Xa bầy lẻ bạn​

Chú chim bị nhốt trong lồng, khi mở lồng vẫn biết bay ra. Còn là chú chim thêu chiếc bình phong – chú chim màu trắng muốt trong những đám mây dệt bằng vàng, chiếc bình phong bằng lụa tím u sầu.

(Trương Ái Linh ngữ lục)​

Thế gian này từng có Trương Ái Linh, thế gian từng có phụ nữ truyền kỳ như thế, từng đến như thế, và cũng từng như thế. Dân Quốc, nghe có vẻ rất xa chúng ta. Vậy biết bao năm mây sớm mưa chiều ấy, biết bao năm xuân đến thu ấy, làm hoang tàn biết bao câu chuyện. Trương Ái Linh, cái tên mà người người biết, nhà nhà hay này, cũng giống như truyền thuyết từ rất lâu, khiến chúng ta thể đuổi kịp. Thế nhưng thực ra bà lại rất gần chúng ta, rất nhiều người sống như chúng ta, từng sống cùng bà mười năm, hai mươi năm, thậm chí còn lâu hơn thế nữa.


Những năm tám mươi, Trương Ái Linh vẫn sống im lìm trong thành phố rộng lớn thịnh vượng Los Angeles. Còn Trung Quốc khi ấy, sau khi kinh qua vô số trận sóng to gió cả, dần dần bình ổn. Trương Ái Linh bị thời đại vùi lấp nhiều năm lần nữa quay lại, văn chương của bà được độc giả đại lục tranh nhau tìm đọc. Đối với Trương Ái Linh, đây là tình đến muộn, dù bà còn quan tâm từ lâu, nhưng bà vẫn gửi tới chúng ta vô vàn lời chúc phúc muộn màng.


Tất cả những điều liên quan đến cái tên Trương Ái Linh, rất nhiều trích dẫn hay trong tác phẩm của Trương Ái Linh, những câu chuyện bà viết, và cả những mối tình mà bà trải qua, đều được đông đảo độc giả tìm kiếm, sưu tầm, cất giữ trân trọng. Còn Trương Ái Linh ở nơi đất khách quê người, lại hỏi cũng chẳng màng đến hết thảy náo nhiệt đó. Vương Ma Cật từng viết câu thơ: “Vãn niên duy hảo tĩnh, vạn bất quan tâm” (Chuỗi ngày còn lại sống thầm, mọi việc đời chẳng để tâm)[1]. Có lẽ con người đến độ tuổi nhất định, tất cả những thứ nên từ bỏ hoặc nên từ bỏ, đều từ bỏ.


[1] Trích bài Thù Trương thiếu phủ, Vương Duy, Trần Nhất Lang dịch.


Trương Ái Linh của thập niên tám mươi thế kỷ hai mươi, rốt cuộc làm những gì ở Los Angeles? Năm 1979, người Trương Mậu Uyên sau nhiều lần trăn trở, cuối cùng được giúp đỡ của Tống Kỳ, viết cho đứa cháu Trương Ái Linh thất lạc nhiều năm lá thư đầu tiên. Trước đây từng , Trương Mậu Uyên ở vậy năm chục năm, cuối cùng kết thành đôi với người đầu tiên của bà là Lý Khai Đệ. Đó là vào năm 1979.


Trương Ái Linh nghe được tin này, cảm thấy rất vui mừng. Bà từng , bà tin rằng chắc chắn kết hôn, cho dù đến năm tám mươi tuổi. Quả nhiên, Trương Mậu Uyên tìm được chốn về của mình vào cái tuổi xế chiều. Còn bà, nhiều năm nay vẫn sống trong căn chung cư Carlton. ngờ, người phụ nữ thời thượng này, lại cố chấp, hoài niệm như thế.


Về sau, người em trai Trương Tử Tĩnh liên hệ được với Trương Ái Linh, so với Trương Ái Linh, Trương Tử Tĩnh càng lạnh nhạt hơn, càng độc khổ sở hơn. Cả cuộc đời ông, cha mẹ thương, chị thân thiết, người xót thương. Sống đời nhạt nhẽo tầm thường, đến chết cũng chưa lấy vợ. Khi đó, cụ thân sinh Trương Đình Trọng qua đời từ lâu, còn bà mẹ kế Tôn Dụng Phàn được rửa tội, chật vật sống nốt những ngày còn lại. Đối với em trai Trương Tử Tĩnh, Trương Ái Linh vẫn lạnh nhạt như xưa, có lẽ đây chính là phương thức đối xử của bà. Đối với Hồ Lan Thành, cách làm của bà là vô tình, bà cũng cảm thấy những mắc mớ liên hệ của mình đối với đại lục, quả thực còn quá ít.


Vào những năm tám mươi của thế kỷ hai mươi, có thể Trương Ái Linh gây nên cơn bão hâm mộ. Thế nhưng ở Los Angeles, cuộc sống của bà lại hề yên ổn, hề thái bình. Khi ấy, bà bận tối mắt tối mũi làm chuyện, đó là chuyển nhà. Từ năm 1984 đến năm 1988, chỉ trong mấy năm, nghe trung bình mỗi tuần bà chuyển nhà lần. Có thể Trương Ái Linh về cuối đời phải chịu bao nhiêu lỗi lầm, trải qua bao nhiêu mệt mỏi.


Tại sao bà phải chuyển nhà nhiều lần như thế? Để trốn người đời, hay là trốn thế giới? Hay là sợ hãi điều gì? khó tưởng tượng, hóa ra lại là vì trốn bọ chét. Sinh mệnh là chiếc áo sườn xám hoa mỹ, đó lúc nhúc những con bọ. ngờ, câu đầy kinh ngạc viết ra thời trẻ này, lại trở thành lời nguyền, ứng nghiệm lên thân bà. tuần chuyển nhà lần, điều này chắc chắn phải là thực, nhưng đủ để thấy tần suất chuyển nhà của bà, khiến người ta ngạc nhiên.


Trương Ái Linh từng viết thư cho Hạ Chí Thanh, kể rằng: “Mỗi ngày buổi sáng bận dọn nhà, buổi chiều vào thành phố (chủ yếu là khám bệnh). Có khi lúc về khuya, tuyến xe bus cuối cùng hết giờ chạy, phải gọi taxi, thời gian còn lại vừa đủ để ngủ..”. Khi ấy Trương Ái Linh chủ yếu sống trong nhà nghỉ, môi trường đơn giản sạch , đối với bà cũng khá tiện lợi. Nhằm giảm bớt phiền phức mệt mỏi, bà cố gắng vứt bỏ số vật ngoài thân. Sau này chuyển nhà thành thói quen, những thứ có thể giữ lại, chỉ đếm được đầu ngón tay.


Trang Tín Chính tiên sinh rất lo lắng cho sức khỏe của Trương Ái Linh, nên nhờ bạn là Lâm Thức Đồng chăm sóc bà. Lần đầu tiên, Lâm Thức Đồng cầm theo thư của Trang Tín Chính đến tìm nhà trọ mà Trương Ái Linh ở, bấm chuông, người bên trong chỉ hé khe cửa nho . Bà rất xin lỗi, tôi chưa thay quần áo xong, nên thả thư ở cửa là được rồi. Lâm Thức Đồng làm theo, ông cũng thể hiểu nổi người phụ nữ sống trong như thế nào, nhưng bà đem đến cho ông cảm giác thần bí vô cùng.


Trương Ái Linh đúng là sống xa bầy lẻ bạn, bà hạ quyết tâm, gặp lại những người của dĩ vãng nữa. Cho đến năm sau, qua nhiều lần liên tục chuyển nhà, vì muốn có quá nhiều liên hệ của con người, nhưng bà lại đành xin Lâm Thức Đồng giúp đỡ. Họ gặp nhau ở nhà nghỉ, theo như lời kể của Lâm Thức Đồng : “ nữ sĩ dáng người cao gầy, phóng khoáng bước vào, đầu quàng chiếc khăn vuông màu xám, còn mặc chiếc áo trùm rộng thùng thình gần như màu xám, cứ lướt đến tiếng động như thế”.


Để trốn bọ chét, bà đành cắt tóc ngắn, trùm khăn lên đầu, dép bông. Trong mấy năm trốn bọ chét sau này, bà đều ăn vận như thế này, hoặc là đội tóc giả, giống như cụ già lang thang. Thời gian này, bà chỉ đánh mất bản thảo dịch tiếng Hoa biển, thậm chí chứng minh di dân cũng làm rơi mất. Nhếch nhác chán nản như thế, khiến người ta đau lòng khôn nguôi.


Khi ấy rất nhiều người hoài nghi, rốt cuộc là thực có bọ chét tồn tại, hay là bà có vấn đề về tâm lý? Nhưng quả thực là có, Trương Ái Linh , giống bọ chét Nam Mỹ sống rất dai, đến mức mắt thường nhìn thấy, căn bản thể giết hết. Sau này, người Hoa kiều quốc tịch Mỹ nghiên cứu sinh Đại học Harvard Tư Mã Tân, làm quen với Trương Ái Linh thông qua Hạ Chí Thanh. ta nhờ người ở Los Angeles tìm được vị bác sĩ, khám bệnh cho Trương Ái Linh. Quả nhiên, bệnh của Trương Ái Linh trị được, Trương Ái Linh viết thư khen ngợi vị bác sĩ đó “y thuật cao minh, khâm phục vô cùng”.


Người phụ nữ đáng thương này, rốt cuộc kết thúc quãng thời gian sống vất vả vì chuyển nhà. Năm 1988, Trương Ái Linh viết thư báo cho Lâm Thức Đồng, bệnh da liễu của bà cuối cùng khỏi hẳn, ông có thể giúp bà tìm nơi ở cố định được rồi. đợi Lâm Thức Đồng xuất , tự bà tìm thấy khu chung cư, rồi ở luôn đó. So với những nhà nghỉ trước kia, căn chung cư này sạch và trang nhã hơn rất nhiều, và đương nhiên giá thành cũng đắt đỏ, tiền thuê tháng mất mấy trăm dollar Mỹ.


Trương Ái Linh có nhuận bút ổn định, bà thiếu tiền, cái bà thiếu chỉ là yên ổn. Ở nơi này, bà vẫn cẩn thận e dè sống qua ngày như cũ, cố gắng tránh phải ra khỏi nhà. Thi thoảng bà ra ngoài cũng chỉ để mua đồ, mỗi lần là mua rất nhiều đồ dùng, thực phẩm cần thiết. Số lần xuống dưới lầu lấy thư cũng rất ít, mười ngày nửa tháng hiếm hoi mới có lần, hơn nữa mỗi lần đều vào lúc đêm khuya yên tĩnh, bởi bà muốn gặp bất cứ ai. Hàng ngày, bà trốn trong phòng, ngoài xem những người trong tivi, nghe tiếng trong tivi ra, thế giới của bà, có thể là hoàn toàn yên tĩnh.


Thế nhưng, người tranh cầu với thế gian như bà, vẫn bị người khác làm phiền. Đó là người hâm mộ Trương Ái Linh, đến từ Đài Loan – nữ sĩ Đới Văn Thái. Nghe ấy là phóng viên của tờ báo nào đó ở Đài Loan, nhưng cho dù là ai, việc cố ý đến quấy nhiễu người già chỉ muốn cách biệt thế gian như thế, cách làm ấy quả thực có chút khiếm nhã.


Trải qua nhiều khó khăn trắc trở, cuối cùng Đới Văn Thái cũng tìm ra được tòa chung cư mà Trương Ái Linh ở, hề do dự, thuê căn hộ sát vách nhà của Trương Ái Linh, bắt đầu chờ đợi trong thời gian dài. Kỳ thực có ý đến quấy nhiễu, mà chỉ là muốn nấp ở góc, lặng lẽ quan sát bà là đủ. Kết quả phải chờ đợi suốt tháng liền. Mỗi ngày đều áp sát vào vách tường, nghe và phỏng đoán những động tĩnh của Trương Ái Linh trong nhà. Cuối cùng, đợi được cơ hội, đó chính là Trương Ái Linh ra ngoài đổ rác.


“Bà ấy là gầy, nặng cùng lắm khoảng 80 pound[2]. Chân dài tay dài, khung xương lại cực , mặc chiếc áo sơ mi màu trắng, và chiếc váy màu xanh sáng bóng như nước biển, bỏ áo sơ mi vào trong cạp váy như nữ sinh, phần thắt lưng còn may vô số đường xếp ly, giống như chiếc túi xách tay mềm có dây rút ở phần miệng túi. Vì quá gầy, cho nên phần vai áo sơ mi và đường xếp ly bắt đầu bị bùng nhùng, những đường chỉ thẳng lại càng khiến bà trông thể gầy hơn nữa… Khi tôi muốn nhìn nhiều thêm chút, bà hơi nghiêng người, tôi hoảng hốt vội chạy , sợ làm kinh động bà… Bởi vì khoảng cách quá xa, nên tôi vẫn chưa nhìn mắt bà, chỉ mới thế vô cùng chấn động, giống như tôi gặp Lâm Đại Ngọc bước ra từ trong sách để chôn hoa, thực có đến vài phần chân thực. Bầu khí quanh bản thân Trương Ái Linh là thứ mà năm tháng thể chiếm lĩnh được, thậm chí nó gợi đến Phù thủy xứ Oz…”. Nữ sĩ Đới Văn Thái miêu tả tỉ mỉ, trong tình cảnh thể nhìn đôi mắt của Trương Ái Linh. Trương Ái Linh là người “hoa soi bóng nước” thời Dân Quốc, thứ mà Đới Văn Thái nhìn thấy, cũng chỉ là hoa trong gương, trăng dưới nước, như giấc ảo mộng mà thôi.


[2] Pound: Đơn vị đo khối lượng truyền thống của , Mỹ và số quốc gia khác. nay giá trị được quốc tế công nhận chính xác là: 1 pound = 0,45359237 kg.


cố chấp này, cam tâm chờ đợi tháng liền mà có thu hoạch. Thế nên, nhặt nhạnh lại toàn bộ những giấy tờ mà Trương Ái Linh vừa vứt vào thùng rác, đọc say mê những thứ rác rưởi đó, rồi lại tìm tiếp. Ngoài biết được số chuyện vặt vãnh trong cuộc sống của Trương Ái Linh, và những tờ thư viết cho những người như Hạ Chí Thanh, và những tờ bản thảo vứt , có gì khác. Nhưng Đới Văn Thái lại coi số rác này như bảo vật, đem chúng viết thành bài phỏng vấn Trương Ái Linh hàng xóm của tôi.


Việc đó sau này bị Hạ Chí Thanh biết, ông sợ làm tổn hại đến Trương Ái Linh, lập tức gọi điện cho Trang Tín Chính. Trang Tín Chính dám chậm trễ, gọi điện sang cho Trương Ái Linh, bình thường bà hay nghe điện thoại, nhưng hôm đó vì có linh cảm nên nhấc máy. Nghe xong, bà lập tức ngắt ngang điện thoại, chuyển nhà với tốc độ nhanh nhất có thể. Cứ như thế, dưới tầm mắt của Đới Văn Thái, Trương Ái Linh chuyển tiếng động. Ngoài Lâm Thức Đồng, còn ai biết được địa chỉ chỗ ở của bà nữa.


Bà già độc chỗ dựa này, nhằm trốn tránh hỗn tạp của thế , sống quá khổ sở. Đáng lẽ, bà phải được sống cuộc sống mây nhạt gió , sống cuộc đời an ổn tĩnh lặng, chén trà, dăm quyển sách, đôi ba người bạn tri kỷ tụ tập. liên quan đến trăng gió, chỉ nhàng kể lại vài chuyện cũ gió mây của quá khứ. Thế nhưng , bà lựa chọn lãng quên tất cả mọi người, cũng mong chờ bị người đời lãng quên.


Thuần túy, xa cách, tĩnh mịch, khó khăn đến thế sao? Nếu như nhân gian có thể cho phép bà hứa lời cuối cùng, vậy , chính là sống để bị lãng quên. Bà nguyện dùng những năm tháng tàn dư còn lại, để thỏa hiệp với nhân gian từ bi này.

​

năm sắp tàn​

chiếc xe điện trống dừng ở giữa phố, bên ngoài xe điện vầng mặt trời nhàn nhạt, bên trong xe điện, cũng là mặt trời, nhưng chỉ chiếc xe điện này mang vẻ hoang lạnh nguyên thủy.


(Trương Ái Linh ngữ lục)


Đừng truy hỏi tôi ở đâu, chúng ta đều vì muốn sống tự do, nên lưu lạc tới chân trời. Giấc mộng đời người, dâu biển vô thường, sáng nay còn thấy phồn hoa tựa tuyết, ngày mai bị hoa rơi chôn vùi. Thời gian xử tử chúng ta, có ngày chúng ta đều bị lăng trì đến chết. Như thế phải là tàn nhẫn, chính bản thân chúng ta đều hoang phí tất cả thời gian, ai có thể thay thế cho ai hết.


Vào những năm cuối đời, việc Trương Ái Linh muốn làm chính là hoàn toàn vứt bỏ những vật ngoài thân. Nhưng dường như thứ gì bà cũng có thể vứt bỏ, từ tình cảm, danh lợi, đến thế , duy chỉ có thứ bà chịu vứt , đó chính là văn chương của bà. Do lần trước bị Đới Văn Thái quấy rầy, Trương Ái Linh như con chim sợ cành cong, càng cảnh giác cao độ hơn nữa với thế giới bên ngoài. Địa chỉ của bà được bảo mật tuyệt đối, đến người thân nhất của bà là người cũng được cho biết.


Khu chung cư lần này, bà cũng thể ở được lâu dài. Đầu tiên, trong lần dạo phố, bà bị thanh niên Nam Mỹ va phải, bị gẫy xương vai. Bà phải khám bệnh mình, may mà có gì đáng ngại lắm. Nhưng bao lâu sau, trong khu chung cư bà ở lại có số di dân Nam Mỹ và châu Á chuyển đến, vì ý thức kém, cho nên giữ gìn vệ sinh chung rất tệ. Thậm chí còn có người nuôi chó, sinh ra ruồi muỗi, điều này khiến Trương Ái Linh cực kỳ khó chịu, bà lần nữa lại viết thư cho Lâm Thức Đồng cầu chuyển nhà.


Trương Ái Linh vẫn luôn thích động vật, bà cảm thấy con người và động vật có điểm giống nhau, có máu thịt, là có ý nghĩ mờ ám. Cho nên bà thà trồng mấy bồn hoa cỏ còn hơn, bởi bà cảm thấy cỏ cây cũng có linh hồn. Nhưng từ khi bắt đầu cuộc sống xa bầy lẻ bạn, bà chẳng còn muốn thứ gì nữa, chỉ còn lại là vài thứ đồ dùng, theo bà phiêu bạt khắp nơi, nhưng cũng chẳng có tình cảm với chúng, mà chẳng qua chỉ là buộc phải dùng mà thôi.


Tháng 7 năm 1987, Lâm Thức Đồng giúp Trương Ái Linh tìm được căn chung cư phù hợp, phòng ốc đủ mới mẻ, có côn trùng. Trương Ái Linh rất sợ côn trùng và sâu bọ, tuổi già sức yếu như bà còn có thể chịu đựng được quấy nhiễu như thế nữa. Căn chung cư mới của Trương Ái Linh, chủ nhà là người Iran, Lâm Thức Đồng lái xe đưa Trương Ái Linh cùng đến ký hợp đồng, đây cũng là lần thứ hai Lâm Thức Đồng gặp Trương Ái Linh sau hơn mười năm quen biết. Những năm qua, Trương Ái Linh và ông liên hệ qua điện thoại và thư từ, nếu đến mức vạn bất đắc dĩ, bà cũng muốn quấy rầy bất cứ ai.


Lâm Thức Đồng là người nhiệt tình tốt bụng. Ông chỉ là kiến trúc sư, hề am hiểu văn chương chữ nghĩa, nhưng đối với bà già cao ngạo này, trong lòng ông lại có ngưỡng mộ và kính phục vô cớ. Mười năm trước, họ gặp mặt, nhưng hễ Trương Ái Linh cầu giúp đỡ, là ông hề do dự. Ông giúp Trương Ái Linh tìm nhà, làm bổ sung các loại giấy tờ chứng nhận bị mất, ông biến địa chỉ chỗ ở của mình thành địa chỉ vĩnh viễn của Trương Ái Linh. Ông bao giờ dễ dàng tiết lộ tình cảnh của Trương Ái Linh cho bất cứ người nào, đồng ý tuyệt đối giữ kín hết thảy tình của bà.


Cho nên đối với Lâm Thức Đồng, Trương Ái Linh cũng tuyệt đối tin tưởng. Ở nước Mỹ, bà có người thân, hơn mười năm cuối cùng, Lâm Thức Đồng cũng có thể coi là người thân duy nhất của bà, cũng là người liên lạc nhiều nhất với bà trong những năm cuối cuộc đời. Thậm chí bà rất thích chuyện với ông, tuy rằng bà quyết qua lại với người đời, nhưng bà cũng cảm thấy đơn. Lâm Thức Đồng cũng coi bà là người già độc, cho nên đối với tất cả cầu mà bà đề ra, ông đều cố gắng hết sức có thể để thỏa mãn.


Có lần, đột nhiên bà với Lâm Thức Đồng tại sao Tam Mao lại tự sát. Lâm Thức Đồng trả lời, vì căn bản ông biết Tam Mao là ai, cũng biết đời này còn có người phụ nữ giống như Trương Ái Linh, nhưng lại khác biệt hoàn toàn với bà. Còn Trương Ái Linh cũng chỉ là vô tình hỏi, đối với bà, cuộc sống này, ai sống, ai chết, đều còn quan trọng nữa.


Nhà mới của Trương Ái Linh là khu chung cư đơn lẻ, nằm ở khu Westwood Village. Ở nơi này môi trường tuy tốt, nhưng cũng hơi yên tĩnh quá mức. Trương Ái Linh thích những nơi quá yên tĩnh, bà thích ồn ào hơn chút, bởi náo nhiệt làm bà cảm thấy an toàn. Đây có lẽ cũng chính là bậc đại cư nơi phố thị chăng? Năm tháng trôi trong tĩnh lặng cực kỳ dài lâu, hơn nữa còn khiến người ta cảm thấy đơn. Nhưng bà vẫn ở lại, có lẽ là bởi tuổi tác cao, bà còn chịu đựng được bao nhiêu giày vò. Cho dù bà nhiều lần oán thán chủ nhà, nhưng tất cả đều qua hết.


Trương Ái Linh dùng cái tên giả Phong để đặt cho hòm thư của mình, đó là cái tên Việt Nam. Bà với chủ nhà, bên ngoài đồn đại bà phát tài, bà sợ những người thân tìm đến đòi vay tiền. Phong là tên của bà ngoại bà, gây chú ý. Có thể thấy, để trốn tránh người đời, bà phải mất nhiều công sức. Hòm thư này lúc nào cũng đầy thư, nhưng tháng mới mở lần. Bà còn chú ý đến những thứ này nữa.


Vì bà liên tục chuyển nhà, nên mất liên lạc với người em trai Trương Tử Tĩnh ở Thượng Hải. Có lần, Trương Tử Tĩnh đọc được tin nữ văn sĩ Trương Ái Linh qua đời… Lúc ấy, ông đau lòng khôn xiết, sau mấy lần lại, mới có thể liên hệ được với Trương Ái Linh, ông mới yên tâm. Bao năm qua, Trương Tử Tĩnh quen với lạnh nhạt của chị , nhưng trong lòng ông, chỉ cần biết được bà còn sống, bà vẫn còn là tốt rồi.


Sau này nghe tin người bệnh, Trương Ái Linh cũng về Thượng Hải. Đối với bà, Thượng Hải là thành phố của quá khứ, những chuyện phát sinh ở đó, nay là kiếp trước. Dường như bà còn nhớ số việc, số người, mà cho dù thi thoảng nhớ ra, cũng hề có cảm giác gì. người sống được đến như vậy, cũng coi là kiểu tu luyện.


Năm 1991, người bạn thân của Trương Ái Linh - Viêm – qua đời. Người bạn sát cánh bên bà suốt nửa thế kỷ này, cho dù những năm về sau họ có xa cách, nhưng trong thâm tâm Trương Ái Linh, bà ấy vẫn vô cùng quan trọng. Tháng 6 năm đó, người của Trương Ái Linh là Trương Mậu Uyên cũng từ trần ở Thượng Hải. Người cũng là người thân ruột thịt nhất đời của Trương Ái Linh, họ từng ở cạnh nhau suốt bao nhiêu ngày tháng. Chỉ là thực quá xa xôi, bà cố gắng nhớ lại, rốt cuộc vẫn nhớ nổi.


Sống chết đối với bà, giống như hoa nở hoa tàn, quá sức tầm thường. Xưa nay, bà sợ ngày nào đó mình đột nhiên chết , cũng mong ngày ấy tới, bởi vì bà biết, nhân quả sớm được định đoạt. Cho nên, bà để bản thân sống cách độc, được năm nào hay năm đó, được ngày nào hay ngày đó. Sinh mệnh chỉ là loại tồn tại giản đơn, gánh nặng trần thế bị vứt bỏ, còn quan trọng nữa.


Năm 1992, Lâm Thức Đồng đột nhiên nhận được lá thư quan trọng của Trương Ái Linh, đó là bản sao di chúc của Trương Ái Linh. Nội dung của bản di chúc này là: , tất cả đồ đạc cá nhân đều để lại cho vợ chồng Tống Kỳ ở Hương Cảng; hai, cử hành bất cứ hình thức tang lễ nào, hỏa táng di thể, tro cốt có thể rắc ở bất cứ cánh đồng nào. Người thực thi di chúc là Lâm Thức Đồng.


Có lẽ, Trương Ái Linh sợ hành động của mình khiến Lâm Thức Đồng cảm thấy đột ngột, nên trong thư bà giải thích: Mua được tờ bảng biểu trong hiệu sách nên nhân thể viết trang di chúc, tránh việc số tiền còn lại sau khi chết bị sung công. thực tế, Trương Ái Linh thấy những người bên cạnh, từng người từng người ra , tan biến trong tro bụi của thời gian, bà biết, mình còn xa cái ngày đó nữa. Dù bà để tâm đến sống chết, nhưng bà vẫn nên sắp xếp ổn thỏa chuyện hậu của bản thân.


Nhưng bà hề biết, sau khi bà qua đời, Nhà xuất bản Hoàng Quán và nhiều nhà xuất bản ở đại lục vì bản quyền tác phẩm của bà, mà gây nên những vụ kiện tụng vô cùng vô tận. Thắng thua thành bại đối với bà, cũng còn bất cứ dây dưa mắc mớ nào nữa. Bà giao phó bản thân cho tử thần, mà người còn sống, cũng là sống vì sứ mệnh của bản thân. Đối với cuộc tranh đoạt ngoài ý muốn của bọn họ. Trương Ái Linh có thể thấu hiểu cách sâu sắc, bởi bà từng sống cách nghiêm túc và đầy cố gắng.


Tưởng chừng như Trương Ái Linh bàn giao bản di chúc lại cách tình cờ như thế, nhưng cũng khiến cho Lâm Thức Đồng cảm thấy ngạc nhiên. Trong Có duyên quen biết Trương Ái Linh, ông từng : “Vừa đọc xong, tôi cảm thấy người này kỳ quái, sao lại gửi cho tôi di thư làm gì…? Trong di thư có nhắc đến Tống Kỳ, tôi lại quen biết người này, trong thư cũng cách liên lạc với vợ chồng họ, mà chỉ nếu tôi thể làm người thực thi di chúc, có thể để ấy mời người khác. Trương Ái Linh vẫn ổn đấy chứ? Mẹ tôi còn lớn tuổi hơn ấy, nhưng hề bị lẫn chút nào…”. Về sau, Lâm Thức Đồng cũng đáp lại bà, vì ông cho rằng, đây vẫn là chuyện còn xa vời, thậm chí, ông còn quên mất việc này.


Viết xong lá thư này, Trương Ái Linh lại giấu mình ở nơi sâu kín tít mù khơi. Ngay đến Lâm Thức Đồng cũng biết mấy năm về sau này, rốt cuộc Trương Ái Linh sống thế nào. Trương Ái Linh vẫn như trước đây, tuy ở giữa hồng trần, nhưng lại giống ở giữa thâm sơn cùng cốc. Thi thoảng ra ngoài tản bộ, mua chút đồ dùng hàng ngày, mấy lần hiệu sách, có gặp hàng xóm cũng thích chào hỏi.


Nhưng Trương Ái Linh vẫn chưa thể thanh thản hoàn toàn, trong lòng bà, còn có việc vẫn chưa hoàn thành, đó chính là tri kỉ cả đời của bà – văn chương. Ngoài cuốn Đối chiếu ký gồm cả hình lẫn chữ đó, bà còn viết lại cuốn tiểu thuyết trường thiên mang tính tự thuật, Tiểu đoàn viên. Bà hy vọng có ngày sau khi bà ra , còn có thể để lại cho đời những gì liên quan đến bà. Bản thảo cuốn Tiểu đoàn viên, vốn định hoàn thành vào năm 1993, sau lại ưu tiên xuất bản cuốn Đối chiếu ký trước, nên phải gác lại, và nó trở thành câu chuyện có hồi kết.


Tiểu đoàn viên trở thành tác phẩm thần bí của Trương Ái Linh, tác phẩm này được bà sáng tác trong hơn hai mươi năm, cho đến trước khi bà qua đời vẫn chưa thể được hoàn thành, và trước đó bản thảo này cũng chưa từng được tiết lộ. Duy chỉ có mấy người bạn thân Tống Kỳ, giám đốc tập đoàn văn hóa Hoàng Quán Đài Loan Bình Hâm Đào là được đọc qua bản thảo này, Trương Ái Linh từng cầu tiêu hủy nó trong bản di chúc, nhưng sau khi bà qua đời 14 năm, Tiểu đoàn viên vẫn được Nhà xuất bản Hoàng Quán Đài Loan xuất bản vào ngày 26 tháng 2 năm 2009.


Trương Ái Linh từng : “Đây là câu chuyện tràn đầy tình cảm, tôi muốn diễn tả lên thác xuống ghềnh của tình , khi hoàn toàn vỡ mộng vẫn còn lại chút gì đó”. Chỉ là, cuối cùng bà còn nhiệt tình để kể hết câu chuyện này. Đến nay, Tiểu đoàn viên mà chúng ta đọc được, cũng biết rốt cuộc là bản thảo nào? Nhưng muôn vàn độc giả trung thành của Trương Ái Linh có thể tìm thấy rất nhiều câu chuyện chân thực về bà trong cuốn sách này, và những gì từng tồn tại, là những hình bóng thể nào chạm tới được.


Năm 1994, Đối chiếu ký của Trương Ái Linh giành được Giải Văn học có thành tựu đặc biệt của Thời báo Trung Quốc Đài Loan. Vì thế, bà chụp tấm ảnh, cũng là bức chân dung cuối cùng bà để lại cho người đời. Chúng ta nhìn thấy Trương Ái Linh khi đó tóc bạc da mồi, bà rất gầy, nhưng đôi mắt vẫn sáng ngời. Trong tay bà cầm quyển báo giấy, đó in rành hàng chữ lớn màu đen Chủ tịch Kim Nhật Thành đột ngột qua đời vào ngày hôm qua. Người ta phải giật mình, phải chăng bà gửi đến chúng ta tín hiệu của cái chết.


Sau này, Trương Ái Linh quyết định đưa tấm ảnh này vào làm trang cuối trong bản tái bản Đối chiếu ký và còn viết thêm đoạn tự thuật: “Khi viết cuốn sách này, tôi nghiên cứu trong cuốn album cũ rất lâu cách để báo tin. Cùng mọi người đọc chung dòng tin tức, là có cảm giác ngay tức khắc ‘cùng chung lúc góc trời soi chung’. Tờ báo cầm trong tay lại giống như bức ảnh mà bọn bắt cóc gửi cho người nhà con tin, để chứng minh rằng con tin ngày hôm đó vẫn còn sống. Thực ra điều này cũng phải là so sánh khập khiễng. Có thơ làm chứng rằng: Con người già nua đa số đều là tù binh của thời gian, dù giam cầm cẩn mật nhưng nó đối đãi với tôi vẫn còn tốt, đương nhiên nó cũng có thể mỉm cười mà giết chết tôi bất cứ lúc nào”.


Giấc mộng phù sinh, mấy độ vui say. Cuộc đời khác thường và hoa lệ của Trương Ái Linh bao lâu nữa ra mắt chào độc giả trong Đối chiếu ký. Đây là cõi Ta Bà[1], ồn ào náo nhiệt, đến đến , duy chỉ từ bỏ, mới là tồn tại.


[1] Cõi Ta Bà: Theo quan điểm Phật giáo, “cõi ta bà” chẳng khác gì quán trọ, nhân loại sống trong cõi này đều giả tạm, vô thường, . Suốt cả cuộc đời chúng ta xoay vòng với sinh, lão, bệnh, tử, bị tiền tài, danh vọng chi phối, bức bách khổ não.

kiếp cuối cùng​

đứa trẻ xe đạp lao tới, thể bãn lĩnh, hét to tiếng, rồi thả tay lái ra, đánh võng, lướt qua cách nhàng và đẹp mắt. Khoảng khắc này, trong lòng người phố đều tràn ngập ngưỡng mộ thể nào hiểu nổi. Khoảng trống đáng nhất của đời người chính là lúc buông tay đó chăng?

(Trương Ái Linh ngữ lục)​

“Đối tửu đương ca, nhân sinh kỷ hà?/ Thí như triêu lộ, khứ nhật khổ đa” (Trước rượu nên ca/ Đời người bao lâu/ Giống như sương sớm/ Xưa nhiều khổ đau)[1]. Hai nghìn năm trước, Tào Tháo viết ra hết tình cảnh và ý vị của nhân sinh. Đế vương khanh tướng nay thành cũ. Đẩu chuyển sao dời vật hóa . Chỉ là tuế nguyệt sơn hà vẫn còn đó, nhật nguyệt nhân gian mãi trường tồn. Những câu chuyện kể mãi hết đó, mãi mãi kết thúc; những linh hồn đầu thai chuyển thế đó, mãi mãi già nua.

[1] Đoản ca hành, Tào Tháo, bản dịch của Cao Tự Thanh.

Tiểu đoàn viên của Trương Ái Linh uổng phí mất hơn hai mươi năm, trải qua hơn hai mươi mùa xuân thu trau chuốt, rốt cuộc vẫn chưa thể hoàn thành. Có lẽ là tuổi xuân qua mau, có lẽ là sắp đặt cố ý của bà. Tóm lại, cuốn sách chưa hoàn thành, giống như cuộc đời này bà vẫn còn tâm chưa dứt, trần duyên chưa tận, ai là người đến để vén bức mây mù này đây?

Mùa đông này dài như năm ngoái, mấy trận tuyết rơi, uống vài bình cà phê, là ngày tháng trôi qua. Mùa xuân lạnh lẽo khi qua , là mùa hạ ấm áp tới. Trương Ái Linh vốn dĩ thích mùa hạ, bà cảm thấy mùa này quá khó chịu, quá dài, đến nay lại cảm thấy mùa hạ sạch và thuần khiết. Rất phù hợp với thiếu nữ đương xuân, mặc chiếc sườn xám trắng muốt, ngắt cành liễu biếc, hát đoạn Côn khúc uyển chuyển theo điệu Thủy Ma[2]. Còn bà, lười biếng đứng tựa khung cửa sổ , ngắm gió mây ráng chiều, thời khắc tươi đẹp của người khác.

[2] Điệu Thủy Ma: Là loại kịch bản, làn điệu hý khúc cổ của Trung Quốc. Thời Minh do các nghệ nhân Cố Kiên, Ngụy Lương Phụ tiến hành cải cách loại Côn Sơn xoang trong Tứ đại thanh xoang, vì thế được gọi là Thủy ma điệu. Làn điệu lên bổng trầm uyển chuyển, êm tai dễ nghe.

Những suy nghĩ này đều chỉ là tạm thời, trái tim bà bắt đầu còn yên tĩnh nữa, mà trở nên hỗn loạn. Tháng năm, năm 1995, Trương Ái Linh yên tĩnh bao lâu nay lại bắt đầu viết thư cho Lâm Thức Đồng, lần nữa cầu chuyển nhà. Bà muốn chuyển đến thành phố Phoenix thuộc Arizona, hoặc là Las Vegas của Nevada. Hai địa điểm này đều là sa mạc, có lẽ bà cho rằng sa mạc mênh mông, mới có nơi sạch nhất.

Lâm Thức Đồng lần này lại tôn trọng ý kiến của bà, ông cho rằng Trương Ái Linh tuổi cao sức yếu, chịu nổi khắc nghiệt của khí hậu nơi đây. bao lâu sau, Trương Ái Linh lại tiếp tục gọi điện cho Lâm Thức Đồng, bà lại bị mắc bệnh da liễu rồi, đến quần áo cũng khó mặc, cả ngày đều phải chiếu đèn tia tử ngoại. Thể chất của bà rất yếu ớt, thường xuyên bị cảm, hễ bị cảm là rất lâu ngày mới khỏi được. Trương Ái Linh lại hỏi Lâm Thức Đồng, liệu có thể tìm căn nhà mới xây khác ở Los Angeles được ? Lâm Thức Đồng , tháng bảy là hết kỳ hạn thuê nhà, nhất định giúp bà tìm được chỗ ở ổn định.

Nhưng sau đó, Trương Ái Linh gọi điện cho Lâm Thức Đồng lần nào nữa. Để gây thêm nhiều phiền phức cho bà, ông cũng hỏi thêm về chuyện thuê phòng nữa, nhưng Lâm Thức Đồng ngờ rằng, lần đó lại là lần cuối cùng ông chuyện cùng Trương Ái Linh. Người đàn ông thầm quan tâm chăm sóc Trương Ái Linh hơn mười năm đất Mỹ này, hẳn đau lòng khôn tả trước ra của bà.

Đêm trước đêm Trung Thu năm 1995, ngày vô cùng bình thường, bình tĩnh, đơn giản, có gì khác biệt. Nhưng Lâm Thức Đồng lại nhận được cú điện thoại làm trái tim ông kinh sợ, đó là điện thoại của bà chủ nhà người Iran, thông báo cho Lâm Thức Đồng, người phụ nữ Trung Quốc ở trong chung cư đó, qua đời rồi. Lâm Thức Đồng tin, ông nghĩ mới đây mình còn chuyện điện thoại với bà, khi ấy bà vẫn hoàn toàn bình thường, còn đòi chuyển nhà cơ mà!

Cho dù ông nghi ngờ thế nào, trong lòng ông hiểu, Trương Ái Linh qua đời là thực. Lúc ông vội vội vàng vàng đến chung cư đường Rochester, thấy cảnh sát và chủ nhà bận rộn. Theo giám định pháp y, Trương Ái Linh chết khoảng sáu, bảy ngày, nguyên nhân cái chết là do bệnh tim mạch. Cái chết này đến quá đột ngột, cho dù hàng ngày Trương Ái Linh cũng có ít bệnh vặt, nhưng Lâm Thức Đồng biết là bà còn mắc bệnh tim.

Khi Lâm Thức Đồng cho biết thân phận của mình, cảnh sát cho phép ông vào trong nhà của Trương Ái Linh, đây cũng là lần đầu tiên ông bước vào gian riêng tư của bà. Tất cả đều tĩnh lặng hài hòa, đèn nê ông bật, còn tivi tắt. Trương Ái Linh mặc chiếc sườn xám màu huyết dụ, nằm hiền hòa tấm thảm tinh xảo đặt giữa phòng khách rộng rãi. người bà đắp bất cứ thứ nào khác, chân tay đều thả lỏng tự nhiên, nhìn bà gầy gò như thế, độc như thế, lại bình tĩnh như thế, ngạo nghễ như thế.

Phòng ở của bà thực rất giản đơn, tường màu trắng tinh, có bất cứ vật trang trí nào. chiếc bàn , còn vương vãi mấy trang bản thảo, và cây bút. Dường như trước khi chết bà vẫn muốn viết tiếp, bà từng câu như thế này: “Dài lâu là nỗi giày vò, ngắn ngủi là kiếp người”. Bà mang theo tất cả nỗi giày vò, còn những gì có thể để lại còn nhiều.

Trong túi xách tay, còn nhét mấy bản thảo lẻ tẻ, còn có bản thảo của cuốn tiểu thuyết vĩnh viễn thể hoàn thành, Tiểu đoàn viên. Có lẽ trước khi chết, tự bản thân bà có linh cảm, nên bà sắp xếp đồ đạc đâu vào đó, chỉ mang theo linh hồn trống trải của mình. Tài nữ đời Trương Ái Linh chết trong căn hộ chung cư ở Los Angeles như thế đó.

Bà thích cuộc sống ở chung cư, trong Những chuyện thú vị trong cuộc sống ở chung cư, bà viết: “Những người chán ghét đô thị lớn thường xuyên nhớ lại thôn quê yên tĩnh và thanh bình, tâm tâm niệm niệm mong ngóng có ngày có thể cáo lão về quê, nuôi ong trồng rau, hưởng chút phúc nhàn, nhưng biết ở làng quê chỉ cần mua nhiều hơn nữa cân thịt quay là dẫn đến biết bao lời bàn tán, còn ở tầng cao nhất của căn hộ chung cư, bạn có thể đứng trước cửa sổ thay quần áo mà chẳng phải ngại ngần chuyện gì cả”.

Bà già độc này, sống những năm cuối đời mà chẳng hề được yên ổn. ngừng thay đổi chỗ ở, ngừng trốn tránh người đời, ăn đồ ăn nhanh, luôn luôn mở tivi. Bà sợ đơn, thích náo nhiệt, nhưng lại muốn cách biệt tất cả khói lửa. Bà qua đời trong yên lặng ai hay biết như thế. Có lẽ, bà ra trong đêm trăng, có người vầng trăng lặn và mọc theo bà. Bà ra đời vào mấy ngày sau đêm Trung Thu, thế nên, bà cũng ra trước đêm Trung Thu mấy ngày. Bà và vầng trăng thu lạnh lẽo đó, kết mối tình duyên cả đời.

Câu cuối cùng trong Cái gông vàng, bà viết: “Ánh trăng của ba mươi năm trước lặn xuống từ lâu, người của ba mươi năm trước cũng chết, vậy mà câu chuyện của ba mươi năm trước vẫn chưa đến hồi kết thúc, mà cũng chẳng thể nào kết thúc được”[2] (Trần Quang Đức dịch). Đúng thế, tuy xa rời trần thế, nhưng những câu chuyện liên quan đến Trương Ái Linh, truyền kỳ của Trương Ái Linh, văn chương của Trương Ái Linh, vĩnh viễn kết thúc. Mà vầng trăng kết duyên cùng bà đó, vẫn treo giữa bầu trời, đêm đó, chính nó tiễn biệt bà. Trăng tròn trăng khuyết, xưa nay đổi, chỉ là con người, chịu đựng nhiều nhất cũng chỉ được thời gian quá trăm năm mà thôi.

[2] Trích Chiếc gông vàng, Trương Ái Linh, Trần Quang Đức dịch.

Buổi sớm ngày 19 tháng 9, di thể của Trương Ái Linh được hỏa táng tại nghĩa trang Rose Hill, thành phố Los Angeles. Lâm Thức Đồng tiên sinh hoàn toàn tuân theo di nguyện của bà, cử hành bất cứ nghi thức tưởng niệm nào, khi hỏa táng cũng có mặt người thân. Ngày 30 tháng 9, là ngày sinh nhật lần thứ 75 của Trương Ái Linh, tro cốt của bà được Lâm Thức Đồng cũng vài người bạn, đưa lên thuyền đem ra biển, sau đó rắc xuống Thái Bình Dương mênh mông vô tận. theo bà, còn có những cành hoa hồng đỏ thắm và trắng muốt. Cầu cho hoa rơi có tình, nước chảy có nghĩa, đưa tiễn tro cốt của bà về đến cố hương Thượng Hải.

Còn tôi vẫn tin rằng, linh hồn bay bổng của bà, đến bến đậu đầu tiên là Thượng Hải. Vì bà là phụ nữ đến từ Thượng Hải, là giai nhân xuyên qua mưa khói Dân Quốc. Cho dù trước khi bà chết, bà đánh mất tất cả lý do để nhớ về thành phố này. Nhưng thành phố này vẫn có quá nhiều duyên phận cùng tu với bà, là Thượng Hải tạo nên thành công của Trương Ái Linh, cũng là Thượng Hải phụ bạc Trương Ái Linh.

Bà sinh ra trong thành phố này, mặc chiếc áo sườn xám đầu tiên của đời người ở nơi này, viết bài văn đầu tiên của đời người ở nơi này, cũng người đàn ông đầu tiên trong sinh mệnh ở nơi này. Đây cũng là chốn bà nhìn thấy nhân tình gầy mòn, non sông mỏng manh, bà nhìn thấu gió mây nổi lên, sóng cuốn trôi hết. Bà từng là tiểu thư cao quý ở chốn Thập Lý Dương Trường[3], cũng từng là bà lão lang thang ở nơi đất khách quê người. Trái tim của bà, ràng có tình có nghĩa, nhưng lại sống quá độc xa cách.

[3] Thập Lý Dương Trường: cách gọi khác của Thượng Hải.

Hồ Lan Thành là người hiểu bà, ông bà thích gây sầu gây hận. bà cần nhập thế, tất cả mọi điều của thời đại tự đến giao lưu với bà. Bà với ông, bởi vì thấu hiểu, cho nên từ bi. ràng ông thấu hiểu, nhưng chịu từ bi. Ông vứt bỏ lời thề, giống như vứt bỏ chính mình vậy, khiến cho bà – người có muôn vàn chấp niệm để lỡ mọi điều tốt đẹp. Bà là phụ nữ có Phật tính, bà có Thiền tâm kiều, cho nên chúng sinh gặp bà, cảm thấy thế giới này điên đảo, chấn động. Bà là đóa hải đường[4] của Hồ Lan Thành, nhưng người đàn ông này lại biết trân trọng.

[4] Nguyên văn “Giải ngữ hoa”, tức hoa hải đường, ý chỉ giai nhân diễm lệ.

Bà , bà thể người khác, sau này, có lẽ bà ai nữa. Cuộc hôn nhân ở nơi dị quốc, chẳng qua là ván cờ trong cuộc đời của bà, bà mỉm cười như hoa nhìn dáng vẻ bản thân vội vã rồi lại ung dung trong trò chơi này. Quay đầu nhìn lại chuyện cũ như sóng triều dâng, những buồn vui trôi qua hết thảy, thực giống như những quân cờ từ tay đặt xuống bàn cờ. đặt xuống rồi thể quay đầu lại, và cũng cần thiết phải quay đầu.

Bà tự mình tàn úa, chỉ là tàn úa của bà liên quan đến người khác, trung thành với năm tháng, tôn trọng sinh mệnh, để bản thân sống đến da mồi tóc bạc, để cả đời mình cầm bút viết sách. Tháng ngày qua , thế nhấp nhô. Bà giả vờ yên tĩnh trong non sông thuộc về chính mình; lại giả vờ như lúng túng trong khi bận rộn di chuyển. Thực bà luôn muốn tồn tại cách giản đơn, nhưng nhất cử nhất động của bà đều bị chúng ta coi là kinh hãi thế tục.

từng , thế gian có loài thực vật nào có thể xứng với bà, bao gồm cả loài thảo dược tên là Độc Hoạt[5] cũng thể. Cho nên, chúng ta cần hy vọng, cũng cần tin rằng, loài thực vật nào đó hoặc người nào đó, tìm thấy linh hồn của bà, bóng dáng của bà. đời từng có Trương Ái Linh, đời chỉ có duy nhất Trương Ái Linh.

[5] Cái gọi là Khương Thanh, Hộ Khương Sứ, dùng để chữa phong tê thấp, khứ thanh, khứ hàn.

Đều , những người từng lướt qua nhau con đường hồng trần, có ngày gặp gỡ. Chúng ta cũng cần mong chờ, có đoạn cơ duyên ấy với Trương Ái Linh. Bởi vì đời này chỉ là kiếp cuối cùng, bà vĩnh viễn là “hoa soi bóng nước” thời Dân Quốc.

Bạch Lạc Mai
​

Ngày 14 tháng 11 năm 2011​

Phụ lục: Niên phả của Trương Ái Linh​

Năm 1920: Chào đời

Ngày 30 tháng 9, Trương Ái Linh chào đời ở Thượng Hải. Nguyên quán Phong Nhuận Hà Bắc, tên tục là Trương , năm 10 tuổi đổi thành Trương Ái Linh, từng dùng bút danh Lương Kinh.

Ông nội là Trương Bội Luân, tên tự là Ấu Tiều, tên tự khác là Thằng Am, đỗ tiến sĩ thời Đồng Trị, đại biểu nổi tiếng của “Thanh Lưu phái”[1]. Bà ngoại là Lý Cúc Ngẫu, con của Trung đường Lý Hồng Chương – tâm phúc của Từ Hy thái hậu.

[1] đảng phái chính trị trong nội bộ giai cấp thống trị vào thời Quang Tự nhà Thanh, hình thành vào những năm 70 của thế kỷ 19, đương thời do quân cơ đại thần Lý Hồng Chương vì cảm thấy phái Dương vụ ở phòng quân cơ chiếm đa số, lo sợ thế lực lẻ, cho nên lung lạc đám ngự sử và hàn lâm xung quanh mình, phô trương thanh thế, còn gọi là Thanh Lưu đảng.

Cha là Trương Đình Trọng (Chí Nghi) là thiếu gia của gia đình quan lại cũ, sống nhờ di sản của tổ tiên để lại. Mẹ là Hoàng Dật Phạn (Hoàng Tố Quỳnh) là con của Hoàng Quân Môn ở Nam Kinh, phụ nữ tiên tiến thời thượng.

Năm 1921: 1 tuổi

Em trai Trương Tử Tĩnh ra đời.

Năm 1922: 2 tuổi

Cùng cha mẹ chuyển đến ở căn nhà cũ của họ Trương ở Tô giới Pháp thuộc Thiên Tân.

Năm 1925: 5 tuổi

Mẹ cùng là Trương Mậu Uyên du học Pháp.

Năm 1926: 6 tuổi

Sau khi mẹ , cha đón “dì hai” về ở trong nhà. Người thiếp của cha vốn là kỹ nữ, biệt danh Tám. Sau khi vào nhà họ Trương tính tình nóng nảy ghê gớm, thường xuyên cãi cọ vì những chuyện vặt vãnh, sau bị đuổi .

Trong nhà mời thầy tư về dạy Trương Ái Linh và em trai, Trương Ái Linh bắt đầu tiếp nhận nền giáo dục tư thục, đọc thuộc kinh thư, thường xuyên khổ sở vì đọc thuộc được sách vở.

Năm 1928: 8 tuổi

Cả gia đình lại từ Thiên Tân tàu đến Thượng Hải. Trương Ái Linh đọc lại Tây du ký trong khoang thuyền. Viết truyện ngắn Làng quê hạnh phúc.

Năm 1930: 10 tuổi

Mùa xuân, sau khi cha khỏi bệnh, trở lại thói cũ, chịu đưa tiền sinh hoạt phí, để mẹ phải chi tiền, hai người cãi nhau kịch liệt. Cuối cùng đề nghị ly hôn.

Mùa hạ đến mùa thu, Trương Ái Linh nhập học trường Tiểu học Hoàng thị của Thượng Hải, chính thức đổi tên thành Trương Ái Linh.

Năm 1931: 11 tuổi

Mùa thu, học trường Nữ sinh St’s Maria của Thượng Hải.

Năm 1932: 12 tuổi

Được đăng truyện ngắn bất hạnh, đây là tác phẩm đầu tiên được đăng tập san Phượng Tảo của trường Nữ sinh St’s Maria, cũng là truyện ngắn duy nhất.

Năm 1933: 13 tuổi

Trong năm này, Trương Ái Linh vẽ bức hoạt họa, gửi đăng báo Đại Mỹ văn báo của Thượng Hải, nhận được năm đồng nhuận bút của tòa soạn báo gửi cho mình, mua cho mình cây son hiệu Đan Kỳ.

Tản văn Muộn màng đăng tập san Phượng Tảo của trường Nữ sinh St’s Maria.

Trương Ái Linh bắt đầu viết truyện dài, viết tiểu thuyết chương hồi trường thiên Hồng lâu mộng đại giống như phái uyên ương hồ điệp.

Năm 1934: 14 tuổi

Mùa hạ, nhập học trường Trung học St’s Maria.

Năm 1936: 16 tuổi

Tản văn Mưa thu đăng tập san Phượng Tảo của trường Nữ sinh St’s Maria.

Năm 1937: 17 tuổi

Tùy bút Bàn về tương lai của hoạt hình được đăng tập san Phượng Tảo của trường nữ sinh St’s Maria.

Mùa hạ, Trương Ái Linh tốt nghiệp trường trung học nữ sinh Maria.

Mẹ về nước vì chuyện du học của Trương Ái Linh. Trương Ái Linh đề nghị với cha cho du học , bị cha mẹ kế mắng chửi.

Vì tránh đạn pháo của giặc Nhật, Trương Ái Linh đến ở nhà mẹ, sau khi về nhà bị mẹ kế và cha đánh đập thậm tệ. Ngày hôm sau, người Trương Mậu Uyên đến khuyên nhủ, cũng bị đánh đến nỗi phải nhập viện. Trương Mậu Uyên và trai từ đây tuyệt giao qua lại. Trương Ái Linh bị cha nhốt giam trong nhà suốt mùa thu và mùa đông.

Năm 1938: 18 tuổi

Trước Tết lịch, nhân lúc người hầu chú ý, Trương Ái Linh trốn khỏi nhà cha, đến ở cùng mẹ. Người hầu chăm sóc từ Hà Can cũng bị liên lụy, mẹ kế đem tất cả đồ đạc cá nhân của Trương Ái Linh chia cho người khác.

Vì từ chưa từng sống tự lập, nên khi Trương Ái Linh bộc lộ chậm chạp, ngớ ngẩn trong phương diện thường thức cuộc sống như đối nhân xử thế, nhận biết đồ vật, khiến mẹ rất thất vọng, bèn cho thời gian hai năm để học cách thích nghi với hoàn cảnh. Bà đề xuất, nếu như lấy chồng cần bằng cấp; còn nếu muốn học hành, có tiền cho chưng diện. Sau khi suy nghĩ, Trương Ái Linh quyết định học tập, đầu tiên nhập học để ôn tập, mẹ liền mời thầy giáo tiếng về phụ đạo cho , chuẩn bị đăng ký thi vào đại học London nước . Cuối cùng, tuy đỗ Đại học London, nhưng vì chiến tranh lên cao nên thể học.

Năm 1939: 19 tuổi

Đỗ Đại học Hương Cảng, khoa nghiên cứu Văn học.

Mùa đông năm này, hoặc đầu năm sau, tham gia cuộc thi viết do tạp chí Tây Phong Thượng Hải tổ chức, đề tài “… của tôi”, Trương Ái Linh dự thi với bài viết Giấc mơ thiên tài của tôi.

Năm 1940: 20 tuổi

Ngày 16 tháng 4, nguyệt san Tây Phong tiết lộ, Giấc mơ thiên tài của Trương Ái Linh đạt giải nhất, nhưng khi công bố chính thức, bài dự thi của được chấm giải ba, đăng Tây Phong số tháng Tám. Sau đó, Giấc mơ thiên tài của được lấy làm tên cho cuốn sách tập hợp cái bài viết, xuất bản tại Nhà xuất bản Tây Phong.

Tại Đại học Hương Cảng, quen với bạn học Viêm , hai người làm bạn suốt cả cuộc đời.

Năm 1941: 21 tuổi.

Chiến tranh Thái Bình Dương nổ ra, quân Nhật xâm lược Hương Cảng. trải qua toàn bộ quá trình Hương Cảng bị bao vây, tham gia công tác “thủ thành”, sau khi đình chiến làm y tá tại bệnh viện lâm thời của trường đại học.

Năm 1942: 22 tuổi

Sau khi Hương Cảng thất thủ, Đại học Hương Cảng ngừng giảng dạy, Trương Ái Linh chưa tốt nghiệp nhưng về Thượng Hải ngay trong nửa cuối của năm đó.

Về tới Thượng Hải, tham gia thi Đại học St’s John, vì điểm quốc văn qua, nên lại nhập học ôn tập quốc văn. Bắt đầu dùng tiếng sáng tác loạt bài phê bình điện ảnh và tản văn. Viết bình luận phim kịch cho tạp chí tiếng Báo Thames, như các tác phẩm Chuyện mẹ chồng nàng dâu, Chiến tranh thuốc phiện, Thu ca, Muôn hồng nghìn tía, Mượn ngân đăng… Cũng viết Cuộc sống và trang phục Trung Quốc cho tạp chí tiếng Thế kỷ hai mươi do người Đức sáng lập.

Năm 1943: 23 tuổi

Tháng 5, Vụn trầm hương: Lư hương thứ nhất được đăng tải nguyệt san Tử La Lan. Trương Ái Linh mời Chu Sấu Quyên đến nhà chơi, cũng người Trương Mậu Uyên bày tiệc trà kiểu Tây để cảm ơn.

Tháng 6, Vụn trầm hương: Lư hương thứ hai đăng nguyệt san Tử La Lan.

Tháng 7, gặp mặt Kha Linh trong phòng biên tập của tạp chí Vạn Tượng tại căn nhà kiểu gia đình trong ngõ , Trương Ái Linh đưa truyện ngắn Tâm kinh cho Kha Linh và từ đây kết tình bạn sâu đậm với Kha Linh.

Cùng tháng đó, truyện ngắn Trà hoa nhài đăng kỳ 4 quyển 11, nguyệt san Tạp chí.

Cùng tháng đó, tản văn Cuối cùng vẫn là người Thượng Hải đăng kỳ 5, quyển 11, nguyệt san Tạp chí.

Tháng 8 – tháng 9, truyện ngắn Tâm kinh, đăng kỳ 2, 3 nguyệt san Vạn Tượng.

Tháng 9 – tháng 10, tiểu thuyết Mối tình khuynh thành đăng kỳ 6, 7, quyển 11, nguyệt san Tạp chí.

Tháng 11 – tháng 12, tiểu thuyết Cái gông vàng chia làm hai lần, đăng kỳ 12, kỳ 14 nguyệt san Tạp chí.

Tháng 12, tản văn tùy bút Canh y ký đăng kỳ 34, tạp chí Cổ Kim.

Năm 1944: 24 tuổi.

Tháng 1 – tháng 6, tiểu thuyết Chuỗi liên hoàn đăng từ kỳ 7 đến kỳ 10, nguyệt san Vạn Tượng.

Tháng 3, tiểu thuyết Hoa tàn đăng kỳ 5, quyển 12, nguyệt san Tạp chí.

Tháng 5 đến tháng 7, tiểu thuyết Hoa hồng nhung và hoa hồng bạch đăng từ kỳ 2 – kỳ 4, quyển 12, nguyệt san Tạp chí.

Khoảng mùa hạ sang mùa thu, Trương Ái Linh và Hồ Lan Thành kết hôn. tổ chức nghi thức hôn lẽ, chỉ viết giấy chứng hôn làm bằng: “Hồ Lan Thành và Trương Ái Linh ký kết trọn đời, kết làm vợ chồng, nguyện khiến năm tháng tĩnh lặng, kiếp này bình yên”. Viêm là người làm chứng.

Năm 1945: 25 tuổi

Tháng 3 – tháng 6, tiểu thuyết Thế kỷ sáng tạo đăng kỳ 6, quyển 14, và kỳ 1 – kỳ 3, quyển 15, nguyệt san Tạp chí. Đối thoại giữa Tô Thanh và Trương Ái Linh do Ngô Giang Phong ghi chép và chỉnh lý đăng nguyệt san Tạp chí, kỳ 6 quyển 14.

Tháng 4, tản văn Tốt lành đăng nguyệt san Tạp chí, kỳ 1 quyển 15.

Cùng tháng, tản văn ngữ lục đăng nguyệt san Tạp chí, kỳ 2 quyển 15.

Ngày 15 tháng 8, Nhật Bản tuyên bố đầu hàng vô điều kiện. Ngày 2 tháng 9, quân Nhật ký tên vào nghi thức đầu hàng. Hán gian Hồ Lan Thành bị truy nã, đổi tên thành Trương Gia Nghi để trốn tránh.

Năm 1946: 26 tuổi

Tháng 2, Hồ Lan Thành nhằm trốn truy nã, nấp quanh khu vực Hàng Châu Ôn Châu, sống chung với thôn quê là Phạm Tú Mỹ. Trương Ái Linh đến đây thăm Hồ Lan Thành, xảy ra tranh cãi, quay trở về Thượng Hải, năm sau quan hệ giữa và Hồ Lan Thành tan vỡ.

Năm 1947: 27 tuổi

Tháng 4, tản văn Duyên hoa lệ đăng nguyệt san Đại gia. Kịch bản bộ phim Mối tình bất diệt được Công ty Văn hóa điện ảnh Thượng Hải đưa lên màn ảnh, Tang Hồ làm đạo diễn.

Tháng 5 – tháng 6, tiểu thuyết Bao nhiêu hận (cải biên từ Mối tình bất diệt) đăng nguyệt san Đại gia, kỳ 2, kỳ 3.

Tháng 11, tuyển tập tiểu thuyết Truyền kỳ (bản có chỉnh sửa) do Công ty Sách Sơn Hà Thượng Hải xuất bản. cơ sở bản in lần thứ nhất, thêm vào 6 tác phẩm mới, lần lượt là Lưu tình, Hồng loan hỷ, Hoa hồng nhung và hoa hồng bạch, Đợi, Những ngày quế chưng và nỗi sầu thu của A Xíu, ngoài ra còn có lời đầu Vài lời với độc giả, lời bạt Ngày đêm Trung Quốc. Trang bìa do Viêm thiết kế.

Ly hôn với Hồ Lan Thành.

Năm 1948: 28 tuổi

Dùng bút danh Lương Kinh đăng tải Mười tám mùa xuân tờ Diệc báo Thượng Hải.

Năm 1950: 30 tuổi

Tháng 7, Thượng Hải mở đại hội đại biểu giới văn học nghệ thuật lần thứ nhất, nhận được quan tâm của Hạ Diễn, Trương Ái Linh nhận lời tham gia, ngồi hàng ghế sau cùng, giữa những đại biểu mặc đồ Trung Quốc màu xám hoặc xanh, mặc sườn xám, bên ngoài còn khoác chiếc áo nhung màu trắng, trông cực kỳ nổi bật.

Năm 1951: 31 tuổi

Tháng 11, Mười tám mùa xuân do Nhà xuất bản Diệc báo Thượng Hải xuất bản bản in lẻ.

Tháng 11 đến tháng 1 năm sau, truyện vừa Tiểu Ngải đăng tải bản thứ ba Diệc báo.

Năm 1952: 32 tuổi

Đến Hương Cảng, đơn xin học lại tại Đại học Hương Cảng được chấp nhận. Sau khi đến đây, làm việc ở Sở Tin tức của Mỹ đóng tại Hương Cảng. Viết kịch bản phim Tiểu nhi nữ, Nam Bắc hỷ tương phùng. Phiên dịch Ông già và biển cả, Tuyển tập Emerson, Bảy tiểu thuyết lớn của nước Mỹ (bộ phận)… Quen biết Sở trưởng Sở thông tin Mỹ MarCathy, và vợ chồng Tống Kỳ (bút danh Lâm Dĩ Lượng) sống ở Hương Cảng.

Năm 1953: 33 tuổi

Bản tiếng Ương ca xuất bản tại Mỹ, các tuần san Thời báo New York, Phê bình văn nghệ Thứ Sáu, Thời đại của Mỹ liên tục đăng bài phê bình.

Năm 1954: 34 tuổi

Truyện dài Ương ca và Mối tình vùng đất đỏ liên tục đăng tải Thế giới ngày nay của Hương Cảng. Mối tình vùng đất đỏ do Thế giới ngày nay xuất bản thành các bản in lẽ bằng tiếng Trung và tiếng .

Tháng 7, Truyền kỳ đổi tên thành Tuyển tập truyện ngắn Trương Ái Linh do Nhà xuất bản Thiên Phong Thượng Hải xuất bản.

Cha Trương Đình Trọng qua đời trong năm này.

Năm 1955: 35 tuổi

Mùa thu, lên tàu Tổng thống Cleveland rời Hương Cảng đến Mỹ.

Năm 1956: 36 tuổi

Tháng 2, nhận được Giải thưởng sáng tác Edward Mac Dowell Colony, chuyển đến khu Pietro bang New Hampshire phía Đông Bắc Bộ nước Mỹ, ở đây trong hai năm.

Tại đây, bà quen biết với nhà văn Ferdinang Reyer. Tháng 8, kết hôn với Reyer ở New York.

Năm 1957: 37 tuổi

Tháng 1, tiểu thuyết Chuyện thời Ngũ Tứ (bản tiếng và tiếng Trung) đăng Tạp chí văn học kỳ 5, quyển 1 do Hạ Tê An của Đài Bắc chủ biên.

Mẹ qua đời ở nước .

Năm 1958: 38 tuổi

Viết kịch bản các phim Tình trường như chiến trường, Vận đào hoa, Nhân tài lưỡng bắc cho Công ty Điện ảnh Điện Mậu của Hương Cảng.

Năm 1961: 41 tuổi.

Tháng 10, để sáng tác kịch bản Hồng lâu mộng đến Hương Cảng. qua Đài Loan, gặp mặt và đàm thoại với các tác gia trẻ trong trường đại học Đài Loàn do MarCathy sắp xếp, như: Bạch Tiên Dũng, Vương Văn Hưng, Âu Dương Tử, Trần Nhược Hy, Vương Trinh Hòa… lại đến Hoa Liên, Bình Đông, quan sát phong tục tập quán dân tộc và các điệu múa của vùng sơn cước này.

Tháng 10, Reyer bị đột quỵ ở Mỹ. Được tin bệnh tình của Reyer ổn định trở lại, còn nguy hiểm nữa, bà lại máy bay sang Hương Cảng.

Tháng 11, cải biên các kịch bản phim Nam Bắc nhà thân, điệu khó quên, Nam Bắc hỷ tương phùng cho Công ty Điện ảnh Điện Mậu Hương Cảng.

Năm 1962: 42 tuổi

Đầu năm, về nước Mỹ, cùng chồng di dân đến Washington, dựa theo các bộ phim Hollywood, cải biên xong kịch bản Nam Bắc hỷ tương phùng gửi đến Hương Cảng, nhưng vì kịch bản bị thất lạc, nên được dựng thành phim.

Năm 1966: 46 tuổi

Tháng 4, bản in lẻ Oán nữ do Nhà xuất bản Hoàng Quán Đài Loan xuất bản.

Năm 1967: 47 tuổi

Bắt đầu dịch Hoa biển liệt truyện sang tiếng . Tại thư viện Harvard – Yenching, đọc rất nhiều bản khác nhau của Hồng lâu mộng và tất cả những trước tác nghiên cứu liên quan, bắt đầu nghiên cứu Hồng lâu mộng.

Tháng 10, Reyer bệnh nặng qua đời ở Boston.

Nhận lời mời làm tác giả công tác tại trường Radclife ở New York, nước Mỹ.

Tiểu thuyết dài bằng tiếng The Rouge of the North (tức Oán nữ được xuất bản ở London, nước ).

Năm 1968: 48 tuổi

Truyện dài Thu ca, Tuyển tập truyện ngắn Trương Ái Linh, Lời đồn được Nhà xuất bản Hoàng Quán Đài Loan xuất bản.

Năm 1969: 49 tuổi

Bán sinh duyên được Nhà xuất bản Hoàng Quán xuất bản.

Tạp chí Hoàng Quán cho đăng Hồng lâu mộng chưa hoàn thành.

Chuyển sang nghiên cứu học thuật, nhậm chức tại Trung tâm Nghiên cứu Trung Quốc của Đại học California, phân hiệu Berkerley.

Năm 1972: 52 tuổi

Phiên dịch Ông già và biển cả (Ernest Hemingway), được Nhà xuất bản Thế giới ngày nay Hương Cảng xuất bản.

Hồng lâu mộng chưa hoàn thành được đăng nguyệt san Tuyển tập nghiên cứu Hồng lâu mộng kỳ 40, quyển 30 của Ấu sư nguyệt san học thuật tùng thư do Nhà xuất bản nghiên cứu văn nghệ Ấu Sư Đài Bắc ấn hành.

Năm 1973: 53 tuổi

Nguyệt san Văn nghệ Ấu Sư đăng tải Sơ bình Hồng lâu mộng.

Mùa thu năm này, Trương Ái Linh di cư đến Los Angeles.

Năm 1974: 54 tuổi

Phụ san của Thời báo Trung Quốc đăng Đàm khán thư, Đàm khán thư hậu ký.

Năm 1975: 55 tuổi

Dịch xong Hoa biển liệt truyện.

Tạp chí Hoàng Quán đăng Làm hai điều về Hồng lâu mộng.

Năm 1976: 56 tuổi

Tuyển tập truyện ngắn và tản văn Trương khán (Cách nhìn của Trương Ái Linh) xuất bản bởi Nhà xuất bản Hoàng Quán. Thu nhập thêm các bài viết Nhớ Hồ Thích tiên sinh, Đàm khán thư, Đàm khán thư hậu ký, và gộp cả những sáng tác tản văn cũ Lời đồn sáng tác trong thời kỳ Thượng Hải thất thủ, ngữ lục, Bàn luận về sáng tác, Giấc mơ thiên tài, hai bộ tiểu thuyết chưa hoàn thành Vòng liên hoàn, Thế kỷ sáng tạo, cùng bài tự truyện. Trang bìa do chính Trương Ái Linh thiết kế.

Báo Liên hợp đăng Làm ba điều về Hồng lâu mộng, Trương khán tự truyện.

Năm 1977: 57 tuổi

Tác phẩm Hồng lâu mộng yểm tốn mười năm tâm huyết nghiên cứu Hồng học, được xuất bản bởi Nhà xuất bản Hoàng Quán.

Năm 1979: 59 tuổi

Thời báo Trung Quốc cho đăng Sắc Giới.

Năm 1981: 61 tuổi

Bản bình chú Hoa biển bằng chữ Quốc ngữ do Nhà xuất bản tạp chí Hoàng Quán Đài Bắc xuất bản. Dịch tất cả những đoạn đối thoại bằng phương ngữ Ngô ngữ trong nguyên tác Hoa biển (Hàn Tử Vân sáng tác) sang tiếng quốc ngữ, thêm phần bình chú, đồng thời xóa bỏ bốn hồi trong 64 hồi của nguyên tác thành 60 hồi, có lời tựa và phần hậu ký sau khi dịch.

Năm 1982: 62 tuổi

Tháng 2, đăng Về tiếng cười vết lệ, tạp chí hay báo nào , sau đưa vào tập Tục tập.

Năm 1983: 63 tuổi

Tháng 6, tập kịch bản tiểu thuyết Võng nhiên ký do nhà xuất bản Hoàng Quán xuất bản. Đưa vào thêm các truyện ngắn như Sắc Giới, Ngọn sóng phù hoa, Niềm vui gặp gỡ, Ân Bảo Diễm tống hoa lầu hội của những năm bốn mươi (thêm phần Đoạn kết), Bao nhiêu hận (thêm phần Lời đầu), kịch bản phim Tình trường như chiến trường. (Phần đầu sách có Lời tựa).

Năm 1984: 64 tuổi

Tháng 1, Vài vấn đề của Hoa biển (Lời tựa bản tiếng ) đăng Phụ san Báo Liên hợp Đài Bắc.

Toàn tập tư liệu Trương Ái Linh (Đường Văn Biểu chủ biên) do Công ty hữu hạn nghiệp văn hóa xuất bản Thời báo Đài Bắc xuất bản. Thu nhập rất nhiều tranh ảnh, sơ cáo tiểu thuyết và những tác phẩm văn chương nghiên cứu có liên quan của Trương Ái Linh.

Năm 1986: 66 tuổi

Tháng 2, tập truyện ngắn Truyền kỳ do Nhà xuất bản Văn học Nhân Dân in lại và xuất bản, có đính kèm chân dung tác giả ở phía trước.

Tháng 12 đến tháng 1 năm sau, Tiểu Ngải đăng tải liên tục Phụ san của Báo Liên hợp Đài Loan.

Năm 1987: 67 tuổi

Dư vận xuất bản bởi Nhà xuất bản Hoàng Quán Đài Bắc, đưa thêm vào tản văn sáng tác thời kỳ trước đó như Tân ký, Tôn giáo của người Trung Quốc, Quyển thủ ngọc chiều và những thứ khác, Song thanh, Khí đoản tình trường và những thứ khác, Tôi đọc Tô Thanh, Duyên hoa lệ, truyện ngắn Tiểu Ngải, hai truyện sau cùng có chút sửa đổi.

Năm 1988: 68 tuổi

Tục tập xuất bản bởi Nhà xuất bản Hoàng Quán Đài Bắc. Đưa vào thêm các tác phẩm, tản văn viết sau thập niên 50, như Về tiếng cười vết lệ, Lông dê mọc mình dê, Dì họ dì và những thứ khác, Bàn về ăn uống và ảo tưởng, Bản quốc ngữ Hoa biển kèm phần Hậu ký, kịch bản phim Tiểu nhi nữ, Hồn quay về trời Ly Hận, truyện ngắn Chuyện thời Ngũ Tứ bản tiếng Trung và tiếng , ngoài ra còn có lời tựa.

Năm 1989: 69 tuổi

Tháng 5, kịch bản Thái thái vạn tuế liên tục đăng tải Báo Liên hợp Đài Bắc.

Năm 1990: 70 tuổi

Phụ san ngày 9 tháng 2 của Báo Liên hợp Đài Bắc đăng tải Bánh nướng bỏ lò.

Năm 1991: 71 tuổi.

Tháng 6, người Trương Mậu Uyên qua đời ở Thượng Hải.

Tháng 7, Trương Ái Linh toàn tập do Công ty trách nhiệm hữu hạn Xuất bản Văn học Hoàng Quán Đài Loan xuất bản.

Năm 1994: 74 tuổi.

Đối chiếu tập được Nhà xuất bản Hoàng Quán Đài Bắc xuất bản giống như loại sách toàn tập về Trương Ái Linh.

Năm 1995: 75 tuổi

Ngày 8 tháng 9, tuần sau khi Trương Ái Linh chết trong căn hộ chung cư ở Los Angeles được phát . Báo chí ở Hương Cảng, Đài Loan và đại lục lũ lượt đưa tin. Ngày 19 di thể được hỏa táng.

Ngày 30 tháng 9, người bạn tốt lúc sinh thời của bà là Hoa kiều quốc tịch Mỹ Hạ Chí Thanh, Trương Thác, Lâm Thức Đồng, Trương Tín Sinh, Cao Toàn Chi… tổ chức lễ truy điệu cho bà. Sau khi truy điệu, tro cốt của bà được rắc xuống Thái Bình Dương.

END​