Biệt thự Hà Lan - Georges Simenon (Trinh thám)

VII


BỮA ĂN TRƯA TẠi KHÁCH SẠN VAN HÁT-XEN





Khi Me-grê đến khách sạn, ông hiểu rằng có gì đó khác thường.

Hôm trước ông ăn bữa chiều ở chiếc bàn ngay cạnh bàn ông Giăng Đuy-clô.

Vậy mà có ba bộ đồ ăn được đặt bàn tròn nằm chính giữa phòng. Khăn trải bàn sáng ngời con nguyên những nếp gấp. Cuối cùng có ba chiếc ly cho thực khách, thứ đó ở Hà-Lan chỉ được đặt trong buổi tiệc thực .

Ngay từ lúc bước chân vào, viên chỉ huy trưởng được thanh tra Pi-pê-kam đón tiếp, ông này tiến đến phía ông, tay giơ ra, nở nụ cười của người sửa soạn bất ngờ thú vị.

Ông ta vận trang phục dự hội. chiếc cổ giả cao 8 phân. áo khoác đuôi tôm ! Râu cạo nhẵn. Chắc ông ta vừa ra khỏi tiệm cắt tóc, vì người ông còn phảng phất mùi dầu thơm hoa vi-ô-let.

Mờ nhạt hơn, Giăng Đuy-clô đứng đằng sau ông nầy, vẻ phiền muộn.

- Ông thứ lỗi cho tôi, bạn đồng nghiệp thân mến. Lẽ ra tôi phải báo trước cho ông từ sáng nay... Tôi những muốn tiếp ông tại nhà, nhưng tôi ở mãi Grô-nin-ghen và tôi sống độc thân. Thế là tôi mạn phép mời ông dùng bữa trưa ở ngay đây !... Chà ! bữa ăn nho có lễ nghi gì.

Và vừa những lời cuối cùng đây ông vừa nhìn những bộ đồ ăn, những đồ pha-lê và hiển nhiên đợi những lời phản đối của Me-giê.

Những lời đó có.

- Tôi nghĩ rằng, vì ông giáo sư là người đồng hành của ông, nên ông vui lòng...

- Tốt lắm tốt lắm ! Me-giê . Ông cho phép tôi rửa tay chứ ?

Ông rửa ráy cách chậm rãi trong chiếc la-va-bô gần đấy. Nhà bếp ngay cạnh và ông nghe thấy tiếng rậm rịch, bận rộn, tiếng va chạm của bát đĩa, xoong nồi.

Khi ông trở lại phòng, Pi-pê-kam đích thân rót poóc-tô vào cái ly và thầm với nụ cười thỏa mãn, khiêm tốn:

- Y như ở Pháp, phải ?... Prosit ! Chúc sức khỏe, bạn đồng nghiệp thân mến...

Ông ta thiện ý đến mức cảm kích, ông cố tìm những cách tế nhị, cố chứng tỏ là con người lịch thiệp đến tận chân tơ, kẽ tóc.

- Lẽ ra tôi phải mời ông đến từ hôm qua rồi... Nhưng tôi quá sức... thế nào nhỉ ?.. Rối tinh rối mù vì cái công chuyện này... ông tìm ra cái gì rồi chứ ?

- Chẳng có gì !

Có ánh lóe lên trong con ngươi chàng Hà-Lan và Me-grê nghĩ bụng:

- Cậu, cậụ bé thà ơi, cậu có chiến công để thông báo cho ta và cậu thò nó ra trong lúc tráng miệng. kể là cậu đủ kiên nhẫn để đợi đến tận lúc ấy...

Ông lầm. Đầu tiên người ta dọn món súp cà chua, cùng lúc với chai Xanh Êmiliông ngọt đến thót tim, ràng là thứ rượu để xuất cảng.

- Chúc sức khỏe !

Chàng Pi-pê-kam thà ! Chàng làm hết khả năng và thậm chí còn quá cả khả năng của mình. Và Me-giê có vẻ như nhận ra điều ấy. Ông tán thưởng !

- Ở Hà Lan, người ta bao giờ uống trong lúc ăn. Chỉ uống về sau... Buổi tối, trong những cuộc họp mặt quan trọng, ly với xì gà... Người ta cũng dọn bánh mì ra bàn...

Và ông liếc về phía đĩa bánh mì mà ông gọi. Chai pooc-tô mà ông chọn thay cho rượu đỗ tùng quốc hồn quốc túy !

Còn có thể nào làm hơn được nữa ? Mặt ông rạng hồng vì điều ấy ! Ông nhìn chai vang màu vàng tươi cách trìu mến. Giăng Đuyclô vừa ăn vừa nghĩ đến chuyện khác.

Và Pi-pê-kam hết sức muốn đem vào hào hứng, vui nhộn, tạo ra quanh bữa ăn này khí cuồng say, phè phỡn kiểu Pháp chính cống !

Người ta dọn ra món huchpot. Món ăn dân tộc. Thịt lõng bõng trong cả ao nước xốt và Pi-pê-kam , làm ra vẻ bí mật:

- Ông cho biết là ông có thích ?

Điều bất hạnh là Me-grê hào hứng. Ông đánh hơi thấy quanh ông có điều bí mật nho mà ông chưa tự giải thích được .

Ông thấy hình như có kiểu hội kín hội hở giữa Giăng Đuy-clô và thám tử. Và, chẳng hạn như, mỗi lần ông này rót đầy ly của Me-grê, ông ta lại nhìn giáo sư cái rất nhanh.

Rượu vang Buốcgô ủ nóng cạnh lò.

Tôi tin rằng ông uống nhiều hơn nữa chứ...

- Cái đó còn tùy..

Đuy-clô chắc chắn là hoàn toàn thoải mái. Ông tránh xen vào câu chuyện. Ông uống nước khoáng, lấy cớ là phải kiêng cữ..

Pi-pê-kam thể nào đợi lâu hơn hữa. Ông ta về vẻ đẹp của hải cảng, về tầm quan trọng của việc buôn bán sông Emx, về trường Đại học Grô- nin-ghen nơi mà những nhà bác học lớn nhất thế giới đến thuyết trình.

- Ông biết rằng có tin mới rồi chứ ?

- ư ?

- Chúc sức khỏe ông ! Chúc sức khỏe ngành cảnh sát Pháp ! Vâng, bây giờ đây, điều bí mật sắp ra ánh sáng...

Me-grê nhìn ông ta bằng cặp mắt xanh thẳm, chút dấu ấn xúc động, cả tò mò.

- Sáng hôm nay, khoảng mười giờ, người ta báo cho tôi rằng có người đợi tôi trong phòng... ông đoán xem ai nào ?

- Ba-renx ! ông tiếp tục ...

Pi-pê-kam thất vọng vì việc này còn hơn là hiệu quả ít ỏi mà cái bàn tiệc sang trọng nhường kia táo động vào người khách của ông ta.

- Làm sao ông biết ? ... Người ta bảo ông, phải nào ?

- hề. Thế cậu ấy muốn gì ?

- Ông biết cậu ấy rồi đấy... Rất nhút nhát.. Rất... tiếng Pháp là.., phải, lầm lì... Cậu ấy dám nhìn tôi..Người ta có thể tin là cậu ấy sắp khóc... Lúc ra về, cậu ấy thú nhận rằng trong đêm xảy ra vụ án, ở nhà Pô-pin-ga ra, cậu ấy về tàu ngay lập tức...

Và viên thanh tra đưa mắt lia lịa

- Ông biết chứ ?... Cậu ấy Bét !... Và cậu ghen vì Bét nhảy với Pô-pin-ga !... Và cậu phật ý vì nàng uống -nhắc ... Cậu trông thấy cả hai người ra,.. Cậu ấy theo, cách xa xa... Cậu trở lại theo chân ông giáo sư..

Me-grê biết thương hại. Tuy ông thấy là người kia có thể đánh đổi hết để lấy dấu hiệu ngạc nhiên, cảm phục, bồn chồn của ông.

- Chúc sức khỏe ông, ông chỉ huy trưởng ! Ba-renx ra ngay vì cậu sợ... Nhưng là đó. Cậu nhìn thấy ngtrời đàn ông, ngay sau tiếng súng nổ, chạy về phía đống gỗ, chắc để lẩn trốn...

- Cậu ấy kể cho ông tỉ mỉ chuyện ấy, phải ?

- Phải...

Người kia bối rối. Ông ta còn mảy may hy vọng làm kinh ngạc người bạn đồng nghiệp. Câu chuyện ông ta kéo dài quá rồi.

- thủy thủ... Chắc chắn là thủy thủ nước ngoài.. Rất cao to gầy nhom và mày râu nhẵn nhụi...

- Và tất nhiên là có chiếc tàu lên đường Vào ngày hôm sau...

- Từ bữa đó có ba chiếc lên đường... vụ ràng !... Đen-phơ-di phải là nơi tìm kiếm... Chắc chắn là thủy thủ quen biết Pô-pin-ga trước đây, khi ông ta tàu... thủy thủ bị ông ta phạt tội khi ông ta là sĩ quan hay thuyền trưởng...

Giăng Đuy-clô khăng khăng quay nghiêng người trước cái nhìn của Me-grê. Pi-pê -kam ra hiệu cho bà Van Hát-xen đem đến chai nữa, bà này ăn vận chĩnh chện đứng bên cạnh két.

Chỉ còn món đặc biệt nữa, chiếc bánh ga-tô phủ ba loại kem lại thêm dòng chữ Đen-phơ-di bằng sô--la mặt.

Và thanh tra Pi-pê-kam cụp mắt xuống cách khiêm tốn:

- Ông vui lòng cắt..

- Ông trả tự do cho Cor-nê-li-uýt chưa ?

Nghe vậy, ông bạn ngồi bên giật nảy mình, nhìn Me-grê mà tự hỏi hiểu ông ta có phải khùng ?

- Nhưng...

- Nếu có gì trở ngại cho ông, chốc nữa chúng ta cùng vấn hỏi cậu ấy..

- Dễ lắm ! Tôi điện thoại đến trường học.

- Nhân tiện ông hãy điện thoại cho đưa cả Ôx-tinh đến, chúng ta hỏi ông ấy tiếp sau đó...

- Về chiếc mũ cát két ư ?... thủy thủ ngang, trông thấy chiếc mũ mặt boong... ta lấy và...

- Tất nhiên rồi !...

Pi-pé-kam chắc phải phát khóc. châm biếm nặng nề nhưng khó nhận thấy đó của Me-grê khiến ông ta bối rối đến nỗi vấp phải khung cửa khi vào phòng điện thoại.

Me-grê ở lại mình với giáo sư Giăng Đuy-lcô trong lúc, ông này chúi mũi vào đĩa thức ăn.

- Ông bảo với ông ấy ngầm dúi cho tôi vài đồng phlôranh đó chứ ?

Những lời này được rất êm ái, chút chua chát và Đuy-clô ngẩng đầu lên, mở miệng để phản đối.

- Xuỵt !... Chúng ta có giờ tranh cãi đâu.., ông khuyên ông ta đãi tôi bữa ăn ra trò, tưới rượu hào phóng. Ông bảo ông ta rằng ở bên Pháp người ta làm cho các viên chức biết điều bằng cách ấy.. Im , tôi bảo mà, Rằng sau đó, tôi trơn tuồn tuột...

- Tôi thề với ông là..

Me-grê châm tẩu, quay về phía Pi-pê-kam, ông này vừa ở chỗ điện thoại trở lại và nhìn lên bàn, ấp úng:

- Ông vui lòng chấp nhận ly -nhắc, ở đây có thứ lâu năm.

- Ông cho phép tôi là người đãi ông thứ đó ! Có điều xin ông bảo bà ầy đem đến chai nguyên chất và những chiếc ly lớn..

Nhưng bà Van Hát-xen đem đến những ly . Me-grê đứng dậy, đích thân lấy những chiếc ly khác cái giá, rót rượu đầy đến miệng:

- Chúc sức khỏe ngành cảnh sát Hà Lan ! ông .

Pi-pê-kam dám phản đối. Rượu mạnh làm ông ta dàn dụa nước mắt tuy ông ta rất khỏe. Nhưng Me-grê, tươi cười, dữ tợn, ngừng nâng ly và lặp lại:

- Chúc sức khỏe quý ngành cảnh sát ! Đến giờ nào Ba-renx tới văn phòng ông ?

- Độ nửa giờ nữa !.. điều xì-gà chứ ông ?

- Cảm ơn ! Tôi thích hút tẩu hơn..

Và Me-grê lại rót đầy các ly với uy lực mạnh mẽ khiến cho Pi-pê-kam lẫn Đuy-lcô đều dám từ chối uống.

- là ngày tốt đẹp ! Ông hai ba lần. Có thể tôi lầm ! Nhưng tôi có cảm tưởng là tối nay, kẻ giết chàng Pô-pin-ga đáng thương kia bị bắt..

- Nếu như lướt sóng biển Ban-tích ! Pi-pê-kam đáp lại,

- Chà ! Ông tin là ở xa đến thế kia ư ? Đuy-clô ngước lên với bộ mặt tái nhợt.

- Đó có phải là ám chỉ , ông chỉ huy trưởng ? Ông ta hỏi với giọng đanh thép.

- Ám chỉ gì ?

- Ông có vẻ như cho rằng nếu như ở xa, có thể ở rất gần..

Chỉ ly nữa là xảy ra cố. Điều đó có phần do những ly rượu nguyên chất. Pi-pê-kam mặt đỏ tía tai, mắt sáng quắc.

Ngược lại, ở Đuy Clô, tình trạng say biểu ở sắc mặt tái mét, bệnh hoạn.

- ly cuối cùng nữa các vị. Rồi chúng ta hỏi han thằng bé tội nghiệp nọ.

Chai rượu vẫn bàn. Mỗi lần Me-grê rót, bà Van Hát-xen lại lấy môi thấm ướt đầu bút chì và ghi số ly uống vào trong quyển sổ.

Băng qua cửa ra ngoài, mọi người nhào vào giữa khí nặng nề đầy nắng và yên tĩnh. Con tàu của Ôx-tinh vẫn đậu ở chỗ của nó. Pi-pê-kam cảm thấy cái nhu cầu phải giữ vẻ nghiêm nghị hơn thường lệ rất nhiều.

Chỉ phải có ba trăm thước. Phố xá vắng hoe. Những cửa tiệm xếp hàng dài, có khách nhưng sạch và chất đầy hàng hóa như để chuẩn bị cho cuộc trưng bày quốc tế sắp đến giờ mở cửa.

- Gần như thể tìm ra người thủy thủ.. Pi-pê-kam . Nhưng biết được chính nó là thủ phạm cũng là hay, vì như thế ta khỏi nghi ngờ người khác... Tôi sắp làm bản báo cáo để cho ông Đuy-clô, người đồng bào của ông, được hoàn toàn tự do...

Ông ta vào văn phòng cảnh sát địa phương bằng bước chắc chắn lắm và va phải thứ đồ gỗ khi ngang qua, ngồi xuống cách hơi quá vũ phu.

cho đúng ông ta say. Nhưng rượu lấy mất của ông phần dịu dàng lịch vốn là đặc tính của phần lớn người Hà-Lan.

Bằng cử chỉ thoải mái ông ta nhấn nút cái chuông điện, trong khi ngửa hẳn chiếc ghế tựa ra phía sau. Ồng ta bằng tiếng Hà-Lan với nhân viên mặc đồng phục, người này biến mất rồi trở lại ngay sau đó, có Cor-nê-li-uýt theo.

Dẫu rằng được nhà thám tử tiếp đón cách thân mật quá đáng, chàng trẻ tuổi hình như hẫng chân lúc bước vào văn phòng, và đó là bởi ánh mắt cậu lập tức chạm vào Me-grê

- Ông chỉ huy trưởng muốn hỏi vài việc nho ! Pi-pê-kam bằng tiếng Pháp.

Me-grê vội vã, ông sải bước hết ngang lại dọc văn phòng, vừa bước vừa hút từ chiếc tẩu những bụm khói nho .

- Này tôi bảo, chú Ba-renx ! Ông chủ huyên thuyên với chú những gì lúc chiều tối hôm qua ?

Cậu kia quay cái đầu gầy guộc khắp mọi phía như con chim hốt hoảng.

- Tôi tưởng...

- Được ! Tôi giúp ... còn người cha, phải ?... Ở tận bên Ấn Độ... ông cụ rất buồn nếu như có chuyện gì xảy ra cho . Những phiền toái... Chính tôi, tôi cũng biết ! Thế nào ? Việc làm chứng gian trong vụ như vụ này phải trả giá vài tháng tù đấy...

Cor-nê-li-uýt nghẹn thở, dám làm cử động, dám nhìn ai nữa.

- Hãy thú là chính Ôx-tinh hôm qua đợi đê sông Am-xtec--ep, chính lão bảo trả lời cảnh sát như trả lời... Hãy thú là chưa bao giờ nhìn thấy người đàn ông to lớn và gầy gò xung quanh ngôi nhà Pô-pin-ga...

- Tôi...

! Cậu còn sức để kháng cự nữa. Cậu òa lên nức nở. Cậu sụp đổ.

Và Me-grê thoạt tiên nhìn Giăng Đuy-clô rồi nhìn Pi-pê-kam bằng cái nhìn nặng nề và thể thấu hiểu, nó thường khiến cho số người coi ông là thằng đần. Vì cái nhìn đó ngưng trệ đến mức có vẻ trống rỗng.

- Ông tin là... ? Pi-pê-kam khởi đầu.

- tự ông xem !

Chàng trẻ tuổi mà bộ sắc phục sĩ quan do tác dụng tương phản làm cho choắt thêm người lại, xỉ mũi, nghiến răng lại để đè nghẹt cơn nức nở, và sau cùng lắp bắp:

- Tôi làm gì cả...

Người ta nhìn cậu lúc trong khi cậu cố tự trấn tĩnh.

- Tất cả chỉ có thế ! Cuối cùng Me-grê dứt điểm. Tôi là làm điều gì. Ôx-tinh cầu đoan chắc là nhìn thấy người nước ngoài ở quanh quất bên ngôi nhà... Chắc hẳn lão bảo đó là biện pháp duy nhất để cứu số người... Đó là những ai ?

- Tôi thề có vong linh mẹ tôi rằng ông lão chỉ ai.. Tôi biết... Tôi chỉ muốn chết thôi...

- Phải rồi ! Ở tuổi mười tám ai cũng muốn chết cả... Ông còn điều gì hỏi ta nữa chứ ông Pi-pê-kam ?

Ông này nhún vai trong cử chỉ có ý muốn là ông ta chẳng hiểu gì về những chuyện ấy.

- Vậy chú em có thể chuồn được.

- Ông biết cũng phải Bét..

- Rất có khả năng !... đến giờ về với các bạn ở trường rồi.

Và ông đẩy cậu ra ngoài, càu nhàu:

- Đến người khác ! Ôx-tinh đến chưa ?.. Khổ nỗi tay này lại biết tiếng Pháp...

Chuông điện reo lên. Lát sau nhân viên dẫn ông chủ vào, lão cầm tay chiếc mũ cát két mới cùng với cả chiếc tẩu mà lão để tắt ngấm.

Lão nhìn cái, cái duy nhất, vào Me-grê. Và có điều lạ, đó là cái nhìn trách cứ. Lão vẫn đứng trước bàn làm việc của thanh tra Pi-pê-kam và chào ông này.

- Nếu có gì phiền ông hỏi lão ta xem lúc Pô-pin-ga bị giết, lão ở đâu ?

Ông ta muốn tỏ ra thẳng cánh.

Ông lấy vẻ mặt nghiêm trọng, nhấn nút chuông điện lần nữa.

Và, với người nhân viên hối hả, ông ra lệnh, điểm những nhát dao rọc giấy xuống mặt bàn:

- Bắt giữ người này... Mang ông ta ! Tôi gặp ông ta sau...

Điều ấy được bằng tiếng Hà-Lan, nhưng giọng cũng đủ cho người ta hiểu nội dung.

Xong đâu đó, ông đứng dậy, giải thích:

- Tôi sắp hoàn thành việc làm sáng tỏ vụ này... Tôi quên làm cho người ta thấy vai trò của ông... Tất nhiên, người đồng bào của ông được tự do.

Ông ta ngờ rằng, Me-grê, khi nhìn ông ta hoa chân múa tay, mắt sáng long lanh, thầm nghĩ trong bụng:

- Còn , bạn tội nghiệp, hối tiếc nặng nề vì những gì vừa làm khi bình tâm lại sau vài giờ nữa...

Pi-pê-kam mở cửa. Viên chỉ huy trưởng chưa định .

- Tôi muốn cầu ông đặc ân cuối cùng. Ông với lễ độ bình thường.

- Tôi nghe ông đây, bạn đồng nghiệp thân mến...

- Bây giờ chưa đến bốn giờ... Tối nay, chúng ta có thể diễn lại tấn thảm kịch, với tất cả những ai có dính líu hoặc xa hoặc gần... ông vui lòng lưu ý tên của họ chứ ?... Bà Pô-pin-ga... A-ni... ông Đuy-clô... Ba- renx... Gia đình Vin-ê-nan... Bét... Ôx-tinh... Và cuối cùng, ông Li-ê-ven, bố Bét...

- Ông muốn ?

- Lặp lại các kiện kể từ lúc buổi thuyết trình kết thúc trong phòng khách sạn Van Hát-xen...

Có yên lặng, Pi-pê-kam suy nghĩ.

- Tôi điện thoại về Grô-nin-ghen, cuối cùng ông ta , để xin ý kiến các thủ trưởng của tôi..

Ông ta thêm, mấy tự tin về bỡn cợt của mình, vừa vừa rình xem thái độ của những người nghe:

- Chẳng bạn như thiếu mất ai đó... Côn-rát Pô-pin-ga, ông ta thể...

- Chính tôi đóng cái vai ấy... Me-grê ngừng lời.

Và ông , theo sau là Giăng Đuy-clô, sau khi :

- Xin cảm ơn vì bữa ăn trưa ngon tuyệt !






VIII


ME-GRÊVÀ CÁC





Thay vì băng qua thị trấn để từ văn phòng ty cảnh sát trở về khách sạn Van Hát-xen, viên chỉ huy trưởng vòng qua các bến tàu, Giăng Đuy-clô theo ông dù bước , dáng điệu đến gương mặt đều toát ra vẻ khó chịu.

- Ông biết rằng ông làm cho mình thành ra khả ố chứ ? Cuối cùng ông ta lúng búng, vừa vừa nhìn cái cần cẩu bạc hoạt động, móc của nó vừa quệt vào đầu hai người.

- Bởi vì ?...

Đuy-clô nhún vai, bước mấy bước và trả lời.

- Dẫu sao ông cũng hiểu ! Hoặc giả ông muốn hiểu ! Ông cũng giống như mọi người Pháp.

- Tôi thấy hình như chúng ta cùng quốc tịch phải...

- Chỉ có điều tôi tôi đây đó nhiều... Tôi có vốn văn hóa thế giới... Tôi biết nhập gia tùy tục .. Còn ông, từ lúc ông đến đây, ông cứ lao thẳng tới, chẳng hề lo đến nhữnh điều có thể xảy ra.

- cần biết..., chẳng hạn như,... người ta có muốn khám phá ra thủ phạm hay ?

Đuy-clô hăng lên:

- Sao lại ? Đây phải là tội ác động cơ trộm cắp. Vậy kẻ gây ra nó phải là tên giết người và trộm cắp chuyên nghiệp... Đó phải là kẻ cần thiết phải bỏ tù để bảo vệ xã hội.

- Trong trường hợp ấy ....

Me-grê có kiểu cách vui thích trong việc hút tẩu và chắp tay sau lưng.

- Ông hãy nhìn xem... Đuy-clô vừa thầm vừa chỉ cái khung cảnh xung quanh hai người. Cái thị trấn sạch trong đó tất cả đều được xếp đặt ngăn nắp như trong cái tủ chè của bà nội trợ đảm , cái hải cảng quá để khí ở đó có thể gay gắt, những con người chân chất đứng những đôi guốc màu vàng

Rồi ông ta tiếp lời :

- Mỗi người kiếm sống phần mình... Mỗi người dân hầu như là hạnh phủc. Và nhất là mỗi người đều kiềm chế bản năng của mình, bởi vì đó là luật lệ, đó là cần thiết để sống thành xã hội... Pi-pê-kam khẳng định với ông rằng trộm cắp là chuyện cực kỳ hiếm hoi .. là kẻ ăn trộm cái bánh mỳ nặng hai bảng cũng thoát khỏi ít ra là vài tuần lễ ngồi tù... ông có thấy chỗ nào lộn xộn ?... có bọn du đãng ! có ăn mày. Đó lá sạch có tổ chức...

- Và tôi đến xô đổ lọ độc bình ?

- Hãy khoan ! Những ngôi nhà ở bên tay trái cạnh sông Am-tec--ep, là những vị thân hào, những người giàu có, những người nắm giữ quyền lực nào đó. Tất cả mọi người đều biết họ... Ở đó có ông thị trưởng, các mục sư, các giáo sư, các viên chức, tất cả những người trông nom cho thị trấn bị quấy phá, cho mỗi người giữ đúng vị trí của mình va chạm với kẻ láng giềng. . Những con người ấy, tôi tin là tôi với ông, cho mình ngay cả cái quyền được đến quán cà-phê, vì như thế là nêu gương xấu... Vậy mà, tội ác xảy ra... Ông cảm thấy tấn thảm kịch gia đình...

Me-grê nghe, mắt vẫn nhìn những con tàu mà mặt boong cao hơn hẳn bến tàu, đứng vươn mình như những bức tường sặc sỡ, vì đó là lúc triều lên.

- Tôi biết ý kiến của Pi-pê-kam, viên thanh tra rất được trọng nể. Tôi chỉ biết, điều hay nhất cho tất cả mọi người là ngay tối nay, thông báo rằng kẻ giết giáo sư là thủy thủ nước ngoài và công việc tìm kiếm tiếp tục... Hay cho tất cả mọi người ! Cho bà Pô-pin-ga ! Cho gia đình bà ta ! Cho người cha của bà, nhà trí thức danh giá ! Cho Bét và cho ông Li-ê-ven... Nhưng trước hết là cho tấm gương !... Cho những kẻ sống trong những ngôi nhà bé ở thị trấn luôn luôn nhìn ngó những gì xảy ra trong các ngôi nhà lớn bên sông Am-xtec--ep và sẵn sàng làm theo đúng như thế... Ông, ông muốn chân lý vì chân lý, vì cái vinh quang hão là phá được vụ án khó...

- Đó là những điều Pi-pê-kam với ông sáng nay chứ gì ?.. Ông ta cũng nhân dịp ấy hỏi ông làm thế nào cho nguội cái nhiệt tình gây rối của tôi... Và ông bảo ông ta rằng ở bên Pháp, những người như tôi có thể mua được với bữa ăn ngon, kể cả với món tiền chè nước...

- Chúng tôi những câu chính xác như thế.

- Ông có biết tôi nghĩ đến cái gì ông Giăng Đuy-clô ?

Me-grê dừng lại để thưởng thức dễ hơn toàn cảnh bến cảng. chiếc thuyền xíu được lắp đặt thành tiệm hàng hóa, từ tàu này sang tàu khác, áp mạn những xà lan và những tàu buồm bán bánh mì, bánh ngọt, thuốc lá, tẩu và rượu đỗ tùng, cái động cơ chạy xăng của nó nổ giòn và nhả khói.

- Tôi nghe ông đây..

- Tôi nghĩ rằng ông có cái may là ra khỏi phòng tắm với khẩu súng lục tay.

- Thế nghĩa là ?...

- Chẳng có nghĩa gì ! Ông hãy nhắc lại cho tôi nguyên điều là ông nhìn thấy ai trong cái buồng tắm ấy chứ ?

- Tôi thấy ai cả.

- Ông cũng nghe thấy gì sao ?

Ông ta quay mặt .

- Tôi nghe thấy gì chính xác... Có thể tôi có cảm tưởng là có cái gì động đậy dưới nắp bồn tắm...

- Ông cho phép ?... Tôi thấy có người nào đợi tôi kìa.

Và ông tiến từug bước dài về phía cửa khách sạn Van Hát-xen, ở đó ông thấy Bét Li-ê-ven sải chân vỉa hè đợi ông tới.

cố gắng mỉm cười với ông như những lần trước, nhưng nụ cười của thiếu hào hứng. Người ta cảm thấy bứt rứt. tiếp tục quan sát con phố như thể sợ thấy người nào đó nhào ra.

- Tôi đợi ông có đến nửa giờ rồi.

- vào chứ ?

- phải vào tiệm cà-phê chứ ông ?

Vào đến hành lang, ông do dự giây, ông cũng thể tiếp ta trong buồng. Thế là ông đẩy cửa gian phòng nhảy, rộng rãi và trống trơn, trong đó tiếng vang dội như trong ngôi đền.

Trong ánh sáng ban ngày, cái phòng trang trí sân khấu trông xỉn màu, bụi bặm. Chiếc đàn pi-a-nô mở nắp. Có cái trống đại để trong góc phòng và những chiếc ghế chồng chất nhau cao đến tận trần nhà.

Phía đằng sau, những tràng hoa giấy chắc là được dùng cho vũ hội. Bét vẫn giữ được vẻ khỏe mạnh. mặc bộ quần áo xanh và bộ ngực trông lẳng hơn bao giờ hết dưới làn áo lót bằng lụa trắng.

- ra được khỏi nhà rồi à ?

trả lời ngay lập tức. Hiển nhiên là có nhiều điều để , nhưng biết bắt đầu từ đâu.

- Tôi tự trốn ra ! Cuối cùng tuyên bố. Tôi thể ở lại được nữa. Tôi sợ ! Chính bà người ở báo cho tôi là bố tôi nổi giận, là ông cụ có thể giết tôi... Mà ông cụ đă nhốt tôi trong buồng, chẳng chẳng rằng... Vì lúc giận dữ khôg bao giờ ông cụ mở miệng.. Đến hôm nọ, bố con tôi trở về ai gì với ai. Ông cụ khóa trái cửa lại. Chiều hôm nay bà người ở với tôi qua lỗ khóa... Hình như ông cụ về nhà lúc giữa trưa, mặi tím ngắt... Ông ăn trưa rồi bách bộ từng bước dài xung quanh trại...

Cuối cùng ông ra mộ mẹ tôi...

Mỗi lần phải quyết định việc lớn, ông lại ra đấy.. Thế là tôi đập vỡ ô cửa kính, bà người ở đưa cho tôi cái vít và tôi tháo ổ khóa... Tôi muốn quay lại nơi ấy nữa... ông biết bố tôi đấy...

- câu hỏi ! Me-grê ngắt lời .

Và ông nhìn cái xắc bằng da dê bóng lộn mà cầm trong tay:

- mang theo bao nhiêu tiền ?

- Tôi biết nữa... Có thể 500 phl ô-ranh.

- Để ở trong buồng à ?

đỏ mặt, ấp úng:

- Để trong bàn làm việc..Đầu tiên tôi định ra ga. Nhưng trước mặt tôi có người sát.. Tôi liền nghĩ đến ông.

Hai người đứng đó như đứng trong phòng đợi, ở đấy thể tạo được khí thân mật và ngay cả việc lấy hai chiếc ghế trong số ghế chồng chất để ngồi họ trong nghĩ tới.

Bét bứt rứt nhưng hoảng hốt. Có thể vì thế mà Me-grê nhìn với thù nghịch nhất định, tình cảm ấy nhất trong giọng ông khi ông hỏi:

- Bao nhiêu người đàn ông được đề nghị đem ?

nàng chới với. quay mặt , lắp bắp: - Ông gì cơ ?

- Trước hết với Pô-pin-ga... Đấy có phải người đầu tiên ?

- Tôi hiểu.

- Tôi hỏi phải chăng đó là người tình đầu tiên của ?

im lặng khá dài. Rồi :

- Tôi tin rằng ông độc ác với tôi đến thế...

Tôi đến đây...

- Đó có phải ngưởi đầu tiên ? Tóm lại, chuyện ấy kéo dài hơn nửa... Nhưng trước đó..

- Tôi... tôi ve vãn ông thầy dạy thể dục ở trường trung học ở Grô-nin-gen...

- Ve vãn

- Chính ông ta... ông ta ..

- Được, vậy là có người tình trước Pô-pin-ga... còn ai khác ?...

- ! kêu lên cách bất bình.

- Và là người tình của Ba-renx ?

- Cái đó đúng... Tôi xin thề...

- có những cuộc hẹn hò vởỉ ta...

- Tại vì cậu ấy si... Cậu ấy chỉ mới dám ôm hôn tôi...

- Và, trong lần hẹn cuối cùng, cái lần bị gián đoạn vì tôi và bố đến, đề nghị cậu ấy là cả hai người ra ...

- Làm sao ông biết ?...

Suýt nữa ông phá ra cười ! Cái bộ ngây thơ lừa người ! nàng lấy lại được được phần nào bình tĩnh ! những chuyện nọ với thà đặc biệt !

- Cậu ấy muốn à ?

- Cậu ấy sợ... Cậu ấy bảo là có tiền.

- Và đề xuất lấy tiền ở nhà ? gọn, từ lâu rồi nung nấu cái ý muốn trốn... Mục tiêu lớn trong đời là rời bỏ Ben-phơ-di theo người đàn ông nào đó...

- phải bất kỳ người nào ! chỉnh lại, phật ý. Ông ác lắm ! Ông muốn hiểu.

- Hiểu chứ ! Hiểu chứ ! Thậm chí đơn giản như chuyện con nít ! cuộc sống ! thích đàn ông ! thích tất cả những niềm vui mà người ta có thể được hưởng thụ...

cụp mắt xuống, lục lọi chiếc xắc tay.

- phiền muộn trong cái trại kiểu mẫu của ba ! thèm muốn cái khác ! bắt đầu ở trường học, lúc mười bảy tuổi, bằng ông thầy dạy thể dục... thể làm cho ông ta quyết định ra ... Ở Đen-phơ-di, điểm mặt suốt lượt đàn ông và tìm ra người có vẻ can đảm hơn những người khác. Pô-pin-ga đây đó... Ông ta cũng cuộc sống... Những thành kiến làm ông ta khó chịu... nhào vào lòng ông ta...

- Tại sao ông ...

- Có thể tôi quá ! Hãy cho là, vì là xinh xắn, ngon lành quá sức, ông ta liền tán tỉnh. Nhưng tán tỉnh cách rụt rè, vì ông ta sợ những rắc rối, sợ vợ, sợ A-ni, sợ ông hiệu trưởng, sợ học trò...

- Nhất là sợ A-ni !

- Chốc nữa ta về việc đó... Ông ta ôm hôn trong những xó xỉnh... Tôi đánh cuộc rằng ông ta thậm chí có can đảm thèm muốn nhiều hơn... Có điều là lại tin rằng đến lúc... Ngày nào cũng chắn lối ông ta... đem hoa quả đến nhà... nhảy vào việc nội trợ... đòi được đưa tiễn về bằng xe đạp và hai người dừng lại đằng sau đống gỗ... viết cho ông ta những bức thư lên ý nguyện trốn của ...

- Ông đọc rồi ?

- Phải !

- Và tin rẳng phải ông ta là người khởi đầu chứ ?

ta lồng lên.

- Thoạt đầu ấy bảo tôi rằng ấy bất hạnh, rằng bà Pô-pin-ga hiểu ấy, bà ta chỉ nghĩ đến miệng tiếng thế gian, rằng sống như thế ngu xuẩn, và tất cả...

- Đúng thế !

- Ông thấy là...

- Trong trăm người đàn ông có vợ có sáu mươi thế với quyến rũ đầu tiên mà họ gặp... Chỉ có điều, kẻ bất hạnh lao vào nào tin ngay tắqp lự câu ấy.

- Ông ác lắm, ác lắm...

sắp sửa phát khóc. tự kiềm chế, dậm chân để nhấn mạnh cái từ Ác.

- Tóm lại, ông ta cứ lui mãi cái ngày lên đường trứ danh ấy và cảm thấy rất đúng là ông ta chẳng bao giờ thực nó..

- thế đúng !

- Đúng chứ ! Và chứng cớ là, có thể , trước cái khả năng chắc chắn ấy, tự bảo hiểm bằng cách chấp nhận ngưỡng mộ của Ba-renx... cách cẩn trọng... Bởi vì cậu ấy là chàng trai nhút nhát có giáo dục, lễ phép, mà người ta nên trêu tức...

Khủng khiếp !

- Đó là câu chuyện nho có ...

- Ông ghét tôi phải ?

- Tôi ấy à ?... hề..

- Ông ghét tôi ! Tuy nhiên tôi bất hạnh... Tôi Côn-rát.

- Thế còn Cor-nê-li-uýt ? Còn ông thầy dạy thể dục ?

Lần này khóc, dậm chân

- Tôi cấm ông...

- rằng họ ! Sao lại ? họ trong chừng mực, đối với , họ tiêu biểu cho cuộc đời khác, cho cuộc lên đường lớn lao lúc nào cũng ám ảnh ..

nghe nữa. rên rỉ:

- Lẽ ra tôi nên đến.. Tôi cứ tin..

-... Là tôi tẽ đặt dưới bảo trợ của tôi ? tôi làm việc ấy đây ! ... Chỉ có điều tôi coi như nạn nhân cũng như nữ hùng. là phàm ăn, hơi ngốc nghếch, hơi ích kỷ, chỉ có thế !... như nhiều đời này...

ngước lên, cặp mắt ẩm ướt trong đó có ánh hy vọng.

- Tất cả mọi người đều ghét tôi. lầm bầm.

- Tất cả mọi người là ai ?

- Bà Pô-pin-ga trước hết, bởi vì tôi giống bà ta ! Bà muốn tôi suốt ngày may vá quần áo cho thổ dân châu úc hay đan lát cho người nghèo... Tôi biết rằng bà bảo các ở nhà nữ tế bần đừng có bắt chước tôi... Và thậm chí bà còn tuyên bố rằng tôi đến chỗ chẳng ra gì nếu tìm được ngay tấm chồng... Người ta lại với tôi thế...

Lại như thấy làn hương ôi oai của cái thị trấn : nhà nữ tế bần, những chuyện tán nhảm, những nhà lành quây quần quanh bà trưởng hội từ thiện, những lời khuyên răn và những câu tâm trí trá.

- Nhưng trước hết là A-ni..

ấy ghét

- Vâng !... Thậm chí phần lớn lúc tôi đến, ta bỏ phòng khách lên buồng... Tôi bảo đảm là ta đoán biết từ lâu... Bà Pô-pin-ga, dẫu sao cũng là người phụ nữ tử tế.. Bà chỉ tìm cách làm tôi thay đổi phong thái, thay đổi kiểu áo.. Và nhất là làm tôi đọc những thứ sách khác ngoài tiểu thuyết...

Nhưng bà ngờ vực tý gì.. Chính bà bảo Côn-rát đưa tôi về...

tràng cười kỳ cục phảng phất gương mặt Me-grê.

- A-ni là chuyện khác !... ông thấy ta đấy !... ta xấu xí !... Răng khập khểnh !... Chẳng bao giờ được đàn ông nào tán tỉnh !.. ta biết lắm !.. ta biết mình thành già... Và chính vì thế mà ấy học hành, mà ấy muốn có cái nghề... ta làm bộ ghét đàn ông !

Bét trở lại hăng hái. Người ta cảm thấy mối oán thù lâu ngày cuối cùng bùng ra.

- Vì thế, lúc nào ta cũng rình mò trong nhà, canh giữ Côn-rát... Bị buộc phải làm người đức hạnh, ta muốn mọi người cũng phải thế... Ông hiểu chứ ?... ta đoán ra, tôi chắc chắn như vậy.. ta chắc tìm cách làm cho ông rể quay lưng với tôi.

Và cả Cor-nê-li-uýt nữa !... ta biết ràng tất cả bọn đàn ông đều nhìn tôi, kể cả ông Vi-é-nan, ông ấy tuy bao giờ dám gì với tôi, nhưng lúc nhảy với tôi là mặt mũi đỏ nhừ.. Vợ ông ấy cũng ghét tôi vì thế... Có thể A-ni gì với chị ...Có thể là ấy ... Thậm chí có thể chính ấy tìm thấy những lá thư của tôi.

- Vậy ai giết ? Me-grê hỏi cách cộc cằn.

ấp úng:

- Xin thề là tôi biết... Tôi chuyện ấy. Nhưng A-ni là thứ thuốc độc. Phải chăng lỗi tại tôi mà ấy xấu xí ?

- có chắc là ta bao giờ có người ?

Ái chà ! Lại là cái nụ cười, đúng hơn là tiếng cười khúc khích của Bét, tiếng cười đắc thắng cách bản năngcủa người phụ nữ được người đời thèm muốn - nó nghiền nát xấu xí.

Nên tin rằng đó chỉ là chuyện những ở ký túc xá tranh chấp nhau vì cái vặt vãnh nào đó.

- Dù thế nào cũng có ở Đen-phơ-di...

- ấy cũng ghét cả ông rể ư ?

- Tôi biết... Đó là chuyện khác !... ấy là người trong gia đình... Và tất cả gia đình chẳng thuộc về ta ít nhiều đó sao ?... Vậy ta phải canh phải giữ ấy.

- Nhưng phải giết ấy chứ ?

- Ông cho là sao ? Ông cứ thế mãi !

- Tôi cho là cái gì hết ! Hãy trả lời tôi. Ôx-tinh có nắm được quan hệ của với Pô-pin-ga ?

- Người ta cũng với ông chuyện ấy à ?

- Hai người cùng với nhau tàu của lão ấy đến tận những dải cát của đảo Uốc-kum... Lão để hai người riêng chỗ chứ ?

- Vâng ! Lão điều khiển boong.

- Và để hai người trong ca-bin...

- Đó là lẽ tự nhiên... ở ngoài mát mẻ...

- gặp lại lão kể từ... từ khi Côn-rat chết ?

- !... Tôi thề...

- Lão có bao giờ tán tỉnh ?

cười nhếch mép.

- Lão ấy ?...

Tuy nhiên lại thấy muốn khóc, muốn rã rời. Bà Van Hát-xen, rốt cuộc nghe thấy có tiếng động, thò đầu qua cái cửa mở hé, ấp ủng máy lời xin lỗi và trở lại bên két. Rồi lặng im.

- tin là bố thực tình có khả năng giết ?

- Vâng ! Ông cụ làm việc ấy...

- Vậy ông cũng có thể giết người tình của ?

trợn tròn hai mắt cách kinh hoàng, đột ngột phản đối :

- !... đúng thế !... phải ba...

- Tuy nhiên tối hôm án mạng, khi về đến nhà ông ấy có nhà...

- Làm sao ông biết ?

- Ông ấy về sau lúc phải ?

- Sau ngay lập tức... nhưng..

- Trong những lá thư cuối cùng ta ra nôn nóng. cảm thấy rằng Côn-rat thoát khỏi tay , cuộc phiếu lưu bắt đầu làm ấy sợ, rằng dù Mathll ấy cũng chẳng đời nào bỏ gia đình để ra nước ngoài với ...

- Ông muốn gì thế ?

- Chẳng có gì. Tôi làm việc hiệu chỉnh nho . Cha chắc chắn là sắp đến đây...

- nhìn ngó xung quanh, khắc khoải. như muốn tìm lối thoát.

- Đừng sợ gì hết... Tối nay tôi cần đến ..

- Tối nay ?

- Phải. Chúng ta dựng lại những việc và cử chỉ của mỗi người trong cái đêm án mạng...

- Ông ấy giết tôi !

- Ai ?

- Cha tôi !

- Tôi ở đó. sợ gì hết.

- Nhưng...

Cửa mở, Giăng Đuy-clô bước vào, đóng sập cửa lại, vặn chìa khóa, tiến tới với vẻ bận rộn.

- Chú ý, ông chủ trại đến đấy... ông ta..

- Ông đưa ông ta vào phòng...

- Phòng tôi ?

- phòng tôi nếu ông thích ? Người ta nghe tiếng những bước chân trong hành lang.

Gần sân khấu có cái cửa ăn ra cầu thang phục vụ. Hai người qua lối ấy. Me-grê mở khóa, chạm trán ông chủ trại Li-ê-ven, ông này nhìn qua vai viên chỉ huy trưởng.

- Bét đâu ?

Lại diễn ra vấn đề ngôn ngữ. Họ thể hiểu nhau. Me-grê tự bằng lòng với việc dùng tấm thân dày cộp của mình làm vật cản để gỡ được vài phút mà vẫn tránh làm cho ngườỉ đối thoại với mình nổi giận.

Giăng Đuy-clô trở xuống chậm trễ, ra vẻ thoải mái cách giả tạo.

- Ông bảo ông ta rằng tối nay con ông ấy được trả về, rằng người ta cũng cần cả ông ta để dựng lại vụ án...

- Có cần phải ?...

- Nhưng ông cứ dịch , khỉ ạ, bởi vì tôi bảo ông thế !

Đuy-clô dịch, bằng giọng ngọt ngào. Ông chủ trại nhìn cả hai người.

- thêm với ông ta là tối nay kẻ giết người bị tống giam...

Câu được dịch lại. Lúc đó Me-grê vừa vặn kịp chồm lên, xô ngã Li-ê-ven, ông này vớ lấy khẩu súng lục và tìm cách quay nòng súng vào thái dương mình.

Cuộc vật lộn ngắn ngủi. Me-grê nặng đến nỗi địch thủ của ông lập tức nằm bất động, bị tước vũ khí, trong khi chồng ghế bị hai tấm thân xô phải, xụp đổ xầm xầm, làm viên chỉ huy trưởng bị thương ở trán.

- Khóa trái cửa lại ! Me-grê kêu lên với Đuy-clô. Đừng để người ta vào mất công...

Và ông đứng dậy, thở hổn hển.

IX


VỤ ÁN DỰNG LẠI​

Gia đình Vi-ê-nan đến đầu tiên, đúng lúc bảy giờ rưỡi. Lúc ấy trong phòng hội của khách sạn Van Hát-xen chỉ có ba người đợi, ngồi chung với nhau, năng gì với nhau: Giăng Đuy-clô, hơi bồn chồn, lại lại từ đầu nọ đến đầu kia gian phòng; ông chủ trại Li-ê-van, cau có, ngồi bất động chiếc ghế và Me-grê, tựa lưng rào chiếc đàn pi-a-nô, răng cắn tẩu.

ai nghĩ đến việc bật sáng tất cả đèn đóm. Chỉ bóng đèn lớn treo cao tỏa ánh sáng nhợt nhạt. Những chiếc ghế vẫn chất đống ở cuối phòng, ngoại trừ hàng, hàng đầu tiên mà Me-grê cho dựng lại

sân khấu để trống, cái bàn phủ thảm xanh, chiếc ghế.

Gia đình Vi-e-nan ăn vận quần áo ngày lễ. Họ đem theo hai đứa con, tuân thủ từng chữ cái mệnh lệnh ra cho họ. Người ta cảm thấy là, để đến đúng giờ, họ hối hả dùng bữa chiều, để lại đằng sau họ căn phòng ăn lộn xộn bừa bãi.

Ông Vi-ê-nan bỏ mũ khi bước vào, ông tìm người nào đó để chào và sau khi thoáng có ý tiến về phía ông giáo sư, ông lại dẫn cả nhà vào trong góc, ở đó ông im lặng đợi chờ. Chiếc cổ giả của ông quá cao, cà vạt thắt méo mó.

Con-nê-li-uýt Ba-renx đến gần như ngay sau đó, nhợt nhạt, bồn chồn đến nỗi có vẻ chỉ chực chạy trốn khi có dấu hiệu báo nguy nhất. Cậu cũng tìm để gặp người nào đó, để họp thành nhóm, nhưng cậu dám tiến lại phía ai cả và cậu tựa lưng vào chồng ghế.

Thanh tra Pi-pê-kam dẫn Ôx-tinh đến. Cái nhìn của lão đè nặng lên Me-grê. Rồi những người cuối cùng đến: bà Pô-pin-ga và A-ni nhanh chân bước vào, dừng lại giây, tiến tới hàng ghế thứ nhất.

- Đưa Bét xuống ! Me-grê với Pi-pê-kam. Cho nhân viên của ông canh giữ ông Li-ê-ven và Ôx-tinh. Buổi tối xảy ra vụ án họ ở đấy. Chốc nữa chúng ta mới cần đến họ. Họ có thể đứng ở cuối phòng...

Khi Bét cũng có mặt, thoạt tiên bối rối rồi cứng người lại cách cố ý trong cái giật mình, kiêu hãnh lúc nhìn thấy A-ni và bà Pô-pin-ga, như có khoảnh khắc ngừng trong mọi hơi thở.

Và như thế chẳng phải vì khí có tính cách bi thảm ! phải thế ! Ngược lại, khí ghê tởm !

Nó có cái vẻ của nhúm nhân mạng, trong cái

phòng lớn trống rỗng mà trần chỉ có ngọn đèn chiếu sáng.

Phải cố gắng lắm mới tự nhủ được rằng vài ngày trước đây, những con người, những vị kỳ hào của Đen- phơ-di, trả tiền để được quyền ngồi vào trong những chiếc ghế xép đống này, bước vào với kiểu cách như đứng trước ống kính máy chụp hình, ngồi đối diện với sân khấu, ăn mặc chỉnh chện, vỗ tay khi Giăng Đuy-clô tới.

đúng hệt như là, đột nhiên, người ta nhìn cái cảnh tượng ấy qua đầu của ống kính.

Vì chờ đợi, phấp phỏng của mỗi người về điều sắp xảy ra, những gương mặt biểu lộ ngay cả vẻ xốn xang hay niềm đau đớn. Mà là cái khác ! Những con mắt ảm đạm, trống rỗng suy tư. Những nét mặt phờ phạc, lòa nhòa.

Và ánh sáng làm tất cả những nước da có màu xám xịt. Ngay cả Bét cũng còn có vẻ gì kích thích.

Chẳng có gì danh giá, chẳng có gì lớn lao. Chỉ đáng thương hoặc đáng cười.

Bên ngoài người ta tụ tập, lặng lẽ, vì đến cuối buổi chiều có tin đồn là sắp xảy ra chuyện gì đó. Nhưng ai tưởng quả quang cảnh lại ít hấp dẫn đến thế.

Me-grê trước tiên tiến về phía bà Pô-pin-ga.

- Xin vui lòng ngồi vào đúng chỗ tối hôm trước chứ ạ - ông .

Vài giờ trước đây, ở nhà, bà bi thương. Nhưng hết rồi. Trông bà già hơn. Người ta để ý thấy bộ quần áo của bà, cắt vụng, làm cho bên vai rộng hơn bên kia chút và thấy bàn chân bà to. Lại còn vết sẹo ở cổ, phía dưới tai.

A-ni càng tệ hơn, khuôn mặt chưa bao giờ mất cân đối đến thế. Y phục của trông lố bịch, chật cứng, cái mũ thiếu thẩm mỹ.

Bà Pô-pin-ga ngồi giữa hàng đầu, ở ghế danh dự. Cái ngày hôm trước, dưới ánh sáng chan hòa, với toàn bộ Đen-phơ-di đằng sau mình, chắc bà phải đỏ hồng vì hãnh diện và vui thích.

- Ai ngồi bên bà ?

- Ông hiệu trưởng trường Hàng hải...

- Còn bên kia ?

- Ông Vi-ê-nan...

Ông này được mời đến ngồi vào chỗ. Ông ta cởi áo pa-đờ-xuy, ngồi xuống cách vụng về, mắt nhìn chỗ khác.

- Còn bà Vi-ê-nan ?

- Ở tít ngoài cùng, vì có trẻ con.

- Bét ?

này cũng lại chỗ ngồi, bỏ trống chiếc ghế giữa và A-ni; ghế của Côn-rát Pô-pin-ga.

Pi-pê-kam đứng cách xa chút, bối rối, sửng sốt, khó chịu, lo lắng nữa là khác. Giăng Đuy-clô đợi đến lượt mình.

- Ông lên sân khấu ! Me-grê bảo ông ta.

Có lẽ ông ta là người mất thể giá nhiều nhất. Ông gày gò, ăn mặc tồi tàn. Người ta khó mà tin rằng có buổi tối nào đó, hàng trăm con người chịu mất giờ đến nghe ông chuyện.

im lặng cũng khiến người ta bồn chồn như cái ánh sáng vừa quá ràng lại vừa đủ sáng, hắt xuống từ trần nhà xa xăm. Ở cuối phòng, ông Chủ ho bốn năm lần, biểu hiệu tâm trạng bất an chung.

Bản thân Me-grê cũng phải để lộ lo âu nào đó. Ông giám sát cuộc dàn cảnh của mình.

Luồng mắt nặng nề của ông dõi từ nhân vật này sang nhân vật khác, dừng lại ở những chi tiết tỉ mỉ như tư thế ngồi của Bét, cái váy quá dài của A-ni, những móng tay kém chăm sóc của Đuy-clô, ông này đứng trơ trọi trước bàn thuyết trình, tìm cách giữ vẻ bình thản.

- Ông trong bao lâu ?

- Bốn lăm phút...

- Ông đọc bài à ?

- Xin lỗi, đó là lần thứ hai mươi tôi thuyết trình bài này. Cả bản ghi chép tôi cũng dùng đến nữa...

- Vậy ông hãy nhìn phòng họp ...

Và ông ngồi xuống lúc giữa Bét và A-ni. Ghế kê khá sít nhau. Đầu gối ông chạm vào đầu gối ta. — Đến mấy giờ buổi chuyện kết thúc ?

- Trước chín giờ chút. Vì thoạt đầu có chơi Pi-a-nô...

Chiếc đàn pi-a-nô ấy vẫn để mở với bản pô-nô-le-dơ của Sô-panh đặt giá. Bà Pô pin ga bắt đầu cắn chiếc khan tay. Ôx-linh cựa quậy ở cuối phòng, hai chân lão động đậy ngừng nền nhà phủ mạt cưa.

tám giờ mấy phút, Me-grê đứng dậy, bắt đầu bước .

- Ông Đuy-clô, ông vui lòng tóm tắt hộ tôi cái đề tài bài thuyết trình của ông chứ !

Nhưng Đuy-clô thể được. Hoặc đúng hơn ông ta muốn bắt đầu theo đúng bài bản. Sau khi húng hắng ho, ông thào:

- phải là tôi làm thiệt thòi cho giới trí thứa Đen-phơ-di...

- Xin lỗi ! ông về tính chất tội phạm, ở khía cạnh nào ?

- Vể trách nhiệm của những kẻ phạm tội..

- Và ông cho rằng ?...

- Rằng chính xã hội của chúng ta chịu trách nhiệm về những lỗi lầm phạm phải trong lòng nó mà người ta gọi là những tội ác.. Chúng ta tổ chức đời sống vì phúc lợi lớn nhất của mọi người... Chủng ta tạo nên những tầng lớp xã hội và cần thiết phải đưa mỗi cá nhân vào trong những tầng lớp đó...

Ông ta mà cứ nhìn chằm chằm vào tấm thảm xanh. Tiếng ông ta thiều ràng.

- Thế là đủ. Me-grê càu nhàu. Tôi biết rồi: « có những cá nhân ngoại biệt, những người bệnh và những kẻ thích nghi... Họ vấp phải những bước ngăn thể vượt qua. Họ bị cả hai bên khước từ và sa vào tội ác». Tôi nghĩ đúng là chuyện ấy chứ gì ? Cái đó chẳng mới...

Đuy-clô, nhăn nhó trả lời.

- Tóm lại, ông chuyện ấy trong bổn lăm phút, với vài thí dụ nổi bật... ông dẫn Lôm-brô-đô, Phơroi và đồng bọn.

Ông nhìn đồng hồ, trước hết là với hàng ghế đầu:

- Tôi cầu quý vị đợi thêm vài phút...

Đúng vào lúc ấy đứa trẻ nhà Vê-ê-nan bắt đầu khóc. Và mẹ nó, nóng nảy lắc thằng bé để làm nó yên. Thấy bà chẳng đến đâu, ông Vi-ê-nan đỡ lấy thằng nhóc đặt lên đầu gối, thoạt tiên ông vuốt ve nó cách dịu dàng, rồi bẹo tay nó cho nó im.

Phải nhìn thấy cái ghế để trống giữa A-ni và Bét mới nhớ ra rằng chuyện quan hệ đến tấn thảm kịch. Còn nữa chứ ! Phải chăng Bét, với gương mặt lành mạnh nhưng tầm thường, đáng mặt là kẻ gây xáo trộn trong gia đình ?

Ở chỉ có thứ để hấp dẫn, và chính phép thuật của cuộc dàn cảnh này là nhấn mạnh được cái thuần túy, là đưa các kiện trở về trạng sống sượng ban đầu của chúng : hai bầu vú đẹp, mà làn lụa càng làm cho quyến rũ, những bầu vú của tuổi mười chín thoáng rung rinh dưới lớp áo khoác, đúng cái cần có để cho chúng thêm sống động.

Xa hơn chút, bà Pô-pin-ga mà ngay cả lúc mười chín tuổi cũng có được cặp vú như thế, bà Pô-pin-ga ăn mặc quá rườm rà, với những lớp y phục giản dị đúng cách, làm mất hấp dẫn của thể xác.

Rồi A-ni, nhọn hoắt, xấu xí, phẳng lì nhưng bí hiểm.

Pô-pin-ga gặp Bét, chàng Pô-pin-ga vui tính, chàng Pô-pin-ga ham muốn tận hưởng những điều tốt đẹp đến như vậy ! Và chàng nhìn bộ mặt của Bét, đôi mắt như sành của , nhất là đoán được cái ý nguyện trốn đằng sau bộ mặt búp bê ấy.

Chàng nhìn bộ ngực sống động ấy, tấm thân lành mạnh, hấp dẫn ấy !

Bà Vi-ê-nan, bà ta thậm chí còn là đàn bà. Bà là người mẹ, người nội trợ. Bà mải xỉ mũi cho thằng nhóc của bà, thằng bé còn sức mà khóc nữa.

- Tôi phải đứng nguyên ở đây ư ? Giăng Đuy-clô hỏi từ bục.

- Xin ông cứ thế cho.

Và Me-grê tiến đến gần Pi-pê-kam, với ông ta mấy lời. lúc sau nhà thám tử Grô-nin-ghen ra cùng với Ôx-tinh.

Người ta chơi bi da trong quán cà phê. Nghe thấy tiếng những viên bi va vào nhau.

Và trong phòng, những lồng ngực bị dồn nén. Như khí của buổi hội họp thông linh, của chờ đợi cái gì ghê rợn. A-ni là người duy nhất dám đứng lên đột ngột, và lên sau khi chần chờ lúc lâu :

- Tôi biết là ông muốn tới đâu. Đó là... Đó là...

- Đến giờ rồi... Xin lỗi ! Ba-renx đâu nhỉ ?

Ông quên khuấy mất chuyện ấy. Ông tìm thấy cậu ta ở khá xa, trong phòng, tựa mình vào bức tường.

- Tại sao cậu ngồi vào chỗ ?

- ông bảo làm như tối hôm đó...

Ánh mắt cậu dao động, giọng hổn hển.

- Tối hôm đó, tôi ở tận chỗ này cùng với những học sinh khác...

Me-grê lo đến cậu nữa. Ông mở cái cửa ăn ra hành lang thông ra ngoài đường, cho phép phải qua tiệm cà-phê. Ông chỉ thấy có ba hay bốn bóng người trong bóng tối.

- Tôi nghĩ là, khi buổi thuyết trình kết thúc, có tụ tập dưới chân bục...ông hiệu trưởng... Ông mục sư, vài vị thân hào chúc mừng diễn giả..

ai trả lời, nhưng những lời đó là để gợi lại quanh cảnh: tất cả các hàng khán giả tiến về phía cửa ra, tiếng ghế lủng củng, những cuộc chuyện trò và, đằng ấy, gần bên sân khấu, nhóm người, những cái bắt tay, những lời khen tụng...

Gian phòng vợi dần người. Sau hết, tốp cuối cùng tiến về phía cửa, Ba-renx đến với gia đình Pô-pin-ga

- Ông có thể lại đây, ông Đuy-clô...

Mọi nguời đứng cả lên. Nhưng mọi người đều có vẻ do dự về cái vai trò mình phải đóng. Người ta nhìn Me-grê. A-ni và Bét làm như thấy nhau. Ông Vi-ê-nan, vụng về ngượng nghịu, bế thằng con nhất.

- theo tôi...

Rồi, bước khi đến cửa chút:

- Chúng ta về nhà theo đúng trật tự như hôm nghe chuyện. Bà Pô-pin-ga và ông Đuy-clô...

Hai người nhìn nhau, do dự, bước vài bước trong con phố tối tăm.

- Bét !... với Pô-pin-ga... Cứ ... Chốc nữa tôi gặp lại...

chỉ hơi dám tiến mình về phía thị trấn và nhất là sợ ông bố, ông bị viên cảnh sát canh giữ trong góc phòng.

- Ông bà Vi-ê-nan..

Họ là những người tự nhiên nhất vì họ phải coi sóc con

- A-ni và Ba-renx...

Cậu này suýt oà lên khóc, cậu phải cắn môi, tuy thế cũng qua trước mặt Me-grê.

Lúc đó viên chỉ huy trưởng quay về người cảnh sát canh giữ ông Li-vê-an:

- Tối hôm án mạng, vào giờ này ông ta ở nhà, ông vui lòng đưa ông ta về và bảo đúng những gì ông ta làm hôm đó.

Giống như đám rước xếp đặt tồi, những người đầu dừng lại, tự hỏi biết phải tiếp . Có những chần chừ, những bước dừng.

Bà Van Hat-xen đứng ngưỡng cửa, chứng kiến màn kịch, vừa trả lời những người chơi bi-da với bà.

Thị trấn ngủ đến ba phần tư, các tiệm cửa đóng then cài, bà Pô-pin-ga và Đuy-clô thẳng con đường bến tầu và người ta đoán rằng ông giáo sư tìm cách trấn an bà bạn.

Ánh sáng và bóng tối luân phiên nhau, vì những cột đèn khi đặt cách quãng.

Người ta phân biệt được nước màu đen, những con tàu đu đưa, mỗi chiếc có cây đèn hiệu ở giàn buồm. Bét, cảm thấy A-ni ở đằng sau, cố gắng bước với điệu bộ thoải mái, nhưng việc có mình làm cho điệu bộ ấy khó khăn.

Các nhóm cách nhau vài bước chân. Xa độ trăm thước, thấy nét chiếc tàu của Ôx-tinh, vì nó là chiếc duy nhất sơn màu trắng. có ánh sáng ở các lỗ cửa tàu. Bến tầu quạnh quẽ.

- Các vị vui lòng dừng lại tất cả ở chỗ các vị đứng chứ ? Me-grê cho tất cả các nhóm nghe thấy.

Họ đứng sững. Đêm đen. Dải sáng của ngọn đèn pha lướt rất cao phía đầu họ, soi được gì.

Lúc đó Me-grê với A-ni:

- ở đúng chỗ nầy trong đoàn người chứ ?

- Vâng..

- Còn , Ba-renx ?

- Vâng... Tôi tin là thế...

- chắc chắn thế chứ ?... cùng với A-ni chứ ?

- Vâng... Khoan ... phải ở đây, mà quá mười thước, A-ni lưu ý tôi rằng áo khoác của đứa trong lũ trẻ bị xệt xuống đất.

- Và bước lên phía trước mấy bước để báo cho ông Vi-ê-nan ?

- Bà Vi-ê-nan...

- Việc đó chỉ kéo dài có vài giây ?

- Vâng.. Gia đình Vi-ê-nan tiếp tục ... Tôi đợi A-ni...

- nhận thấy có gì khác thường ?

- !

- Tất cả tiến lên mười thước ! Me-grê ra lệnh.

Và lúc đó hóa ra em bà Pô-pin-ga đứng cao đúng tâm con tàu của Ôx-tinh.

- Bước về phía gia đình Vi-ê-nan Ba-renx...

Và với A-ni :

- Nhặt lấy chiếc mũ cát két boong tàu !

Chỉ phải có ba bước và cúi xuống. Chiếc mũ đó, màu đen nền trắng, trông ràng, với chiếc phù hiệu có ánh kim loại.

- Sao ông lại muốn...

- Nhặt lên.

Có thể đoán được những người khác, đứng xa hơn, tìm cách nhận thức xem điều gì xảy ra.

- Nhưng tôi ..

- quan trọng !... Chúng ta đủ người. Mỗi người phải thủ nhiều vai... Đó chỉ là thử..

nhặt lấy chiếc mũ.

- Giấu nó trong áo choàng.. Trở lại với Ba-renx.

Ông đích thân trèo lên boong tàu, gọi :

- Pi-pê-kam...

- Có..

Và viên thám tử xuất ở lỗ hầm tàu đằng trước. Đó là lỗ xuống khoang Ôx-tinh ngủ. Khoang đủ chiều cao cho người đứng thẳng, cho nên điều hợp lý là, đề hút tẩu thuốc cuối cùng chẳng hạn, phải thò đầu ra ngoài, chống khuỷu tay lên mặt boong.

Ôx-tinh đứng đó, đúng trong tư thế ấy. Từ bến tàu, từ chỗ để chiếc mũ, người ta thể trông thấy lão, nhưng lão thấy ràng kẻ lấy trộm mũ.

- Được !... Bảo lão làm đúng như đêm hôm trước...

Và Me-grê ngược lên các nhóm.

- Tiếp tục bước ! Tôi vào chỗ của Pô-pin-ga.

Ông thấy mình ở cạnh Bét, đằng trước là bà Pô-pin-ga và Đuy-clô, đằng sau là gia đình Vi-ê-nan, cuối cùng là A-ni và Ba-renx. Người ta nghe thấy tiếng động phía xa hơn: Ôx-tinh, có thanh tra Pi-pê-kam canh chừng, sải đều bước .

Từ lúc này người ta còn qua những phố đèn sáng. Sau lúc qua cảng, người ta men theo cái cống bỏ hoang ngăn biển với sông đào, Rồi là con đường kéo thuyền, với những cây cối phía bên tay phải và, cách xa nửa cây số, nhà Pô-pin-ga.

Bét lắp bắp :

- Tôi hiểu...

- Xuỵt ! Đêm yên tĩnh... Người ta có thể nghe thấy chúng ta cũng như chúng ta nghe được tiếng những người trước và những người sau... Vậy là, Pô-pin-ga lớn tiếng chuyện này chuyện khác, chắc là vì buổi thuyết trình...

- Vâng...

- Có điều là, khe khẽ trách móc ta.

- Tại sao ông biết ?

- quan trọng !... Khoan !... Trong buổi thuyết trình, ngồi gần ta... tìm cách sờ tay ấy... ấy đẩy ra chứ ?

- Vâng ! Cố lắp bắp, xúc động, trợn tròn con người nhìn ông.

- Và lại làm lại...

- Vâng... Trước đây ấy thận trọng đến thế. ấy ôm hôn tôi ngay cả tại nhà ấy, đằng sau cánh cửa. Còn hơn nữa !... lần trong phòng ăn, lúc bà Pô-pin-ga ở phòng khách và với chúng tôi... Thời gian gần đây ấy mới hay sợ.

- Vậy là trách móc ta, nhắc lại rằng muốn với ta, trong lúc hai người vẫn ngừng lớn tiếng chuyện...

Và người ta nghe thấy những bước chân phía trước, những bước chân phía sau, những tiếng thầm. Đuy-clô :

- Bảo đảm với rằng cái đó hợp với bất cứ phương pháp điều tra trinh thám nào...

Và phía sau, bà Vi-ê-nan mắng mỏ thằng nhóc bằng tiếng Hà-Lan.

Người ta nhìn thấy ngôi nhà trong bóng tối. có chút ánh sáng. Bà Pô-pin-ga dừng lại ra ngưỡng cửa.

- Bà đứng lại đúng như thế phải ? Vì chồng bà cầm chìa khóa ?

- Vâng...

Các nhóm tập hợp lại.

- Mở cửa ! Me-gré , ở ngủ à ?

- Vâng.. Cũng như hôm nay..

Cửa mở, bà vặn công tắc điện. Hành lang được chiếu sáng, với chiếc mắc áo bằng tre ở phía trái.

- Pô-pin-ga lúc này vui lắm hả ?

- Vui lắm ! Nhưng tự nhiên... ta to quá.

Người ta bỏ áo khoác và mở nón ra.

- Xin lỗi ! Tất cả mọi người đều cởi áo ở đây à ?

- Trừ A-ni và tôi ! Bà Pô-pin-ga , chúng tôi lên buồng rửa ráy chút...

- Mà trước đó vào buồng khác ? Ai bật đèn phòng khách ?

- Côn- rát.

- Bà và vui lòng lên gác chứ ?

Và ông lên cùng với họ.

- A-ni đừng lại ở buồng bà, ta phải qua đó về buồng ?

- . Tôi tin là..

- Xin bà với lặp lại đúng các cử chỉ.

A-ni, xin để trong phòng chiếc mũ cát két, áo khoác và mũ của ... Bà và làm những việc gì tối hôm đó ?

Môi dưới của bà Pô-pỉn-ga bật lên.

- chút phấn...- bà với giọng trẻ con. nhát lược... Nhưng tôi thể... kinh hãi. Tôi thấy như... Tôi nghe thấy tiếng Côn-rát ở dưới nhà... ấy về V.T.B., về việc bắt đài phát thanh.

Bà Pô-pin-ga ném chiếc áo khoác xuống giường. Bà khóc nước mắt, rã rời. A-ni đứng sừng sững giữa căn phòng làm việc được dùng làm phòng ngủ, đợi cbờ.

- Hai người xuống nhà cùng lúc ?

- Vâng. ! Tôi biết nữa... Tôi nhớ là A-ni xuống sau tôi chút..Tôi nghĩ đến việc chuẩn bị trà.

- Trong trường hợp này bà vui lòng xuống chứ ?

Ông ở lại mình với A-ni, lời, lấy chiếc mũ cát két từ tay , nhìn quanh và giấu nó xuống dưới -văng.

- Đến đây...

- Có phải ông tin là ?...

- ! Đến đây ! đánh phấn...

- bao giờ !

Mắt thâm quầng. Me-grê để qua trước mắt ông. Những bậc cầu thang kêu răng rắc. Phía dưới nó là im lặng tuyệt đối. Đến mức khi hai người bước vào phòng khách, khung cảnh như thực. Giống như trong nhà bảo tàng những mặt người bằng sáp. ai dám ngồi. Chỉ có bà Vi-ê-nan vuốt lại những sợi tỏc rối bù của cậu con trai lớn.

- Xin ngồi vào chỗ như tối hôm trước... Chiếc máy V.T.Đ. đâu rồi ?

Tự ông tìm thấy nó, ông vặn các núm, làm vọt ra những tiếng rít, bùng ra những giọng , những mảnh vụn của nhạc, cuối cùng ông bắt đài có hai diễn viên hài kịch diễn hoạt cảnh Pháp.

Ông năm bảo với ông ba...

Tiếng rộ lên khi hiệu chỉnh máy. Còn hai ba tiếng rít nữa.

... thằng cha quan ba tốt đấy... Nhưng bố già quan năm..

Và cái giọng ngoại ô cợt nhạo ấy rền vang trong cái phòng khách ngăn nắp. Trong đó mọi người giữ nguyên bất động tuyệt đối.

- Ngồi xuống ! Me-grê la lên. Pha trà . .

Ông muốn nhìn qua cửa sổ, nhưng cửa sổ đóng kín. Ông mở cửa ra vào và gọi:

- Pi-pê-kam

- Có..- tiếng trong bóng tối.

- Ông ta ở đó chứ ?

- Đằng sau cái cây thứ hai, phải !

Me-grê vào. Cửa đóng sầm. Màn hoạt cảnh chấm dứt và tiếng phát thanh viên thông báo :

Đĩa hát Ô-đê-ông số hai mươi tám nghìn sáu trăm bảy lăm...

tiếng loẹt xoẹt. điệu jazz.. Bà Pô-pin-ga dán mình vào tường. Giữa tiếng nhạc, người ta đóan thấy giọng mũi thứ tiếng nước ngoài và thỉnh thoảng có tiếng lạo xạo, sau đó nhạc lại tiếp tục.

Me-grê đưa mắt tìm Bét. gục người trong chiếc ghế bành, khóc chan hòa nước mắt. lắp bắp giữa những tiếng nức nở:

- Tội nghiệp Côn-rát ! Côn-rát..

Và Ba-renx, mặt cắt còn hột máu, cắn chặt môi

Trà ! Me-grê ra lệnh cho A-ni.

- Chưa phải bây giờ... Người ta cuộn thảm... Côn-rat nhảy..

Bét nức nở gay gắt hơn. Me-grê nhìn tấm thảm, chiếc bàn gỗ sồi và miếng vải thêu đặt cái cửa sổ, và bà Vi-ê-nan, bà này biết làm sao với lũ con.

X


AI ĐÓ ĐỢI ĐẾN GIỜ​

Me-grê áp đảo họ bằng cả tầm vóc, hay đúng hơn là bằng cả khối người ông. Phòng khách . Tựa lưng vào cửa, viên chỉ huy trưởng dường như quá lớn đối với nó. Ông nghiêm trọng. Có lẽ chưa bao giờ ông người hơn là lúc ông chậm rãi bằng giọng đùng đục:

- nhạc tiếp tục... Ba-renx giúp Pô-pin-ga cuộn thảm.. Trong góc phòng, Giăng Đuy-clô và tự nghe mình , trước mặt bà Pô-pin-ga và A-ni... ông bà Vi-ê-nan nghĩ đến chuyện ra về, vì lũ trẻ con, họ khẽ với nhau điều này, Pô-pin-ga uống ly nhắc.. Thế là đủ để kích thích .., cười.. hát nho ,.. đến gần Bét và mời nhảy...

Bà Pô-pin-ga nhìn chòng chọc xuống sàn nhà... A-ni vẫn chõ đôi con ngươi hừng hực nhìn vào Me-grê, ông này nốt:

- Kẻ sát nhân biết rằng nó giết... Có kẻ nào đó nhìn Côn-rat nhảy và biết rằng nội trong hai giờ nữa người đàn ông cười tiếng cười hơi quá ròn rã, muốn vui đùa bất chấp tất cả, khát sống và những xúc động, chỉ còn là cái xác...

Người ta cảm thấy xung đột theo sát nghĩa.

Miệng bà Pô-pin-ga há ra trong tiếng kêu thành tiếng. Bét vẫn nức nở.

Đùng cái, khí thay đổi. Ít ra người ta cũng đưa mắt tìm Côn-rat. Côn-rat nhảy ! Côn-rat mà tròng mắt kẻ sát nhân rình rập !

Chỉ có Giăng Đuy-clô thốt lên :

- Quá lắm !

Và vì có ai nghe ông ta , ông ta tiếp tục cho riêng mình, hy vọng Me-grê cũng nghe thấy:

- Giờ tôi hiểu phương pháp của ông, nó chẳng mới mẻ gì ! Khủng bố tinh thần thủ phạm, ám thị , đặt vào lại cái khí tội ác để buộc thú nhận... Người ta thấy có những kẻ, bị lừa theo cách ấy, tự giác mà lặp lại những cử chỉ của mình...

Nhưng đó chỉ là mấy tiếng rì rầm văng vẳng. Nhưng lời ấy phải là những lời người ta có thể nghe thấy vào lúc như lúc này.

Cái loa phóng thanh tiếp tục gieo rắc thứ nhạc của nó và điều ấy cũng đủ làm khí căng lên thêm độ.

Ông Vi-e-nan, sau khi bà vợ thầm cái gì đó vào tai, đứng lên cách rụt rè.

- Vâng ! Vâng ! ông bà có thể ! Me-grê bảo ông trước khi ông kịp .

Tội nghiệp bà Vi-ê-nan, người phu nữ tiểu tư sản có giáo dục, những muốn chào tạm biệt tất cả mọi người, bắt các con cúi chào, Bà biết làm thế bằng cách nào, bà xiết chặt tay bà Pô-pin-ga mà tìm ra lời để .

Có cái đồng hồ quả lắc mặt lò sưởi. Nó chỉ mười giờ năm phút.

- Chưa phải lúc uống trà ? Me-grê hỏi.

- Phải ! A-ni trả lời, vừa đứng đậy và về phía buồng bếp.

- Xin lỗi bà ! Bà sửa soạn trà với em bà ?

- lát nữa...

- Bà thấy ấy ở trong bếp ?

Bà Pô-pin-ga giơ tay vuốt trán. Bà cố gắng để bị chìm dần vào trạng thái ngây độn. Bà nhìn sửng chiếc loa cách tuyệt vọng..

- Tôi biết nữa. Khoan !- Tôi nhớ là A-ni từ buồng ăn ra, vì đường để trong tủ chè.

- Có đèn sáng ?

- ... Có thể... ! Tôi thấy hình như .

- Hai người gì với nhau ?

- Có ! Tôi bảo: Côn-rat nên uống thêm ly nào nữa nếu ấy còn đúng mực...

Me-grê tiến phía hành lang, vào lúc gia đình Vi-ê-nan khép lại cảnh cửa ra vào. Buồng bếp rất sáng, sạch như lau như li. Nước đun bếp ga, A-ni mở nắp bình trà.

- phảt mất công pha trà.

Chỉ có hai người. A-ni nhìn vào mắt ông.

- Sao ông lại buộc tôi phải lấy chiếc mũ cát két ? hỏi.

- quan trọng... Lại đây..

Trong phòng khách ai năng, ai động cựa.

- Ông tính cho chơi cái nhạc này đến cùng ư ? Tuy vậy Giăng Đuy-clô cũng quyết định phản đối.

- Có lẽ. Còn có người tôi muốn thấy: đó là ở.

Bà Pô-pin-ga nhìn A-ni, này đáp :

- ở ngủ... ta bao giờ cũng ngủ lúc chín giờ.

- Thế lên bảo ta xuống đây lúc.. ta cũng khỏi mất công thay đồ..

Và, vẫn bằng cái giọng thuyết dẫn tạo được từ lúc ban đầu, ông nhắc lạỉ, khăng khăng:

- nhảy với Côn-rat, Bét. Trong góc phòng, người ta năng cách trịnh trọng... Và có ai đó biết rằng có người chết.. Ai đó biết rằng đây là buổi tối cuối cùng của Pô-pin-ga...

Người ta nghe thấy tiếng động, tiếng những bước chân, tiếng cạch cửa lầu baỉ của ngôi nhà, tầng gác xép. Rồi tiếng thầm tiến lại gần. A-ni bước vào trước. dáng người còn đứng trong hành lang.

- Lại đây !... Me-grê cằn nhằn. Người nào làm ơn bảo ta đừng có sợ, cứ vào đây...

ở có nét mặt lờ mờ, khuôn mặt to bèn bẹt, sửng sốt. Bên ngoài chiếc áo ngủ bằng vải màu kem dài xuống tận chân, chỉ khoác thêm chiếc áo khoác. Mắt còn lèm nhèm vì ngái ngủ, tóc tai rối bù. Người tỏa hơi ấm giường chiếu.

Viên thanh tra với Đuy-clô:

- Ông hỏi ta bằng tiếng Hà-Lan xem có phải là người tình của ông Pô-pin-ga...

Bà Pô-pin-ga quay mặt , đau đớn. Câu hỏi được dịch ra. ở lắc đầu cương quyết:

- Nhắc lại câu hỏi. Hỏi ấy xem có bao giờ ông chủ tìm cách đạt được ở điều gì ..

Lại phản kháng.

- Bảo cho ấy biết là ấy có thể bị ngồi tù nếu như lên ! Chia câu hỏi ra. Ông ta ôm hôn chưa ? Ông ta thỉnh thoảng có lọt vào buồng, lúc ở trong buồng ?

Thế là mặc áo ngủ nước mắt tuôn ra xối xả. kêu lên:

- Tôi làm gì hết ! Thề là tôi ...

Tôi làm gì cả.

Đuy-clô dịch lại. Môi mím chặt, A-ni nhìn ở trừng trừng.

Nhưng ở thể nên lời. phản kháng. khóc. xin lỗi. phát ra những từ mà phân nửa bị chìm lấp trong tiếng nức nở.

- Tôi tin là thế ! Cuối cùng ông giáo sư dịch lại. Như tôi hiểu ta chọc ghẹo ấy. Khi có mình ở nhà với , lượn quanh trong nhà bếp... ôm hôn ... lần lọt vào phòng khi mặc quần áo... lén lút cho sô--la. Nhưng hơn.

- ấy có thể ngủ lại..

Người ta nghe thấy lên cầu thang. Ít lâu sau, có tiếng lại lại buồng . Me-grê vởi A-ni:

- có thể làm ơn xem ta làm cái gì ?

Người ta biết được rất nhanh.

- ấy muốn ra ngay lập tức ! ấy xấu hổ ! ấy muốn ở trong nhà thêm giờ nào nữa ! gởi lời xin lỗi chị tôi là Grô-gia-ghen hay nơi nào khác, nhưng sống ở Đen-phơ-di nữa.

Và A-ni thêm, vẻ gây hấn :

- Chính đó là điều ông tìm kiếm ?

Đồng hồ chỉ mười giờ bốn mươi. giọng trong loa thông báo :

Buổi phát thanh của chúng tôi hết. Xin chào quí bà, chào quý , chào quý ông...

Rồi người ta thấy tiếng nhạc xa xăm, giảm vang nhiều, của đài khác.

Me-grê nóng nảy, tắt đài và lúc đó là im lặng tàn nhẫn, tuyệt đối. Bét khóc nữa, nhưng tiếp tục giấu mặt trong hai bàn tay.

- Cuộc chuyện trò tiếp tục rồi chứ ? viên chỉ huy trưởng hỏi với vẻ mỏi mệt thấy .

ai trả lời. Những nét mặt còn hằn sâu hơn cả lúc ở trong phòng khách Van Hát-xen.

- Tôi xin lỗi các vị vì buổi tối cực nhọc !

Me-grê trước hết là với bà Pô-pin-ga.

-.. Nhưng xin chớ quên rằng chồng bà sống... ấy ở đây, hơi bị kích thích bởi rượu - nhắc... ấy chắc còn uống nữa....

- Vâng...

- ấy bị phán quyết, bà hiểu đấy ! Và phán quyết bởi kẻ nhìn ... Còn những người ở đây lúc này, từ chối lên những gì họ biết, tức là biến mình thành đồng lõa với kẻ sát nhân.

Ba-renx nấc lên, bắt đầu run bắn.

- Phải Con-nê-li-uýt ?... Me-grê đột ngột vớt cậu, vừa nhìn thẳng vào mắt cậu.

- ! ! đúng thế...

- Vậy tại sao cậu lại run ?

- Tôi, tôi...

Cậu lại chực rơỉ vào cơn khủng hoảng mới, như lúc ở đường đến trại.

- Nghe tôi đây !... Sắp đến giờ Bét ra với Pô-pin-ga... Cậu ra sau ngay lập tức, Ba-renx... Cậu theo họ lúc lâu... Cậu trông thấy điều gì đó...

- !... đúng như thế..

- Khoan !... Sau cuộc ra tay ba này, ở đây còn lại bà Pô-pin-ga, A-ni và giáo sư Đuy-clô... hai người lên lầu ...

A-ni gật đầu xác nhận.

- Ai vào phòng nấy phải ?.. Cậu hãy tôi nghe cậu thấy những gì, Ba-renx ?

Cậu ngọ nguậy uổng công. Cái nhìn của Me-grê nắm chặt lấy cậu. Cậu hết sức giãy giụa.

- !... có gì hết !... có gì !...

- Cậu thấy Ôx-tinh nấp đằng sau cái cây à ?

- !

- Tuy nhiên cậu lởn vởn quanh nhà.. Vậy cậu nhìn thấy cái gì đó..

- Tôi biết... Tôi muốn. !... thể được !

Mọi người đều nhìn cậu. Cậu dám nhìn aỉ cả. Và Me-grê, thương hại:

- Chính lúc đầu mặt đường cậu thấy gì đó. Hai chiếc xe đạp .. Chúng phải ngang cái

chỗ được đèn pha chiếu sáng... Cậu ghen.., Cậu đợi...Và cậu phải đợi lâu... khoảng thời gian ăn khớp với độ dài quãng đường...

- Vâng... !

- cách khác, cặp trai dừng lại trong bóng những chồng gỗ... Như thế đủ để làm cậu sợ. Chỉ đủ cho cậu nổi giận, hoặc để cậu thất

vọng... Vậy cậu nhìn thầy điều gì khác, kinh hãi... Dẫu sao cũng khá kinh hãi, khiến cho cậu phải đứng lại đấy trong khi đến giờ về trường,.. Cậu đứng ở hướng đống gỗ.. Cậu chỉ có thể nhìn thấy khung cửa sổ...

Thình lình Ba-renx trỗi dậy, hoảng loạn, mất hết tự chủ.

- thể nào ông lại biết... Tôi...Tôi...

- ... Khung cửa sổ của bà Pô-pin-ga... Có người nào đó đứng ở cửa sổ ấy.. người cũng như cậu, thấy đôi trai qua luồng sáng của ngọn đèn pha quá muộn, do đó mà biết rằng Côn-rát và Bét dừng lại trong bóng tối rất lâu...

- Tôi !.. Bà Pô-pin-ga cách ràng.

Và thế là đến lượt Bét đến hoảng, nhìn bà với cặp mắt trợn tròn, khiếp hãi.

Trái với trông đợi, Me-grê đặt thêm câu hỏi nào nữa. Như thế lại tạo ra bít an. Người ta có cảm tưởng như đột nhiên dừng tại khi lên đến điểm đỉnh.

Và viên chỉ huy trưởng mở cửa ra vào, ông gọi:

- Pi-pê-kam !... Xin mời ông lại đây... Cứ để Ôx-tinh ở nguyên chỗ..Tôi chắc là ông nhìn thấy ánh đèn sáng rồi lại tắt ở cửa sổ nhà Vi-rê-nan... Chắc họ ngủ.

- Vâng.

- Còn Ôx-tinh ?

- Lão vẫn đứng sau cái cây..

Viên thanh tra Grô-in-ghen nhìn xung quanh mình cách ngạc nhiên. Tất cả là im lặng thể hiểu nổi. Và những gương mặt là mặt những người qua nhiều đêm ngủ.

- Ông có muốn ở lại đây lúc ? Tôi ra ngoài với Bét Li-ê-ven như Pô-pin-ga làm... Bà Pô-pin-ga lên phòng bà, cũng như A-ni và giáo sư Đuy- clô... Tôi cầu họ làm đúng những động tác như tối hôm trước...

Rồi ông quay về phía Bét :

- vui lòng lại đây chứ ?

Bên ngoài mát mẻ. Me-grê vòng qua tòa nhà, trong nhà để xe ông tìm thấy chiếc xe đạp của Pô-pin-ga và hai chiếc xe đạp đầm.

- lấy chiếc.

Rồi, trong lúc hai người lăn bánh nhè con đường kéo thuyền về phía công trường gỗ :

- Ai đề nghị dừng lại?

- Chính Côn-rat

- ấy vẫn vui chứ ?

- ... Ngay khi ra đến ngoài, tôi thấy trở nên buồn bã.

đến chỗ những đống gỗ,

- Xuống xe ... ta có tình tứ ?

- Có mà như .. ấy buồn... Tôi tin rằng đó là tại rượu nhắc... Thoạt tiên nó làm vui vẻ.. ôm tôi vào lòng, ở chỗ này... bảo với tôi rằng rất khó xử, rằng tôi là bé tốt... Phải, đúng chữ ấy. Rằng tôi là bé tốt, nhưng tôi đến quá muộn và nếu cẩn thận chuyện kết thúc bằng điều bất hạnh.

- Xe đạp để đâu ?

- Chúng tôi dựa xe ở chỗ này... Tôi cảm thấy ấy muốn khóc. Tôi thấy ấy như vậy vào những buổi tối mà uống ly.. thêm rằng là đàn ông nên chuyện đối với có gì quá lớn, nhưng như tôi được thí thân vào cuộc phiên lưu... Rồi thề là rất tôi nhưng có quyền làm hỏng đời tôi, rằng Ba-renx là chàng trai tử tế và với cậu ấy, cuối cùng tôi được hạnh phúc.

- Rồi sao ?

thở mạnh. òa lên.

- Tôi kêu lên rằng là thằng hèn và tôi muốn trèo lên xe.

- ấy làm gì ?

- ấy nắm lấy tay lái... tìm cách ngăn cho tôi . bảo: Để tôi giải thích cho nghe. Đó phải là vì tôi.. Đó là...

- ấy giải thích điều gì ?

- Chẳng giải thích gì cả ? Vì tôi tuyên bố rằng nếu ấy buông ra là tôi kêu lên. ấy buông... Tôi đạp ... ấy đạp theo tôi, vừa vừa mãi.. Nhưng tôi chạy nhanh hơn... Tôi chỉ còn nghe : - Bét !... Bét ... Nghe chút...

- Chỉ có thế ?

- Khi ấy thấy tôi đến chỗ rào chắn của trại quay về... Tôi ngoái đầu lại... Tôi thấy cúi mình xe, buồn rười rượi..

- Và chạy theo ấy ?

- !... Tôi ghét ấy vì muốn tôi lấy Ba-renx... ấy muốn được yên thân phải ông ? Có điều là lúc đẩy cửa vào nhà, tôi mới nhận mình còn chiếc khăn quàng... Người ta có thể tìm thấy nó.. Tôi mới tìm.. gặp ai cả... Nhưng cuối cùng khi tôi về đến nhà thấy bố tôi, sau đó ông cụ mới về... ông hỏi han đến tôi... Mặt ông tái nhợt, con mắt dữ tợn... Tôi nghĩ rằng ông rình chúng tôi và có lẽ núp đằng sau đống gỗ...

Ngày hôm sau chắc ông lục soát phòng tôi... ông tìm thấy những bức thư của Côn-rat, vì sau đó tôi thấy chúng đâu nữa... Rồi ông giam tôi lại.

- Lại đây !

- Ta đâu ?

Ông cũng chẳng trả lời. Ông đạp về phía nhà Pô-pin-ga. Có ánh sáng ở cửa sổ buồng bà Pô-pin-ga nhưng người ta nhìn thấy.

- Ông tin chính là bà ấy ?

Viên chỉ huy trưởng lầm bầm với riêng mình:

- ta trở lại như thế này, lo âu. xuống xe, chắc chắn là ở chỗ này... vòng qua ngôi nhà, giữ tay lái xe đạp... cảm thấy yên tĩnh trong lòng bị đe dọa, nhưng thể nào để trốn với người .

Và đột nhiên ra lệnh: .

- Đứng nguyên đấy, Bét.

Ông dắt xe dọc lối tiếp sau tòa nhà. Ông vào trong sân, tiến về phía nhà kho, trong đó chiếc ca nô sơn bóng tạo thành hình cái suốt dài.

Cửa sổ buồng ông Giăng Đuy-clô sáng đèn, Người ta đoán là ông giáo sư ngồi trước cái bàn . Cách hai thước, cửa sổ phòng tắm mở hé nhưng nằm trong bóng tối.

- Chắc vội vã... Me-grê vẫn độc thoại. cúi mình xuống như thế này, để đẩy tuột chiếc xe vào nhà...

Ông kéo dài thời gian. Ông cố đợi điều gì ?

Và có điều gì đó xảy ra , nhưng là cái điều ấy là tiếng động rất , từ cao, ở cửa sổ phòng tắm, tiếng kim loại, tiếng cách của khẩu súng đạn.

Rồi ngay lúc đó tiếng vật lộn tay đôi, hai tấm thân đổ xuống đất.

Me-grê qua buồng bếp vào nhà, leo nhanh lên lầu , đẩy cửa buồng tắm và vặn công tắc điện.

Hai thân hình giãy giụa dưới đất: viên thanh tra Pi-pê-kam và Ba-renx, cậu này nằm đờ ra trước, bàn tay phải mở ra, buông khẩu súng lục.

XI


KHUNG CỬA SỔ SÁNG


- Đồ ngu !

Đó là tiếng đầu tiên của Me-grê khi ông nhặt Ba-renx lên, hoàn toàn có thể dùng từ ấy, ông phải đỡ cậu ta lúc nếu chắc cậu lại ngã xuống. Những cánh cửa mở ra. Me-grê la lên:

- Mọi người xuống hết !

Ông cầm khẩu súng lục trong tay. Ông mó máy nó chút thận trọng, vì chính ông thay đạn có thuốc vào chỗ những viên đạn chính cống.

Pi-pô-kam lấy mu bàn tay chải cái áo vét tông đầy bụi. Giăng Đuy-Clô hỏi, chỉ vào Ba-renx :

- Chính à ?

Cậu học sinh trường Hàng hải trông thảm hại, như kẻ phạm trọng tội mà như cậu học trò bị bắt gặp mắc lỗi. Cậu dám nhìn ai. Cậu biết để tay vào đâu, mắt nhìn đâu...

Me-grê bật đèn phòng khách. A-ni vào sau cùng. Bà Pô-pin-ga chịu ngồi và người ta đoán được đầu gối bà run lên trong tấm áo dài.

Lúc đó, lần đầu tiên người ta thấy viên chỉ huy trưởng lúng túng. Ông nhồi tẩu thuốc, châm lửa, để lửa tắt, ngồi xuống chiếc ghế bành, nhưng lại lập tức đứng lên.

- Tôi pha mình vào công chuyện liên quan gì đến tôi ! Ông rất nhanh. người Pháp bị tình nghi và người ta cử tôi đến để làm vấn đề...

Ông châm lại tẩu để có giờ suy nghĩ. Ông quay về phía Pi-pê-kam:

- Bét ở ngoài, cũng như bố và Ôx-tinh... Phải bảo họ về nhà hoặc đây... Cái đó còn tùy các vị có muốn người ta biết .

Viên thanh tra tiến về phía cửa. Lúc sau, Bét vào, khiêm nhường và rụt rè rồi Ôx-tinh, trán bướng bỉnh. Sau hết, cùng lúc với Pi-pê-kam, ông Li-ê-ven tái nhợt và hung dữ.

Lúc đó người ta thấy Me-grê ở cửa phòng.

Người ta nghe ông lục lọi trong cái tủ. Khi trở lại, ông cầm trong tay chai rượu nhắc và cái ly.

Ổng uống mình. Ông cáu kỉnh. Mọi người đứng quanh ông và ông như có vẻ bị đe dọa.

- Ông muốn biết chứ ông Pi-pê-kam ?

Rồi, cách cộc cằn :

- Mặc kệ phải ?... Phải ! Mặc kệ, dù cho phương pháp của ông là phương pháp tốt !... Chúng thuộc về những đất nước khác nhau, những nòi giống khác nhau... Và khí hậu cũng khác nhau.. Khi ông linh cảm thấy thảm kịch gia đình, ông vơ ngay lấy cái bằng chứng đầu tiên cho phép ông xếp bỏ vụ án... Tội ác của thủy thủ ngoại quốc !... Có thể như thế là tốt hơn cho vệ sinh công cộng... có tai tiếng..

có gương xấu của trưởng giả nêu cho dân chúng !... Chỉ có điều, tôi, tôi cứ nhin thấy lại Pô-pin- ga, ngay ở đây, vặn V.T.Đ. và nhảy dưới con mắt kẻ sát nhân...

Ông càu nhàu mà chẳng nhìn ai:

- Khẩu súng lục được tìm thấy trong phòng tắm...

Vậy là phát súng bắn từ trong nhà. Bởi lẽ ngu ngốc mà tin rằng thủ phạm, sau khi hoàn thành tội ác, lại có đủ sáng suốt nhằm khung cửa sổ mở để quẳng vũ khí của vào, và nhất là để đặt chiếc mũ cát két trong bồn tắm, mội mẩu xì gà trong phòng ăn !...

Ông bắt đầu bước , hết ngang lại dọc, mà vẫn tránh nhìn những người đối thoại. Ôx-tinh và Li-ê-ven nghe hiểu, nhìn ông cách dữ dội để đoán ý nghĩa lời ông .

- Chiếc mũ cát két ấy, mẩu xì gà ấy và cuối cùng khẩu súng lấy trong bàn ngủ của Pô-pin-ga, là quá nhiều... Các vị hiểu chứ ?... Người ta muốn chứng tỏ quá mức... Người ta muốn xáo tung cỗ bài quá mức .. Ôx-tinh hay bất kỳ ai từ bên ngoài vào có lẽ chỉ để lại phân nửa những dấu vết ấy, chứ thể hơn...

Vậy là rắp tâm... Vậy là quyết ý thoát khỏi trừng phạt..

Chỉ còn phải dùng phép loại trừ... Ông Chủ được loại trừ đầu tiên... Có lý do gì mà vào phòng ăn trước để lại đó mẩu xì gà, trèo lên buồng tắm tìm khẩu súng lục và cuối cùng bỏ chiếc mũ cát két lại trong bồn tắm ?

Rồi đến Bét được gạt ra, suốt buổi tối lên lầu, thể để chiếc mũ cát két ở đấy và cũng thể lấy cắp nó tàu, vì kè kè bên Pô-pin-ga.

Bố có thể giết, sau khi bắt gặp với người tình.. Nhưng lúc ấy quá chậm để có thể trèo lên phòng tắm..

Còn lại, Ba-renx... cậu ấy lên lầu...

Cậu lấy cắp mũ. Cậu ghen với ông giáo sư nhưng giờ trước đó cậu chưa có gì chắc chắn.

Me-gré im tiếng, đổ tàn thuốc bằng cách gõ tẩu vào gót giày, chẳng áy náy gì đến tấm thảm.

Gần như tất cả câu chuyện là thế. Chúng ta chỉ còn phải lựa chọn giữa bà Pô-pin-ga, A-ni và Giăng Đuy clô. bằng chứng nào buộc cho trong ba người. Nhưng cũng lại có bất khả năng tính về vật chất nào. Giăng Đuy-clô ra khỏi phòng tắm với khẩu súng trong tay. Người ta có thể lấy đó làm bảo đảm cho vô tội của ông. Nhưng cái đó cũng có thể là khôn khéo cực độ. Tuy nhiên vì lúc từ thị trấn trở về, ông cùng với bà Pô-pin-ga, ông thể lấy cắp chiếc mũ.. Và bà Pô-pin-ga, cùng với ông, cũng thể làm việc đó...

Chiếc mũ chỉ có thể bị lấy bởi nhóm cuối cùng: Ba-renx hay A-ni... Và hồi nãy, việc chứng tỏ rằng A-ni dừng lại mình lúc trước con tầu của Ôx-tinh...

Tôi đến mẩu xì gà... Chỉ cần cúi xuống bất kỳ chỗ nào là lấy được mẩu thuốc cũ...

Trong tất cả những người có ở đây buổi tối xảy ra tội ác, A-ni là người duy nhất ở lầu có chứng kiến, thêm nữa lại vào trong buồng ăn...

Nhưng còn đối với tội ác có được ngoại trường tối hảo...

Và Me-grê, ánh mắt luôn luôn bất định, tránh nhìn thẳng vào những người đối thoại, đặt lên bàn bản sơ đồ các vị trí do Đuy-clô lập nên.

- A-ni chỉ có thể vào phòng tắm bằng cách qua phòng chị hay phòng ông người Pháp. khắc trước vụ giết người, ở trong phòng ... Làm sao vào được phòng tắm ? Làm sao chắc chắn có thể qua tronq hai phòng kia vào đúng lúc ?.. Xin chớ quên rằng nghiên cứu riêng môn luật, mà cả những tác phẩm về cảnh sát khoa học... tranh luận với Đuy-clô về vấn đề ấy. Họ cùng về khả năng tội ác bị trừng trị, xét cách nghiêm nhặt.

A-ni đứng thẳng đuỗn, mặt nhợt nhạt tuy nhiên vẫn giữ nguyên bình tĩnh.

- Tôi phải mở dấu ngoặc. Tôi là người duy nhất ở đây chưa quen biết Pô-pin-ga. Tôi phải xây dựng ý tưởng về ấy dựa những cứ liệu... ấy khao khát hưởng thụ nhưng cũng nhút nhát trước trách nhiệm và nhất là trước những nguyên tắc được thiết lập... mơn trớn Bét vào ngày vui vẻ... Và thành người tình của .. Nhất là do muốn thế ! Ban nãy tôi hỏi ở...

mơn trớn cả ta, như thế đấy- nhân tiện ngang... Nhưng tiến xa hơn vì được đặc biệt khuyến khích. Còn khỏe mạnh và trẻ trung kia, với này vấn đề trốn được đặt ra... A-ni quyết định giết...

Và Me-grê kết luận :

- Tất cả là thế ! mối tình biến thành thù hận ! tình - thù hận ! tình cảm phức tạp, hung tợn, có khả năng xui khiến mọi điều. quyết định giết... quyết định việc ấy cách lạnh lùng.

Giá mà để mắc phải buộc tội nhất !

Và ông giáo sư tối hôm đó về những tội ác bị trừng phạt, về những kẻ sát nhân khoa học.

Niềm tự hào của về trí thông minh của mình sánh ngang với nỗi say mê. phạm tội ác tuyệt vời. Mội tội ác thể nào đổ được cho kẻ lưu manh... Chiếc mũ cát két, mẩu xì gà... và ngoại trường thể bác bỏ: thể ra khỏi buồng để giết người mà qua phòng chị hay phòng ông người Pháp... !

Trong buổi chuyện, thấy những bàn tay tìm nhau.. đường về, Pô-pin-ga với Bét.

Họ uống rượu và nhảy nhót... Họ với nhau bằng xe đạp.

Chỉ còn việc làm cho bà Pô-pin-ga bất động ở cửa sổ buồng bà, dồn nghi ngờ về bà...

Và trong khi người ta tin rằng ở trong buồng, mặc đồ ngủ qua sau lưng bà. Tất cả đều được tính trước... vào phòng tắm... bắn. Nắp bồn tắm mở sẵn... Chiếc mũ cát két có ở đấy. chỉ việc tuồn nó vào...

Sao tiếng súng, Đuy-clô vào, tìm thấy vũ khí bậu cửa sổ, vội lao ra để gặp bà Pô-pin-ga đầu cầu thang, ông cùng xuống với bà...

A-ni về phòng, quần áo cởi dở chừng, theo sau họ. Ai có thể nghi ngờ là từ phòng mình chạy ra, là bấn loạn, với đoan trang là truyền thuyết, vậy mà xuất trong cách ăn vận như thế ?

thương hại ! ăn năn ! Hận thù ấy giết chết tất cả những tình cảm khác. Chỉ còn điều, ý chí chiến thắng.

Ôx-tinh, trông thấy việc lấy cắp mũ, im lặng...

Vừa là kính trọng người chết, vừa là tinh thần kỷ luật !.. thể để tai tiếng xung quanh cái chết của Pô-pin-ga, Thậm chí lão đọc cbo Ba-renx lời cung khai để cho người ta tin vào vụ án có nguyên nhân trộm cắp do thủy thủ lạ mặt gây ra.

Ông Li-ê-ven, trông thấy con quay lại phía ngôi nhà sau khi Pô-pin-ga đưa về, và hôm sau đọc những bức thư, tin rằng Bét là thủ phạm, giam lại, và khăng khăng tìm ra tự ..

Cho rằng tôi sắp bắt giữ ta, hồi nãy ông toan tự tử.

Và cuối cùng, Ba-renx... Ba-renx nghi ngờ tất cả mọi người, vùng vẫy chống lại điều bí mật và cảm thấy chính mình cũng bị nghi ngờ..

Ba-renx thấy bà Pô-pin-ga ở cửa sổ buồng bà. Cho rằng bà bắn sau khi phát mình bị lừa dối ?

Cậu được đón nhận ở đây như đứa con trong gia đình. Mồ côi, cậu tìm thấy ở bà người mẹ nuôi...

Cậu muốn hy sinh, cậu muốn cứu bà. Người quên mất cậu trong lúc phân vai. Cậu tìm khẩu súng. Cậu vào phòng tắm. Cậu muốn bắn... giết cái người duy nhất biết được và chắc chắn là sau đó cậu tự tử...

cậu bé hùng tội nghiệp. Lòng bao dung như chỉ có ở tuổi mười tám.

Tất cả là thế. Đến mấy giờ có tàu về Pháp ?

lời nào. Những con người cứng đờ vì kinh dị, vì khắc khoải, vi sợ hãi bay khủng khiếp. Cuối cùng, Giăng Đuy-clô :

- Ông uổng công...

Trong khi đó bà Pô-pi-ga bỏ ra ngoài với bước của người máy, và lúc sau người ta thấy bà nằm sõng soài giường, bị hành bởi cơn đau tim.

A-ni động đậy. Pi-pê-kam toan làm :

- có gì trả lời ? Tôi trước mặt ông dự thẩm.

Mặt nhợt nhạt... Quầng mắt lan rộng đến nửa má.

Chỉ có Ôx-tinh là bình thản, nhưng lão nhìn Me-grê với đôi mắt đầy trách móc.

Và thế là lúc năm giờ hai phút sáng, viên chỉ huy trưởng, mỗi mình, lên tàu ở nhà ga của thị trấn Đen-phơ-di. có ai tiễn ông. ai cảm ơn ông. Cho đến ngay cả Đuy-clô, ông này cho là ông chỉ có thể chuyến tàu sau !

Ngày mọc dậy khi con tàu băng qua chiếc cầu sông đào... Những con thuyền chờ đợi, buồm mềm oặt. viên chức sẵn sàng quay cột cầu sau khi đoàn tàu qua.

Mãi đến hai năm sau, viên chỉ huy trưởng mới gặp Bét ở Pa-ri. thành vợ của mội người đại lý bán đèn điện Hà-Lan và béo phì ra. đỏ mặt khi nhận ra ông.

thông báo với ông là, có hai con, nhưng

cho ông hiểu là chồng chỉ tạo được cho cuộc sống loàng xoàng.

- Thế A-ni ? Ông hỏi .

- Ông biết à ? Tất cả báo chí Hà-Lan đều về việc ấy. ta tự tử bằng cái nĩa, vài phút trước khi ra tòa...

Và thêm:

- Mời ông đến thăm chúng tôi... Đại lộ Vich-to-Hu-gô, nhà số 28. Đừng đến quá trễ, vì tuần sau chúng tôi dự hội thể thao phía đông ở Thụy Sĩ...

Ngày hôm đó, ở Nha Cảnh sát Tư pháp, ông tìm ra cách rầy la tất cả các viên thanh tra của ông.








BIỆT THỰ HÀ LAN

















Chịu trách nhiệm xuất bản: PHẠM VĂN LÝ


Biên tập : HOÀNG KIM NGỌC


Trình bày bìa: NGUYỄN VĂN VINH





Sửa bản in: HOÀNG NGỌC BÍCH

















In 10.000 quyển khổ 13x19 cm, tại Nhà in Thanh Niên


Giấy phép xuất bản số 16 /QBXB


Sở VHTT Lâm Đồng I cấp ngày 5-4-1988


Nộp lưu chiểu tháng 5-1988.