Nguồn: http://forumtruyen.net/threads/sherlock-holmes-toan-tap.297/#post-986 Tác giả: Conan Doyle Dịch giả: Nhiều dịch giả NXB: Văn học Thể loại: Trinh thám, Hình Số chương: 54 chươngGiới thiệu: Sherlock Holmes là nhân vật thám tử hư cấu vào cuối thế kỉ 19 và đầu thế kỉ 20, xuất lần đầu trong tác phẩm của nhà văn Arthur Conan Doyle xuất bản năm 1887. Ông là thám tử tư ở Luân Đôn nổi tiếng nhờ trí thông minh, khả năng suy diễn logic và quan sát tinh tường trong khi phá những vụ án mà cảnh sát phải bó tay. Nhiều người cho rằng Sherlock Holmes là nhân vật thám tử hư cấu nổi tiếng nhất trong lịch sử văn học và là trong những nhân vật văn học được biết đến nhiều nhất toàn thế giới. Sherlock Holmes xuất trong 4 tiểu thuyết và 56 truyện ngắn của nhà văn Conan Doyle. Hầu như tất cả các tác phẩm đều được viết dưới dạng ghi chép của bác sĩ John H. Watson, người bạn thân thiết và người ghi chép tiểu sử của Holmes, chỉ có 2 tác phẩm được viết dưới dạng ghi chép của chính Holmes và 2 tác phẩm khác dưới dạng ghi chép của người thứ ba. Hai tác phẩm đầu tiên trong số này, 2 tiểu thuyết ngắn, xuất lần đầu tiên tờ Beeton's Christmas Annual năm 1887 và tờ Lippincott's Monthly Magazine năm 1890. Thám tử Holmes trở nên cực kì nổi tiếng khi loạt truyện ngắn của Doyle được xuất bản tạp chí The Strand Magazine năm 1891. Các tác phẩm được viết xoay quanh thời gian từ năm 1878 đến năm 1903 với vụ án cuối cùng vào năm 1914.
Phần 1: Chiếc nhẫn tình cờ Chương 1: Sherlock Holmes Năm 1878, tôi tốt nghiệp tại trường Đại học Y Luân Đôn, sau đó đến Netley dự khóa tu nghiệp dành cho các bác sĩ quân y. Học xong, tôi được bổ nhiệm về trung đoàn bộ binh Northumberland số 5, khi ấy đóng tại Ấn Độ. Tôi chưa kịp tới đơn vị của mình cuộc chiến tranh Afghanistan lần thứ hai bùng nổ. Đặt chân lên Bombay, tôi được biết đơn vị nằm sâu lãnh thổ địch. Tôi lần đường theo đơn vị và tới được Kandahar an toàn. Tại đây, tôi gặp trung đoàn của mình. Tôi bị chuyển sang trung đoàn Berkshire và tham dự trận đánh Maiwand. Trong trận này, tôi bị thương ở vai, nếu có người lính hầu xốc tôi lên ngựa và đưa về phía sau chiến tuyến tôi rơi vào tay quân địch rồi. Kiệt sức, tôi được đưa về bệnh viện hậu phương Peshawar. Tại đây, tôi bình phục dần, và lúc có thể ra sưởi nắng ngoài hiên lại bị bệnh thương hàn. Trong hàng tháng trời. người ta ra sức cứu sống tôi; đến ngày khỏi bệnh, tôi gầy yếu đến nỗi Cục quân y phải đưa tôi về ngay lập tức. tháng sau, tôi đặt chân lên bến cảng Portsmouth, chính phủ cho tôi nghỉ chín tháng để lấy lại sức. Vì có bà con ở nên tôi được tự do như gió trời, với mười si-linh sáu penny ngày. Trong tình cảnh đó, tôi bị thu hút về Luân Đôn với sức mạnh cưỡng lại nổi. Ở đây, tôi sống ít lâu tại khách sạn, nhưng chẳng bao lâu tôi thấy mình nên tìm nhà trọ xuềnh xoàng và đỡ tốn kém hơn. Đúng vào hôm tôi đến quyết định này, khi ở quán rượu bỗng có người vỗ vai tôi. Ngoảnh lại, tôi nhận ra Stmford, thanh niên trước đây làm y tá dưới quyền tôi. Trước đây, tôi chưa bao giờ thân với Stmford nhưng bây giờ tôi vồ vập, chào đón ta; và gặp tôi, Stmford xem chừng cũng hoan hỉ lắm, tôi mời ta ăn trưa tại khách sạn. Chúng tôi gọi xe ngựa, và trong lúc chiếc xe chạy, Stamford hỏi tôi: - Dạo này ra sao? Trông gầy quá. Tôi phát qua vài nét về những bước thăng trầm của mình. Chuyện vừa xong xe cũng tới quán ăn. - Khốn khổ! Thế tính sao bây giờ? - Tôi định tìm nơi ở tiện nghi với cái giá phải chăng. - Lạ ! là người thứ hai trong ngày hôm nay ngỏ với tôi cái ý ấy. - Ai là người thứ nhất? - chàng làm việc tại phòng thí nghiệm hoá học ở bệnh viện. Sáng nay, ta phàn nàn là tìm được ai để ở chung hầu giảm được nửa tiền thuê nhà. - Tôi cũng vậy. Tôi nghĩ ở chung hay hơn ở mình. Stamford cầm ly rượu, nhìn tôi với vẻ khó hiểu: - chưa hiểu sherlock holmes. Có thể thích ta. - ta có gì đáng chê trách? - Ồ! ta có những ý kiến hơi kỳ quặc. ta nghiên cứu say mê cuồng nhiệt vài ngành khoa học. Còn ngoài ra, ta là người lịch , đúng mực. - Sinh viên y khoa? - , tôi hiểu ta định học cái gì; rất giỏi về giải phẫu, về hóa học, nhưng chưa hề theo học lớp học chính quy nào. ta học theo lối cóc nhảy, song trong nhiều lĩnh vực, ta thu nhập được số vốn hiểu biết rộng lớn đến nỗi các giáo sư phải kinh ngạc. - hỏi định theo ngành nghề nào sao? - Đó là con người dễ khơi chuyện, tuy rằng những khi cao hứng, ta cũng thích chuyện trò. - Nếu phải ở chung với ai, tôi muốn đó là người ham học và yên tĩnh. nay tôi chưa khoẻ nên rất sợ tiếng ồn. Tôi gặp bạn bằng cách nào? - ta ở phòng thí nghiệm. Ăn xong, chúng ta đến đấy. đường , Stamford cho tôi biết thêm vài chi tiết nữa về sherlock holmes. - Về holmes, tôi biết gì hơn ngoài những điều tôi hiểu qua các buổi gặp gỡ tại phòng thí nghiệm. Chính đề xuất ý kiến ở chung, may nhờ rủi chịu đấy nhé! - Nếu hợp, chúng tôi chia tay nhau. Nhưng, hình như có lý do nào đó khiến muốn phủi tay khỏi việc này. Tính tình người ấy khó chịu đến vậy ư? - dễ diễn đạt được cái thể diễn đạt nổi. sherlock holmes có tính tình gần như lạnh lùng, sắt đá. ta rất có thể cho người bạn uống thử nhúm ancaloit thực vật loại mới nhất, phải vì độc ác mà chỉ vì muốn biết hiệu lực của chất độc ấy như thế nào. Công bằng mà , tôi tin rằng bản thân ta cũng có thể dùng thử cách sốt sắng kém. - Thế rất tốt chứ sao? - Đúng, nhưng việc lấy gậy đánh vào xác chết phải là quái gở. - ta đánh xác chết? - Phải, để xem người ta có thể gây ra những thương tích như thế nào cơ thể người chết. Chính mắt tôi nhìn thấy ta làm như thế. - Vậy mà hồi nãy holmes học ngành y? - mà! Mà thôi, ta đến nơi rồi. tự đánh giá nhân vật ấy. Chúng tôi theo lối hẹp, qua chiếc cửa phụ , bước vào mé nhà của khu bệnh viện lớn. Gần cuối hành lang có lối rẽ dẫn đến phòng thí nghiệm hóa học. Đây là gian phòng cao, các giá tường để đầy các chai lọ. Đây đó có mấy các bàn rộng và thấp, mặt bàn bề bộn những bình cổ cong, ống nghiệm, đèn hơi với ngọn lửa xanh lè. Trong phòng chỉ có mỗi người chúi mũi xuống chiếc bàn. Nghe tiếng chân chúng tôi, ta đảo mắt nhìn quanh rồi reo lên tiếng và vội vã đứng lên. - Tôi tìm ra rồi! Tôi tìm ra rồi! – ta reo lên với Stamford và hấp tấp về phía chúng tôi, tay cầm ống nghiệm – Tôi tìm ra thuốc thử có đặc tính làm kết tủa huyết cầu tố mà làm kết tủa bất kỳ chất nào khác. Giá như ta có thấy mỏ vàng vui mừng cũng chỉ đến thế là cùng. Stamford giới thiệu: - Đây là bác sĩ Watson, đây là ông sherlock holmes. Holmes thân mật bắt tay tôi với sức mạnh mà tôi nghĩ có thể có ở ta. - Chào ông, ông ở Afghanistan về, phải ? - Làm sao ông biết? – Tôi kinh ngạc hỏi lại. - Có gì đâu. Cái điều quan trong bây giờ là huyết cầu tố. Chắc ông hiểu được phát minh của tôi có tầm quan trọng như thế nào chứ? - phát minh lý thú về mặt hóa học, nhưng về mặt thực tế… - Ông lạ! Đây là phát minh có giá trị thực tiễn nhất từ bao nhiêu năm nay trong ngành pháp y. Ông thấy là nó giúp ta xác địng cách thể nhầm lẫn những vết máu à? Mời ông lại gần đây – Trong lúc hào hứng, ta nắm lấy tay áo tôi, kéo lại chiếc bàn ta làm việc – Ta lấy ít máu tươi nhé – Vừa ta vừa lấy kim đâm vào đầu ngón tay, nặn ra giọt máu và lấy ống hút hút – Bây giờ, tôi hòa chút xíu máu này vào lít nước. Ông thấy hỗn hợp ấy trông như nước, tỷ lệ của máu trong đó thể quá phần triệu. Dẫu vậy, tôi hoàn toàn tin chắc ta có được phản ứng đặc trưng. xong, holmes thả vào trong bình vài tinh thể trắng rồi rót thêm vài giọt chất lỏng trong suốt. phút sau, hỗn hợp trong bình chuyển thành màu gụ và thứ bụi màu nâu nhạt kết tủa dưới đáy bình. - Ha! Ha! Ông sao? – holmes vỗ tay reo lên. - Theo tôi, đây là cách thử rất tinh tế. - Tuyệt vời! Cách thử cũ với chất gai-a-côn vừa thô kệch vừa chắc. Cách tìm hiểu thể máu kính hiển vi cũng vậy, với lại chỉ cần vệt máu để lâu vài giờ là phương thức đó áp dụng được. Còn phương pháp này lúc nào cũng hiệu nghiệm, dù với máu cũ hay máu tươi. - Quả vậy – Tôi lẩm bẩm. - Những vụ án hình nhiều khi chỉ còn mắc ở khâu này mà thôi. kẻ bị nghi nhúng tay vào vụ án mạng xảy ra trước đó có khi hàng tháng. Xem xét quần áo , người ta phát ra những vết màu nâu nhờ nhờ. Đây có phải là những vết máu , hay là vết bùn, vết gỉ sắt, vết nhựa trái cây… Còn bây giờ có phản ứng hóa học này, việc xác định kia còn khó khăn gì nữa. Đôi mắt holmes ngời lên trong khi , và tay phải đặt lên ngực trái, ta cúi gập người như để chào đáp lại những người ngưỡng mộ tưởng tượng của mình. - Ông đáng biểu dương – Tôi phụ họa. - Tôi có thể kể với ông đến hai chục vụ án qua mà phản ứng của tôi có thể đóng vai trò quyết định. - Ông khác nào quyển niên giám hình sống. Ông có thể ra tờ báo được đấy, lấy tên là “Những vụ án hình trong quá khứ” – Stamford cười . - Và đó là tờ báo rất bổ ích – holmes tiếp lời trong khi dán miếng băng dính lên vết kim châm vừa rồi ở đầu ngón tay. ta quay sang tôi giải thích – Tôi phải cẩn thạn như vậy vì tôi thao tác khá nhiều loại chất độc. Stamford ngồi xuống chiếc ghế đẩu ba chân, đẩy chiếc khác về phía tôi, bàn vào việc: - Ông bạn tôi đây tìm chỗ ở. Thấy ông phàn nàn là kiếm được ai ở chung nên tôi thấy có gì tốt hơn để hai người tiếp xúc với nhau. Holmes có vẻ bằng lòng : - Tôi tìm được mấy căn phòng ở phố Baker, rất thích hợp cho chúng ta. Tôi mong rằng ông sợ mùi thuốc lá nặng. - Tôi cũng hút thứ thuốc rất nặng. - Thế được rồi. Tôi quan tâm nhiều đến hóa học và đôi khi phải làm những thí nghiệm tại nhà. Điều đó có làm phiền ông ? - Hoàn toàn . - Xem nào! Tôi còn tật xấu nào nữa ? Đôi khi tôi lầm lì, mấy ngày liền hé răng lời nào. Những khi như vậy, cứ để mặc tôi, chẳng bao lâu tôi lại vui vẻ. Còn ông, ông có điều gì cần ? - Tôi cũng có vài cố tật . Tôi thích ồn ào. Tôi dậy vào những giờ rất khác thường, ngoài ra tôi rất lười nhác. Khi tôi khỏe mạnh, tôi lại có loạt những tính xấu nho khác. thời, đó là những nét chính. - Trong chữ ồn ào có gộp cả tiếng vĩ cầm ? - Tiếng đàn của người chơi giỏi chỉ làm cho người nghe khoan khoái, chơi tồi … - Ồ, thế được rồi! – holmes cười vui vẻ - Như vậy là ổn thoả, nghĩa là nếu như ông ưng chỗ ở. - Khi nào ta xem? - Mười hai giờ trưa mai mời ông đến đây, chúng ta cùng xem. - Xin đúng hẹn, mười hai giờ trưa mai – Tôi và bắt tay . Chúng tôi để làm việc tiếp và trở về khách sạn. Tôi bỗng dừng lại, quay sang hỏi Stamford: - Này, làm thế nào mà ta biết là tôi ở Afghanistan về nhỉ? - ta khác người là ở chỗ đó. Tôi xoa hai tay vào nhau: - Ồ, điều bí mật à? Thú vị ! Tôi rất cảm ơn cho tôi có dịp tiếp xúc với ta. Như biết đấy, đối tượng trong công cuộc nghiên cứu của loài người chính là con người. - Thế phải nghiên cứu ta thôi. Thôi xin tạm biệt nhé. - Xin tạm biệt.
Chương 2: Suy đoán, môn khoa học. Như hẹn, ngày hôm sau chúng tôi cùng đến thăm căn hộ ở số nhà 221 phố Baker. Căn hộ gồm hai phòng ngủ tiện nghi và phòng làm việc rộng lớn, thoáng mát, đồ đạc bày biện vui mắt, ánh sáng bên ngoài rọi vào qua hai khung cửa sổ lớn. Căn hộ vừa ý chúng tôi lắm và giá cả cũng vừa túi tiền. Chúng tôi nhận ngay. Tối hôm ấy, tôi mang đồ đạc đến và sáng hôm sau, holmes cũng chuyển đến với nhiều hòm xiểng và vali. Sau hai ngày đầu bận sắp xếp nơi ăn chốn ở cho thuận tiện, chúng tôi nhanh chóng quen dần với chỗ ở mới. Holmes sống yên tĩnh với những nếp sinh hoạt đều đặn. mấy khi còn thức sau mười giờ tối và sáng nào khi tôi dậy, cũng ăn sáng và đâu rồi. Đôi khi ở lì trong phòng thí nghiệm, khi khác ở trong các phòng phẫu tích, và thỉnh thoảng có những ngày đến những khu phố nhớp nhúa nhất trong thành phố. Nhưng thỉnh thoảng, nằm dài chiếc -văng trong phòng làm việc mấy ngày liền, suốt từ sáng đến tối hé răng lời nào và hầu như có cử động nào. quan tâm và tò mò ban đầu của tôi muốn biết mục đích các công việc của mỗi ngày mỗi thôi thúc tôi hơn. Vóc người nhỉnh hơn mét tám mươi, nhưng mảnh khảnh cho nên trông có vẻ cao hơn thế nhiều. Đôi mắt sắc sảo lanh lợi, cùng với sống mũi thanh mảnh, hơi khoằm khiến cho nét mặt mang vẻ nhanh nhẹn và quyết đoán. Cái cằm vuông chìa ra trước tỏ ra đây là con người kiên quyết. theo học lớp nào khả dĩ đem lại cho bằng cấp trong bất kỳ lĩnh vực khoa học nào đó. Tuy vậy, say mê nghiên cứu của trong số lĩnh vực là đặc biệt; và trong giới hạn nhất định, các hiểu biết của rộng lớn đến nỗi những ý kiến của làm tôi rất đỗi kinh ngạc. Những người tự học theo lối cóc nhảy mấy khi có những tri thức đặc biệt chính xác. Mặt dốt nát của cũng đặc sắc kém gì mặt thông thái của . Về nền văn hoá đương thời, triết học và chính trị, xem chừng sherlock holmes biết rất ít. kinh ngạc của tôi lên đến tột đỉnh khi tôi phát ra holmes biết nhiều về học thuyết Copernic và cấu tạo của hệ mặt trời. - ngạc nhiên à? Khi biết lý thuyết ấy rồi, tôi ra sức quên nó . - Quên nó ? - Bộ óc con người ban đầu như gian phòng trống rỗng, ta phải xếp vào đấy những đồ đạc ta thích. Kẻ ngu ngốc chồng chất vào trong đó đủ mọi thứ linh tinh đến nỗi các tri thức có thể giúp ích cho bị đè bẹp dưới đống tri thức khác, đến nỗi khi cần, khó mà lôi ra sử dụng được. Trái lại, người thợ lành nghề chọn lọc hết sức cẩn thận những thứ xếp vào trong gian buồng ấy. ta chỉ muốn chứa trong đó những dụng cụ có ích cho mình trong công việc, cái nào cái nấy sắp đặt cách ngăn nắp. là sai lầm nếu cho rằng cái gian buồng bé ấy có những bức tường co giãn và nó có thể phình ra vô cùng tận. hãy tin rằng rồi đến lúc mà mỗi khi ta nhận được hiểu biết mới ta quên mất cái kiến thức gì đó có trong óc. Vì vậy, chớ có thu thập những khái niệm vô ích, chúng đẩy mất những điều có ích. - Thế nhưng hệ mặt trời… - Tôi phản đối. - Nó can gì đến tôi? – holmes cao giọng – Nếu chúng ta xoay quanh mặt trăng công việc của tôi có gì khác đâu? Tôi toan hỏi công việc đó là cái gì vậy, nhưng dáng điệu bảo cho tôi biết câu hỏi ấy được tiếp nhận. Tuy vậy, tôi suy nghĩ về buổi chuyện ngắn ngủi này và cố rút ra mấy điều suy đoán. Holmes với tôi rằng muốn thu thập những hiểu biết liên quan gì đến công việc của mình. Vậy , tất cả những tri thức mà có đều có thể giúp ích cho . Tôi thầm liệt kê những lĩnh vực mà để lộ cho thấy thành thạo. Thậm chí, tôi lấy bút chì ghi những điều đó ra giấy. liệt kê xong, tôi khỏi mỉm cười, bản nhận xét đó như sau: Sherlock holmes: năng lực: Hiểu biết về văn học: số . Hiểu biết về triết học: số . Hiểu biết về thiên văn học: số . Hiểu biết về chính trị: yếu. Hiểu biết về thực vật: tồi. Am hiểu chất thuốc phiện và các loại chất độc chung. Hoàn toàn biết gì về nghề làm vườn. Hiểu biết về địa chất: có những hiểu biết thực tế, nhưng hạn chế. Thoạt nhìn được ngay các loại đất khác nhau. Hiểu biết về hoá học: rất sâu sắc. Hiểu biết về giải phẫu: chính xác nhưng có hệ thống. Hiểu biết về sách báo hình : hết sức rộng lớn. Chơi đàn vĩ cầm: tốt. Bậc thầy về tài nghệ đánh gậy, quyền và đấu kiếm. Vận dụng thành thạo luật pháp nước … Ghi đến đây, thấy rối như tơ vò, tôi quẳng mảnh giấy vào lửa, nghĩ bụng: “Chẳng hiểu con người này nhằm vào mục đích gì mà ra sức phát triển số năng lực . Mình cũng sao tìm thấy nghề nào đòi hỏi tất cả những năng lực ấy. Thôi đành bỏ cuộc ngay thôi, cho khỏi mệt người”. Trong tuần đầu, tôi tưởng holmes có mấy bạn bè. Nhưng chẳng bao lâu, tôi nhận ra quen biết rất rộng. Đầu tiên, chàng người bé, da tái, mặt choắt, mắt đen, đến ba bốn lần liền trong tuần. hôm, có ăn mặc theo thời trang đến vào buổi sáng và ở chơi chừng giờ. Ngay chiều hôm đó có thêm ông khách quần áo xuềnh xoàng, tóc hoa râm, dáng dấp như người bán hàng rong. Và tiếp theo đó là phụ nữ cao tuổi, xống áo cẩu thả. dịp khác có ông chững chạc, tóc bạc trắng hết cả. Rồi phu khuân vác ở nhà ga trong bộ đồng phục bằng vải nhung. Mỗi khi có khách đến, holmes cầu tôi để cho được sử dụng phòng khách. Lần nào cũng quên xin lỗi tôi. - Tôi phải dùng gian phòng này để làm việc. Họ là khách hàng của tôi. Đó là cơ hội để hỏi thẳng công việc của là gì, nhưng tính tôi vẫn dè dặt, nên lại thôi. Hôm ấy, tôi dậy sớm hơn thường lệ và nhận thấy chưa ăn xong bữa sáng. Người phục vụ quen với thói dậy muộn của tôi nên bà ta chưa chuẩn bị cho tôi. Tôi rung chuông với thái độ nóng nảy và bảo bà ta với giọng khá cộc cằn. Sau đó, tôi cầm lấy tờ báo để giết thời giờ. tờ báo có bài được đánh dấu bằng bút chì. Dưới dòng tít khá huênh hoang “Cuốn sách cuộc đời”, tác giả bài báo khoe là có thể sâu vào những ý nghĩ thầm kín nhất của con người, căn cứ vào vẻ mặt thoáng qua, cử động của cơ bắp, ánh mắt vụng trộm. Bài báo viết: Chỉ từ giọt nước, người giỏi suy luận có thể suy ra khả năng của đại dương hoặc thác nước, tuy chưa bao giờ tận mắt nhìn thấy chúng. Như vậy, toàn bộ cuộc sống là chuỗi mắt xích rộng lớn mà ta có thể biết bản chất của nó, nếu ta biết được mắt xích. Như tất cả mọi khoa học khác, “suy đoán và phân tích” là khoa học mà ta chỉ có thể làm chủ sau quá trình nghiên cứu lâu dài, bền bỉ. Người mới vào lĩnh vực này nên bắt đầu bằng những vấn đề sơ đẳng: gặp bất kì ai, chỉ bằng vào quan sát, ta hãy cố tìm hiểu tiểu sử, nghề nghiệp của người ấy. Tuy có vẻ ấu trĩ, nhưng thực ra tập luyện này rèn giũa các khả năng quan sát của ta và nó dạy cho ta biết cần phải nhìn vào đâu và phải tìm kiếm cái gì. Móng tay, những vết chai ở ngón trỏ và ngón cái, ống tay áo, đầu gối quần, dáng , cách đứng đều là những thứ lên nghề nghiệp của con người… Tôi quăng tờ báo xuống bàn, thốt lên: - Nhảm nhí! Tôi chưa thấy ai viết nhăng nhít đến vậy. - về cái thế? – holmes hỏi tôi. - À, bài báo mà đánh dấu bên cạnh. Tôi phủ nhận là bài báo có lối viết khá, nhưng nó làm tôi khó chịu. ràng đây là lý thuyết do kẻ vô công rồi nghề nặn ra. Mong sao gặp toa xe điện ngầm hạng hai để bắt ra nghề nghiệp của tất cả các hành khách xe. Tôi dám đánh cuộc với nghìn ăn . - thua thôi. Bởi vì tôi là tác giả bài báo đó. - ? - Đúng, tôi. Quan sát và suy đoán là hai thứ mà tôi vốn ham thích. Những lý thuyết tôi nêu lên trong bài báo là hết sức thực tế, thực tế đến nỗi tôi lấy nó làm kế sinh nhai. - Đó là nghề gì? – Tôi buộc miệng hỏi. - Tôi kể nghe nhé. Tôi có nghề riêng mà có lẽ thế giới có mỗi mình tôi làm. Nghề của tôi là thám tử cố vấn. Ở Luân Đôn này có vô số thám tử công, thám tử tư. Các vị ấy gặp phải điều gì bí, họ đến gặp tôi và tôi tìm cách gợi cho họ đúng hướng. Các vụ phạm pháp thường có nhiều nét rất giống nhau, nếu ta thuộc lòng các chi tiết của số vụ rất dễ lần ra đầu mối của vụ thứ nghìn lẻ . Lestrade là thám tử khá. Mới đây ông ta nhầm hướng trong việc khám phá vụ làm bạc giả, vì vậy ông ta phải đến đây. - Còn những người khách khác sao? - Họ hầu hết là người của các hãng trinh thám tư. Họ mắc mớ ở điểm này hoặc điểm khác. Tôi nghe họ kể về công việc của họ, còn họ nghe các lời khuyên bảo của tôi và trả tiền công cho tôi. - Phải chăng ngồi yên trong phòng mà vẫn có thể giải quyết được những mắc mứu mà người khác tài nào giải quyết nổi? - Đúng thế. Tôi có rất nhiều kiến thức đặc biệt để áp dụng vào lĩnh vực này. Những quy tắc suy đoán trình bày trong bài báo mà khinh thường, đối với tôi lại có giá trị sao tưởng hết trong thực hành. Ngay lần đầu gặp , tôi biết là vừa ở Afghanistan về. - Chắc có ai bảo ? - đâu. Lúc ấy cả loạt những suy nghĩ, xét đoán lướt nhanh qua óc tôi khiến tôi thẳng đến kết luận ấy. Tuy vậy, có tồn tại những chặng đường. Cách lập luận phối hợp của tôi như sau: vị này thuộc giới bác sĩ, nhưng lại có dáng dấp quân nhân, vậy chắc chắn là bác sĩ quân y. ta vừa mới ở vùng nhiệt đới về vì nước da rất sẫm nhưng phải là nước da tự nhiên bởi da ở hai cổ tay rất trắng. ta phải trải qua nhiều ngày kham khổ, đau ốm, điều đó có thể thấy nét mặt. ta bị thương ở cánh tay vì cánh tay này cử động hơi gượng gạo. bác sĩ quân y người , sống ở vùng nhiệt đới nào mà lại bị thương ở cánh tay và phải sống kham khổ thiếu thốn? Tất nhiên là ở Afghanistan. Tất cả chuỗi suy nghĩ này diễn ra đầy giây đồng hồ. Tôi mỉm cười: - Giải thích ra thấy rất đơn giản. làm tôi nhớ đến nhân vật Dupin của Edgar Allen Poe. Tôi tưởng loại này chỉ tồn tại trong các tiểu thuyết chứ làm gì có ngoài cuộc đời. Holmes đứng dậy, châm tẩu thuốc: - Có lẽ tưởng so sánh tôi với Dupin là khen tôi chăng? Theo tôi, Dupin là kẻ tầm thường. Ông ta khoe là có thể dò đoán được ý nghĩ của bạn bè sau khắc đồng hồ im lặng, như thế là quá khoa trương lại là kém cỏi. Ông ta có lẽ có đôi chút năng khiếu phân tích. Thế thôi. - đọc sách của Gaboriau chưa? Lecoq có phải là thám tử ? Holmes có cử chỉ mỉa mai và giọng bực bội: - Lecoq à? Ông ta giỏi về tay chân hơn đầu óc. Ông ta chỉ có mỗi điều đáng khen là nghị lực. Cuốn sách ấy thực làm tôi phát ngán. Vấn đề đặt ra cho ông ta là xác định thủ phạm trong đám tù nhân. Việc ấy tôi giải quyết trong hai mươi bốn giờ, còn ông ta phải mất tháng. Tôi hơi khó chịu khi thấy hai nhân vật mà tôi khâm phục bị coi thường. Tôi lại bên cửa sổ nhìn xuống đường phố nhộn nhịp bên dưới, nghĩ bụng: “Ông bạn này có thể rất giỏi, nhưng đồng thời cũng rất tự mãn”. Holmes tiếp với giọng luyến tiếc: - Đầu óc tôi bây giờ còn biết dùng làm gì nữa! Xưa nay chưa bao giờ có vụ án nào dữ dội để tôi khám phá cả! Cùng lắm là vài ba vụ gian lận vụng về với những động cơ lộ liễu đến nỗi ngay nhân viên Sở cảnh sát cũng nhận ra ngay. huênh hoang của holmes tiếp tục làm tôi khó chịu, tôi thấy tốt hơn hết là thay đổi câu chuyện. hè đường bên kia có gã cao lơn, ăn mặc xuềnh xoàng, tay cầm phong bì lớn chăm chú xem số nhà cần tìm. Tôi chỉ tay về phía người ấy, lên tiếng hỏi: - biết người kia tìm nhà nào? - muốn viên đội lính thuỷ đánh bộ kia phải ? – holmes hỏi tôi. “Lại huênh hoang khoác lác rồi!” – Tôi nghĩ bụng. Ý nghĩ ấy vừa mới lướt qua óc tôi nhân vật đó nhận ra số nhà chúng tôi, rảo bước qua đường. Chúng tôi nghe tiếng gõ cửa ầm ầm, rồi tiếng bước chân nặng nề lên thang gác. Người ấy bước vào phòng chúng tôi, đưa phong bì cho . - Có thư cho ông sherlock holmes. Đây là dịp để hạ bớt thói hợm hĩnh của holmes. Lúc vừa rồi, khi đưa ra những lời phỏng đoán liều kia, chắc ta nghĩ là tôi có cơ hội giáp mặt người này. Tôi hỏi, giọng nhàng: - Này , có thể cho biết làm nghề gì ? - Thừa phái, thưa ông – ta trả lời cộc cằn – Bộ đồ đồng phục của tôi được đưa sửa. - Trước đây làm nghề gì? – Tôi đưa mắt nhìn sang holmes với vẻ chế giễu. - Tôi ở binh chủng lính thuỷ đánh bộ, đóng lon đội. Ông có điều gì cần hỏi nữa thưa ông? Xin chào. ta dập hai gót giày vào với nhau, giơ tay chào chúng tôi rồi .
Chương 3: Bí ở Lauriston Garden. Thú tôi hết sức kinh ngạc trước bằng chứng về giá trị thực hành của những lý thuyết mà holmes nêu. kính nể của tôi đối với tài phân tích của tăng vụt lên. Tuy vậy, trong óc tôi vẫn còn vương vấn chút hoài nghi là tất cả câu chuyện này được xếp đặt từ trước để loè tôi. Nhưng loè để làm gì? Quay lại nhìn holmes, tôi thấy đọc xong thư. Nét mặt đăm chiêu và đôi mắt xa vắng. - Làm thế quái nào mà đoán được? - Đoán cái gì? – holmes hỏi giật giọng. - Đoán là viên đội lính thuỷ đánh bộ. - Xin lỗi về những lời cáu kỉnh đó. Hoá ra, vẫn thấy người đưa thư vốn là viên đội lính thuỷ đánh bộ? - Quả là . - Ngay ở bên này đường, tôi cũng nhìn thấy hình mỏ neo to xăm mu bàn tay người ấy và bộ râu theo đúng quy định của lính thuỷ đánh bộ. chàng có vẻ tự tin và thậm chí có dáng điệu chỉ huy. chàng nghiêm nghị, đạo mạo, hơi đứng tuổi, những chi tiết đó khiến cho tôi tin rằng đóng đến lon đội. - là tuyệt diệu! – Tôi reo lên. - Có gì đâu! – Tuy vậy, song cứ theo vẻ mặt , tôi tin rằng nỗi kinh ngạc và khâm phục của tôi ràng làm vui thích. - Vừa nãy, tôi có là thời nay còn những trọng án, nhưng có lẽ tôi lầm. hãy xem đây. Holmes đưa cho tôi bức thư vừa mới nhận. - Gì thế này? là khủng khiếp! – Tôi thốt lên. - Tôi thấy vụ này hơi khác thường đấy. vui lòng đọc to lên, chúng ta cùng nghe nào. Ông sherlock holmes thân mến! Đêm qua có vụ án ghê gớm tại nhà số 3 đường Lauriston đoạn sát gần đường Brixton. nhân viên cảnh sát thấy có ánh đèn ở ngôi nhà vào khoảng hai giờ sáng. Đây là ngôi nhà bỏ hoang nên ta đoán là có chuyện gì bình thường. ta thấy cửa ra vào để ngỏ ở gian phòng trông ra mặt đường, ta thấy xác người đàn ông ăn mặc lịch , trong túi có xấp danh thiếp đề tên “Enoch J.Drebber bang Ohio, USA”. có cách nào xác định nguyên nhân của cái chết. Trong gian phòng có nhiều vết máu, nhưng thi thể có thương tích nào. Chúng tôi biết người này vào ngôi nhà ấy bằng cách nào và chung toàn bộ vụ án hãy còn là điều bí . Nếu ông có thể đến được trường trước mười hai giờ trưa, ông gặp tôi ở đó. Toàn bộ trường được giữ y nguyên cho đến khi ông đến. rất hân hạnh cho tôi nếu được biết ý kiến của ông. Xin gửi ông lời chào thân thiết. Tobias Greson. - Greson là tay sừng sỏ nhất ở Sở cảnh sát – holmes nhận xét – và Lestrade được coi là những phần tử ưu tú của đám ra gì. Cả hai đều năng nổ, hăng hái, nhưng rất khuôn sáo. Và ghen tị nhau như cặp lầu xanh. Tôi ngạc nhiên thấy holmes giữ vẻ bình thản, lại có vẻ gần như giễu cợt. Tôi hối hả: - Ta được để lỡ phút nào, phải ? Tôi gọi xe nhé. - Chưa chắc tôi . - Nhưng đây chính là cơ hội mà mong mỏi từ lâu cơ mà? - Giả thử tôi gỡ được vụ này bao nhiêu công lao đều vào tay greson, lestrade hết cả. phải là người của Nhà nước phải chịu thiệt thòi như vậy đấy. - Nhưng greson cầu giúp đỡ cơ mà. - Phải, biết tôi giỏi hơn và thừa nhận điều đó với tôi. Nhưng trước mặt người thứ ba, thà tự cắt lưỡi còn hơn phải công nhận mình là thua kém. Dẫu vậy, chúng ta cũng nên đến đó xem sao. Nào, ta ! Holmes xỏ tay vào chiếc áo khoác ngoài, nhanh nhẹn chuẩn bị. - cầm lấy mũ . - muốn tôi cùng à? - Phải. lúc lúc sau, hai chúng tôi ngồi trong chiếc xe ngựa chạy nước đại về phía đường Brixton. Buổi sáng hôm ấy trời đầy mây và sương mù dày đặc. tấm màn tối sầm bao phủ lên các mái nhà và dường như phản chiếu các dãy phố xám xịt màu bùn. Holmes rất vui vẻ, chuyện trò luôn miệng về những chiếc đàn vĩ cầm. Còn tôi cứ nín thinh vì thời tiết ảm đạm và vì việc bi thảm vừa xảy ra. Sau cùng tôi phải cắt ngang bài thuyết trình về nhạc của : - Xem chừng để tâm lắm đến cuộc điều tra sắp tới. - có dữ kiện gì đâu. sai lầm cơ bản là cứ đặt trước các giả thiết trong khi chưa có trong tay các việc thực tế. Làm như vậy khiến cho nhận định của ta dễ bị chệch lắm. - có ngay các dữ kiện, vì đường Brixton đây rồi và ngôi nhà kia kìa! - Đúng rồi! Dừng lại, bác xà ích. Còn trăm mét nữa mới đến trường nhưng holmes cứ đòi xuống xe để bộ. Ngôi nhà số 3 đường Lauriston có vẻ sầu thảm ghê rợn. Đó là ngôi nhà thứ ba trong dãy bốn nhà nằm thụt vào trong tí. Hai ngôi nhà có người ở, hai ngôi kia bỏ hoang. Hai nhà bỏ hoang này bày ra hai dãy cửa sổ buồn bã và trần trụi, chỉ trừ thỉnh thoảng đây đó có hai chữ “Cho thuê” để chảy dài vệt sơn các ô cửa kính lem luốc. Từ hè đường vào đến nhà phải qua mảnh vườn mọc lưa thưa những cây con khẳng khiu, ốm yếu. Cắt ngang mảnh vườn là lối hẹp, rải sỏi đá trộn lẫn lẫn đất sét màu vàng ệch. Tất cả khu vực này đều sũng nước vì trời mưa suốt đêm. Bao quanh mảnh vườn là bức tường gạch cao khoảng mét, bên lại có hàng rào gỗ. Đứng tựa lưng vào bức tường này là viên cảnh sát cao lớn, xung quanh có đám người rảnh việc cố nghển mắt vào trong nhà. Tôi tưởng holmes xông thẳng vào nhà và lao ngay vào việc. Nhưng ! Với vẻ uể oải giả tạo, lại lại hè đường, lơ đãng nhìn đất, nhìn trời, nhìn các ngôi nhà bên kia đường và hàng rào gỗ. Xem xét xong, bước lớp cỏ mọc ven lối , luôn luôn dán mắt xuống đất. Hai lần dừng lại và có lần tôi thấy thoáng nở nụ cười và khẽ reo lên tiếng vui mừng. Có nhiều vết chân nền đất sét ướt, nhưng vì cảnh sát dẫm nát lối này rồi, tôi hiểu bạn tôi có thể hy vọng rút ra ở đấy được điều gì. Ở cửa nhà, chúng tôi được gã cao lớn đón tiếp. Mặt tái mét, tóc rối bù, tay cầm quyển sổ, ta vội vã tiến về phía chúng tôi, nồng nhiệt siết chặt tay holmes: - Ông đến, tốt quá. Tôi chưa đụng chạm đến gì hết. - Trừ chỗ này – holmes đáp, tay chỉ lối – đàn trâu bò giá có xéo qua đây cũng thể phá hoại nhiều hơn. Nhưng có lẽ ông rút ra xong những kết luận của mình rồi mới cho phép xảy ra tình trạng này, có phải , ông greson? Nhà thám tử lảng: - Tôi quá bận ở bên trong. Ông lestrade cũng có mặt tại đây. Tôi tưởng ông ta phải để mắt đến chuyện này. Holmes nhìn tôi, trợn tròn mắt, giọng châm chọc: - có mặt ông và ông lestrade rồi, chẳng còn gì cho người thứ ba khám phá nữa. Greson xoa hai tay với nhau, vẻ hài lòng: - Chúng tôi làm tất cả những gì có thể làm. Dẫu sao, đây là vụ kỳ quặc và tôi biết ông vốn thích những vụ như thế. - Ông đến đây bằng xe ngựa? - . - Cả ông lestrade cũng chứ? - Phải. - Thế chúng ta vào trong xem gian phòng . Sau ý kiến ăn nhập gì với câu vừa rồi, holmes vào trong nhà. Greson bước theo, vẻ mặt ngơ ngác. hành lang , bụi bặm dẫn đến nhà bếp và phòng ăn. Có hai ô cửa, ở về phía bên trái và ở về phía bên phải hành lang. ràng trong hai cửa này bị đóng kín từ nhiều tuần nay. Cửa kia là cửa mở vào phòng ăn, nơi diễn ra tấn thảm kịch đầy bí . holmes bước vào, tôi theo ngay. Đây là gian phòng rộng, hình vuông, có thứ đồ đạc nào nên càng có vẻ rộng. Tường phủ bằng loại giấy rẻ tiền, có nhiều chỗ ẩm ướt loang lổ và vài ba chỗ giấy bị bong ra, thòng xuống, để lộ lớp vữa vàng khè bên trong. Đối diện với cửa ra vào là lò sưởi, mặt lò làm bằng tấm đá giả cẩm thạch trắng. Ở mé mặt lò sưởi có cắm mẩu nến bằng sáp đỏ. Chiếc cửa sổ duy nhất của gian phòng lem luốc đến nỗi ánh sáng mờ đục bên ngoài rọi qua nhuốm lên khắp gian phòng màu xám nhờ nhờ thê lương. Người chết nằm sóng xoài sàn, hai con mắt trợn trừng nhìn lên trần nhà. Nạn nhân khoảng bốn mươi ba hay bốn mươi tư tuổi, người tầm thước, vai rộng, tóc quăn và đen, râu rậm xén ngắn. Mặc chiếc áo đuôi tôm dày nặng, bên trong là chiếc áo gi-lê bằng dạ tốt, quần dài màu sáng, cổ áo và cửa tay áo trắng tinh. chiếc mũ đứng, sang trọng và rất sạch nằm ngay sàn nhà, cạnh nạn nhân. Hai bàn tay nắm chặt, cánh tay dang rộng, chân quắp vào nhau cho thấy cuộc vật lộn với tử thần diễn ra hết sức khốc liệt. nét mặt cứng đờ còn in nỗi kinh hoàng. Nét mặt nhăn nhúm thành vẻ độc ác ghê sợ đó, cộng với cái trán ngắn, cái mũi tẹt dí, hàm răng nhô ra, cùng với tư thế kỳ quặc càng làm cho người chết có vẻ rất giống loài khỉ. Tôi từng thấy cái chết dưới nhiều hình dạng, nhưng chưa bao giờ thấy nó dưới dạng thảm khốc đến như vậy. Lestrade vóc người gầy gò, mặt choắt, đứng ở cửa chào chúng tôi: - Vụ này ồn ào đây. Nó vượt tất cả những vụ tôi được chứng kiến. - có vết tích nào – greson . - có mảy may – lestrade xác nhận. Holmes đến cạnh xác nạn nhân, quỳ gối xuống và xem xét rất cẩn thận. - Hai ông kiểm tra kỹ là có thương tích gì chứ? – holmes chỉ những giọt máu và những vết máu có rất nhiều xung quanh xác chết. Cả hai thám tử của Sở mật thám cùng kêu lên: - Hoàn toàn chắc chắn. - Thế tất nhiên máu này là của kẻ thứ hai, chắc là của hung thủ, nếu như đây là vụ ám sát. Trong khi , những ngón tay nhanh nhẹn của chạy lăng quăng chỗ này chỗ kia khắp nơi, sờ nắn, lần mò, xem xét, còn con mắt vẫn đượm cái vẻ xa vắng. Sau cùng, holmes ngửi môi người chếtrồi xem đế giày người ấy. - ai xê dịch xác này chứ? - . - Bây giờ các ông có thể cho chuyển về nhà xác được rồi. Greson có sẵn cái cáng và bốn người giúp việc. Khi cái xác được xốc lên có chiếc nhẫn rơi xuống sàn, lestrade chộp lấy chiếc nhẫn, ngắm nghía với con mắt kinh ngạc, reo lên: - có mặt người đàn bà ở đây! chiếc nhẫn cưới đây mà! Vừa , ông ta vừa chìa chiếc nhẫn đặt trong lòng bàn tay ông ta ra cho chúng tôi xem. có gì nghi ngờ: chiếc vòng tròn xíu mộc mạc bằng vàng này từng trang điểm cho ngón tay của dâu. - Thế càng thêm rắc rối – greson đánh giá. - Ông có dám chắc là chiếc nhẫn lại giúp ta chút nào ? Ngoài ra, ông thấy có những gì trong các túi áo, túi quần nạn nhân? – holmes nhận xét. Greson chỉ những đồ vật được bày ra những bậc thang dưới cùng ngoài cửa buồng. - Tất cả ở đây. chiếc đồng hồ bằng vàng khắc số 97.163 ở cửa hàng Barraud, Luân Đôn. dây xà tích vàng, dầy dặn và rất nặng, chiếc nhẫn vàng có khắc biểu tượng của hội kín. chiếc kẹp ca vát bằng vàng, chạm thành hình đầu chó, cái ví đựng danh thiếp bằng da loại tốt, trong đựng những danh thiếp ghi tên Enoch J.Drebber ở trong thành phố Cleverland phù hợp với những chữ viết tắt E.J.D thêu quần áo. có ví tiền nhưng có mấy đồng tiền, cộng lại là bảy bảng . Hai bức thư, bức đề gửi cho E.J.Drebber và bức kia gởi cho kẻ nào đó tên là Stanggerson. - Gửi về địa chỉ nào? - Gửi đến sở giao dịch chứng khoán Mỹ. Cả hai bức thư đều là của Công ty vận chuyển tàu biển Guion và cùng nơi đến, ngày giờ khởi hành các chuyến tàu của họ, xuất phát từ Liverpool. ràng nạn nhân sắp sửa lên tàu New York. - Các ông điều tra về người mang tên là Stanggerson này chưa? - Điều tra ngay chứ! – greson đáp – Tôi cho đăng lời nhắn tin tất cả các báo hàng ngày và cử người đến sở giao dịch chứng khoán Mỹ, nhưng chưa về. - Các ông liên lạc với Cleverland chưa? - Chúng tôi đánh điện sáng nay. - Các ông đặt những câu hỏi như thế nào trong điện? - Chúng tôi chỉ tường thuật tỉ mỉ án mạng và rất biết ơn nếu nhận được mọi tin tức có thể có giúp chúng tôi làm sáng tỏ vụ này. - Ông có hỏi tỉ mỉ về điểm nào đó mà các ông coi là thiết yếu ? - Tôi có đến Stanggerson. - Ngoài ra gì khác? Liệu có thể có chi tiết nào đấy làm đầu mối cho toàn bộ vụ này ? Các ông có nên đánh điện lại ? - Tôi điện tất cả những gì tôi cần hỏi rồi – greson với vẻ bị xúc phạm. Holmes cười thầm và hình như định có lời nhận xét lestrade từ gian phòng đằng trước quay lại, xoa hai tay với vẻ hài lòng, giọng khoa trương: - Ông greson ạ, tôi vừa mới phát chi tiết hết sức hệ trọng. – Mắt lestrade sáng lên. Ông ta mừng rỡ ra mặt vì thắng đồng nghiệp của mình điểm. - Mời các ông lại đây! – lestrade hối hả trở lại gian phòng khi nãy – Đây, các ông đến đứng ở chỗ này này. Ông ta bật que diêm và giơ lên cao sát mặt tường, giọng đắc thắng: - Các ông nhìn đây! Ở mé tường này, mảnh giấy dán tường lớn bị bong, rơi đâu mất, để lộ khoảng tường trát vữa thô nhám, vàng ệch, hình vuông. khoảng tường trần trụi, có ai nguệch ngoạc viết những chữ mang màu đỏ sẫm bằng máu khô: “Rache”. Nhà thám tử hồ hởi, tiếp: - Chi tiết này bị bỏ sót vì đây là chỗ tối nhất trong phòng. Thủ phạm viết chữ này bằng chính máu mình. Ta hãy nhìn vết này, chỗ máu chảy dọc tường. Chi tiết này loại trừ khả năng đây là vụ tự sát. Tại sao viết tại nơi này? Tôi xin lý do. Các ông có thấy ngọn nến mặt lò sưởi ? Lúc bấy giờ, ngọn nến này được thắp sáng và chỗ này trở thành chỗ sáng nhất bức tường. - Giờ đây, phát hết rồi, ông thấy ý nghĩa nó ra sao? – greson vặn hỏi với vẻ khâm phục. - Kẻ này định viết tên Rachel, nhưng kịp viết cho trọn tên. Các ông hãy nhớ lấy lời tôi: khi vụ này được làm sáng tỏ, các ông thấy người đàn bà tên là Rachel dính líu vào đây. Ông cứ tin , ông holmes! - Tôi xin lỗi – holmes với lestrade khi thấy tiếng cười của mình làm cho chàng bực tức – Ông là người đầu tiên cho chúng ta thấy chi tiết này, và xem chừng kẻ viết chữ này là nhân vật thứ hai trong vụ án. Tôi chưa có dịp xem kỹ gian phòng, nhưng bây giờ, mạn phép các ông, tôi xem xét lát. xong, rút trong túi ra cây thước dây và kính lúp, dò soát khắp căn phòng, lúc dừng lại hồi lâu, lúc quỳ hẳn gối xuống sàn; thậm chí có lúc nằm xoài, úp bụng xuống sàn. bị thu hút vào công việc đến nỗi hình như quên hẳn chúng tôi, vì lầm bầm nho mình, thỉnh thoảng lại khẽ reo lên, xuýt xoa, làu bàu hay huýt sáo miệng. Những hành động ấy có thể diễn đạt những hy vọng của , song cũng có thể coi là những lời tự khích lệ trong công việc của mình. Trong hai mươi phút, mải mê tìm tòi, dùng thước đo cách tỉ mỉ khoảng cách giữa những dấu vết hoàn toàn vô hình đối với tôi. Đôi khi, lại úp cái thước dây vào tường. Ở chỗ sàn nhà, hết sức thận trọng thu nhặt nhúm thứ bụi xam xám và cất vào phong bì. Sau cùng dùng kính lúp soi từng nét chữ của cái từ bí tường. sau đó, có vẻ hài lòng, cất thước dây và kính lúp vào túi, đưa ra nhận xét: - Có người bảo rằng thiên tài là khả năng lao động hết sức kiên trì. Định nghĩa ấy hoàn toàn chính xác nhưng áp dụng vào công việc của người thám tử rất đúng. Greson và lestrade theo dõi mọi động tác của nhà thám tử tư với vẻ tò mò. Họ cùng lên tiếng hỏi: - Ông có ý kiến gì , ông holmes? Bạn tôi đáp, giọng đầy châm chọc: - Cho tôi được phép giúp các ông tay có khác gì làm hoen mờ vinh quang của các ông trong vụ này. Các ông tự giải quyết nó cách chóng vánh và trọn vẹn, để kẻ thứ ba xen vào là đáng tiếc. Dẫu vậy, tôi lấy làm hân hạnh được giúp các ông. Trong khi chờ đợi, tôi muốn gặp viên cảnh sát phát ra xác nạn nhân. Các ông có thể cho tôi biết và địa chỉ người ấy được ? Lestrade nhìn vào quyển sổ tay: - Rance. giờ ta hết ca làm việc. Ông có thể lại nhà ta ở số 46 đường Audley, khu Kensington. Holmes ghi địa chỉ và bảo tôi: - Bác sĩ Watson, ta đến gặp chàng ấy – Rồi quay sang các nhà thám tử của Nhà nước: - Đây là vụ ám sát, và thủ phạm là người đàn ông… người đàn ông lực lưỡng, cao hơn mét tám mươi, tuổi trung niên. So với tầm vóc chân hơi . giày mũi vuông, hút xì gà Trichinopoli. đến đây cùng với nạn nhân chiếc xe ngựa bốn bánh. Con ngựa kéo xe có ba móng sắt cũ và móng sắt mới ở chân trái trước. Thủ phạm có bộ mặt đỏ gay, móng tay phải của đặc biệt dài. Hai thám tử nhà nước nhìn nhau với nụ cười hoài nghi. Greson lên tiếng: - Nếu vậy, nạn nhân bị giết bằng cách nào? - Bằng thuốc độc – holmes trả lời vắn tắt rồi ra về, nhưng trước khi bước qua ngưỡng cửa, còn quay lại thêm – Còn chi tiết này nữa, ông lestrade ạ. Rache trong tiếng Đức có nghĩa là trả thù, vậy ông đừng mất thời giờ tìm kiếm Rachel làm gì. Sau ngón đòn này, holmes bỏ về, để lại đằng sau hai địch thủ há hốc mồm nhìn nhau.
Chương 4: Lời khai của cảnh sát John Rance. Lúc chúng tôi rời ngôi nhà số 3 đường Lauriston giờ trưa. Holmes kéo tôi đến trạm bưu điện gần nhất, gửi bức điện dài. Sau đó, gọi xe ngựa bảo đánh đến địa chỉ mà lestrade ghi cho. - gì giá trị bằng những nhân chứng trực tiếp. Thực ra, vụ này được xác định rồi, nhưng hỏi để biết thêm vài chi tiết cũng thừa. - Có thực các chi tiết mà vừa là đúng ? - Điều đầu tiên tôi nhận ra ngay khi đến trường là chiếc xe ngựa in bánh thành hai cái rãnh sâu cạnh bờ hè. Trước đêm hôm qua, trời mưa tuần. Vậy chiếc xe để lại vết bánh chỉ có thể đỗ ở đây sau cơn mưa đêm qua. Tôi thấy cả các dấu chân con ngựa. trong những vết chân này sắc nét hơn cả ba vết chân khác, điều đó chứng tỏ con ngựa có chiếc móng mới đóng. Có chiếc xe ngựa đến đây sau khi trời mưa và theo lời greson cho biết sáng nay thấy nó đâu, ta suy ra chiếc xe của đến rồi trong đêm và do đó, nó chính là chiếc xe chở hai người kia đến ngôi nhà. - Nghe ra khá đơn giản. Nhưng còn về tầm vóc của hung thủ? - Có gì đâu! Ta có thể căn cứ vào chiều dài của bước chân mà suy ra chiều cao của người. Tôi thấy vết chân của người thứ hai lớp đất sét ở ngoài nhà và lớp bụi trong gian phòng. Ngoài ra, tôi còn có cách khác để kiểm tra cách tính của tôi. Khi viết tường, người ta thường viết ngang tầm mắt mình. Chữ viết kia, như tôi đo được, ở cách mặt đất đúng mét tám mươi. Dễ như bỡn, phải bác sĩ? - Thế còn tuổi ? - người có thể dễ dàng phóng bước mét ba mươi phân thể là người luống tuổi. mét hai mươi nhăm là chiềi dài của vũng nước lối qua vườn (mà bước qua). Kẻ giày sang trọng cỡ vòng qua vũng nước còn kẻ giày thô mũi vuông phóng bước ngang qua. có chút gì bí ở điểm này. Tôi chỉ áp dụng vào trong nếp sống hàng ngày vài nguyên lý quan sát và suy đoán mà tôi nêu lên trong bài báo của tôi thôi. Có điều gì khác thấy khó hiểu nữa ? - Móng tay và xì gà? - Mấy chữ tường được viết bằng ngón tay trỏ nhúng trong máu. Chiếc kính lúp giúp tôi nhận ra là khi viết, ngón tay người này cào mạnh lên lớp vữa trát tường, điều này chỉ có thể xảy ra nếu người này có móng tay dài. Tôi tìm thấy rải rác sàn ít tro đen và xốp, chỉ có loại xì gà Trichinopoli mới cho thứ tàn như vậy. Chính những điều vụn vặt vậy làm cho nhà thám tử có tài khác với loại thám tử như greson và lestrade. - Còn bộ mặt đỏ? - Bộ mặt đỏ là kết luận hơi táo bạo. Thôi nên hỏi nhiều. Tôi đưa tay xoa trán: - Đầu tôi xoay như chong chóng. Càng nghĩ càng biết đâu mà lần. Tại sao hai người ấy lại đến ngôi nhà bỏ ? Người đánh xe chở họ đến nay ra sao? Làm thế nào người này lại ép buộc được người kia uống thuốc độc? Máu ở đâu ra? Hung thủ giết người để làm gì? Tại sao lại có chiếc nhẫn phụ nữ? Tại sao hung thủ viết chữ “Rache” trước khi bỏ chạy? Bạn tôi nở nụ cười đồng tình: - tóm tắt ngắn gọn và chính xác những điều nan giải của vụ này. Hãy còn khá nhiều khía cạnh khó hiểu khác nữa. Còn về phát của chàng lestrade kia? Chữ này phải do người Đức viết. Nếu chú ý, thấy chữ A được viết hơi theo kiểu chữ viết của người Đức. Thế nhưng, người Đức chính cống bao giờ cũng viết theo dạng chữ La-tinh, vì vậy ta có thể khẳng định rằng những chữ này phải do người Đức viết mà là kẻ muốn giả làm người Đức, nhưng vụng về. Nhưng thôi, bác sĩ watson; cắt nghĩa hết các phép thuật của mình nhà phù thuỷ chẳng còn gì là cao tay nữa. Cũng vậy, nếu tôi bày tỏ với quá nhiều phương pháp làm việc của tôi, đến kết luận là tôi rút cuộc cũng chẳng có gì đặc biệt cả. - khi nào! đưa phép suy đoán của đến chỗ gần thành môn khoa học chính xác như chưa từng có thế giới này. Những lời tôi và vẻ khâm phục nét mặt tôi khiến holmes đỏ mặt vì sung sướng. - Tôi xin kể thêm với . Kẻ giày cỡ và kẻ giày mũi vuông cùng đến chiếc xe, cùng lối qua vườn. Vào nhà, kẻ giày cỡ lại lại ngang dọc gian phòng. Tôi có thể đọc thấy điều đó lớp bụi, tôi còn có thể đọc được là càng , càng nổi xung lên, có thể thấy ở bước chân ngày dài của . Khởi đầu ta có điểm xuất phát đúng, vậy phải xúc tiến gấp lên thôi, vì chiều nay tôi muốn nghe hoà nhạc. Câu chuyện giữa hai chúng tôi diễn ra chiếc xe ngựa lăn bánh. Đến những ngõ ngách bẩn thỉu và gớm ghiếc nhất, chiếc xe bỗng dừng lại. - Đến chung cư Audley rồi, ở trong kia kìa – Người xà ích chỉ kẽ nứt hẹp giữa dãy nhà bằng gạch đen sì – Tôi chờ các ông ở ngoài này. Lối hẹp dẫn chúng tôi đến cái sân gạch hình vuông, xung quanh là những căn nhà nhớp nhúa. qua nhóm trẻ con rách rưới và loạt dây phơi quần áo, chúng tôi tìm đến căn hộ số 46. Bên cửa có tấm biển bằng đồng khắc tên Rance. Hỏi ra, chúng tôi được biết viên cảnh sát ngủ. Người nhà đưa chúng tôi vào chờ ở gian nhà ngoài. lát sau, viên cảnh sát ra tiếp, vẻ hơi cáu kỉnh: - Tôi báo cáo hết ở đồn cảnh sát rồi. Holmes rút ra đồng tiền vàng, mân mê với vẻ tư lự: - Chúng tôi muốn nghe chính kể lại. Viên cảnh sát thay đổi hẳn thái độ: - Tôi sẵn sàng. Rance ngồi xuống chiếc ghế đệm, cau mày lại với vẻ mặt của người muốn để sót chi tiết nào. - Ca tuần của tôi là từ 10 giờ tối đến 6 giờ sáng. Vào lúc 11 giờ đêm, xảy ra vụ đánh nhau ở gần quán rượu “Con hươu trắng”, ngoài ra khá yên tĩnh. Đến 1 giờ, trời bắt đầu mưa và tôi gặp Harry, viên cảnh sát tuần phía đường Holland Grove. Chúng tôi với nhau dăm ba câu chuyện ở góc phố Henrietta. lát sau, vào khoảng 2 giờ, tôi tự nhủ mình phải vòng về phía đường Brixton. Phố xá yên tĩnh. Tôi gặp ai cả, tuy có thấy hai chiếc xe. Tôi thong thả, vừa vừa nghĩ tới ly rượu. Bỗng nhiên vạch ánh sáng lọt ra từ cửa sổ ngôi nhà làm tôi chú ý. Tôi vốn biết hai ngôi nhà ở đường Lauriston vẫn bỏ . Vì vậy tôi ngờ rằng có chuyện gì bình thường. Khi tôi vào đến cửa nhà… - … đứng lại và quay ra chỗ cửa vườn. Tại sao? - Vâng, đúng thế. Nhưng quái lạ, sao mà ông biết? Khi tôi đến cửa nhà, cảnh vật im lìm và vắng vẻ đến nỗi tôi phải quay trở lại cửa vườn, xem có thấy ngọn đèn tuần tra của Harry . Nhưng thấy bóng ai cả. - thấy ai ngoài phố à? - ai, ngay con chó cũng . Lúc bấy giờ, tôi trở lại, đẩy cánh cửa. Cánh cửa mở ra dễ dàng, bên trong hoàn toàn yên tĩnh. Tôi bước vào gian phòng có ánh sáng. Dưới ánh sáng của ngọn nến cháy chập chờn mặt lò sưởi, tôi thấy… - Được rồi, tôi biết thấy những gì rồi. vòng quanh gian phòng vài ba lần, quỳ gối xuống bên cạnh xác chết, rồi ngang qua gian phòng, thử mở cánh cửa gian bếp và… Rance bật đứng dậy, nét mặt hoảng hốt, con mắt ngờ vực: - Ông nấp ở chỗ nào mà nhìn thấy hết các hoạt động của tôi? Holmes cười vui vẻ và đặt tấm danh thiếp của mình lên bàn: - Chớ bắt giữ tôi về vụ án mạng này. Tôi là trong những người săn đuổi con mồi chứ phải là con mồi đâu. kể tiếp . Sau đó làm gì? Rance ngồi xuống, chưa hết bàng hoàng: - Tôi trở ra cửa, huýt còi. Nghe tiếng còi, Harry và hai viên cảnh sát khác kéo đến. - Lúc đó ngoài phố vẫn có ai à? - Vâng, ít ra là có ai có thể giúp tôi. - thế là thế nào? Viên cảnh sát cười nhăn cả mặt: - Trong đời tôi gặp khá nhiều đứa say, nhưng chưa bao giờ thấy ai say như gã này. Gã đứng ngoài cửa khi tôi ở trong nhà bước ra. Tựa người vào hàng rào gỗ, gã hét toáng lên bài hát quen thuộc ở các quán rượu. Gã đứng cũng vững chứ đừng đến giúp tôi tay. - Gã đó thuộc dạng như thế nào? Rance có vẻ khó chịu trước câu hỏi lạc đề: - Tôi bảo là gã say mềm mà, say khướt, biết trời đất là gì nữa. Nếu chúng tôi vướng tay vào vụ này đưa gã về đồn rồi. - Mặt gã thế nào? Gã mặc quần áo gì? có thấy điều gì đặc biệt ? – holmes nôn nóng ngắt lời ta. - Chắc là có gì đặc biệt, vì tôi và Harry phải đỡ gã. Người gã cao lớn, mặt đỏ, phía dưới mặt có quấn… - Thôi đủ rồi, sau đó ra sao? - Lúc bấy giờ chúng tôi đâu có rỗi rãi để mà bận tâm đến gã – Viên cảnh sát trả lời với vẻ mếch lòng – Tôi cam đoan là gã ngay về nhà. - Gã mặc quần áo gì? - Áo khoác ngoài màu nâu. - Tay có cầm cái roi nào ? - Roi à? . - Hẳn gã bỏ quên – Bạn tôi lẩm bẩm – Sau đấy nghe thấy hoặc nhìn thấy chiếc xe ngựa nào à? - . - Xin đãi ông bạn đồng tiền vàng này – holmes đứng dậy, tay cầm lấy mũ – Rance này, đêm qua lẽ ra giật được lon đội trưởng rồi đấy. Gã say rượu là người nắm giữ cái chìa khóa tìm ra vụ bí mật này. Chúng tôi tìm . Thôi, ta bác sĩ! Chúng tôi trở ra xe, để mặc viên cảnh sát ngồi ngẩn người và lo lắng. Trong khi xe chạy về phố Baker, holmes , giọng ngao ngán: - Dịp may có hai đến với mà để tuột mất. - Tôi vẫn thấy tối như bưng. Đúng là hình dáng gã say rượu kia rất khớp với miêu tả của về nhân vật thứ hai trong tấn bi kịch. Nhưng tại sao quay trở lại ngôi nhà sau khi bỏ rồi? Đó phải là thói thường hành động của bọn tội phạm. - Chiếc nhẫn, bác sĩ ạ, vì chiếc nhẫn. Đó là lý do vì sao nó quay lại. Nếu ta tìm được cách nào khác để tóm cổ nó, ta có thể bẫy nó bằng chiếc nhẫn. Rồi tôi tóm cổ được nó, tôi đánh cuộc với đấy. Thôi, bây giờ ta ăn cơm trưa rồi còn nghe hòa nhạc.
