Chương 27


Những hội săn, những trò vui, những cuộc thi ngựa kéo dài mười ngày ròng rã. Kết thúc mùa vui ở Guenbôvitre là vũ hội trang phục từ lâu được nêu trong chương trình. Phòng vũ hội màu trắng trong lâu đài, với những hàng cột cẩm thạch quấn dây thường xuân chìm ngập trong ánh điện, trong ánh phản chiếu long lanh của những chiếc đèn chùm pha lê, trong những hoa cùng lá. Trong phòng có đông đủ giới quí tộc trong vùng và rất nhiều người ở nơi khác đến. Những bộ phụ trang đắt tiền và đặc sắc. Bá tước phu nhân Vizembergôva nổi bật hẳn lên với bộ phục trang tượng trưng giông tố. Làn vải màu ngọc lam tuyệt diệu của chiếc váy dài nặng thướt tha, điểm xuyết thêm những cụm voan giả các màu mây dồn tụ: vàng đục, tím sẫm, xanh lơ và xám trắng - tất thảy hợp nhau thành tổng thể rất hài hòa. những mảnh voan ấy vàng óng những ánh chớp dích dắc làm bằng lá vàng được khâu đính với lượt voan bằng những mẩu vải rắc những vụn kim cương óng ánh. sợi dây chuyền gồm những viên kim cương lớn quàng quanh cổ bà. Những con rắn vàng đính ngọc quý quấn quanh đôi tay bà. Từ những tay áo ngắn xõa dài những chùm cỏ tốt tươi, nhàng đến nỗi mỗi cử động của tay đều khiến chúng chao đưa uốn lượn mãi, như bị gió lốc đẩy xô. Mái tóc đen dày nặng của bá tước buông xõa, đầu chồng chất những đám mây voan màu tím với ánh chớp vàng xuyên qua, mang viên kim cương đỉnh. Tay phu nhân cầm chiếc quạt ghép bằng vàng lá đính kim cương và chiếc gậy bằng vàng có tia chớp kim cương dích dắc. Bộ trang phục nom nghệ thuật và khác thường, rất hợp với sắc đẹp cổ điển nhưng đáng sợ của bá tước phu nhân. Những túm cỏ tả tơi giả làm gió và những ánh chớp đột ngột của kim cương khiến phục trang nom hấp dẫn. Bá tước tiểu thư Melanhia ăn mặc giả người phụ nữ Izraen giàu có, nom cũng rất xinh trong chiếc váy bằng vải lam vàng, với khăn trùm đầu trắng tinh và chiếc vương miện cao có đính ngọc, tất thảy tạo nên tổng thể hoàn hảo, hợp với vẻ đẹp phương đông của . Tiểu thư Rita đóng giả Kataryna Hôuớt, Luxia thành bán hoa người Italia. Xtefchia trong bộ y phục của vị phu nhân thời Đốc chính, với chiếc váy dài lướt thướt bằng len , dải khăn lụa, chiếc mũ đen cắm lông đà điểu. Tóc nàng được chải rất trang nhã, chảy tuôn làn sóng bồng bềnh những vòng tóc xuống lưng nàng. Cổ nàng đeo chuỗi ngọc trai khá quý. Trong bộ phục trang ấy, với chiếc quạt bằng lông đà điểu đen, với bó hoa trà màu hồng cài ngực và trong tóc, nom nàng trang nghiêm hơn thường ngày, nhưng càng xinh đẹp và cao nhã hơn, khiến nhiều đôi mắt đàn ông hướng theo nàng hơn theo Do Thái tuyệt vời kia. Valđemar và phần lớn đàn ông đều giả trang.
Vũ hội tưng bừng. Hai dàn nhạc thay nhau chơi liên tục. Phong cách của vũ hội này khác vũ hội dịp triển lãm: có phòng nhảy tuyệt diệu hơn, số người chọn lọc hơn, quần áo phong phú hơn và khí tinh thần khác hẳn buổi vũ hội công cộng. Nơi đây, đại công tử vừa là chủ nhà vừa là chủ nhân của hội vui.
Trong đội hình của điệu mazur, Brôkhơvich dẫn Melanhia và Xtefchia chạy đến trước mặt công tử Mikhôrôvxki.
- Ánh đèn điện và ánh lửa au naturel!(Tiếng Pháp: Tự nhiên.)?- ta kêu lên.
- Tôi chọn lửa. Chán ánh điện lắm rồi. - Valđemar đáp.
Brôkhơvich liền trao Xtefchia cho chàng.
Bá tước tiểu thư nở nụ cười khó chịu, giễu cợt.
- Les extreemes se touchent! (Tiếng Pháp: Các đối cực thường hấp dẫn nhau.) - thốt lên mỉa mai.
Đại công tử nhảy điệu mazur theo phong thái cổ điển, duyên dáng và trẻ trung. Xtefchia rất uyển chuyển - họ là đôi nhảy chưa từng thấy. Vừa nhảy chàng vừa nhìn thẳng vào mắt nàng. Nàng nhìn xuống. Những vòng quay, chàng ghì nàng rất chặt, nhưng đắm đuối. Cách nhảy của chàng tuy khéo léo và sinh động đến táo tợn, nhưng nom hơi cứng nhắc, khiến chàng thêm phần đặc biệt. Vẻ mặt chàng gần như nghiêm trang, còn Xtefchia - mặc dù có những ánh rạng đông trong mắt - nhưng vẫn trầm tư. Hai người đều có những động tác rất tao nhã, khiến người ta phải thán phục.
- Cette fille a l air d une princesse! (Tiếng Pháp: tiểu thư kia có dáng điệu công chúa !) - Bá tước tiểu thư Melanhia nhấm nhẳng giữa hai hàm răng.
Nhưng Brôkhơvich nghe thấy.
- Vâng, tôi muốn viết dòng này dưới đôi bạn nhảy kia: L état c est moi (Tiếng Pháp: Quốc gia là tôi.) - chàng nhiệt thành thốt lên.
Bá tước tiểu thư ném cho chàng ánh mắt thách thức.
Cụ Machây đứng bên, giữa hàng cột. Mắt cụ chăm chú theo dõi những người nhảy múa, nhưng có vẻ dễ chịu. Ngược lại, hàng lông mày của cụ nom dữ dội, ánh mắt u uẩn. Cụ vẫn nhìn thấy đứa cháu trai nhảy kia nhưng sao khác thế, điệu mazur với người thiếu nữ này dường như chế ngự cháu trai cụ. Vốn là người thích nhảy mấy, sao lúc này nó lại nhảy say sưa đến thế, nhìn Xtefchia đăm đăm, còn thấy gì hơn. Hay là, con bé Xtefchia này?... Cụ Machây chợt lo ngại. Hôm nay con bé mới lạ lùng làm sao! Vị phu nhân thời Đốc chính kia, duyên dáng đưa quạt che miệng, trang trọng tao nhã lướt trong phòng hệt như nàng công chúa. Cụ Machây dường như nhận ra nổi Xtefchia của ngày thường, trong chiếc váy khiêm nhường giản dị, vui vẻ, có khi đùa nghịch như trẻ thơ, có khi lại trầm tư luyến nhớ. Điều gì khiến hôm nay trở nên nghiêm trang đến thế?... Bao giờ cũng vẫn nhanh nhẹn, nhàng như làn gió, bao giờ cũng tế nhị, đầy duyên dáng và hấp dẫn. Nhưng vẻ trang trọng kia, tao nhã mà đường bệ toát ra từ hôm nay kia - khiến cụ choáng váng. Nhìn nhảy múa rời mắt cụ vừa nhớ lại những giây phút thấp thoáng trong sương mờ của bao tháng năm qua, rồi nhắm mắt lại, lắng nghe tiếng tim đập dữ dội bởi những hồi ức vừa được đánh thức, và đột ngột từ ngực cụ chợt bật lên tiếng rên rỉ già nua:
- Chính nàng... đúng là nàng... Sao lại giống đến thế?... Sao lại thế?...
Rồi lát sau, cụ lại thốt lên, gần như hoảng hốt:
- Cả tên, cả sắc đẹp, cả tuổi, cả hấp dẫn - tất cả đều y hệt như nàng ngày ấy... Trời ơi!...
Cụ già đứng lặng, dõi theo bóng hồng thấp thoáng, càng ngày càng phát thêm ra những nét giống mới mà trong lòng đau như cứa.
- Cũng tính cách ấy, cũng cung cách ấy... cũng những cử chỉ và giọng ấy... Phải chăng chính nàng tái sinh?...
Toàn thân cụ run rẩy.
- Còn định mệnh, phải chăng cũng nguyên như cũ?... Định mệnh của gia đình ta... Lạy Chúa, xin người hãy thương con!...
Cụ Machây bàng hoàng quá đỗi, cụ tránh nhìn cháu trai, tránh cả ánh mắt chàng.
...
Buổi tối cuối cùng, trong phòng ăn tụ tập nhóm người ít ỏi hơn, và tình cờ sao - toàn những người đáng mến nhất. Gia đình bá tước Barxki cùng vài người nữa thuộc loại ấy ra . khí mát mẻ, khác hẳn trước. Bá tước tiểu thư ra thắng lợi. được tặng bó hoa rất đẹp, dàn nhạc cũng tấu lên bản nhạc tuyệt vời như dành cho những người khác, đưa là cỗ xe tuyệt hảo với bốn con ngựa xám giống Ả Rập, nhưng bá tước tiểu thư mang vẻ mặt hầm hầm. thất vọng. trở thành vị hôn thê của đại công tử và cũng còn hy vọng nào hết. Bá tước tiểu thư vô cùng hậm hực khi nghĩ rằng thất bại này hẳn do kẻ nào đó gây ra.
Bá tước Barxki ra u ám như đám mây đen. Mơ ước được làm nhạc phụ tại Guenbôvitre chạy trốn ông, ông còn tin là dành được nó nữa. Ông thầm trách con , trách quan tâm tới cha và vinh quang của dòng họ, ông nghĩ rằng lòng tự ái của cũng bị tổn thương, thậm chí còn nhiều hơn ông. Bá tước nheo mắt ngắm vẻ đẹp tuyệt vời của con , thêu dệt hình ảnh ấy nền tài sản khổng lồ và chiếc vương miện tước công nền vàng. Ông thảng thốt tự hỏi: "Chẳng lẽ tất thảy những thứ ấy hề có tác dụng gì đến đại công tử sao? là thằng ngốc!" Và mỗi lần hình ảnh duyên dáng, tế nhị của Xtefchia lướt qua trước mắt nhà quí tộc đầy tự hào này, ông lại xiết chặt nắm tay.
Tâm trạng chua chát của hai cha con bá tước hình như cũng tác động đến cả cỗ xe. Nhưng bốn con ngựa Ả Rập vẫn phi nước kiệu nhanh về phía ga xe lửa, xa dần điền trang Guenbôvitre khó chịu kia, cái điền trang giống như giấc mộng vàng của bá tước tiểu thư khuất dạng trong sương mờ.
Trong toà lâu đài người ta chẳng buồn, nhưng khí cũng khác. Mọi người đều như chìm đắm trong nỗi yên tĩnh ưu tư sau mấy ngày ồn ã. Họ dạo bước những lối của khu vườn mùa đông, ghé thăm hầm rượu, ghé nhà trồng dứa và xuống thăm thung lũng hoa hồng xinh tươi. Ai cũng thầm tiếc khi nghĩ rằng ngày mai họ phải rời xa tòa lâu đài kỳ diệu này. ít người khẽ buông tiếng thở dài, ít đôi mắt thầm dõi tìm cái điều từng là trục chính của những ngày hội vừa qua, là điểm chính yếu của tòa lâu đài.
Xtefchia thở dài, cũng đưa mắt dõi theo Valđemar, nàng chỉ trầm ngâm lặng lẽ. Nàng cảm thấy những tình cảm phân vân kỳ lạ: nàng muốn rời bỏ nơi đây mà sao thể, nàng muốn trốn chạy - sao có gì kéo nàng lại, nàng muốn chống cự sao có gì thầm lên tiếng bảo nàng: "Muộn mất rồi!" Lòng nàng nặng nề như thể tòa lâu đài khổng lồ này đè nặng lên người nàng. xa hoa, vẻ tuyệt diệu lại bắt đầu khiến nàng bật lên nức nở. Những thứ tình cảm khác nhau dày vò nàng, thiêu đốt như lửa cháy.

Chương 28


Vài ngày sau, khách khứa rời Guenbôvitre. Công tước phu nhân Pođhorexka ra trước cùng con trai, con dâu và tiểu thư Rita.
Trang Guenbôvitre như đượm buồn, hình như những ngày đầu tháng mười khiến nó mang sắc thái ấy. Gia nhân có vẻ mặt buồn chán, những người hầu phòng như ngái ngủ lê chân. Dẫu trước mắt, họ được nghỉ ngơi cách xứng đáng, họ vẫn tiếc những ngày đầu tuyệt vời vừa qua.
Quản gia Oxtrôgienxki và hai thực tập sinh bước xuống từ dãy bao lơn chợt gặp đại công tử bước lên. Chàng trầm ngâm từ nhà ấm bước ra, tay mang bó hồng vàng tươi rói. Họ lễ phép dẹp đường, chàng nhìn họ mỉm cười thân thiện.
…
Xtefchia đứng trong chính sảnh của lâu đài, trước những bậc thềm, đội mũ và mặc áo choàng ngắn. Nàng cài khuy găng tay, đùa với con chó Panđur. Luxia chạy lên cầu thang gọi mẹ.
Valđemar từ hành lang bên bước ra, đứng cạnh Xtefchia, trao cho nàng bó hồng, và vì gia nhân có mặt, chàng bằng tiếng :
- Cầu mong những đoá hoa này giúp tiểu thư nhớ trang Guenbôvitre, và nức hương trong phòng nàng.
Xtefchia đỏ mặt. Nhìn chàng thân mật, nàng đáp:
- Cám ơn. Tôi quên Guenbôvitre đâu… dù có những đóa hoa này...
Chàng hôn tay nàng.
- Guenbôvitre cũng ghi nhớ mãi hình ảnh tiểu thư. Tiểu thư làm nơi đây tươi đẹp, giờ lại để nó đơn côi... Tôi ở lại đây chẳng khác chi kẻ tu hành nơi tịch.
- Vậy ông hãy với chúng tôi nhé!
Chàng liếc nàng rất nhanh. Những tia lửa lấp láy trong mắt chàng. Quay lại mấy người hầu phòng tụ tập, chàng ra lệnh:
- Bảo thắng con Apôlô.
người hầu phòng trẻ tuổi chạy xuống nhà cầu. Đúng lúc đó, phu nhân Iđalia cùng Luxia và cụ Machây có viên chánh bộc đưa tiễn xuống cầu thang. Họ cũng nghe thấy mệnh lệnh của đại công tử.
- với chúng tôi ư? - Nam tước phu nhân vừa hỏi chàng vừa nhìn Xtefchia đỏ mặt và những đoá hoa hồng vàng trong tay nàng.
- Vâng ạ, - Valđemar đáp, - cháu sợ những bức tường trần trụi này. Chưa bao giờ thấy chúng buồn thảm như lúc này.
Chàng chạy lên cầu thang, gạt người hầu sang bên, tự mình đưa tay đỡ ông nội.
Oxtrôgienxki cùng mấy thực tập sinh, viên chánh quản lâu đài và trưởng phường săn vừa đến. Những người hầu phòng và gia nhân tụ tập trong gian poótic dưới hàng cột. Viên giám mã Bađôvich đứng ở cửa. Dàn nhạc trong nhà cầu chơi bản Uvéctuya của Zupế mà Xtefchia thích - bản “dân cày và thi sĩ”. Phu nhân Iđalia và Luxia cũng được tặng những bó hoa to tướng. Chiếc lanđô lót nhung đỏ, thắng bốn con ngựa thuần chủng cao lớn màu vàng xám, có những người tùy tùng cưỡi ngựa trước và sau. Bên cạnh là con Apôlô thắng yên cương nóng nảy hất hất đầu, mõm sùi bọt, gõ móng xuống mặt sỏi. Từ gian poótic đến cổng chính có hai hàng xạ thủ cưỡi ngựa, mặc những bộ lễ phục, do ông Jur chỉ huy. Valđemar đưa ông nội và phu nhân Iđalia lên xe. Xtefchia và Luxia ngồi ghế trước.
Đại công tử nhảy lên ngựa.
- Mai tôi về, - chàng khi tạm biệt mọi người. Cỗ xe chuyển bánh. Hai hàng xạ thủ cúi chào những người ra . Khi cỗ xe vừa ra khỏi chiếc cổng thứ nhất, hai hàng người cưỡi ngựa liền tản ra, xếp thành bốn hàng, phóng ngựa theo xe, Jur dẫn đầu. Từ tháp canh cao vút của lâu đài vang động khúc kèn chào tha thiết. Đó quả là cuộc tiễn đưa vương giả, nhưng nó chỉ làm mỗi mình bé Luxia thấy vui mà thôi. Phu nhân Iđalia ngồi nhăn nhó, cụ Machây trầm ngâm. Cả hai đều đoán được rằng những thủ tục danh dự này cùng việc Valđemar theo, phải dành cho họ mà là vì Xtefchia. Cụ Machây tránh nhìn nàng. Nàng cảm thấy được điều đó. sức nặng chịu nổi đè lên ngực nàng, mặt nàng đỏ bừng. Valđemar cưỡi ngựa bên cạnh, cũng im lặng. Xtefchia trông những chiếc chân dẻo dai của con Apôlô trong nhịp nước kiệu phi nhanh, thấy gót ủng của Valđemar với những chiếc đinh thúc ngựa sáng loáng. Chàng nóng nảy giật cương. Yên cương và dây chằng đai khẽ kêu cọt kẹt. Con Apôlô cắn cắn hàm thiếc, mõm phì bọt. Xtefchia muốn nhìn lên cao hơn, nhưng nàng e ngại ánh mắt Valđemar mà nàng cảm thấy nhìn mình. Chuyện trò ăn nhập vào nhau, mọi người đều mang vẻ mặt ưu tư, gần như lặng lẽ về đến tận Xuôđkôvxe.
Gần tối, ngồi trong thư viện, nhìn qua cửa sổ Xtefchia trông thấy đại công tử Mikhôrôvxki. Chàng dạo trong vườn, qua các đường lớn trồng cây. Lá vàng rơi thẫn thờ xuống chân chàng. Làn khói xanh lam từ điếu xì gà lởn vởn bốc lên vương quanh những sợi tơ trời giống như những dải tóc bạc bay lơ lửng giữa các hàng cây. Đại công tử rất trầm ngâm, cử động của chàng nhanh nhẹn như thường ngày, dáng người như nặng nề hơn.
Xtefchia biết rằng ngày hôm sau Valđemar trở về Guenbôvitre, rồi sau đó tới tham dự mùa săn với các gia đình quyền quý khác trong nước, đến tận mùa đông. sao rời khỏi khung cửa sổ. Hàng nghìn ý nghĩ quay cuồng trong đầu nàng, trái tim nàng thắt lại đau nhói – niềm tiên triệu nỗi nhớ nhung chàng. Đôi mắt tuyệt vời của Xtefchia nhòa lệ, ngực nàng thổn thức.
Valđemar vẫn dạo mãi, thôi.
“Chàng nghĩ gì thế? Có phải cũng nghĩ về điều sắp đến như em?…”
niềm hy vọng lớn lao rụt rè tràn ngập tâm hồn nàng, gieo cảm giác đắm say vô bờ. nhắm mắt, lắng nghe nhịp đập của chính trái tim mình, lắng sâu vào dòng suy nghĩ của chính mình và chúng chợt khiến nàng hoảng hốt vì quá ư táo bạo. nụ cười sung sướng gương mặt nàng, như ánh rạng đông, nhưng rồi vụt tắt. Cuộc đấu tranh trong lòng nàng kéo dài, những sức mạnh nào đó mà nàng thể gọi tên giằng co nhau. Nàng hiểu mình, mà… cùng vừa tự che giấu mình.
Còn Valđemar vẫn thong thả bước các đường cây, trong xạc xào lá rụng, đầu chất chồng những suy nghĩ mông lung.
Chàng còn ngạc nhiên khi nhận thấy cái mông mênh của những mơ ước và mộng tưởng ngày xưa thành xương thành thịt và đứng trước mặt chàng, xinh đẹp vô ngần… Chàng chỉ suy ngẫm xem người ấy có phải dành cho chàng hay chăng? Liệu chàng có vươn tay đến với nàng? Liệu chàng có được đón nhận nàng chăng? Và con người hư hỏng bởi những thành đạt, từng vờn chơi với hạnh phúc trong đời ấy giờ đây tự hỏi mình:
- Liệu điều diệu kỳ này có phải dành cho ta?…
Lòng chàng trào dâng những hy vọng, tràn ngập hạnh phúc và đẹp đẽ xiết bao. Chàng muốn được tiếp tục sống trong những niềm hy vọng ấy. Chàng muốn lao về phía trước, nhưng tự kiềm chế được mình.

Phần II

Chương 1


Mùa hạ, hội chợ triển lãm. Mùa thu vàng và những cuộc săn ở Guenbôvitre thuộc về quá khứ. Những ngày mùa sương ướt át được thay thế bởi hơi gió lạnh từ phương bắc thổi về rắc xuống mặt đất trần trụi những cánh tuyết lớn tả tơi. Tuyết rơi dày, phủ lên những cành cây trần áo và những cây sam mộc màu lục thẫm cao vút lớp bông trắng của mùa đông. Tuyết trải lên mặt đất tấm chăn trắng mênh mông. Tuyết phủ kín những cánh đồng cỏ với lớp cỏ úa vàng bắt đầu thối rữa, tuyết biến thế gian thành động tiên làm toàn bằng đường kính và pha lê. Thoát khỏi những đám mây che, mặt trời xua đuổi làn mây mù u ám. Trong sắc thanh niên tinh khiết vô bờ vây quanh, vầng thái dương trang trọng như đĩa tròn đỏ rực nhô lên, rải những tia vàng óng xuống mặt đất màu trắng sữa. Tuyết lấp lánh muôn ngàn tia lửa nhấp nhánh đủ màu như ngọc quý. Thiên nhiên lộng lẫy trong tấm áo choàng mùa đông tuyệt vời, giá lạnh dường như càng khiến nó trở nên nhiệt thành và hùng vĩ hơn, và khiến con người thêm phần tỉnh táo. Chim chóc chấp chới bay lượn giữa những lùm cây băng giá, kêu lên những tiếng chiêm chiếp vui tai. Những chú sẻ ức đỏ nổi bật tươi rói nền trắng tinh khôi hệt những đóa túc lớn giữa những ruộng kiều mạch chín trắng.
Ở điền trang Xuôđkôvxe, cả khuôn viên, vườn quả, những khóm cây tán xòe xum xuê hay thon thả vút cao đều phủ đất tuyết trắng. Mặt hồ đông cứng trong sức ép những hơi thở băng giá của đất trời, biến thành khoảng trống phẳng lì trắng lạnh. Những hàng cột và bậc thềm phủ lớp váng băng lạnh lẽo. Ở nơi những khóm hồng đầy hoa giờ trở thành những gò nho phủ tuyết lô nhô. Những cây gia hình cầu trước lâu đài phủ giá băng với những cành mảnh mai và trong suốt, nom hệt như những cây bồ công khổng lồ. Từ khoảng gian trắng lạnh mênh mông toát lên vẻ đờ cứng, yên lành đông đặc và sức mạnh hùng hậu của thiên nhiên được đông kết thành tinh thể. Mọi vật đều bất động, câm lặng, sạch bong, lạnh lẽo trong vẻ đẹp như hóa tượng của mình.
Ở cuối con đường lớn hai bên trồng cây duyên giống như trong hành lang bằng thạch cao tuyết hoa trắng muốt, dưới những cành cây nặng nề giao nhau, có dáng hình mảnh mai đứng nom sao nhoi giữa những vị khổng lồ băng giá chung quanh.
Xtefchia tựa lưng vào gốc cây duyên cứng đơ. Từ dưới vành mũ, đôi mắt nàng nhìn mông lung ra khoảng gian đầy tuyết cùng dải đường đen sẫm ngoài xa. Nàng đứng mô cao, bức tường cắt ngang khu vườn quả thể che mất tầm nhìn của nàng.
Ánh mắt nàng bay bay mãi về chốn vời xa thăm thẳm, như cánh én bay qua bức tường màu ngọc lam của khu rừng, bay xa mãi đến vô cùng. Có điểm mà cánh chim kia dừng lại, điểm mà nó hướng tới, điểm tuyệt vời, cốt lõi của cả vùng đất mênh mông bao quanh. Thiếu nữ đứng yên động đậy. Dễ thường người ta có thể nghĩ rằng những giá băng từ cành cây rơi xuống như thể biến cả nàng thành tượng đá bởi hơi thở lạnh đến cắt ruột.
Đôi mắt nàng lóng lánh ý nghĩ nhớ nhung, nàng gửi ý nghĩ ấy lên đường tới chốn xa xăm kia… nơi ấy, nơi mà cả tâm linh nàng dường như cũng chực bay đến với sức mạnh sao kìm giữ. Nàng chờ đợi điều gì ngập tràn sung sướng mà tinh tế đến độ chỉ mơ hồ cảm thấy, niềm trông đợi ấy cũng phập phồng như khi người ta chờ đợi tai họa vậy. Vào giây phút này thị giác và thính giác tập trung lại, căng lên đến kỳ khiến người ta mệt mỏi. Nàng thể rời mắt để khỏi bỏ lỡ giây ngắn ngủi, nàng muốn cử động để khỏi gây tiếng động huyễn . Cả thân thể nàng như biến thành pho tượng mà bên dưới ai đó có thể đặt tên: “Liệu có đến chăng”. – Hạnh phúc hay nỗi tuyệt vọng.
Xtefchia biến thành pho tượng chờ đợi như thế. Nàng dán mắt ngóng ra đường, dám cử động. Nàng nín thở lắng nghe từng tiếng động dù khẽ nhất. Nàng đứng nơi đây bởi linh cảm rằng chàng sắp về, và nàng cứ đứng mãi kiên tâm chờ đợi. ai với nàng, ai đón đợi chàng, nhưng nàng biết rằng chàng có mặt ở Guenbôvitre… giọng nào đó thầm cùng nàng: “Hôm nay chàng tới đây!”
Chàng xa, rất xa, để dự những cuộc săn. bao lâu rồi mà chàng vẫn chưa trở lại. Chàng chẳng phải nhận lời mời của rất nhiều người nơi ấy.
…
Đột nhiên, trong đôi mắt ngóng trông chăm chú của Xtefchia chợt có gì thấp thoáng. Mãi tít xa cánh đồng giữa những hàng cây thùy liễu tím ngắt, ra chấm đen xíu, lắm, phải cố lắm mới nhìn thấy. Nhưng khi xuất , chấm đen ấy biến . Nó lớn lên, ngày càng hơn, càng mạnh bạo hơn và tiến về phía trước. Giống như ánh chớp nhoáng lên khiến người ta nín thở chờ đợi tiếng sấm rền, Xtefchia đăm đăm nhìn vào chấm đen ấy cũng chợt sững người, bất động. Trong yên lặng của buổi hoàng hôn đỏ rực màu máu, từ xa chợt vang lên, ngày càng hơn những tiếng động vang.
Như bị sét đánh, run lên. Nàng vươn tay lên như định chạy trốn, nhưng đôi chân chợt nặng trịch như làm bằng chì. Nàng muốn vùng ra, chạy trốn vào sâu trong vườn, nhưng thể. Nỗi sợ hãi, niềm vui sướng, cơn bão tố của những xúc động cùng lúc lên nét mặt nàng. Nàng nhận ra đúng những tiếng nhạc ngựa của Guenbôvitre.
Linh cảm nhầm.
Cố hết sức, nàng lùi vào sâu hơn chút. Tựa lưng vào thân cây băng giá, mạch đập như điên cuồng, nàng lắng nghe tiếng nhạc lục lạc và tiếng hí của những con ngựa phóng nước kiệu khỏe khoắn. Tai nàng nghe tiếng kin kít nhàng của những ván trượt và tiếng leng keng khe khẽ của đồ thắng ngựa. Từ dưới đôi mi khép hờ nàng nhìn thấy cỗ xe trượt lịch với đôi ngựa khỏe mạnh phủ mạng màu lam. Nàng trông thấy những chiếc đầu vươn ra, những cánh mũi nở rộng và những đôi mắt chúng đỏ rực trong ánh trời chiều nom như những ánh lửa. Nàng trông thấy phất phơ bên tai ngựa những chiếc đuôi cáo, bộ đồng phục may bằng lông thú của người xà ích và người hầu, với những khuy vàng óng ánh như lửa nến. Tim nàng đập dồn dập trong ngực, nàng có cảm giác như nó sắp vỡ tung ra, sắp xảy ra điều gì đó lành. Cảm giác đó tăng dần lên trở nên khủng khiếp. Đến trước bức tường, chiếc xe trượt quành sang bên. Xtefchia đờ người, trái tim lồng lộn chợt sững lại. Người đàn ông ngồi xe chợt làm động tác đột ngột như thể định nhảy vọt ra ngoài. Nhưng người ấy cố kìm lại. Chỉ bàn tay run run đưa lên ngả mũ và mái đầu trang nhã cúi thấp. Chiếc xe trượt phóng , tiếng nhạc leng reng của những chiếc lục lạc khuất dạng còn rớt lại.
Xtefchia đưa hai tay ôm đầu.
- Chàng về! – Nàng thảng thốt kêu lên. – Chàng thấy ta!
Niềm hạnh phúc vô biên sôi sục tâm hồn nàng, trào sôi trong máu nàng. Nàng vùng ra khỏi chỗ đứng, và nhàng như cánh chim nàng chạy theo con đường phủ tuyết về phía lâu đài. Đến chỗ ngoặt gần bể nước phun đóng băng, nàng dừng lại, máu như đông hết trong huyết quản: Valđemar bước lại phía nàng.
Chàng tiến lại gần rất nhanh, áo khoác mở tung khuy mắt dán chặt vào nàng. Bên chân chàng là con chó Panđur nhẩy nhót, nó lao tới Xtefchia, vừa sủa lên những tiếng vui vẻ vừa tỳ cả hai chân trước lên chiếc áo jacket của nàng. Thiếu nữ nghẹn lời, đầu nàng như có tiếng ong ong. Chàng!… Chàng!…
Công tử Mikhôrôvxki đứng bên nàng, im lặng cầm tay nàng trong đôi tay giá lạnh của mình. Họ nhìn nhau thể lên lời. Đôi mắt chàng ngả màu lam thẫm, những làn sóng xúc cảm như nối nhau tràn qua khuôn mặt chàng. Còn Xtefchia lờ mờ cảm thấy rằng đó là thời điểm bước ngoặt, rằng làn sương xanh thắm tan , mở ra chiếc cổng bằng vàng ròng, để lộ cho nàng được thấy tuyệt vời chưa từng biết. Nàng cảm thấy những niềm mơ ước, những giấc mơ bao phen nắm bắt nổi hình thành dáng hình rất thực, và niềm tiên cảm mách bảo nàng hay rằng chiếc áo mới kia còn quý giá hơn nhiều so với trước đây. Xtefchia được sống qua trong những giây phút, khi tâm hồn rời khỏi thể xác con người bay vào vầng hào quang rực rỡ sắc cầu vồng của niềm hạnh phúc vô biên.
Chàng bóp chặt tay nàng trong bàn tay, nhãn lực đôi mắt chàng xuyên thấu vào đáy sâu tâm hồn nàng. Chàng đứng đó nghiêm trang trong cơn run rẩy khoái lạc đàn ông, với tình cảm trước nay chàng chưa hề cảm nhận, nay nở bừng như đóa hoa. Chàng đứng đó, tự tin vào sức mạnh của bản thân mình, ý thức được mục đích của mình, thoáng chút tự hào về vẻ hấp dẫn mà chàng gây ra. Chàng cúi đầu, hôn đôi bàn tay run rẩy của Xtefchia rất lâu, rất chân thành. Đôi mắt chàng như thành lời: “Em đợi … Em mong … Vậy đây, và… và…” Xtefchia hiểu những ý nghĩ lời ấy, cả người nàng chợt nóng bừng. Run rẩy vì hạnh phúc, nàng chậm rãi rút tay ra khỏi bàn tay chàng rồi bước nhanh về phía lâu đài. Chàng bước bên nàng.
Họ với nhau lời nào. Con chó Panđur chạy trước họ, dừng lại những bậc thềm cẩm thạch của hàng hiên, ngẩng đầu nhìn đôi thanh niên bước đến gần với vẻ nghiêm trang trong đôi mắt chó đầy thông minh. Nó ngạc nhiên khi thấy họ hề để ý đến nó.
Họ đến gần hàng hiên, nhưng có ai ra đón.
Vừa mở cửa, Valđemar vừa thốt lên những lời đầu tiên:
- Tiểu thư đoán được hôm nay tôi đến. Phải chăng đó là linh cảm?
- Vâng.
- Vậy đúng là có ám thị! Vừa tôi vừa nghĩ rằng thế nào cũng được gặp tiểu thư trong vườn, và tôi nhìn thấy em trong ánh ráng chiều lúc này. Tôi cho ngựa về để được chào em đầu tiên.
Lời chàng khiến Xtefchia cảm thấy niềm vui sướng khôn tả. Nghe tiếng cửa mở, ông lão Jaxenty với đám đông gia nhân liền xuất . Cả tòa lâu đài vừa nãy còn yên ắng chợt náo nhiệt hẳn lên.
- Đại công tử đến! – Khắp nơi người ta báo cho nhau, mọi người đều vui mừng.
Đông đủ mọi người tham dự bữa tối trong tâm trạng phấn hứng. Cảm động thấy cháu trở về, cụ Machây ngắm chàng như ngắm bức tranh. Phu nhân Elzonovxka hỏi han Valđemar về săn bắn và về những người quen. Tuy thường xích mích lặt vặt với chàng nhưng bà đón chàng rất đỗi mến thương, bởi trang nhã và tính hài hước hơi châm chích của chàng khiến bà tỉnh táo hơn. Valđemar trả lời những câu hỏi của bà rất nhã nhặn, nhưng chúng khiến chàng chán ngán. Phu nhân Iđalia và ông Kxavary để chàng yên phút nào. Luxia và Xtefchia ngồi yên ít lời hơn cả, có điều em ngó chằm chằm, trong khi Xtefchia cố tình tránh ánh mắt chàng. Nàng sợ rằng chàng đọc được trong ánh mắt mình đúng những điều mà đôi mắt chàng thốt lên trong công viên tuyết phủ vừa nãy. Nàng đâu nghĩ rằng chàng đoán được tất cả, nhìn thấu tận gan ruột nàng, cảm nhận rất nhịp đập trái tim nàng…
Nàng chợt bồn chồn. Nàng linh cảm thấy có điều gì treo lơ lửng ở đâu đó trong trung và sắp sửa giáng xuống đầu nàng. Nàng cảm thấy nóng ruột như người sắp phải lên đường xa, vào giây phút cuối cùng từ biệt những người thân . Nàng vật vã, hiểu nỗi lo lắng bỗng dưng kia từ đâu ám ảnh, nhưng bồn chồn mỗi lúc lớn thêm. Đại công tử là người đầu tiên nhận thấy vẻ nhợt nhạt hơi khác thường nét mặt nàng, chàng thấy nàng bối rối, nhưng trước mặt mọi người chàng muốn hỏi hay làm nàng thêm khó xử. Nỗi bồn chồn của nàng lây sang chàng...
Cụ Machây nhìn nàng chăm chú. Trạng thái bình thường của Xtefchia khiến cụ băn khoăn.
- Cháu làm sao thế, cháu ta?
- Cháu sợ... - Nàng đáp thành .
Họ nhìn nhau. làn sương mù như vừa chợt lướt qua hai khuôn mặt.
- Sợ gì kia chứ?
thiếu nữ được hỏi mỉm cười nhợt nhạt.
- Xin đừng để ý làm gì. Rồi qua thôi...
Tiếng trò chuyện ắng hẳn . Mọi người lặng lẽ.
Người ta dùng trà ở phòng khách. Bên lò sưởi cháy sáng câu chuyện sôi nổi trở lại.
Đột nhiên người gia nhân bước vào, tay bưng chiếc khay bạc. Gã tiến thẳng lại phía Xtefchia. Nàng nhìn gã chằm chằm.
- Gì vậy? - Đại công tử hỏi.
- Điện tín ạ, thưa ngài, gửi cho...
- Cho tôi! - Xtefchia thốt lên.
Người gia nhân cúi đầu xác nhận. Mắt mọi người dồn cả vào nàng, rồi vào mặt đại công tử.
- Vâng, cho tiểu thư, - chàng , đứng lên đưa chiếc phong bì cho nàng.
Xtefchia xé dải niêm phong. Má nàng đỏ ửng.
Mọi người có mặt nín thở. Vẻ bồn chồn của gia sư trong bữa ăn và bức điện gửi cho nàng khiến mọi người lo sợ.
Xtefchia đọc điện buông rơi tờ giấy xuống đầu gối, thốt lên bằng giọng vô hồn:
- Bà tôi chết. Gia đình gọi tôi về dự tang lễ.
Tất thảy lặng , trút hơi thở dài. Họ cứ tưởng có chuyện gì tệ hại hơn thế.
Mỗi mình cụ Machây run rẩy, dường như có bóng ma xuất trước mắt cụ.
- Có phải người vừa mất là cụ bà Rembôvxka ạ? - Luxia hỏi.
Xtefchia bật khóc.
- Phải. Tội nghiệp cho bà! Tôi bà biết chừng nào!.. Trời ơi là trời!..
- Bà ốm có lâu ?
- Bà mất đột ngột tại Rutraievô... Tôi hiểu tại sao. Bà thường sống ở ngoại quốc. Tôi phải ngay kẻo kịp mất, điện đến muộn.
Nàng vùng đứng dậy Công tử Mikhôrôvxki nhìn đồng hồ.
- Tiểu thư nhất quyết hôm nay?
- Tôi phải . Cốt sao kịp chuyến tàu hỏa.
- Kịp thôi, nhưng phải ngay lập tức, mà bây giờ tối rồi.
Nàng chắp hai tay cầu khẩn.
- Tôi phải nhanh mới được.
- Hà, nếu vậy tôi ra lệnh thắng ngựa.
Họ cùng bước sang phòng ăn. Valđemar ra những mệnh lệnh cần thiết.
Phu nhân Iđalia nắm tay Xtefchia.
- cần phải thu xếp hành trang. Chỉ có điều xin đừng khóc. Tội nghiệp Xtefchia! - Bà thốt lên, hôn vào trán .
Luxia òa lên khóc nức nở.
Cả hai cùng bước về phòng riêng. Trong phòng chỉ còn mỗi mình cụ Machây ngồi lặng trong chiếc ghế bành rộng rãi. Valđemar lại lại bằng những bước chân sốt ruột, hàng lông mày chau lại, mắt loé sáng nhấp nháy ánh lửa. Ông Kxavary vặn mình ngái ngủ. Im lặng kéo dài. Tiếng bước chân Valđemar vang lên đều đều đơn điệu trong phòng. Chiếc đồng hồ lớn tích tắc nghiêm trang.
Cụ Machây ngồi u uẩn. Đôi mắt nheo lại liếc nhanh sang đứa cháu trai lại lại. Mãi sau cụ hỏi:
- Cháu có biết họ thời con của bà ấy là gì ?
Chàng lắc đầu biết.
Cụ già đưa tay đỡ trán.
Sao ta thấy xúc động lạ thường trước việc Xtefchia đột ngột ra và... cái chết của người ấy...
người hầu bước vào phòng báo tin ngựa sẵn sàng. Theo sau y là các bà các . Xtefchia đội mũ đường, mặc chiếc áo dài ấm áp. Mắt nàng đỏ, đôi môi khô bỏng, má tái nhợt. Xúc động, nàng bước lại gần tạm biệt cụ Machây. Sau chút lễ nghi, cụ già ôm ghì mái đầu nàng vào ngực. Cụ với nàng như người cha. Luxia vẫn khóc ròng.
- Xtefchia, cháu mau trở lại với chúng ta chứ, phải ?
- Cháu cố gắng.
Khi bước đến cạnh Valđemar, cơn nức nở lặng thầm trào lên trong ngực nàng. Môi chàng run run. Lần đầu tiên, trước mọi người, chàng hôn tay thiếu nữ.
Cụ Machây rùng mình. Phu nhân Iđalia cắn môi, mắt nheo lại thành hai khe hẹp theo thói quen. Luxia nhìn cảnh ấy với vẻ thắng thế, như thể muốn : "Tôi biết chuyện này từ lâu rồi!"
Họ bước ra phòng ngoài. Cụ Machây níu tay Xtefchia:
- Này cháu... bà cháu là Rembôvxka, phải ?
- Xtefnhia Rembôvxka, - Xtefchia đáp, rồi nàng bị Luxia kéo ra khỏi phòng. thầm điều gì đó vào tai nàng.
Cụ Machây còn lại mỗi mình. Cửa dẫn ra tiền phòng vẫn mở rộng. Cụ nặng nhọc tựa người vào tường, run run ngước mắt nhìn lên chiếc đèn chùm như định đếm xem nó có bao nhiêu ngọn.
- Sao vậy nhỉ?... Xtefnhia? Sao vậy nhỉ?.. A! tiên tri!
Bước lên bước, cụ gọi to:
- Valđemar!
mặc áo khoác xong, Xtefchia bước xuống sảnh dưới. Gia nhân mở cửa lớn ra tiền sảnh. Luxia và đại công tử cùng với nàng. Phu nhân Iđalia tựa người vào tay vịn cầu thang, nghe thấy cha gọi, bèn kêu lên:
- Valđy, ông gọi kìa! Chàng nhìn có vẻ hơi phật ý, rồi chạy vội lên gác. phân tâm, chàng để ý đến vẻ bồn chồn nóng ruột của cụ Machây.
- Hỏi Xtefchia, xem họ thời con của bà cụ là gì... Nhanh lên...
- Có chuyện gì thế ạ?
- Nhanh lên.
Valđemar lại chạy lộn trở xuống. Chàng gặp Xtefchia đứng ở tiền sảnh.
gia nhân mở cửa xe trượt. Đêm sáng trời, có trăng, đầy giá băng và tuyết trắng. Lũ ngựa kêu rừ rừ, phà ra những luồng hơi. Bênêđykt ngồi ghế đánh xe cùng người gia nhân hầu bên Guenbôvitre. Đại công tử đưa Xtefchia lên xe. Tự tay chàng lấy tấm da sói phủ chân cho nàng.
- Xin lỗi. Bà tiểu thư họ gì ấy nhỉ?
Xtefchia nhìn chàng ngạc nhiên.
- Rembôvxka.
- Tôi biết, nhưng họ thời con kia?
- Xtefnhia Korvitrúpna.
Mikhôrôvxki giật mình. Máu như dồn cả lên đầu chàng.
- Ông làm sao thế? - Xtefchia kinh hoàng hỏi.
- , sao! Tạm biệt. Xin tiểu thư hãy giữ sức, và... mau mau trở lại với chúng tôi. Được ?...
Xtefchia oà khóc.
- Tôi cũng chưa biết thế nào - nàng nghẹn ngào.
- Tôi rất mong đấy.
Chàng nồng nhiệt hôn tay nàng rồi đóng cửa xe.
- Bênêđykt! cẩn thận nhé. Đến ga, Vavrynhex nhớ lo đầy đủ mọi việc cho tiểu thư, - chàng kêu lên.
Những con ngựa sốt ruột rời khỏi chỗ đứng.
Valđemar nhìn theo chiếc xe xa xa dần, rồi ngoảnh đầu về phía những chiếc xa trượt khác đỗ.
- Đại công tử định ạ?
- biết. Hẳn là . Nhưng hiểu họ có đến nơi an toàn ?
- Đêm sáng lắm, tỏ như ban ngày. Đường bằng phẳng như mặt bàn, lại có Bênêđykt đánh xe còn lo gì nữa ạ, - cụ Jaxenty trấn an chàng.
Valđemar bước vào tiền sảnh, bước những bước chân nặng nề leo lên thềm. Đầu chàng ong ong, mặt nhợt nhạt. Bước lên khỏi đoạn bậc thang cuối cùng, chàng nhìn thấy cụ Machây đứng đó.
Nom cụ già giống hệt pho tượng. Bất động, như hoá đá, cụ nặng nề tựa vào tay vịn bọc nhung. Mắt cụ chằm chằm ngó đứa cháu trai. Cả hai ông cháu im lặng nhìn nhau, kinh hoàng và họ đều chợt hiểu ra.
- Đúng bà ấy chứ?... - Cụ già rên lên.
- Nàng là cháu của người ấy, - Valđemar nốt.
Cụ Machây đưa tay ôm lấy ngực. Mặt cụ tím lại. Đại công tử nhảy vội đến bên ông.
- Ông ơi! Vì Chúa!
Cụ già thõng người bất lực đôi tay chàng.
Chừng mườI lăm phút sau, công tử Mikhôrôvxki bước ra khỏi buồng ngủ của ông nội để gặp gia nhân, mặt chàng tái nhợt, nhưng bình tĩnh lại.
- Lấy ngay mấy con ngựa mà ta định dùng để ra ga mời bác sĩ. Cụ ốm rồi.
Gia nhân lặng lẽ tản .

Chương 2


Chiều mùa đông lặng lẽ đổ xuống trang Rutraievô. Tuyết rơi dày, cuộn tung thành những đám mây bụi trắng. chiếc xe trượt vừa chở Xtefchia về bây giờ rời khỏi tiền sảnh tòa gia trạch của điền trang. Nàng bước vào nhà, được cha mẹ, gia đình và gia nhân chào đón. Những khuôn mặt rạng lên khi gặp nàng. Trong vòng tay âu yếm của mẹ, Xtefchia tạm quên nguyên nhân khiến nàng trở về đây. Nàng khẽ thổn thức áp chặt vào người bà. Phu nhân Ruđexka đoán ra rằng do nguyên nhân khác với nỗi thương tiếc người bà vừa quá cố.
- Con về hơi chậm, - cha nàng bảo, - vừa đưa bà quan. Mai an táng.
- Thưa cha, nhận được điện con ngay, nhưng điện bị chậm.
Mọi người tò mò ngắm Xtefchia, riêng mẹ nhìn nàng đầy thương cảm. Kể từ ngày xa gia đình, nàng đẹp hẳn lên, lại thêm vẻ trang trọng khác vời cùng lịch lãm càng làm nổi bật vẻ duyên dáng tự nhiên. Người cha vẫn nhận thấy nàng thay đổi so với dạo mùa thu: Xtefchia như gầy hơn trong mắt ông. Làn da tuyệt đẹp của nàng hơi nhợt nhạt hơn, nom giống như màu vỏ trai ngọc. Đôi môi xinh đẹp hồng thắm cười ít tươi hơn. Đôi mắt cũng khiến ông phải suy nghĩ: sắc tím trong mắt như có phần trội lên, đôi mày màu nâu thanh mảnh và hàng mi dài rủ bóng che dường như mang vẻ thê lương. Mọi tình cảm của tâm hồn nàng thể trong ánh mắt. Những ánh lửa nhấp nháy khiến đôi mắt sinh động biểu lộ nhiệt tâm sôi nổi và hơi dễ bột phát. Song người ta còn có thể đoán nhận được trong đáy sâu đôi mắt những thứ tình cảm khác nữa: nỗi nhớ nhung, buồn bã, có thể cả nỗi oán trách chưa thể thốt thành lời... trong những em trẻ tuổi của nàng, Narnhixki, rằng nàng có vẻ hơi mơ mộng, và tuy những nét nghịch ngợm ngày xưa trong mắt nàng chưa mất hẳn nhưng khác xưa, ít long lanh hơn, nhiều ràng buộc vương vấn hơn. khí chung của cả gia đình lúc trang nghiêm, nên vẻ trang trọng khác lạ của Xtefchia khiến ai thắc mắc. Ngược lại, cả cha lẫn mẹ đều khiến nàng phải suy nghĩ. Nàng thấy hai người đều thay đổi, thỉnh thoảng cả hai đưa mắt nhìn nàng như e sợ điều gì.
Nỗi lo lắng hằn vầng trán người cha. Khi chợt nhắc đến cụ Machây, cả hai tái mặt, nhìn nhau nhanh. Điều gì đó khiến Xtefchia lo ngại. Nàng cố tránh gì tới Valđemar. Vả chăng cũng ai hỏi nàng về chàng.
Chỉ lần, họ nàng là Narnhixki đột nhiên hỏi:
- Xuôđkôvxe là điền sản riêng hay cũng là trong số những điền sản của đại công tử?
- Nó là điền sản riêng.
- Thế đại công tử năm nay bao nhiêu tuổi?
Xtefchia bỗng dưng vô cớ đỏ mặt.
- Ông ấy ba mươi hai.
- Ô, ra ông ấy còn trẻ đến thế! - Narnhixki nhận xét, vừa nhìn nàng với vẻ thăm dò.
Ông Ruđexki đỡ lời:
- chả trông thấy ảnh ông ta các báo khi được thừa kế toàn bộ bất động sản hoàn nguyên sau lúc cụ Janus qua đời, rồi sau chuyến du hành sang Phi châu đấy thôi.
- Cháu nhớ nữa. Cháu chỉ nhớ là sau hội chợ triển lãm, các báo có đăng ảnh ông ấy. người rất xinh trai, nhưng trước hết là người...
- Tuyệt vời... đúng nào? - Ông Ruđexki hỏi.
- Và là quý tộc lớn điển hình. Điều đó có thể nhận ra ngay lập tức. Đây phải là kẻ phát tài giả làm quý tộc, mà là đại công tử dòng dõi cao sang. Có thể thấy điều đó ngay nét mặt ông ta. Hơn nữa, ông ấy có vẻ giàu tự tin và rất tự hào, nhưng theo nghĩa tốt đẹp nhất.
Xtefchia những muốn kể thêm Valđemar là người thế nào, nhưng nàng cảm thấy mình thể về chàng cách thản nhiên. Nàng chỉ góp nhận xét ngắn gọn:
- phải. Giới quí tộc chân chính khác hẳn về mọi phương diện với những kẻ bắt chước họ. Nhất là khi có dịp tiếp xúc gần, khác biệt lại càng rệt, càng nghiêng về phía có lợi cho họ.
Ông Ruđexki liếc nhìn con .
- Cốt sao đừng tiếp xúc quá gần, - ông thầm tự nhủ, rồi to lên: - Về điều đó các kiện cụ thể thường mới là cái quyết định.
Mọi người hiểu ông muốn gì.
Đến khuya, khi mọi người tản , Narnhixki tóm tắt nhận xét của mình về Xtefchia trong câu ngắn gọn:
- ấy chịu ảnh hưởng của giới quý tộc, đặc biệt là của đại công tử. - Mà thậm chí, có thể là...
muốn hết ý nghĩ của riêng mình, bởi từ lâu nhìn thấy hình ảnh Xtefchia trong chương trình cuộc sống của , càng cương quyết gạch đậm dưới cái điểm ấy.
Hôm sau, đám tang được cử hành với tham gia của đông đảo bà con trong vùng, mặc dù người chết vốn phải là cư dân thường trú của Rutraievô. Tạm thời, người ta chôn thi hài cụ vào khu mộ của gia đình dòng họ Ruđexki, rồi sau này chuyển về điền trang dòng họ Rembôvxki.
Trong đoàn người đưa tang, Xtefchia từ chối khoác tay chàng Narnhixki. Nàng mình, hơi lánh sang bên, chân lội trong đám tuyết người ta cào từ giữa đường ra. Bộ quần áo màu đen và vành khăn tang khiến cho thân hình vốn nhanh nhẹn của nàng thêm thanh thoát. Nàng bước trầm tư và buồn bã. Lần cuối cùng nàng được gặp người bà vừa quá cố cách đây tròn năm, hồi ấy Prôntnhixki còn lui tới trang Rutraevô như kẻ theo đuổi nàng.
Bà cụ già tóc bạc có cách đối xử hết sức ngọt ngào khiến người ta phải kính trọng. Những đường nét khuôn mặt tuy khô héo nhưng vẫn giữ nguyên vẻ hài hòa. Đọng lại trong những đường nét ấy bi kịch xảy ra từ thuở trẻ trung. Xtefchia giống như bức chân dung sống động của bà, điều đó được khẳng định bởi những bức ảnh của bà thời trẻ tuổi.
Ngay từ thời thơ ấu, nghe kể về chuyện buồn nào đó của bà hồi còn thiếu nữ, Xtefchia hết sức quan tâm tìm hiểu. Nhưng ai muốn giải thích cho nàng nỗi buồn ấy thuộc loại nào. Khi bị hỏi thẳng, bà cụ tái mặt, và bảo đứa cháu từ rày trở được hỏi những câu những câu như thế nữa.
từ lâu, bà Xtefchia bị bệnh tim, người nhà hết sức để ý làm điều gì khiến bà xúc động. Cũng vì vậy, rất lâu bà hay biết việc Xtefchia rời khỏi gia đình. Tin tức về chuyện dứt tình với Prôntnhixki khiến bà rất xúc động, vì thế, người nhà muốn bà xúc động thêm nữa.
Cái chết của bà là điều bí mật đối với Xtefchia. Đáp lại những câu hỏi của con , cha nàng chỉ bảo:
- Rồi sau này con .
- Hay chính bản thân ta đóng vai trò nào đó chăng trong cái chết của bà? - Xtefchia tự hỏi.
tò mò hành hạ nàng, cách xử của chàng làm nàng lo lắng. Narnhixki làm nàng bực mình. Điều đó càng khiến nàng cáu giận. Nàng quyết định ngay sau lễ tang trở về Xuôđkôve. Nàng run lên khi nghĩ thế, trước mắt nàng lởn vởn hình ảnh của Valđemar mà nàng được thấy lần cuối cùng, tuy chỉ ngắn ngủi thoáng qua nhưng sao mà nhớ thế. Cuộc gặp gỡ trong vườn in đậm mãi trong tâm trí nàng. Lần ấy, nàng cảm thấy ràng mình được . ấy, nàng phát từ lâu trong trái tim mình. Trong thời gian chàng vắng mặt lâu ngày, nàng càng khẳng định tình ấy bởi nỗi nhớ nhung mạnh như tình ái. Và lúc chia tay, khi chàng cúi hôn tay nàng, sức nóng của nụ hôn khiến toàn thân nàng rung động, thắng cả nỗi bối rối vì diện của đông đủ mọi người. Nàng nhìn thấy chiếc xe trượt của chàng đợi trước tiền sảnh. Lão Jaxenty để lộ cho nàng biết: Valđemar định tiễn nàng ra ga. Chuyện gì xảy ra khiến chàng thực được điều đó? Có thể phu nhân Iđalia ngăn cản? Chắc chàng thèm để ý đến ý kiến của bà. Vậy chẳng lẽ cụ Machây?
Nỗi đau sắc nhọn như đâm thẳng vào tim Xtefchia, song nàng hiểu rằng, khó lòng đòi hỏi vị quý tộc già dung túng cho hành động của đứa cháu nội theo hướng đó. Điều đó lại khiến nàng thêm trách và làm nàng tỉnh táo trở lại.
- Ta được phép, được phép nghĩ về chàng nữa! - Nàng bướng bỉnh cố nhắc nhắc lại.
Nàng mệt mỏi khi phải lội mãi trong lớp tuyết dày, nhưng ý nghĩ về Valđemar khiến lòng nàng nặng trĩu. Nàng thấy người bải hoải. Và lần này, khi Narnhixki đến bên chìa tay cho nàng, nàng từ chối khoác tay ta nữa, mà nặng nhọc tựa vào người ta. Cả hai điều gì với nhau. Xtefchia cúi đầu, nhắm nghiền mắt. Nàng những muốn trở lại, muốn nghĩ là được cùng Valđemar, nhưng thể, bởi nàng cảm thấy thể so sánh kẻ này với người ấy. Nàng chợt rùng mình. Narnhixki cúi xuống hỏi nàng:
- có lạnh , em họ? Hay mệt? Để tôi đưa lên xe trượt nhé.
- Ồ , tôi muốn bộ thôi.
Narnhixki liếc ngang ngắm nhìn hình trông nghiêng tuyệt vời của nàng, nhận thấy xúc động của nàng, nhưng cho rằng đó chỉ là vì tang lễ gây ra. ngày mù sương, xám ngắt, đám rước dài dằng dặc, uốn lượn quanh co dưới chân đồi, với cỗ xe đen và cây thập giá khiến người ta nảy bao ý nghĩ u sầu. đỉnh đồi những cây vân sam cao vút đen thẫm của nghĩa địa, với cụm chi chít những cây thập tự núp mình dưới bóng cây. Lũ chim mùa đông kêu lên những tiếng thê lương, hòa vào giọng ngân nga đều đều đơn điệu mà rời rạc của bài ca tang lễ. Nỗi tiếc nuối trĩu nặng phảng phất quanh những người đưa đám. Tiễn theo sau đoàn người đưa tang là những tiếng chuông rền rĩ ai oán, còn đứng sẵn kia đón họ là nhũng cây vân sam thê thiết rì rào. Đám tang chậm chạp, trang nghiêm, đến mộ giữa những hàng cây và thập giá linh hồn người bị cuộc sống đuổi xô.
Trong những nghi thức của đám tang bao giờ cũng chứa đựng tâm trạng u ám và ghê sợ. nỗi buồn vô biên, nỗi vô vọng khiến người ta phải hướng vào những suy nghĩ sâu xa. Điều bí bao giờ giải đáp nổi của tồn tại sau cái chết, tính huyễn hoặc sao thâm nhập nổi của kiếp sống mai sau tác động đến con người khiến họ phải nghiêm trang, thậm chí còn làm họ kinh hoàng. Người ta chợt cảm thấy nỗi lo lắng và cơn rùng mình sợ hãi, đồng thời cũng nảy sinh chút tò mò, hiểu bên ấy ra sao và những gì xảy ra với linh hồn con người ở đấy. Vốn nhạy cảm, Xtefchia cảm nhận sâu sắc tất thảy những điều đó. Lần đầu tiên nàng cảm thấy cái chết đáng sợ. Nàng thấy cuộc đời, thế giới này. Nàng còn muốn che giấu tình cảm trước chính mình nữa: nàng Valđemar bằng toàn bộ sức mạnh của tâm hồn trẻ trung đầy nhựa sống. Tình cảm trước kia đối với Prôntnhixki chỉ là giọt sương so với cả đại dương tình cảm mới, còn chính gã Prôntnhixki chỉ là loài sâu bọ thảm hại đáng thương. Bởi lẽ bất cứ việc gì ở gã cũng đều hèn hạ. Bông lúa nuôi người bao giờ cũng quí hơn loài cỏ dại, dẫu cỏ kia có trăm sắc nghìn màu.
Sau khi đám tang kết thúc, Xtefchia buồn rầu ngồi lên xe trượt. Những tiếng hát, tiếng chuông, mùi hương trầm đều làm nàng khó chịu. Thần kinh nàng bị kích động trí tưởng tượng phong phú vẽ ra trước mắt nàng những cảnh khổ hình. Về đến nhà, nàng mới mở choàng mắt ra, cam chịu ngay cả có mặt thuờng xuyên của chàng Narnhixki, cốt sao được quên , cốt sao được quên , cốt sao được trút bỏ cái sức nặng u uất sao chịu đựng nổi.
Vài giờ sau khi từ nghĩa địa trở về, gia đình nhận được điện chia buồn từ Xuôđkôvxe, ký tên cả hai ông cháu Mikhôrôvxki, phu nhân Iđalia và Luxia. Bức điện thứ hai của Valđemar gửi cho Xtefchia, với nội dung ít trọng thể hơn, thân mật hơn. Valđemar có qua việc cụ Machay đột ngột yếu mệt. Cái tin ấy đến với Xtefchia như tiếng sét. Nàng tài nào giấu nổi xúc động, mặt nàng đỏ bừng từng đám.
- Sao lại có chuyện đột ngột đến thế? - Nàng vừa thốt lên vừa đưa bức điện cho cha xem. Nhưng khi Narnhixki định cầm lấy, nàng vội giật khỏi tay ta. Ngạc nhiên, chàng nhún vai gì, nhưng trong tâm trí, bức điện đọc được kia của Valđemar khiến ta cáu lạ lùng.
Đến chiều, rất ít người ở lại điền trang Rutraievô, nhưng Narnhixki chịu ra về. Theo nguyện vọng của song thân, Xtefchia đành phải lưu lại gia đình thêm thời gian nữa.
Khi chỉ còn mình nàng với cha trong phòng làm việc của ông, ông tò mò hỏi nàng:
- Cụ Machây có biết tên họ của bà nhà ta con?
- Cụ ấy biết, con cho cụ nghe ngay trước khi ra , bởi tự dưng cụ hỏi, - nàng đáp, mặt tái vì nỗi lo sợ tường.
- Thế cụ có biết tên họ bà thời con ?
- ạ, con chưa bao giờ đến cái tên ấy, mãi đến lúc ra con mới cho đại công tử hay, khi ấy ông ấy hỏi.
- Ồ, ra ông ấy có hỏi?
- Lúc đó con ngồi lên xe rồi.
- Ra thế! Vậy khi con cụ Machây vẫn còn khỏe chứ?
- thấy cụ kêu ca gì cả.
- Vậy chắc cụ được đại công tử cho biết và vì thế mà ngã bệnh, - ông Ruđexki thầm như tự nhủ.
- Cha gì thế? Cụ được biết chuyện gì kia ạ?
- Khoan , con. Lát nữa rồi con hiểu.
Ông mở ngăn kéo bàn, lấy ra gói to, bọc cẩn thận trong thứ giấy ngả vàng, buộc bằng dải lụa đen. Ông đưa gói ấy cho Xtefchia, giọng run run:
- Đây là thứ bà gửi cho con. Bà bảo cha đưa cho con sau tang lễ. Lúc lâm chung, bà rất lo lắng cho con, bà để lại cho con vật kỷ niệm quý giá nhất của bà. Đây là vật rất thiêng liêng của bà con đấy… Con nhớ hãy kính trọng nó nhé, con của cha, và… xin Chúa hãy che chở cho con! Chúc con ngon giấc!
Xúc động, mắt long lanh lệ, ông Ruđexki hôn Xtefchia nghẹn ngào, rồi bước nhanh ra khỏi phòng.
Nàng đứng tại chỗ như trời trồng, xoay xoay trong tay gói nặng bọc giấy ố vàng, thoảng mùi giấy cũ kỹ. Lòng Xtefchia lẫn lộn lo âu, sợ hãi và tò mò, có gì nằm dưới dải băng đen buộc chéo kia. Nàng đưa mấy ngón tay sờ lần thứ bọc bên trong và đoán ra rằng đó là quyển sổ. Nàng chạy vội về phòng riêng, miệng thầm như kẻ mê sảng:
- Kỷ vật quý báu nhất của bà… thành tích của bà… Bà lại tặng cho riêng ta… Vì sao vậy nhỉ?…
nỗi lo âu thầm lặng chợt khiến nhịp tim nàng đập nhanh hơn. Lao vào phòng riêng, Xtefchia cài chặt cửa lại.
- Ông đưa cho con chưa? – Phu nhân Ruđexka hỏi chồng khi ông bước vào phòng.
- Đưa rồi. Nó trở về buồng. Tội nghiệp con tôi.
Phu nhân Ruđexka mắt dàn dụa lệ.
- Nó thay đổi nhiều quá… Ông nghĩ thế nào về con, hả ông?
- Chắc chắn nó phải lòng đại công tử mất rồi. Thế là lại Mikhôrôvxki
nữa!… Lạy Chúa! Lạy Chúa tôi!…
- Lỗi tại thân mẫu bà đấy, vì quá ít biết chuyện riêng của cụ nên chúng ta hoàn toàn biết đến cái họ kia.

Chương 3


Trong phòng riêng, bên chiếc bàn , Xtefchia mở gói giấy ra. Hồi nãy, nàng sốt ruột vì tò mò, bây giờ nàng lại cố tình lần nữa.
Nàng mở lớp giấy, rồi lớp giấy nữa. Người nàng chợt nóng rực, mặt đỏ bừng, mắt cháy bỏng. Bằng cử chỉ nóng nảy, nàng mở tung lớp giấy bọc cuối cùng, trước mặt nàng là quyển sổ dày được bọc da màu hồng thẫm rất đẹp. Ở chính giữa nổi bật dòng chữ mạ vàng hơi ngả màu đen. " Nhật ký của Chúng Mình ". Phía dưới là những chữ cái lớn viết rời, đứng cạnh nhau : X. K. M. M. Xtefchia đăm đăm nhìn mãi quyển sổ màu hồng, mãi sau nàng mới giở nó ra, và bỗng dưng thốt lên tiếng kêu: nàng cầm trong tay bức hình của cụ Machây ... giống như bức hình mà nàng được cụ tặng hôm ngày lễ tên thánh ...
đứng sững như mê , hai tay bóp chặt thái dương.
- Gì thế này ? Cụ ấy ... lại ở đây ? Thế là thế nào.
Vội vã , run rẫy như lên cơn sốt rét, nàng lật vội những trang sổ. Những linh cảm điên cuồng tuyệt vọng lay giật cả người nàng. Ở trang thứ hai, thứ giấy vơlanh nổi bật nét chữ đen nhánh rất ràng và đẹp của bàn tay con .
Xtefchia đọc nghiến ngấu:
- " Quyển nhật ký này dành cho tình sâu sắc của đôi ta, như minh chứng vĩnh hằng cho những tình cảm bao giờ lụi tàn, cho lòng tin vĩnh viễn của chúng ta dành cho nhau, cho ái mộ vô biên và tình gắn bó ... " Nét chữ con gián đoạn, ngay tiếp bên dưới là những dòng chữ được viết bằng bàn tay con trai:
" .... để rồi với thời gian, những thế hệ mai sau có bằng chứng sống, chứng minh rằng tình là sức mạnh, có thể bẻ gẫy tất cả, những tình cảm nồng nàn có thể phá vỡ mọi hàng rào ngăn cấm để lao vào vòng tay nhau trong tiếng thét vang của niềm hạnh phúc vô biên. Vầng hào quang vây quanh tình diễm phúc chói sáng như hào quang như thế chói lọi đầu chúng mình và soi rọi vĩnh viễn cho mối tình ta đến trọn đời".
Dưới đó là hai chữ ký:
Xtefnhia Korvitrupna
Machây, đại công tử Mikhorovxki
- Jexuma ! ... - Xtefchia nghẹn ngào kêu lên, nặng nề quỳ gối xuống.
Nàng như kẻ chết rồi, Máu dường như đông cứng trong huyết quản. toàn thân nàng đờ đẫn vô tri giác. Trái tim đập yếu ớt vì thảng thốt và kinh hoàng.
Nàng cứ quỳ như vậy, mặt úp vào hai lòng bàn tay.
Những tiếng nức nở trầm đục chực trào ra khỏi lồng ngực, nhưng lại bị cổ họng thít chặt ngăn lại.
Mãi sau, nàng mới khóc òa lên, tiếng khóc chất chứa nỗi đau thể thốt lên lời làm rung chuyển thân hình nàng. Nàng hiểu tất cả những gì trước nay đối với nàng còn là điều bí . Trong tâm tưởng, nàng như đứng trong phòng chân dung ở Guenbovitre, nghe câu chuyện kể của Valdemar. Vậy ra vị hôn thê bất hạnh của cụ Machây, kẻ được cụ thương rồi ruồng bỏ - lại chính là bà ngoại nàng?...
Vậy ra vị phu nhân đường bệ trong bức chân dung, công chúa Đơ Buốcbông, là kẻ chiếm vị trí của bà ngoại nàng? Bà ta chiếm đoạt tất cả những gì lẽ ra thuộc về bà ngoại nàng, kể cả tình của con người mà bà nàng từng dấu ... Tình bà ta đoạt được - chỉ mỗi tình là vẫn thuộc về sở hữu của người bị xúc phạm mà thôi. Mà biết đâu ... ngay cả điều ấy bà ngoại nàng cũng hề hay biết ? ... Bà ngoại nàng cảm thấy mình bất hạnh, nhưng cả người đàn bà kia cũng phải chịu đựng biết bao điều ... ở kia và nơi đây, đẳng cấp, cuồng tín và các quan niệm cổ lỗ đều chặn đường con người đến với hạnh phúc.
Ấy thế mà ông ấy từng nghĩ khác. Ông ấy trang đầu nhật ký rằng những tình cảm nồng nàn phá vỡ mọi hàng rào. Nhưng thực xảy ra khác thế. Ông ấy cam chịu khuất phục cuồng tín của chính đẳng cấp của mình, bỏ rơi người con được ông và thương ông chỉ vì người ấy xuất thân từ gia đình quý tộc.Ông ấy giữ vũng được những nguyên lý từng có lúc đề cao, những nguyên lý mà ông ấy dùng để chinh phục người con ấy. Ông rũ bỏ trách nhiệm của mình, theo tiếng gọi của con tim, mà theo con đường do đẳng cấp và dòng họ đại quý tộc kiêu kỳ dắt ông ta đến: chiếc mũ công tước, cần biết đến nó giày xéo trái tim quá đỗi khiêm nhường để có thể được người ta đoái thương. danh hiệu quý tộc tốt đẹp, gia huy tốt đẹp, nhưng chưa được ghi vào cuốn sổ vàng của giới quý tộc, thể nào gắn bó với cái gia huy chói ngời và tên họ Mikhorovxki. Chiếc vương miện năm trụ của bá tước đôi khi có thể trở thành trò chơi của chiếc mũ tước công , nhưng bao giờ có thể giao kết bền lâu với nó. Về điều đó có những quy tắc, những điều khoản ngặt nghèo. tuân phục chúng được coi là phản bội đảng cấp, là tội ác đối với giới quý tộc. tuân phục chúng có thể bị trừng trị bằng tước quyền thừa kế và gạt ra khỏi vị trí cao sang của giới. Ông Machây sợ hình phạt, đem dâng trái tim cho hoả thần để rồi suốt cuộc đời tìm được hạnh phúc.
- Khủng khiếp ! Khủng khiếp quá !
Số phận cũng dẫn dắt Xtefchia, cháu của người phụ nữ bất hạnh kia, tới chính gia đình ấy, đẩy nàng gần như vào cùng những hoàn cảnh giống hệt như thế. Vậy mà nàng kính con người ấy như cha...
Số phận chỉ dừng lại ở đây, vị thần số mệnh khủg khiếp còn bước xa hơn. Chính trong ngôi nhà của gia đình ấy bây giờ lại có chàng đại công tử trẻ tuổi khác, mang cùng cái họ ấy, và cũng tuyệt vời như người ông trước kia.
Quá khứ lặp lại.
giễu cợt kinh khủng của số phận !
Xtefchia vùng đứng dậy, hai tay ôm ghì lấy bộ mặt nóng rực, chạy chạy lại khắp phòng.
- Nhất định ta phải cắt đứt, nhất định ta chấm dứt, dù tim ta có vỡ tung thành trăm mảnh cũng cam, - nàng thầm lắp bắp trong cơn nóng nảy. - Còn bây giờ đọc, đọc !
Tựa đầu vào hai lòng bàn tay, bấu chặt những ngón tay vào hai thái dương, nàng đọc mê mải với nỗi thèm khát đớn đau.
Xtefchia Korvitrupna mô tả ngắn gọn cuộc đời mình, gia đình, điều kiện sống nơi lớn lên, cuối cùng đến cái phần mang tựa đề Hoàng tử từ chuyện cổ tích.
Và Xtefchia Rudexka đọc:
- " Tôi từng mơ về chàng dẫu chưa biết chàng là ai ... Tôi từng tin chắc rằng rồi người như thế đến và cầm ngay lấy tay tôi. Tôi có niềm tin cảm về hạnh phúc. Cha tôi cười giễu tôi vừa bập bập dọc tẩu dài, người thường thốt lên:" Ôi bé mơ mộng, bé mơ mộng !". Mà cũng đúng thế cơ. Có thể do ảnh hưởng của người nhũ mẫu già từng nâng giấc tôi bằng chuyện đời xưa, tôi thích mơ mộng, thích tưởng tượng ra những giấc mơ vàng. Tôi biết bao những buổi chiều, những hoàng hôn tháng năm tuyệt đẹp, bởi những khi ấy, đắm mình trong những điều tưởng tượng, tôi hình dung thấy chàng - Hoàng tử từ chuyện cổ tích bước ra. Tôi thích lắng nghe tiếng hót họa mi và tiếng ếch nhái ènh oang, những thứ tiếng ấy làm nảy sinh trong tôi bao ý nghĩ ngọt ngào. Và rồi ngày tuyệt vời vô chừng đến, ngày ấy còn hằn sâu vĩnh viễn trong ký ức tôi. Tôi được thấy chàng - Hoàng tử từ chuyện cổ tích bước ra ...
Đó là cuộc vui lớn trong tòa lâu đài giàu có của quan nội thần Uosiatynxki. Cha tôi là bạn học của ngài, đồng thời là người bạn thân thiết nữa. Cả nhà chúng tôi cùng vũ hội. Và khi giữa đám các tiểu thư tôi bước từ vườn cây lên hàng hiên trong chiếc áo dài bằng vải tarlantan màu hồng, tóc cài hoa, chợt thấy chàng mặc sắc phục khinh kỵ binh. Và ngay tức khắc tôi nhận ra niềm mơ ước của mình. Đẹp trai, dáng thon thả, với vẻ lịch lãm phóng khoáng, cách xử trang nhã và phong thái đại gia lồ lộ trong toàn bộ dáng hình, chàng chiếm ngay hồn tôi, khiến tôi sao bước nổi. Chàng nhanh nhẹn tiến lại bên chúng tôi và sau khi được quan nội thần giới thiệu, lần đầu tiên chàng nắm tay tôi. Ôi ! Đôi mắt thoáng vẻ giễu cợt, nhưng chứa đựng biết bao lửa nóng và sức mạnh ... "

Xtefchia ngẩng đầu ... hoàn toàn y hệt ! ... Đẹp trai, cới vẻ lịch lãm đầy phóng khoáng của con nhà đại gia, với đôi mắt xám mang vẻ giễu cợt và tràn đầy sức mạnh. Y hệt chàng ... Tiếp theo ! ... Chuyện gì tiếp theo đây?
"Chúng tôi nhau ngay lập tức, tâm linh chúng tôi bay thẳng tới nhau, cần lời. Chàng nhảy với tôi nhiều hơn cả, chàng mới hay làm sao, mới hấp dẫn làm sao ! ... Rời khỏi vũ hội, tôi như người mê mẩn. cao vời của chàng khiến tôi e sợ. Bạn bảo tôi rằng chàng là đại quý tộc, đại công tử ở Guenbovitre, họ là Mikhorovxki, là triệu phú, gia huy mang chiếc mũ tước công. Tôi muốn những chuyện ấy lọt vào tai, bởi trong mắt tôi chỉ mang hình ảnh của chàng. các bạn cảnh cáo rằng vị đại quý tộc cao sang như thế phải là người dành cho tôi, rằng thậm chí tôi nên mơ đến chàng nữa kia ".
- Chúa tôi ! Chúa tôi ! - Xtefchia kêu lên.
" Nhưng tôi tin, bởi cảm thấy chàng cũng tôi. Và niềm tin đánh lừa tôi. Vài ngày sau vũ hội chàng đến thăm gia đình tôi tại Snhiagievo và rồi tôi được gặp chàng hầu như hàng ngày. Ban đầu chàng ghé qua ông bà Uosiatynxki trước khi tới nhà chúng tôi, về sau nhiều lần chàng thẳng từ Guenbovitre tới với ngựa trạm đặt trước, mặc dù đó là cả chặng đường dài dằng dạc. Ôi ! hạnh phúc biết chừng nào mỗi lần tôi nghe tiếng kèn của người thợ săn Guenbovitre ! Tôi thuộc hiệu kèn đó như thuộc tiếng chuông của nhà thờ quê mình. Rồi trong thời gian ấy, Machây mua lại điền sảnh lớn lắm trong vùng gần nhà tôi ( chuyện đó khiến cựu chiến binh đều lấy làm ngạc nhiên) rồi đến ở tại đó, thường xuyên đến thăm gia đình chúng tôi. Và mọi người hiểu ra nguyên do của việc mua bán lạ lùng nọ. Thoạt tiên, cha tôi thích những lui tới đó, nhưng người cấm. tên họ quý phái và tước hiệu đại công tử chinh phục được Người. Người còn mến Machây vì lòng can trường và những nguyên tắc sống cao quý, công bằng. Chẳng bao lâu sau chúng tôi thố lộ tình với nhau. Rồi đến lúc Machây báo tin cho cha mẹ. Ban đầu cha tôi rất giận, bảo rằng nhẽ ra trước hết phải được cha mẹ cho phép , nhưng Machây lấy danh dự ra cam đoan, bảo đảm điều đó. Và vì lẽ mẹ và người chú là họ hàng gần nhất có mặt trong nước, nên lễ đính hôn của chúng tôi được cử hành. Tôi Machây biết chừng nào, và chàng cũng tôi xiết bao? Kể từ đây cuộc đời chúng tôi trôi trong ánh mặt trời rực rỡ và có lẽ trường tồn muôn thế kỷ, bởi lẽ niềm hạnh phúc lớn lao nhường này thể có lúc chấm dứt".

đoạn tiếp theo đó là những dòng ghi thêm của chàng trai.
" Hạnh phúc của đôi ta ngày càng vững bền, em thân , bởi chúng ta gắn bó với nhau bằng mối dây thể nào cắt đứt .... khi tựa vào tay , em qua suốt cuộc đời này, bao giờ cũng trong trắng và xinh đẹp như thế. Em đừng sợ, đừng lo, hãy tin ở lời : em là của , hoặc lấy ai khác cả !... Và xin em chớ nghĩ rằng niềm hạnh phúc chúng mình gặp phải chướng ngại vật nào đó do giới của dựng nên. Thế giới của cũng là thế giới của em: có khác biệt đẳng cấp ở nơi tình diện. Họ, tất thảy những người bên , nhất định phải chấp nhận điều đó và họ mến em, người duy nhất của lòng bởi em xứng đáng được hưởng điều đó".
Xtefchia thở gấp gáp, nàng lại òa lên khóc lần nữa. Bằng tất cả sức mạnh ý chí, nàng cố kìm tiếng khóc, cố định thần lại và tiếp tục đọc. Những phần tiếp theo tràn ngập niềm hạnh phúc và niềm vui sướng vô biên của hai tâm hồn trẻ trung, nồng thắm. Chàng trai ghi xen vào nhiều chỗ. Ở mỗi đoạn, viết:
" Tôi chịu đựng giây phút kinh hoàng, khi nhìn thấy chiếc xe của chàng thắng ngựa sẵn sàng lên đường. Hai chúng tôi đứng với nhau trong vườn. Tử đinh hương nở hoa, chim họa mi hót, thế gian mới tuyệt diệu làm sau ! ... Cũng vô cùng xúc động, Machây hôn tôi, ôm tôi trong vòng tay. Chàng xin tôi đừng quá lo lắng, chàng bảo rằng chẳng bao lâu nữa nhất định chàng trở về mang theo lời ưng thuận của mẫu thân chàng và chở tôi đến với bà để được nhận lời chúc phúc. Tôi e sợ bà phu nhân kênh kiệu ấy. Bà vô cùng xinh đẹp, xuất thân từ gia tộc mang tước bá vốn của Hunggari, ở Esterhazych. Tôi tin tuởng Machây, tin lắm, nhưng khi chàng ra , trái tim tôi như tan vỡ vì nỗi đau, tôi như tan chảy trong dòng lệ. Rốt cuộc giờ chia phôi điểm: chàng phải ra . Sau những lời từ biệt và thề nguyện, lúc chiếc xe chàng rời khỏi chỗ, tôi kinh hoàng thét lên: "Machây chàng ơi, đừng ! . nỗi tuyệt vọng chế ngự hồn tôi. Chàng dừng xe, nhảy xuống đất, ôm lấy tôi an ủi. Chàng gieo vào lòng tôi bao niềm tin tưởng, đến nỗi phút chia ly cuối cùng tôi giã biệt chàng với nụ cười. Cha tôi làm dấu thánh cầu phúc cho chàng. Nhưng chàng càng khuất dần, nỗi tuyệt vọng lặng thầm càng trỗi dậy trong tim tôi. Bức màn đen càng đổ xuống bưng kín mắt tôi. Và khi xe chàng khuất hẳn sau chỗ đường ngoặt, tôi ngã gục xuống hề hay biết gì nữa ! ".
Xtefchia Rudexka đưa tay lau trán.
- Chắc hẳn đó là lần cuối cùng ... họ được thấy mặt nhau, - nàng thầm bằng đôi môi tái nhợt.
Những trang tiếp theo tràn ngập nỗi buồn: Những bức thư của chàng trai được dán riêng, những bức thư rất tình cảm, chàng trai vẫn thề nguyền trọn đời. Nhiều trang nhật ký tái diễn tả nỗi nhớ nhung và oán trách của vị hôn thê trẻ tuổi. Các chương mỗi lúc ngắn hơn, buồn bã hơn. Đôi chỗ những trang giấy vơlanh còn hoen dấu lệ phai mờ sau ngần ấy tháng năm. Những bức thư của chàng trai tới nữa. Tiếp theo vài trang buồn thảm nữa, rồi Xtefchia bắt gặp bức thư ngắn ngủi viết bằng chữ xa lạ được dán kèm vào sổ, đóng khung chung quanh bằng mực đen, hẳn là do chính tay bà ngoại nàng. Đó là thư của ông chú chàng trai, Xezar Mikhorovxki, người đỡ đầu chàng đại công tử Machây. Bằng những lời lẽ lạnh lùng, ông ta báo cho Xtefchia Korvitrúpna biết hứa hôn với Machây bị bải bỏ - với đồng ý và ưng thuận của chàng trai. Lý do chính được ông ta đưa ra là thiếu môn đăng hộ đối và khác biệt đẳng cấp. Vả chăng, ông ta cũng chẳng cần phải phân trần gì nhiều. Trong những dòng do chính tay chàng Machây ghi thêm phảng phát nỗi xấu hổ, thậm chí cả nỗi buồn - nhưng cũng còn gì khác nữa. Đại công tử Mikhorovxki gửi trả lại chiếc nhẫn đính hôn, chàng thêm rằng số phận chia cắt mối tình của hai người cách gì cưỡng nỗi. Chàng dám chúc gì cho tương lai, cũng gọi định mệnh là kẻ chủ yếu gây lỗi. Chắc chàng hiểu được rằng chính chàng làm thương tổn trái tim , chàng muốn dùng những cách tránh né ấy để làm khổ thêm.
Xtrfchia phẫn nộ đứng bật dậy.
- Ra thế đấy? ... Vậy những lời cam đoan chắc như đinh đóng cột của ông ta mà đọc ở đầu cuốn nhật ký đâu rồi? ... Đâu rồi thứ tình có thể phá đổ mọi tín điều? Vậy ra cái đẳng cấp ấy mạnh đến nỗi đủ sức bẻ gãy mọi nghĩa vụ thiêng liêng nhất? Nó dễ dàng tước bỏ danh dự như người ta dễ dàng rút chiếc nhẫn ra khỏi ngón tay sao? ... Đâu rồi những lời của ông ta so với hành động? ... Vậy ra ánh sáng của đẳng cấp kia mạnh đến nỗi đủ sức nuốt chửng vào mình vết đen ố bẩn cách thản nhiên? Vậy ra làm đại quý tộc người ta tha hồ chà đạp lên những trái tim ấy bằng học thuyết dựa các tín điều của mình? Có thể bán đứng những trái tim ấy để đánh đổi lấy bạc triệu , bạc tỷ? Vậy lương tâm ở đâu...! Trái tim ở đâu? ! ngay thẳng ở đâu rồi? ! Và rốt cuộc , đâu rồi cái khát vọng hạnh phúc riêng tư bắt rễ sâu xa trong tâm hồn của mỗi con người? Phải chăng mọi thứ đều chạy theo đẳng cấp, theo những nguyên tắc cả rồi? ...
Xtefchia nóng nảy lồng lộn, thốt lên những lời dứt đoạn với chính mình như trong cơn mê sảng. Lồng ngực nàng phập phồng gấp gáp, chứa đầy nỗi cay đắng thể diễn tả thành lời:
- Còn Valdemar? ... Chàng cũng những lời y hệt như thế trong phòng treo chân dung. Chàng buộc tội ông chàng, trách ông ta thiếu cương quyết, thiếu nghị lực. Nhưng liệu bản thân chàng có thể hành động khác chăng? Liệu chàng có đủ khả năng đánh đổ những định kiến, phá vỡ cuồng tín của giới chàng? Liệu tước hiệu, đẳng cấp quý tộc, và những số tiền bạc triệu có ngấm sâu vào máu chàng chưa? Đối với chàng, liệu tình của người phụ nữ thân trở thành tuyệt đối chưa, liệu chàng có dám quẳng tất cả lên đĩa cân vì nàng hay chăng? Hay những lời của chàng cũng trống rỗng và vô hồn như những lời thề thốt của người kia? ...
Muôn vàn câu hỏi dồn lên đôi môi Xtefchia với vẻ giễu cợt đau đớn. trái tim nàng bênh vực cho Valdemar, chắp cánh cho chàng, gần như biến chàng thành thánh. Nhưng lý trí bằng bàn tay lạnh lùng và thô nhám bóp nghẹt những cơn bốc dồng lý tưởng hóa, làn nẩy sinh những ý nghĩ phê phán. Trong niềm phẫn nộ trào sôi, Xtefchia thốt lên:
- Rồi con người này cũng hành động y như thế mà thôi! Chúa tôi! Chúa tôi ! ... Xin hãy ban cho con sức mạnh để lùi xa tránh vòng mê đắm này. May là chàng có nhẽ ta như ông chàng từng bà ngoại. hiểu bà chịu đựng điều đó bằng cách nào, làm sao bà sống qua nổi?
mình mà đôi khi Xtefchia bật thành to tiếng, và thường nàng hiểu nổi bản thân mình. Câu hỏi cuối cùng đánh thức lại tò mò của nàng, nàng lại lao đến bên quyển sổ.
Chỉ còn lại vài trang viết bằng nét chữ xiên xẹo.
Nàng đọc:
" ... Mọi thứ đều trả giá: tình của y, những lời thề thốt của y, cả niềm y từng chuốc cho mình uống - tất cả ! Chính ta xây nên cái hạnh phúc ngắn ngủi của mình, cũng chính ta vùi chôn nó xuống mộ, để trồng đó những cây hoa của niềm ngợi ca đến. tồi tệ ! đểu giả ! ..., - Bao giờ chàng cũng vẫn là người em , mãi mãi, suốt đời! Chính những kẻ kia mới tồi tệ ! ... Những kẻ tước khí giới của chàng, trói buộc chàng. Nhưng chàng hứa lời dang dự mà lại chịu khuất phục chúng, vậy chàng là người thế nào? ... Chàng yếu ớt, chút sức mạnh hay chàng ta? Hãy để cho tôi được dẫu chỉ niềm hy vọng ấy, như đóa hoa duy nhất trong cả đống hoa tuyệt vời, như đốm sáng nhoi từ cả ánh bình minh sáng rực! Chàng có còn tôi nữa chăng, chàng có đau khổ vì phải chia lìa nhau? - Câu hỏi ấy tôi xin mang xuống mộ. Chàng giày xéo lên tôi, giày vò tôi, xô đẩy tôi từ đỉnh cao hạnh phúc. Mấy lời chút tiếc thương kia đủ để giết chết tâm hồn khiến cho tỉnh thức. Thế gian mới đáng nguyền rủa làm sao! Chính đẳng cấp cướp mất người của tôi! ... ! Chàng sinh ra từ đẳng cấp ấy, chàng vẫn sống trong đẳng cấp ấy kia mà! Chỉ có số mệnh mới đáng nguyền rủa! Tôi vẫn và căm thù chàng, tôi vẫn mà khinh bỉ chàng! Giờ đây xung quanh tôi tối tăm làm sao, câm lặng vô biên ! chút nhoi ánh sáng nào hết! còn gì, còn gì nữa cả rồi ! ...

Những dòng chữ kết thúc. Mấy trang liền viết, trống trơn như tâm hồn chết ... ở những trang cuối cùng, tim Xtefchia thắt lại khi đọc thấy:
" ... Chàng cưới vợ ở Paris ... cưới công tước tiểu thư De Bourbon, ái nữ của dòng họ tuyệt vời cao sang, từng có họ với các vị quân vương. Các báo đưa tin và in hình của họ: cả hai đều tuyệt vời xinh đẹp nhưng có vẻ gì là hạnh phúc - mà đó cũng có thể chỉ là do có điều gì đây khiến tôi mờ mắt cũng nên. Họ cưới nhau, và rồi họ hạnh phúc ... Còn tôi? Còn tôi sao ? ... Tôi là cái thá gì so với công tước tiểu thư De Bourbon? là gì cả với chàng, là gì cả với đời. Trái tim tôi tan nát, tâm hồn tôi tan nát, nhưng đối với chiếc mũ tước công, cả điều đó nữa cũng có nghĩa lý gì đâu. Hai chiếc mũ miện tuyệt vời, long lanh , và tôi ... với vết thương ứa máu. Ôi ! thảm thương sao! ...

Lại khoảng ngừng dài nữa, rồi tiếp đó vài lời cay đắng cùng vết nước mắt thấm sâu.
" .... Vĩ đại nhường kia ... mà tồi tệ nhường kia ! Sao chàng có thể hành động như vậy nhỉ? Và sao chàng có thể hứa hôn? Phải chăng chính chàng cũng thất vọng, còn tin vào gắn bó hai ta ? .... Ôi ! Chàng tin kia mà! lẽ nào chàng lại có thể ích kỷ đến thế. Chàng là người cao thượng, có điều chàng quá yếu mềm, trong khi giới quý tộc của chàng là thế lực, sức mạnh khủng khiếp ... Nó tóm lấy chàng, kéo theo dòng, phương cứu vãn. Giá như chàng đừng viết gì cả, đừng gửi trả nhẫn đính hôn ... Nhưng trong lời thư của chàng mới lạnh lùng làm sao! Ôi, Chúa tôi! Có người nhân viên nào đó từ Guenbovitre tới, chắc là thư ký. Ông ta bán trang Voloksa, điền sản mà chàng mua ở cạnh điền trang của tôi. Hẳn rồi! Giờ chàng cần gì đến cái điền trang của tôi. Hẳn rồi ! Giờ chàng cần gì đến cái điền trang ấy nữa. Vôloksa ! Voloksa ! ... Cái tên ấy với tôi mới thương mến làm sao. Giờ tấc cả hết rồi ! Chỉ còn trống rỗng, trống rỗng ... đến kinh hoàng, trống rỗng giết người ! Và những loài sâu bọ đen ngòm của tuyệt vọng. Nhung nhúc, nhung nhúc những sâu bọ!
Trớ trêu thay! Tôi từng mến cuộc đời biết bao, giờ tôi căm ghét nó. Nó cho tôi uống no cay đắng. Và đây chính là ngọn núi Gongota khổ hình ( Theo kinh thánh là nơi chúa Jesus chịu khổ hình ) của tôi.
Nhưng dẫu sao vẫn cần phải sống. Người ta để cho tôi được chết: người ta cứu tôi sống lại, tẩy rửa thuốc độc ra khỏi cơ thể tôi ... Tuyệt vọng ! Tuyệt vọng biết chừng nào ! Cha tuyên úy với tôi rất nhiều về Đức Chúa và những bổn phận đối với Người. Phải chăng đó là cứu cánh ? ...

Tiếp đó lại gián đoạn, rồi vài dòng ghi thêm nữa:
" Cha tôi lên cơn đau tim. Chính Machây giết chết cha tôi. Là đứa con độc ,hất, tôi được cha thương hết mực, và Người đau đớn, đau đớn kinh khủng " .

Mấy trang trắng, cuối cùng là phần hết:
" ... năm sau khi cha tôi qua đời ... Tôi lấy chồng. Tôi phải thề với người cha hấp hối, tôi đành phải thực điều mong ước cuối cùng của Người. Tôi lấy người mà chính cha tôi chọn cho tôi, và phút lâm chung, chính Người đặt tay tôi vào tay người ấy, bắt tôi phải thề. Ngày mai là lễ cưới của tôi rồi! Lễ cưới của tôi! Có thể nào lại thế được chăng? Lạy Chúa tôi, sao mà khổ thân tôi đến thế? Mọi cuộc đời này, cái cuộc đời khủng khiếp, đầy dối lừa này, rồi cũng kết thúc như thế. Vết thương của tôi chưa kín miệng,vẫn còn há hoác. Tôi kể cho Rembovxki nghe tất ả, song ta vẫn ưng thuận cưới tôi làm vợ.
Tôi kinh ngạc trước can đảm của ấy! ấy tôi ... Nếu , nếu ấy tôi; sau lời kể của tôi, ấy hoàn toàn có thể rũ bỏ lời thề ước. Và khi ấy tôi chỉ có thể tìm yên ổn sau những tấm song sắt ! Nhưng tôi e sợ cuộc sống mới. thể có điều gì tồi tệ hơn nữa chờ đợi tôi. Có điều hôm nay, hôm nay đây, đêm trước ngày cưới, khi khép lại mãi mãi quyển nhật ký bất hạnh này, tôi nguyền rủa niềm hạnh phúc qua! bao giờ tôi biết đến hạnh phúc. Còn chàng, nếu chàng lãng quên và sung sướng ... xin cứ để yên cho chàng được hạnh phúc. Tôi nguyền rủa chàng, nhưng trước sau rồi chuyện này cũng phải trả giá, nhất định rồi phải trả giá mà thôi !".
Chấm hết.
Xtefcgia gập vội quyển sổ lại. Nỗi kinh hoàng , nỗi đau đớn vô biên, niềm xót thương và những dòng cuối cùng của nhật ký: " Chuyện này rồi cũng phải trả giá, nhất định rồi phải trả giá mà thôi"- khiến nàng đứng bật dậy.
- kinh khủng ! Kinh khủng quá !
Đầy xúc động vì những ấn tượng quá mạnh, lại phải căng thẳng đầu óc liên tục, còn giữ được bình tĩnh nữa. Nàng như thấy hiển trước mắt mình bóng ma nhợt nhạt của người báo thù thuộc dòng họ nữ thần Nêmêzys ( Theo thần thoại Hy Lạp: Nêmêzys là thân cho cơn giận của các thần, hình phạt trút xuống đầu những ai xáu xa tội lỗi, hoặc vượt qua những giới hạn quy định) chìa đôi cánh vồ lấy nàng.
Xtefchia kêu thét lên.
Cửa bật mở, mẹ nàng chạy vào.
Xtefchia lao tới mẹ với tiếng kêu thảnh thốt, hai đầu gối nàng khụy xuống.
- Mẹ ! Mẹ ơi ! Con biết hết rồi, con đọc cả rồi ... Kinh khủng quá! phải trả giá ! phải trả giá! ...
Bà Rudexka cúi xuống ôm lấy con.
Ánh rạng đông nhợt nhạt của mùa đông trườn qua cửa sổ, đầu họ vần vũ cơn bão táp.