Từng qua biển biếc​

Lấy đóa hồng nhung, lâu dần sắc đỏ biến thành vệt máu muỗi tường, sắc trắng vẫn mãi là “đầu giường ánh trăng sáng”; lấy đóa hồng bạch, màu trắng thành hạt cơm dính quần áo, màu đỏ lại là vết dấu thương thắm đỏ trong tim.

(Trương Ái Linh ngữ lục)​

Chỗ của là khung cảnh tương đẹp dành cho hai người, nơi của lại là tháng năm cẩm sắt[1]. Chỗ của muôn hồng ngàn tía nở rộ khắp chốn, nơi của sông tuyết buông câu ngửa mặt hỏi trời. Tình chính là như thế, khi đến, hoa đào thắm sắc, khi , mai rụng xác xơ. Khoảng khắc quay lưng ấy, ai còn nhớ nơi đó từng là biển xanh.


[1] Tháng năm cẩm sắt (cẩm sắt lưu niên) chỉ thời gian đẹp đẽ như cây đàn gấm, trở lại.


Khi viết Hoa hồng nhung hoa hồng bạch, Trương Ái Linh biết tình là thế nào. Chu Huấn Đức bấy giờ, là ánh trăng sáng chiếu đầu giường, là vết mực son trong tim của Hồ Lan Thành; còn Trương Ái Linh là vệt máu muỗi tường, là hạt cơm dính mãi quần áo. Thế làm sao, con người đến thế gian này vốn là vì từng mối từng mối duyên tình, cuộc đời ai mà có âu lo, mà có khiếm khuyết. Những đạo lý này ai cũng hiểu, chỉ là khi gặp, phải biết cách làm thế nào để có thể bình tĩnh như bàn thạch. Thở dài tiếng kiếp lênh đênh hận đằng đẵng, nhân quả quay vòng, cứ sống hết kiếp này là được rồi.


Tết năm 1945, Hồ Lan Thành về Thượng Hải, mà đón tết ở Vũ Hán. viết thư thông báo cho Trương Ái Linh, lấy lý do có việc bận rứt ra được, còn quên kèm theo mấy câu nhớ nhung. Kỳ thực trong lòng hơn ai hết, nỡ xa người mới bên cạnh mà thôi.


Pháo hoa đêm Trừ tịch rực rỡ chói lòa. Dưới vầng trăng sáng, người ta quên mình sống trong thời loạn, cười , hát ca, khiêu vũ mừng năm tháng thái bình. Bến Thượng Hải khi ấy hẳn là phong tình yểu điệu. Còn Trương Ái Linh vẫn hay biết gì về thay lòng của Hồ Lan Thành, nhưng tận đáy lòng hiểu rằng, những ngày tháng ân ái mặn nồng thực xa rồi. Ở trong tòa chung cư ở Thượng Hải, cùng người ngồi bên lò sưởi, uống hồng trà, ăn điểm tâm, rất an lành. Nhưng tình cảm lãng mạn mà chua xót trong tim, luôn thấp thoáng nhức nhối.


Ở chốn này, tình chàng ý thiếp, uyên ương sóng đôi. Hồ Lan Thành nắm tay Tiểu Chu chợ ở Hán Khẩu, chọn mua tranh Tết, còn cố ý mua bức Hòa Hợp Nhị Tiên, treo ở trong phòng của Hồ Lan Thành. Hòa Hợp Nhị Tiên là vị thần trong truyền thuyết của dân gian, cai quản về hôn nhân hòa hợp, cũng còn được gọi là Hòa Hợp Nhị Thánh. bức tranh là hình hai đứa trẻ hoạt bát đáng , tóc dài xõa vai, đứa tay cầm hoa sen, còn đứa kia tay cầm chiếc hộp hình tròn. Ngày hôn lễ dân gian phải treo bức tranh này trong buổi động phòng hoa chúc, hoặc là treo ở ngay sảnh đường, để cầu được may mắn tốt lành.


Đêm Trừ Tịch này, giống như đêm tân hôn của Hồ Lan Thành và Tiểu Chu, tình nồng ý đượm khôn xiết. Thế nhưng sau khi hai bên vui vầy, lại cảm thấy lạnh lẽo thoảng qua. Tiểu Chu biết, mình thể sống cả đời danh phận cùng Hồ Lan Thành, hạnh phúc trước mắt chỉ là giấc mộng có thể bị đánh thức bất cứ lúc nào. Đến ngày ly biệt đó, phải đâu về đâu. Tuy quen với việc đa tình phóng túng, nhưng trong lòng Hồ Lan Thành cũng có chút áy náy xấu hổ, tự biết thế biến động từng ngày, bản thân ở đây lâu. Tiểu Chu tuổi xuân phơi phới gửi thân nơi , năm nào đó từ biệt, phải làm thế nào?


Quả thực sắp phải từ biệt rồi. Tháng ba, Hồ Lan Thành phải đến Thượng Hải chuyến, tuy chỉ là xa nhau trong thời gian ngắn, Hồ Lan Thành còn quay về Vũ Hán, nhưng đây rốt cuộc vẫn là lần đầu tiên họ xa nhau khi bắt đầu sống chung, khó tránh khỏi đau buồn. Lại thêm duyên tình như bèo nước, như tơ rối bay trong gió, chưa từng dám nghĩ đó là vĩnh viễn. Những lời thể ra rốt cuộc vẫn phải , Hồ Lan Thành từ lần thề non hẹn biển, chỉ việc làm xong, sắp quay trở về.


Ngày ra , Hồ Lan Thành cùng Tiểu Chu dạo bên bờ sông, trong lòng ngưng đọng ngàn vạn cảm xúc, khó hết bằng lời. Thời gian dường như trôi nhanh hơn bình thường rất nhiều, chớp mắt thôi mặt trời lặn đằng tây. Tiểu Chu cũng nén nỗi đau buồn, mỉm cười nhàn nhạt: “Trở về nên đến thăm Trương tiểu thư nhé, lần này cần phải quay lại nữa. rồi, em gả cho người khác”. Tuy là có ý như thế, nhưng lời vừa mới dứt, mà lòng đau như cắt.


Hồ Lan Thành đến Thượng Hải, liền vội vội vàng vàng đến chung cư của Trương Ái Linh. Đôi vợ chồng xa nhau lâu ngày mới trùng phùng này, lại mặn nồng như thưở ban đầu. Trương Ái Linh tâm cao khí ngạo, khi binh tàn ngựa loạn đều sợ hãi, nhưng hễ gặp người đàn ông này, là trong chớp mắt khuynh thành vì , khói lửa vì . Hồ Lan Thành là người đàn ông đa tình, là kẻ bạc tình, chỉ biết đến người trước mặt. Vừa gặp Trương Ái Linh, trong đầu lập tức lên quãng thời gian hạnh phúc trong quá khứ của họ. Còn Tiểu Chu, chỉ cái quay người, trở thành người xưa.


Bấy giờ, Trương Ái Linh đổi vai diễn cho Tiểu Chu. rốt cuộc vẫn là Trương Ái Linh, Hồ Lan Thành gặp , liền tránh khỏi bị khí thế của áp đảo. Người con này, chỉ tay trắng mà có thể đánh bại tất cả mọi loại vũ khí mà có. Vẻ đẹp kinh ngạc thế tục thể diễn tả bằng lời của , đến nay vẫn khiến ý loạn tình mê như cũ. Nhưng đáng tiếc là, sức hút của chỉ có thể phát huy tác dụng những khi ở bên cạnh , hễ ly biệt, là người đàn ông này lại cam chịu sống đơn, tìm người con khác, tìm loại niềm vui khác mà cần.


Trương Ái Linh cảm nhận được, còn cũng định giấu diếm, chỉ là vô tình nhắc đến Tiểu Chu. Trương Ái Linh vốn dĩ muốn hỏi, nhưng cuối cùng vẫn thốt ra: “Tiểu thư Tiểu Chu trông thế nào?”. Trong lòng Hồ Lan Thành hoảng loạn, trả lời rất lí nhí, dường như thành tiếng, rất cẩn thận, rất dè chừng. kể ra điều gì đặc biệt, chỉ có câu: “Chiếc áo khoác màu xanh ấy mặc người vô cùng sạch ”. cười: “Tóc có uốn xoăn ?”. đáp: “ uốn, nhưng cũng hơi… cụp vào bên trong”. miêu tả cách khá vất vả.


Trương Ái Linh cần hỏi nữa, trong lòng , giữa Hồ Lan Thành và Tiểu Chu đó, nhất định là có chuyện. Nhưng tình phát triển đến mức nào, muốn nghĩ nhiều hơn. biết, người đàn ông phóng túng như Hồ Lan Thành, trải qua suốt chặng đường ấy hẳn phát sinh ra biết bao nhiêu chuyện như vậy. Chỉ cần chuyện đó ảnh hưởng nghiêm trọng, có thể bỏ qua. Thế nhưng, trong thâm tâm lại ghen tức, chỉ là đến mức khóc lóc nức nở mà thôi. chính là dễ dàng lời ly biệt, nhưng hễ quay nguời, là bao giờ ngoái đầu nhìn lại.


Hồ Lan Thành bị những tốt như thế chiều chuộng đâm hư hỏng, cho nên, mới hết lần này đến lần khác hề sợ hãi, hề kiêng dè mà phụ bạc bọn họ. Dù sai lầm đến mức thể quay đầu, vẫn cho rằng mình rất vô tội. Ở Thượng Hải hơn tháng, Hồ Lan Thành vẫn thương che chở Trương Ái Linh như trước kia. Những khi bên nhau, tuyệt đối nhắc đến Tiểu Chu, dường như Tiểu Chu nhạt nhòa và biến mất khỏi thế giới của . Có lẽ, đây chính là hành vi nhất quán của Hồ Lan Thành, cho nên những đó, luôn tưởng rằng trong trái tim , mình thực quan trọng vô cùng.


Tháng ba ở Thượng Hải, là lúc tơ liễu phất phơ trong gió. Trương Ái Linh mặc chiếc sườn xám in hoa, trông cực kỳ nổi bật phố, tơ liễu rơi lác đác vương mái tóc . Còn Hồ Lan Thành ở bên cạnh , dịu dàng gỡ tơ liễu ra cho . Bức tranh này có lẽ thực tuyệt diệu vô song, ân ái như thế, y hệt trước đây. Hồ Lan Thành, là phu quân của rất nhiều , nhưng chỉ là người đàn ông duy nhất của Trương Ái Linh. Nhưng người đàn ông này, cũng quen với việc biết trân trọng hạnh phúc. Hay cách khác, thế giới của , có hai từ “trân trọng”.


Thời gian này, Hồ Lan Thành đưa cháu Thanh Vân về Hàng Châu để kết hôn. Mấy năm nay, Thanh Vân luôn chăm lo cho cuộc sống của Hồ Lan Thành, đến nay được gả cho lái buôn gỗ ở gần quê cũ Hồ thôn, như thế cũng coi như có chỗ dựa. Sau khi kết hôn, Thanh Vân vẫn tiếp tục chăm lo cho căn nhà của Hồ Lan Thành ở Thượng Hải, còn chồng của gây ra vài phiền phức cho Hồ Lan Thành.


Thời gian chưa bao giờ nhượng bộ con người, sau hơn tháng tình cảm mặn nồng, Hồ Lan Thành và Trương Ái Linh lại sắp sửa phải vội vã ly biệt. Lần ly biệt này, tựa như khoét lỗ trong tim Trương Ái Linh, bởi vì biết, ở Vũ Hán còn có như hoa như ngọc chờ đợi . Thậm chí còn dám tin rằng, giữa họ thực có điều gì. Thậm chí tự lừa dối bản thân rằng, Hồ Lan Thành và Tiểu Chu chẳng qua là trò chơi trong lúc đơn. Đợi đến khi trò chơi kết thúc, tất cả đều trở lại như ban đầu. Dẫu sao họ có giấy kết hôn, có hẹn ước sống cuộc đời năm tháng tĩnh lặng, kiếp này bình yên, có tình sâu cùng ở cùng tu, cùng duyên cùng tướng, cùng nhìn cùng biết.


Nhưng, Hồ Lan Thành lại nghĩ như thế, nhớ rất nhanh, quên cũng rất nhanh. ao ước nắm tay nhau qua năm tháng tuổi xuân, cũng ngưỡng mộ rong ruổi tìm tri kỉ. Thứ muốn phải là hào khí mưu chuyện giang sơn, mà là nhu tình đổi chén giao bôi. Tháng năm, Hồ Lan Thành mang theo hành lý vội vã trở về Vũ Hán, khói bếp lững lờ của vạn mái nhà đất Hán Khẩu gợi lên trong cảm giác thân thuộc như trở về nhà. Qua sông Hán Thủy, trở về bệnh viện, trong lòng chỉ nhung nhớ mình Tiểu Chu, người bé lặng lẽ đợi chờ ở nhà.


Hồ Lan Thành và Tiểu Chu sống ở đây mấy tháng cuối cùng, lẽ đời hỗn loạn. Họ coi mỗi ngày như thể năm trôi qua. Tiểu Chu cũng so đo thân phận. Hồ Lan Thành tự biết thời cuộc ngày càng bất ổn, cũng muốn liên lụy nhiều đến Tiểu Chu. Đôi bên gắn bó, tuy là tình sâu ý nặng, nhưng cả ngày đều lo sợ bất an.


Trong Đời này kiếp này, Hồ Lan Thành viết: “Bỗng ngày, khi chúng tôi ở trong phòng, máy bay sà thấp xuống núi Phượng Hoàng với cự ly quá nghìn bước, pháo bắn xuống, quét qua nóc tòa nhà bệnh viện, rồi lao về phía mặt sông. Tôi và Huấn Đức trốn trong phòng bếp phía sau, nhìn ra mé ngoài cửa phòng, dường như loạn binh giết người hoặc là đại hồng thủy tràn đến, lại thêm tràng pháo súng vang lên, đôi cánh của máy bay suýt chút nữa tốc hết mái nhà, chậm, xảy ra nhanh, Huấn Đức kéo tôi chạy đến chỗ đống củi sau bếp, dùng thân mình che cho tôi…”.


Trương Ái Linh rất đúng, người trong thời loạn, sống được ngày nào hay ngày đó. Huống hồ là người có thân phận như Hồ Lan Thành, thanh bạch của , cuối cùng bị lịch sử phê phán. Hồ Lan Thành có dự cảm, ngày đại hạn còn xa nữa.


Ngày 15 tháng 8, Nhật Bản đầu hàng vô điều kiện, Hồ Lan Thành lâm vào thế cùng đường mạt lộ. cổ vũ quân đoàn trưởng của quân đoàn số 29 là Trâu Bình Phàm tuyên bố Vũ Hán độc lập. Nhưng non sông định, cũng thể cứu vãn, đầu cơ về mặt chính trị lần này của , hoàn toàn thất bại sau mười ba ngày.


Bấy giờ Hồ Lan Thành như con chó của nhà có tang, non cùng nước tận, có đường lùi. Để bảo toàn tính mệnh, chỉ còn nước chạy trốn. Nếu ban đầu đến Vũ Hán, nảy sinh mối nghiệt duyên với Tiểu Chu, mình đến mình , cũng xong rồi. Nhưng bây giờ, đối diện với thiếu nữ vì mà mảy may hối hận này, sao có thể đành lòng quay bước.


Trước khi ra , Hồ Lan Thành đến với Tiểu Chu: “ thể mang em theo, là vì muốn em phải chịu khổ cùng , lần này phải thay đổi tên họ. Chúng ta hẹn nhau, phải giữ chí khí như lúc thường, em cũng phải giữ gìn sức khỏe, được khóc nhiều. Nụ cười của em đẹp vô cùng, em phải giữ nụ cười vì , đến khi chúng ta gặp lại, ánh mắt em vẫn xinh đẹp rạng ngời như ngày hôm nay…”.


sai, trước khi ra , Hồ Lan Thành đưa cho Tiểu Chu số tiền và đồ trang sức bằng vàng, đủ để chi tiêu trong thời gian. Chút tình ý chân thành và vài lời ngon ngọt khiến trời đất cũng phải động lòng có thể bù đắp cái gì? Có thể bù đắp cho lạnh lẽo ngày sau của thiếu nữ vô tội này sao?


Ngày chia tay, kìm lệ mỉm cười, xinh đẹp đến lay động tâm can. Mà lòng lại yên lặng vô cùng, cảm thấy buồn bã, cũng có lời an ủi. Qua sông Hán Thủy, Hồ Lan Thành bắt đầu cuộc chạy trốn nơi chân trời của mình. Nếu lại tương phùng, biết người ở nơi đâu. Lệ son phấn, giữ người say, bao giờ gặp, đời người mối hận dài dằng dặc như nước chảy về biển đông…

Tự mình tàn úa​

Bản thân chết từng tấc từng tấc , thế giới đáng này cũng chết từng tấc từng tấc . Khi bạn cười, cả thế giới cũng cười với bạn; khi bạn khóc, chỉ có mình bạn khóc mà thôi.

(Trương Ái Linh ngữ lục)​

Đầu thu, trời xanh như nước, lau lách đìu hiu. Những ngày thuyền chài sáo trúc sóng xanh mênh mang, chơi trăng ca hát tiêu dao nhàn nhã, sớm lùi xa. Đời người như mộng, lòng người cũng thể trở về quá khứ. Thuyền trôi sông dài, ngẩng đầu nhìn mây trôi ngang trời, chim bay mải miết. Trăm ngàn năm qua, gió mây chìm nổi, biết bao lịch sử chìm xuống đáy sông, còn xuất đầu lộ diện.


Hồ Lan Thành trong lúc chạy trốn dường như hề hối hận, : “Tôi chẳng qua là thất bại lần. Giữa trời đất luôn có thành có bại, nước sông Trường Giang tiễn thuyền , xưa nay tiễn người thắng cũng tiễn cả kẻ bại. Niềm hân hoan của người thắng đúng là như nước chảy ào ào, còn khiêm tốn của kẻ bại cũng khiến giang sơn yên lặng”. người tự phụ và đánh mất lương tri như thế, biết thế nào là lầm đường lạc lối quay về, ngược lại còn cảm thấy chạy trốn để giữ mạng sống nơi chân trời là việc hết sức vinh quang lỗi lạc. Vốn chỉ vì công danh, nên vào con đường lầm lỗi, nhưng đến nay, biến giả thành .


Cuối cùng thảm bại, phải dựa vào che chở của Nhật để chạy trốn sang Tây Tạng. Trong quân Nhật có người khuyên nên trốn sang Nhật, Hồ Lan Thành quyết mình trong dân gian. hiểu rằng, với thời cuộc tại, dẫu có Nhật Bản, cũng thể được an nhàn. Chẳng bằng tìm được nơi đào nguyên thôn dã, mai danh tích trốn tránh, đợi sóng gió qua , để tính nước cờ khác. Dường như trong bất cứ lúc nào, hoàn cảnh nào, người đàn ông này cũng có thể bình tĩnh, mặc cho khói mây thế gian bao trùm, từ tối tới sáng đều an ổn lâu dài.


Thời gian này, lén viết cho Trương Ái Linh lá thư, hành tung của mình, báo rằng mình vẫn bình an. Trương Ái Linh biết lâm vào hoàn cảnh hiểm nguy, đọc thư xong vui mừng khôn xiết, trong lòng thở phào nhõm. Tháng chín, Hồ Lan Thành đến Nam Kinh. Mấy ngày sau, lại từ Nam Kinh tàu hỏa đến Thượng Hải, đây là cơ hội để lời chia tay với Trương Ái Linh. Trong lòng Hồ Lan Thành hiểu rằng, khi gió mưa ập đến, cần người con giống như Trương Ái Linh ở bên. Trương Ái Linh là có nghĩa khí, xuất thân quý tộc, lại am hiểu đời. Cho nên, cần cho bất cứ ủng hộ thực tế nào, chỉ cần gặp , là thấy yên lòng rồi.


Tại tòa chung cư Eddington, Hồ Lan Thành đề cập đến chuyện Nhật Bản. Trương Ái Linh nghe xong, chỉ kể lại chuyện cũ của cụ ngoại Lý Hồng Chương. Lý Hồng Chương vì từng đại diện cho triều đình nhà Thanh đến Nhật Bản ký “Hiệp ước Mã Quan”, mà cảm thấy nhục nhã vô cùng, từng thề rằng “suốt đời đặt chân lên đất Nhật”. Sau này, ông từng đến Nga ký kết “Điều ước Trung Nga”, phải đổi thuyền ở Nhật Bản, phía Nhật Bản sớm chuẩn bị chỗ ở bờ cho ông, nhưng ông từ chối lên bờ. Việc này nhìn tưởng chừng như liên quan đến Hồ Lan Thành, nhưng Hồ Lan Thành hiểu ý tứ của Trương Ái Linh, muốn khuyên đừng để bản thân lâm vào cảnh khốn cùng hơn nữa. Nghe xong, Hồ Lan Thành chỉ im lặng gì hơn.


Đêm đó, Trương Ái Linh trằn trọc mất ngủ. Những ân tình trước kia còn lưu trữ ở nơi đây, nay từng chút từng chút trôi qua trước mắt. Hai người từng thương thắm thiết nhường ấy, đến nay bỗng cảm thấy xa cách biết bao, lạ lẫm biết bao. Đối với Trương Ái Linh, kháng chiến chống Nhật thắng lợi vốn cũng là chuyện vui, đây cũng là lương tri mà người Trung Quốc nên có. Nhưng nhìn người đàn ông trước mắt này, làm sao có thể cười nổi, cho rằng mình có tư cách để cười. Tình duyên trăm tơ ngàn mối giữa họ, định rằng phải vinh nhục cùng . Cuộc đời của , vì người đàn ông này mà còn trong sạch. Nhưng hối hận, chỉ là bạc tình của , thực khiến người ta ớn lạnh đến tận tâm can.


Ngày hôm sau, Hồ Lan Thành quyết định đồng hành cùng người chồng của cháu Thanh Vân là Thẩm Phụng Lâm, đến Chiết Giang trốn. Hồ Lan Thành rời khỏi Thượng Hải chỉ mới mười ngày, “Chính phủ Quốc dân” Trùng Khánh công bố và thực thi “Dự thảo điều lệ xử lý Hán gian”, lập tức có hơn vạn tên Hán gian lớn của chính phủ Uông Tinh Vệ bị bắt giam. Mà bảng danh sách Hán gian được công bố, Hồ Lan Thành đứng đầu bảng.


đường chạy trốn, Hồ Lan Thành đọc được tên của mình trong danh sách, tâm trạng hệt như con chim sợ cành cong. Ngay sau đó, di chuyển qua Hàng Châu, Thiệu Hưng, rồi lại đến Chư Kỵ, ở nhà của Tư Tụng Đức. Tư Tụng Đức bằng tuổi Hồ Lan Thành, thời trung học, còn học cao hơn Hồ Lan Thành hai lớp, sau học khoa Trung văn trong trường Đại học Quang Hoa, về sau, cẩn thận bị nhiễm bệnh mà chết. Mười tám năm trước, Hồ Lan Thành từng đến nhà họ Tư ở thời gian, cho nên mẹ của Tư Tụng Đức – Tư bá mẫu – đối xử với như con cái trong nhà. Nhà họ Tư còn có người mẹ kế, tên là Phạm Tú Mỹ, lớn hơn Hồ Lan Thành hai tuổi, từng sinh cho Tư lão gia người con . Hồ Lan Thành gọi ấy là Phạm tiên sinh.


Vị Phạm tiên sinh này, lại khiến kẻ đơn đường chạy trốn là Hồ Lan Thành, động lòng ái mộ. Trong Đời này kiếp này, viết: “Tôi rất hiếm khi chuyện với ấy, nhưng ấy cũng để ý đến việc tôi ở lại phòng khách, lễ nghi đối đãi với khách hơi thiếu chu đáo. Có lúc, tôi thấy ấy làm đồng về, lấy chiếc ghế tre tới ngồi ở gian phòng sát nhà bếp, váy dài áo ngắn bằng vải thô, trầm tĩnh như thế, gợi lên cảm giác rất phong lưu. Tôi nghĩ được điều gì khác, chỉ ràng cảm thấy xung quanh chỉ có mình ấy”. Chuyện phong lưu của Hồ Lan Thành, thực khiến độc giả hoa mắt chóng mặt.


Hồ Lan Thành trốn ở Chư Kỵ mấy tháng, vì Chiết Giang tra bắt Hán gian quá nghiêm ngặt và sát sao, nên cuối cùng quyết định tạm thời đến Kim Hoa trốn. Lần này cùng chính là Phạm tiên sinh. Nhưng đến Kim Hoa, lại suýt chút nữa lọt vào tay đặc vụ “Lam Y xã” của Quốc dân đảng. Sau đó, theo đề nghị của Phạm Tú Mỹ, hai người vội vã trốn sang nhà cũ của nhà họ Phạm ở Ôn Châu.


đường chạy trốn, Hồ Lan Thành thấy người đường và dân trong núi hề nghi ngờ bọn họ, lòng mới bớt hoảng loạn sợ hãi, kìm được cùng Phạm Tú Mỹ thưởng thức cảnh đẹp đầu đông của Giang Nam trong tiết trời quang đãng sáng sủa. Trời trong cảnh đẹp, tiếng suối róc rách, Hồ Lan Thành bắt đầu kể lại tình sử lãng mạn của mình cho người phụ nữ trước mặt nghe. “Mỗi đoạn đường chúng tôi sau khi xuống xe, tôi đều kể chuyện của mình, và nhắc đến việc khắp bốn phương, chuyện về Ngọc Phượng, Ái Linh, và Tiểu Chu, từng chuyện từng chuyện đều kể cho Phạm tiên sinh nghe, quãng đời mà tôi trải qua cũng bay tít tận nơi chân trời so với hoàn cảnh tại, mà chặng đường phía trước trở nên xa xôi vô hạn”.


Tiễn chàng đến Nhất Lý Đình, trong Nhất Lý Đình chuyện tư tình. Chuyến tiễn đưa này của Phạm Tú Mỹ, là lấy thân đưa tiễn. “Ngày mùng 8 tháng 12 tiễn đến sông Lệ Thủy, rồi chúng tôi thành vợ thành chồng. Đây chính là vì tôi cảm kích, cảm kích giữa nam và nữ, cuối cùng vẫn chỉ có lấy thân đền đáp”. Những lời ấy đường hoàng ngang nhiên biết bao nhiêu, phản bội của , lại biến thành cảm kích. thế gian lại có người đàn ông như thế, chút hối hận vì mình bán nước, phụ bạc vô số giai nhân, mà ngược lại vẫn cảm thấy đó là điều đương nhiên. Khi và Phạm Tú Mỹ hoan hỷ vui vầy, quên mất Trương Ái Linh từng cùng mình thề non, cùng tu cùng ở, quên mất Chu Huấn Đức cùng mình hẹn biển.


Nhưng trong Đời này kiếp này, lại đưa ra lời giải đáp về mối nhân duyên của mình với Phạm Tú Mỹ, khiến người đời cảm thấy nực cười khôn xiết. “Trong lúc nguy hiểm lo lắng, tôi và Phạm Tú Mỹ kết làm vợ chồng, phải có ý muốn lợi dụng, phải lợi dụng người ta, có thể thấy tôi thành thực. Nhưng mỗi khi tôi lợi dụng người khác, nhất định phải biến giả thành , phần tình cảm phải trả lại hai phần, trung thực và linh hoạt thích ứng với hoàn cảnh là , nếu tôi trong sáng, tôi cũng khó mà biện bạch được”.


Đến Ôn Châu, Hồ Lan Thành đổi tên thành Trương Gia Nghi. Trương Ái Linh từng : “Khi ấy, thay tên đổi họ, có thể gọi là Trương Khiên, hoặc gọi là Trương Chiêu, ở góc nơi chân trời có em vẫy gọi ”. Đến nay, Hồ Lan Thành quả nhiên thay tên đổi họ, phải là Trương Khiên, cũng phải là Trương Chiêu. Nhưng Trương Ái Linh vẫn giữ lời hứa, dọc đường phong trần, nghìn dặm xa xôi, lặn lội đến Ôn Châu, chỉ vì muốn gặp người đàn ông bạc tình này. đến đột ngột, khiến Hồ Lan Thành luống cuống biết làm sao. Hồ Lan Thành lúc nào giữa và Trương Ái Linh cũng giống như chốn nhân gian thiên đường, đến nay lại muốn để Trương Ái Linh nhìn thấy dáng vẻ thảm hại suy sụp của mình ở giữa chốn thôn quê. Khi gặp nhau, những vui mừng, mà còn nổi giận: “Em đến làm gì? Còn mau quay về!”.


“Em từ Chư Kỵ Lệ Thủy đến, dọc đường nghĩ rằng qua nơi này. Thế nên, lúc thuyền mong mong ngóng ngóng nhìn thấy thành Ôn Châu, nghĩ là ở đó, thành Ôn Châu này giống như có châu báu tỏa ánh hào quang.” Đây là lời của Trương Ái Linh, chân tình như thế, khiến người ta đau lòng ngậm ngùi. Nhưng Hồ Lan Thành được hưởng quá nhiều ân tình của hồng phấn giai nhân, báo ơn thôi, còn hết lần này đến lần khác nhẫn tâm làm tổn thương .


Trương Ái Linh ở tại nhà trọ cạnh công viên, ban ngày Hồ Lan Thành đến thăm , còn ban đêm sợ cảnh sát tuần. Lúc đó, Trương Ái Linh còn chưa biết chuyện giữa Hồ Lan Thành và Phạm Tú Mỹ, những lúc cùng Hồ Lan Thành ở trong phòng của nhà trọ, tuy có cảm giác xa cách, nhưng vẫn ân cần như xưa. “Có lúc hai người cùng gối đầu nằm giường chuyện, hai người mặt áp mặt bốn mắt nhìn nhau, trong mắt lấp lánh nụ cười, gương mặt như đóa hoa mẫu đơn lớn nở bừng rạng rỡ, nở hết giữ lại chút nào. Khi tôi và ấy bên nhau, tôi luôn cảm thấy ngày trôi qua dài dài”.


Hồ Lan Thành biết, với tâm tư nhạy cảm tinh tế, Trương Ái Linh thể phát giác quan hệ khác biệt giữa và Phạm Tú Mỹ. Ngày hôm đó, ba người chạm mặt, Trương Ái Linh khen Phạm Tú Mỹ xinh đẹp, muốn vẽ tranh cho ta. Hồ Lan Thành đứng bên, nhìn phác thảo khuôn mặt, vẽ mày mắt sống mũi, nhưng khi chuẩn bị vẽ đến khóe miệng, bỗng dừng bút vẽ nữa. Phạm Tú Mỹ rồi, Hồ Lan Thành truy hỏi mãi, Trương Ái Linh buồn bã đáp: “Em cứ vẽ cứ vẽ, nhưng luôn cảm thấy thần sắc của ấy, cái miệng của ấy, càng lúc càng giống , trong lòng chợt giật mình hoảng sợ, khó chịu nên thể vẽ tiếp được, còn chỉ biết hỏi em tại sao vẽ nữa!”.


Trương Ái Linh ngước nhìn người đàn ông bội bạc trước mặt, chỉ cảm thấy đáng tiếc. luôn phải kìm nén tình cảm, luôn phải dùng trầm tĩnh để nhẫn nhịn chịu đựng phản bội của . Lần này, Trương Ái Linh cũng muốn Hồ Lan Thành giải thích ràng. Trong ngõ tối quanh co, Trương Ái Linh muốn Hồ Lan Thành lựa chọn giữa và Tiểu Chu. Nhưng Hồ Lan Thành chỉ : “ đối với em, trời dưới đất, có thứ gì có thể so sánh được, nếu chọn em, chẳng những làm em thiệt thòi, mà cũng có lỗi với Tiểu Chu…”.


Trương Ái Linh hiểu rằng, người đàn ông này, là đáp án mà định mệnh trao được cho . Lần này cũng là lần duy nhất trách hỏi: “Khi và em kết hôn, hôn thiếp, viết kiếp này bình yên, có mang lại bình yên cho em ?”. Hồ Lan Thành chỉ đời lạnh lẽo, chuyện ngày mai còn biết ra sao, muốn đưa rất bất cứ lời giải thích nào.


còn bất cứ lý do nào để ở lại nữa, ngày hôm sau, Trương Ái Linh thu dọn hành lý đơn giản và cả trái tim trăm ngàn vết thủng của , rời khỏi Ôn Châu. Tháng hai giá lạnh, mưa khói mịt mờ, Hồ Lan Thành đưa lên thuyền, hai bên thậm chí còn chẳng dám đau buồn. Trước lúc , Trương Ái Linh để lại câu: “Cuối cùng vẫn chịu. Em từng nghĩ, nếu em buộc phải rời bỏ , cũng đến mức tự sát, nhưng cũng thể lại người khác, mà em chỉ tự tàn úa”.


Mối tình khuynh thành của ngày trước đó, chôn vùi trong sóng nước cuồn cuộn, cùng với nặng tình, thơ ngây của . Người đàn ông như thế này, đáng để cho Trương Ái Linh tàn úa vì ta sao? Trời đất tịch liêu, bến sông buồn thảm, phía xa xa biết người nào ai oán hát câu: “Người quân tử của quá khứ nghe em , nghe em …”. Khúc tàn người tan, thế giới tự nhiên phẳng lặng trở lại.






hẹn gặp lại





Khi người đàn ông mơ tưởng đến thể xác của , ta quan tâm đến tâm hồn của ấy, nhưng lại tự dối mình rằng tâm hồn của ấy. Duy chỉ có sau khi chiếm lĩnh được thể xác, ta mới có thể quên tâm hồn của ấy. Có lẽ, đây chính là biện pháp giải thoát duy nhất.

(Trương Ái Linh ngữ lục)

Thời gian độc lẻ loi, xưa nay vốn vẫn vậy, nó cúi mình quay trở lại vì bất cứ người nào. Thiết tưởng Trương Ái Linh cũng giống như thời gian, tỉnh táo dứt khoát, nhưng vẫn bị trúng mũi tên sắc nhọn của tình , lại vì thế mà chảy máu ngừng. vì người đàn ông tên gọi Hồ Lan Thành rơi lẫn xuống bụi trần, rồi lại từ bụi trần nở hoa. Đáng tiếc là, đóa hoa này, nở sai thời điểm, thế nên, chẳng thể kết thành quả.

Những hẹn ước thề nguyền sống chết bên nhau trước kia, nay hết thảy thành nước chảy mây trôi. Có những con đường, khi sống nhân gian nhất định chỉ qua lần; có những con người, đời này nhất định chỉ lần. Mang theo tấm thân đầy thương tích trở về Thượng Hải, Trương Ái Linh vẫn còn nhớ đến cái ngày mưa khói lạnh lẽo ấy, chỉ là người nắm tay qua mưa gió đó, trở nên mơ hồ. viết cho Hồ Lan Thành lá thư: “Ngày hôm đó, khi tàu sắp khởi hành, quay lại bờ. mình em cầm ô bước đến bên thành tàu, nhìn những con sóng vàng cuồn cuộn chảy, cứ thế đứng sững nước mắt tuôn rơi hồi lâu”. Người con chịu rơi nước mắt trước mặt người khác này, cuối cùng vẫn khóc thầm vì tình .

Ngày tháng tươi đẹp tựa như nước, trái tim của là xế chiều, còn nở hoa nữa. Mà vẫn tùy duyên vui vẻ, cùng người con khác nắm tay sóng bước dưới ánh trăng sáng, cảm nhận chân thực khi bên nhau, chân thực đến mức thể thốt ra nổi lời thề nguyền. Thế nhưng rốt cuộc Hồ Lan Thành vẫn chạy trốn, cuộc sống của , có giai nhân bầu bạn, và cũng có âu lo kèm.

Tháng tư năm 1946, hôm có quân lính đến cửa nhà của Phạm Tú Mỹ thăm dò, Hồ Lan Thành biết nơi này thể trốn được nữa. Ngay trong đêm, lên thuyền từ Ôn Châu chạy đến Chư Kỵ lần nữa. Về đến nhà họ Tư, Hồ Lan Thành và Phạm Tú Mỹ thể ở bên nhau cách vô tư thoải mái như trước nữa. Chuyện của và Phạm Tú Mỹ, trong lòng Tư bá mẫu cũng hiểu, chỉ là đôi bên ra mà thôi. Đúng lúc này, Phạm Tú Mỹ có thai, sinh đứa trẻ ở đây đương nhiên là điều thể, Hồ Lan Thành đành mượn cớ để mình tự đến bệnh viện ở Thượng Hải để giải quyết cái thai.

Phạm Tú Mỹ đến Thượng Hải, tìm thẳng đến Thanh Vân. Thanh Vân đọc xong lời nhắn của Hồ Lan Thành, liền hiểu ra mọi chuyện, bèn sắp xếp nhà trọ cho Phạm Tú Mỹ, rồi lập tức dẫn ta kiếm bệnh viện, kết quả là cần trăm đồng làm phí phẫu thuật. Phạm Tú Mỹ còn cách nào, đành lấy ra lời nhắn mà Hồ Lan Thành gửi cho Trương Ái Linh. Thanh Vân dẫn Phạm Tú Mỹ đến chung cư Eddington, Trương Ái Linh đọc lời nhắn, còn gì để , quay người về phòng, lấy ra chiếc vòng vàng, đưa cho Thanh Vân: “Đem bán , đưa Phạm tiên sinh giải quyết”.

Trương Ái Linh đối với Hồ Lan Thành quả là tận tình tận nghĩa. Mấy tháng chia xa, đem hết tiền nhuận bút của mình gửi cho Hồ Lan Thành, bây giờ đến phí làm phẫu thuật cho Phạm Tú Mỹ, Hồ Lan Thành cũng vẫn mở miệng ra xin . Lòng Trương Ái Linh nguội lạnh như tro tàn, tổn thương mà mang đến cho , vì quá nhiều nên coi như bình thường. Đối với người đàn ông này, còn bất cứ mong đợi gì nữa. Lãng tử tình mênh mông như biển đó, chặng tiếp theo, đến phương trời nào, chưa từng biết, và cũng muốn biết nữa.

Còn Hồ Lan Thành trốn lầu nhà họ Tư, bắt đầu viết bộ Vũ Hán ký dài tập. Năm tháng vội vã, chớp mắt tám tháng trôi qua, Vũ Hán ký viết được năm mươi vạn chữ, mà biết, cứ trốn mãi lầu nhà họ Tư, cũng chẳng phải kế lâu dài. Có lẽ đợt kiểm tra hộ khẩu ở Ôn Châu xong, vậy nên quyết định Ôn Châu. xuất phát từ Chư Kỵ, chọn đường Thượng Hải trước tiên, lần này, Phạm Tú Mỹ cùng .

Chung cư Eddington. Trương Ái Linh nhìn Hồ Lan Thành chia xa gần năm, tưởng chừng như cách cả đời. Đêm nay, hai người cùng ngồi ôm gối dưới ánh đèn, nhưng còn tình nồng ý đượm như ngày xưa nữa. Ngắm những người hối hả về dưới ngọn đèn đường bên ngoài khung cửa, Trương Ái Linh nhớ đến vô số đêm, chong đèn, nhưng quay về. Nay người về, nhưng còn là người muốn đợi nữa. Hồ Lan Thành kể hết cho Trương Ái Linh nghe thực về và Phạm Tú Mỹ, nghe xong lời. Nhưng khi hỏi đọc Vũ Hán ký chưa, chỉ lạnh nhạt đáp: “ đọc tiếp được”.

phải là trái tim nguội lạnh, mà nó hóa thành tàn tro. Hồ Lan Thành căng thẳng, cảm thấy quan hệ giữa và Trương Ái Linh thân mật, lại trong hoàn cảnh thích hợp như thế này, nhưng sao chẳng có lấy chút tình cảm thích hợp nào. Vô vàn món nợ và phản bội của , làm sao có thể đòi hỏi khoan dung của ? Trương Ái Linh chỉ cầu trời xanh có thể giúp vượt qua biển lớn của quãng thời gian này, quên hận, từ đây chẳng vui chẳng sợ nữa.

Đêm ấy, Trương Ái Linh và Hồ Lan Thành ngủ khác phòng. Ngày hôm sau, trời còn chưa sáng, Hồ Lan Thành đến phòng ngủ của Trương Ái Linh, quỳ trước đầu giường cúi xuống hôn , từ trong chăn giơ tay ôm lấy , đột nhiên nước mắt giàn giụa, chỉ gọi tiếng: “Lan Thành!”. tiếng kêu tuyệt vọng đến thế, e là đến chính Trương Ái Linh cũng thấy chấn động. Trong Đời này kiếp này, Hồ Lan Thành : “Đây là tiếng kêu thống thiết của đời người. Trái tim tôi chấn động, nhưng vẫn nghĩ về thứ khác được”. Là nghĩ hay là dám nghĩ, có lẽ sớm quen với việc tình cảm là gió mây nhạt đối với bản thân, là trời long đất lở đối với người khác.

Hồ Lan Thành thấy thiếu tự tin, mặc dầu cả đời quen với việc được nữ giới thương và ban ơn huệ, nhưng sợ mất những thứ đó. và Trương Ái Linh đều biết, chia tay lần này, cả đời này thể gặp lại nhau nữa. Mối tình khuynh thành này, kết thúc trong im lặng như thế, thành đổ, mỗi người trong thành đều bình an vô . Đến giữa trưa, Hồ Lan Thành từ Ngoại Than lên thuyền Ôn Châu. rất đúng, sóng nước Trường Giang tiễn thuyền , xưa nay tiễn người thắng và cũng tiễn kẻ bại, tiễn hùng cũng tiễn cả thảo khâu.

hổ là Hồ Lan Thành, sau khi trở về Ôn Châu, tìm cách để làm quen với đệ nhất danh kì [1] Lưu Cảnh Thần, ở đây được an toàn. Vị Lưu tiên sinh này cũng tiến cử Hồ Lan Thành vào dạy học ở trường trung học Ôn Châu, dự tính triệt để trốn tránh để qua đại nạn này. Hồ Lan Thành vẫn tham vọng như trước, nghĩ rằng sau này còn phải xông pha khắp chốn, kinh qua tai kiếp này, hết thảy quá khứ trôi qua hết. cần bắt đầu lại, kết giao với những người mới, nên lại viết thư cho danh nho đương thời Lương Sấu Minh, trao đổi học vấn với ông ta.

[1] Danh kì ở đây là người có vốn sống lịch duyệt, uy tín lẫy lừng.

Thời gian này, Hồ Lan Thành bắt đầu viết bản thảo Sơn hà tuế nguyệt. Cuốn sách này bắt nguồn từ cảm hứng mà Trương Ái Linh mang lại cho . Rất nhiều câu viết ra, cảm giác giống như văn phong của Trương Ái Linh. Thậm chí còn vội vàng biên thư kể với Trương Ái Linh về cuốn sách Sơn hà tuế nguyệt này, kể cho biết nay ở Ôn Châu thoát khỏi tình cảnh nguy hiểm, bắt đầu cuộc sống mới ánh dương như nước, vạn vật thanh tịnh.

Ngày mùng 10 tháng 6 năm 1947, Hồ Lan Thành nhận được thư của Trương Ái Linh. Bóc thư ra, chỉ mới đọc câu đầu tiên, lập tức thấy dường như giữa trời xanh vang lên tiếng nổ lớn, nhưng vẫn cố gắng bình tĩnh đọc hết. Trương Ái Linh viết thế này: “Em còn nữa. Còn cũng hết em từ lâu. Quyết tâm lần này, là suy ngẫm của em trong suốt thời gian nửa năm dài đằng đẵng, khi ấy vì cố Tiểu Cát, nên muốn gây thêm khó khăn cho . cần đến tìm em, cũng cần viết thư nữa, vì em cũng đọc đâu”.

Tiểu Cát được nhắc đến trong thư, là chệch của Tiểu Kiếp (tức kiếp nạn ). Đối với Hồ Lan Thành, Trương Ái Linh thực rất từ bi, rất thương xót, đợi tai qua nạn khỏi, yên ổn trở lại, mới đoạn tuyệt với . Trong thư Trương Ái Linh còn gửi kèm ba mươi vạn đồng cho Hồ Lan Thành. Đây là nhuận bút kịch bản của mấy bộ phim mà mới viết gần đây, bộ Mối tình bất diệt, bộ Thái Thái vạn tuế, tất cả nhuận bút đều cho Hồ Lan Thành. Mấy năm Hồ Lan Thành chạy trốn khắp nơi, Trương Ái Linh chưa từng gián đoạn việc gửi tiền cho , lần này, là lần nhiều nhất, và cũng là lần cuối cùng.

Hồ Lan Thành đọc thư xong, cũng giật mình hối hận, chỉ cảm thấy dứt khoát đoạn tuyệt của Trương Ái Linh cũng là hợp lý. biết, thực thể chịu đựng được nữa, nên mới chừa lại đường lui như thế. Mấy ngày sau, Hồ Lan Thành tự biết thể viết thư hồi cho Trương Ái Linh nữa, bèn viết lá thư gửi cho bạn thân của – Viêm . Thư viết: “Ái Linh là giai nhân xinh đẹp ngồi bên ngọn đèn đỏ, còn em là hoa mai phản chiếu khung cửa sổ giấy nhà ấy, nay muốn nhờ hoa mai gửi đôi lời giãi bày. Trong kinh Phật có A Tu La, hái hoa bốn phương, ủ rượu biển thành, có lúc cũng kinh hoảng đau buồn mà đánh mất mình như thế…”.

Đương nhiên Viêm đáp lại, việc mà Trương Ái Linh hạ quyết tâm làm, bao giờ thay đổi. Mối tình duyên trong thời loạn này, hoàn toàn chấm dứt trong cuộc đời của . Người đàn ông mang tên Hồ Lan Thành kia, bao giờ còn có thể gợi lên gợn sóng nào trong trái tim của nữa, bao giờ nữa. Về sau, cho dù và Hồ Lan Thành còn có nhiều qua lại muốn cắt cũng dứt, nhưng tất cả những hồi ức giữa và người đàn ông này, xóa bỏ triệt để.

Hồ Lan Thành vẫn thay đổi tính tình, trong quá trình di chuyển hết nơi này đến nơi khác, vẫn sống rất an nhiên tự tại. đến Bắc Kinh, rồi Nhật Bản. Mấy năm sau, lại kết hôn vời Dư Ái Trân – người vợ góa của Ngô Tứ Bảo – tên đại lưu manh ở Thượng Hải. Những món nợ tình nghiệt duyên trước đây, lời giải thích mà thẳng tay xóa bỏ như thế. Trương Ái Linh đoạn tuyệt là đúng, người đàn ông này thực đáng để phải tiếp tục trả giá nữa.

Hồ Lan Thành còn đến chung cư Eddington tìm Trương Ái Linh, nhưng khi ấy người lầu trống. Sau này, khi có được địa chỉ ở Mỹ của Trương Ái Linh, gửi hai cuốn sách xuất bản Sơn hà tuế nguyệt và Đời này kiếp này cho , kèm theo lá thư rất dài, lời lẽ liên miên bất tận. Nhưng đây chỉ là cách làm từ phía của , còn Trương Ái Linh đối với , thậm chí còn chẳng buồn chán ghét.

Để tránh lại đến làm phiền, Trương Ái Linh gửi cho trang thư ngắn: “Lan Thành, thư và sách của em nhận được, vô cùng cảm ơn. Em muốn viết thư, mong thứ lỗi. Vì em thực thể tìm thấy bản thảo cũ của để tham khảo, cho nên mạo muội mượn của , nếu khiến hiểu làm, em thực rất lấy làm tiếc. Khi nào quyển hạ của Đời này kiếp này xuất bản, nếu thấy phiền, mong hãy gửi cuốn cho em. Em cảm ơn trước, xin được dừng bút”.

Cạn lời như thế, ân tình dứt, có gì, có làm gì cũng là thừa thãi. Có lẽ, chỉ mình Trương Ái Linh, mà còn có cả mối tình này của họ cũng tàn úa. “Ái Linh là của tôi hay còn là của tôi, đều như nhau cả, có ấy đời này là tốt rồi”, Hồ Lan Thành như vậy. Sau khi quay người bước , Trương Ái Linh vẫn sống cách tao nhã cao quý như trước, sống đến đầu bạc răng long, vì bất cứ ai, mà chỉ vì bản thân.

Chân trời từ đây cách trở non sông, tình lớn như trời, tội sâu như biển cách nhau vời vợi. lời trân trọng, hẹn ngày tương phùng.

Quyển thứ năm: Quay người cách hoa lệ sau khi khuynh thành

Lướt qua hồng trần​

Từ , em mới học được cách , nghiêm túc… Rốt cuộc tình thực tuyệt vời, dù có đau khổ, nhưng về sau vẫn …

(Trương Ái Linh ngữ lục)​

Cuộc đời của mỗi con người, đều có hoặc vài mối tình khắc cốt ghi tâm đến thế, có hoặc vài người nắm tay trong mưa gió như thế. Có lẽ có ngày, năm tháng làm nhạt nhòa tất cả, cái mà chúng ta có chỉ là chính bản thân mình. Trở về chốn non sông tháng năm thuộc về chúng ta đó, mình tiếp tục bước đến chân trời, chỉ là chúng ta còn đơn nữa.

Khi thế giới bắt đầu huyên náo, những gì bạn có thể làm, chỉ là im lặng. Thế là Trương Ái Linh dứt khoát chia tay với Hồ Lan Thành bạc tình bội tín, dẫu cho mối tình khuynh thành này hóa thành tro bụi, nhưng vết thương lòng của Trương Ái Linh vẫn cần thời gian dài mới có thể nguôi ngoai, thậm chí cả đời cũng thể nào khôi phục hoàn toàn. để ý những điều này, mà chỉ coi đó là điều tất nhiên của cuộc đời.

Trong Hoa hồng nhung và hoa hồng bạch, Trương Ái Linh viết: “Đời người bình thường may mắn tý chút cũng chỉ đến mức chơi ‘quạt hoa đào’, cũng là đụng vỡ cả đầu ra, máu thấm lên quạt, rồi chính những vết máu lấm tấm ấy trông lại giống cánh hoa đào”[1]. Hồ Lan Thành, chính là vết máu thấm chiếc quạt đó, nhuộm đỏ giang sơn của .

[1]”Chơi quạt hoa đào” trong câu văn là cách gọi việc chơi thời đó.

Mấy năm chạy trốn, Hồ Lan Thành vẫn luôn có người đẹp cùng, còn Trương Ái Linh lại vì mà chịu áp lực lớn chưa từng có. Kháng chiến chống Nhật thắng lợi, phẫn nộ mà dân chúng phải kìm nén bấy lâu nay, trong khoảng khắc này bắt đầu vỡ òa như băng tan. Họ đòi nghiêm khắc tố cáo những tên Hán gian bán nước, báo chí khi ấy như tuyết bay lả tả, báo nêu đích danh những tên Hán gian bị lọt lưới, đòi chính phủ nghiêm trị tha. Trương Ái Linh là thiếp của tên Hán gian vô liêm sỉ Hồ Lan Thành, nên phải hứng chịu vô số tiếng hò hét chửi bới.

Khi chính quyền hạch tội , ai tin rằng vô tội. Những thành tựu trước đây của ở Bến Thượng Hải, trở thành nỗi ô nhục thể nào tẩy rửa nổi. Người con tài tình này chưa từng hại ai, sai lầm duy nhất của chính là lầm người. bực dọc của dân chúng cần được giải tỏa, Hồ Lan Thành bỏ trốn, để lại Trương Ái Linh đứng mũi chịu sào, trước đầu sóng ngọn gió, mình chịu đựng muôn lời phỉ nhổ gièm pha của dân chúng.

Trương Ái Linh tài hoa tuyệt đỉnh, trong chốc lát thành thân bại danh liệt. Đối diện với thời cuộc biến động đột ngột này, đành gác bút câm lặng. Rất nhiều người , thời đại của Trương Ái Linh hoàn toàn lùi vào dĩ vãng. Đúng vậy, diễn viên có giỏi hơn thế nữa, đổi sang vở kịch hợp vai, chắc chắn ấy cũng thể diễn vai chính.

Trương Tử Tĩnh : “ năm sau kháng chiến chống Nhật, có thể chị tôi mất tăm tích văn đàn Thượng Hải. Những báo chí ấn phẩm thường hẹn chị ấy giao bản thảo nay cũng đóng sập cửa, có người sợ bị gán cho tội danh Hán gian văn hóa, nên cũng dám đòi bản thảo của chị ấy nữa. Chị ấy vốn kín tiếng, nhốt mình trong nhà trầm ngâm. Đối với chị ấy phải là chịu đựng nổi. Có điều, cuộc hôn nhân với Hồ Lan Thành được ràng dứt khoát, có thể là nỗi giày vò sâu kín nhất trong thời gian đó của chị ấy”.

Trương Ái Linh bán nước, đến nay vẫn chỉ là vì tình hợp thời, mà phải gánh chịu tất cả mọi sai lầm tội lỗi. Ngọn sóng của lịch sử vùi lấp tất cả, may mắn và bất hạnh, vui vẻ và khổ đau, rồi ngày cũng đột ngột ngừng bặt. Khi chuyện qua, về sau, nhân cơ hội tái bản kiêm có sửa chữa cuốn Truyền kỳ, trong lời tựa, lần đầu tiên Trương Ái Linh phản bác những dư luận tốt mà Hồ Lan Thành gây ra cho .

“Bản thân tôi xưa nay chưa từng nghĩ đến việc cần phải thanh minh. Nhưng năm nay thường bị bàn tán, dường như liệt tôi vào trong những tên Hán gian văn hóa, bản thân cũng thành ra mơ hồ . Văn chương mà tôi viết ra chưa từng đề cập đến chính trị, cũng chưa từng cầm bất cứ đồng trợ cấp nào… Có vô số lời lăng mạ có căn cứ, thậm chí can thiệp vào đời sống riêng tư của tôi, vốn dĩ có vô vàn điểm để phản bác. Hơn nữa dù cho đó có là , cũng liên quan đến nghi vấn tôi có phải là Hán gian hay ; huống hồ chuyện riêng tư căn bản phải để cho mọi người soi mói…”. Hồ Lan Thành khiến Trương Ái Linh chịu nhiều thiệt thòi, ấm ức đến vậy, trước đây có lẽ còn cảm thấy buồn bã, cảm thấy cam tâm, nhưng sau này, đến cảm xúc buồn bã và cam tâm cũng còn nữa. Người đàn ông này, khinh bỉ đến cùng cực.

Vận mệnh mang đến cho Trương Ái Linh bù đắp khác, sau khi Mối tình khuynh thành được công diễn, quen biết quý nhân quan trọng trong cuộc đời – đạo diễn Tang Hồ. xuất của Tang Hồ, khiến Trương Ái Linh nhìn thấy ngọn đèn sáng tỏa hương trong đêm tối mịt mù. Thoạt đầu, trước lời mời của Tang Hồ, Trương Ái Linh cảm thấy bối rối khó xử. Tiểu thuyết của trước đây tiêu thụ rất tốt, nhưng lại chưa từng làm công việc cải biên tiểu thuyết thành kịch bản phim điện ảnh. Nhưng cũng muốn bản thân bước ra khỏi bùn lầy, bắt đầu tìm lại ánh dương thuộc về mình. Thêm nữa, cũng luôn túng thiếu, nhuận bút hai bộ phim mà hợp tác với Tang Hồ sau này, đều đưa cả cho Hồ Lan Thành.

Bộ phim đầu tiên mà Trương Ái Linh hợp tác với Tang Hồ là Mối tình bất diệt, nam diễn viên chính là Lưu Quỳnh, nữ diễn viên chính là Trần Yến Yến, đây đều là những minh tinh nổi, dàn diễn viên có thực lực hùng hậu tạo nên cơn chấn động lớn. gương mặt trầm mặc lâu của Trương Ái Linh bắt đầu xuất nụ cười của người trải qua hết mọi sương gió. Thành công như thế, khiến lòng tin của Tang Hồ tăng lên bội phận, lại mời Trương Ái Linh viết tiếp Thái Thái vạn tuế, bộ phim này quy tụ những diễn viên tài danh khắp Bến Thượng Hải bấy giờ. Bộ phim này cùng lúc công chiếu ở bốn rạp phim lớn của Thượng Hải là Hoàng Hậu, Kim Thành, Kim Đô và Quốc Tế, trong suốt hai tuần lễ, buổi chiếu nào rạp nào cũng chật kín chỗ ngồi.

Trương Ái Linh sống độc lặng lẽ thời gian, nay dường như tìm thấy đạo trường thích hợp để mình tu hành. Chỉ là trải qua hết mọi dâu bể, còn thể sắc sảo như xưa nữa. Văn đàn tịch mịch, có những lúc thể nào chịu được quá nhiều tiếng vỗ tay hoan hô và ồn ã. Cho nên, khi hai bộ phim này của Trương Ái Linh nhận được những tràng pháo tay và hoa tươi, cũng cùng lúc những lời phê bình và châm chọc xuất .

Hàng nghìn năm quá, lẽ đời đều như vậy, thành và bại, vui và buồn chỉ cách nhau khoảng khắc. Trương Ái Linh cơ hồ yên tĩnh hơn rất nhiều, biết ràng những độc giả đó thích nồng nhiệt, tươi sáng diễm lệ và khiêu khích, nhưng trái tim mỏi mệt của cần được nghỉ ngơi, cần được bình yên.

Vì mấy bộ phim, Trương Ái Linh có giao lưu qua lại với số người bạn trong giới điện ảnh. Trong quá trình quay phim, đạo diễn Tang Hồ phải thường xuyên đến nơi ở của Trương Ái Linh, trao đổi với số vấn đề liên quan đến phim ảnh. Cứ như thế, qua lại giữa hai người cũng mật thiết hơn rất nhiều. Tang Hồ là người trung hậu, tính tình cẩn thận, tài hoa, nhưng lại biết lời ngon ngọt với nữ giới. Nhân phẩm và lương thiện của , vượt xa Hồ Lan Thành, còn phong lưu đương nhiên sao sánh kịp.

Khi đó, công chúng cảm thấy Trương Ái Linh và Tang Hồ rất đẹp đôi, người độc thân, người duyên tình trước kia dứt. Tang Hồ là đạo diễn lớn, Trương Ái Linh là nhà văn lớn, nếu hai người ở bên nhau, há chẳng phải là trời tác thành sao? Những người bạn nhiệt tình vun vén cho Trương Ái Linh, muốn làm mối Tang Hồ cho . Nhưng Trương Ái Linh nghe xong, gì cả, chỉ mực lắc đầu. dùng cách im lặng để cự tuyệt tình duyên này, rất nhiều người đều thể hiểu nổi, tại sao lại cố chấp kiên định như vậy. Nhưng Trương Ái Linh bỏ lỡ Tang Hồ như thế, lựa chọn ra cách lý trí, bởi biết, nếu họ ở bên nhau, cũng thể hạnh phúc.

Rất nhiều người đều muốn biết, rốt cuộc Tang Hồ có từng Trương Ái Linh hay , và phải chăng Trương Ái Linh cũng Tang Hồ? Chủ đề giống như câu đố này, sau khi cuốn Tiểu đoàn viên của Trương Ái Linh được xuất bản, cơ hồ được xác nhận. Trong Tiểu đoàn viên, Cửu Lị với Yến Sơn: “ có người nào em như tôi em”. Câu cuối cùng trong tiểu thuyết Trương Ái Linh là: “Nhưng chuyện Yến Sơn chưa bao giờ cảm thấy hối tiếc, là khi đó may mắn có ”.

Trương Ái Linh Tang Hồ, và Tang Hồ cũng Trương Ái Linh. Chỉ là cơ duyên họ quen biết nhau đúng lúc, cho nên số phận định tình của họ có nhân mà có quả. Trương Ái Linh vốn là người dễ dàng lời , tổn thương mà Hồ Lan Thành gây cho vẫn còn nguyên trước mắt. Khi vẫn còn chưa thể quên hẳn Hồ Lan Thành, Trương Ái Linh dám bắt đầu lại từ đầu. mới với Hồ Lan Thành, “Em cũng thể lại người khác, em chỉ tự tán úa”, sao có thể trong thời gian ngắn, lại dễ dàng bừng nở vì Tang Hồ? phương diện tình cảm, tuy Trương Ái Linh dám dám hận, nhưng cũng có tôn nghiêm và tiêu chuẩn riêng.

So với Hồ Lan Thành, Tang Hồ yếu đuối hơn rất nhiều. chôn giấu tình cảm ngưỡng mộ với Trương Ái Linh ở tận sâu thẳm trái tim, những khi cùng nhau trao đổi, chỉ tới phim ảnh, còn những chuyện riêng tư liên quan đến tình , người cẩn thận tế nhị như lại chưa từng nhắc đến. Bạn bè mai mối cho lại bị cự tuyệt, Tang Hồ càng dám đả động tới. Trong lòng thầm hiểu, Trương Ái Linh bị tổn thương, vẫn chưa hoàn toàn bước ra khỏi mối tình đó. xuất của chỉ có thể làm giảm bớt nỗi đau đớn của , nhưng lại thể là phương thuốc chữa lành vết thương đó.

“Tiếng mưa rào rào, giống như đứng bên bờ suối. Thà nguyện ngày ngày trời đổ mưa, để cho rằng vì trời mưa nên em tới”. Trong Tiểu đoàn viên, Cửu Lị là hóa thân của Trương Ái Linh, còn “em” ở đây chính là Yến Sơn. “Cái ngày sinh nhật thứ ba mươi, trong màn đêm, nằm giường nhìn thấy ánh trăng rải ban công, lan can bằng xi măng giống như tấm bia bị đổ nằm ngang ở đó, tắm trong ánh trăng màu lam của thời Vãn Đường. Ánh trăng của hơn nghìn năm trước, nhưng lại xuất quá nhiều trong ba mươi năm cuộc đời của , giống như tấm bia mộ nặng nề đè trái tim”.

Đoạn tình duyên này của Trương Ái Linh và Tang Hồ, kết thúc như thế. Dường như căn bản nó chưa từng bắt đầu mà qua. Nhưng khúc nhạc nền này, lại thực lưu lại dấu ấn trong cuốn sách cuộc đời của Trương Ái Linh. Thứ mà Tang Hồ đem đến cho Trương Ái Linh, hẳn là thứ tình cảm ấm áp đến suốt đời. làm tổn thương, mà chỉ trong lúc đơn nhất, khẽ khàng đến bên, rồi lại nhàng rời .

Sau này, Tang Hồ kết hôn với ngoại quốc, hai bên tương kính như tân. Có lẽ cuộc sống như thế hợp với Tang Hồ hơn, với cá tính của mình, kìm chế được những con sóng tình cảm, mà Trương Ái Linh chắc chắn phải là bình thường, thể mang lại thứ hạnh phúc êm đềm như khói bếp cho Tang Hồ. mâu thuẫn và độc lạnh lẽo trong nội tâm của , phải là thứ mà Tang Hồ có thể chịu đựng nổi. Đóa hoa nở ra từ giữa bụi trần này, chỉ thích hợp để lặng lẽ thưởng ngoạn từ xa. có dũng khí hái hoa, và cũng thiếu cả tư cách hái hoa.

Năm sau, Trương Ái Linh từ Thượng Hải Hương Cảng. Sau đó, và Tang Hồ cũng chưa từng gặp lại. Năm 1995, khi Trương Ái Linh qua đời, rất nhiều người đến viết văn tưởng niệm Trương Ái Linh, duy chỉ có Tang Hồ vẫn giữ im lặng. Có lẽ từ khi bắt đầu đến khi kết thúc, tình của dành cho Trương Ái Linh đều dùng im lặng để đối đãi.

Bởi vì thấu hiểu, cho nên lặng im. Tang Hồ cũng giống như Trương Ái Linh, là đóa hoa trôi biển, đến và như gió, chớp mắt thôi thành mây trôi ngang trời, năm tháng cẩm sắt, đôi bên cùng lãng quên nhau.

Tình duyên nửa cuộc đời​

Chúng ta thể quay trở về được nữa, thể quay trở về nữa. Có lẽ tình phải là nhiệt tình, cũng phải là hoài niệm, chẳng qua chỉ là năm tháng, năm lâu tháng dài trở thành phần của cuộc đời.

(Trương Ái Linh ngữ lục)​

Người ta nhận xét rằng, cuộc đời của những thời Dân Quốc đều được như ý. Tiêu Hồng có số mệnh đau khổ, Lục Tiểu Mạn qua đời trong lạnh lẽo đơn, Thạch Bình Mai là đóa quỳnh vụt nỡ, Tô Thanh chịu kết cục buồn thảm. Còn có rất nhiều cái tên mà chúng ta biết hoặc biết, dường như họ đều vui vẻ, đều để những năm tháng thanh xuân như hoa trôi trong khổ đau lầm lỡ. Đến Trương Ái Linh, cũng như vậy. Nếu tuổi xuân tươi đẹp là canh bạc, vậy bọn họ đều là những tình nguyện thua bạc, độc qua đời trong mùa hoa rực rỡ, cần hỏi đến nhân quả.

Có người từng , Trương Ái Linh là kiểu con giữa dòng người, chỉ cần liếc mắt cũng có thể nhận ra. Thân hình cao gầy, tâm bị buộc chặt trong lớp áo sườn xám, có chút cao ngạo, có chút xa cách, có chút khiêu khích, lại có chút lạnh lùng. Mất Hồ Lan Thành, chịu đựng biến chuyển của thời đại và trách cứ của dân chúng, rồi bỏ lỡ tình cảm như có như của Tang Hồ. Trương Ái Linh chỉ cảm thấy đời người càng thêm lạnh lẽo tiêu điều; hồng trần với , còn mùi vị gì nữa.

Mỗi đêm, dưới ánh đèn quạnh quẽ, làm bạn với vẫn là những con chữ. Mà thứ tin tưởng, cũng chỉ là con chữ. Chỉ có khi làm bạn với văn chương, mới cảm thấy yên ổn như thuở xưa. Những tháng ngày này, Trương Ái Linh vẫn ở cùng với người , họ dọn nhà ra khỏi chung cư Eddington, đến ở trong căn hộ số 11 gồm phòng khách hai phòng ngủ ở căn nhà hai tầng ở tiểu khu Trùng Hoa Tân Thôn. Thời gian này, mẹ , Hoàng Dật Phạn, lại từ nước ngoài trở về. Người phụ nữ từng tài hoa nở rộ này, trải qua mấy độ dâu bể, cũng chống đỡ lại được thời gian.

Cuộc sống của cha , Trương Đình Trọng, cũng còn được như xưa. Ông và Tôn Dụng Phàn thể thiếu được ả phù dung, chỉ dựa vào việc bán dần bất động sản, cầm cố đồ đạc để duy trì món chi phí khổng lồ đó. Nhà ở càng ngày càng , cuối cùng đến mức phải trú thân trong căn phòng rộng có khoảng chục mét vuông. Tòa nhà hào nhoáng năm xưa, bị lịch sử trời long đất lở chôn vùi, chỉ còn lưu lại nắm đất bụi, để cho họ hoài niệm.

Lần này mẹ về, bà dọn đến ở cùng và Trương Mậu Uyên. Ba người phụ nữ thê lương ấy, dựa vào nhau để tìm hơi ấm. Nhưng Hoàng Dật Phạn lưu lại Thượng Hải chỉ có hai năm rồi lại ra nước ngoài. từ lâu bà quen với môi trường sống hỗn loạn ở thành phố Thượng Hải này, linh hồn của bà tìm được chốn về thanh tịnh ở nước ngoài, lần ra này quay về nữa. Trước khi , Hoàng Dật Phạn có cuộc chuyện rất dài với Trương Ái Linh, bà đề nghị Trương Ái Linh rời Thượng Hải, Hương Cảng. Bà cho rằng phức tạp của Thượng Hải thích hợp cho công việc sáng tác của Trương Ái Linh.

Mẹ rồi, vạn nước nghìn non, từ đây chân trời cách biệt, thân ai người nấy yên ổn. Nhớ lại, Trương Tử Tĩnh kể: “Năm 1938, chị tôi trốn khỏi nhà cha. Năm 1948, mẹ tôi rời hẳn Trung Quốc. Họ đều ngoái đầu nhìn lại”. Là vận mệnh cho phép họ ngoái đầu, là thời đại cho phép họ ngoái đầu. Bọn họ chỉ có thể bắt đầu cuộc sống mới, diễn câu chuyện mới, trong môi trường mới. Bất luận có tình nguyện hay , có hạnh phúc hay .

Lịch sử giở qua trang viết nặng nề đó, tất cả lại đều mới mẻ. Thượng Hải đổ nát chờ thời cơ tái sinh, khuấy động biết bao nhân vật nhiệt tình. Lúc bấy giờ, Hạ Diễn, trong những nhà tiên phong của cuộc vận động văn hóa mới Trung Quốc, là nhà văn, nhà làm phim, biên kịch nổi tiếng, rất chú ý đến trạng của giới văn nghệ Thượng Hải. Chính vào lúc đó, Kha Linh tiến cử tiểu thuyết của Trương Ái Linh với ông. Hạ Diễn rất tâm đắc với tác phẩm của . Sau này, ông tìm đến Đường Kỷ Thường và Cung Chi Phương, mời họ hợp tác cùng mở tờ báo về sức khỏe.

Được ủng hộ của Hạ Diễn, Đường Kỷ Thường và Cung Chi Phương lập ra tờ Diệc báo. Họ mời Trương Ái Linh gửi bản thảo và đồng ý, nhưng Trương Ái Linh có cầu, đó là dùng bút danh để đăng bài. Có lẽ người lướt qua ngàn cánh buồm như Trương Ái Linh muốn gây thị phi, việc của Hồ Lan Thành gây tổn thương quá lớn cho , cần cuộc sống an ổn. Dùng bút danh để che chắn mưa gió của hồng trần, là cách tự bảo vệ mình của .

Bút danh của Trương Ái Linh là Lương Kinh. học tập tiểu thuyết gia Trương Hận Thủy viết tiểu thuyết chương hồi, vừa viết vừa đăng báo. Cuốn tiểu thuyết viết lần này Mười tám mùa xuân là tác phẩm được độc giả thích nhất, kể từ sau khi bặt tăm. Đến nay, trong số độc giả của Trương Ái Linh, có rất nhiều người vẫn cực kỳ thích Mười tám mùa xuân. Mười tám mùa xuân kể về câu chuyện ở Thượng Hải, xảy ra cùng thời với Trương Ái Linh. Mười tám mùa xuân, tức là câu chuyện bắt đầu viết từ năm 1949 trở về mười tám năm trước.

Chỉ riêng tên gọi của bộ tiểu thuyết này thu hút tò mò của độc giả. Đăng liên tiếp mấy ngày, bắt đầu có độc giả nhiệt tình chú ý tới Mười tám mùa xuân. Cung Chi Phương đánh giá rất cao bộ tiểu thuyết này, mấy ngày sau liền cho đăng dự báo, đây là tác phẩm của nhà văn nổi tiếng. Có lẽ có những độc giả trung thành của Trương Ái Linh, đoán ra Lương Kinh chính là . Nhưng những điều này dường như còn quan trọng nữa, họ chỉ say mê tình tiết câu chuyện trong tiểu thuyết, lật đọc trang báo trở thành chờ đợi thể thiếu trong cuộc sống của họ.

Mười tám mùa xuân kể về mối tình khắc cốt ghi tâm của bình dân Cố Mạn Trinh và công tử thế gia Thẩm Thế Điếu, họ vốn là nam thanh nữ tú, cặp trời sinh. Nhưng vận mệnh trớ trêu, Thẩm Thế Điếu vì cha bệnh nặng nên vội vã quay về Nam Kinh, còn Cố Mạn Trinh bị người chị luôn nuông chiều là Cố Mạn Lộ hãm hại, rơi vào tình thế cực kỳ đáng sợ, từ đây bắt đầu cuộc đời muôn vàn đau khổ nối tiếp. Mạn Lộ vì muốn trói buộc trái tim của người chồng là Chúc Hồng Tài, muốn ta hỏi liễu tìm hoa, giam lỏng quản thúc em như hoa như ngọc của mình cách thương tiếc. Chúc Hồng Tài nhúng chàm, đến nỗi khi Mạn Trinh sinh con mới chịu thôi.

Đối mặt với mất tích đột ngột của Mạn Trinh, Thẩm Thế Điếu lòng muôn phần lo lắng. hỏi thăm tung tích của Mạn Trinh từ chỗ của Mạn Lộ, nhưng Mạn Lộ lại dối là Mạn Trinh lấy chồng, bao giờ quay lại nữa. Trong lúc đau lòng, Thẩm Thế Điếu lấy con nhà gia thế khác, còn Mạn Trinh tự biết mình là hoa tàn liễu úa, sau khi Mạn Lộ chết, gạt nước mắt lấy Chúc Hồng Tài. Câu chuyện trăm chuyển ngàn hồi này, vở bi kịch khiến người ta phẫn nộ căm giận, khiến độc giả đều phải theo dõi tờ báo mỗi ngày, hận thể cùng chung vui buồn với các nhân vật.

Mười tám năm sau, Cố Mạn Trinh và Thẩm Thế Điếu gặp lại nhau, hai người khóc lóc nức nở. Thẩm Thế Điếu hy vọng còn có thể làm lại từ đầu, nhưng vận mệnh sớm chia cắt họ thành người của hai thế giới khác. Mười tám năm, biển xanh mấy độ thành nương dâu. Cố Mạn Trinh rưng rưng nước mắt : “Thế Điếu, chúng ta thể quay trở về được nữa, thể quay trở về nữa”. Chỉ câu này, khiến độc giả khóc òa, thở dài ngớt. Thẩm Thế Điếu hồi tưởng chuyện cũ, nỗi tiếc nuối gì lấy lại được đó, khiến ngậm ngùi muôn phần.

Bộ tiểu thuyết Mười tám mùa xuân sau này được Trương Ái Linh đổi thành Bán sinh duyên (Mối duyên nửa cuộc đời). lần bỏ qua, là lỡ tình duyên nửa cuộc đời. Nếu như phải mười tám năm sau hẹn mà gặp, có lẽ cả đời này Thẩm Thế Điều cũng thể nào có được lời giải đáp. Còn đối với Cố Mạn Trinh gặp lại người cũ, có thể nguyên nhân trước đây, bày tỏ hết thảy nỗi lòng, cũng là giải thoát. Cho dù kế cục này khiến vô vàn độc giả đau lòng, chỉ là quá khứ như mộng, những năm tháng qua, ai có thể quay đầu lại được? Trương Ái Linh để họ sống đến già với câu đó, là từ bi lắm rồi.

Mười tám mùa xuân vừa được đăng lên, gây chấn động toàn Bến Thượng Hải. Tiểu thuyết miêu tả quá sức chân thực, khiến độc giả đọc say mê dứt. Thậm chí họ còn bộc lộ rất nhiều phản ứng lạ thường khác nhau, vui buồn giận dữ bất định. Rất nhiều danh nhân văn hóa đương thời cũng tìm đọc bộ tiểu thuyết này. Tang Hồ viết bài giới thiệu gửi tới độc giả, trong đó cực kỳ khen ngợi, : “Lương Kinh những có tài hoa sáng tác tuyệt vời, thái độ sáng tác của ta cũng hết sức nghiêm túc tỉ mỉ, quả thực hiếm có. Về mặt phong cách, tiểu thuyết và tản văn của có những nét độc đáo đặc biệt… Tôi đọc sáng tác mới của Lương Kinh, Mười tám mùa xuân, dường như cảm thấy ta thay đổi. Tôi cảm thấy ta vẫn giữ được sắc điệu tươi sáng, đẹp đẽ vốn có, nhưng đồng thời, phương diện suy tư cảm xúc, ta cũng thể trầm mặc mà yên ổn hơn so với trước đây, đây chính là tiến bộ đáng mừng của ta”.

Khi ấy, mỗi ngày Diệc báo đều nhận được lượng lớn thư của độc giả, lúc này thậm chí còn vượt qua thành tựu mấy năm trước của Trương Ái Linh. Đường Kỷ Thường nhận thấy thành quả to lớn như thế của Mười tám mùa xuân, bèn nhân đà thắng lợi, gấp rút hối thúc Trương Ái Linh viết tiểu thuyết đăng liên tiếp khác. Nhưng Trương Ái Linh đồng ý, trong lòng hiểu rất , vinh quá hóa nhục. Trong thời gian ngắn viết tiếp bộ tiểu thuyết còn vượt trội hơn cả Mười tám mùa xuân là điều thể.

Nửa năm sau, Trương Ái Linh lại viết bộ tiểu thuyết vừa Tiểu Ngải, đăng liên tiếp nhiều kỳ Diệc báo. Nhưng cùng với thay đổi của thời cuộc, chủ đề và phong cách sáng tác của Trương Ái Linh cũng thay đổi theo, điều này đối với cũng có chút khó làm, cho nên cuối cùng lại vội vã thu bút. nhìn lại những biến cố dâu bể mấy năm qua của mình, cũng cảm thấy chua xót khôn tả. Kể từ khi Hồ Lan Thành bị khoét ra khỏi trái tim của , những gì mà mang lại chỉ là sỉ nhục và đau thương, nay cũng trở thành quá khứ. Nỗi lòng phải kiềm chế biết bao nhiêu năm, cuối cùng được giải phóng. Nhưng tại sao, thể khiến bản thân thực an tĩnh, thực vui vẻ.

cần quay người lần nữa, quay người cách vừa diễm lệ vừa đơn, lần này, liên quan đến ai khác. muốn vì bất cứ người nào mà tàn úa rơi xuống bùn lầy, cũng muốn vì bất cứ người nào mà vô cớ bừng nở. Hay cách khác, xưa nay, Trương Ái Linh chưa từng cúi đầu vì người khác. Ban đầu, nguyện trở nên hèn mọn vì Hồ Lan Thành, cũng bởi vì muốn thực lần, dùng tình để thiêu cháy bản thân, để tác thành cho tuổi xuân của mình. Cho nên, từ đầu đến cuối, đều hối hận. Dẫu vì người đàn ông này chịu nỗi oan khuất, thiệt thòi lớn bằng trời bằng bể, đều cam lòng.

Trong con mắt độc giả, văn chương của Trương Ái Linh là bình rượu nồng, những người từng uống đều nguyện uống thỏa thê, say đến túy lúy, bất tri nhân mới chịu ngừng; văn chương của là chiếc áo sườn xám hoa lệ thướt tha, những người ngắm đều nguyện làm cỏ cây dưới gấu váy ấy. Cho nên, tác phẩm qua mỗi thời kỳ của Trương Ái Linh, đều đạt đến cảnh giới tuyệt vời, đều làm mưa làm gió ở Bến Thượng Hải. thể nào làm ra vẻ lặng ngắt như tờ được, bởi vì độc giả thích Trương Ái Linh tài hoa tuyệt đỉnh, thích ngạo khí phi phàm và cách biểu đạt nhiều màu sắc của . Nếu như Trương Ái Linh trút bỏ chiếc sườn xám, đổi bình trà trong, vậy còn là Trương Ái Linh mà độc giả thích nữa.

sợ hãi rồi, cũng mệt mỏi rồi. cảm thấy mình còn thích hợp với sân khấu tại, cho dù thành công trong việc mở màn, nhưng thể diễn tiếp, cần rút khỏi sân khấu sớm. Chỉ là khi trút bỏ chiếc sườn xám che thân này, rời khỏi sân khấu quen thuộc này, rửa hết mọi phấn son trang điểm, đâu về đâu?

Giấc mộng Hoa Tư [1]​

[1] Giấc mộng Hoa Tư: Chỉ giấc mộng hư ảo, nguyện ước về những tiếc nuối trong quá khứ, những ước mong của con người.


“Tinh tinh tinh”, lắc chiếc chuông, từng chiếc “tinh” lạnh lẽo vang lên, từng tiếng, từng tiếng xâu thành chuỗi vô hình, chia cắt gian và thời gian.

(Trương Ái Linh ngữ lục)​

Hương Cảng quả thực là thành phố náo nhiệt và phồn hoa, nơi đây có vô vàn hoa tươi rực rỡ và cỏ xanh mơn mởn. Thành phố này từ xưa đến nay đều gắn liền với nước, giống như bất cứ lúc nào cũng có dòng chảy ngầm cuộn trào. Đây là thành phố thể đưa ra lời thề hẹn, nhưng lại có thể thỏa mãn nguyện ước của biết bao kẻ tự ti và kiêu ngạo. đường phố tấp nập, ai biết bạn từ đâu đến, về đâu. Bạn có thể thoải mái kiêng dè mà mơ mộng, cũng có thể độc thản nhiên như .


Xuân thu mười năm, quay đầu nhìn lại, quá khứ xa xăm là biển biếc nương dâu. Mười năm trước, từ nơi này vội vã ra , mười năm sau, quay đầu đất cũ, liệu có được coi là trở về hay ? Trương Ái Linh lựa chọn đến Hương Cảng lần nữa, chỉ để trốn tránh biến động ở Thượng Hải, mà cũng vì bắt đầu lại cuộc sống ở nơi vừa xa lạ lại vừa quen thuộc. Đường phố huyên náo, những bước chân vội vã và những gương mặt lạnh nhạt là thứ mà nhìn thấy. biết, người của thành phố này trong vòng xoáy bận rộn lo cho mình còn chưa xong, duy chỉ có như thế, mới có thể bị quấy nhiễu.


Rất nhiều người hiểu, ở Thượng Hải, Trương Ái Linh tìm lại được sân khấu thuộc về , vậy tại sao lại dứt khoát quay người như vậy? Mưa gió mấy năm, chịu đủ tủi nhục và trách móc, khó khăn lắm mới dùng văn chương để giành được bầu trời mới, nhưng lại từ bỏ tôn vinh khó khăn lắm mới có được này, mình thầm vứt bỏ tất cả, lựa chọn đến Hương Cảng xa xôi. Là linh cả được điều gì? Hay chỉ là muốn ra mà thôi?


“Thời đại vội vã, nằm trong tàn phá, và còn có càng nhiều tàn phá lớn hơn ập đến”. Đây là câu mà từ nhiều năm về trước, câu này giống như lời tiên đoán, bao trùm vận mệnh của chúng sinh. Những năm ấy, Trương Ái Linh chưa từng được yên ổn, cảm giác bức bách vẫn luôn quẩn quanh bên cạnh, khiến muốn chạy trốn. Cuộc đời mênh mang, ảo tưởng rằng bản thân mình giống như mây trôi, phiêu dạt nơi chân trời. Để trốn chạy ký ức, quên quá khứ, chỉ muốn xuất phát, bắt đầu cuộc hành trình xa xôi.


chọn đến Hương Cảng, là vì nhớ đến lời dặn của mẹ trước khi bà , đến Đại học Hương Cảng xin học lại. Có lẽ đây chỉ là cái cớ, nhưng cái cớ này có thể giúp tạm thời ở lại. xin xuất cảnh, có được chứng nhận của Đại học Hương Cảng, lý do đến Hương Cảng là “Tiếp tục quá trình học tập bị gián đoạn vì chiến tranh”. Trước khi , tiết lộ với bất cứ ai, kể cả em trai Trương Tử Tĩnh. Hơn nữa giao hẹn với người , hai bên thư từ qua lại, liên lạc với nhau.


Có thể thấy, quyết tâm quên tất cả, thê lương khi quay lưng với thế giới đó, trở thành số mệnh chẳng thể thoát khỏi. Em trai Trương Tử Tĩnh nghe tin chị , bàng hoàng như mất thứ gì, nước mắt lặng lẽ lăn xuống. Kha Linh và những danh nhân văn hóa Thượng Hải, đều biết tin sau khi Hương Cảng, chỉ cảm thấy tiếc nuối trước lựa chọn của Trương Ái Linh.


Nhưng ra của Trương Ái Linh, là đúng hay là sai? Văn chương của Trương Ái Linh, cần được mảnh đất Thượng Hải này nuôi dưỡng, rời Thượng Hải, văn chương của cũng nhạt màu theo. Để mất văn chương rực rỡ, còn là Trương Ái Linh của buổi ban đầu ? Có lẽ ra của là sai lầm. Cho dù kết quả như thế nào, chúng ta đều phải tôn trọng lựa chọn của , tâm nguyện của .


Tuy nhiên, ra của Trương Ái Linh cũng là việc sáng suốt. Nếu ở lại Thượng Hải, nghi ngờ gì nữa, chắc chắn gặp phải kiếp nạn “xét xử”. Những tài nữ Dân Quốc tài hoa tuyệt đỉnh đó đều bị thời gian tàn phá, quá khứ diễm lệ vô song ấy trở thành vết thương thể chạm tới. Trương Ái Linh rồi, vinh quang của thành phố này thuộc về , nhục nhã của thành phố này cũng thuộc về . là của chính , chỉ là của chính mà thôi!


Trước khi đến Hương Cảng, còn đến Tây Hồ Hàng Châu chuyến. Đối diện với mặt hồ gợn sóng lấp loáng, non xanh nước biếc, Giang Nam thi ý mà văn nhân tài tử các đời mê đắm này, đối với lại chẳng có sức hút mấy. Dường như vẻ xinh đẹp lạnh lùng và thê lương quạnh quẽ của , hợp chút nào với tòa thành dịu dàng này. Đê Tô trải dài, đỉnh các tao nhã mang đến cho cảm giác lạnh lẽo và xa cách thể chạm vào. Cuộc sống của Trương Ái Linh chưa bao giờ là trăng gió yếu mềm, thuộc về khói lửa bao trùm Dân Quốc. Cho nên phải ra , cất giấu đơn, che giấu vết thương giữa huyên náo.


Năm 1952, Trương Ái Linh ba mươi hai tuổi, đặt chân lên mảnh đất Hương Cảng, mà trong lòng quả thực đầy trăn trở. Chuyến tha hương này mặc dầu lạnh lẽo, thảm thương, nhưng tin rằng, mảnh đất này có nơi yên ổn cho linh hồn mỏi mệt của . Thế khó vẹn toàn, nhân sinh đâu đâu cũng là bó buộc. Khuôn viên với vẻ rực rỡ xanh thắm ngày nào của Đại học Hương Cảng, chỉ là dung nhan của đổi khác.


Sau mấy lần gặp trục trặc, cuối cùng tháng Tám năm đó, Trương Ái Linh chính thức đăng ký được học trở lại ở trường Đại học Hương Cảng. Tuy nhiên, bấy giờ, Trương Ái Linh mất nguồn tài chính, vì số tiền tiết kiệm ít ỏi tiêu hết, bắt đầu rơi vào cảnh khốn quẩn. còn cách nào khác, đành ra ngoài tìm việc. Nghe từng nhận lời mời của Viêm , đến Tokyo chuyến, nhưng sau gặp trở ngại, lại quay ngược trở lại Hương Cảng. Việc vội vã khiến nhà trường nổi giận, vì thế nhà trường từ chối cho học lại.


Trương Ái Linh là phụ nữ cao ngạo, lần này đến Hương Cảng, học lại chỉ là lý do, cho nên bị nhà trường từ chối, đối với cũng chẳng có gì ghê gớm. bình thản ra , tìm chỗ ở tạm cho mình, bắt đầu tìm việc kiếm sống. từng : “Hương Cảng là thành phố xinh đẹp nhưng bi thương”. Cho nên, muốn tìm công việc như ý dễ dàng gì. Trong quá trình xin việc, vấp phải vô vàn lạnh nhạt và coi thường.


Nhưng Trương Ái Linh lúc đó, còn là nữ sinh chưa hiểu đời nữa. là nữ tác gia trẻ tuổi, tác phẩm của từng hô mưa gọi gió khắp Bến Thượng Hải. Có lẽ vinh quanh đó tuy bị thời gian làm nhạt nhòa, nhưng tài hoa từ trong cốt tủy của đến chết vẫn còn. Rất mau chóng, Trương Ái Linh tìm được công việc phiên dịch ở Sở Tin tức của Mỹ đóng tại Hương Cảng. có nền tảng quốc văn vững chắc, lại thêm trình độ ngoại ngữ rất cao, biên phiên dịch với phải là việc khó.


Trương Ái Linh dịch những tác phẩm lớn như Ông già và biển cả, Tuyển tập Emerson, Bảy tiểu thuyết lớn của nước Mỹ… có nhiều hứng thú với việc dịch văn học, đó chỉ đơn thuần là công việc mà thôi. Thời gian này, còn viết kịch bản phim , Tương phùng Nam Bắc, phong cách văn chương thanh đạm hơn rất nhiều, nhưng vẫn mất phong vị vốn có. Tẩy bỏ trang điểm phù hoa, Trương Ái Linh sợ hãi đám người hỗn loạn thế gian này. Thứ cần, phải là trang sức rực rỡ, mà trang điểm tự nhiên.


Ở Hương Cảng, thứ Trương Ái Linh thích nhất phải là công việc này, mà là hai người bạn kết giao được, đó là nữ sĩ Quảng Văn Mỹ và chồng là Tống Kỳ - nhân viên phiên dịch của Sở Tin tức Mỹ. Tống Kỳ tiên sinh là con của Tống Xuân Phảng, nhà biên kịch nổi tiếng. Năm 1948, đến Hương Cảng, rồi công tác tại bộ phận biên tập sách báo của Sở Tin tức Mỹ, Công ty Điện Mậu Ảnh Nghiệp và Công ty Điện ảnh Thiệu Thị. trung thành với văn học cổ điển Trung Quốc, có nhiều nghiên cứu mới mẻ và đặc biệt về Hồng lâu mộng. Cũng chính vì Hồng lâu, Trương Ái Linh và càng có chung hứng thú và kiến giải tương đồng với nhau.


Vợ chồng Tống Kỳ sống ở Thượng Hải vào những năm 40, nên họ ngưỡng mộ Trương Ái Linh lâu, từ lâu là độc giả trung thành của . ngờ cơ duyên trùng hợp, khiến họ gặp nhau ở Hương Cảng, từ đó, tình bạn của họ kéo dài đến tận cuối đời. Về chuyện tình cảm của Trương Ái Linh, họ đều lạ gì, những lúc chuyện cũng nhắc đến, nhưng Trương Ái Linh thường bàn luận gì. Về sau, hai vợ chồng họ bao giờ nhắc lại quá khứ dâu bể của nữa.


Ở Hương Cảng, Trương Ái Linh tứ cố vô thân, vợ chồng Tống Kỳ giúp đỡ rất nhiều. Để phụ nữ đơn thân như bị bên ngoài quấy nhiễu, vợ chồng họ tìm thuê giúp Trương Ái Linh căn nhà ở khu gần nhà họ ở. Cứ như thế, họ qua lại thăm hỏi nhau nhiều lần hơn. Đều là những người sống tình cảm, lại cùng định cư ở Thượng Hải, những điểm chung này đem đến biết bao tình cảm ấm áp cho Trương Ái Linh khi độc nơi chân trời góc bể. Cho dù Thượng Hải mang lại quá nhiều vết thương cho , nhưng vầng trăng sáng của cố hương, lại khiến nhớ nhung sâu đậm.


yên ổn tạm thời, khiến Trương Ái Linh bắt đầu có ý định sáng tác trở lại. Trong lòng , viết lách vẫn luôn là mối tình thể chia cắt. Cho nên, dù là đắc ý hay là thất vọng, đều cần văn chương để chữa trị. Đây là lần đầu tiên Trương Ái Linh viết tiểu thuyết bằng tiếng , tác phẩm mang tên Ương ca[2]. Sau khi viết xong, Trương Ái Linh cực kỳ tự tin, đem bản thảo cho vợ chồng Tống Kỳ đọc, rồi mới đem gửi cho các nhà môi giới xuất bản của Mỹ.


[2] Ương ca: loại hình hát múa dân gian lưu hành ở nông thôn miền Bắc Trung Quốc, có trống và thanh la làm nhịp.


Tài hoa của Trương Ái Linh được Sở trưởng Sở Thông tin Mỹ, McCarthy, công nhận. Ông thấy Trương Ái Linh đúng là thiên tài văn học, người Trung Quốc có thể viết tiểu thuyết bằng tiếng đến trình độ điêu luyện như vậy, gần như khiến người ta phải ghen tỵ. Cuốn Ương ca sau này được xuất bản ở Mỹ, và nhận được phản ứng khá tốt trong giới đọc sách. Có người phê bình sách viết rằng: “Cuốn sách làm rung động lòng người này, là sáng tác bằng tiếng đầu tiên của tác giả. Nó thể khả năng tiếng thuần thục của tác giả, khiến những người sinh ra tiếng như chúng ta, phải ngưỡng mộ”.


Về sau, Trương Ái Linh dịch Ương ca sang tiếng Trung, tác phẩm này liên tục được đăng báo Thế giới ngày nay của Hương Cảng. Sau này, nó được xuất bản cả bản tiếng Trung lẫn bản tiếng ở Hương Cảng, nhưng lượng tiêu thụ lại cực kỳ ảm đạm. Có lẽ vì phong cách sáng tác của Trương Ái Linh thay đổi quá lớn, độc giả thích trước đây vẫn còn chìm đắm trong Hoa hồng nhung và hoa hồng bạch, trong Mối tình khuynh thành và Mười tám mùa xuân. Họ có cách nào bước vào cảnh giới bình thường tẻ nhạt mà gần tự nhiên này trong văn của Trương Ái Linh, hay cách khác, khẩu vị của họ từ lâu quen với vị nồng đậm. Khi uống tách trà thanh đạm, hẳn thấy vô vị.


Tiếp đó, Trương Ái Linh lại viết cuốn Tình vùng đất đỏ, nhưng cuốn sách này cũng chung số phận bị độc giả lạnh nhạt. Trương Ái Linh chỉ muốn đổi phong cách, thử nghiệm dụ chính trị, để độc giả đọc được hơi thở cuộc sống chân thực. Nhưng thất bại, cái độc giả thích vẫn là những đề tài Dân Quốc. Bôn ba nghìn dặm, thứ đổi lại được là kết cục thịnh quá tất suy. Kỳ thực, phải dốc hết vốn liếng trút vào canh bạc, chỉ là muốn lần đọ sức với vận mệnh, con đường nhân sinh thử rẽ ngoặt trước mà thôi. Nhưng biết làm sao, tất cả đều đơn giản, thuận lợi như tưởng tượng.


Trương Ái Linh lưu lại Hương Cảng ba năm. Trong ba năm, thứ duy nhất khiến được an ủi đó là tình bạn đẹp với vợ chồng Tống Kỳ. Còn hương vị mà thành phố này mang đến cho , thực lời khó có thể hết. Nếu như tiếp tục ở lại Hương Cảng, lĩnh hội thế thái nhân tình của chúng sinh nơi đây, với tài năng của mình, nhất định lần nữa viết ra những tác phẩm kinh hãi thế tục. Nhưng trái tim của thể quay lại quá khứ, có cách nào chiều theo thế giới này lần nữa, thứ cần là được thế giới này ân sủng.


Mấy lần di chuyển, cuộc đời chính là giấc mộng Hoa Tư, đáng tiếc tỉnh mộng quá khó. Hóa ra, thứ chúng sinh quên được, vẫn là Trương Ái Linh vận áo sườn xám của Bến Thượng Hải năm xưa. Hóa ra, trong ngõ của năm tháng, khói lửa vẫn luôn bao trùm, bờ bên kia mà lầm tưởng hóa ra chẳng có điểm tận cùng.

Tận cùng biển người​

Nhấn mạnh vào mặt bất ổn của cuộc sống, ít nhiều phải có khí chất hơn người. Hơn người ở chỗ sinh ra trong thời đại mà mặt yên ổn của đời sống lại có ý vị vĩnh hằng.

(Trương Ái Linh ngữ lục)​

Trong ký ức, mùa thu là mùa bên cạnh bóng người. Hay cách khác, dù cho có nhiều người nữa, cũng thể nào vượt quá nổi tình cảnh xa vắng lạnh lẽo. Tâm tình và câu chuyện của mùa này, đều bị nhiễm hơi sương nhàn nhạt. Đô thị từng phồn hoa cùng với sâu thẳm tĩnh mịch của đời người, dường như cũng đơn giản và tĩnh lặng rất nhiều, liếc mắt thôi là có thể nhìn thấy điểm tận cùng.


Đương nhiên, mùa này thích hợp với việc ly biệt. Trương Ái Linh chọn rời Hương Cảng trong ngày thu, là vì cẩn thận đánh mất cái tôi ung dung điềm tĩnh. Trần duyên thế gian, ắt phải kinh qua trăm ngàn kiếp nạn, mới có thể hóa thành hư .


Tổng thống Ceveland là tên của con tàu đưa Trương Ái Linh rời khỏi Hương Cảng, đến Mỹ, chỉ là quên mất phải đưa trở về. Con tàu này, cũng chở vô vàn người Trung Quốc hữu danh và vô danh khác, hoàn thành giấc mơ du học châu Âu của họ. Du học ở phương Tây là giấc mơ chua chát nhưng tươi đẹp đối với Trương Ái Linh. Năm mười tám tuổi đó, giành được học bổng của Đại học London quốc, nhưng vì chiến tranh mà việc du học thành thực.


Chuyện mẹ và người nước ngoài để lại ký ức dịu dàng và lãng mạn trong tâm trí của Trương Ái Linh. Khi ấy, thậm chí còn cảm nhận được ngọn gió của ngoại quốc, vô cùng trang nhã mà khoáng đạt. Ở nước ngoài, cần tới tồn tại của đủ loại quy tắc, cần sống mà phải ra vẻ ta đây. Ở đó, có thể sống tùy hứng và thoải mái hơn, tự do và phóng túng hơn. Mười năm mưa gió, núi cao thu xa, giấc mộng lãng mạn đó Trương Ái Linh thực được lúc thiếu thời. Đến nay, lựa chọn xuất dương, là vì muốn cáo biệt những năm tháng quá khứ còn mãi vấn vương đó. từng , đổi sang cách sống sạch và phóng khoáng hơn, muốn được tự do hít thở dưới trời xanh, biển biếc.


Rượu trong chén chưa cạn, chuyện cũ thành tro. Tàu vào lãnh thổ San Francisco, từ đây, nước Mỹ soi rọi hành tung lúc lúc suốt nửa cuộc đời sau này của . Sau này, qua đời cũng chính ở đất nước này. Đây chính là chỗ ở cố định, người phụ nữ đến từ Thượng Hải ấy, tài nữ xuyên mưa khói Dân Quốc ấy, cuối cùng chết trong độc ở nơi đất khách quê người, chỉ có hồn mộng là quay về cố hương. Nhưng đó đều là chuyện của nhiều năm về sau. Còn Trương Ái Linh bây giờ, chỉ là phụ nữ có tâm tính nhàn tản thong dong, đánh mất đất nước của mình, muốn đến nơi này để an thân lập nghiệp.


Dừng chân thời gian ngắn ở San Francisco, Trương Ái Linh lại lên đường đến New York. phải là có người thân ở nơi đây, bởi có người đợi , đó chính là người bạn tốt nhất trong cuộc đời này của – Viêm . Viêm di dân đến Mỹ, mua nhà mua đất làm ăn ở New York, công việc rất thuận lợi thịnh vượng. Cuộc đời của Viêm cũng giống như tính cách của , sáng sủa lạc quan. Người ta , tính tình quyết định số mệnh, kể ra hề sai. Viêm và Trương Ái Linh cùng học tập ở trường Đại học Hương Cảng, sau này cũng cùng Thượng Hải, nhưng cuộc đời của Viêm luôn xuôi buồm thuận gió. Còn Trương Ái Linh, dầu cho có tài tình trác tuyệt, văn chương chấn động Thượng Hải, nhưng trước sau như cánh bèo lênh đênh nước, rễ cội.


biết, hai người con này, rốt cuộc ai sống chân thực hơn? New York, kinh đô của thế giới. Thành phố công nghiệp tiền tệ, thành phố văn hóa nghệ thuật, mang đến tôn vinh cho những con người cao quý, mang đến làn gió mát cho những người nhàn tản, mang đến suy sụp cho những kẻ thấp hèn, mang đến gió sương cho những người bận rộn. xuyên qua những tòa nhà chọc trời, cảm nhận được mông lung của những ngọn đèn bảy sắc cầu vồng, thực có thể khiến bạn quên đời này kiếp trước của mình, rồi nguyện làm hạt bụi bé về về trong thành phố này, cần đong đếm buồn vui nữa.


Tất cả phồn hoa của thành phố này, đều mê hoặc được Trương Ái Linh. Điều duy nhất thích ở đây, đó chính là gặp lại người bạn thân Viêm . Viêm dường như trở thành người duy nhất có thể tin tưởng, người duy nhất mà có thể dựa dẫm cõi đời này. Trước mặt Viêm , Trương Ái Linh dốc hết bầu tâm tích tụ trong bao năm qua. Khi đó, có cảm giác sung sướng như trút được gánh nặng nghìn cân. Sau đó, họ cùng dạo chơi những đường phố của New York, cùng xem phim, đến nhà hàng ăn uống. Niềm vui này, cũng đơn thuần, ấm áp như thời gian ở Hương Cảng và Thượng Hải.


Lần này đến New York, Trương Ái Linh còn muốn gặp người, đó chính là Hồ Thích tiên sinh. Trước đây, khi còn ở Hương Cảng, từng gửi bản thảo Ương ca cho Hồ Thích. Sau khi nhận được, Hồ Thích có viết cho Trương Ái Linh lá thư dài, trong thư nêu những phê bình rất tỉ mỉ về Ương ca. Ông khen ngợi tài tình của Trương Ái Linh, nhận định tác phẩm của rất có giá trị văn học.


Nghe gia tộc của Trương Ái Linh và Hồ Thích còn có nguồn gốc liên quan đến nhau. Ông nội của Trương Ái Linh – Trương Bội Luân quen biết cha của Hồ Thích – Hồ Truyền, hơn nữa còn giúp đỡ ông khi gặp khó khăn trong nghiệp. Sau này, Trương Bội Luân thất bại, Hồ Truyền cũng tri ân báo đáp, còn gửi cho Trương Bội Luân hai trăm lạng bạc. Bên cạnh đó, Hồ Thích tiên sinh còn từng đánh bài với mẹ và của Trương Ái Linh, có lẽ vì những nguyên nhân này, Hồ Thích cực kỳ quan tâm đến Trương Ái Linh.


Lúc này, Hồ Thích thoát ly khỏi quan trường, đến New York, bắt đầu cuộc sống quạnh quẽ mà nhàn nhã. Ở đây, ông ở trong nhà ít ra ngoài, mà thường đóng cửa tiếp khách. Đồ đạc trang trí trong nhà đậm chất Trung Quốc, những lúc nhàn rỗi, ông ngồi phơi nắng dưới mái hiên, uống trà đọc sách, ngày tháng yên tĩnh êm đềm. Nhớ về Hồ Thích, Trương Ái Linh viết: “Hồ Thích tiên sinh mặc chiếc áo dài. Giọng vợ ông hơi mang khẩu An Huy… thái độ cũng có chút xa cách. Tôi nghĩ, có lẽ bà có những điểm mãi mãi chỉ là học trò của Hồ Thích tiên sinh, khiến tôi lập tức nhớ đến ví dụ về hạnh phúc hiếm hoi trong hôn nhân kiểu cũ của bọn họ mà tôi từng được học”.


Ở đất nước lạ lẫm xa xôi này, gặp được cố nhân, rồi lại tình cờ gặp Hồ Thích tiên sinh, Trương Ái Linh dường như thoát ra khỏi nỗi nhớ nhung bàng bạc về cố quốc. Sau này, Hồ Thích vẫn rất luôn quan tâm đến Trương Ái Linh, sợ đơn, ông mấy lần gọi điện hỏi thăm . Trương Ái Linh ở chỗ của Viêm thời gian, ôn lại giấc mộng đẹp thời đại học. Nhưng biết, đây phải là kế lâu dài, lần này đến nước Mỹ, là để bắt đầu lại cuộc sống độc lập, cho nên phải sống mình.


Về sau, Trương Ái Linh chuyển đến cư xá dành cho nữ giới Salvation Army (Đội quân cứu tế), nơi đây sơ sài, thực ra là chỗ dành để cứu tế người nghèo. Mặc dầu Viêm đồng ý, nhưng tính tình Trương Ái Linh cứng cỏi bướng bỉnh, những việc quyết định thay đổi. Cảnh tượng của cư xá nữ giới, thực cũng hơi hỗn loạn, hơi tiêu điều xơ xác. Đây cũng chỉ có thể là nơi dừng chân tạm thôi. Đối với Trương Ái Linh mà , tại thành phố xa lạ này, lại chẳng quen biết ai, cho nên sống trong hoàn cảnh như thế nào, cũng buồn để ý.


Điều khiến Trương Ái Linh cảm động là, hôm, Hồ Thích tiên sinh tìm đến tận nơi để thăm . Trương Ái Linh mời ông đến phòng khách, bên trong tối om om, phòng khách đủ rộng bằng hội trường của trường học. Trương Ái Linh biết làm thế nào đành mỉm cười, nhưng Hồ Thích lại mực khen nơi này tốt. Rất ràng, đây là an ủi đối với Trương Ái Linh, ông hiểu được nỗi vất vả của phụ nữ đơn thân ở nơi đất khách quê người. Người phụ nữ tài hoa rất mực như thế này, nên có cuộc sống hạnh phúc an ổn, nhưng lại có thể sống bình thản như ở nơi sơ sài như thế này. Hồ Thích đối với Trương Ái Linh, chỉ là thương xót, mà còn có cả khâm phục và quý.


Trong bài văn hồi tưởng về Hồ Thích tiên sinh, Trương Ái Linh miêu tả rất kỹ cảnh tượng tiễn biệt, khiến độc giả cảm động khôn xiết. “Tôi đưa ông ra tận ngoài cửa lớn, đứng bậc thang trò chuyện. Trời lạnh, gió to, gió ào ạt từ sông Hudson cách đó con phố thổi tới. Thích Chi tiên sinh[1] nhìn mặt sông xám xịt lộ ra dưới góc phố, mặt sông dày sương, biết vì sao lại cười híp mắt nhìn mãi, nhìn đến ngây người. Ông quấn khăn rất chặt, chiếc cổ rụt lại trong lớp áo khoác màu đen cũ kỹ, tấm lưng dày rộng, khuôn mặt khá to, cả người đông cứng lại như bức tượng bán thân bằng đồng. Tôi bỗng nghiêm túc nghĩ: Hóa ra đây là dáng vẻ thực của ông mà người ta vẫn . Mà tôi xưa nay luôn tin rằng phàm là tượng đều có ‘chân đất sét’, nếu đứng vững, dám tin. Lúc ra tôi mặc áo khoác bởi bên trong khí ấm áp, chỉ mặc chiếc áo mùa hè cổ rộng, nhưng hề thấy lạnh chút nào, đứng hồi lâu chỉ cảm thấy gió thổi phần phật. Tôi cũng nhìn ra phía mặt sông mỉm cười, thế nhưng dường như có trận gió bi ai, từ nơi sâu thẳm của thời đại, cách mười vạn tám nghìn dặm thổi tới, khiến mắt tài nào mở ra nổi. Đó là lần cuối cùng tôi nhìn thấy Thích Chi tiên sinh”.


[1] Thích Chi là tên tự của Hồ Thích.


Bối cảnh này, đem đến cho Trương Ái Linh cảm giác giống như lưu lạc nơi chân trời góc biển, cũng khắc sâu trong tâm trí , vĩnh viễn quên. Chỉ là khóc mà vẫn mạnh mẽ mỉm cười. thực quá độc, vì sau khi quay về, lại phải đối diện với những gương mặt xa lạ, đau khổ đó, ở cạnh bọn họ, nhận ơn huệ và cứu tế của thành phố này. Nhưng hề cảm thấy như thế là mất tôn nghiêm. chẳng qua là phụ nữ vì tự do phiêu bạt phương xa, lội nước hát ca, mà sợ băng lạnh.


Sau lần ly biệt, mấy năm liền Trương Ái Linh liên lạc với Hồ Thích. Sau này, có gửi lá thư cho ông, vài ngày sau liền nghe được tin xấu, Hồ Thích tiên sinh đột ngột qua đời sau buổi diễn giảng trong bữa tiệc, vào năm 1962. Trương Ái Linh ông bệnh mà mất, là người có phúc. Nhận xét như vậy với cách làm người, nhân phẩm của Hồ Thích tiên sinh, cũng là thích đáng.


Suốt đời khó quên, cuộc tương phùng ấm áp trong lạnh giá ở đô thị xa lạ này. Trương Ái Linh lúc ấy, dần dần trút bỏ lớp ngoài hoa lệ, biến thành khán giả trầm tĩnh mơ màng. Trong cái thành phố đông đúc chật chội, cao quý trang nhã này, sắm vai diễn nhoi mà nhạt nhẽo. có ai quen , cho dù tài hoa tuyệt thế, tư thái phong lưu, cũng chỉ có thể diễn vai. giống như cây vân tùng vách núi cheo leo, giống như vì sao dải Ngân Hà mênh mông, giấu kiên cường và sáng chói của mình xuống tận đáy lòng.


Cư xá nữ Salvation Army rốt cuộc phải là chỗ ở lâu dài, Trương Ái Linh có cảm giác lá rụng mà biết thiên hạ vào thu. Trong lúc biết phải làm thế nào, đến trại nghệ thuật MacDowell ở New Hampshire xin giúp đỡ. Ngày 13 tháng 2 năm 1956, chính thức đề nghị: “Tiên sinh/ phu nhân thân mến: Tôi là tác giả đến từ Hương Cảng, di dân đến đây theo pháp lệnh nạn dân ban bố vào năm 1953. Tôi đến đất nước này vào tháng 10 năm ngoái. Ngoài sáng tác ra, tôi có nguồn thu nhập nào khác. Áp lực kinh tế trước mắt buộc tôi phải xin được tạm trú miễn phí ở trại văn nghệ, để có thể hoàn thành cuốn tiểu thuyết viết dở. Tôi mạo muội, xin quý trại cho phép tôi ở trong trại văn nghệ từ ngày 13 tháng 3 đến ngày 30 tháng 6, hy vọng đến ngày 5 tháng 5 sau khi mùa đông kết thúc, tôi có thể tiếp tục ở lại trong quý trại. Trương Ái Linh trân trọng kính gửi”.


Đây chính là Trương Ái Linh, dường như bất cứ người bình thường nào, đều thể theo sau bước chân của . có thể đứng nghiêm nước, cũng có thể cúi mình xuống bụi trần. tiểu thư nhà giàu xuất thân quý tộc này, đến nay chỉ xin mái nhà đơn sơ có thể che mưa che gió. Có lẽ rất nhiều người đọc văn chương thời kỳ này của , rớt nước mắt thương . Thế nhưng, cho rằng, dẫu cuộc đời chỉ còn lại loại màu sắc, vẫn có thể thản nhiên đứng vững, phong tư vạn chủng giữa vô vàn bụi hoa muôn hồng ngàn tía.


rồi, mình rời giữa mùa tuyết bay lả tả này. biết, hết biển người, cũng thể tìm được kiếp này bình yên, vậy thà rằng cứ đơn độc như vậy còn hơn. Hoa tàn hoa rụng, đến cả trái tim cũng chôn vùi. Ngày sau én xuân bay về, thân ở nơi nao?

Nắm lấy tay người​

Họ nhìn thấu nhau, tất cả chỉ là cảm thông hoàn toàn trong tích tắc, vậy mà, khoảng khắc này đủ cho họ sống êm đềm đến chín, mười năm.

(Trương Ái Linh ngữ lục)​

Nhất niệm hoa khai, nhất niệm hoa tàn. Đời người non rộng sông dài này, cuối cùng vẫn cần chính mình tiếp. con đường đời, con người phải ngừng cứu rỗi bản thân. phải bạn mỏi mệt, là có cái ổ ấm áp; phải bạn khát, là có dòng suối nước chảy róc rách; phải bạn lạnh, là có lò sưởi rực hồng. Nội tâm của mỗi con người, đều có những vết thương sâu kín mà ai hay biết, đợi thời gian khôi phục nguyên trạng mà thôi.


Khi Trương Ái Linh suy sụp, từng tìm kiếm giúp đỡ, lựa chọn này nhìn tưởng chừng thấp kém, nhưng lại hề ảnh hưởng đến cao quý của . Rất mau chóng nhận được hồi đáp của trại văn nghệ, họ đồng ý tiếp nhận . Trương Ái Linh bấy giờ giống như chiếc thuyền lẻ, bờ sông thênh thang, tìm được chiếc bến có thể tạm thời neo đậu. Trung tuần tháng ba năm 1956, Trương Ái Linh tàu hỏa từ New York đến Boston, rồi lại chuyển sang xe bus đến New Hampshire tươi đẹp, vào thị trấn Peterbug. Hành trình dài này, đối với Trương Ái Linh mà , cho dù vất vả, nhưng trong lòng vẫn có chỗ trông đợi.


Nhớ lại bộ phim truyền hình Chuyện cũ Thượng Hải, diễn viên Lưu Nhược thủ vai Trương Ái Linh, xách chiếc va li da đơn giản, mình loạng choạng tuyết. chiếc áo khoác, thần sắc lạnh nhạt, thế giới của im bặt thanh, còn chúng ta lại rơi lệ vì . vẫn mặc sườn xám như xưa, chỉ là còn trang điểm hoa, đóa mẫu đơn sum suê, mà nay đổi thành đóa hoa trắng giản đơn. Chúng ta nhìn thấy Trương Ái Linh quay người, ngày hôm qua phồn hoa như tuyết, mà ngày nay cách biệt nghìn trùng. Thứ để lại, chỉ là lạnh lẽo và đơn.


Khi đến trại văn nghệ MacDowell, trời ngả tối, ánh đèn dìu dịu hắt ra qua những ô cửa sổ của những căn nhà. Trương Ái Linh cảm thấy ấm áp lâu gặp, yên tĩnh mà êm dịu. Trang viên châu Âu xinh đẹp này, có mấy chục phòng sáng tác của các nghệ sỹ độc lập, có thư viện, ký túc xá và cả đại sảnh công cộng. Những căn nhà này, hoặc được xây dựng đồng cỏ bằng phẳng, hoặc xây trong rừng, gian thanh nhã, yên tĩnh thoái mái.


Nghe người sáng lập là quả phụ của nhạc sĩ, hành động từ thiện này của bà giúp vô số nghệ nhân lang thang thế giới, có được chỗ ở yên thân. Nơi đây thu nhận Trương Ái Linh, giúp linh hồn phiêu bạt của có chỗ trú ngụ. căn nhà gỗ, phòng làm việc, giản đơn mà ấm áp. Khí hậu trong núi cực lạnh giá, tuyết rơi ngừng, nhưng nơi đây cách xa huyên náo hồng trần, thích hợp với việc cầm bút.


chiếc lò sưởi, tách cà phê, linh hồn mỏi mệt lười biếng. Trương Ái Linh chỉnh đốn lại cảm xúc, dự định bắt đầu tìm lại bản ngã trong văn chương. Kế hoạch sáng tác của là viết bộ tiểu thuyết bằng tiếng , có tựa đề là Pink Tears, đây chính là cuốn Oán nữ được xuất bản sau này. Tác phẩm này là bản mở rộng của Cái gông vàng, năm đó Cái gông vàng làm mưa làm gió Thượng Hải, đưa lên đỉnh cao. Trương Ái Linh có lòng tin vào việc chỉnh sửa lại câu chuyện này, để những quá khứ rực rỡ từng bị vùi lấp bởi thời gian được tái giữa nhân gian.


Trang viên yên tĩnh này có thời gian ăn cơm cố định, cũng có thể tùy ý giao lưu với bạn bè. Lúc bấy giờ, Trương Ái Linh rất lặng lẽ, quen với việc mình yên tĩnh sáng tác dưới khung cửa sổ của căn nhà gỗ. Khi mệt mỏi, ngắm nhìn rừng núi tĩnh mịch và sáng sủa bên ngoài, ngắm nhìn những động vật vui vẻ nhảy nhót, Trương Ái Linh tìm được cảm giác yên bình êm ả như thể trút bỏ mọi trang sức bề ngoài, trở lại trạng thái chất phác ban đầu. Đêm lạnh như nước, vầng trăng sáng, treo ngọn cây, ánh trăng bàng bạc, khiến nhớ đến hình dáng của ngôi nhà cũ ở Thiên Tân thưở ấu thơ. biết vầng trăng Bến Thượng Hải, có còn chìm đắm trong hồng trần hỗn loạn, tự mình vui say như cũ hay ? Chỉ là những người từng bên cạnh nhau, nay sống chết mù mịt, biết tìm đâu.


Thế giới tình cảm của tài nữ Dân Quốc Trương Ái Linh chắc chắn đơn giản như thế. Cho dù của lúc ấy tránh xa rối rắm phức tạp, vận mệnh vẫn có thể dành cho sắp đặt tầm thường. phải là phỉnh phờ lấy lòng quần chúng, phải kinh sợ thế tục, phải là đơn khó nhẫn nhịn, mà là Nguyệt Lão xe nhằm chỉ hồng, là số phận hiểu chuyện tình . Cũng ở nơi này, Trương Ái Linh gặp được người đàn ông thứ ba trong cuộc đời , ông già tuổi ngoài sáu mươi người Mỹ - Ferdinand Reyer. Nếu Hồ Lan Thành là khắc cốt ghi tâm của Trương Ái Linh, Tang Hồ là mây khói thoảng qua của Trương Ái Linh, vậy Reyer hẳn là bãi biển nương dâu của .


Reyer là hậu duệ của di dân nước Đức sang Mỹ, hồi trẻ ông cũng được coi là thiên tài văn học. Con người ông tính tình phóng khoáng, tri thức uyên bác, xử hào phóng. Ông từng kết hôn, có con . Nhưng người bản tính thích tự do như ông, thích hợp với ràng buộc của hôn nhân, về sau ông ly hôn. Từ đấy, cuộc sống của ông càng thêm phần tùy hứng thoải mái, chu du các nước, viết lách sinh nhai.


Reyer có tài năng văn học thiên phú, nhưng lại thể nhào nặn con chữ, đưa văn chương của mình đến cảnh giới đỉnh cao. Đặc biệt là khi qua tuổi sáu mươi, các phương diện sức khỏe và tài hoa, cũng với kinh tế, vận may… của ông đều xuống dốc, thậm chí ông từng bị gãy chân, mấy lần trúng gió. Đến với trại văn nghệ MacDowell, ông hy vọng khi tuổi tác già nhưng vẫn có thể lần nữa làm sống lại hào quang trong văn học, nhưng ngờ, vận mệnh lại mang đến cho ông ân sủng bất ngờ. Vào những năm tháng tuổi già, ông may mắn quen được tài nữ Trung Quốc Trương Ái Linh, sau đó còn làm bạn với ông đến hết cuộc đời.


Khi gặp nhau, Trương Ái Linh ba mươi sáu tuổi, có thể là thời điểm tài hoa đương thịnh. Còn Reyer sáu mươi lăm tuổi, đương lúc như nến tàn trước gió. Có lẽ rất nhiều người đều hiểu, Trương Ái Linh cao quý xinh đẹp, tại sao lại cần ông già ngoại quốc bệnh tật nghèo túng như thế, rốt cuộc ông có điểm gì đáng để cho quý như vậy, trả giá đến vậy. người độc cao ngạo như Trương Ái Linh, tuyệt đối thể vì quá đơn, mà dễ dàng giao phó bản thân cho người đàn ông. Huống hồ, từng bị tổn thương sâu sắc, huống hồ, từng , đời này cũng thể tiếp tục lại người khác nữa. Đạo diễn trẻ tuổi đa tài Tang Hồ, còn cần, vậy hà cớ lại chọn Reyer?


Nhưng họ sưởi ấm cho nhau trong những ngày gió to tuyết lớn, giữa rừng núi mênh mông tuyết trắng như thế. Ông già tóc bạc này, luôn vận bộ đồ trắng, có chút phong độ của quý ông. Cách ông bàn luận cao xa, chuyện hài hước dí dỏm cảm nhiễm người phụ nữ Trung Quốc trầm mặc ít này. Thế nên, họ bắt đầu qua lại, cùng chuyện văn hóa, chuyện đời, chuyện trải nghiệm, càng càng thấy hợp nhau. Reyer là người có trái tim trẻ thơ, ông kể cho Trương Ái Linh nghe rất nhiều chuyện kỳ thú mà ông từng trải qua hồi còn trẻ, những câu chuyện ấy luôn khiến say mê, vui vẻ mãi thôi.


bao lâu chưa từng nở nụ cười từ tận đáy lòng như thế này, bản thân cũng biết nữa. Từ khi rời Thượng Hải, như cánh bèo lênh đênh, trải qua cuộc sống vô gia cư. thực đơn, nhưng phải là người tùy ý kiếm người để dốc bầu tâm , tùy ý dựa dẫm là có thể sưởi ấm trái tim. cần hòa hợp về tâm hồn, cần cái nắm tay chân thành.


Reyer là người thông thái, điềm đạm, là người già tốt bụng có tâm hồn trẻ thơ. Tư tưởng phong phú của ông, chính là tài sản lớn nhất. Mà chính những điều này khiến Trương Ái Linh rung động. Người phụ nữ gần như tàn úa này, nguyện vì ông lần nữa bừng nở. Có lẽ còn khuynh thành, còn tuyệt đỉnh nữa, nhưng hề hối hận.


Họ ở bên nhau, dựa vào nhau tìm hơi ấm trong căn nhà gỗ. có ai muốn phỏng đoán, giữa họ thực có tình hay . Trương Ái Linh từng : “Tình khiến con người lãng quên thời gian, thời gian cũng khiến con người lãng quên tình ”. Có lẽ khi ấy, Trương Ái Linh quên hết tất cả phàm trần từ lâu, chỉ là người phụ nữ đơn, cần người đàn ông thấu hiểu mình. cần giải thích với bất cứ người nào, chỉ cần chính bản thân hiểu là được rồi. cũng bằng lòng dũng cảm gánh vác, vì tất cả mọi điều làm.


Có người , vì tương lai mờ mịt của mình, Trương Ái Linh lờ mờ cảm thấy lo lắng. Đối mặt với khốn đốn về đủ mặt, chọn Reyer làm chỗ dựa. là như thế sao? Người phụ nữ cao ngạo giống như , sao có thể để bản thân sa vào tình cảnh ấy? Cứ cho là cần tìm chỗ dựa vững chắc, cũng cần chọn Reyer.


Với hoàn cảnh tại, Reyer thể đem lại cho Trương Ái Linh yên ổn thực . Sau này, khi nương tựa vào nhau suốt mười năm trời, tất cả đều dựa vào mình bôn ba kiếm sống, toàn tâm toàn ý chăm sóc cho ông. Có thể , Reyer may mắn, trong những năm cuối đời bi thảm, lại có được Trương Ái Linh bầu bạn. Còn Trương Ái Linh mặc dầu phải trả giá bằng vô số gian khổ cho mối tình cảm này, nhưng trong trái tim lại thấy trống trải. Thứ hạnh phúc nghèo khổ này, so với tổn thương hoa lệ mà Hồ Lan Thành mang lại, còn ngọt ngào và ấm áp hơn trăm vạn lần.


Trương Ái Linh : “Chúng tôi rất gần gũi, còn chưa hết câu hiểu được rất nhiều”. và Reyer ngầm thấu hiểu nhau, chính là vì ngầm hiểu này, mà họ quyết định đến với nhau. người từng có đời sống phức tạp, sau này, lại nguyện sống những ngày đơn giản, tĩnh lặng. còn muốn thứ tình hoa nở trĩu cành nữa, người đàn ông từng hứa với kiếp này bình yên chạy trốn từ lâu. Còn ông già của tại này, lại mang đến cho cảm giác chân thực bình dị.


Kỳ thực, trước đây Trương Ái Linh chỉ muốn có chỗ dựa đơn giản, và hề tính toán kết hôn với Reyer. Còn Reyer luôn coi bốn bể là nhà, quen với cuộc sống đơn thân, cũng chưa từng muốn dừng chân vì phụ nữ nào đó. Cho nên khi hết kỳ hạn lưu trú ở trại văn nghệ, Reyer cũng đành rời . Khi , ông đưa ra bất cứ lời hẹn thề nào, còn lúc tiễn ông, Trương Ái Linh đưa cho ông số tiền ít ỏi của mình. Reyer đến cư trú tại trại văn nghệ khác ở phía Bắc New York, vẫn sống cuộc sống lãng tử như cũ.


Lúc chia tay, họ chưa từng nghĩ mình gặp lại. Bởi vì, hai cánh bèo trôi, trôi dạt dòng nước thời gian, ai biết được khi nào có thể tái hợp? Thế nhưng, số phận định họ phải ở bên nhau, Trương Ái Linh kinh ngạc phát ra mình mang thai. báo tin này cho Reyer, Reyer phấn khích vô cùng, nhưng cũng lần lữa mãi. Bởi với tình cảnh tại, ông thực gánh được mối họa bất ngờ này, nhưng ông cảm thấy mình nên chịu trách nhiệm. Mà Trương Ái Linh đúng là phụ nữ xinh đẹp, đáng , tốt bụng, thế nên, ông viết thư cầu hôn .


lần nữa, Trương Ái Linh lại thu xếp hành lý khởi hành chặng đường dài, lần này đồng hành cùng , còn có bào thai trong bụng. Họ đến gặp người đàn ông ốc còn chẳng mang nổi mình ốc, dẫu cho Reyer bằng lòng chịu trách nhiệm, nhưng trách nhiệm này ông gánh nổi ? Trước nhân tình thế thái ấm lạnh, đến cả những ngày ngư tiều canh độc[1], ngồi ngắm mây lên, đều thể bình thản có được. Dẫu cho phía trước có biết bao nhiêu mờ mịt, Trương Ái Linh chỉ có thể men theo tháng năm dài và hẹp này để tiếp. đến nơi có người ấy, cùng người ấy chia sớt ấm lạnh vui buồn.


[1] Ngư tiều canh độc: Đánh cá, kiếm củi, cày ruộng, đọc sách là lối dụ về cuộc sống dật bình thường giản dị của người xưa.

Trăng sáng cố hương​

Phụ nữ… điều cả đời phụ nữ kể lể là đàn ông, nhớ nhung là đàn ông, oán hận cũng là đàn ông, vĩnh viễn và vĩnh viễn.

(Trương Ái Linh ngữ lục)​

Rốt cuộc hạnh phúc là gì? Là bỗng nhiên quay đầu nhìn lại, người đó đứng ở nơi đèn hoa rực rỡ; là trong ngõ tầm thương, chỗ ngã rẽ hẹn mà gặp; là hành trình vạn dặm, mưa gió của bến đò thời gian ùa về. Mong đợi nhìn tưởng như giản đơn này, lại luôn phải kinh qua muôn non ngàn nước, mới có thể viên mãn. Chuyện đời khó định, sớm chiều vô thường, chỉ là chúng ta đều nên tin rằng, có ngày cùng quay về từ những nẻo đường khác biệt.


Trương Ái Linh và Reyer là hai người hai con đường khác nhau, nhưng vì họ có nhân duyên gặp gỡ, nên phải ở bên nhau. Reyer đến ga xe lửa từ trước để đợi vị hôn thê của mình, hẳn tâm trạng của ông khi ấy vừa xúc động lại vừa rối bời. Còn tâm trạng lạc lõng độc của Trương Ái Linh lời nào có thể tả hết. dám thờ ơ trước lần kết hôn hai trong cuộc đời này, càng dám quên thời khắc này.


Reyer tìm được gian nhà trọ, sắp xếp ổn thỏa chỗ ở cho Trương Ái Linh, rồi ông mới cầu hôn . Trương Ái Linh cần vờ suy nghĩ, liền đồng ý ngay tức khắc, mặc dầu khi cầu hôn, Reyer chỉ đưa ra cầu, đó là ông cần đứa con. Trương Ái Linh cũng đồng ý bỏ đứa con, thậm chí còn kiên định hơn cả Reyer. Có lẽ rất nhiều người đều hiểu, nếu là vì đứa con, hai người mới kết hôn có gì khó hiểu cả. Nhưng bây giờ, họ quyết định bỏ đứa con , vậy sao lại còn cần tờ giấy hôn ước đó?


Trương Ái Linh và Hồ Lan Thành cũng từng có tờ hôn ước, lời thề nguyền năm tháng tĩnh lặng, kiếp này bình yên của họ sớm hóa thành tro bụi. Nhưng, Reyer và Hồ Lan Thành giống nhau, ông chân thành lương thiện, bạc tình bạc nghĩa như Hồ Lan Thành. Nhưng, ông cũng là lãng tử, sớm quen với cuộc sống tự do phóng túng, ông lấy cái gì để đem lại an ổn cho Trương Ái Linh? Nếu chỉ vì tình , hoặc chỉ vì nương tựa vào nhau, vậy chẳng cần bó buộc của hôn nhân, mà chỉ cần hai bên sớm tối bên nhau, chăm sóc lẫn nhau. có ngày, khi mỏi mệt rồi, cả hai đều có thể tùy ý ra .


Nhưng bọn họ kết hôn, cho dù có hạnh phúc hay , họ đều quyết định ở bên nhau. Tháng 8 năm 1956, Reyer và Trương Ái Linh tổ chức buổi hôn lễ đơn giản. Sau khi hôn lễ kết thúc, hai người nắm tay nhau khắp New York, và coi như đó là chuyến du lịch trăng mật. Khi Trương Ái Linh thông báo tin này cho người mẹ ở London xa xôi, Hoàng Dật Phạn cảm thấy rất vui. Bà thấy, chàng rễ hơn Trương Ái Linh ba chục tuổi đời này, dẫu xứng với con bà, nhưng như thế cũng coi như Trương Ái Linh có chỗ dựa, đến nỗi độc lạc loài. Người mẹ cả đời phiêu dạt này của Trương Ái Linh, bị bệnh rồi qua đời ở nước vào năm thứ hai sau khi kết hôn. biết, khoảng khắc nhắm mắt, bà tỉnh giấc mộng hồng trần hay chưa?


Hai tháng sau khi kết hôn, Reyer lại bị đột quỵ lần nữa, và cận kề cái chết. Cuối cùng, tuy may mắn qua được cơn nguy hiểm, nhưng tài tình suy giảm, ông càng ngày càng phải dựa dẫm vào Trương Ái Linh. Họ vẫn sống có nơi ở cố định như trước, sinh kế đều nhờ vào việc viết lách của Trương Ái Linh. Cuộc sống khốn khó như thế nào, tưởng tượng là đủ biết. Và sau này, rất nhiều người cảm thấy đau lòng thay cho Trương Ái Linh, cho rằng nên lấy Reyer, vì ông mà liên lụy uổng phí thời gian mười năm. Có nhiều người chỉ trích Reyer, đặc biệt là Hạ Chí Thanh tiên sinh, ông cho rằng Reyer là người đàn ông ích kỷ ngang ngược, thực phụ lòng Trương Ái Linh.


Có lẽ, đây chính là tình kiếp mà Trương Ái Linh thể trốn tránh được, năm đó, vì Hồ Lan Thành mà đến nỗi tài hoa tan tác, đến nay lại vì Reyer mà vất vả kiếm sống. là phụ nữ, nhưng cả cuộc đời chưa từng được hưởng thứ hạnh phúc mà người phụ nữ đáng được có. Sau khi kết hôn với Reyer, ngoại trừ viết lách kiếm tiền ra, tất cả thời gian của Trương Ái Linh đều dành để chăm sóc sức khỏe cho ông. Họ thường đau khổ vì góc trú qua đêm, thậm chí buồn bực vì tiền ăn bữa. Niềm an ủi duy nhất chính là hai người được ở cạnh nhau, chỉ có điều niềm vui lần đầu gặp gỡ, giận vì gặp nhau quá muộn kia, bị thời gian mài mòn đến mức tồn tại nữa.


Cố gắng mấy năm, tác phẩm của Trương Ái Linh cũng được coi là có chút khởi sắc, nhưng dường như thể quay về thời huy hoàng đỉnh cao như ở Bến Thượng Hải năm xưa nữa. Trong đại dương sâu thẳm mà mênh mông của văn chương đó, bạn vô tình gặp gỡ, có được thu hoạch ngờ. Còn khi bạn cố ý tìm kiếm, tốn công vô ích. Trương Ái Linh hiểu rằng được mất tùy duyên, nhưng cuộc sống phải có miếng ăn chốn ở, thể thiếu cái nào được. Nếu như chỉ là cơm áo đơn thuần, có lẽ còn có thể chống chọi được, nhưng thỉnh thoảng Reyer lại phát bệnh, khiến Trương Ái Linh thể lo lắng.


Cuối cùng, sau năm năm kết hôn, Trương Ái Linh có dự định đến Hương Cảng, Đài Loan để phát triển nghiệp. Lúc này, Trương Ái Linh và Reyer vừa đến San Francisco lâu, cuộc sống cũng tạm ổn định, nhưng viễn cảnh sáng tác vẫn mù mờ như cũ. thể cứ ngồi đợi thời gian trôi qua như thế, cho nên phải ra . Dự định này đương nhiên khiến Reyer chấn động. Trương Ái Linh , ai là người chăm sóc thân thể đầy bệnh tật của ông? Cho dù Trương Ái Linh để lại tiền cho ông, nhờ con của ông chăm sóc cho cha, nhưng Reyer vẫn cảm thấy tuyệt vọng như thể bị vứt bỏ.


Xưa nay, việc Trương Ái Linh quyết định chưa bao giờ thay đổi, nhưng nhân phẩm của cho phép bất cứ ai nghi ngờ. , từ nước Mỹ bay đến Đài Bắc. Reyer nhìn bóng dáng của hồi rồi cho rằng, người phụ nữ phương Đông độc cao ngạo và mạnh mẽ này, bao giờ quay lại nữa. Trương Ái Linh để ý đến cảm nhận của ông, lần này trở về cố hương sau sáu năm cách biệt, chỉ là vì bản thân, mà còn vì ông.


Hòn đảo xa lạ Đài Bắc, lại hề lạ lẫm với . Ngọn gió lướt qua mặt khiến cảm nhận được mới mẻ và hơi ấm của Tổ quốc xa cách lâu ngày. Đón chính là lãnh đạo của Sở Tin tức Thượng Hải ngày trước – McCarthy, nay ông ta là chuyên viên văn hóa của Lãnh quán của Mỹ đóng tại Đài Bắc. Ông đưa Trương Ái Linh đến ở căn biệt thự lớn và sang trọng của mình, lên xe xuống ngựa, vô số người hầu. nhiều năm rồi Trương Ái Linh được hưởng thụ cuộc sống xa hoa như vậy. Đêm hôm đó, ngước nhìn vầng trăng treo ngoài cửa sổ, bàng hoàng như trong mộng.


Năm tháng sàng lọc, tác phẩm của Trương Ái Linh dần nhận được chú ý và quan tâm của vô số độc giả Đài Loan. số tác giả trẻ của trường Đại học quốc lập Đài Loan sùng bái, coi Trương Ái Linh là thần tượng. McCarthy tổ chức tiệc ở nhà hàng Đại Đông viên đối diện với Nhà hát quốc tế Đài Bắc để đón Trương Ái Linh. Tiếp đón khách mời có Bạch Tiên Dũng, Vương Văn Hưng, Âu Dương Tử, Trần Nhược Hy, Vương Trinh Hòa, Đái Thiên, Ân Trương Lan Hy… Đại đa số họ đều là “thanh niên văn nghệ” trong các sinh viên đại học Đài Bắc, bấy giờ phát hành tạp chí Văn học đại.


Những người này chưa từng gặp Trương Ái Linh, cho nên trước khi gặp , họ đều phỏng đoán và hình dung về tướng mạo của Trương Ái Linh. Trần Nhược Hy hỏi Bạch Tiên Dũng: “ nghĩ ấy béo hay gầy?”. Bạch Tiên Dũng quả quyết: “Chắc chắn ấy vừa gầy vừa .” lâu sau Trương Ái Linh xuất , gầy guộc độc, làn da trắng mướt, mặc chiếc áo sườn xám nhạt màu, trông lại càng trẻ trung. Trong lần gặp gỡ Trương Ái Linh, Trần Nhược Hy từng viết: “Toàn thân toát ra thần thái đặc biệt, quyến rũ vừa xa xôi lại vừa quen thuộc, đại khái là phong cách đặc trưng của những năm ba mươi vậy…”.


Đúng thế, chính là người phụ nữ ra từ trong mưa khói Dân Quốc, mang vẻ quyến rũ mà ai có thể thay thế được. Ngữ điệu của rất , rất chậm, thậm chí còn phảng phất xen lẫn những linh cảm, nhưng xót xa. Bạch Tiên Dũng nhớ, ngồi bên cạnh Trương Ái Linh, cho rằng khẩu Thượng Hải, nhưng ngờ giọng của lại là tiếng phổ thông mang hưởng Bắc Kinh nhàn nhạt.


Dường như Trương Ái Linh chuyện rất ăn ý với Vương Trinh Hòa, : “Đọc qua cuốn Quỷ, Gió Bắc, Người của cậu, quả tôi rất thích căn nhà cũ mà cậu viết, khi đọc cảm thấy dường như mình sống ở nơi đó vậy”. Vương Trình Hòa nghe xong lấy làm phấn khởi, lập tức mời Trương Ái Linh đến nhà cũ của ta ở huyện Hoa Liên[1] ở mấy ngày, trải nghiệm cuộc sống ở đây.


[1] Hoa Liên: huyện lớn nhất ở Đài Loan, nằm ở khu vực miền núi, duyên hải phía đông Đài Loan.


Trương Ái Linh cũng nhận lời, sau bữa cơm, để Trần Nhược Hy đưa dạo phố, mua ít vải vóc, dự định làm quà gặp mặt tặng cho Vương Trinh Hòa và mẹ . Sau khi rời buổi tiệc, Trương Ái Linh và Trần Nhược Hy chuyện thao thao bất tuyệt, họ bàn luận về vấn đề nữ giới, sườn xám, kiểu tóc… Sau này Trần Nhược Hy kể lại: “Đây đúng là người phụ nữ đáng nhất mà tôi từng gặp, tuy ấy hoàn toàn khác với tưởng tượng của tôi trước đây, nhưng lại hề khiến tôi thất vọng chút nào”.


Trương Ái Linh ở lại Hoa Liên tuần, phong tục nhân tình ở vùng đất này khiến ấn tượng sâu sắc, khó quên. Vương Trinh Hòa cũng nảy sinh thứ tình cảm thể thành lời với Trương Ái Linh, mỗi lần nhớ lại, trong lòng luôn dấy lên cơn sóng nhè . : “Dáng vẻ ấy khi đó rất trẻ trung, người lại lanh lẹ, trong con mắt người ngoài, chúng tôi lại giống như cặp tình nhân, còn trong mắt người Hoa Liên, ấy chính là ‘người phụ nữ thời thượng’. Bởi vì chúng tôi đến đâu, đều thu hút chú ý của mọi người. Khi ấy, tôi học học kỳ của năm thứ hai đại học, hàng xóm thấy tôi dường như trở thành ‘người lớn’, lần đầu có cảm giác có ‘bạn ’, trong lòng mừng vui khắp khởi”.


Vương Trinh Hòa và Trương Ái Linh dạo chơi ở rất nhiều thắng cảnh của Hoa Liên. Lúc đó, quên mất vất cả kiếm sống mấy năm nay, chìm đắm trong vùng đất xinh đẹp tràn đầy khí cổ kình này. trẻ trung xinh đẹp, thần sắc rạng ngời. Sau lần tạm biệt này, Vương Trinh Hòa và Trương Ái Linh cũng luôn thư từ qua lại. Nhưng vài năm sau, khi đến Mỹ, Vương Trinh Hòa muốn gặp Trương Ái Linh, nhưng từ chối. Những năm cuối đời, Trương Ái Linh sống xa bầy lẻ bạn, đóng cửa tiếp khách, muốn có bất cứ dây dưa nào với những người và những chuyện của quá khứ. Vương Trinh Hòa cho rằng, sở dĩ Trương Ái Linh từ chối gặp mặt, là vì muốn trong ký ức của , vĩnh viễn xinh đẹp trẻ trung như thế.


Nếu như nhận được tin Reyer bị đột quỵ ở Mỹ, chuyến đến Đài Loan lần này của Trương Ái Linh, hẳn là vui vẻ và tốt đẹp. Nhưng ông đột ngột phát bệnh, khiến tâm trạng tương đối dễ chịu thoải mái của Trương Ái Linh lại bắt đầu ngổn ngang trăm mối suy tư. Khi nghe tin, muốn lập tức quay về Mỹ, nhưng sau khi cân nhắc, vẫn quyết định từ bỏ ý định đó. phải là nhẫn tâm, mà là lúc này số tiền Trương Ái Linh có mua nổi tấm vé máy bay. Cho dù có thể vay của bạn bè, nhưng trở về rồi sao, cũng đến cảnh ngộ cùng đường bí lối y như vậy.


Mục đích về nước lần này, là để tìm cơ hội kiếm tiền, cải thiện tình cảnh khốn quẫn xưa nay. Bây giờ mới đến Đài Bắc, còn chưa có thành tựu mà gấp rút quay về, há chẳng phải là tốn công vô ích sao? Thế nên, Trương Ái Linh còn cách nào khác, đành gác bỏ nỗi nhớ nhung Reyer, quyết ý bay đến Hương Cảng, tìm người bạn cũ Tống Kỳ, hy vọng có thể có được cơ hội hợp tác ở chỗ ta. Trước đó, Trương Ái Linh từng nhận lời Tống Kỳ viết kịch bản cho mấy bộ phim Tình trường như chiến trường, Vận đào hoa, Nhân tài lưỡng đắc… cho Công ty Điện ảnh Điện Mậu Hương Cảng. Tuy có thành tựu xuất sắc, nhưng cũng thành công ít.


Phóng tầm mắt nhìn trời mây, chim hạc bay còn có chốn về, cớ sao tài nữ Dân Quốc này lại thê lương biết nương tựa vào đâu? Nếu chỉ có mình, chỉ cần gian nhà, ngày ngày trà thô cơm nhạt là đủ. Nhưng tại sao lại tham luyến những tình xa xỉ thế gian này, vì người đàn ông như ngọn nến tàn lay lắt trước gió mà kiên định quyết chí trả giá như thế? Đêm khuya yên tĩnh, mây chiều cuộn lại, tâm sầu thương, biết giãi bày cùng ai?

Quyển thứ sáu: Đời này chỉ làm kiếp cuối
Sơn cùng thủy tận​

vũ trụ quan ràng dứt khoát, dù phương diện chính trị hay triết học, đều tránh khỏi bị người đời chê phiền phức. Cái gọi “hứng thú” của đời người hoàn toàn nằm ở những việc hề liên quan đến nhau.

(Trương Ái Linh ngữ lục)​

Nếu như chưa từng đến tòa thành này, chắc cảm nhận được hỗn loạn đổi thay muôn hình vạn trạng trong chớp mắt. Vốn cho rằng chỉ là biển người mênh mang chen chúc chật chội, là ánh sáng rực rỡ của những vì sao dải Ngân Hà bao la, là những ngọn đèn đỏ trải dài khắp đường phố. Nhưng khi đến đây lần đầu, hoặc thêm lần nữa, bạn mới thấy, tòa thành giống như khói lửa này, kỳ thực lại sâu hút tĩnh mịch đến thế, độc bơ vơ đến thế.

Sau sáu năm cách biệt, Trương Ái Linh đến Hương Cảng, thành phố này dần dần đánh mất diện mạo vốn có trước đây. Có lẽ, nên cố gắng vất vả quá làm gì, thứ thay đổi đâu chỉ có thành phố này, đến bản thân , cũng còn là thiếu nữ trong sáng đơn thuần từ lâu rồi. Quay lại nơi đây, chỉ là để trả giá, mà còn là để thu nhận. Trái tim Trương Ái Linh rầu rĩ, mong đợi thành phố này có thể mang đến cho tia nắng ấm áp. Để tháng ngày, đến nỗi bị tàn phá quá nhanh.

Đón Trương Ái Linh là người bạn cũ Tống Kỳ, lần này Tống Kỳ mời Trương Ái Linh sáng tác kịch bản cho bộ phim điện ảnh Hồng lâu mộng gồm hai phần với thù lao hai nghìn dollar Mỹ, đây chắc chắn là con số hấp dẫn đối với Trương Ái Linh. Huống hồ, Hồng lâu mộng lại là tác phẩm mà thích nhất, mấy năm qua cũng viết rất nhiều kịch bản, nhưng Hồng lâu mộng vẫn luôn là tác phẩm mà mong đợi.

Trương Ái Linh điều chỉnh lại tâm tư rối loạn của mình, thuê gian phòng ở gần nhà trọ của Tống Kỳ, bắt đầu say mê viết kịch bản. Lần này, sáng tác chỉ vì sở thích cá nhân, mà mục đích quan trọng hơn nữa là vì khoản nhuận bút hậu hĩnh. Bởi lẽ có người chồng cần chăm sóc, cuộc sống chân thực cho phép mơ mộng đến điều cao siêu xa vời.

Thời gian sáng tác mỗi ngày hơn mười tiếng đồng hồ, khiến Trương Ái Linh cảm thấy mệt mỏi chưa từng có. Mắt vằn đầy tia máu, hai chân sưng húp, eo lưng đau nhức, sáng tác là công việc mà từng cho rằng rất vui vẻ đến nay hoàn toàn trở thành nỗi giày vò. Sáng tác vốn dĩ là việc rất tao nhã, cần gian yên tĩnh, khí trong lành, tâm trạng thoải mái, khi những thứ này tồn tại, viết lách trở thành trách nhiệm và gánh nặng. Trương Ái Linh phải chịu bao mệt mỏi, cảm thấy bản thân giống như Đào Tiềm, vì năm đấu thóc mà phải khom lưng uốn gối.

Quãng thời gian này, ngừng viết thư cho Reyer, an ủi ông. Sau khi khỏi bệnh, Reyer dự định định cư ở Washington, tìm được căn chung cư cực kỳ ưng ý ở gần nhà con Physi. Trong lòng ông già độc này có chút trách móc trước dứt khoát ra của Trương Ái Linh, nhưng ông thể hiểu, dốc sức trả giá như bây giờ, đơn thuần chỉ vì sinh tồn. Thậm chí, ông còn dám chắc quay về. Cuộc hôn nhân mới mang lại chỗ dựa cho phần đời còn lại của ông, đồng thời cũng mang đến nỗi day dứt và nuối tiếc sao tả xiết trong lòng ông.

Cuối cùng, Trương Ái Linh cũng hoàn thành kịch bản Hồng lâu mộng, gồm hai tập. Khi giao kịch bản cho Tống Kỳ, như trút được gánh nặng, nhưng lại mình thể quyết định được mà phải để sếp đọc qua rồi mới có thể trả tiền nhuận bút cho . Thế là, đợi chờ lại trở thành nỗi giày vò khác, Tống Kỳ sợ lãng phí thời gian của , nên lại sắp xếp cho viết kịch bản Nam Bắc nhà thân. Vì muốn kiếm thêm mấy trăm dollar Mỹ, Trương Ái Linh đành tiếp tục ở lại Hương Cảng, thời gian đó, cảm thấy cuộc sống đem lại cho mình nỗi sỉ nhục to lớn gì sánh kịp.

Reyer chịu thông cảm và hiểu cho việc ở lại, ông cho rằng trốn tránh mình. Trương Ái Linh viết lá thư cho Reyer, từng câu từng chữ, chua xót vô cùng. mình làm việc mấy tháng, mệt mỏi như con chó, nhưng lại nhận được đồng cắc nào. Kịch bản Hồng lâu mộng cần sửa nên phải chờ đợi, trái tim cũng lạnh như băng tuyết. Trương Ái Linh lúc ấy, hèn mọn như con kiến. tài nữ độc nhất thế gian như , lại vì mấy trăm dollar mà cam chịu như thế, thực khiến người ta đau lòng. Nếu cuộc sống chỉ còn lại những điều này, vậy cuộc sống thực còn niềm vui. Nhưng chúng sinh đều khổ, cho nên, ngay từ những năm tuổi còn trẻ, Trương Ái Linh : “Bởi vì thấu hiểu, cho nên từ bi”.

Bởi vì thấu hiểu, cho nên từ bi. Ai là người thực hiểu được lòng ta? Trương Ái Linh lâm vào cảnh cùng đường bí lối, đành hỏi vay tiền của vợ chồng Tống Kỳ. Có lẽ vì bản tính nhạy cảm bẩm sinh, có lẽ vì quá hiểu nhân tình thế thái, nên lần vay tiền này khiến trái tim bị tổn thương sâu sắc. viết thư cho Reyer, trong đó có câu là: “Bọn họ còn là bạn em nữa”. câu kiên quyết như thế, sao có thể ra cách tùy tiện được?

Cái Trương Ái Linh hận, có lẽ phải là thái độ khi cho vay tiền của vợ chồng Tống Kỳ, điều canh cánh trong lòng, nhất định là chuyện kịch bản Hồng lâu mộng chậm trễ thẩm định. Cày cuốc vất vả vài tháng ròng, thu hoạch được gì, chúng ta cũng có thể hiểu được tâm trạng thế nào? Nhưng hợp tác với Công ty Điện ảnh Điện Mậu, Tống Kỳ lại làm người trung gian, ta cũng có chỗ khó xử của mình. Nhưng Trương Ái Linh lo lắng sốt ruột, còn có thể suy nghĩ nhiều đến thế, thứ muốn chỉ là thành quả lao động của mình.

Tháng 3 năm 1962, Trương Ái Linh rời Hương Cảng, mang theo phẫn nộ và tiếc nuối, từ đây đến hơn ba mươi năm sau, cũng quay về mảnh đất Trung Quốc này nữa. Khi , quay đầu nhìn lại thành phố này – cụm hoa đỏ rực rỡ chói lòa đó – dù chỉ lần. Là quê hương phụ sao? Hay là cảm thấy, đời này thêm chặng đường, là sai lầm thêm lần nữa? Nước Mỹ chính là bờ bên kia của , cho dù có nở hoa hay ? Nước Mỹ chính là điểm cuối cùng của , cho dù có phải là chốn về hay ? ở lại, định cất bước ra nữa. Dẫu cho, vẫn được như ý; dẫu cho, mình tận hưởng nỗi ấm lạnh của nhân tình.

Câu “Họ còn là bạn của em nữa” của Trương Ái Linh, cũng chỉ là câu trong lúc nóng giận tức thời. Sau khi rời Hương Cảng, vẫn thường xuyên giữ liên lạc với vợ chồng Tống Kỳ, việc hợp tác giữa và Công ty Điện ảnh Điện Mậu cũng phải đến năm 1964 mới ngừng, nguyên nhân là ông chủ Điện Mậu qua đời do tai nạn hàng . Nhuận bút của Trương Ái Linh kiếm được trong mấy năm này, đa phần đều do công ty này chi trả. Và về sau, quan tâm của Tống Kỳ dành cho cũng chưa bao giờ gián đoạn. Năm 1965, khi gặp Bình Hâm Đào của Nhà xuất bản Hoàng Quán Đài Loan, Tống Kỳ liền tích cực tiến cử Trương Ái Linh.

Vào những năm cuối cùng của cuộc đời, Trương Ái Linh trao toàn bộ di sản của mình cho vợ chồng Tống Kỳ. Tình bạn suốt cuộc đời này khiến người ta cảm động. Cả đời này, người mà Trương Ái Linh nhiều, người mà qua lại nhiều, nên người có thể đáng để đối xử chân thành, tất phải có điểm hơn người. Cho dù cũng có thể phạm sai lầm, cũng có thể lầm lạc, ví như mấy mối tình trong cuộc đời, nhưng những người đó đều là những vai diễn cần phải có trong sinh mệnh của .

Về đến Washington, Trương Ái Linh vẫn chưa thoát khỏi nỗi giày vò. Vừa xuống máy bay, nhìn thấy Reyer khỏe mạnh đứng chờ mình, trong lòng dấy lên cảm giác ngọt ngào và chua xót trở về sau cơn dâu bể. Thế nhưng sau khi quay về, thời gian tình cảm yên ấm quá ít, mà thời gian lo lắng bất an lại quá nhiều. Reyer của bấy giờ hoàn toàn lui hỏi vũ đài văn chương, lúc này, ông chỉ là ông già bệnh tật đầy mình. Ông ngừng cuộc sống phiêu dạt khắp nơi, từ bỏ giấc mơ lên vạn tầng mây, và cả tình hai bên tâm đầu ý hợp đó. Hết thảy, phải là chủ ý của ông, thế nhưng, khi người già đến bản thân còn chẳng tự lo liệu nổi, đâu có hơi sức mà tranh giành thứ gì, tính toán thứ gì, trả giá cho thứ gì?

Về sau, Reyer bị ngã, vỡ chỏm xương đùi, việc lại của ông càng gặp khó khăn hơn. Ngay sau đó, ông lại liên tiếp đột quỵ mấy lần, cuối cùng nằm liệt giường, việc ăn uống vệ sinh đều nhờ vào Trương Ái Linh chăm sóc. phụ nữ phương Đông cao ngạo, trang nhã, từ khi lấy ông già bệnh tật này, tựa như khoác lên người gánh nặng thể nào trút bỏ. Cuộc đời vốn nặng nề của , nay càng trở nên nặng nề hơn nữa.

Cái ngày ở bên lò sửa trong đêm tuyết, bàn luận chuyện đời của năm xưa, giống như giấc mộng xuân thu, tan biến quá nhanh. Người đàn ông này chỉ mang đến cho niềm vui ngắn ngủi chẳng tày gang, nhưng vẫn hề hối hận vì chọn lựa của mình. Nếu như Hồ Lan Thành khiến tàn úa, khiến nước mắt đẫm tâm can, Reyer lại khiến bị hủy diệt, khiến muốn khóc mà có nước mắt.

Quãng thời gian đó giống như đóng băng, Trương Ái Linh cùng Reyer chết dần chết mòn, vì sinh kế mà phải lang bạt khắp nơi. Họ có chốn về thuộc riêng mình, những ngọn đèn sáng tỏ của vạn nhà đó, có ngọn nào thắp sáng vì họ cả. Mỗi khi đến căn nhà, họ đều hy vọng đây là mái nhà vĩnh viễn của mình, nhưng số phận buộc họ phải phiêu dạt. Reyer khi đó gầy yếu chỉ còn da bọc xương, ông thể mặc cây đồ trắng, mang dáng dấp quý ông như xưa nữa, cũng thể tụ tập với bạn bè trời nam đất bắc chuyện trò nữa, và những câu chuyện quá khứ mà ông kể cho Trương Ái Linh nghe, nay thành những câu chuyện cũ mèm. Trương Ái Linh từng vì những điều đó mà mỉm cười vui vẻ, nay cũng chỉ còn lại tiếng thở dài khe khẽ mà thôi.

Cuối cùng, thời gian mài mòn và hủy diệt tất cả. Đáng sợ nhất là tháng năm tàn phá con người, khi con người già đến mức chẳng thể nhúc nhích, đến hồi ức cũng trở nên đau buồn. thể nào tưởng tượng ra nếu Reyer có Trương Ái Linh, phần đời còn lại của ông trôi qua trong cảnh tượng đau khổ đến đâu nữa. Có lẽ đây chính là nhân quả của ông, cũng là món nợ tiền kiếp của . Giống như thuyết Đại Ngọc trả lệ trong Hồng lâu mộng, trả hết cho cái ơn tưới tắm của Thần thị giả rời xa. Reyer cuối cùng cũng trả xong món nợ nhân gian của ông, vào ngày tĩnh mịch, chỉ có Trương Ái Linh bên cạnh, ông lên thiên đàng trong yên tĩnh.

Có lẽ, nữa phần đời phía trước của ông quá phức tạp, cho nên sau khi ông chết , mọi thứ đều giản đơn. cử hành tang lễ, con Pheysi an táng tro của ông, biết Trương Ái Linh có giọt lệ cuối cùng cho ông hay ? Năm đó, Reyer 76 tuổi, Trương Ái Linh 47 tuổi. Mười năm vợ chồng bên nhau, mười năm mưa gió dâu bể, mỗi ngày đều khắc cốt ghi tâm, chỉ là Trương Ái Linh chưa từng có được cuộc sống kiếp này bình yên mà muốn.

Tháng ngày, bạn có thể tính toán tỉ mỉ, từng giây từng phút đều nằm trong dự liệu. Ngày tháng có thể thong thả chờ đợi, tháng năm vội vã, cứ vội vàng ấy lại khiến bạn thể nào bắt kịp. Đối với người phụ nữ bốn mươi bảy tuổi, tài tình tuyệt đỉnh, dẫu cho gần xế chiều, vẫn có thể nở bừng lần nữa. Nhưng Trương Ái Linh : “Có lúc tôi cảm thấy, mình là hòn đảo độc”.

Cái chết của Reyer khiến trái tim của Trương Ái Linh trở thành hòn đảo độc lần nữa, hay cách khác, khiến Trương Ái Linh trút bỏ được mọi gánh nặng của trần thế. Trong hòn đảo độc của bản thân, có thể tùy ý phiêu lãng, có thể trở về nội tâm đơn, trở về chính mình chân thực và cao ngạo.

Ngày tháng vụt bay​

Đối với người ba mươi tuổi, tám năm hay mười năm chẳng qua chỉ là chuyện cỏn con. Nhưng đối với người trẻ tuổi, ba năm hay năm năm có thể là đời kiếp.

(Trương Ái Linh ngữ lục)​

“Thời gian tăng tốc càng lúc càng nhanh, đàn sáo náo nhiệt chuyển dần thành đàn im sáo bặt, tháng năm sắp tàn ở phía xa xa”. Đây là lời của Trương Ái Linh, mấy chục năm cuối cùng của cuộc đời, hốt hoảng trôi qua trong thúc giục của thời gian. Dường như Trương Ái Linh có thể dự đoán cách kỳ diệu về cuộc đời của mình, khi còn trẻ, có thể tiên tri được hết thảy mọi điều của tương lai. Kỳ thực đời này, người thích bà nhất, hiểu bà nhất, vẫn là Hồ Lan Thành, bởi vì chỉ có ông mới từng , bà chính là “hoa soi bóng nước” thời Dân Quốc. Bà cần thấu hiểu thế , mà tất cả việc của thời đại này, đều tự tìm đến giao lưu với bà.

Những năm tháng sau khi Reyer ra , Trương Ái Linh còn thấy thời gian dài đằng đẵng ngày mà như năm nữa, mà thấy thời gian trôi qua nhanh như bóng câu ngoài cửa. Có lẽ, phụ nữ đến tuổi này, còn cần người đàn ông chăm lo cho mình nữa, cho nên, những ngày có tình , cũng còn cảm thấy thiếu thốn nữa. Thế giới khi ấy hề yên bình, cho dù ở châu Âu, nước Mỹ, hay là Trung Quốc đều là chiến tranh bạo động, náo động vô cùng. Còn Trương Ái Linh, lại trốn tránh tất cả, vào linh hồn của bản thân. Đóng chặt cửa lòng, từ đây quan tâm bánh xe bon bon, biển người mù mịt của thế giới bên ngoài.

Quay ngược thời gian lại năm trước, năm 1966. Vì người tên là Bình Hâm Đào, vận mệnh của Trương Ái Linh lần nữa được sắp xếp lại từ đầu. Người này, cả đời bà chưa gặp bao giờ, nhưng lại giúp những tác phẩm bị chìm nghỉm trong nhiều năm của bà tìm được sân khấu. Bình Hâm Đào, cái tên mà mọi người đều quen thuộc, là người phụ trách của tạp chí Hoàng Quán của Đài Loan, là chồng của nữ văn sĩ Quỳnh Dao, đồng thời còn là cháu của ông chủ thư cục trung ương thời bấy giờ - Bình Khâm Á.

Dưới sức ảnh hưởng của văn chương Hạ Chí Thanh, tên tuổi của Trương Ái Linh dấy lên cơn sốt trong giới độc giả Đài Loan. Khi Bình Hâm Đào nghe được tên của Trương Ái Linh từ chỗ Tống Kỳ, ông cảm thấy vừa thân thiết lại vừa sung sướng, có thể xuất bản tác phẩm của quả là vô cùng vinh dự. Còn Trương Ái Linh nghe được tin mình có thể hợp tác với Hoàng Quán cực kỳ ngạc nhiên và vui mừng. Khi ấy, tất cả thời gian của bà đều dành cho việc chăm sóc Reyer, đến việc ký kết hợp đồng đều do Hạ Chí Thanh làm hộ.

Từ khi bắt đầu ký hợp đồng ngay từ tác phẩm đầu tiên được Hoàng Quán xuất bản là Oán nữ, Trương Ái Linh tạo nên làn sóng ở hòn đảo này, cho đến làn sóng lớn mặc sức tung trào đại dương suốt mấy chục năm. Có thể , chính Bình Hâm Đào lần nữa sáng tạo nên huyền thoại Trương Ái Linh. Huyền thoại tuổi xế chiều của bà, bắt đầu từ năm 1966, cho đến khi đến điểm tận cùng của sinh mệnh. Quá trình này kéo dài suốt mấy chục năm. Quá trình này cũng rất ngắn, chẳng qua chỉ là mấy độ hoa nở rồi hoa tàn.

Sau khi Oán nữ được xuất bản lâu, Hoàng Quán nhân cơ hội tốt, tiếp tục xuất bản Ương ca, Tuyển tập truyện ngắn Trương Ái Linh, Lời đồn, Bán sinh duyên… Cứ như thế, Trương Ái Linh tìm được bầu trời thuộc về bà ở Đài Loan, cho dù bà ở Mỹ, nhưng lại có thể dùng văn chương để nắm giữ mây gió. Khung cảnh thịnh vượng ở Bến Thượng Hải năm xưa, nay lại tái ở Đài Loan. Giai nhân từng vận chiếc áo sườn xám hoa lệ, dưới ánh đèn rực rỡ đó, nay còn trẻ trung nữa. Nhưng văn chương của bà những già , mà trải qua năm tháng bồi đắp, thế tô điểm, lại càng trở nên hoàn mỹ hơn.

Trương Ái Linh từng cao ngạo độc, trải qua những tháng năm gian khổ viết lách để sinh tồn, bà cực kỳ cảm động trước con mắt hơn đời của Bình Hâm Đào. Sau này, trong thư gửi Hạ Chí Thanh, bà viết: “Xưa nay, cầu duy nhất của tôi đối với người phụ trách xuất bản là đạo đức nghề nghiệp, mấy năm qua, nhuận bút nửa năm hoặc hàng năm Hoàng Quán trả cho tôi tuy có hai nghìn đô la Mỹ, có lúc tăng gấp đôi, nhưng là nguồn thu nhập ổn định duy nhất của tôi…”. cách chính xác, Hoàng Quán tạo cho Trương Ái Linh nguồn thu nhập ổn định, để bà có thể lo lắng về cuộc sống, có thể giúp bà sống dật an nhàn trong những năm cuối đời. Những thu hoạch này, là vận mệnh trao cho tác giả nhoi, là đền đáp mà bà đáng được hưởng.

Bình Hâm Đào cũng vô cùng quý và tôn trọng Trương Ái Linh, sau này ông nhớ lại: “Trương Ái Linh sống rất giản dị, thư gửi tới cũng cực kỳ đơn giản ngắn gọn, để giảm bớt những khó khăn và phiền phức cho ấy, những lá thư tôi gửi đều chỉ có đôi ba câu, giống như điện báo vậy, đến những câu hỏi thăm khách sáo cũng bỏ qua, đúng là ‘quân tử chi giao đạm nhược thủy’. Để có thể liên lạc với ấy mau chóng hơn chút, bình thường thư gửi đều chuyển qua máy fax của tiệm tạp hóa gần chỗ ấy ở. Nhưng lần nào ấy cũng phải mua đồ trong tiệm mới có thể nhận được fax, dù nhận được bản fax rồi, ấy cũng thể lập tức trả lời, mà phải cách quãng thời gian khoảng hai, ba mươi ngày. Tôi nghĩ nhất định ấy rất quen với phương thức giao tiếp bình dị mà trực tiếp này, cho nên, hai bên mới có thể duy trì tình bạn ba mươi năm mà thay đổi”.

“Quân tử chi giao đạm nhược thủy”, đúng vậy, qua lại thanh đạm nhưng lại có thể dài lâu. Thực ra từ việc hợp tác giữa Trương Ái Linh và Hoàng Quán, có thể thấy, bà là người rất trọng tình, hay cách khác, bà là người ghét phức tạp. Đặc biệt khi về già, bà giao tiếp với người bên ngoài, phương thức trao đổi này của Bình Hâm Đào lại thể tôn trọng bà, hiểu hoàn cảnh của bà, cho nên, Trương Ái Linh bằng lòng giao tác phẩm của mình cho ông, cho đến khi chết mới thôi. Nhưng về già, Trương Ái Linh nhiều lần chuyển nhà, lại khiến người ta cảm thấy bà là người ổn định. Thực ra chính vì bà rất muốn được ổn định, cho nên mới lựa chọn di chuyển nhiều lần, trong lòng bà sợ hãi, bà sợ bất cứ quyến luyến dây dưa nào. Cho dù chỉ là chiếc lá rụng, tiếng gió vi vu, đối với bà, đều là phiền nhiễu vô cớ.

“Gạt việc viết lách sang bên, cuộc sống của ấy vô cùng đơn thuần, ấy cầu có cuộc sống của riêng mình, lựa chọn độc, thậm chí là hưởng thụ độc này, cho đó là khổ sở. ấy cũng hề xem trọng danh tiếng, tiền bạc... Tiếp xúc với Trương Ái Linh ba mươi năm, tuy chưa từng gặp mặt, nhưng thông qua vô số thư từ, mỗi lá thư dĩ nhiên chỉ là dăm ba câu, nhưng giao tình liên tục như vậy, lại khiến tôi cảm thấy đáng trân trọng…”. Những câu này là lời của Bình Hâm Đào, có thể thấy ông rất hiểu Trương Ái Linh, ông trân trọng người phụ nữ chưa từng hội ngộ này.

Sau khi Reyer rời bỏ cõi đời, cuộc sống của Trương Ái Linh có biến động gì, ngoài chỉnh sửa các sáng tác cũ, tinh lực còn lại, bà đều dồn vào phiên dịch Hoa biển và sáng tác Hồng lâu mộng yểm. Năm 1969, bà còn chuyển sang nghiên cứu học thuật, nhận lời mời của giáo sư Trần Thế Tương của Đại học California, phân hiệu Berkeley chủ trì Trung tâm Nghiên cứu Trung Quốc, đảm nhận chức nghiên cứu viên cao cấp ở đó. Có thể thấy, khi đó Trương Ái Linh dù đóng chặt cửa lòng, nhưng bà vẫn hoàn toàn cách biệt với thế gian. Đến khi bà nhìn thấu hết mọi cảnh vật, còn nhìn chén trà nhân gian nguội ngắt đó dù chỉ lần nữa.

Công việc này đối với Trương Ái Linh, cũng chỉ là nét phác họa qua loa, tuy thích hợp, nhưng cũng gây hứng thú là bao. Đặc biệt phương diện quan hệ xã hội, Trương Ái Linh vẫn mình ý như trước, chịu làm theo giờ quy định. Và những người làm việc ở đó, gần như khó có thể gặp mặt bà. Thi thoảng gặp được, cũng chỉ là thoáng qua, bởi bà đến như cơn gió, rồi lại mất hút.

người làm phụ tá cho Trương Ái Linh, tên là Trần Thiếu Thông, từng viết bài lướt qua Trương Ái Linh, trong đó có vài đoạn như sau: “Tôi và bà ấy làm cùng văn phòng ở cuối hành lang. Sau khi mở cửa, trước tiên là phạm vi phòng của tôi, mở thêm cánh cửa nữa bước vào trong, bên trong chính là thiên hạ của bà ấy. Tôi và bà ấy chỉ cách nhau có tấm ván mỏng, đều có thể nghe tiếng thở, tiếng ho của nhau. Hàng ngày, bà ấy đều đến vào lúc mười ba giờ hơn, đẩy cửa ra, mỉm cười với tôi, dường như làn khói cũng xộc vào trong phòng, suốt buổi chiều cũng hiếm thấy bà ấy ra ngoài. Tôi phải cố gắng hết sức kiềm chế bản thân, để quấy rầy yên tĩnh của bà ấy”.

“Khi quá quen thuộc với độc quái gở của bà ấy, vì đồng tình với tâm trạng của bà, tôi chọn giải pháp mới: Mỗi ngày khi gần tới giờ bà ấy tới, tôi liền tránh lúc, tạm thời lánh sang phòng đọc sách, kiếm người tán chuyện, cho đến khi xác định bà ấy yên ổn bước vào vương quốc độc của mình xong, tôi mới quay về vị trí. Làm như vậy hoàn toàn là vì để bà có thể tiết kiệm được thời giờ và sức lực chào hỏi tôi”.

Miêu tả sinh động như thế, đủ để mọi người thấy Trương Ái Linh chân thực. Bà độc quái gở, nhạy cảm, kín kẻ. Mọi người đều rất hiểu người phụ nữ như thế này, thậm chí cố gắng hết sức tránh gây phiền phức cho bà, tôn trọng và cung kính bà. Bà ở trong tòa thành thuộc về mình bà, tất cả thế giới này đối với bà cũng chỉ là cơn ồn ào vô danh mà thôi. Bà chối từ, bởi thế gian này còn có thể mang lại cho bà bất cứ bất ngờ nào nữa. có những gì bà muốn, cũng có những người, những việc mà bà quyến luyến.

Cuối cùng, bà cũng thể làm tiếp công việc này được. Đọc báo cáo nghiên cứu mà bà nộp, Trần Thế Tương thấy “Từ ngữ ít ỏi, cực kỳ thất vọng”. Trần Thế Tương lại đem báo cáo đó cho ba vị học giả khác đọc, họ đều đọc mà hiểu. Trước kết quả này, Trương Ái Linh cũng giận dữ. Xưa nay bà mong đợi nhiều người hiểu mình đến thế. Trong lòng bà, chỉ cất giấu vài người, còn cách nhìn của số đông, bà quan tâm. Ra đối với bà, chính là giải thoát.

Kỳ thực cuộc sống yên ổn, đơn giản ở California rất thích hợp với bà. Trương Ái Linh trải qua hết dâu bể, bà rất cần yên ổn trong những năm này. Ở đây, mỗi ngày bà đều miệt mài sáng tác, trải lòng với chữ nghĩa, bầu bạn cùng trăng sáng. có ai kinh động đến bà, nhuận bút mà Hoàng Quán trả, đủ để bà hưởng thụ yên tĩnh. Ở Đài Loan, bà cũng giành được địa vị mà rất nhiều tác giả cả đời mới có được.

Trương Ái Linh, người phụ nữ Dân Quốc, nảy mầm bắt rễ trong lòng độc giả như thế. Bà trở thành truyền kỳ của Dân Quốc, rất nhiều người, đều vì truyền kỳ này mà tìm thăm bà. Nếu như những người ấy làm kinh động đến bà như thế, để bà sống yên trong hòn đảo lẻ của mình, tĩnh mịch im ắng, có lẽ những năm cuối đời của bà còn có thể trôi qua bình yên chút, có thể ung dung bình thản hơn. Nhưng bà lại giống như con kiến, sợ mọi mưa gió của trần thế, vì chiếc tổ đơn giản, mà trốn chạy trong sợ hãi bất an.

ràng là đóa hoa lê trắng muốt, cớ sao lại bị mưa gió thế gian dập vùi rơi xuống bụi trần? Thực ra bà sợ hãi, nếu thực sợ hãi, bà vĩnh biệt thế gian. Nhưng bà vẫn cao ngạo mạnh mẽ sống tiếp, kiên cường như thế, độc như thế. Giống như bài hát cũ kinh điển trong chiếc máy thu , giai điệu lặp lặp lại; giống như cây ngô đồng mọc trong sân sâu thẳm, đợi chờ năm tháng tàn khuyết, chần chừ chưa muốn già .

Khép chặt cửa lòng​

Chỉ có người trẻ tuổi mới tự do. Khi tuổi tác cao, liền từng chút, từng chút rơi vào vũng lầy của thói quen. Những người độc đều có vũng lầy của riêng họ.

(Trương Ái Linh ngữ lục)​

Ai đó từng , hãy để tôi ở thị trấn bị lãng quên, sống cuộc đời bị người đời lãng quên. Làm thế nào mới có thể bị người đời lãng quên, và làm thế nào mới có thể hoàn toàn tránh xa cõi trần nhốn nháo? Dựng túp lều bên bờ suối giữa lưng chừng mây, tìm ngôi miếu giữa rừng sâu núi thẳm, hoặc xây gian nhà tranh ở đường cổ thôn quê. Đó chưa phải là cư thực , bởi vì đứng giữ trời đất mênh mang tĩnh mịch, bạn nhận thấy bản thân trang nghiêm đến thế, nổi trội đến thế. Người xưa , bậc đại cư giữa thành thị. Thực muốn bị người đời lãng quên, gì bằng cư giữa chốn hồng trần, giữa ngựa xe ồn ã và biển người hỗn loạn, bạn chính là hạt bụi nhoi, chẳng đáng kể gì.

Rất nhiều người thể lý giải cách sống của Trương Ái Linh vào những năm cuối đời. Tại sao bà phải mình trốn tránh ở nơi đất khách quên người, sống cuộc sống cách biệt với con người? Bà nhàn sao? Nếu người nội tâm bình tĩnh, hà cớ gì lại sợ hãi trước mưa gió trần thế? Sau khi Reyer qua đời, Trương Ái Linh hợp tác với Nhà xuất bản Hoàng Quán, bà có đủ tiền để có thể sống yên ổn. Thậm chí bà có thể về nước, về Thượng Hải mà bà quý, tìm căn hộ chung cư trang nhã, sống cuộc sống mà bà mong muốn. Sườn xám vận thân, hồng trà điểm tâm, cùng người Trương Mậu Uyên, trốn trong tòa lầu , mặc cho xuân hạ thu đông trôi qua.

Nhưng bà lại muốn từ bỏ thế gian, chứ phải cư, bà trốn chạy. Thực ra, Trương Ái Linh là người dũng cảm trước năm tháng, rốt cuộc bà vẫn độc an nhiên già , tự kết thúc cuộc sống. Bà muốn quay về quê cũ, muốn dưới ánh mặt trời, là vì bà cảm thấy những tháng ngày tươi đẹp cuộc đời đắc ý, vó ngựa buông mau xa rồi. Bà muốn đau buồn và tiếc nuối cách vô vị, cho nên bà lựa chọn cuộc sống tự do tản mạn. Có lẽ đến bản thân bà, cũng biết là vì sao.

Ở California, Trương Ái Linh còn phá lệ tiếp đãi vị khách cố chấp trong thời gian dài. Sau lần này, bà định cư ở Los Angeles và còn tiếp xúc với ai lâu dài nữa. Vị khách may mắn đó, là Thủy Tinh, tên là Dương Nghi, tốt nghiệp khoa Ngoại văn Đại học Đài Loan, sau thuyên chuyển đến dạy học ở Đại học California của Mỹ. Tháng 9 năm 1970, ta giành được cơ hội học tiến tu năm ở Đại học Berkeley, cho nên có duyên phận gặp gỡ với Trương Ái Linh.

Khi còn học ở Đại học Đài Loan, Thủy Tinh vô cùng say mê tác phẩm của Trương Ái Linh. Nghe người bạn tốt Vương Trinh Hòa từng tiếp đón Trương Ái Linh ở Đài Bắc, ta cực kỳ hâm mộ. Lần này có cơ hội ở ngay gần bà, Thủy Tinh muốn bỏ lỡ dễ dàng. Nhưng ta biết, gặp mặt Trương Ái Linh lần, rốt cuộc lại khó khăn như thế. mấy lần ta đến gõ cửa xin gặp, gọi điện thoại, đều bị Trương Ái Linh khéo léo từ chối. Khi sắp rời Đại học Berkeley, ta lại bất ngờ nhận được thư của Trương Ái Linh, hy vọng có thể gặp mặt trước khi ta khởi hành.

Thủy Tinh cảm tạ ân sủng của trời xanh, để cuối cùng có thể gặp mặt Trương Ái Linh, hơn nữa còn chuyện trò thoải mái trong suốt bảy tiếng đồng hồ. Lần đầu Trương Ái Linh gặp Hồ Lan Thành, cũng chỉ trò chuyện quá năm tiếng đồng hồ. Vị Thủy Tinh tiên sinh này, được bà hậu đãi. Bước vào chỗ ở của Trương Ái Linh, Thủy Tinh nhớ đến lời của Hồ Lan Thành, gặp Trương Ái Linh, thế giới đều dấy lên cái loại chấn động, trong phòng bà ngập tràn khí chiến tranh. Thế nhưng, khi thực gặp bà rồi, lại hoàn toàn khác với tưởng tượng, loại cảm giác đó khó có thể diễn tả bằng lời, nhưng lại bị bà thu phục hoàn toàn.

Thủy Tinh tiên sinh dùng ngòi bút tinh tế tỉ mỉ của mình, miêu tả lại căn phòng của Trương Ái Linh: “Bà xây nhà ở mà giống như hang tuyết vậy, tường có lấy đồ trang trí hay bức ảnh nào, đối diện là loạt cửa sổ bằng kính dài. Bà đứng dậy vén tấm rèm lụa trắng ra, những cây ngô đồng Pháp cao chọc trời, dưới ánh đèn đường, những phiến lá xanh mướt đung đưa lay động khiến người xem chói mắt. Phía xa, có thể nhìn trọn cảnh đêm của cả San Francisco. Những ngọn núi biển của vịnh San Francisco xanh biêng biếc, những ngọn đèn nhấp nháy liên tục, giống câu trong Cái gông vàng, ‘ ngôi sao đỏ lấp lánh bay, rồi lại ngôi sao xanh khác’”.

Khi Thủy Tinh gặp Trương Ái Linh, bà quá ngũ tuần, qua lời văn của , chúng ta có thể hình dung ra rất ràng hình dáng của Trương Ái Linh ở tuổi năm mươi mốt: “Đương nhiên bà ấy rất gầy, nhiều người viết về dáng vẻ gầy guộc này của bà, đặc biệt là hai cánh tay khẳng khiu, nếu như mượn thơ của Đỗ Phủ để hình dung đây chính là ‘Thanh huy ngọc tí hàn’ (Cánh tay ngọc trắng màu sáng trong)[1]. Dường như mọi sức mạnh và tâm huyết mà bà có được trong sinh mệnh, đều lũ lượt đổ vào từng hàng chữ bản thảo”.

[1] Trích bài Nguyệt dạ của Đỗ Phủ, Tản Đà dịch thơ.

Dường như hết thảy mọi thứ của Trương Ái Linh, đều chảy vào từng chữ bản thảo. Còn linh hồn lại nằm trong đôi mắt lớn mà rực sáng của bà. Thế nhưng, Trương Ái Linh dù trải hết dâu bể, nhưng hề có dáng vẻ tiều tụy lạnh nhạt, khi gặp độc giả của mình, bà mặc chiếc sườn xám cao cổ màu violet, hơi ngẩng mặt lên, khẽ ngã người ghế sofa, hứng thú trào dâng, rạng rỡ tươi cười.

“Tiếng cười của bà nghe thoảng chút mệt mỏi, ngây dại khúc khích, là kiểu tiếng cười của bé khoảng mười tuổi, khiến người ta hoàn toàn dám tin, bà sống đến già nửa thế kỷ”. Nếu tiếp xúc gần gũi với Trương Ái Linh, thể nào biết được dáng vẻ của bà. Bà đương nhiên giống người bình thường, khí chất khác biệt đó của bà, duy chỉ có thực gặp mặt, mới có thể cảm nhận cách sâu sắc. Nhưng tôi tin rằng, còn ai có thể đến gần nội tâm của bà, có lẽ xưa nay cũng chưa từng có người bước vào trong đó.

Cuộc chuyện kéo dài này, đề cập đến rất nhiều vấn đề, bàn luận cũng rất chuyên sâu. Chủ đề đề cập đến số tác phẩm, như Bán sinh duyên, Oán nữ, Hiết Phố Triều, Hoa biển, Mối tình khuynh thành, Lư hương đầu tiên, Kim Bình Mai… Trương Ái Linh còn nhắc đến những tác giả từ thời Ngũ Tứ trở ra, bà cực kỳ thích đọc tác phẩm của Thẩm Tùng Vân. Rồi lại bàn sang số tác giả Đài Loan, bà cảm thấy tác giả Đài Loan thường xuyên tụ họp, kỳ thực như vậy cũng tốt. Bà cho rằng các tác giả phải phân tán chút mới tốt, tránh được chuyện người này cản trở người kia.

Trong quá trình đàm luận này, Trương Ái Linh uống cà phê nhiều lần. Thậm chí bà còn với Thủy Tinh, thực ra bà rất thích uống trà, chỉ là ở Mỹ thể mua được trà ngon, cho nên đành phải uống cà phê. Trước đây, Hồ Lan Thành từng , Trương Ái Linh thích pha chén hồng trà đậm đặc lớn, buổi chiều vừa đọc cuốn sách vừa ăn điểm tâm. ra, từ trong cốt tủy, bà rất thích cuộc sống nhàn tản như vậy, rất Trung Quốc, rất truyền thống. Chỉ là đời người đảo điên, đổi cho bà sang cách sống này, bà cũng phải chấp nhận, mạo hiểm đánh cược lần để bước tiếp.

Lần chuyện kéo dài này, đối với Trương Ái Linh, dường như là lần duy nhất trong cuộc đời. Còn những buổi gặp mặt bạn bè, có khi, cả cuộc đời bà cũng chỉ có lần. Sở dĩ bà tiếp Thủy Tinh, thực ra cũng phải là trùng hợp, mà chỉ là bà ngẫu nhiên hứng thú. Đối với bà, ngẫu nhiên này là vô tình. Nhưng Thủy Tinh lại khắc cốt ghi tâm, suốt đời quên.

Sau này, trong bài Ve – đêm gặp Trương Ái Linh, có so sánh rất tuyệt vời về Trương Ái Linh: “Tôi nghĩ Trương Ái Linh rất giống chú ve, đôi cánh mỏng tang tuy yếu ớt, cơ thể xốp nhưng lại rất chắc chắn, chứa đựng sức mạnh tiềm tàng lớn, hơn nữa, khi bay là có thể trốn tận chỗ kín đáo nhất của rặng liễu”. Chỉ là, Trương Ái Linh trốn tận nơi kín đáo nhất của rặng liễu, lại luôn kêu lên tiếng khiến mọi người kinh ngạc. Bình thường chúng ta luôn bị chấn động, cảm động bởi tiếng trong văn chương của bà, nhưng lại biết bà ở nơi nào, biết bà có an lành hay ?

Năm 1973, Trương Ái Linh định cư ở Los Angeles. Từ đó bà khép chặt cánh cửa lòng nặng nề, màng tới hồng trần thế . Trương Ái Linh nhờ Trang Tín Chính tiên sinh giúp bà tìm chỗ ở thích hợp. Trang Tín Chính tìm cho bà chung cư khá tốt ở khu Hollywood. Có chỗ ở ổn định, Trương Ái Linh hoàn toàn tĩnh tâm phiên dịch Hoa biển và nghiên cứu Hồng lâu mộng.

Toàn bộ đối thoại của Hoa biển đều viết bằng tiếng Tô Châu, đối với độc giả hiểu tiếng địa phương thực rất khó hiểu. Trương Ái Linh dịch Hoa biển ra quốc ngữ và tiếng . Chính nhờ nỗ lực và kiên trì này của bà, tiếc nuối và trống vắng trong lòng của vô vàn người được lấp đầy.

Công việc vất vả nhất, giày vò nhất lại chính là khảo chứng Hồng lâu mộng. Trương Ái Linh từng , đời người có ba nỗi hận: là hận hoa hải đường hương, hai là hận cá trích lắm xương, ba là hận Hồng lâu mộng dang dở. Trương Ái Linh tự cảm thấy đời người còn màu sắc, cái gì nên đến hãy đến, cái gì nên hãy . Thứ bà muốn và thứ bà có được, cho dù phải nhiều như thế, nhưng bà còn mong muốn gì nữa. Bà hy vọng bản thân có thể dùng ngòi bút gầy yếu và trái tim băng khiết của mình, hoàn thành giấc mộng lầu hồng dang dở đó.

Người bạn thân của Trương Ái Linh cứ cách vài ngày, lại viết thư đến hỏi thăm bà: “Hồng lâu mộng yểm của viết đến đâu rồi?”. Dường như giấc mộng này vĩnh viễn thể tỉnh giấc, vĩnh viễn đều là ý vị bất tận như thế. Trương Ái Linh nghiên cứu Hồng lâu mộng suốt mười năm, năm 1977, Hồng lâu mộng yểm gồm 24 vạn chữ, cuối cùng được Nhà xuất bản Hoàng Quán Đài Bắc xuất bản. Cùng với việc cảm nhận niềm vui thu hoạch, trái tim của bà cũng trống rỗng vô cùng, bởi vì mục tiêu của cuộc đời bà thiếu thứ.

Mưa gió mười năm, câu chuyện mười năm, cuộc đời bà còn có mấy cái mười năm, còn có mấy cái bắt đầu? “Hạ màn là bi kịch của thời gian, thời niên thiếu khi qua, liền bị đuổi ra khỏi vườn địa đàng. cố phát sinh trong nhà, chính là xảy ra giữa thế giới tăm tối, tầm thường của người lớn. Còn con đường nghiệp bằng phẳng lại chịu nổi cú đả kích, đáng tin như vậy. Sau khi hiểu thấu, cuối cùng Bảo Ngọc xuất gia, thực lời thề tưởng chừng đáng tin với Đại Ngọc trước đây”.

Lời như thế chung quy đáng tin cậy, cho dù là có thực hay , hoặc căn bản hề thực , cũng đừng so đo. Khi mở màn ồn ào chiêng trống ầm ĩ, là phải biết là khi hạ màn lạnh lẽo đèn tắt tối om. Cuộc đời mỗi con người đều có điều tiếc nuối, Tào Tuyết Cần tiếc Hồng lâu mộng chưa hoàn thành, Trương Ái Linh tiếc Tiểu đoàn viên dang dở.

Trương Ái Linh dùng những ngày còn lại để chỉnh lý Đối chiếu ký của bà. Bà thu nhập số chuyện cũ chân thực, ghi chép những năm tháng rải rác trước kia. Về sau, Trương Ái Linh chuyển nhà vô số lần, vứt bỏ rất nhiều đồ đạc, duy chỉ có cuốn album cũ bung chỉ, bám đầy bụi đó, vẫn luôn cùng bà. Tác giả nổi tiếng Lý Bích Hoa : “Những tấm ảnh cũ may mắn ấy, những quý giá, mà chúng còn rất có mùi vị, là thứ ‘dư vị’ ngoài văn chương. Cầm tay, lật giở từng trang từng trang , giống như trong đám hỗn loạn loáng thoáng lên bức chân dung tự họa: non nớt, trưởng thành, thịnh vượng, hoang tàn…”.

Thời gian là tấm gương lớn, ngồi trước gương, có thể nhìn thấy dung nhan biến đổi thất thường, hành trình qua, dòng người , những chuyện xảy ra trong cả đời. Chỉ là bạn thể thay đổi, chỉ có thể ngắm nhìn, nhìn mãi, cho đến khi hình bóng trong gương, nhòa . Cho đến ngày, bạn cũng còn tồn tại nữa.