiếu vòng cổ, hoa tai, xuyến tay và... chiếc áo khoác lông chồn! Bao giờ mặc những thứ ấy cho em, em chinh phục toàn thế giới!
- Nhưng hết là chinh phục nhà vua, - Xtefchia thầm và khẽ cúi đầu.
- Ôi, con bé gớm nhỉ! - Phu nhân đe đùa nàng.
- Nhà vua ngay trong chiếc váy thường ngày và chuỗi hạt em đeo, em cũng làm cho mê mẩn tâm thần, chuỗi hạt ấy còn quí báu hơn toàn bộ kho báu này, - Valđemar thốt lên, chỉ vào chiếc bàn đầy ngập ngọc ngà châu báu.
Cả ba cùng bước lại gần bàn. Đại công tử cầm dải băng với ngôi sao to tướng bằng kim cương và những viên hồng ngọc ở chính giữa, tự tay đặt lên đầu người vợ chưa cưới, sau khi tháo chiếc vành giữ tóc.
- là kiều diễm!
Nàng sung sướng. Phu nhân đưa cho Valđemar hết thứ này đến thứ khác, chàng dùng chúng ướm lên người Xtefchia.
Thấy mình trong gương, đâm bối rối trước sắc đẹp của chính mình. Valđemar nhìn nàng đắm đuối, đôi mắt chàng như muốn ôm ấp người vợ , trong lòng thầm sung sướng khi thấy những vật trang sức đại quí tộc này khiến nàng đẹp thêm lên nhiều đến thế.
Tự tay chàng chọn hai chuỗi hạt trai vô cùng quí giá với chiếc móc cài xinh xắn đính những viên kim cương, rồi chàng mỉm cười đeo lên cổ Xtefchia.
chiếc áo lụa màu tím nhạt của nàng, những viên ngọc trai long lanh như những giọt sương đọng đài hoa diên vĩ.
- Em cứ đeo nguyên những viên ngọc này, - Valđemar chân thành , ân cần hôn tay Xtefchia đỏ bừng mặt, - em hãy coi đây là món quà tặng đầu tiên của sau lễ đính hôn.
- Đầu tiên ư? Em nhận biết bao quà tặng của ông rồi? Đây đâu phải món quà đầu tiên! - Xtefchia lắc đầu.
- Nhưng đây là món quà đầu tiên trong số những đồ gia bảo này, - đại công tử đáp.
Nàng cảm ơn chàng bằng nụ cười tuyệt vời xinh đẹp. Valđemar nhìn vào mắt nàng đầy khao khát, cánh mũi chàng phập phồng. Rồi chàng nhàng ôm nàng, ghì vào người, đôi môi nóng bỏng của chàng ép chặt vào đôi môi nóng ấm của người vợ chưa cưới. Xtefchia bàng hoàng. Valđemar buông nàng ra. nhìn sang công tước phu nhân, nhưng cụ già kín đáo vờ như bận chú ý đến những đồ trang sức.

Chương 17


Ngày hôm sau ông Ruđexki cùng con rời điền trang Guenbôvitre. Chẳng bao lâu sau, lễ chay lớn khiến cho cả gia đình lại có dịp tụ tập ở Vacsava. Cả hai công tước phu nhân tới đó để cầu nguyện. Xtefchia cùng thân phụ và thân mẫu tới thủ đô để thêm dạn dĩ, còn Valđemar tới là vì nàng. Chàng cùng với cụ Machây, kéo theo cả Trextka và công tước Franchisếc. Riêng Brôkhơvich có mặt trước ở đó.
Phu nhân Ruđexka gây cho mọi người ấn tượng tốt đẹp, phong thái điềm tĩnh, đường đột của bà khiến công tước phu nhân hài lòng. Hơn nữa mối quan hệ đầy tôn kính của Valđemar dành cho bà mẹ vợ tương lai càng làm cho phu nhân thấy mến bà,. Trước mặt bà Ruđexki, cụ Machây chợt thấy bối rối lạ lùng. Ý nghĩ rằng bà là con đẻ của người phụ nữ ngày xưa khiến cụ xúc động, đồng thời cảm thấy nỗi e ngại khó lên lời. Phu nhân Ruđexka đoán được nguyên do và bằng tinh tế bẩm sinh bà khéo léo làm dịu nỗi xúc động của cụ. Nhưng giữa hai người thể hoàn toàn thanh thản. Vì Tuần Chay Lớn nên người ta chỉ tổ chức những buổi gặp mặt thân mật trong phạm vi những người thân thiết nhất mà thôi. Công tước phu nhân và cụ Machây dự những buổi chiêu đãi lớn. Xtefchia cũng thế, do linh cảm, nàng hiểu rằng nên ra mắt giới quí tộc trong vai người vợ chưa cưới. Lo nàng gặp phải những điều khó chịu vụn vặt, Valđemar cũng nài ép nàng. Khi đến dự những buổi tiếp khách, chàng thường đưa nàng có tháp tùng của công tước phu nhân trẻ tuổi, trong vai nghĩa mẫu của nàng. Ông bà Ruđexki chỉ muốn đứng ra bên.
Xtefchia có những ngày rất đỗi bận rộn, nàng thường mua bán những thứ lặt vặt cùng với tiểu thư Rita, Trextka thường theo họ.
Niềm hi vọng của chàng bá tước càng ngày càng lớn lên. Tiểu thư Rita ngày càng có thiện cảm hơn với chàng. Và dần dần, niềm trách cứ lặng thầm với Xtefchia cũng phai nhạt trong lòng nàng, chỉ khi chứng kiến tình của Valđemar, nàng lại chợt cảm thấy nỗi hoài cảm man mát, nhưng là nỗi hoài cảm của kẻ vĩnh viễn từ bỏ tấm tình riêng.
Trong bữa tiếp khách tại nhà công tước phu nhân, lần đầu tiên kể từ sau hội săn mùa thu, Xtefchia gặp lại bá tước phu nhân Chvilexka và các tiểu thư con bà. Vị phu nhân cao ngạo những muốn thể ưa của mình, nhưng có mặt của đại công tử và công tước phu nhân cho phép bà ta có cử chỉ hai nghĩa, chứ chưa đến ngôn từ bất nhã. Họ cứng nhắc chìa tay cho nhau, lạnh lùng song nhã nhặn. Tiểu thư Paula, vợ chưa cưới của nam tước Veyher, chân thành xiết tay Xtefchia và vui vẻ gọi nàng là bạn. Toàn bộ cánh đàn ông biết Xtefchia trước đây đều ngạc nhiên khi biết nàng là vợ chưa cưới của đại công tử. Người ta coi nàng là người đáng ngưỡng mộ, bởi sành sỏi trong chọn lựa của đại công tử nổi tiếng và được công nhân từ lâu.
Chỉ riêng Barxki là thuộc về hàng ngủ những người sùng mộ Xtefchia. Cùng với con , ông ta cố tình lánh xa những mối quan hệ thân tình với gia đình đại công tử, trừ những cuộc viếng thăm nhất thiết phải có và hoàn toàn mang tính chất lễ nghi xã giao mà đôi khi ông ta dành cho công tước phu nhân.
Gặp mặt đại công tử, bá tước tiểu thư Melanhia bày tỏ lạnh lùng đầy kiêu sa. ta có hàng lô hàng lốc những kẻ theo đuổi, nhưng chưa chọn được ai. Sau những niềm hi vọng lớn lao dành cho đại công tử, ta dễ gì chọn được người tương xứng. Triển vọng đáng kể nhất là công tước Zanhexki, vì mặc dù mắc những món nợ khổng lồ, nhưng chàng lại có tước hiệu đầy sáng láng. Người ta đồn rằng bá tước tiểu thư dường như chờ đợi ý trung nhân vô hình nào đó, hay định lấy lòng công tước Lignhixki lần nữa. Ấy thế mà ta lại đính hôn với Zanhexki, song thích nghe người ta bàn về chuyện đó.
Có lần, khi rời khỏi nhà Hersy, bá tước tiểu thư trông thấy công tước phu nhân trẻ tuổi cùng Xtefchia bước xuống từ chiếc xe ngựa của đại công tử. ta cúi chào mỗi mình công tước phu nhân, vờ như trông thấy Xtefchia. Song thực ra ả kịp nhìn bao quát cả dáng vẻ thanh lịch của nàng trong bộ váy áo mùa xuân lịch bằng dạ xanh đậm, với chiếc mũ xinh xắn tô điểm cho mái tóc mượt mà như lông hắc điểu thử của nàng.
Khi người hầu cúi chào cung kính mở cửa, bá tước tiểu thư đứng vỉa hè cười bỉ bai, nụ cười khó chịu và méo mó. vào tới cửa, công tước phu nhân và Xtefchia bất giác cùng ngoái lại. Dáng hình đầy thách thức của bá tước tiểu thư, ánh mắt ác độc dữ dội và vẻ nhăn nhó của đôi môi khiến cho ả trở nên đáng sợ. Lúc này đây, ả là thân cao nhất của hằn thù.
Nỗi khổ tâm chợt ào đến khiến cho Xtefchia thấy lòng đau như cắt. Công tước phu nhân bật ra:
- Imbécile!
Rồi bà ra sức vỗ về xúc động.
Công tước phu nhân Kryxtyna lại thể nỗi thất tình của mình theo cách khác. Bà rời bỏ hoàn toàn đời sống giao tiếp, chỉ cố tìm cách kín đáo nhìn mặt. Bà gặp nàng lần tại buổi hòa nhạc của Hội khuyến nhạc, lần khác trong khi dạo ở công viên Oazienki, và bà liền hiểu ra ngay. “ dễ hiểu tại sao ấy khiến chàng mê mẩn” bà chua chát tự nhủ.
Và mãi lâu sau, đứng trước gương, bà cố so sánh sắc đẹp đầy khêu gợi của mình với dáng vẻ kiều diễm của trẻ được chọn làm vợ chưa cưới của đại công tử, và thừa nhận thất bại của bà.
Ngắm gần chân dung của Xtefchia, nghiên cứu kỹ vẻ mặt nàng, sâu thẳm của đôi mắt, công tước phu nhân Kryxta tới kết luận dứt khoát: “Đó phải là người làm dáng khôn ranh, mà đó chính là tâm hồn trinh nữ tuyệt diệu. ấy chàng Valđemar chứ phải đại công tử của điền trang Guenbôvitre”. Tự nhủ như thế, bà thôi thù ghét Xtefchia nữa.
Nỗi oán hận đối với Mikhôrôvxki bùng lên trong lòng công tước phu nhân với sức mạnh bi thảm, bà cố nén nó , hiểu rằng mối tình tuyệt đẹp nguội tàn dần từ mấy năm nay đến lúc phải kết thúc. Những hi vọng xưa kia về việc lấy đại công tử mau chóng tan . Công tước phu nhân đủ thông minh để hề có ảo tưởng, nhưng bà thà giữ nguyên trạng là người phụ nữ li dị chồng để khỏi thay đổi mối quan hệ với Valđemar còn hơn là chịu làm vợ kẻ khác. Công tước phu nhân viết cho Valđemar những bức thư tuyệt vọng, trong bức thư gửi chàng, bà đề nghị chàng tới thăm bà. Đại công tử ngần ngại, bởi mặc dầu thế nào, chàng vẫn hết sức tôn trọng nhân cách của công tước phu nhân. Trong ý nghĩ của chàng, bà đứng cao hơn vô chừng so với tử tước phu nhân Xilva và những đốm lửa tình tắt khác của dĩ vãng. Cuộc viếng thăm công tước phu nhân Kryxta của chàng kéo dài. Đại công tử đối xử với bà với vẻ lịch duyệt trang trọng, đồng thời chàng cũng phác họa lên bằng những đường nét tế nhị nhất quyết của chàng. Công tước phu nhân kinh hoàng nhận ra rằng Mikhôrôvxki cắt đứt hẳn những sợi tơ nối cuối cùng. Chan chứa lệ buồn, song bà vẫn khéo léo thuận theo tình thế bắt buộc. Đại công tử thích những cảnh lâm ly và phu nhân tránh cho chàng điều ấy.
Họ chia tay nhau như những người hiểu biết, thân thiện và lịch thiệp, lời đả động đến những gì qua, ước vọng cho tương lai. Xiết chặt tay đại công tử công tước phu nhân chỉ ngắn gọn:
- Ông bỏ những ván bài , để bắt đầu... cuộc chơi lớn. Chắc chắn ông thắng! Còn tôi, tôi muốn thuộc về những người có tính cách... may mắn nhất, những kẻ mà việc chuyển từ ánh hào quang rực rỡ vào làn sương mờ cũng gây nên ấn tượng gì quá đáng.
Đại công tử hôn tay bà.
- Xin phu nhân chớ ghen với đất sét khi người ta lấy nó nặn thành búp bê.
Rời nhà công tước phu nhân Kryxta, công tử Mikhôrôvxki thẳng tới chỗ vợ chưa cưới. Xtefchia biết tin chuyến viếng thăm ấy của chàng, bởi Valđemar thổ lộ cho nàng những mối quan hệ xưa kia của thời kỳ độc thân. Nàng dành cho công tước phu nhân Kryxka mối thiện cảm và chút đồng cảm.
Khi tin công tước phu nhân sang Tây Ban Nha loang ra các phòng khách, những kẻ chuộng ấn tượng mạnh tài nào tha thứ nổi cho bà việc bà nhẫn nhục như thế. Phu nhân khiến cho các tiểu thư thất vọng đau đớn hơn cả, khi đóng hẳn cánh cửa nơi họ trông chờ những chuyện đàm tiếu giật gân.

Chương 18


buổi tối, chiếc xe ngựa của đại công tử lăn bánh đến trước tòa nhà của rạp Opéra giữa những cổ xe khác. Bước xuống xe là công tước phu nhân Podhorexki, cụ Machây, Xtefchia và tiểu thư Rita. Đại công tử cùng Tretska đến từ trước. Quấn mình trong chiếc áo choàng trắng, khuôn mặt Xtefchia chỉ hé lộ chút ít sau tấm màn voan che mặt.
Khi họ bước vào lô (*) dành riêng cho đại công tử, trong phòng vẫn còn tối mờ mờ. Chỉ chốc nữa thôi màn được kéo lên. Xtefchia ngồi giữa công tước phu nhân và tiểu thư Rita, sau lưng họ là cụ Machây, đại công tử và Tretska. Dàn nhạc vừa kết thúc bản Uvécuya.
im lặng trong phòng khán giả mờ tối bị xua tan bởi tiếng váy áo phụ nữ sột soạt và tiếng chuyện trò thào.Màn được kéo lên. Người ta diễn vở nhạc kịch Ba Lan Nữ bá tước.
Tim Xtefchia đập mạnh, hơi bất an. Trong bóng tối mờ mờ nàng nhìn thấy tiểu thư Barxka ngồi trước mặt bên cạnh cha và bà bạn. Sau lưng bá tước tiều thư là công tước Zanhexki. Các lô dành riêng đều đông chật giới quý tộc. đây chỉ là tình cờ ngẫu nhiên hay Valdemar cố tình chọn buổi diễn hôm nay? Xtefchia đoán rằng chàng cố ý, bởi Valdemar hết sức chú ya quan sát nàng khi nàng thay xong quần áo, từ phòng riêng ra để tới nhà hát. Nàng mặc chiếc váy dài bằng voan trắng có dải vàng xinh xắn. Tóc nàng bịt dải băng vàng. ngực là bó hoa đồng thảo với cỏ bạc, ngoài ra hề có thứ nữ trang nào khác.
Valdemar ngắm nàng và mỉm cười sung sướng, nàng tuyệt vời. Chàng trao cho nàng vòng hoa lan, tự tay khóac áo choàng cho nàng, rồi đội mũ. Chắc chắn chàng biết trước giới quý tộc tụ tập đông đủ tại nhà hát, thế là hay hay dở nhỉ? Xtefchia thấy phân vân. Nàng lắng nghe tiếng hát của nhân vật Bronhia và ngắm những nghệ sĩ biểu diễn trong trạng thái gần như mơ màng.
Valdemar nhận ra điều đó. Chàng cúi xuống thầm:
- Em lo lắng . có thể được biết nguyên do chăng?...
Nàng ngửa đầu đáp khẻ:
- Ông nhìn kìa, các lô đều đông chật ...
- thấy rồi, giới quý tộc ngồi kín chỗ. Nhưng chuyện đó can hệ gì tới chúng ta?
Xtefchia nhìn xuống.
- Điều đó khiến em khó chịu ư?
- Vâng,- nàng đáp thành , thể che giấu chàng điều gì.
Valdemar cầm lấy tay nàng.
- Em lo ngại điều gì? cố tình để họ nhìn thấy em cùng . Em lúc nào cũng cố tránh. nên thế ! Hai tháng nữa là đám cưới của chúng mình rồi. Mọi người phải được trông thấy em thường xuyên hơn. Em kiều diễm quá, hãy để người ta ngưỡng mộ em. Về phương diện ấy ghen đâu.
Xtefchia mỉm cười.
- Ta hãy chú ý xem vở diễn hơn. Ông nhìn kìa: nữ bá tước ngắm nghía bộ trang phục của nữ thần Dina.
- Nữ thần cũng chẳng xinh đẹp bằng em.
- Nhưng họ diễn mới hay làm sao! Giọng hát tuyệt vời biết bao! Nàng tuyệt vời tao nhã, đúng ?
- Nghệ sĩ tái tạo rất thành công hình mẫu, điển hình của giới quý tộc đầu thế kỷ. Nhưng kìa, tiểu thư có thấy , họ tiến gần tới đích.
- Ai cơ?
Valdemar nhíu mày, chúm môi.
- Khẽ nào! Đôi uyên ương ngồi ngay sát cạnh ta đó thôi! - Chàng khẽ thầm vào tai nàng.
Hàng ria chàng mơn trớn thái dương Xtefchia. Nàng rùng mình, thấy mạch máu như bốc lửa, sắc hồng lan khắp mặt nàng, cổ nàng, đến tận chỗ cài chùm hoa đồng thảo. Valdemar đưa mắt ôm ấp những quầng đỏ lan toả kín đáo nhưng ràng ấy. Những cánh hoa nhung như sáng bừng rạng rỡ hơn nền mịn màu hồng. Cánh mũi chàng phập phồng run rẩy, mắt sáng như bốc lửa , những thoáng bóng đen say đắm, thoảng lướt ngang qua mặt chàng, đôi môi chàng bậm lại như quá khao khát. Chàng say sưa hít thở mùi nước hoa tinh tế phải cố lắm mới ngửi thấy, thứ nước hoa mà chính chàng chọn riêng cho nàng, chàng giày vò trong bàn tay nóng hổi chiếc quạt của Xtefchia . Như thể cơn điên nào đó hành hạ chàng. Chàng nhìn thấy những lọn tóc vàng sẫm rủ quanh chiếc gáy xinh đẹp, chàng thấy lồng ngực phập phồng gấp gáp, thấy gần gũi với chàng gây cho nàng ấn tượng đầy gợi hứng . Chàng ngắm say đắm nước da hồng hào và thào qua hàm răng nghiến chặt:
- Ngọn lửa đầy hứa hẹn !
Xtefchia chàng đỏ mặt hơn.
- Niềm lạc thú của !
Đúng lúc ấy màn hạ.
Valdemar chợt tỉnh. Hấp háy mắt vì những ngọn đèn chợt bừng sáng. Xtefchia nhìn Rita và Tretska, nàng để ý thấy họ cũng xao động trong tình cảm nào đó.
Những tiếng vỗ tay và những lời tán thưởng dội lên. Nữ nghệ sĩ đón những biểu ngưỡng mộ, duyên dáng cúi chào.
Đột nhiên nhà hát ồn ào hẳn lên . Cử tọa đứng khỏi ghế. Trong các lô loang loáng những áo frắc màu đen của cánh đàn ông ra vào. Dàn nhạc lại bắt đầu chơi.
- Con ở dưới vô vàn ánh mắt đấy - công tước phu nhân bảo Xtefchia.
Thiếu nữ bối rối, nàng cầm vội bó lan đặt ở lan can hàng lô áp vào môi. Valdemar cúi xuống bảo nàng .
- Em duy nhất của , họ nhìn em đấy. Hãy can đảm lên.
Xtefchia mỉm cười với chàng , nàng chợt cảm thấy nghị lực dâng trào.
- Được rồi, em can đảm.
- Em vàng ngọc của !
- Ông bà hãy nhìn hàng ghế thứ hai kia kìa, - Tiểu thư Rita thào, - có người quen phải, chàng trai trẻ xinh xắn cài hoa ở ve áo ấy.
Xtefchia và Valdemar nhìn về hướng nàng trỏ, Xtefchia đột ngột lùi lại.
- Pronnhixki ! - Valdemar thốt lên.
- Đâu ? Đâu? - Tretska nhô đầu ra hỏi.
Tiểu thư Rita đưa mắt chỉ cho ta.
- Tôi nhận ra ta ngay. Nhưng ta chưa nhìn thấy chúng ta mà chĩa ống nhòm xem xét các hàng ghế thấp. Tôi hình dung ra vẻ mặt của ta nếu như ...
- Y cảm giác như nhà hát đổ sập xuống đầu. Une belle chance ! ( may mắn tốt đẹp) ! Tretska thêm.
- Xin các vị hãy để cho ông ta yên, - Xtefchia .
Tiểu thư Rita vừa lên tiếng vừa nhấn nhấn giữa hai hàm răng nhành dương xỉ trong bó hoa.
- chàng tội nghiệp chắc co dúm người lại khi thấy sếp cũ , nhất là khi có chuyện cực kỳ hay với người ấy.
Valdemar nhún vai.
- Tiểu thư Xtefchia phải: các vị hãy để yên cho ông ta với những ấn tượng riêng tư. Chắc chắn chúng chẳng lấy gì làm d-ẽ chịu cho lắm.
Chiếc ống nhòm của Prontnhixki sau khi dõi khắp khu vực thấp của nhà hát bây giờ dừng lại ở lô của đại công tử.
Gã trai đỏm dáng run lên, buông ống nhòm ra khỏi mắt, gã nhìn mà tin ở mắt mình, mặt đỏ bừng lên như vừa bị nhận cái tát nên thân. Xtefchia ! ràng là Xtefchia ! Giữa giới quý tộc mà gã quen biết, ngay sau lưng nàng lại chính là đại công tử.
Đến tận lúc này Pronnhixki mới chú ý là nhiều người cũng nhìn vào lô ấy, tai gã nghe những tiếng xì xào. Bất giác gã hỏi người ngồi bên cạnh, chàng trai trẻ nào đó:
- Xin lỗi ông, nhưng ... ai thế nhỉ?
- Ông biết sao? Đó là vợ chưa cưới của đại công tử Mikhoroxki. Họ vừa hứa hôn trong vũ hội hóa trang. Truyệt vời, đúng ?
Pronnhixki đứng như trời trồng. Vậy ra những lời đồn đại đúng? Suốt thời gian dài gã tin những lời đồn ấy. Gã cũng hay thư từ cho cha và hề hay biết những gì xảy ra ở trang Rutraievo. Gã bàng hoàng kinh ngạc và thảnh thốt đến độ suốt hồi lâu cứ đứng trân ra đấy. Tretska chú ý theo dõi mọi cử chỉ của gã, bắt đầu khẽ bật cười.
Đúng lúc ấy Pronnhixki bắt gặp ánh mắt của đại công tử. Gã tỉnh lại. Gã vớ ngay lấy mũ, mặt đỏ bừng bừng ra khỏi chỗ ngồi.
Đến lối giữa rạp đối diện với lô, gã liền cúi khom cả người xuống chào hết sức lịch . Mọi người trong lô đều gật đầu chào đáp lễ lịch thiệp, nhưng nét cười, như thể đáp lễ kẻ mà họ hề muốn có mối quan hệ chút nào. Riêng Trstska có vẻ măt rất hề. Người nóng bừng ; Pronnhixki định đứng lại, nhưng rồi gã vội bước ra, đầu cổ ngẩng cao.
Trong lô ai nhắc tới gã nữa.
......
Trong lần nghỉ giải lao thứ hai, Valdemar cùng Tretska hút thuốc. Trong phòng hút thuốc có mặt cả bá tước Barxki. Ông ta cắm cúi hút, trò chuyện với ai. Brokhovich hơi có ý châm chích. Chàng thuật lại ấn tượng của hàng ghế thứ nhất và hết lời ca ngợi nữ diễn viên chính trong vai Nữ bá tước.
- Thế ông thích vai Bronhia ư? - Nam tước Veyher hỏi.
- Bronhia ? Hừm ! vai Bronhia diễn hơi thô, hơi cứng quá, cũng có thể đó là do khác nhau về phục trang , những thứ trang phục cứng đờ bên cạnh bộ quần áo mỏng như tơ nhện của Diana gây hiệu quả có lợi cho vao Bronhia.
- Vai ấy hay chủ yếu là diễn viên bên cạnh duyên dáng của Nữ bá tước ,- Valdemar . - nữ nghệ sĩ giỏi và sàn diễn, là bà lớn. Ngay cả trong thứ quần áo bằng voan kia, vai Bronhia cũng thể đạt tới mục tiêu. Đây là khác nhau bề thứ bậc.
ngả người dựa vào ghế bành với điếu xì gà trong miệng, bá tước Barxki nhìn đại công tử vẻ khiếm nhã.
- Kìa ! Ông cũng biết phân biệt thứ bậc đẳng cấp sao? - Ông ta thốt lên cách bỉ báng.
- Có chứ !- Valdemar lạnh lùng đáp .
- Voyons ! ( Xem kìa ) là điều mới lạ ! Tôi ngờ ông lại có thể có cái phản đề như thế.
Đại công tử ngả người xuống thế trong tư thế thoải mái. Mắt chàng dán chặt vào bộ mặt bóng nhẫy của bá tước, chàng hỏi như bắt buộc.
- Thế còn chính đề của tôi, có thể biết nó ra sao ?
- Lời của ông là phản đề cho hành động vậy, - Bá tước cọc cằn đáp.
Valdemar vẫn bình tĩnh, nhưng lạnh lùng:
- Xin lỗi! Bá tước định gì qua câu ấy? Tôi về chênh lệch thứ bậc giữa các nghệ sĩ hề đá động đến vai diễn mà họ đóng.
Mặt bá tước mỗi lúc càng bạnh ra.
- Tôi ngược lại, khi về thứ bậc, tôi nghĩ tới đẳng cấp của nữ bá tước kia. Bronhia chỉ là tiểu quý tộc vớ vẩn, ắt hẳn phải gây khó chịu trước nữ đại quý tốc, đó là quy luật tự nhiên. Tôi ngạc nhiên khi thấy ông vẫn chưa đánh mất khả năng cảm nhận những khác biệt ấy, những khác biệt nhỡn tiền đến thế. Tôi nhắc lại , lời của ông là phản đề cho những hanh vi của ông, mà điều đó chứng tỏ thoái hóa của đạo đức!
phê phán ràng, câu về tiểu quý tộc đề cặp đến Xtefchia hết sức hiển nhiên. Valdemar phẫn nộ đứng phắt dậy. Vài người đàn ông, Brokhovich và Tretska bước lại gần. chuyện bê bối sắp nổ ra.
- Thôi , ngài bá tước! - Đại công tử rít lên. - Chính đề của tôi là và đạo đức của tôi đứng cao hơn hẳn mọi thứ quy luật tự nhiên hiểu theo cách của ngài. Khả năng cảm nhận của tôi được mài giũa nhọn sác, đầy cảnh giác, và chính điều đó càng giúp tôi phân biệt hơn những cánh chim ưng cao thượng với những con công đại quý tộc tầm thường, chỉ biết phô đẳng cắp ở sắc lông sặc sở! Chủng tộc là đặc ân hề gắn liền với bất cứ đẳng cấp nào, nó phải được thể ở những chiếc lông sặc sở mà ở dòng máu cao thượng, và cũng đập ngay vào mắt người ta. Hơn nữa, nó luôn di kèm với tế nhị, mà đặc tính này phải bao giờ cũng có trong những kẻ muốn trèo lên cao về dòng tộc bằng mọi cách, trong tưởng tưởng hão huyền của mình. Nếu tôi xúc phạm tới ngài bá tước, địa chỉ của tôi ngài biết quá !
Đại công tử cúi chào với vẻ hơi thách thức rồi bước ra khỏi phòng hút thuốc.
- Chàng nện gã mới ghê chứ ! - Brokhovich thào.
- Quyết đấu chăng? Tretska ngạc nhiên nhướn mày. Brokhovick kéo bá tước ra hanh lang.
- To chuyện dấy! - Chàng , hai tay xoa vào nhau. - Ông nghĩ rằng lão Barxki tranh thủ những lời đại công tử vừa ư? Đó quả thực là cuộc thách đấu. nhưng Barxki đâu có xứng là địch thủ với đại công tử! Dù bằng súng hay bằng gươm cũng chỉ có kết quả duy nhất mà thôi. Đại công tử xuyên thủng cái bộ dạng trang trọng đầy tự hào của lão ta, khiến lão ta phải kêu xèo xèo như con gà tây dàn quay. Lão được bài học nhớ đời! Những con công quý tộc! Ông hiểu chứ? về Melanhia đấy. là so sánh tuyệt vời! Giá như tôi có được khả năng ăn của đại công tử cùng ánh vinh quang của ấy trong nghề bắn súng và đánh kiếm, tôi dám tham dự vài cuộc đấu sống chết hàng tuần lắm!
Brokhovich vừa vừa hoa chân múa tay làm điệu bộ.
- Thế nếu Barxki phái người trung gian tới? - Tretska lo lắng.
- bọn chúng được biết thế nào là hàm răng của đại công tử! Nhưng Barxki chẳng dám phái người tới đâu. Đại công tử để cho lão toàn quyền hành động, bởi ấy coi thường địch thủ như lão ta. Còn Barxki buộc phải tính toán . Chúng ta có thể hoàn toàn yên tâm ! Ta thôi; chuông reo rồi đấy!
Tretska đột nhiên ngừng lại.
- Thế còn Zanhexki? - Bá tước thốt lên, vẻ bí mật. Brokhovich phá lên cười.
- Zanhexki bao giờ dám thách đấu với đại công tử , là con búp bê bằng bông, cồn dán và sặc mùi nước hoa. Vả lại khi xảy ra chuyện này, có mặt ở đấy, mà Barxki hẳn giấu chiếc kẹo được đại công tử tặng chứ chẳng dám đem ra khoe đâu. Hơn nữa Zanhexki cũng chưa phải là chồng chưa cưới chính thức của con lão, để có thể thấy nhục vì lão già? Sao thế? Ta vào chỗ thôi chứ?
Valdemar bước vào lô hoàn toàn bình tĩnh, riêng mặt chàng vẫn còn hơi tái. Chàng lặng lẽ ngồi xuống sau lưng Xtefchia. Nàng nhận ra ngay thay đổi ở chàng.
- Ông làm sao thế? - Nàng hỏi.
- sao, em duy nhất của , có điều ở đây nóng quá, - chàng mỉm cười đáp.
Đèn nhà hát mờ , màn kéo lên, phù hợp với những thanh êm dịu của bản Polonez của Monhiusko (1). Từ các nhạc cụ , như được cháp những đôi cánh bằng voan trong suốt, những nốt nhạc trong vắt, tinh tế, đầy tình cảm, rung động xạc xào cảm giác tinh khôi tuyệt vời nào đó cất cánh bay lên. Ấn tượng toàn diện và mạnh mẽ. Im lặng bao trùm những lô và các hàng ghế. Những khu vực bên đường như say ngủ. Giai điệu tuôn chảy với sức mạnh sao kìm giữ nổi, chinh phục và kích thích lòng người bởi vẻ duyên dáng khác vời.
Hơi thở an bình và say đắm toát ra từ những thanh ấy, dường như có thể cảm nhận được ràng.
- Tuyệt vời! - Valdemar thầm thốt lên, ấp hai bàn tay người vợ chưa cưới vào trong lòng bàn tay mình.
Xtefchia, vốn là người rất nhạy cảm, chợt diễn ra điều gì đó khác thường. Những dây thần kinh của nàng như rung động, run rẩy, những tình cảm ngọt ngào lan tỏa từ trái tim hòa cùng những xúc động rạo rực nảy sinh từ vuốt ve âu yếm của Valdemar. Những niềm mơ ước sao nắm bắt nổi đưa nàng bay vào khoảng gian giữa muôn ngàn tinh tú. nhạc với sức mạnh toàn năng làm tuôn chảy những niềm đắm say ngọt ngào.
Công tước phu nhân và cụ Machây lắng nghe, trầm tư suy ngẫm. Tretska ngồi khom lưng, cầm bàn tay tiểu thư Rita, chốc chốc lại đưa lên môi hôn. Nàng cưỡng lại. Ngồi bất động, mặt tái nhợt, mắt nàng nhấp nhánh những đốm lửa xao xuyến, đôi môi hơi trễ xuống, biểu lộ phó mặc ràng.
Valdemar thoáng nghe tiếng thào rất khẽ:
- Có phải thế ? Có phải thế ? ....
Tretska thầm hỏi.
- Cũng đành ... - Nàng khẽ đáp .
Tretska hôn tay nàng.
và bản Polonez vẫn vang ngân trong phòng khán giả mờ tối, đánh thức những niềm khao khát , thổi bùng những nỗi đắm say, cấp thêm cho tâm hồn con người lòng nhạn hậu, khiến những đôi mắt lonh lanh, ánh sáng tình cảm, đôi khi là những giọt lệ nghẹn ngào.
Bản nhạc tuôn chảy đầy hùng tráng! Nó cuốn mọi người theo những làn sóng mạnh mẽ của mình như những người nô lệ. Nó tước bỏ mọi khí giới, làm dịu lòng người, khiến nảy sinh muôn ngàn điều mơ ước ...
Rồi im lặng đột ngột! Thanh cuối cùng bay vút lên từ dàn nhạc, để lại im lặng câm dặc.
Dường như sau khi những thiên sứ đập cánh phần phật vun vút bay lên, người ta rơi vào trạng thái sững sờ ngưỡng mộ.
Rồi sau đó, tít cao, thoảng như thanh khẽ khàng đầu tiên của sấm, vang lên tiếng vỗ tay rụt rè. Tín hiệu báo thức! Và thế là cả nhà hát gầm lên . Nhiệt tình, sôi nổi. Mọi tình cảm, mọi ấn tượng đều dồn vào những tiếng vỗ tay. Những cảm giác được kích động tìm thấy lối thoáng trong tiếng hoan hô như sấm dậy.
Chú thích:

* - Lô : Tiếng Pháp ( loge) : hàng ghế thượng hạng trong rạp hát hay nhà hát lớn.
1- Xtanhixoap Monhiusko ( 1819 - 1872) nhà soạn nhạc Ba Lan, tác giả của nền nhạc kịch dân tộc.