Chương 11


Bữa trưa ảm đạm trôi qua.
Khuôn mặt đỏ bừng và những quầng đen dưới mắt chứng tỏ Xtefchia vừa mới khóc.
Luxia ngó về phía bà mẹ, im lặng cách bướng bỉnh. Cụ Machây lo lắng yên. Valdemar đầy đe doạ. Riêng phu nhân Iđalia ít cứng nhắc hơn thường lệ là vẫn trò chuyện với Proninsky về điều gì đó có vẻ vui vẻ, nhưng chẳng khiến được ai - ngoại trừ chính bà - cảm thấy vui lên.
Edmun làm ra vẻ vui, cố kể chuyện gây cười, nhưng khi nhận thấy khí chung, cũng ngồi im như thủ phạm bị tóm cổ. Ngay cả gia nhân phục dịch cũng cảm nhận được tâm trạng u ám của chủ, viên chánh bộc phục vụ phát ra tiếng động , lại như thể nhón từng bước chân, còn người hầu bàn trẻ tuổi chỉ dám hé cửa khi bưng liễn thức ăn vào.
Mọi người đều thở phào nhõm khi rời khỏi bàn ăn.Phu nhân Elzonôvxka và Luxia đến Sale. Xtefchia bao giờ tới đó, nàng cảm thấy bá tước phu nhân Chvilexka thích nàng.
Valdemar cưỡi ngựa xem xét điền trang, cũng ra cùng với hai mẹ con phu nhân. Lâu đài Xuodkovse trở lại yên tĩnh. Những chú chim bồ câu gù gù mái nhà lợp tôn, tiếng những con cu gáy đôi hồi vọng các từ các vườn hoa, những con công dạo chơi thảm cỏ cất lên những tiếng kêu lảnh lói đặc thù.
giam mình trong buồng riêng, Xtefchia đột nhiên nghe thấy những tiếng gõ cửa khe khẽ.
- Mời vào.
Viên chánh bộc Janxenty bước vào.
- Cụ mời tiểu thư tới gian đình tạ trồng hoa hồng, nếu tiểu thư lấy thế làm phiền.
Xtefchia chợt thấy cảm giác dễ chiu.
- Nhờ ông báo giùm với cụ ông, tôi đến ngay.
khoan khoái nghĩ đến việc được trò chuyện với cụ ông trong buổi chiều ngán ngẩm này.
Cụ Machây ngồi chiếc ghế dài ở nhà đình tạ, chân phủ tấm da hổ. Cụ trầm ngâm và u . Nhưng khi trông thấy Xtefchia, mặt cụ rạng hẳn ra. Chỉ cho nàng chiếc ghế bên cạnh, cụ với nụ cười hiền lành:
- Ngồi xuống đây, cháu của ông. Xin lỗi gọi cháu như thế. Có thể cháu thích?… Ông là lão già đáng ngán - phải nào?
Cụ Machây xưng hô với mọi người đều bằng tên (1), với Xtefchia bao giờ cụ cũng xưng hô như thế.
- Kìa, sao ông lại dạy thế, cháu rất thích được nghe, - đáp, ngồi xuống ghế.
Cụ già ngước đôi mắt phai màu lên nhìn đăm đăm vào những chiếc lá hồng đan cài thành tấm lưới nền trời thanh thiên.
Những ký ức nào đó từ những năm xa xưa chợt tràn về trong lòng, khiến đôi mắt già chợt sinh động hẳn lên và thoáng bóng mây buồn. Cụ ngồi yên giây lâu, như thể phiêu du về khoảng thời gian nào khác, rồi cụ lên tiếng, giọng bình tĩnh, thỉnh thoảng lại đứt đoạn:
- Thế gian chẳng hề thay đổi gì cả. Lúc nào trẻ trung và tràn đầy sức sống…Chỉ con người sống thế gian là héo tàn, biến thành tro bụi, thay vào chỗ của họ là những người mới, trẻ trung, để rồi với thời gian cũng hoá thành bụi đất. Và cháu biết , điều lạ lùng là chính chúng ta đây, những người già nua tuổi tác mệt mỏi với cuộc đời, chỉ muốn được yên nghỉ - hề kêu ca gì về thế gian này cả. Chính những người trẻ tuổi kêu ca. triệu chứng xấu!… đó là ảnh hưởng của chứng nóng ruột chung, là sùng lý trí cao hơn, hay ngược lại, đó là teo tóp dần của não bộ? Thanh niên khinh thường tất cả những gì vây quanh chúng, chỉ hướng tới thứ gì đó siêu phàm. Nhưng có lẽ chính là ảnh hưởng của năng lực phân tích. Có nghĩa là tiến bộ. Chúng ta hiểu biết cái đó đến mức khiến cho cuộc đời trở thành đáng chán. Chúng ta từng có đức tin sống động, còn bây giờ ngay cả đức tin cũng phôi pha. Bây giờ có nhiều nhà triết học phân tích tồn tại của Chúa, có nhiều kẻ vô thần hơn những người có đức tin sâu sắc. Đó là chuyện rất dở ! Đó chính là mảnh đất làm nảy nở ngần kia niềm bất hạnh của thế nhân.
Cụ Machây im lặng trầm ngâm đưa mắt nhìn thẳng phía trước mặt, tìm trong ký ức những tháng năm tuổi trẻ đầy nhiệt huyết, lòng tin, khác xa thói đời khinh bạc ngày nay. Ngắm nhìn cụ, Xtefchia đoán thầm những ý nghĩ của cụ và nàng tò mò hỏi biết cuộc đời của cụ ra sao?…
Cụ lại cất tiếng tiếp:
- Thế giới thay đổi biết bao. Chúng ta còn là loài người mong muội, ăn lông ở lỗ nữa. Con người lớn vượt cao lên hơn hẳn so với thời cổ xưa, buộc phải cảnh giác hơn so với chung quanh! Bất cứ cái gì cũng có thể khiến họ nghi ngờ, họ thấy thoả mãn với bản chất của việc, họ muốn tìm ra nguyên tử - họ tìm và thất vọng. Họ muốn sống cuộc đời vĩnh hằng trường sinh bất tử, nhưng thế giới lại dựa sinh và diệt. Đoá hoa nào rồi cũng phải héo tàn, biết làm sao! - miễn là khi sống, hoa khiến cho giây phút của đời ta được thêm phần tươi đẹp - song con người bây giờ lại chịu thoả mãn với điều đó, họ muốn phân tích, muốn lý giải ngay chính niềm hạnh phúc kia. Nhưng cũng như đoá hoa kia, nếu bị phanh ra thành muôn mảnh, chỉ là búi rác mà thôi. Khi hiểu ra điều đó, thất vọng, họ muốn ghép lại hoa như cũ, nhưng kết quả thảm thương thay, và thường họ đành vứt hoa … Với mọi chuyện đời cũng thế.
Cụ già thở dài não ruột, lắc lắc đầu.
- Cũng thế thôi, ngay cả với tôn giáo thời nay. Nach Canossa geneh wir nich! Cả dòng nước kinh hoàng chứa đầy kiện đắp bồi lên, nhưng chết người!…
Cụ Machây im lặng, đầu cúi gục xuống ngực. ngồi trầm ngâm. Lát sau, ngước mắt nhìn cụ. và cất tiếng hỏi giọng pha chút oán trách:
- Sao ông những điều buồn vậy và sao ông mô tả thế hệ trẻ trong cái khung xấu xí nhường kia?
- phải xấu đâu cháu ạ, mà là mới mẻ.
- Thế nó phải tràn trề hy vọng chứ!
- Nếu chúng bị méo mó …
- Nhưng tại sao?… Vì Cái gì? Vả lại chắc thể là tất cả - Xtefchia hỏi càng hăng.
Cụ Machây mỉm cười nhân hậu nhìn nàng.
- Những đoá hoa tươi tốt như cháu nhiều, cháu ạ, có nhiều những linh hồn trong sáng như cháu. Ông cũng gặp linh hồn như thế, nhưng lâu lắm rồi…Có thể những gì ông khiến cháu vui. Nhưng ngay cả cháu nữa. cháu cũng tránh khỏi những nỗi đắng cay của đời, cái bóng tối của bệnh dịch chung kia… cái bệnh dịch phân tích ấy, cũng ám ảnh cả cháu. Cháu cứ đem cái toàn thể ra phân tích ở từng chi tiết và cháu đau khổ thấy mình thất vọng. Mà đó đâu phải là đoá hoa, phải ?…Chỉ là cái cuộng, cái cuộng rỗng đơn sơ…với chút ít rác rưởi nữa. Với hoa có thể tách bạch được từng thứ. Nhưng đáng buồn hơn là khi phân tích đến đúng thời. Giá số phận giúp mọi bao giờ cũng đến đúng lúc, chắc hẳn trái đất này ít bất hạnh hơn.
- Ông đến chuyện gì đấy ạ? - Xtefchia thào, run lên vì hoảng sợ.
Cụ già bị hỏi nhìn nàng vẻ thăm dò.- " Nó thành hay ngu ngốc nhỉ? " - cụ thầm nghĩ.
- Cháu ạ, ông nhắc lại, rất có thể ông cháu những chuyện này cần thiết. Ông thấy là cháu hiểu ý ông.
- Ồ , cháu hiểu chứ, nhưng…
- Có điều gì sao?
- Cháu sợ… biết ông có hiểu cháu .
Nụ cười nở môi cụ già.
- Xin lỗi ông - khẽ thốt lên, muốn làm cụ phật ý.
- sao, cháu ạ, nhưng cháu phải giải thích cho ông nhé. Cháu thấy đấy, ông già rồi, nhưng mắt ông vẫn còn tinh và ông vẫn nhạy cảm lắm. Nhất là đối với những người ông mến, bao giờ ông cũng cảm nhận được từnh nỗi bất hạnh hay niềm vui sướng của họ. Ông thấy ở cháu diễn ra thay đổi lớn…chắc cháu cũng đoán được. Ông thấy cháu bị chuyện đó dày vò, thậm chí nó ảnh hưởng có hại cho sức khoẻ của cháu. Cháu cũng thất vọng trong khi phân tích. Cháu nhận ra rằng người ấy xứng với ý nghĩ của cháu, đó phải kim cương mà chỉ là hòn sỏi tầm thường được tô vẽ, có đúng thế ?
- Vâng ạ, thưa ông - nàng xúc động đáp - nhưng nguyên do của điều đó phải phải là phân tích của bản thân cháu, mà là của hoàn cảnh. Hồi ấy cháu đưa tay cầm lấy, tin chắc rằng đó là kim cương.
- Hồi nào?- cụ già hỏi, cao giọng.
- Hồi cháu phải lòng người ấy. Đó là cơn điên cuồng của tuổi ấu thơ.
- Bây giờ nó qua ?
- Bây giờ đối với cháu người đó chỉ là dửng dưng.
- Cháu có với ông đấy, cháu ta?
Giọng cụ Machây thể nỗi nghi ngờ.
- Với thân phụ cháu, cháu cũng thể thành hơn.
Cụ cầm tay , kéo lại gần, và khi nàng kính cẩn ngả đầu vào vai cụ, cụ hôn lên mái tóc nàng. Trân trọng hàm ơn biểu nhân hậu ấy, Xtefchia nồng nàn hôn tay cụ. Bây giờ cụ mới vui vẻ kêu ca:
- Nào, thấy chưa! bé này lại khiến lão già như ta phải lầm, ta cứ ngỡ cái thời xưa mà cháu ấy vẫn còn đến tận bây giờ, ông tưởng cháu hiểu người đó hơn và buồn phiền khi thấy hình mẫu lý tưởng phôi pha, tầm thường. Trong khi cháu lại lạnh lùng với người đó. Nhưng tại sao cháu lại thay đổi, lại lo lắng, suýt nữa ông định là nom cháu như e sợ điều gì vậy.
Bị hỏi dồn cách thẳng thắn như thế, nàng ngần ngừ, biết có nên về Luxia . Muốn giúp nàng, cụ già lại tiếp:
- Nhất là mấy ngày gần đây, cháu bình thường. Còn hôm nay cháu khóc. Luxia cũng có vẻ thế nào ấy… Điều đó khiến ông suy nghĩ. Thế cháu biết nguyên do sao? Cứ ông nghe nào.
Xtefchia quyết định tất cả.
- Vâng, cháu biết chắc điều gì khiến Luxia tuyệt vọng. Cháu được nghe chính Luxia ra, em nó thú với cháu…Nhẽ ra, cháu nên lộ chuyện này…
- Với ông cháu có thể và cần phải . Luxia vẫn còn trẻ con, cần phải hiểu nó nghĩ gì, nhất là điều gì dày vò nó. Nào?
- Luxia chịu ảnh hưởng của Proninsky.
thẳng là nó phải lòng gã - cụ Machây chữa lại - ông cũng đoán thế. tốt, nó còn quá trẻ… và đối tượng lại quá tầm thường… Ông thế có làm cháu phiền lòng ? - cụ hỏi khi thấy vẻ nhợt nhạt của Xtefchia.
- Cháu phiền lòng vì lo cho Luxia thôi. Em nó lại gặp điều cháu từng gặp phải.
Cụ Machây ngẫm nghĩ hồi lâu.
- Phải, ông cũng hiểu điều đó qua Luxia, khi nó đến gặp ông hôm nay. Tội nghiệp con bé! Thế hệ bây giờ là thế, lệch lạc ngay từ bé, mười sáu tuổi đầu thấy đời đầy cay đắng. Hình như Luxia cũng đoán được nhiều điều. Vẻ dằn vặt của nó quá lộ điều đó. Còn gã kia, cháu biết điều gì sao? theo đuổi con bé quá . Nhưng cháu làm sao thế?…
Xtefchia nhìn xuống. nỗi khó chịu mặt nàng, qua khỏi con mắt cụ Machây.
- Cháu có biết gì ? - cụ hỏi dồn lần nữa.
- Hình như có ạ.
- Vậy, ý định của gã đối với Luxia.
- có gì khác so với những ý định từng nuôi đối với cháu trước kia.
- Dĩ nhiên rồi! - cụ già thốt lên, phẩy tay.- chỉ mơ đến của hồi môn thôi.
Cụ cúi đầu, mắt nhắm nghiền. Trong bộ óc già nua của cụ cố tìm cách che chở cho đứa cháu khỏi bị phí hoài mất những tình cảm thanh xuân đầu tiên.
- Cháu xin kể ông nghe câu chuyện giữa cháu và Proninsky, Xtefchia nóng nảy thốt lên. - Để ông tự phân tích. Có thể cháu hiểu sai cũng nên.
Cụ Machây ngẩng đầu lên.
- Cháu chuyện với gã về điều ấy sao?
- Cũng tình cờ thôi ạ!
Nàng thuật lại toàn bộ câu chuyện với Proninsky cho đến khi đại công tử đến. Trong lúc kể, mặt nàng lúc tái lúc đỏ, mắt nhìn lúc nhoà lệ, lúc lại loé lên những tia phẫn nộ. Cụ Machây chăm chú lắng nghe.
"Nó mới giống người ấy làm sao… - đôi lần cụ thầm tự nhủ ". Khi nàng kể hết, cụ thành tiếng:
- Cháu hiểu đúng đắn đấy, cháu của ông. Vô tình mà để lộ ý định. Nhưng câu chuyện giữa cháu và kết thúc ra sao? Chắc phải thêm điều gì nữa ngoài những điều cháu vừa kể lại. Đúng thế ?
- Ông ấy đâu phải người tế nhị - nàng đáp qua loa.
- Ông cũng đoán được. Chắc trước khi bước ra với cháu điều gì đó rất khó chịu, khi trông thấy Valdemar qua cửa sổ. Đúng ?
im lặng đầy hàm ý của là lời khẳng định cho ý nghĩ của cụ Machây.
- Đồ láo xược! - cụ lẩm bẩm vẻ phẩn nộ.
Có tiếng sỏi lạo sạo trong vườn. Valdemar, mặc quần áo ngựa, bước vào nhà hóng mát. Hơi ngạc nhiên khi trông thấy ông nội cùng ngồi xuống với Xtefchia, chàng bỏ mũ, vui vẻ kêu lên:
- Hony soit qui mal y pense!
Sau khi đôi lời với đại công tử vui vẻ, Xtefchia từ biệt hai ông cháu, trở về phòng riêng. Nàng muốn được bình tâm trở lại. Cụ Machây ngồi lại nhà hóng mát cùng với Valdemar.

Chương 12


Mặt trời lặn về tây, cụ Machây mới được Valdemar dìu trở về nhà. Hai con người ấy nom có phong cách. Ở họ toát lên cùng thứ phong tư, nhưng với những chi tiết và hình thức khác nhau.
Người ông nom giống con đại bàng tuổi tác, bậc trưởng lãocủa giòng họ, mệt mỏi vì cuộc đời, đôi cánh gấp lại, có thể từng bị gãy. Đó là kiểu quý tộc của thời xa xưa, được giữ gìn theo đúng truyền thống và rất được tôn kính. Còn người cháu trai lại là con đại bàng non tơ, kẻ được thừa kế quyền trượng của dòng tộc lâu đời, tràn đầy sức sống và sinh lực, đôi cánh dang rộng và dáng bay hào phóng trẻ trung. Là hậu duệ theo truyền thống của dòng họ, trang quý tộc nòi dường như vừa được ra khỏi những tấm giấy da cửu cổ kính ghi tiểu sử của cha ông hay bước xuống từ những bức chân dung họa lại dáng hình trang nhã của họ, được gội rửa lớp rêu phong của tiến bộ. Cũng kiểu người giống như ông nội nhưng trẻ trung hơn, cũng loại đại bàng của rặng núi đá này, nhưng với đôi mắt tinh tường hơn, bao quát những chân trời rộng lớn hơn. Trong dòng máu quý tộc ngàn đời của chàng có những giọt hồng thắm trẻ trung, sản phẩm những trào lưu biến đổi của thời đại mói, chàng có hệ thần kinh yếu hơn những thế hệ trước kia và sắc màu nguyên tắc thay đổi hơn do ảnh hưởng của bầu khí mới mẻ. Chàng trội vượt hơn tổ tiên ở nhanh nhạy của trí óc, giàu có đến phong phú của bản tính và nhạy cảm. Riêng tính cả quyết mãnh liệt , hoi phong kiến và sức mạnh của bầu máu nóng ở chàng là vẫn thay đổi mảy may.
Ở đây, nguyên do là thay đổi cái phông nền - thay cho giấy da cừu của những thế kỷ xa xưa, phòng của thời đại là thứ giấy vêlanh trắng mịn trang nhã.
Nhìn chàng dìu ông nội, trong là bực bội, đến mức nổi khùng, trước hết người ta nhận ra ngay chàng thuộc dòng họ Mikhorovxki, dòng họ của người khi hài lòng rút ngay kiếm khỏi bao, khi nóng giận lưỡi kiếm bao giờ cũng vấy máu.
Sau khi trò chuyện với ông, Valdemar phải kìm lắm mới để cơn giận bùng ra. Giá có thể mặc sức, chàng gieo bão trong khắp lâu đài. Nhưng chàng cố nén. Chàng bước những bước chân nóng nảy, chốc chốc lại dừng để cho bằng những bước chân khoan thai của ông cụ Machây, chiếc roi ngựa vụt gấp gáp vào ống ủng. Trong mắt chàng tia lửa giận hòa trộn với vẻ mỉa mai lạnh lùng, miệng chàng nhăn vẻ châm biếm độc địa, hàng lông mày nhíu lại đầy vẻ cả quyết.
Cụ Machây đâm lo.
- Hãy nhớ, Valdy, điều cháu hứa với ông... , - cụ nhìn vào mắt cháu trai dặn. - Làm gấp quá e có hại tới Xtefchia. Prônnhixki chẳng làm phiền được con bé đâu, nhưng uy tín của nó có thể bị ảnh hưởng. nghĩ là con bé than phiền với cháu và có thể nghĩ đến những chuyện vớ vẫn khác nữa.
- chẳng có việc gì đâu, ông ạ,- Valdemar phản đối. - Dẫu sao cháu vẫn biết tự chủ chứ. Tốt hơn cả là cháu nên bỏ ngay bây giờ hơn.
- Cách ấy lại là càng dở nhất.
- Nhưng có lẽ phải làm thế. Cháu bực đến mức chuyện nhặt nhất cũng có thể làm cháu mất thăng bằng. nếu ... con lừa ngu xuẩn ấy dám thốt ra lời bất nhã đối với Xtefchia hoặc bắt đầu nhấm nháy đầu mày cuối mắt với Luxia trong bữa tối ... cháu dám đảm bảo bùng nổ. Hôm nay tốt nhất là cháu trông thấy mặt .
- Hôm nay Idalia chẳng về đâu.
- Càng hay! - Chàng cáu kỉnh thốt thốt ra.
Chàng vụt roi ngựa lên cành cây, khiến cơn mưa lá trút xuống chân chàng, miệng chàng lẩm bẩm lời nguyền rủa nào đó.
- định làm gì? - Cụ Machây hỏi.
- Chờ dịp thuận lợi đuổi cổ thằng khốn ấy .
- được tế nhị lắm. Giá như là người làm công, lấy tiền, có thể trả lương cả năm cho là xong, chứ thế này…
- Cháu đề nghị chuyển sang bên Guenbôvitre, nhưng theo cách để tự ý hiểu cháu muốn gì.
- Thế nếu đồng ý?
- Chuyện đó lo! Vả lại cháu thấy có cách nào khác để khỏi ảnh hưởng đến nàng… đến Xtefchia…
Cụ Machây kín đáo nhìn cháu. "Nó gọi con bé mới lạ chứ!" - Cụ thầm nghĩ.
Đặt chân vào lâu đài, Valdemar ra lệnh đánh xe đến, rồi chàng bước xuống phòng khách tầng trệt, cạnh phòng Xtefchia. Bóng chiều buông nhanh, phòng khách chìm trong những màu sắc xam xám của hoàng hôn, đôi chỗ ánh lên màu khung mạ vàng và những chiếc đèn chùm pha lê. Đại công tử nhìn đồng hồ và rung chuông. người hầu phòng trẻ chạy vào.
- Bảo Jaxenty vào đây gặp tôi - Valdemar .
- Châm đèn và buông rèm cửa! - chàng ra lệnh ngắn gọn cho viên chưởng bộc.
Jaxenty thực lệnh xong định .
- Khoan hẵng! - công tử bảo - Đến phòng tiểu thư Xtefchia thưa rằng tôi muốn chào tạm biệt tiểu thư.
Lão Jaxenty bước ra.
Đại công tử lại lại trong phòng khách. Lát sau Xtefchia bước vào. Mặt nàng đỏ bừng.
Valdemar vội bước lại bên nàng.
- Tôi muốn được chào tạm biệt tiểu thư. Tôi phải ngay bây giờ.
- Sao lại thế ạ? Ông chờ xong bữa tối sao?
- , thưa , tôi vội về bên nhà.
- Ông vừa được tin lành ư?
- Sao tiểu thư lại hỏi thế?
- Bởi tôi thấy ông có vẻ nóng nảy.
- À ra thế! Tiểu thư cũng nhận thấy điều đó? Thậm chí tôi rất đỗi bực mình, nhưng phải vì tin tức từ bên Guenbôvitre. Tôi vừa chuyện với ông tôi, cụ kể hết cho tôi nghe tất cả…
làn sương che mắt . Vẻ khổ tâm biểu lộ rất khuôn mặt nàng. phút bao trùm nỗi im lặng đầy khó xử.
- Thế là ông ở lại? vậy xin tạm biệt ông - Xtefchia , chìa tay ra.
Valdemar cầm lấy tay trong lòng bàn tay mình, chịu rời ra, chàng dịu dàng cách lạ lùng:
- Xin tiểu thư đừng lo. Tôi đoán trước khá nhiều điều, bây giờ tôi hết mọi chuyện và tôi hết sức cố gắng để tiểu thư phải chịu dày vò nữa…
- Cảm ơn ông. Tôi chỉ lo cho em Luxia.
- Đáng lo nhất là tiểu thư kia. Luxia còn bé, rồi qua, có hậu quả gì nghiêm trọng. Xin tiểu thư đừng quá bi quan. Tôi hết sức cố gắng để ở Xuodkovse này có lại thoải mái như xưa.
Những lời ấy khiến Xtefchia hoảng sợ.
- Nhưng tôi muốn vì tôi mà lại có chuyện hiểu lầm… Tôi muốn ông ấy… Tôi muốn gây hại cho ai cả…
Xtefchia rất đỗi bối rối, bởi Valdemar vẫn chịu buông tay nàng. Nàng định rút tay ra nhưng càng càng nắm chặt hơn.
- Xin cứ tin tưởng ở tôi - chàng đáp vẻ cương quyết - Tôi hành động theo cách tế nhị nhất. Nhưng việc ông ấy ra khiến cho mọi người vui vẻ, kể cả Luxia lầm lạc, kể bản thân tôi.
Chàng vui vẻ nhìn thẳng vào mắt nàng và :
- Đến lúc phải rồi! Xin tiểu thư chớ buồn phiền về bất cứ điều gì, tôi xin tiểu thư đấy!
Chàng cúi chào rồi bước ra.
"Nàng cao thượng và tuyệt vời!" - ra đến hành lang chàng thầm khẽ .
Xtefchia trở về phòng riêng. Nàng cầm quyển sách nằm bàn con mở ra định đọc nhưng đầu óc cứ để đâu đâu, thể hiểu nổi chữ nào. Tai nàng vẫn vang vang giọng trầm trầm của Valdemar, tay nàng vẫn còn hơi ấm tay chàng. Nàng ngồi yên, sợ làm động đến yên tĩnh ngọt ngào ấy.
Có tiếng máy ô tô nổ ròn, tiếng người ở trước nhà rồi lại yên lặng.
- Ông ấy rồi - Xtefchia khẽ thầm - Nhưng hai người khác nhau trời vực - ta và ông ấy!

Chương 13


Proninsky bước vào tàu ngựa, mặt đầy vẻ thắng thế. vừa gặp Luxia từ nhà kính trở về, trông thấy đỏ mặt và chỉ qua vài lời ngắn ngủi của cũng đoán chắc được tình cảm bên trong. tranh thủ nắm tay và buông đôi lời tình cảm.
"Mình đúng hướng rồi đấy, lẩm bẩm lặp lặp lại - Con bé ràng là phải lòng mình "
vuốt ria mép với vẻ mặt người tự hài lòng và vững tin vào tương lai.
- Bênêđykt! Thắng ngựa cho tôi!
- Ngựa hạt dẻ hay ngựa khoang ạ? - Bênêđykt hỏi lại.
- Thắng bộ tứ ngựa ô giống Ả Rập vào cổ xe vàng kiểu Mỹ.
Người xà ích tròn mắt ngó .
Bộ ngựa ô Ả Rập ạ?!
Gã Klet từ chỗ tắm cho ngựa bước sang.
- Ông định đâu? - gã hỏi Edmun bằng tiếng Đức
- Lên thành phố. Tôi phải đến kho vật tư nông nghiệp hỏi về chiếc máy gặt.
- Máy gặt chữa rồi. Ông việc gì phải nữa.
- Chính đại công tử giao việc đó cho tôi mà.
- Có thể thế, nhưng lâu rồi. Bây giờ chỉ cần phái xe chở về.
- Tôi nhất định phải - Pronninsky khăng khăng.
- Hà, ông cứ việc , nhưng tôi khuyên ông nên dùng bộ ngựa ô.
- Nhưng tại sao chứ?
- Thế thôi… tôi khuyên ông đừng nên lấy bộ ấy… Đường xa lắm…
- Đến Sale còn xa hơn, mà bao giờ nam tước phu nhân chẳng dùng bộ ấy để .
Klet đưa mắt nhìn đầy ngụ ý.
- Khác nhiều chứ! - gã cụt lủn.
- Tôi chẳng thấy gì khác cả! - Proninsky to tiếng.
hiểu điều Klet định , nhưng quyết lùi.
- Sao mày chưa thắng ngựa? - quát Bênêđykt.
- Này ông, chỗ bạn bè tôi khuyên ông nên dùng bốn con ngựa ấy. - Klet bảo - Đấy là những con ngựa của công tử. Nếu chúng gặp chuyện gì lành phiền đấy. Phỉ phui! Xin ông hãy bằng bộ tứ hạt dẻ, êm lắm. Hay ông cứ lấy bộ khoang cũng được. Hình như hôm nay nam tước phu nhân định đến Obrôny. Nếu bà ra lệnh thắng bộ ngựa ô tôi biết làm thế nào?
- cứ việc thắng bộ khoang cho bà ấy - Proninsky phát bẳn, thốt lên.
lại ngoảnh sang Bênêđykt:
- Thắng ngựa mau! Mày hiểu chứ!
Chàng xà ích nhún vai, bỏ thực mệnh lệnh, mồm lẩm bẩm cầu những chuyện chẳng lành cho gã thực tập sinh. Klet phẩy tay.
"Rắn đấy! .... Quỷ tha ma bắt !" - gã tự nhủ.
Vài phút sau Edmun chễm chệ cỗ xe ngựa kiểu Mỹ kéo cương bộ tứ mã. Rồi đợi cho người giám mã ngồi lên, mỉm nụ cười châm chọc y vung roi chào tạm biệt Klet, thúc lũ ngựa phi ngay nước kiệu gấp, biến mất khỏi khúc quanh của con đường. Viên quản gia và xà ích nhìn nhau.
- Mong sao đừng xảy ra chuyện gì lành - Klet lẩm bẩm.
Còn Bênêđykt vừa vừa dang hai tay:
- Nếu ông thực tập sinh có làm hỏng ngựa tôi chịu trách nhiệm trước đại công tử đâu đấy nhé. Khi ông quản gia cho phép tôi đâu có lỗi gì?
- Ông Proninsky biết cách điều khiển ngựa chứ, Bênêđykt gì lạ thế! - Klet đáp, nhưng chính gã cũng đâm lo.
Việc vắng mặt Proninsky trong bữa trưa khiến phu nhân Iđalia ngạc nhiên và Luxia buồn. hiểu tại sao hôm nay lại ra phố, sau cuộc gặp tay đôi ngọt ngào là thế. Nỗi buồn của càng tăng thêm khi phu nhân tuyên bố là ăn trưa xong hai mẹ con đến trang Obrôny thăm công tước phu nhân Pođhrexka. Khi chỉ còn lại Luxia, bé quàng tay qua cổ nàng, thào với vẻ đỏng đảnh:
- Em muốn ở nhà quá cơ! Chẳng muốn chút nào!…
- Trước kia em thích đến Obrôny lắm kia mà - Xtefchia mỉm cười.
- Ôi! Trước kia!…khác chứ.
Trong mắt ánh lên niềm mộng mơ, hoàn toàn thích hợp với thân hình thơ trẻ chút nào, như hương hoa hồng ngọt ngào chẳng hợp với đoá lưu ly.
Sau khi trang điểm xong phu nhân Iđalia ra lệnh thắng ngựa vào cỗ xe kiểu Ianđo mui lật. Vài phút sau ông lão Jaxenty gõ cửa phòng phu nhân.
- Thưa phu nhân, xà ích báo rằng chỉ có thể bằng bộ tứ mã khoang hoặc hạt dẻ thôi ạ.
- Nhưng ta bảo thắng bộ ngựa ô kia mà - phu nhân Iđalia dằn giọng đáp.
- Xà ích bảo có ngựa ô nữa ạ.
- Thế chúng đằng nào.?
- Ngài thực tập sinh lấy vào thành phố.
Phu nhân Iđalia quay ngoắt người ghế về phía ông Jaxenty nheo mắt chăm chú nhìn ông lão.
- Ông Proninsky… bộ tứ mã huyền…vào phố?
- Thưa, xà ích báo như thế ạ.
- Quản gia biết từ sáng sớm là hôm nay ta kia mà. Sao ông ta lại cho phép dùng bộ tứ mã đó.
- Ông thực tập sinh có là phu nhân bằng bộ ngựa khoang cũng được.
- thể như thế được! - nam tước phu nhân bực bội hét lên - Bảo Bênêđykt vào gặp ta.
Lão Jaxenty bước ra. Phu nhân Iđalia đứng lên, tức giận dứt dứt đôi găng tay.
- là bê bối! - bà lẩm bẩm - Ta bảo thắng ngựa mà gia nhân lại dám trả lời là có. ta lộng hành quá thể rồi. Tại Valđy nuông quá đấy mà. là chuyện kỳ quặc! Voilà qui il est ridicule! ( là ra gì ? )
Nỗi bực bội của bà mỗi lúc tăng thêm.
Trong khi đó trước buồng ngựa mọi người tụ tập. Lão Jaxenty, Bênêđykt và mấy người trông ngựa, vẻ mặt lo lắng. Họ tìm viên quản gia, nhưng Klet bỏ ra đồng. còn cách nào khác, đành phải vào thôi.
Khi Bênêđykt cùng lão Jaxenty bước vào khoảng sân trong, gã xà ích chợt sững người kinh hoàng. người hầu dắt con ngựa ô mà ông chủ trang Guenbôvitre thường cưỡi vòng qua thảm cỏ. Đại công tử vừa đến…
- Chà! - Bênêđykt thốt lên - Công tử bao giờ cũng đến bất ngờ, nhưng hôm nay quả ngài đến vừa đúng lúc.
Valdemar gặp bà rất tức giận. Cố nén lắm bà mới chào hỏi chàng.
- Có chuyện gì xảy ra thế ạ? - chàng ngạc nhiên hỏi.
- Tôi thấy là người được đỡ đầu có quyền hơn tôi ở cái nhà này rồi đấy! À! Tôi ngờ lại thế!
Valdemar bình thản nghe, lại lại trong phòng. Khi bà xong, mới bật cười.
- Người cháu đỡ đầu! buồn cười ! biết từ trước đến nay ai đỡ đầu ta nhiều hơn. Chắc chắn phải là cháu.
- Bây giờ mà vẫn còn cười được. Chuyện đó làm động lòng chứ nào!
- Ngược lại cháu hết sức tán thưởng việc này.
- Voyons!( Kìa) là lịch thiệp!
- Kìa ! và ông ta giúp cháu việc rất lớn: hôm nay muốn , còn ông kia lại đúng vào hôm nay.
- Tôi hiểu ý !
- ạ, nghi ngờ gì nữa, ông ta có được ít quyền hành, nhưng đó chính là lỗi của chứ phải của cháu.
- Tôi nhắc lại: tôi hiểu ý của - phu nhân Iđalia nhún vai ngắt lời chàng.
- có nhận thấy chuyện ông ta xoắn xở chung quanh Luxia chứ? Có hay nào?
- lạc đề rồi.
- Cháu nhập đề đấy. Xin hãy trả lời cho cháu .
- Ừ ông ta hay với Luxia. Nhưng chuyện đó có sao?
- thấy mà vẫn cho phép.
Phu nhân Iđalia bật dậy khỏi ghế.
- Kìa! Cứ cho là chúng nó ve vãn nhau, tôi chẳng thấy điều gì xấu cả. Chuyện đó có hại gì?
- Cháu lại nghĩ rằng đối với Luxia chuyện tình tự ấy là nên - Valdemar lạnh lùng đáp.
- Ngược lại có. Luxia mười sáu tuổi, cứ để nó thử cho quen. Đối với con vào tuổi nó, thậm chí lại còn cần thiết nữa.
- Thế có cần thiết ? nếu nó phải lòng người ta?…
- cũng được! Thậm chí nó có thể Proninsky.
Valdemar nhìn .
- Chữ " thậm chí " và chung " cả Proninsky " nghĩa là thế nào ạ?
- Tôi nghĩ chắc thừa hiểu.
- Rất tiếc, cháu hiểu.
Phu nhân Iđalia bùng ra:
- Giá như Proninsky là người thuộc giới chúng ta nhưng đủ môn đăng hộ đối, tôi nhìn việc này khác , chứ còn thế này…
- Còn thế này chúng có thể tự do nhau phải ? Hay chúng cũng có thể tự do lấy nhau nữa? - chàng mỉa mai hỏi.
- lại chọc tức tôi rồi đấy!
- Cháu chỉ hỏi thôi. Thế ra ta được quyền ve vãn, còn Luxia được quyền . cho phép thế, ta hiểu thế. Vậy xin chớ bực mình làm gì! Đó là nguyên do cốt lõi của việc ta lấy ngựa hôm nay. Lòng đầy phấn chấn, ta dùng bộ tứ mã gồm những con ô, và quyết định là bằng bộ khoang, bởi ta cho rằng nhạc mẫu tương lai sẵn lòng nhường nhịn cho ta trong những chuyện nhặt như vậy.
- Valđy! gì thế?
- có gì khác hơn, toàn .
- Nhưng mà… Có phải là?… phu nhân Iđalia sững sờ nhưng vẫn phân vân.
- Vâng, vâng, đúng thế! - đoán được ý , Valdemar thốt lên, trong khi phu nhân đột nhiên tái mặt.
- dám tơ tưởng đến Luxia ư?
- Ồ! Sao lại ? ta rất dũng cảm.
- thể được!… . ! Đó quả là đỉnh cao của táo tợn! - phu nhân phẫn nộ thốt lên.
- Thưa ! có người che chở, cần gì hơn nữa? có thể cứ can đảm mà tuyên bố: veni vidi vici (Latinh: Ta đến, ta thấy, ta thắng - câu nổi tiếng của J. Xezar) - Valdemar diễu cợt.
Bà nhìn chàng.
- Valđy, sao biết? - bà nghi ngại hỏi.
- Thông qua ông, ông là nhà nghiên cứu giỏi hơn nhiều. Vả lại chính cháu cũng thấy được khối chuyện.
Phu nhân Elzonovska cựa quậy yên chiếc ghế. Valdemar lại lại trong phòng. Những ý nghĩ quay vần trong óc chàng. Chàng nghĩ đến việc dù Proninsky có là người khác hẳn và Luxia, người ta cũng gả em họ chàng cho , bởi thuộc về giai cấp xã hội " thấp hơn".
" là thứ quan hệ man rợ!" - chàng thầm tự nhủ - Vậy nghĩa là tiểu thư Elzonovska thể trở thành vợ Proninsky chỉ vì mang họ quý tộc. là kỳ quái!…Mà chính ta cũng hỗ trợ chuyện ấy phần. cứ cho là vì nhiều nguyên đo . lý lẽ nào bênh vực cho Proninsky là con người khác Xtefchia dã có mặt tại Xuodkovse… Mà đây cũng là môi trường khác… đáng nguyền rủa! "
Nam tước phu nhân chợt tỉnh cơn bàng hoàng.
- Valđy, cho biết, sao lúc nãy bảo là và cái gã Proninsky ấy giúp việc lớn? - bà hỏi.
Valdemar đưa tay gạt trán như muốn xua những ý nghĩ dày vò.
- Cháu chờ cơ hội để có thể tự giải thoát khỏi y.
- A! Tôi hiểu! Và tìm được. Vậy hay lắm!
- Có lẽ nghĩ rằng lý do chính là chuyến chơi hôm nay của y.
- Chứ còn gì nữa?
- Sao lại còn gì? Chẳng lẽ muốn y tiếp tục ở lại đây?
- Với những điều vừa được biết lạy Chúa che chở! Nhưng đâu thể thẳng thừng đuổi ra cửa.
- Cháu làm cho y hiểu theo cách tế nhị nhất rằng có mặt của y ở đây là thừa.
Lão Jaxenty bước vào báo là Bênêđykt chờ lệnh. Phu nhân Iđalia với Valdemar bằng tiếng Pháp:
- bảo vào đây để giải thích việc làm. Nhưng bây giờ giao cho giải quyết.
- có lỗi gì đâu, việc quản gia phải chịu trách nhiệm. Cháu đề nghị cứ việc , để chuyện ngựa lại đấy . Cháu phải biết ơn chuyện này, nhưng có lý do gì để mà làm căng thẳng cả. Vậy chứ ạ?
đợi bà trả lời chàng quay lại bảo lão Jaxenty:
- Bảo Bênêđykt thắng bộ ngựa hạt dẻ.
Khi người chưởng bộc ra, Valdemar hỏi:
- Chỉ mình em Luxia với thôi ạ?
- Rudeska cùng với chúng tôi.
Nét giận run run môi Valdemar.
- Hay lắm. Có điều nên gọi giáo bằng cách khác ít vẻ hành chính hơn.
Nam tước phu nhân ném cho chàng ánh nhìn trách móc. Bà định đáp lại điều gì, nhưng Valdemar nhanh nhẹn cúi chào, tiếp:
- Xin hãy chuẩn bị sẵn sàng. đến giờ rồi.
Chàng bước ra, bực tức lẩm bẩm:
- lại muốn đãi ta xơi món đẳng cấp đấy!

Chương 14


Mặt hồ xanh long lanh chuyển sang sắc tản bạch, thắp sáng hằng hà sa số những đốm sáng, tuôn chảy những dải nhiều màu rực rỡ. Thỉnh thoảng màu thanh thiên tối hoặc cầu vồng xanh lam lại trùm phủ, hồ lại nằm yên bất động, sản sinh ra trăm sắc ngàn màu, chỉ phản chiếu những rẻo mây tơi tả. Những đường zích zắc lan mặt sóng, trông như hàng ngàn đốm lửa bừng lên, loé sáng, để lai đằng sau hàng ngàn đốm lửa bừng lên, loé sáng, để lại đằng sau những dải bọt. Từ phía bờ, gương nước long lanh cũng như nhuộm thẫm lại bởi đường viền đều đặn của hàng cây tươi tốt trong khuôn viên. Những tán liễu khổng lồ, những rặng tống quá sủ thanh tao, những cây trăn, cây thích, những làn tóc buông lơi rung rinh của bạch dương xoã dài xuống mặt nước trong như pha lê nằm ngay sát gốc. ven bờ những đám lau mọng nước và những khóm cây xoè hoa. Những chiếc cuộng dài màu sẫm của thảm thực vật hồ ao, đôi chỗ chợt cao vọt lên những khúc cây cúng xác. Những dải bọt trắng xoá run rẩy dưới chân cây lau sậy, đó là nước đập mạnh vào đám rễ chằng chịt của chúng phát ra những tiếng oàm oạp, những tiếng lách cách dường như khô khan và trào bọt như giận dữ.
vệt nước giữa hồ cũng thấp thoáng bóng trắng, giống hình rẻo mây sà xuống nước vì bị hấp dẫn bởi con sóng nhấp nhoáng lửa… Rồi bóng thứ hai, thứ ba,… cả đàn sà xuống những sắc vàng trôi nổi để rồi lại bay lên , mang theo sắc trắng tinh khiết của mình vài tia lửa sáng. Đó phải là những rẻo mây - mà là đàn hải âu, lông óng mượt, cất tiếng kêu lảnh lói. Sung sướng vì tiết trời ấm áp và tràn ngập nắng vầng dương, chúng cất lên khúc tụng ca hân hoan, dìm những bộ lông trắng toát vào làn nước lấp lánh sắc cầu vồng. Sát mặt nước xập xoà những cánh chuồn chuồn thanh mảnh, thường được gọi là chuồn chuồn tiểu thư, và những đám mây muỗi ồn ào chao lượn trong màu xanh trong vắt của khí.
Những hơi gió mát lành chao động lá cây, gợi lên tiếng rì rào, cuộc trò chuyện bí của thiên nhiên. Chỉ đôi khi vút lên tiếng kêu lảnh lót của con hải âu, ồm ộp vài tiếng ễnh ương hay tiếng cá quẩy mạnh, để lại mặt hồ những vòng tròn lan rộng. Còn chung mặt hồ là tĩnh mịch, trong lúc khuôn viên chao chát giọng chim. Tiếng những con sẻ lanh loét quét, tiếng vàng oanh ngân dài, tiếng chim hét huýt vang, tiếng cu gù ấm áp. Bên dưới, các cành cây, từng đàn từng lũ, cả cộng đồng chim sẻ, những gã binh nhì của đội quân chim - cãi cọ ầm ĩ.
Valdemar Mikhorovsky dừng chân ở chỗ đường ngoặt ngay sát bờ hồ. Đột ngột, qua tàn lá xanh, bừng lên tia mặt trời nóng ấm, nhảy nhót quanh chàng, rung rinh trong đôi đồng tử màu thép xám và đọng thành giọt lóng lánh hồng ngọc viên ngọc của chiếc kim chàng cài cavát, khiến Valdemar ngước nhìn lên.
" là tia nắng đặc biệt! Nó châm ta như kim. Giá ta mê tín nhỉ… Ôi! là vớ vẩn!…"
Chàng bước tiếp, ngạc nhiên khi nhận ra mình tài nào tập trung suy nghĩ, những ý nghĩ cứ đứt đoạn nhường chỗ cho những câu hỏi nối nhau ra.
"Tại sao ta đâm ra nhạy cảm thế? Triệu chứng này là thế nào vậy? Có tia sáng nào chợt rọi vào lòng ta, như tia nắng mặt trời chiếu vào người ta khi nãy… Tia sáng! Phải chăng nàng là tia sáng ấy? Là tia nắng mặt trời, liệu nàng có nồng ấm thế chăng? "
Chàng mỉm cười chua chát.
"Có thể, nhưng nguội lạnh mất rồi, bị kiệt sức vì chót sưởi ấm cho kẻ khác. "
Trong trí chàng thoáng qua hình ảnh Xtefchia và Proninsky. Chàng nhún vai, bật cười to thành tiếng:
"Mình là đại ngốc! Tia sáng nào? Trong khi có vầng dương hẵng biết sưởi nắng . Mơ mộng vô mục đích ấy làm gì?
Chàng ngó ra mặt hồ.
"Cứ như những con hải âu kia - chàng nghĩ - chúng bay lượn tắm trong ánh nắng, mang đôi cánh hằng hà sa số cầu vồng. Chúng mới thông minh làm sao!… bỏ qua tia sáng nào, chúng lấy của mỗi tia chút cầu vồng, thương tiếc - đó chính là nghệ thuật tận dụng ở đời. Để quan sát mọi thứ, để nghiên cứu các chi tiết - chỉ tổ uổng phí thời giờ chẳng được ích lợi gì, thu kết quả gì, bởi đối tượng quá tầm thường tình, khiến ai quan tâm cả.
- " Đó là chân lý hay nghịch lý? - chàng ngẫm nghĩ - Ta muốn đó là chân lý. Ta có thể cho phép. "
Bên kia hồ, con đường được viền bởi bức tường ngũ cốc, chàng trông thấy những chiếc đầu và cổ ngựa lao nhanh, cùng phần bên của chiếc xe tứ mã kiểu Mỹ vàng. Trong xe có hai hình người, nổi bật nền ruộng lúa mì vàng rực. Valdemar nhìn hồi lâu, rồi bật cười.
- Ồ! Ánh sáng kia kìa! - chàng vui vẻ thốt lên và quay vào lâu đài.
Mọi người lặng lẽ dùng bữa tối, cụ Machây có vẻ khó chịu, Valdemar lạnh lùng, Proninsky lo lắng.
Edmun ngờ phải gặp đại công tử. luống cuống bội phần khi nghe phu nhân và các tiểu thư . Thường thường, khi có mặt phu nhân Elzonovska và Luxia cảm thấy thoải mái hơn. Bước chân vào phòng ăn, nhận thấy vẻ cứng nhắc của hai ông cháu, và quyết định làm bộ vui vẻ. hào hứng kể lại việc có mặt ở kho vật tư nông nghiệp. dí dỏm phê phán công ty và những người mà gặp tại đó. Nhưng khi thấy câu chuyện hề gây ấn tượng gì đến cả hai ông cháu nhà Mikhorovsky, bắt đầu quay sang trò chuyện chủ yếu với ông Kxavery. hạ giọng hỏi ông lão:
- Hôm nay bà và các về ư?
- Có là - ông Kxavery đáp - Họ tới Obrôny thường bao giờ cũng ngủ tại đấy.
- Đáng tiếc.
- Sao ông lại than phiền? Ông có chuyện riêng tư gì với bà và các đâu kia chứ?
- Có đấy, mà lại rất khẩn.
- Hay . Tôi rất muốn biết là việc gì - Ông Kxavery , nhìn gã thực tập sinh vẻ hóm hỉnh.
Edmun thoáng cảm nhận được chút diễu cợt trong giọng ông lão, nghĩ bụng:
"Hôm nay lão có chuyện gì thế biết? "
- Kìa ông, thế chuyện gì vậy? - Ông Kxavery nhắc lại câu hỏi. chén khá nhiều, ông lão lúc phấn chấn. Proninsky lắc đầu.
- Ồ, chuyện ấy tôi thể ngỏ với bất kỳ ai.
- Thế kia! Hô, hô! Vậy chí ít tôi có thể hỏi xem ông quan tâm đến ai trong số các bà và đó chứ?
- Tôi có chuyện riêng với người - đáp với nụ cười đầy ý.
- hiểu tôi có tò mò quá nếu tôi muốn kể cho nàng nghe nỗi nhớ nhung của mình và muốn ngắm sắc hồng của đôi môi người ấy.
Valdemar vô tình nghe tất cả. Phẫn nộ, chàng muốn đứng phắt lên tống cổ Proninsky ra khỏi cửa. Nhưng chàng cố nén lòng, có thể là do tác dụng của ánh mắt van vỉ của cụ Machây.
- Ông có vẻ tin chắc vào sắc hồng ấy quá nhỉ! - ông lão Kxavery nhận xét. - Thế nếu ông thể làm dậy lên màu hồng ấy sao?
- Ông tin à? Các tiểu thư bao giờ cũng háo lời ngọt ngào và mặt ửng hồng khi nghe gọi. Nhất là Xtefchia chúa hay đỏ mặt. Tôi biết ấy quá chứ…
đến đây, Edmun nhận thấy là mình hơi quá xa liền nín bặt. Nhưng đại công tử kìm chế lâu hơn được nữa. Bóp vụn điếu xì gà trong tay rải lên mặt bàn, chàng đột ngột đứng phắt lên, xin lỗi cụ Machây rồi bước ngay ra khỏi phòng ăn.
Cụ Machây chúc hai người còn lại ngủ ngon, vài câu gì nữa với họ rồi cũng ra nốt. Bị chạm nọc, Proninsky mất vui, còn ông lão gia khách nghĩ bụng khi chìa tay cho : "Này chàng kỵ sĩ trẻ trai, chàng có phóng nhanh quá đấy? "
Valdemar lồng lộn lại lại trong phòng làm việc cố làm cho lòng nguôi giận. tiếng đồng hồ sau chàng sai ông lão Jaxenty mời Edmun. Đại công tử ngồi bên bàn làm việc, vẻ mặt bình thản và dửng dưng, khiến gã thực tập sinh lấy lại vẻ thoải mái khi nhận thấy hài lòng mặt chàng.
- Có việc gì thế ạ? - vừa hỏi vừa mềm mại bước đến bên bàn.
Valdemar trỏ cho chiếc ghế.
- Mời ông ngồi. Tôi muốn chuyện với ông.
Gã trai bối rối, im lặng ngồi xuống.
- Thực ra, tôi muốn bày tỏ với ông dự định mà tôi có từ lúc nào đó, dự định có liên quan đến ông - Valdemar .
- Đến tôi?
- Phải. Tôi định đề nghị ông chuyển hẳn sang bên Guenbôvitre. Tôi chắc với ông chuyện đó có gì phiền, thậm chí phạm vi hoạt động bên ấy còn có phần rộng hơn… - Chàng bằng giọng tự nhiên và lịch nhưng với vẻ lạnh nhạt giá băng.
Proninsky tưởng như sét vừa giáng trúng đầu. đề phòng mọi chuyện, trừ việc chuyển sang Guenbôvitre. biết nên nghĩ thế nào về việc ấy. chỉ lắp bắp thốt ra:
- Thưa… thưa đại công tử, tại sao… lại đột ngột thế?… Tôi… tôi chưa chuẩn bị.
- Chuyện vặt ấy mà, chỉ vài dặm đường, đâu phải di chuyển xa.
Edmun còn định chống đỡ.
- Hay ngài hài lòng vì công việc đồng áng của tôi ở Xuodkovse? - hỏi với ý hạ mình, điều ấy khiến Valdemar càng ưa.
- Công việc đồng áng ư? . Có điều chung ông sang bên Guenbôvitre hợp hơn.
- Hợp hơn ạ?… Tại sao? Về phương diện nào ạ?… Mikhorovsky mất hết kiên nhẫn.
- Ồ, thưa ông, về nhiều phương diện khác nhau - chàng thốt lên, vẩy tàn thuốc vào gạt tàn.
Proninsky hiểu ngay. Người ta muốn ở đây. Nhưng nguyên nhân chính là gì? nhất thiết muốn biết. Sau thoáng im lặng, lại lên tiếng:
- Thưa công tử, nếu chuyến hôm nay khiến ngài hài lòng, tôi hết sức xin ngài thứ lỗi. Quả thực, tôi phạm sai lầm.
Valdemar ngẩng đầu.
- Tôi có chê trách gì đâu mà ông phải xin lỗi? - Chàng hỏi. - Ông hành động đúng, nhưng đó chỉ là việc vặt.
- Tôi được biết trước rằng nam tước phu nhân hôm nay định - Proninsky biện bạch.
Đại công tử bĩu môi khó chịu. Chàng thích thói quanh co.
- À,chuyện đó ông biết , bởi thậm chí ông còn ra lệnh dành bộ tứ mã khoang cho tôi kia mà. Nhưng tôi xin nhắc lại, đó chỉ là chuyện vặt. Cái chính là ông thích hợp với môi trường tại Xuodkovse. Ông hiểu chứ?… Ông thích hợp với những quy định cần thiết, quá coi thường chúng, điều đó thuận với chuẩn mực theo quan niệm chúng tôi.
Tận lúc này mắt Edmun mới chợt sáng ra. Người ta nhận ra những dự tính của và tống cổ nơi khác. Việc đề nghị hẳn chuyển sang Guenbôvitre chỉ là cách thức nhàng chỉ cho đường rút lui. Kế hoạch của bị bàn tay đại công tử cương quyết gách chéo. Proninsky thấy buồn, bị thua hoàn toàn, phương chống đỡ. nhìn đại công tử. Vừa hút thuốc, Valdemar vừa nhìn chăm chú vào lọ mực bằng cẩm thạch, vẻ mặt như muốn bảo: "Sao ngươi còn chưa bước ? Ta xong rồi đấy! "
Edmun cảm thấy nên , nhưng còn ngập ngừng chưa đây là việc mời nghỉ hẳn, hay chỉ là đổi chỗ. Vẻ ngập ngừng ấy làm Valdemar cáu. Chàng bực mình đứng lên, chìa tay cho , cụt lủn:
- Thế thôi, chúc ông ngon giấc.
Gã thực tập sinh bật dậy, trả lời với vẻ tự nhiên cố nặn:
- Tôi xin cố gắng làm hài lòng đại công tử.
- Cảm ơn. Như vậy có lợi cho cả hai phía hơn.
Hai người cúi chào nhau. Proninsky bước ra, đầu ngẩng cao, nhưng ra đến cửa lại cúi đầu buồn bã.
- Mẹ kiếp! Mình bị tống cổ rồi - cáu tiết lẩm bẩm, - tống cổ khỏi chỗ làm tư, phải cách chức như chính quyền. Nhưng cách thức của ông ta mới tế nhị làm sao, theo kiểu quý tộc đại gia! là quý phái! - thốt ra với vẻ mỉa mai độc địa.
Ra đến tiền phòng, gia nhân định khoác áo choàng cho , Edmun cáu kỉnh gạt ra.
- Cút cha mày !
- Ô hô! - người gia nhân thốt lên khi khép cửa lại sau lưng .
Valdemar bước vào phòng ngủ của cụ Machây. Cụ nằm giường đọc báo. Thấy cháu, cụ đẩy chiếc đèn sang bên.
- Sao mãi cháu tới?
- Cháu vừa chuyện với Proninsky. Xong rồi - Valdemar , ngồi xuống cạnh giường.
- Cháu nhận ra nữa a`?
- Về căn bản là thế. Cháu đề nghị chuyển sang Guenbôvitre.
- đồng ý?
- Đó là điều muốn, nhưng hiểu người ta muốn gì ở .
- Hãy ông nghe: có phải đó là do câu chuyện bên bàn ăn tối nay ?
- Chuyện đó chỉ đẩy nhanh việc mà thôi.
- Thế nguyên do chính là từ đâu?
- Ông còn hỏi thế ư? Cháu thể nào chịu nổi những chuyện tiếu lâm của , nhất là…
Chàng đứng dậy, lại lại trong phòng.
Cụ Machây im lặng. Ánh đèn soi nghiêng rọi sáng mái tóc bạc như cước và những nếp nhăn hằn sâu vầng trán, mặt, mắt cụ hơi nheo lại, đôi môi héo tàn đọng lại nỗi đớn đau. Cụ ngồi lặng rất lâu chìm sâu vào nỗi trầm tư, đôi vai còng xuống như bị đè trĩu bởi gánh nặng quá mức.
Chiếc bóng già nua của cụ nổi nền thảm, những ký ức từ quá khứ, đầy dằn vặt, trút xuống hình dáng ấy, dưới sức nặng của chúng, mái đầu cụ cúi gục mỗi lúc thấp hơn. Đột nhiên, cụ ngẩng vầng trán nhăn nheo, nhìn cháu trai, dằn giọng hỏi:
- Valdemar này, hãy với ông! Chủ yếu là vì ấy phải ?
Từ góc sâu trong căn phòng tối cất lên giọng trầm, mượt mà cố nén lại:
- Vâng!
- Lạy Chúa, xin Người đừng chối từ lòng thương! - đôi môi run rẩy của cụ già khẽ thào.
Cụ đưa tay lên bưng lấy mặt, cầu nguyện khe khẽ, nhắc nhắc lại với nỗi kinh hoàng:
- Vì tội lỗi của con xin Người chớ trừng phạt cháu nó, lạy Chúa, lạy Chúa! Hãy tha thứ cho con… Xin Người đừng báo thù.

Chương 15


Chiếc xe ngựa màu đỏ rời đường cái rẽ xuống đường hai bên trồng dương. Bộ tứ mã màu huyền phi nước kiệu đại, phô những chi tiết bằng đồng của dây thắng lấp lánh trong ánh mặt trời, nhạc ngựa loong coong khua, lũ ngựa hất đầu thở những tiếng rừ rừ. Buổi rạng đông tươi mát, tràn ngập những hơi gió lành và đẫm sương sau trận mưa đêm.
…
Mọi người đều trò chuyện, bá tước tiểu thư với nam tước, tiểu thư Rita Trestka, Luxia cùng Vilus hát những bài dân ca vùng Kracốp, rồi phá lên cười vui vẻ. ghế đánh xe, Valdemar bảo Xtefchia:
- Tiểu thư có trông thấy hai chiếc cột trắng ở bên đường kia ? Đó là cột biên. Chúng ta đất của điền trang Guenbôvitre rồi đó. Chưa bao giờ tôi cảm thấy đầy diễm phúc có được vùng đất này, cảm giác đó chính là vì tiểu thư đấy.
- Vì tôi? Tại sao kia chứ? - Xtefchia kinh ngạc hỏi.
Valdemar mỉm cười.
- À, dẫu chỉ là vì tôi có thể chỉ cho tiểu thư thấy những nội cỏ đầy hoa của mình, dẫu chỉ là vì tôi đánh xe đưa tiểu thư về nhà mình. Chỉ nguyên những điều đó thôi chẳng nhẽ đủ cho người ta vui sướng rồi sao?
Nàng nhìn thẳng vào mắt chàng.
- Điều ông vừa chẳng hợp chút nào với ông - nàng nghiêm trang.
Chàng nhìn nàng thú vị.
- Vậy nó hợp với ai? - chàng hỏi.
- Có thể là với ông Seliga chẳng hạn, vả lại… tôi cũng nữa.
- Xin tiểu thư hãy làm ơn giải thích cho tôi.
- Để làm gì, khi mà chính ông hiểu rất .
- Xin thú thực với tiểu thư, tôi hiểu.
- hợp với ông, bởi điều đó sáo rỗng quá.
- Ồ!…
- Vả lại ông thành thực khi thế.
- Lạy Chúa lòng lành, là tệ hại! Tại sao tôi lại thành thực kia chứ? chàng Vilus tha hồ ví tiểu thư nào với pha lê, nào với sắc thanh thiên, nào với màu vàng óng, còn tôi lại có quyền lên những điều tôi cảm thụ hay sao? Tại sao Vilus được phép?
- Bởi đó là Vilus! - Xtefchia vui vẻ bật cười, môi chúm lại nom xinh.
- Còn tôi là Valđy…
- Còn ông lại là đại công tử Valdemar Mikhorovsky.
Chàng bực mình.
- Đại công tử thừa kế trang Guenbôvitre, chủ nhân trang Xuodkovse, Grabonô, Biauô- Trekax và nhiều điền trang khác cùng các ấp phụ thuộc, xin tiểu thư cứ thêm vào cho đủ - chàng nhại theo nàng, giọng cáu kỉnh.
- Vâng, đại công tử, đại quý tộc, đại trang chủ - Xtefchia nhắc theo, giọng vui vẻ.
Valdemar nhún vai. Rồi chàng bắt đầu chậm rãi, mắt nhìn Xtefchia:
- Tiểu thư khiêu khích tôi quá lắm! Nhưng tôi hiểu, tôi xin với tiểu thư điều này. Tiểu thư tin tốt, tin - cũng đành chịu, tôi thành . Tất cả các danh hiệu và phẩm hàm mà tiểu thư vừa nêu kia - tôi đều có. Song bởi những danh hiệu và phẩm hàm đó chỉ quanh quẩn trong bầu khí chật chội ngạt thở, nên thường khi tôi thấy thiếu khí trời. Bao giờ tôi cũng thích những cánh đồng mênh mông, tôi muốn lao ra với chúng, phá vỡ những chiếc khung đẳng cấp được dùng để vây bọc chúng tôi từ thưở thiếu thời. Chúng tôi là những kẻ chuộng lạ, chúng tôi hoa trà mi, chúng tôi trang trì bằng hoa huệ. mà hề biết rằng đồng ruộng chúng tôi vẫn thường nở rộ những đoá hoa cúc lam rất đẹp. Chúng tôi biết loài hoa ấy tồn tại đâu đó, nhưng nó bị cách biệt rất xa bởi tín hiệu: bàn chân quý tộc đại gia của chúng tôi bao giờ chịu nhọc công tìm kiếm loài hoa ấy, vì lẽ đơn giản là chúng làm chúng tôi quan tâm. Đôi khi số mệnh khiến cho đoá hoa cúc lam lạc vào nhà ấm của chúng tôi, và khi ấy chúng tôi chợt nhận ra bao cảm giác: kinh ngạc, tò mò, mùi hương thân thuộc, đánh thức trong chúng tôi giọt máu của quê hương bản quán bị dày xéo thảm thương vì những thứ của ngoại bang. Chúng tôi chợt cảm thấy mình là con cháu của đất nước này, và kẻ luôn thấy hào hứng chuộng những cánh đồng mênh mông chợt cảm nhận niềm khao khát. Đối với kẻ đó, những cánh đồng của tổ quốc trở thành quý báu xiết bao.
Chàng im lặng giây lâu rồi tiếp:
- Đối với bản thân tôi, tiểu thư chính là cánh hoa xa cúc lam đó. Ở trong môi trường chúng tôi, tiểu thư cũng như đại diện điển hình của đất nước quê hương. Bởi mặc dù chúng tôi có thể đòi cái quyền đại diện kia cách bình đẳng và kém phần hợp lý, song chúng tôi quá " quốc tế hoá " để có thể đảm đương cái trọng trách lớn lao kia. Tiểu thư chính là biểu tượng cho những cánh đồng vàng óng của chúng ta. Vilus đúng khi ví tiểu thư với tự nhiên, ấy nhận ra điều đó cũng nhanh như tôi. Với tôi, thoạt tiên tiểu thư gây cho tôi ấn tượng bông hoa mọc những cánh đồng phì nhiêu. Đồng thời tiểu thư còn là loài hoa trinh nữ.
Chàng ngẩng đầu nhìn Xtefchia.
- Tôi cách cởi mở những gì tôi nghĩ về tiểu thư. Và xin nhắc lại: tôi cảm thấy xiết bao hạn phúc khi được sở hữu những vùng đất như thế này đất nước chúng ta, hạnh phúc phải là đất đai này là thứ sinh lợi cho túi tiền của tôi, mà vì tôi cảm thấy mình là con của đất, và đất đai với tôi thân thiết biết bao. Tôi đất từ ngày thơ ấu, tôi chăm chút cho đất, nhưng tình cảm ấy đến bây giờ mới vụt lớn lên nhờ có tiểu thư. Vì thế, tôi vô cùng biết ơn tiểu thư.
Chàng chân thành đưa tay cho nàng và xiết chặt. Có lúc chàng những định nâng tay nàng lên môi hôn nhưng rồi cố kìm lại. Mặt Xtefchia biểu lộ niềm xúc động, môi nàng run run. Nàng ngước mắt lên nhìn chàng và cũng gặp đôi đồng tử màu xám rừng rực ngọn lửa, chan chứa niềm tự hào thanh cao tuyệt vời mà sao êm dịu đến lạ lùng trong ánh nhìn vây bọc lấy nàng.
- Chẳng lẽ bây giờ tiểu thư cũng vẫn bảo là tôi thành thực? - chàng khẽ hỏi.
- Ồ ! Bây giờ ông khác hẳn, đất đai của ông có thể tự hào về người con như ông. Ông xứng đáng là người con thuộc họ Mikhorovsky - nàng sôi nổi đáp.
Chàng cười mỉa mai.
- Xin khoan hẵng khen ngợi tôi, rất có thể tôi xứng với lời khen ngợi. Bởi lẽ người ta tin vào tình mà tôi dành cho đất nước. Dòng họ chúng tôi có mang cái họ Đờ Mikhorovsky ( Dòng họ quý tộc thýờng có chữ DE ( Đờ ) trýớc cái họ ) quá lâu nên tôi thể trở thành Mikhorovsky ngay được, có đệm thêm chữ nước ngoài. Ai dám tin rằng niềm tin sống trong lòng tôi quả thực bám sâu rễ trong tâm hồn, chứ phải bò trườn bề mặt vì những động cơ ít phần xã hội nhiều hơn cá nhân?
- Xin ông chớ đem phân tích làm hỏng mất ấn tượng, đó là hệ thống tồi tệ nhất - Xtefchia ngắt lời chàng- Chỉ cần ông tin chắc là đủ, chỉ cần ông cảm nhận điều ấy cách vẹn toàn. Chỉ riêng điều đó cũng là quá nhiều đối với ngài Mikhorovsky.
Cả hai cùng bật cười.
- Tiểu thư phải, ta nên coi mình xấu hơn thực chất, và ta hãy biết sướng vui với những giờ phút như lúc này.
Chàng ghé sát đầu nàng vừa mỉm cười vừa hỏi:
- Tiểu thư cũng vui sướng chứ?
Mắt Xtefchia bừng lên vui tươi.
- Tôi vui lắm - nàng đáp.
- Và tiểu thư thích ngồi chiếc ghế đánh xe này?
- Rất tuyệt!
- Nghĩa là sau những lời của chàng Vilus tôi cũng đến nỗi là lão già đáng ngán? Đúng ?
- Sao lại thế?
- Là đại quý tộc, là ông lớn, là dòng dõi đại gia - chàng với vẻ khiêu khích đùa.
- Những danh hiệu ấy bao giờ ông chả mang.
- Hay lắm, hay lắm! Tôi chỉ muốn mang chúng lúc này. Vào giây phút này tôi chỉ là chàng Mikhorovsky, tôi hoa cúc lam và đưa cánh hoa quý giá ấy đến với những cánh đồng ruộng của mình. Điều đó khiến tôi sung sướng. Sao tiểu thư lại sầm mặt thế?- chàng hỏi đột ngột, chăm chú nhìn nàng.
- Tôi ư?… Đâu có - nàng đáp lạnh lùng.
- Tiểu thư giống như loài hoa xấu hổ, chỉ khẽ chạm vào là cụp hết lá cành. Tôi biết tiểu thư nghĩ gì rồi: Tiểu thư nghĩ rằng tôi là đại quý tộc, chỉ vì thoáng bốc đồng mà từ bỏ áo tía của đại quý tộc để khoác áo lam của hoa xạ cúc. Và vì tôi gọi tiểu thư bằng loài hoa ấy nên tiểu thư hài lòng. Có đúng thế ?
- Giả sử nếu tôi có là xạ cúc lam, chắc chắn cùng phải là thứ hoa để người ta đem trang điểm.
- Đặc biệt cho nhà quý tộc đại gia. Đúng ?
- cho ai cả!
…
Họ đến chiếc cầu đá bắc ngang qua dòng sông chảy xiết. Bên kia cầu, đồi cao, giữa những lùm cây xanh tươi nổi bật lên những bức tường thành vững chãi của toà lâu đài, với những vọng lâu và tháp canh nhấp nhô. ngọn tháp chính xây theo phong cách cổ xưa phấp phới ngọn cờ mang gia huy giòng họ Mikhorovsky…
Valdemar cho xe lăn bánh chậm rãi. Cảm thấy điền sản của chàng bỗng trào dâng cả niềm tự hào lẫn ưu tư. Chàng tự nhủ:
"Nhưng những thứ này đem lại gì cho ta kia chứ? "
Và đột nhiên, chàng cảm thấy buồn man mác…Lần đầu tiên, chàng nhận ra rằng giữa chốn xa hoa trang trọng này, trong toà dinh thự tuyệt với này, chàng vẫn vò vỏ mình bóng. Rồi chàng chợt mỉm cười:
"Chí ít lúc này ta đơn" - Chàng kín đáo liếc Xtefchia.
Nàng ngồi lặng, như bị đè bẹp bởi vẻ uy nghi của những hàng thông cổ thụ rủ bóng xuống đầu nàng. Mặt nàng hơi nhợt nhạt, lòng nàng chợt lạnh , nỗi lo lắng vẩn vơ trào lên trong tâm linh.
"Ta làm gì nơi đây?… Bên cạnh vị đại quý tộc kia… Ta lạc lối rồi… cánh hoa cúc lam lạc vào nhà ấm… "
Và cũng như Valdemar lúc nãy, đến lượt nàng chợt nghĩ rằng giữa chốn xa hoa sang trọng này, trong toà dinh thự tuyệt vời này, nàng hoàn toàn đơn, đơn quá! Nàng chợt rùng mình. Valdemar nhận thấy thế. Chàng xúc động :
- Tôi rất sung sướng đưa tiểu thư - biểu tượng của những cánh đồng và thảo nguyện - đến với tổ ấm này, phải đến với đẳng cấp và những định kiến, phải tới chốn bồng lai tiên cảnh, mà đến với tổ tiên dòng họ Mikhorovsky, nơi cánh hoa xa cúc lam cảm thấy tự do và vui vẻ.
Giọng chàng vang bao chân thành nồng hậu. Xtefchia nhìn vào mắt chàng, lòng đầy biết ơn…

Chương 16


Trang Guenbôvitre gia trạch nhiều đời của dòng họ Mikhorovsky, có thể chiếm vị trí hàng đầu trong số những tư dinh tuyệt vời nhất trong cả nước. Vẻ trag trọng cổ kính và xa hoa - những nét chính của dinh thự, làm nổi bật thế lực đại gia của nó. Phong cách phong kiến hơi nặng nề được giảm phần nào bởi những bức bích họa đại được xen ghép cách sành điệu và hài hoà vào bộ khung cổ kính của những thời quá vãng. Nom chúng hệt như hình thêu tinh tế nền vải dày nặng, tạo thành tổng thể tuyệt diệu.
Toà nhà chính của lâu đài hùng vĩ. Khối chính giữa đồ sộ, trổ hàng loạt cửa sổ cao đến mấy tầng nhà, là chỗ dựa chắc chắn cho hai cánh bên, với những tháp cao điểm xuyết bên cạnh chiếc tháp tròn phất phới ngọn cờ mang gia huy dòng họ Mikhorovsky. đỉnh tháp người ta đặt đài quan sát khí tượng. Hai dãy bên dài lắm của lâu đài được nối với nhau bằng dãy nhà chạy ngang giống như chiếc khoá, được gọi là " nhà dãy cuốn " vì có những vòm xây cuốn cao vút ở cổng ra vào. Tại đó, ở tầng dưới là phòng họp hội đồng quý tộc cổ kính, còn ở phòng là phòng trưng bày chiến cụ.
Sân trong được bao bọc bởi những dãy nhà cầu thẳng và gấp khúc, được trang trí bằng những diềm xây và lan can. bồn lớn trồng hoa có hàng rào cây xanh xén thấp rải rác đây đó cỏ, giữa tấm thảm hoa là đài phun nước bằng cẩm thạch màu xanh với bể chứa đầy ắp nước hình thần Neptun với Nimfa có rắn cuốn quanh mình. Từ hàm con rắn và từ tảng đá mà thần Neptun đâm ngọn đinh ba xuống, vọt lên những tia nước uốn cong đổ xuống bể chứa. Ở góc bên phải của khối lâu đài có hàng hiên rộng lắm, cao ngang tầng , chạy hàng lan can sắt cải hoa hồng. Toàn bộ khu vườn treo này được trang điểm bởi những cây trắc bá hương và sim thơm. Hàng hiên tựa tám cột đá thẳng vút, đỉnh có gia huy dòng họ Mikhorovsky. Các bậc thềm và hàng hiên lát những phiến đá trắng. đỉnh cửa ra vào nổi bật hàng chữ nổi: "Khách đến nhà ta là Chúa đến nhà ". Về phía đông, toà lâu đài được vây bọc bởi dãy bao lơn tuyệt vời xây những vòm cuốn bằng đá và cẩm thạch cao đến tầm gác hai. Điền trang Guenbôvitre nổi tiếng vì hàng bao lơn này và những đồ dùng được chọn lựa rất hợp cách. Tầng trệt của lâu đài được tô điểm bởi hiên dài bằng cảm thạch trắng cải dây tường xuân, với tượng các vị thần Hi lạp bằng thạch cao tuyết hoa. Trong chỗ gãy khúc của bức tường lấp loá ánh kính lấp loáng của khu nhà ấm hình bán nguyệt.
Từ bao lơn trải rộng cảnh quan kì thú của khuôn viên và những khu vườn cây ăn quả kiểu , với thung lũng hoa hồng nổi tiếng, những hang động được sắp xếp bằng những tảng đá, hang bằng đất sét đỏ, hang thứ hai màu trắng, đắp theo hình các thánh đường Hi Lạp, toà nhà mát mùa hè màu trắng, bên trong có bể cá cảnh, sân quần vợt có nhà đình tạ xinh xắn, nơi người ta bày thức uống mát những khi chơi bóng, và sau rốt là chiếc cầu cạn tuyệt đẹp màu lục dành làm nơi dạo mát và những khóm cây quý hiếm trồng thảm cỏ mượt như nhung, cùng những con đường uốn lượn quanh co.
Hằng hà sa số những hoa, những tượng, những đình tạ, những đường chạy dài, luồng xanh tươi. Khu vườn cây với những khóm diên vĩ và sắc trắng thiên nga, những đài phun nước, những ghế dài nghỉ chân bằng cẩm thạch và những chiếc cầu. chiếc gò mà người ta cố ý đổ đất đắp nên có chiếc cột cẩm thạch trắng mang hình Đức Mẹ nhân từ có những cây trắc bá mọc quanh. Sườn dốc của quả đồi lâu đài về phía sông trải ra rất rộng những bức thềm bằng cẩm thạch trắng muốt, kết thúc bằng khoảng sàn hẹp tạo thành bến cảng. Nơi ấy, ngay bờ sông, nổi bật hai pho tượng nàng tiên cá đồ sộ cũng bằng cẩm thạch. Những bậc thang và những con thuyền bập bềnh đậu sát cảng là trong những cảnh quan đẹp nhất của khu vườn.
Vẻ kỳ thú vương giả và vẻ hấp dẫn thể diễn tả thành lời thu hút mắt nhìn, đánh thức mọi giác quan. Nơi đây người ta cảm thấy tiên triệu và bàn tay mạnh mẽ nhưng thương hướng dẫn, tiếc sức giữ gìn tổ ấm cha ông.
Valdemar Guenbôvitre, chàng cảm thấy gắn bó với nơi ấy bởi tình cảm của người con và vẻ trẻ trang nghiêm điển hình ngự trị nơi đây, át hẳn những thứ đại bổ sung thêm, là niềm tự hào của chàng.
Lâu đài, khuôn viên, vườn thú đều được chàng duy trì cách mẫu mực. Còn đối với tàu ngựa của Guenbôvitre chàng hết sức chăm bẵm, gần như biến nó thành cung điện. Nhưng chàng bổ sung thêm gì mới vào những thứ trang trí lâu đài và khuôn viên, chàng hướng mọi sức lực và khả năng của mình vào những hoạt động có ích hơn. Ngoài tàu ngựa, chàng cũng say mê phòng trưng bày khí giới và khu vườn thú.
Mọi thứ phòng đặc biệt trong lâu đài là phòng ngủ của đại công tử, khác hẳn xa hoa chung, căn phòng này rất đỗi khiêm nhường. Phòng rộng lắm, chỉ bố trí những thứ đồ dùng cần thiết toàn bằng gỗ sồi. Phòng có rèm cửa, trải thảm, có đồ trang trí. Chiếc giường gỗ sồi phủ tấm da gấu trắng rất lớn do chính tay đại công tử săn hạ trong cuộc phiêu lưu lên Bắc Cực. Bên tường treo những thứ vũ khí chàng thích, đối diện là bức chân dung lớn của thân mẫu chàng, phu nhân Elgiơbieta Janusôva, đóng trong khung quý, đầu giường là thập giá cổ làm bằng sắt từ thế kỷ XVI, là đồ gia bảo. Vị đại công tước quý tộc này có những đòi hỏi cá nhân hết sức khiêm nhường…
Khách khứa thán phục ngắm mãi vẻ xa hoa và những đồ trần thiết tuyệt vời của dinh thự Guenbôvitre, nhưng với những tình cảm khác nhau: cụ Machây và công tước phu nhân Pođhoreski tự hào, Trextka ghen tỵ, công tước Pođhoreski tiếc nuối. "Ngày trước ta cũng từng có bao tài sản, giờ rốt cuộc chỉ còn lại nợ nần " - ông nghĩ bụng.
Cũng như Xtefchia, nam tước Veyher lần đầu tiên được tới thăm Guenbôvitre, ông bước như thảng thốt, luôn miệng bẩm bẩm:
- là Vecxây thứ hai! Quả là Vecxây ( lâu đài Versailles ở Pháp ) thứ hai!…
Sau khi trò chuyện với Luxia, Xtefchia bước về phía lâu đài. Mọi người ở cả ngoài vườn, nhưng nàng muốn được ngồi mình. dọc những khóm hồng, nàng căng ngực hít làn hương thơm ngát, khoan khoái áp mặt vào những cánh hoa mịn như nhung, say mê tận hưởng muôn thứ sắc hương. Nỗi khó chịu do cuộc trò chuyện với Luxia lúc nãy được thay thế bởi cảm giác mơ màng như ngái ngủ. Toà lâu đài với những bức tường thành sừng sững, những ngọn tháp và chòi canh mang lá cờ bay phần phật khiến nàng có cảm giác như có sức nặng nào đó đè bẹp nàng. Nàng cảm thấy nhu cầu gần như xác thịt phải tránh xa hình ảnh những bức tường đó, nên nàng vào nhà, tin rằng chẳng gặp mặt ai.
Chạy quanh qua dãy bao lơn, qua hàng hiên, nàng vào tới phòng khách đầu tiên và gặp ngay vị chưởng bộc tuổi tác. Ông cúi gập mình chào nàng. Xtefchia hỏi ông xem lối nào tới phòng dành cho khách khứa nghỉ ngơi.
Người dày tớ già đưa tay chỉ dãy phòng khách kính cẩn thưa:
- Dạ thưa bên cánh trái, tầng hai. Hay bá tước tiểu thư để con đưa lối?
Nàng mở to mắt nhìn ông " Sao lại có cái tước hiệu ấy? Chắc ông lão nhầm mình với ai đó "
Viên chưởng bộc đứng yên trong tư thế đợi lệnh.
- Cụ Anđrây, cụ nhầm đấy, tôi đâu phải bá tước tiểu thư - nàng thốt lên, mỉm cười vui vẻ.
Lần này đến lượt người đày tớ già mở tròn mắt, nhưng ngay lập tức cụ nén nỗi kinh ngạc, vừa cúi chào lần nữa vừa thốt lên:
- Xin lỗi lệnh bà.
Xtefchia khẽ nhún vai bước sâu vào lâu đài, nghĩ bụng: "Người đày tớ quá quen với những tước vị mất rồi. "!
Nàng qua mấy phòng khách và phòng làm việc trang nhã. Nàng qua cả phòng chơi bi- da màu lục, qua phòng lớn dành cho vũ hội xây trần cuốn, trang trí những hoạ tiết và phù điêu theo phong cách Phục Hưng, rồi tiếp đến phòng tròn màu đỏ tía dùng để nghe rao giảng, cho đến tận hàng hiên rộng rãi của lâu đài. Từ nơi đây có nhiều hành lang chạy về nhiều ngả khác nhau và những bậc tam cấp bằng cẩm thạch trắng dẫn đến hành lang chạy dọc ngang chiều cao tầng , được xây các cột chống. Những bậc thềm trải thảm đỏ thắm, nhưng vật trang trí chính lại là hàng lan can bằng sắt có chạm trổ chắn cả hành lang . Những bức tường cao vút của sảnh ốp những phiến đá hoa cương xám có trần xây cuốn cao ngang tầm tầng ba. Song song với tầng hai chạy xunh quanh sảnh là ban công hẹp bằng sắt có lan can chắn hình chấn song xiên. Thông qua ban công là mấy chiếc cửa của những phòng bên trong. Chính giữa sảnh, đối diện với cầu thang gác là khóm cây cảnh trồng thành hình tròn, giữa vòng cây là bể chứa nước bằng cẩm thạch trắng toát có vòi phun nước vọt lên cao.
Những cây cảnh hình cầu được bố trí đây đó trang điểm cho cầu thang và hành lang , những bóng đèn điện treo tít đỉnh vòm cuốn. Tấm lát sàn ghép bằng những phiến đá tạo hình hoa văn đẹp mắt.
Xtefchia dừng chân rất lâu ở sảnh, chiêm ngưỡng vẻ đẹp nơi đây. Nàng chú ý đến chiếc đồng hồ lớn có chuông, hình tủ cao và đẹp, được trang trí bởi bức tượng bán thân đức vua Zygmunt August bằng đồng. Là cổ vật lâu đời, nó khiến cho mỗi vật chung quanh đều mang hương cổ kính.
Tầng lại là dãy phòng nữa. Giữa cảnh xa hoa tráng lệ ấy. Xtefchia hoàn toàn mất phương hướng. Nàng lúc này mình ở trong toà nhà chính của lâu đài hay ở cánh của nó. Vừa nàng vừa ngắm những bức tranh thảm và thảm treo tường khác nhau. Nhìn lướt qua mắt nàng là những bức tranh quý giá, những đèn chùm đồ sộ bằng đồng, bằng đá khổng tước hoặc toàn bằng pha lê Vơnidơ treo rũ xuống từ những khoảng trần phẳng trần phẳng lì hay xây cuốn, được trang trí các họa tiết hay phù hiệu. Hình ảnh của nàng phản chiếu trong những tấm gương và những bức tường toàn bằng gương, trong đó dãy xa lông được nhân thành vô số.
Nàng dừng chân trước những bức tranh, pho tượng hoặc cây cảnh nào đó, nhất là những cây cọ tuyệt vời xoè quạt. Băng qua sàn nhà bóng loáng như gương, và những tấm thảm mềm mại, nàng sâu mãi vào lâu đài. Cuối cùng nàng chợt thấy sờ sợ. Nàng lạc lối, biết làm sao tìm được đường ra khỏi mê cung này.
Nàng bước chân vào phòng lớn chạy dài, trần xây cuốn, trang trí bằng phù điêu, sàn bằng gỗ sồi. Hàng dãy cửa sổ bị những hõm tường sâu khuất bóng, để mấy chút ánh sáng lọt vào, khiến căn phòng tối mờ và mang vẻ hết sức nghiệt ngã. Dọc các bức tường và chính giữa phòng kê những chiếc ghế xôfa phủ vải vàng. Chiếc lò sưởi kiểu cổ được phủ tấm vải trang trí phương đông rất quý giá. Dường như có người đầy thế lực nào đó khoan thai bước vào căn phòng rộng lớn này.
Xtefchia ngước mắt nhìn lên và bất giác rùng mình. Từ mọi bức tường, có biết bao đôi mắt chằm chằm nhìn nàng: căn phòng treo toàn chân dung. Các bậc tổ phụ của dòng họ Mikhorovsky được vẽ to bằng người đứng ở đây, trong những chiếc khung bằng gỗ hồng sắc có chạm đồng. Khuôn mặt của bao vị tổng trấn, thủ lĩnh, thượng nghị sĩ thời xưa chăm chú nhìn Xtefchia. Họ đeo những tấm biểu trưng bằng vàng, mặc những chiếc áo khoác bằng nhung viền lông thú, những tấm vải cải sợi vàng, những áo lông hắc điêu thử hoặc lông chồn, cũng có người trang trí toàn than bằng những tấm giáp bạc lóng lánh. Những người khác mặc áo phrắc, đội tóc giả, cài những chiếc khăn lụa viền đăng ten hoặc khoác những bộ binh phục choáng lộn. Tất cả mọi người đều có đường môi đặc thù, hơi bĩu ra, dáng nét sắc sảo, đôi mắt xám thấu suốt, đầy táo bạo, năng nổ và chút giễu cợt mỉa mai. Bóng tối ngự trị trong phòng mang tới cho những hình hài chết kia sống động bề ngoài. Chút ánh sáng yếu ớt hắt từ ngoài vào bò trườn những tấm áo đỏ tươi và những bộ áo choàng lông quý giá, những bàn tay và những khuôn mặt trong như sáp nặn. Xtefchia cảm thấy như những hình người ấy cử động, những đôi mắt xám nhìn nàng chăm chăm kinh ngạc, những đôi môi mấp máy thành tiếng:
- Ngươi muốn gì? Ngươi ở đâu lạc tới đây?…
Nàng rùng mình.
Đây là lần thứ hai nàng chịu cảm giác như thế, lần thứ hai những bức chân dung dòng họ Mikhorovsky khiến nàng kinh hoàng bởi tiếng câm lặng của những đôi mắt chết.
Nàng tình cờ lạc vào phòng này, chỉ có mỗi mình nàng dưới sức nặng của ngần kia ánh mắt. Muốn bước ra, nàng ngoảnh đầu về phía cửa, và đột nhiên ánh mắt nàng nhìn thấy bức chân dung lớn, tràn ngập ánh sáng, chân dung của người đàn bà quý phái. Trong chiếc áo dài bằng nhung nặng nề viền đăng ten Brabanxia, với những chuỗi ngọc trai trang sức, người phụ nữ còn trẻ ấy đứng đó, đầu hơi cúi xuống, nét buồn chứa chan trong mắt. Làn tóc đen rối bời rủ bóng xuống khuôn mặt trái xoan xinh đẹp, đôi môi mỏng thể nỗi đau đớn tài nào giấu nỗi, ngay cả qua chân dung. Trang phục và kiểu tóc cho thấy bà sống vào thời chưa xa lắm. Hình ảnh người phụ nữ ấy khiến Xtefchia bị thu hút. Nàng bước lại gần hơn bởi thiết tha muốn biết đó là chân dung của ai.
Ở góc, nền màu sẫm của chân dung, nổi nét hình gia huy với biểu trưng tước công, bên dưới là dòng chữ: "Gabriela thuộc dòng họ công hầu đơ Buốcbông ( de Bourbon ), Machâyôva Mikhôrôvxka, đại công nương Guenbôvitre ". Tiếp đó là ngày sinh và ngày mất.
Vậy đây là bà nội của công tử Valdemar, vợ của cụ Machây? công chúa dòng họ Buốcbông? Nhưng sao bà lại vẻ u buồn vô biên dường ấy? Ngay cả tranh cũng có thể nhận thấy bà là phụ nữ bất lạnh. Và hai người phụ nữ ấy - được vẽ thành tranh trong bộ váy bằng nhung the, còn sống kia trong chiếc áo dài muslin màu trắng - nhìn vào mắt nhau như chợt cùng hoà trong cảm thông sâu sắc.
Đôi mắt bồ câu đen thăm thẳm của phu nhân Mikhôrôvxka bao bọc thiếu nữ bằng ánh nhìn tang tóc, dường như bà vừa buông tiếng thở dài nào đó vô vọng đầy cay đắng ưu tư. Đôi mắt ấy như muốn : "Cuộc đời hành hạ dày vò tôi, tôi chưa từng biết thế nào là chút hạnh phúc nhoi, chỉ có biết bao nỗi đau khổ… Tài sản, tước hiệu, cao sang chẳng giúp được gì… Tôi là phụ nữ bất hạnh!"
Xtefchia như đọc được lời kêu than nét mặt buồn bã của bà. Vì sao người phụ nữ ấy phải chịu đau khổ?… Trong đời bà thiếu mất điều chi?… Đám mây buồn thảm nào khiến mắt bà âu sầu đến thế?…
Trong căn phòng đầy những con người được sùng kính, trong những bức chân dung này, bà là kiểu người đau đớn nhất. Dấu ấn của bi kịch lặng thầm vầng trán bà, những hạt ngọc trai rời rạc ngực bà lóng lánh như những giọt lệ vừa rơi xuống từ đôi mắt u buồn vô bờ kia. Những người phụ nữ tất cả các chân dung khác đều mang vẻ mặt tươi cười, với ngà ngọc châu báu và hoa thắm tay. Những bộ lễ phục dân tộc của Ba Lan hoà lẫn với những chiếc áo dài bó chẽn kiểu đầu thế kỷ XIX hay với những chiếc váy bồng. số người đội đầu những chiếc mũ thời xưa hoặc mang tóc giả, những người khác uốn tóc thành cuộn, thành lọn, trang điểm bằng đủ thứ đồ nữ trang, với bao lông chim và hoa tươi. Chỉ mỗi mình bà là khác người ngay từ trang phục: chiếc áo dài nhung đen, những đường đăng ten, những đường đăng ten nặng nề và chuỗi ngọc trai khiến bà đầy vẻ nghiêm trang đường bệ. cánh hoa, thứ gì vui tươi và sống động bên cạnh bà. Bàn tay quý tộc trắng ngần đeo nhẫn đặt tựa vào tay ghế, tay kia buông thõng váy.
Xtefchia nhìn khắp phòng với vẻ e sợ ngày càng, đầy bất thường, kinh khủng và biết tha thứ, như từ các góc phòng tăm tối bò ra, trườn đến bên nàng. Đôi mắt của những bức chân dung quất vào mặt nàng những ánh nhìn sắc nhọn. Nàng cảm thấy họ như xua đuổi nàng ra khỏi căn phòng này, họ tức tối vì nàng đường đột xông vào chốn lưu giữ những ánh vinh quang sau khi chết của họ, họ như với nàng:
- Này , hãy bước ra khỏi đây ngay. Chốn này phải dành cho ngươi, đây phải là thế giới của ngươi. Cút , nếu chúng ta nghiền nát ngươi bằng kỳ vĩ của chúng ta…
Xtefchia run lên. Có điều gì đó phi thường chợt xảy đến với nàng. Những lời thể thốt ra thành tiếng run rẩy môi nàng, những ý nghĩ đứt đoạn, những nhịp đập hoàn toàn mới mẻ nào đó chợt choán đầy cả óc và tim nàng. Trước nay nàng chưa bao giờ biết đến những tình cảm như thế, đó là cơn sóng xa lạ nhưng mạnh mẽ bắt nàng phải hiểu. Nàng cảm thấy mình lạc vào những điều trừu tượng mông lung, thực hư lẫn lộn, lại bị bao phủ trong màn sương huyền ảo, nhưng vẫn gây nên nỗi lo sợ sao lý giải nổi. Khuôn mặt thanh tú của Xtefchia nhợt nhạt hẳn , đôi mắt màu đồng thảo sáng rực dưới tác động của những ấn tượng bên ngoài, và sôi sục bên trong. Nàng đưa mắt ngắm lần nữa những bộ mặt chết rồi đưa hai tay lên ôm đầu thào:
- Tôi đây, tôi rời khỏi chốn này… bao giờ trở lại… bao giờ!
Đôi đồng tử nóng bỏng của nàng dán chặt vào khuôn mặt bà nội Valdemar và nàng lại thầm:
- Thưa bà, tôi … ngay đây…
Nhưng ánh mắt của phu nhân Mikhorovsky nhìn nàng dịu dàng, buồn bã đầy trách móc và cay đắng, dường như muốn :
- đứa trẻ đáng thương… Nhanh lên cháu… ta thương cháu quá, đoá hoa đồng nội, nhưng…cháu hãy trốn ngay , về với những người thân thích ruột rà.
- Chúa tôi! Chúa tôi! - thiếu nữ rên rĩ thốt lên, xúc động trước những điều tưởng thấy.
Mỗi dây thần kinh trong người nàng đều run rẩy. Tính nhạy cảm bẩm sinh bị kích thích đến tột đỉnh. Bị chế ngự hoàn toàn bởi những ám thị của giác quan, nàng nhìn chằm chằm vào bức chân dung, hề nghe thấy tiếng bước chân vang trong phòng bên.
Đột ngột, hình dáng thanh nhã của Valdemar ra sừng sững trước mắt nàng, trong những tấm màn che màu tối. Tay chàng cầm cành hồng vàng thắm.
- Ối! - Xtefchia kêu lên, bước thụt lùi.
Việc nhìn thấy chàng đột ngột trong căn phòng này, bên những bức chân dung kia, gây cho nàng ấn tượng quá mạnh.
- Kìa…tiểu thư sao thế? Sao thế…? - chàng thốt lên, vồ lấy hai tay nàng, ấp vào lòng bàn tay nóng ấm của mình. Cánh hồng bị ném ghế xôfa, chàng cúi đầu nhìn Xtefchia dò hỏi.
- Tôi làm tiểu thư sợ phải ?… Tiểu thư Xtefchia,sao mặt tiểu thư nhợt nhạt thế? Có chuyện gì vậy?…
định thần lại. Bên chàng, nàng còn thấy sợ nữa. Rút tay ra khỏi tay chàng, nàng đáp:
- Chắc ông cười tôi, nhưng quả tình việc ông đột ngột xuất làm tôi hoảng hồn.
- Chắc tiểu thư tưởng tôi là vị tổ phụ nào từ tường kia vừa nhảy phắt xuống, phải ?
- Tổ phụ ư?… !…
- Tôi tìm tiểu thư khắp lâu đài. Anđây chỉ cho tôi lối tiểu thư .
- Còn tôi bị lạc lối, hoàn toàn tình cờ bước vào căn phòng này.
- Và tiểu thư trò chuyện với tổ tiên tôi?
Nàng kinh ngạc nhìn chàng.
- Ông quả là tiên tri!
- Tôi đoán đúng chứ?
- Đúng phần. Tôi chỉ là người trả lời, còn các cụ mới là người .
- Các cụ bảo gì vậy?
- Họ ra lệnh cho tôi ra ngay khỏi chốn này - nàng đáp, nở nụ cười gượng gạo.
- Tiểu thư Xtefchia!…
Tiếng kêu của chàng khiến Xtefchia ngạc nhiên. Trong đó vang lên câu hỏi thầm lặng và lời trách móc. Nàng vội nhanh:
- Họ giận tôi dám đường đột xông vào nơi di tích. Chỉ riêng vị phu nhân kia là nhìn tôi với ánh mắt phần nào thiện cảm hơn.
Nàng trỏ bức chân dung. Valdemar quay lại nhìn và trang trọng thốt lên:
- Đó là bà nội tôi, bà Machâyôva Mikhôrôvxka, người phụ nữ rất nhân hậu và rất bất hạnh…Có thể bà bất hạnh vì quá nhân hậu.
- Tại sao? - Xtefchia hỏi.
- Ồ, đó là câu chuyện buồn. Tôi muốn làm tiểu thư bận lòng.
- Kìa, xin ông hãy làm ơn kể cho tôi nghe chuyện ấy - Nàng khẩn khoản thầm.
Valdemar nhìn nàng bằng ánh mắt nồng nàn. Chàng bước lên vài bước, nhặt hoa hồng ghế xôfa rồi thấp giọng với nàng:
- Tôi hái hoa này khi nghĩ đến tiểu thư và tôi mang đến tặng tiểu thư… Đây là màu tôi … Xin tiểu thư nhận cho.
Chàng trao cho nàng cành hoa nở, hương thơm ngào ngạt, ánh mắt cháy bỏng của chàng ôm trọn thân hình .
- Tiểu thư thích những câu chuyện buồn ư?- chàng vội để giúp nàng trở lại tự nhiên vì nhận thấy khi đón cành hoa nàng bối rối.
- À vâng! Tôi thích… Cảm ơn ông tặng hoa hồng. Tuyệt quá phải ông!
- Thế tôi kể cho tiểu thư nghe chuyện bà nội tôi, nhưng phải trước là chuyện buồn lắm, bà nội tôi từng chịu bao đau khổ trong đời.
- Ta ra khỏi đây - Xtefchia bảo - mọi người tìm ông và tôi mất.
- Họ chơi tenit và rất hài lòng. Tôi thấy nên quấy rầy họ.
- Nhưng Luxia có mỗi mình. Có thể em nó cần gì đó cũng nên.
- Về Luxia, tôi xin cam đoan với tiểu thư là em nó chơi đùa rất vui với chàng Vilus Sêliga. Ta ở lại đây hơn.
- , ! Nên ông ạ.
Nàng chạy ra cửa. Valdemar chắn ngang đường nàng, cương quyết:
- Trong căn phòng này ngự trị những luật lệ phong kiến! Tôi cho tiểu thư ra. Chuyện của bà nội tôi phải được kể ngay dưới chân dung bà. Lúc này tiểu thư là chư hầu của tôi.
Xtefchia bẻ bẻ những ngón tay, vẻ hài hước.
- Tâu vương chủ, xin hãy rủ lòng thương! Hãy buông tha thần! - nàng vui vẻ kêu lên.
- Ồ, ! có ân huệ gì hết. Tiểu thư ở trong tay ta, có kẻ nào giải thoát được cho tiểu thư khi ta chưa muốn thế. Sau lưng ta là đông đảo đồng minh.
Chàng trỏ những bức chân dung
- Nhưng họ thích tôi. Họ đuổi tôi ra kia mà!
Valdemar cúi xuống gần nàng, dằn từng tiếng:
- Nếu tôi muốn họ nhất định phải muốn!
Xtefchia dần dần mất tự tin. Nàng quyết định nhất định phải ra khỏi đây.
Nhưng đúng lúc ấy chợt xảy ra điều kỳ lạ. Ngoài vườn đột ngột vang lên tiếng thét, tiếng kêu vọng vào phòng, những bức tường dội dội lại tiếng vọng ấy mấy lần liền, dường như những bức chân dung kia lên tiếng . Sau những lời Valdemar vừa , tiếng vọng kia gây ấn tượng kinh khủng cho Xtefchia - người căng thẳng đến cực độ. Nàng lao cả người về phía trước, thốt lên tiếng kinh hoàng. Valdemar ghì chặt hai tay nàng, phía bên khuỷa tay, kéo vào lòng thầm:
- Đừng sợ…Bên tôi, thứ gì có thể đe doạ được em…
Chàng ghì nàng rất chặt, người nàng cháy rực, trái tim đập gấp gáp.
- Đừng sợ, tôi ở bên em đây - chàng hạ giọng lặp lại.
Mắt chàng cháy bỏng, đôi môi run rẩy, mạch máu ở thái dương đập mạnh. giây yên lặng… niềm say sưa đầu tiên! Những cơn rùng mình vô hình gắn liền họ với nhau, hoà thành dòng điện đầy màu nhiệm.
Valdemar động đậy, lời để khỏi làm gián đoạn dòng điện ấy. Chàng muốn tận hưởng nó đến cùng. gần gũi Xtefchia khiến chàng bốc lửa, vẻ mềm yếu của nàng khiến chàng rung động. Chàng ngỡ giây phút ấy hành hạ nàng, nhưng thiếu nữ cũng e sợ dám động đậy để khỏi làm phút đắm say kia hoảng hốt bay mất. Điều đó càng khiến chàng phấn chấn.
Xtefchia như mê . Lần đầu tiên trong đời như có tiếng mới mẻ nào đó rung ngân trong tâm linh nàng. Nàng chợt cảm thấy sợ cái mà trước kia nàng hoàn toàn vững tin. Nàng vùng vẫy ra, giọng đứt quãng:
- Ta thôi… ta ra thôi!
- Thế còn câu chuyện? - chàng hỏi.
- Lần khác ông kể vậy.
- Ồ ! BIết bao giờ có lại giây phút như thề này.
Chàng dắt Xtefchia ngần ngại đến chiếc trường kỷ đặt đối diện với bức chân dung bà nội chàng rồi nàng mỉm cười với giọng bình tĩnh và tự tin:
- Xin mời tiểu thư ngồi đây nghỉ… Tôi ngồi bên cạnh. Thế. Bây giờ xin tiểu thư hãy nghe chuyện bà tôi.
còn đủ sức cưỡng lại chàng. cả quyết của chàng chinh phục nàng. Nàng ngồi xuống tràng kỷ. Trong chiếc áo dài với nhành hồng vàng trong tay, nàng nổi bật và rất xinh đẹp nền vải sẫm màu. Valdemar cất giọng trầm ấm bắt đầu kể, dẫu hơi hạ giọng.
- Bà tôi là nạn nhân của mối tình bất hạnh…bà người mà bà được phép gắn bó.
cơn rùng mình nhè chạy suốt người nghe. Nàng ngước mắt nhìn lên bức chân dung với mối đồng cảm sâu sắc. Valdemar tiếp:
- Bà vốn là công chúa của dòng họ lâu đời, từng mang gia huy chiếc mũ miện của hoàng triều. Bao vương tôn công tử cố lấy lòng bà, nhưng bà gạt hết, chỉ chàng trai con nhà nghèo, làm thư ký tại các điền trang của thân phụ bà. Hai người nhau bằng mối tình đầu tha thiết, tưởng có thể vượt lên tất cả. Chàng trai im lặng, thấy trước rằng người ta gả bà cho chàng. Chàng thầm đau khổ. Còn bà, trẻ trung, được gia đình chiều chuộng, lớn lên trong những hoàn cảnh luôn luôn thuận theo ý muốn, thậm chí những ý thích đỏng đảnh nhất thời của bà, lại cam im lặng. Bà thưa với song thân mối tình dành cho chàng trai Gviđôn trẻ tuổi, và cầu xin hai người hãy ban phúc cho. Nhưng bà bị thất vọng. Thân phụ bà, công tước Đơ Buôcbống, người có những quan điểm rất bảo hoàng, thấm đẫm tư tưởng phong kiến, đầy tự tôn, thèm nghe những lời trình bày của con . Ông đưa tiểu thư Gabriela trẻ tuổi đến Paris và đuổi chàng trai Gviđôn khỏi nhiệm sở. Chàng trai đáng thương vừa nồng cháy vừa là người giàu tự tôn chịu nổi phũ phàng ấy - chẳng mấy lâu sau chàng tự sát, sau khi viết thư vĩnh biệt Gabriela. Đầy tuyệt vọng, công tước tiểu thư định tu, nhưng người cha tàn bạo cho phép. Bà phải tỏ ra vui vẻ, phải gánh chịu ngưỡng mộ của biết bao kẻ ngấp nghé đua tranh, nhưng bà phải lấy chồng lại mệnh lệnh của thân phụ buộc bà phải lấy chồng. Cứ như mấy năm trôi qua. Trong thời gian đó, ông nội Machây của tôi cũng vừa trải qua chuyện ít nhiều giống thế. Là khinh kỵ binh, trong cuộc vũ hội ông quen biết và phải lòng thiếu nữ, con thường dân. Người ấy cũng trùng tên với tiểu thư đấy.
Valdemar nhìn vào mắt Xtefchia, miệng nở nụ cười phấn hứng. Nàng rùng mình, tái mặt. Chàng nhận thấy điều đó, bèn dịu dàng đỡ lấy cánh tay nàng.
- Tiểu thư làm sao thế, tiểu thư Xtefchia?…
Nàng rút tay khỏi tay chàng, áp mặt vào những cánh hoa hồng và đáp:
- … …xin ông cứ kể tiếp.
- Bây giờ đến giai đoạn đáng buồn nhất. Ở đây, tôi buộc phải trách cứ ông nội tôi. Ông Xtenhia lắm nhưng…
- Xtenhia? - Xtefchia kêu lên…
- Ông âu yếm gọi ấy như thế và để tưởng nhớ, ông cũng dùng chính cái tên ấy để gọi tiểu thư. Tiểu thư giống như bức chân dung của người con ấy. Người con ấy cũng trẻ trung phơi phới, cũng đầy sức xuân, đầy nhựa sống và đẹp rạng rỡ. Người ấy cũng có những tình cảm nguyên khôi, niềm tin sâu sắc, đầy tình thương cuộc đời và con người. Người ấy ông tôi với tất cả tâm hồn. Họ hứa hôn với nhau, nhưng nỗi bất hạnh như vị thần số mệnh trăm đầu chặn ngang đường họ. Và ở đây cần phải chỉ trích ông nội tôi. Ông tôi đủ kiên quyết để đấu tranh với những tín điều, những định kiến lỗi thời của gia đình. Người ta cho phép ông được cưới người con mà ông , người mà về mọi phương diện đều rất xứng đáng, người có thể còn giá trị hơn nhiều những tiểu thư mà giới quý tộc và gia đình ủng hộ.
Thực ra ông tôi cũng định phá vỡ con đập chắn giữa ông và hạnh phúc, nhưng ông đấu tranh quá yếu. Bị đe doạ tước quyền thừa kế, bị đe doạ được ban phước, ông tôi chịu thua thế lực xấu, đủ dũng cảm để đương đầu đến cùng. Tuy là người rất trung thực và công bằng nhưng ông tôi đủ sức mạnh ý chí. Ông thiếu cứng rắn, quá mềm yếu, quá chịu ảnh hưởng của bên ngoài. Ông dám cương quyết như đinh đóng cột: "Tôi muốn thế!" Ông giấu kín tình của ông trong tim chứ thể thành hành động. cuồng tín đẳng cấp trói buộc những tình cảm thân nhất của ông, thậm chí có lúc thuyết phục được cảchính ông bội bạc lời nguyền ước. Đính ước bị phả bỏ, cuộc đời và trái tim của người thiếu nữ đáng thương bị tan nát suốt đời. Ít lâu sau người ta gửi ông tôi ra nước ngoài để tìm quên lãng… là mỉa mai! là nực cười!… Tại Paris, ông tôi quen với tiểu thư Gabriela Đơ Buốcbông, và bà cụ nội tôi, vón quen thân với gia đình công tước, cùng thân sinh bà Gabriela thu xếp việc tổ chức đám cưới. Công tước tiểu thư quá mệt mỏi vì đời, đành chiều theo ý cha, còn ông nội tôi, lý do vì sao, cũng đồng ý nốt. Đám cưới được cử hành tại Rôma, nhưng cả hai người đều bất hạnh. Cả hai đều có trái tim nguội lạnh, trong huyết quản của ông bà chỉ có nỗi đắng cay. Cả hai đều tự trách mình đồng ý cưới nhau, cả hai đều bị lương tâm dằn vặt. Bà tôi đến lúc qua đời vẫn thương con người vì bà mà chết, còn ông nội tôi luôn mang sâu trong mối tình với người con ấy và nỗi hối hận vì làm tan nát hạnh phúc đời nàng. Hai người hề yên ổn cũng hoà thuận chút nào. Định mệnh đều ác ý dồn đẩy tới cho họ những đám mây đen nặng nề, thứ ánh sáng từ thế giới rọi vào sao chiếu sáng nổi cho cuộc đời của họ. Cho đến cuối đời, họ vẫn sống tối tăm. Bà tôi chẳng sống được bao lâu. Nỗi buồn, cuộc đấu tranh liên miên, nỗi dằn vặt nội tâm dứt làm hao mòn cơ thể vốn mảnh mai của bà. Chẳng bao lâu bệnh tim phát triển, lại thêm chứng lao. Bà qua đời ở phương nam, lúc còn khá trẻ.Từ đó ông tôi trao quyền thừa kế cho cha tôi, còn mình chuyển sang sống ở Xuodkovse và mười mấy năm sau chuyển cả Iđalia goá bụa và bé Luxia còn rất bé sang đó.
Valdemar nín lặng. Chàng ngồi đó, cúi đầu, nếp nhăn hằn sâu giữa hai nét lông mày. Đột nhiên chàng ngẩng thẳng người đưa tay vuốt ngang vầng trán, thốt lên với hơi thở dài:
- Bây giờ, có thể hành tinh khác, bà tôi tìm được an bằng hoài công tìm kiếm trái đất.
- Ông còn nhớ cụ ? - Xtefchia hỏi khô khan.
- Bà là mẹ đỡ đầu của tôi, tôi vẫn còn nhớ bà. Phu nhân Pođhorexka, người hết sức thương bà tôi, thường kể cho tôi nghe về bà.
Chàng chăm chú nhìn Xtefchia, ngắm đôi môi đỏ thắm, ướt át của nàng, rồi chàng thốt lên bằng giọng êm dịu lạ thường:
- Tôi làm tiểu thư mệt… phải ? Tiểu thư quá chăm chú, có thể còn xúc động nữa.
Nàng ngước mắt lên nhìn nàng.
- Tôi thương những con người bị dày vò khủng khiếp đến thế, đau khổ đến thế…
- Ồ vâng! Thương cho niềm hy vọng bị tiêu tan và tiếc cho tình cảm - thứ của cải lớn lao nhất đời.
- Ông cũng hiểu điều đó ư? - Xtefchia hỏi.
Chàng nhíu mày.
- Tiểu thư nghi ngờ?
- Tôi cứ tưởng là… trong giới của ông, người ta coi tình là quý báu… người ta quý trọng nó…
- Ông nội Machây và bà nội của tôi hiểu.
- Đó lại là chuyện khác. Họ đủ sức để xây đắp những chỗ đứng thích hợp cho tình của họ. Họ biết cách đặt tình ấy lên chân đế vững chắc, để ai có thể khiến nó chuyển dời.
- Nhưng xin tiểu thư hãy tin rằng, trong giới chúng tôi có những người khác! Ồ vâng, họ có thể kém ông tôi về nhiều phương diện, nhưng cương quyết hơn, thậm chí bướng bỉnh hơn. Khi những con người ấy muốn đạt tới đích, họ phá tung tất cả, băng qua tất cả, để đạt cho kỳ được. Tôi thuộc số người đó. Tôi có hàng ngàn nhược điểm nhưng tôi có thể chịu đựng được mọi sức mạnh xấu xa tấn công. Hơn nữa, cũng như tất cả mọi người thuộc dòng tộc Mikhorovki, tôi hơi ích kỷ, vì thế tôi cam chịu để người ta hoặc bất cứ điều gì cướp đoạt hạnh phúc của mình. Người ta thể đè bẹp nổi tôi, ngược lại tôi đè bẹp bất cứ kẻ nào dám đương đầu với tôi trong cuộc chiến đấu như thế. Tôi bị sợ hãi trước những lời đe doạ tước quyền thừa kế hay những lời nguyền rủa. Tôi bất chấp, đúng thế, nhưng tôi cảm thấy rất trong tôi nhu cầu có được hạnh phúc khác với những gì tôi có, và nếu tôi hướng đến niềm hạnh phúc ấy kẻ nào dám cản đường tôi!
Đại công tử sôi nổi, đôi mắt cháy rực, cánh mũi nở rộng, hàng lông mày chau lại. Đôi đồng tử màu xám của chàng dường như cũng họa theo những lời chàng thốt ra, chúng toát ra sức mạnh lớn lao của nhiệt huyết ý chí và nhiệt thành hề có giới hạn.
Xtefchia ngửa đầu, đôi môi hơi hé mở ngạc nhiên ngắm những nét nam tính sắc nét của chàng. Chàng khiến nàng cảm phục. Nàng cảm thấy những điều chàng vừa mới chỉ là phần so với những gì chàng có thể thực được. Những gì chống lại chàng bị bật lại như va vào tảng đá. cơn rùng mình chạy dọc người nàng, bất giác nàng ngồi dịch ra xa khỏi chàng thêm chút. Bình tĩnh lại, đại công tử nhìn nàng và hình như thích thú vì vẻ mặt nàng, chàng hỏi với nụ cười môi:
- Tiểu thư sợ tôi ư? Chẳng lẽ tôi đáng sợ đến thế sao? Cũng có thể tôi là người đáng sợ, nhưng chắc chắn phải với tiểu thư. Tiểu thư hơi khiến tôi phật ý khi hỏi tôi có thấu hiểu sâu sắc của tình cảm hay , tôi xin trả lời với cởi mở có phần thô nháp: Tôi chưa hiểu, nhưng bắt đầu hiểu!…
Xtefchia đứng lên, ngoảnh nhìn người chuyện, nhanh - cảm ơn ông kể cho nghe câu chuyện đáng buồn vừa rồi. Ta nên thôi - Tôi ngồi quá lâu mất rồi… trong căn phòng phong kiến này.
- Lời cảm ơn được hỗ trợ bởi cái bắt tay sao? - chàng hỏi và chìa tay ra.
Nàng chìa ngay tay cho nàng. Chàng nắm chặt tay nàng, cúi đầu áp đôi môi nồng nàn vào đó. Xtefchia sững người bàng hoàng, máu như dồn cả lên mặt nàng nóng rực, đầu óc nàng quay cuồng. Chiếc hôn ấy khiến nàng cháy bỏng, nàng cảm thấy đôi mắt Valdemar nhìn mình. Nàng vội rút tay ra, bước về phía cửa phòng. Nàng những muốn chạy nhanh trốn khỏi căn phòng này cùng ánh mắt của chàng. Chàng khoan khoái bước theo.