Phiêu lưu vào mỏ than Aberfoyle - Jules Verne (20c)

Nguồn: vnthuquan.net/truyen/truyen.aspx?tid=2qtqv3m3237nvntnvnnn2n31n343tq83a3q3m3237nvn
Tác giả: Jules Verne
Dịch giả: Phạm Phan Hàm
NXB: NXB Trẻ
Thể loại: Phiêu lưu, mạo hiểm
Số chương: 20
Giới thiệu:
Cùng trong ngày mà kỹ sư James Starr nhận được hai lá thư có nội dung hoàn toàn mâu thuẫn nhau.
Bức thư thứ nhất do người thợ mỏ già vùng Aberfoyle tên là Simon Ford gửi tới. Trong thư ông này mời kỹ sư James Starr đến ngay mỏ than Aberfoyle nơi ông làm việc mấy chục năm về trước. có nhiều điều kỳ lạ đáng để cho kỹ sư quan tâm. Cuối thư, người viết cầu ông giữ kín về thông tin này.
Ngay chiều tối hôm đó, bức thư thứ hai lại gửi tới tay kỹ sư James Starr. Lá thư này cũng mang dấu bưu điện vùng Aberfoyle nhưng người gửi nêu danh tính của mình. Đó là lá thư nặc danh mà nội dung vừa có ý đe dọa, vừa khuyên ông đừng nên bận tâm tới lá thư thứ nhất nữa, bởi vì những thông tin đó chẳng có mảy may giá trị nào cả.
Vốn là con người tò mò, ham khám phá những điều bí , kỹ sư James Starr cương quyết tới mỏ than như lời mời gọi của người thợ mỏ già Simon Ford. Khi tới mỏ than Aberfoyle, kỹ sư James Starr được gia đình thợ mỏ Simon Ford đón tiếp rất nồng nhiệt.
Họ cho ông biết về những tượng kỳ lạ xảy ra trong mỏ than trong thời gian gần đây. Những tượng đó cho phép ta hy vọng tìm ra trữ lượng than khổng lồ trong khi mỏ Aberfoyle vốn được coi như mỏ than được khai thác cạn kiệt từ mười năm nay.
có mặt của kỹ sư James Starr nhằm khẳng định, bằng những luận chứng khoa học, tồn tại của trữ lượng than giàu có chưa từng được khai thác.Có điều kỳ lạ xảy đến với họ là hình như có bàn tay bí mật nào đó tìm cách ngăn cản họ tới kết luận sau cùng.
Với quyết tâm sắt đá, kỹ sư James Starr cùng gia đình nhà Simon Ford lao vào cuộc phiêu lưu mạo hiểm, cuộc phiêu lưu mà họ có thể phải trả giá bằng mạng sống của mình, để khám phá ra những điều bí .

Liệu họ có đạt tới mục đích cao cả sau cùng? Với văn tài riêng biệt của ông về thể loại tiểu thuyết phiêu lưu mạo hiểm, viễn tưởng, Jules Verne lại lần nữa dẫn dắt chúng ta vào thế giới kỳ vĩ sâu trong lòng đất của vùng than Aberfoyle, vùng mỏ giàu có của xứ Scotland thuộc vương quốc .​

CHƯƠNG 1: HAI LÁ THƯ MÂU THUẪN NHAU
Kính gửi kỹ sư J.R.Starr
Số 30 Canortgate - Edimbourg
Nếu ngày mai, ông kỹ sư James Starr trở về khu mỏ Aberfoyle, hố Dochart, giếng Yarow, ông được biết tin quan trọng. Ông kỹ sư được đón tại nhà ga Callander, trong suốt cả ngày. Người ra đón ngài là Harry Ford, con trai của người cựu đốc công Simon Ford.
Chúng tôi kính mong ngài giữ kín lời mời này đứng để người khác biết.
đây là nội dung bức thư thứ nhất mà kỹ sư James Starr, nhận được ngày mùng 3 tháng Chạp năm 18.... Ngoài bì thư có đóng dấu bưu cục Aberfoyle, quận Stirling, xứ Scotland.
Trí tò mò của ông kỹ sư được kích thích cao độ. Ông hề nghĩ là lá thư này chứa đựng chuyện lừa phỉnh. nhiều năm nay, ông quen biết Simon Ford, trong những cựu đốc công của vùng mỏ Aberfoyle, nơi mà trong hai chục năm, ông từng làm giám đốc, hay còn gọi là quản đốc, theo cách gọi ở các mỏ than quốc. James Starr là con người có thể tạng vững chắc, vì vậy, mặc dù năm mươi nhăm tuổi mà trông ông cứ như tuổi bốn mươi. Ông thuộc dòng họ cổ xưa vùng Edimbourg, lại là lớp người ưu tú của dòng họ. Công việc của ông làm vẻ vang cho toàn thể các kỹ sư khai thác mỏ than ở Vương quốc , cũng như ở Cardiff, từ New Castle cho đến các quận vùng Hạ Scotland. Tuy nhiên, chính ở trong lòng các mỏ than bí vùng Aberfoyle, tiếp giáp với vùng mỏ Alloa và chiếm gần hết diện tích quận Stirling, tên tuổi của kỹ sư James Starr mới được nhiều người nhắc đến. Chính tại vùng này, ông sống gần hết cuộc đời mình.
Người gọi toàn thể các mỏ than rộng lớn của họ bằng cái tên rất có ý nghĩa: “Các xứ Ấn Độ đen”; và các xứ Ấn Độ này có thể đem lại cho Vương quốc giàu có khủng khiếp còn hơn đóng góp của nước Ấn Độ phương Đông. Tuy nhiên tiêu thụ năng lượng gia tăng cách đáng kể trong những năm cuối của thế kỷ. Điều này dẫn tới khai thác đến mức kiệt quệ của vỉa than. Giờ đây các mỏ than gần như bị bỏ trống, trơ ra những lỗ giếng toang hoác và những đường hầm vắng lặng.
Đó chính là tình trạng của khu mỏ than Aberfoyle.
Mười năm về trước, chiếc xe ben cuối cùng bóc tấn than cuối của mỏ. Tất cả các công cụ dùng trong việc khai thác được kéo lên khỏi các giếng và được vứt chỏng trơ mặt đất. Mỏ than cạn kiệt nom giống như những bộ xương khủng long hóa thạch.
Trong số những dụng cụ đó, nay chỉ còn sót lại những chiếc thang bằng gỗ, dùng để xuống những hầm than sâu qua lối giếng Yarow - đó là lối duy nhất có thể dẫn vào những ngách hầm phía trong của hố Dochart, kể từ sau khi công việc khai thác mỏ ngưng nghỉ.
Phía bên ngoài mỏ, người ta còn thấy sót lại những ngôi nhà xưởng, nơi đặt những máy khoan, những cái giếng, miệng hố dẫn vào trong hầm. Những chỗ đó nay cũng bị bỏ hoang phế như toàn bộ khu mỏ Aberfoyle vậy. Năm ấy, vào ngày buồn, những người thợ mỏ từ giã mỏ than, nơi họ sống và làm việc trong nhiều năm tháng.
Vài ngàn người thợ mỏ tập trung, họ là những người tích cực và quả cảm nhất của khu mỏ. Những con người tốt bụng này, từ nhiều năm qua, cha truyền con nối, lao động tại đây, khu mỏ Aberfoyle. Giờ đây họ náu lại để lời từ biệt với ông kỹ sư, lời từ giã hẹn ngày tái ngộ.
Kỹ sư James Starr lúc này đứng chờ họ trước cửa những gian nhà xưởng, nơi bao nhiêu năm ông điều hành các cỗ máy với áp suất hơi nước cực lớn, dùng cho công việc khai thác.
Simon Ford, người đốc công của hố Dochart, năm đó năm mươi lăm tuổi, cùng vài người cai thợ đứng vây quanh ông kỹ sư. James Starr tiến về phía họ. Đám thợ mỏ, ngả mũ, đứng yên lặng chờ nghe ông . Cái cảnh chia tay này mới cảm động và cao cả làm sao.
- Thưa toàn thể các bạn, - Ông kỹ sư - giờ phút chia tay của chúng ta tới. Khu mỏ than Aberfoyle, nơi mà trong nhiều năm qua tập họp chúng ta lại vì công việc chung, nay cạn kiệt. Chẳng những chúng ta khám phá ra được vỉa than mới nào mà lại còn tiếp tục khai thác chỗ than cuối cùng của hố Dochart này! Giờ đây, tất cả cạn kiệt! Lời cuối cùng mà tôi dành cho các bạn là lời chào từ biệt. Tất cả chúng ta từng sống nhờ vào công việc khai thác than, giờ đây than hết. Đại gia đình của chúng ta buộc phải phân tán và trong tương lai cũng khó lòng có cơ may để tập họp lại những đứa con ly tán. Nhưng dù các bạn có đến bất cứ nơi nào, chúng tôi vẫn để mắt dõi theo bước của các bạn, và những lời dặn dò, tiến cử của chúng tôi vẫn theo các bạn. Giờ đây, xin từ biệt các bạn và cầu Chúa luôn ở bên các bạn!
xong, mắt đẫm lệ, James Starr giang rộng vòng tay ôm lấy người thợ già nhất mỏ. Kế đó, những người đốc công của các giếng khác nhau, lần lượt đến siết chặt tay ông kỹ sư, trong lúc đám thợ mỏ, giơ cao nón và reo hò:
- Từ biệt ông James Starr, người giám đốc và cũng là người bạn của chúng ta!
Những lời từ biệt đó, rồi đây trở thành kỷ niệm sâu sắc trong những trái tim quả cảm. Và lần lượt kẻ trước người sau, đám thợ rời khỏi mảnh sân rộng đó. Chỉ còn lại duy nhất người ở lại bên James Starr. Người đó chính là đốc công Simon Ford. Bên cạnh ông già là thiếu niên, tuổi chừng mười lăm, cậu bé đó chính là Harry, con trai ông, người từ vài năm qua, bắt đầu học việc trong mỏ.
James Starr và Simon Ford quen biết nhau từ lâu, và càng hiểu nhau, họ càng quý trọng nhau.
- Từ biệt nhé, Simon - Ông kỹ sư .
- Từ biệt ông James, - Viên đốc công đáp lại - nhưng có lẽ ông cho phép tôi thêm. Tạm biệt ông! - Đúng vậy, tạm biệt Simon! - James Starr tiếp lời - Chắc ông cũng hiểu là tôi vui sướng chừng nào khi gặp lại ông để ta cùng trò chuyện về khu mỏ Aberfoyle của chúng ta!
- Vâng tôi biết, thưa ông James.
- Đừng quên là cánh cửa ngôi nhà tôi ở Edimbourg luôn mở rộng với ông!
- Edimbourg quá xa vời! - Viên đốc công lắc đầu .
- Vâng! Thế ông dự tính cư trú ở đâu?
- Ngay nơi đây, thưa ông James! Chúng tôi rời xa khu mỏ, nơi nuôi nâng đời tôi, dù cho nguồn sữa mẹ đó có cạn kiệt! Vợ tôi, con trai tôi và tôi, chúng tôi thu xếp sao cho mình luôn trung thành với khu mỏ này!
- Vậy vĩnh biệt Simon - Ông kỹ sư mà giọng nghẹn ngào vì cảm động.
- , phải vĩnh biệt mà là tạm biệt, thưa ông! - Viên đốc công trả lời - Ông hãy tin lời Simon Ford này là vùng mỏ Aberfoyle gặp lại ông! Đây là toàn bộ những gì xảy ra mười năm về trước, mặc dù ý muốn của người đốc công là sớm gặp lại, nhưng kể từ đó James Starr còn nghe đến người đốc công này nữa.
Và thế là sau mười năm xa cách, lá thư của Simon Ford đến tay người kỹ sư, trong thư lại khẩn khoản mời ông tới ngay mỏ than Aberfoyle. tin quan trọng! Nhưng tin gì mới được chứ? Hố Dochart, giếng Yarow à? Ôi! biết bao nhiêu kỷ niệm của quá khứ ùa về trong tâm trí ông? James Starr đọc đọc lại bức thư. Ông tìm cách lật , lật lại vấn đề theo mọi chiều hướng có thể được. Tại sao Simon lại viết thêm chút. Ông thầm trách Simon Ford quá tiết kiệm lời .
Rất có thể là viên đốc công này khám phá ra vỉa than mới có thể khai thác? !
“, ông tự nhắc lại lần nữa, ! Làm sao có thể tưởng tượng những gì mà ta hoài công tìm kiếm, giờ đây lại được Simon Ford phát ? Tuy nhiên, viên đốc công già này thừa biết đời này, ta chỉ quan tâm đến có điều, rồi còn đề nghị ta giữ kín chuyện này nữa chứ...”
James Starr cứ loay hoay mãi với những ý nghĩ . Mặt khác, người kỹ sư hiểu rất Simon Ford là người thợ mỏ khéo léo, rất có ý thức về nghề nghiệp của mình. Ông chưa bao giờ gặp lại người đốc công này kể từ khi công việc khai thác ở mỏ Aberfoyle chấm dứt. Ông cũng viên đốc công già giờ đây ra sao, làm gì, ở đâu cùng với vợ con. Tất cả những gì ông biết bây giờ chỉ là cuộc hẹn ở giếng Yarow và người con trai của Simon Ford tên là Harry chờ ông ở nhà ga xe lửa Callander suốt cả ngày mai. ràng là họ muốn mời ông đến thăm khu hố Dochart.
“Ta , nhất định ta !” James Starr lẩm bẩm trong miệng, trong lòng như có lửa đốt khi thấy giờ hẹn càng đến gần.
Thế nhưng, cố bất ngờ xảy ra. Nó giống như dòng nước lạnh làm ngưng tụ nhất thời những giọt hơi nước bốc lên trong ấm nước sôi. Thực vậy, vào khoảng sáu giờ chiều, người gia nhân mang đến cho ông lá thư thứ hai. Lá thư này đựng trong chiếc phong bì xấu xí, nét chữ đề ngoài phong bì được viết bởi bàn tay ít khi cầm đến bút.
James Starr vội xé phong bì ra. Bên trong chỉ mẩu giấy bị thời gian làm ố vàng. Hình như nó được xé ra từ quyển tập cũ. mẩu giấy đó chỉ vẻn vẹn dòng chữ sau đây:
“Kỹ sư James Starr cần bận tâm đến lá thư của Simon Ford làm gì. Lá thư đó giờ đây còn lên điều gì nữa”.
Bức thư có tên người gửi.

CHƯƠNG 2: LÊN ĐƯỜNG
Dòng tư tưởng của James Starr đột ngột bị cắt đứt sau khi đọc xong lá thư thứ hai, lá thư có nội dung mâu thuẫn với lá thứ nhất.
“Thế này là nghĩa làm sao chứ?” Ông tự hỏi.
James Starr bèn xem lại chiếc phong bì bị bóc. Cũng như bức thư thứ nhất, lá thư này cũng mang con dấu của bưu cục Aberfoyle. Như vậy nó được gửi từ cùng nơi trong quận Stirling. Chắc chắn phải viên đốc công già viết bức thư thứ hai.
Nhưng, chắc chắn là tác giả bức thư thứ hai phải biết điều bí mà ông đốc công già định thông báo cho ông, bởi vì ta tỏ ra cương quyết ngăn cản ông kỹ sư đừng tới chỗ hẹn, tức là tới khu giếng Yarow.
Vậy, có đúng là thông tin thứ nhất giờ đây là còn ý nghĩa? Vì mục đích nào mà kẻ nặc danh lại khuyên ông đừng bận tâm về lá thư thứ nhất? Liệu có động cơ đen tối nào khiến ta cố tình ngăn cản thiện ý của Simon Ford?
Đó là những gì làm James suy nghĩ từ lúc đọc lá thư thứ hai. mâu thuẫn giữa hai lá thư chỉ càng làm cho ông quyết tâm tới hố Dochart bằng được. Vả lại, nếu trong tất cả các việc , có mờ ám nào đó, lại càng cần phải đến đó xem sao.
“Thực ra, nếu có kẻ nào đó tìm cách ngăn cản quyết định của ta, điều đó chỉ chứng tỏ là cái thông tin của ông Simon Ford có tầm quan trọng đặc biệt! Ngày mai, ta tới chỗ hẹn vào thời gian thích hợp!”
Tối hôm đó, James Starr chuẩn bị hành trang lên đường. Tiên liệu được vắng mặt của mình có thể kéo dài vài ngày, ông thông báo bằng thư cho Đức Ông W.Elphiston, chủ tịch hội “Royal Institution” rằng ông thể có mặt trong phiên họp tới của Hội. Ông cũng phải bỏ hai hoặc ba mối làm ăn vì chúng làm ông mất giờ trong cả tuần lễ tới.
Ngày hôm sau, vào lúc năm giờ sáng, James Starr nhảy ra khỏi giường ngủ, mặc quần áo ấm - vì ngoài trời mưa lạnh - đoạn ông ra khỏi ngôi nhà ở phố Canongate, tới bến cảng Granton-pier để đáp tàu thủy ngược dòng sông Forth tới quận Stirling.
Vài phút sau, James Starr tới nhà ga xe lửa “General Railway” và sau nửa giờ ông có mặt tại Newhaven làng chài xinh đẹp cách cảng Leith dặm đường. Bến tàu này chính là hải cảng của Edimbourg. Lúc này thủy triều lên, che khuất bãi tắm đầy đá. Những con sóng đầu tiên dâng lên làm ngập chìm cả kè đá. Về phía bên trái có chiếc tàu thủy buông neo nơi cầu tàu Granton. Chiếc tàu này chuyên chờ khách từ Edimbourg Stirling, dọc theo sông Forth.
Vào giờ này, ống khói của chiếc tàu mang tên “Hoàng tử xứ Galle” nhả ra những cuộn khói đen kịt và máy tàu nổ rền vang.
James Starr chưa phải là hành khách sau cùng bước lên tàu. Ông nhanh nhẹn nhảy lên cầu tàu. Mặc dù lúc này mưa vẫn rơi nặng hạt nhưng có hành khách nào chịu vào phòng khách của tàu. Họ ngồi yên, và phủ những tấm mền dành cho khách tàu; vài người còn nhấm nháp rượu mạnh cho ấm bụng. Tiếng chuông báo hiệu giờ khởi hành reo vang, và con tàu nhổ neo, rời nơi trú để lao mình những đợt sóng của vùng biển Bắc.
Vịnh Firth of Forth là tên người ta đặt cho vùng biển tạo nên các nhánh sông của quận Fife phía Bắc, và các nhánh sông quận Edimbourg phía Nam. Nó hợp thành cửa sông Forth, con sông mấy quan trọng, cũng giống như sông Tamise nhưng nước sâu hơn. Sông này, khi ra đến biển, đổ vào đại dương tại Kincardine.
Hành trình này cũng nhanh chóng thôi, nếu tàu phải ghé vào các bến phụ để đổ khách và đón khách mới. Hai bên bờ con sông Forth có nhiều làng mạc, nhà cửa trải dài giữa những đám cây và những cánh đồng phì nhiêu. James Starr ngồi núp mưa dưới chiếc cầu tàu, chẳng buồn ngắm nhìn phong cảnh bờ chìm ngập trong mưa mà dành thời gian để quan sát đám hành khách chung quanh, xem có ai để ý đến mình . Biết đâu, tác giả của lá thư nặc danh lại quanh quất đâu đây, ngay tàu này. Tuy nhiên ông hề bắt gặp ánh mắt dò xét nào.
Chiếc tàu “Hoàng tử xứ Galle”, sau khi rời cảng Granton, liền hướng tới eo biển hẹp mà con sông Forth đằng sau trông nó giống như cái hồ, hồ này có thể để cho những con tàu với tải trọng hàng trăm tấn qua. Xa xa, thấp thoáng trong sương mù những đỉnh núi phủ tuyết trắng của dãy Grampian.
Thời tiết lúc này rất xấu. Nước mưa được các làn gió biển thổi, làm thành bức màn trắng đục bao phủ cảnh vật.
James Starr vẫn hết băn khoăn lo lắng. Con trai người đốc công già, cậu thanh niên tên Harry biết có đến chỗ hẹn đúng giờ? Kinh nghiệm sống của đời ông cho biết điều là các thợ mỏ, vì quen sống trong cảnh tĩnh lặng dưới hầm mỏ nên họ chịu đựng những đỏng đảnh của thời tiết kém hơn những cư dân làm ruộng ở thôn quê. Từ Callander đến hố Dochart và giếng Yarow, xa đến bốn dặm. Với thời tiết mưa gió như thế này, rất có thể con trai viên đốc công già đến muộn. Còn lý do nữa để ông kỹ sư lo lắng là nội dung của bức thư nặc danh lại phủ nhận cái hẹn này. Và có thể đó là mối lo lớn nhất.
Dù sao chăng nữa, nếu thằng Harry có mặt ở chỗ hẹn là nhà ga Callander James Starr cũng tự mình tới vùng hố Dochart; và nếu cần ông có thể tận đến làng Aberfoyle. Lúc đó, chắc chắn ông có được tin tức về Simon Ford và ông biết nơi ở của người đốc công già.
Con tàu “Hoàng tử xứ Galle” ngừng lại ở bến Alloa cho vài hành khách lên bờ. James Starr cảm thấy lòng mình se lại khi tàu qua cái thành phố bé này sau mười năm xa cách, nơi đây là trung tâm khai thác than, nuôi sống phần lớn cư dân trong vùng.
Trí tưởng tượng đưa ông vào trong lòng đất, nơi mà những chiếc cuốc chim của những người thợ mỏ vẫn còn tiếp tục sinh lợi cho cả vùng. Trong khi hầm mỏ ở Alloa vẫn liên tục làm giàu cho quận, những vỉa than lân cận chẳng còn bóng dáng người thợ mỏ nào.
Chiếc tàu thủy, sau khi rời cảng Alloa, liền vào nhiều khúc quanh của dòng sông Forth, kéo dài mười chín dặm. Nó lao vun vút giữa những rặng cây phủ kín đôi bờ sông; chỉ giây lát sau đó, trước mặt hành khách ra khung cảnh hoang tàn của tu viện Cambuskenneth được xây dựng từ thế kỷ thứ XII. Tiếp đến là lâu đài Stirling, tức cung điện cổ xưa, nơi con sông Forth bị hai cây cầu chắn ngang, khiến những con tàu có cột buồm cao còn lưu thông được nữa.
Khi chiếc “Hoàng tử xứ Galle” vừa cặp bến, người kỹ sư nhảy ngay lên bờ. Năm phút sau ông tới nhà ga Stirling và thêm tiếng đồng hồ nữa ông xuống tàu ở ga Callander, đây là ngôi làng lớn bên hữu ngạn sông Teith.
Ngay trước nhà ga có thanh niên đứng đợi và ngay sau đó bước lại phía ông kỹ sư.
Đó chính là Harry, con trai của Simon Ford.

CHƯƠNG 3: HỐ DOCHART
Vào thời kỳ mà câu chuyện này diễn ra, trong những mỏ than quan trọng nhất của khu mỏ xứ Scotland bị cạn kiệt, hệ quả của cuộc khai thác quá xô bồ. Thực vậy chính trong vùng mỏ này, dải đất rộng từ mười đến mười hai dặm, lọt giữa Edimbourg và Glasgow là mỏ than Aberfoyle, nơi kỹ sư James Starr điều hành việc khai thác trong khoảng thời gian dài.
Thế nhưng từ mười năm nay, toàn thể khu mỏ bị bỏ hoang. Người ta còn tìm thấy những vỉa than mới, mặc dầu những việc khoan dò thực đến tận độ sâu ngàn rưỡi, thậm chí đến hai ngàn bộ, và khi James Starr rời khỏi mỏ chắc chắn đấy là những vỉa than cuối cùng của mỏ này.
Trong điều kiện như vậy, nếu tìm thấy những vỉa than mới trong lòng đất của xứ này chắc chắn đây là kiện có tầm quan trọng lớn lao. Thông tin do Simon Ford gửi tới phải chăng thuộc loại kiện đó? Đây chính là điều mà James Starr luôn tự hỏi, đồng thời cũng là điều ông hy vọng.
tóm lại, phải chăng người ta gọi ông đến để tiếp tục khai thác mỏ than mới của vùng Ấn Độ đen ấy? Ông rất muốn điều đó là thực.
Đôi lúc, nội dung của lá thư thứ hai lại làm lạc hướng những suy nghĩ của ông, nhưng giờ đây ông thấy cần quan tâm đến nó nữa. Vả lại, con trai người cựu đốc công có mặt ở ga và chờ ông. Lá thư nặc danh như vậy là chẳng còn có giá trị nào nữa.
Vào lúc người kỹ sư đặt chân lên sân ga, chàng thanh niên tiến lại gần.
- Cậu có phải là Harry Ford? - Ông James Starr hỏi ngay.
- Vâng, thưa ông Starr.- Tôi thể nào nhận ra cậu. À! mà mười năm rồi còn gì, giờ đây cậu thành người đàn ông.
- Còn cháu nhận ngay ra ông, với chiếc mũ cầm ở tay - Chàng trai đáp - Trông ông mấy thay đổi. Ông chính là người ôm hôn cháu trong ngày chia tay bên hố Dochart! Những việc như thế, làm sao cháu quên được?
- Này, phải che đầu chứ, Harry, - Ông kỹ sư - Trời mưa như trút nước như thế này. Đừng vì quá lễ phép mà cảm lạnh đấy.
- Ông muốn chúng ta tìm chỗ trú mưa chăng? Thưa ông Starr. - Harry lễ phép hỏi.
- cần, Harry ạ - Trời mưa cả ngày mà tôi rất vội. Chúng ta thôi.
- Vâng, cháu làm theo lệnh ông. - Người thanh niên .
- Này Harry! Cha cậu có khỏe ?
- Rất khỏe, thưa ông Starr.
- Còn mẹ cậu?...
- Cả mẹ cháu cũng rất khỏe.
- Có phải chính cha cậu viết thư hẹn gặp tôi ở Yarow?
- , lá thư ấy do cháu viết.
- Nhưng sau đó Simon Ford lại gửi cho tôi lá thư thứ hai để hủy cuộc hẹn đó phải ? - Ông kỹ sư dồn dập hỏi.
- , thưa ông Starr. - Chàng trai đáp.
- A! - James Starr trả lời và thêm gì về lá thư nặc danh nữa.
Đoạn ông tiếp:
- Cậu có thể cho tôi biết là cha cậu muốn gì ở tôi ?
- Thưa ông Starr, cha cháu đích thân chuyện đó với ông.
- Nhưng cậu cũng biết chuyện gì chứ?
- Vâng! Cháu biết .
- Thôi, tôi hỏi cậu thêm nữa. Giờ ta lên đường ngay, bởi ta rất nóng lòng được chuyện cùng cha cậu - À nhưng mà, bây giờ cha cậu ở đâu?
- Dạ ở trong hầm mỏ.
- Sao, ở trong vùng hố Dochart à?
- Vâng, thưa ông Starr. - Harry Ford đáp.
- Sao thế nhỉ! Sao gia đình cậu rời khỏi khu mỏ già cỗi ấy khi còn công việc nào để làm ở đấy?
- Dạ, xa mỏ ngày nào cả, thưa ông Starr. Ông biết tính cha cháu mà. Khu mỏ là nơi cha cháu ra đời, và cũng chính ở nơi đấy mà ông muốn được yên nghỉ.
- Tôi hiểu điều đó, cậu Harry ạ... Tôi hiểu...! Vùng mỏ là quê hương ông ấy! Và ông ấy muốn rời xa nó! Thế cả cậu cũng thích ở đó chứ?
- Vâng, thưa ông Starr - Chàng trai trả lời - Bởi vì cả nhà cháu sống với nhau rất tình cảm và chúng cháu cũng chẳng có nhu cầu gì nhiều.
- Rất tốt, Harry - Ông kỹ sư - Giờ ta lên đường nhé!
đoạn, James Starr theo chàng thanh niên qua những con phố của thị trấn Callander.
Mười phút sau, họ ra khỏi thành phố.
Harry Ford là thanh niên cao lớn ở tuổi hai mươi nhăm, dáng nhanh nhẹn, cơ bắp săn chắc với nét mặt hơi nghiêm nghị và dáng vẻ suy tư thường xuyên. Ngay từ , Harry Ford là đứa trẻ khác biệt với đám trẻ cùng lứa tuổi. Cậu có những đường nét đều đặn với cặp mắt sâu và hiền, mái tóc rễ tre màu hạt dẻ. Tất cả những điểm đó mang lại cho cậu duyên dáng riêng biệt của những cư dân vùng Hạ Scotland, mẫu điển hình của thanh niên vùng đồng bằng xứ Scotland. Vì phải lam lũ ngay từ tuổi niên thiếu trong hầm mỏ, nên điều này giúp cậu trở thành con người can đảm và có bản chất tốt. Được cha dìu dắt và do bản năng thúc đẩy, cậu sớm làm việc và ham học hỏi. Nên khi đến tuổi, cái tuổi đối với người khác chỉ là tuổi của thợ học việc nhưng với người thanh niên này đây là tuổi chín chắn của con chim đầu đàn trong thế hệ của mình, cái thế hệ trong đó còn chỗ cho những kẻ ngu dốt, và người thanh niên này làm tất cả để loại cho bằng được dốt nát.
James Starr vốn là người bộ giỏi, thế mà lúc này ông phải vất vả lắm mới theo kịp Harry.
Lúc này, mưa còn nặng hạt. Những giọt lớn tan biến ra trước khi chạm đất. Được gió lạnh thổi, các giọt mưa tạo thành những màu nước trắng xóa giăng ngang trời.
Với bọc hành lý của ông kỹ sư vai, cả hai người dọc bên tả ngạn của con sông khoảng chừng dặm đường. Sau khi bước lần theo bãi biển ngoằn ngoèo, họ rẽ sang con đường dẫn tới những bãi đất, dưới những bụi cây sũng nước. Hai bên đường, xung quanh các trang trại có những bãi chăn gia súc rộng lớn. vài đàn gia súc lặng lẽ gặm cỏ xanh những cánh đồng miền Hạ Scotland. Đó là giống bò có sừng hay những con cừu nuôi để lấy len, chúng rất con nom giống như những con cừu đồ chơi cho bọn trẻ. Người ta trông thấy mục đồng nào cả, có lẽ chúng náu đâu đó, trong các hốc cây rỗng; nhưng lại có những con chó “colley” giống chó đặc biệt tinh khôn nổi tiếng của Vương quốc, chạy xung quanh các bãi chăn thả để tuần tra.
Giếng mỏ Yarow nằm cách thị trấn Callander khoảng bốn dặm đường. James Starr vừa bước vừa ngắm cảnh vật, trong lòng đầy ắp kỷ niệm. Ông chưa bao giờ trở lại chốn này kể từ khi những tấn than cuối cùng của mỏ Aberfoyle được chất lên những toa goòng của hãng hỏa xa Glasgow. Bây giờ, nhịp sống nông nghiệp thay thế cho nếp sống công nghiệp ồn ào, tấp nập xưa kia. khác biệt đó càng nét hơn về mùa đông, đây là lúc nông nhàn. Ngày xưa khác, suốt bốn mùa, đám cư dân thợ mỏ hoạt động tấp nập cả ở trong hầm mỏ lẫn mặt đất. Những toa goòng đầy ắp than qua lại cả ngày lẫn đêm. Giờ đây những thanh ray sắt ngập chìm vào đám tà vẹt gỗ mục nát, còn các toa goòng nằm chỏng trơ đó đây. Ngày nay các con đường đá và đất thế chỗ các tuyến đường sắt dùng để chở than khi xưa. James Starr có cảm giác như mình qua hoang mạc.
Khi ông kỹ sư dừng lại Harry cũng dừng lại tức . Chàng thợ mỏ trẻ tuổi lặng lẽ đứng chờ. hình dung rất những gì mà ông khách đồng hành suy nghĩ và hoàn toàn chia sẻ những cảm tưởng đó - bởi vì là đứa con của vùng mỏ, con người với cả cuộc đời mình qua cùng những xe goòng than dưới lòng đất sâu thời rộn rã.
- Này Harry, mọi vật đều đổi thay - James Starr buồn rầu - Nhưng, nếu ta cứ khai thác mãi, thế nào cũng đến lúc các mỏ đều cạn kiệt. Cậu có nuối tiếc ngày xưa đó ?
- Có chứ, cháu rất tiếc, thưa ông James Starr. Công việc ngày ấy vất vả nhưng rất thú vị, giống như cuộc đấu tranh ấy.
- Đúng thế, cháu ạ! Đấy là đấu tranh, cũng có nghĩa là cuộc sống sôi nổi!
- Cánh thợ mỏ miền Alloa được thiên nhiên ưu đãi hơn ở bên này, bác nhỉ!
- Cháu đúng đấy. - Ông kỹ sư trả lời.
- Đúng ra, - Chàng thanh niên - cháu chỉ tiếc là sao tất cả trái đất chúng ta cấu tạo toàn bằng than cả! Nếu được thế ta có thể khai thác đến vài triệu năm!
- Hẳn thế rồi, Harry ạ, nhưng công bằng mà thiên nhiên cũng biết nhìn xa trông rộng để tạo ra địa cầu với đất, với đá, với vôi... để lửa thể thiêu cháy hết được!
Hai người vừa vừa trò chuyện, chẳng mấy chốc họ lại nhịp bước nhanh. giờ sau khi rời Callander, họ tới hố Dochart.
người lãnh đạm đến đâu cũng cảm thấy xúc động trước quang cảnh cơ xưởng bị bỏ quên thế này. Nó chỉ còn là bộ xương của cái cơ thể sống động ngày xưa.
Trong vùng rộng lớn chỉ còn vài cây khẳng khiu, mặt đất vẫn còn bao phủ bởi lớp bụi than đen, nhưng người ta còn trông thấy những thỏi than cháy dở, cũng chẳng còn có những cục than đá. Tất cả những thứ đó được lấy và thiêu đốt từ nhiều năm qua.
ngọn đồi cao lắm, cái sườn nhà khổng lồ nằm trơ trụi và mưa nắng gặm nhấm dần dần. chỏm của sườn phía bên dưới ròng rọc vẫn còn trông những cái bàn tời mà ngày trước người ta cuốn dây cáp vào để kéo những cái lồng chứa đầy than từ dưới mỏ lên.
Nền nhà xưởng là nơi đặt các máy móc, nay gần như tan hoang. Tại đây, ngày trước, các máy hơi nước chạy xình xịch suốt ngày đêm. Ngày nay chỉ còn vài bức tường xiêu vẹo mặt đất, rải rác quanh đó là những cột, những rầm mục nát.
Những cái thành giếng xây bằng đá gân, giờ đây phủ đầy rêu xanh. Đó đây vẫn còn thấy dấu tích của cái lồng than hay cái kho, nơi người ta phân loại than tốt xấu hoặc lớn .
- là hiu quạnh! - James Starr qua ngơ ngác của chàng thanh niên.
Cả hai cùng bước vào cái nhà che miệng giếng Yarow, nơi hãy còn những chiếc thang bằng gỗ đưa xuống dưới hầm.
Ông kỹ sư nghiêng mình nhìn vào trong giếng. Ngày trước, từ những miệng giếng như thế thường có những luồng khí do các quạt thông hơi thổi ra. Giờ đây nó chỉ còn là cái hốc im lìm, nó làm ta có cảm tưởng như đứng miệng núi lửa tắt.
James Starr và Harry đặt chân xuống bậc thềm nghỉ đầu tiên.
Vào thời gian còn khai thác, nhiều máy móc tinh xảo được trang bị cho những mỏ than ở Aberfoyle; đó là những lồng thang máy có trang bị bộ phận hãm tự động, chúng trượt những khe trượt bằng gỗ, giúp cho đám thợ mỏ có thể xuống hầm mỏ an toàn, sau đó lại lên mặt đất chẳng mấy khó khăn.
Nhưng, kể từ khi việc khai mỏ ngừng lại, những thiết bị hoàn hảo đó bị tháo dỡ . Giờ đây tại khu mỏ Yarow chỉ còn lại đám thang bằng gỗ, cái này phân cách cái kia bởi những thềm nghỉ hẹp cũng làm bằng gỗ. hệ thống gồm ba chục cái thang như thế, nối tiếp nhau, giúp ta có thể xuống đáy giếng Yarow cách mặt đất khoảng ngàn rưỡi bộ. Đó là con đường duy nhất nối liền mặt đất với đáy giếng Dochart. Giếng Yarow giữ vai trò ống thông hơi. Nhờ những đường hầm ngay, nó được nối thông với cái giếng khác có miệng mở ra ở tầng cao hơn. Nhờ cái hệ thống giếng thông nhau đó mà khí máy có thể tự động thoát ra ngoài.
- Bây giờ ta theo cháu. - Ông kỹ sư và giơ tay làm hiệu cho chàng thanh niên lên phía trước mình.
- Xin tuân lệnh, thưa ông Starr.
- Cháu có đèn soi đường chứ?
- Dạ có, và nhờ ơn Chúa, đây là loại đèn an toàn mà các thợ mỏ thường dùng ngày trước!
- Thế à, - James Starr - nhưng giờ đây những vụ nổ khí mỏ đâu còn nữa.
Harry thắp đèn lên. Hầm nay cạn kiệt than, những đám khí than tích tụ còn nữa. Như vậy còn lo sợ những vụ nổ khí than xảy ra. Chiếc đèn Davy, tinh xảo là thế mà ngày nay chẳng còn công dụng nữa.
Harry bước xuống những bậc thang đầu của chiếc thang cùng, James Starr bước theo. Cả hai người, ngay tức chìm vào trong bóng tối mịt mùng được soi sáng chỉ bởi ánh sáng của cây đèn Davy. Chàng thanh niên giơ cao chiếc đèn lên khỏi đầu để cho ông kỹ sư thấy đường .
Bằng những bước chân thận trọng quen thuộc của người thợ mỏ, họ xuống được khoảng mười chiếc thang gỗ, những chiếc thang vẫn còn sử dụng tốt.
James Starr tò mò nhìn khung cảnh xung quanh. Nhờ ánh sáng yếu ớt của cây đèn mỏ, ông nhận ra lớp ván gỗ lót thành giếng, chúng mục dần.
Xuống đến thềm nghỉ thứ mười lăm, tức là xuống được khoảng nửa đường, cả hai cùng dừng lại nghỉ giây lát.
Nhưng, ngay vào lúc họ chuẩn bị xuống tiếp giọng vang lên từ xa, từ đáy giếng vọng lên. Giọng đó vang to dần và càng lúc nghe càng .
- Này, tiếng ai thế nhỉ? - Ông kỹ sư hỏi Harry.
- Cháu cũng chưa đoán được là ai. - Chàng thanh niên đáp.
- phải là cha cậu chứ?
- Cha cháu? Thưa ông Starr, phải.
- Hay là người láng giềng nào?...
- Chúng cháu làm gì có ai là láng giềng ở dưới mỏ đó - Harry trả lời - Chúng cháu là những cư dân duy nhất, vâng, duy nhất.
- Được! Vậy ta cứ để kẻ lạ mặt đó qua - James Starr - Bao giờ người xuống cũng phải nhường bước kẻ lên mà.
Cả hai người dừng lại chờ đợi.
Giọng đột ngột vang lên lanh lảnh như thể nó được cộng hưởng bởi cấu trúc học, ngay sau đó là vài lời ca của khúc dân ca Scotland vang lên mồn bên tai người thợ mỏ trẻ tuổi.
- Khúc hát bên hồ! - Harry reo lên - A! Tôi có thể đoán chắc là nó thể phát ra từ miệng kẻ nào khác ngoài Jack Ryan.
- Jack Ryan là ai mà hát hay đến thế? - James Starr hỏi.
- Đây là người bạn vùng mỏ của cháu. - Harry trả lời.
đoạn ta kêu vọng xuống phía dưới:
- Này Jack!
- Cậu đấy à, Harry? - Giọng vọng lên - Chờ đấy, mình lên ngay.
Và bài ca tiếp tục vang lên thánh thót. lát sau, chàng trai cao lớn, khoảng hai mươi nhăm tuổi, nét mặt vui vẻ, ánh mắt tươi cười, tóc vàng rậm, ra dưới ánh đèn. Vừa đặt chân lên thềm nghỉ của chiếc thang thứ mười lăm là cậu ta siết chặt bàn tay chìa ra đón.
- Rất vui mừng gặp lại cậu! - ta reo lên - Nhưng nếu mình biết là cậu lên mặt đất hôm nay có phải mình đỡ mất công xuống giếng Yarow !
- Đây là ông James Starr. - Harry vừa vừa hướng chiếc đèn về phía ông kỹ sư.
- Ông Starr à! - Jack Ryan kêu lên - À, ông kỹ sư, thế mà tôi nhận ra ông đấy. Cũng như ngày trước, cứ mỗi lần xuống mỏ là mắt tôi thể quen với bóng tối được ngay.
- Còn tôi, tôi nhớ lại cậu bé có giọng ca vàng ngày trước. Mười năm qua rồi còn gì, phải chàng trai! Bây giờ tôi nhận ra đúng là cậu rồi, đúng nào.
- Chính là tôi, thưa ông Starr, và tuy thay đổi công việc nhưng tính tôi vẫn như xưa, như ông thấy đấy? À! Theo tôi cười và hát chẳng hơn là khóc lóc rầu rĩ hay sao!- Đúng thế, Jack Ryan ạ. À mà cậu làm gì từ khi rời khu mỏ?
- Tôi làm ở nông trại Melrose, kế bên là Iroine, thuộc quận Renfrew, cách đây chừng bốn mươi dặm đường. Thế hôm nay ông đến thăm bác Simon à, thưa ông Starr?
- Đúng thế. - Ông kỹ sư trả lời.
- Tôi làm mất giờ của ông đấy chứ?
- À này Jack, - Harry - có việc gì mà cậu đến tìm mình vậy?
- À, mình đến thăm cậu và tiện thể mình mời cậu đến dự hội của làng Irvine. Cậu biết đấy, mình thổi kèn túi và chúng ta cùng vui chơi và khiêu vũ.
- Cám ơn Jack, nhưng được rồi.
- được ư?
- Đúng thế, chuyến viếng thăm của ông Starr có thể kéo dài, mà mình còn phải đưa ông ấy trở lại Callender.
- Nhưng này Harry! Phải tám ngày nữa mới đến ngày lễ cơ mà. Từ đây cho đến ngày ấy mình nghĩ là chuyến viếng thăm xong xuôi và khi đó còn có việc gì giữ cậu lại ở hầm nữa chứ!
- Nếu vậy mình nhận lời mời của cậu, Jack ạ - Harry - Tám ngày nữa, chúng ta gặp lại nhau ở Irvine
- Thế nhé, tám ngày nữa, nhất trí rồi nhé - Jack Ryan trả lời - Bây giờ tạm biệt Harry! Kính chào ông, thưa ông Starr! Tôi rất vui vì được gặp lại ông! Tôi báo cho các bạn tôi biết tin về ông. Mọi người ở đây, chưa có ai quên ông đâu, thưa ông Starr.
Và thế là, tiếng hát tiếp tục vang lên, Jack Ryan khuất dần trong ánh sáng lờ mờ của chiếc đèn.
Mười lăm phút sau, James Starr và Harry rời khỏi bậc thang cuối cùng để đặt chân lên mặt đất của đáy hố mỏ.Ngay trước mặt hai người là cái bồn tròn, nơi hội tụ của nhiều nhánh hầm được dùng để khai thác vỉa than cuối cùng của mỏ Aberfoyle. Các nhánh hầm đó ăn sâu vào những khối đá phiến và đá sa thạch, chúng được chống đỡ bởi những cột gỗ đẽo vuông hoặc bởi những tảng đá phiến. Rải rác, đây đó là những bờ đắp thay thế cho những vỉa than ngày trước. Những cột chống bằng đá, ngày nay dùng để đỡ mặt đất phía .
- Ông có cần nghỉ ngơi chút , thưa ông Starr? - Chàng thanh niên hỏi.
- cần cháu ạ, - Ông kỹ sư đáp lời - bởi vì ta nóng lòng được nhìn tận mắt ngôi nhà của ông già Simon đấy.
- Vậy xin ông theo cháu, thưa ông Starr. Cháu xin dẫn đường, nhưng cháu dám đoan chắc là ông vẫn còn nhớ đường trong hầm tối này.
- Đúng vậy! Trong đầu ta vẫn còn nhớ như in cái sơ đồ của hố mỏ này.
Để cho ông kỹ sư sau mình, Harry giơ cao ngọn đèn để soi lối , rồi tiến vào ngách hầm cao ráo, giống hệt như mái vòm của giáo đường. Bước chân của hai người, đôi lúc vẫn còn vấp phải những thanh tà vẹt gỗ dùng để đỡ những thanh đường ray được sử dụng từ khi còn khai thác trước kia.
Nhưng, hai người vừa được khoáng năm chục bước tảng đá lớn bất ngờ rớt xuống bên chân ông James Starr.
- Hãy cẩn thận, thưa ông Starr! - Harry kêu lên, nắm lấy cánh tay ông kỹ sư.
- hòn đá, Harry ạ! Chà! Cái vòm cũ kỹ này còn chắc chắn như xưa nữa, và...
- Thưa ông Starr, - Harry Ford - cháu có cảm tưởng như hòn đá đó được bàn tay ai đấy ném .
- Có người ném à? - James Starr kêu lên - Ý cậu muốn gì, Harry?
- Dạ, dạ... chẳng có chuyện gì cả, thưa ông Starr. - Harry lơ đãng đáp lời, ánh mắt cậu trở nên nghiêm trọng, nó như muốn xuyên thủng những thành đá to lớn ở hai bên - Chúng ta tiếp tục . Xin ông hãy nắm lấy tay cháu và chú ý đừng có bước hụt.
- Được rồi, Harry!
Và rồi cả hai cùng tiến bước, trong khi Harry ngoái nhìn phía sau lưng và luôn chiếu ánh đèn vào phía sâu trong vách đá.
- Chúng ta sắp đến nơi chưa? - Ông kỹ sư hỏi.
- Dạ, chỉ còn quá mười phút nữa thôi.
- Tốt.- Nhưng, - Harry lẩm nhẩm trong miệng - điều vừa xảy ra có vẻ bình thường. Đây là lần đầu tiên có chuyện như vậy xảy ra. Có vẻ như hòn đá rơi xuống đúng ngay lúc chúng ta qua!
- Đó chỉ là ngẫu nhiên thôi, Harry ạ!
- Ngẫu nhiên ư... - Chàng thanh niên lắc đầu - Ngẫu nhiên ư...
Harry dừng bước. lắng tai nghe.
- Có chuyện gì thế, Harry? - Ông kỹ sư hỏi.
- Cháu nghe như có tiếng chân bước đằng sau mình. - Chàng trai vừa trả lời vừa lắng tai chú ý nghe ngóng.
Đoạn, tiếp:
- ! Có lẽ cháu nhầm - - Xin ông hãy sát vào cháu, ông kỹ sư. Ông hãy xem cháu như chiếc gậy chống vậy.
- chiếc gậy vững chắc, Harry ạ - James Starr cười - có gì quý giá hơn chàng trai can đảm như con!
Hai người lặng lẽ bước qua cái vòm tối. Đôi lúc Harry vẫn còn bận tâm ngoái lại phía sau như thể bắt được tiếng động xa, hay chút ánh sáng chợt đến.
Nhưng cả đằng sau lẫn đằng trước vẫn chỉ là im lặng và bóng tối.

CHƯƠNG 4: GIA ĐÌNH NHÀ FORD
Mười phút sau, cuối cùng hai người cũng ra khỏi đường hầm chính và đến khoảng đất trống, nơi đây cũng hẳn là tối thui. vài tia nắng mặt trời vẫn có thể soi rọi tới đây nhờ những miệng giếng bỏ hoang, được đào trong những lớp đất bên . Chính nhờ những miệng giếng đó mà hệ thống thông hơi của hố Dochart được thiết lập. Vì khí nóng luôn có tỷ trọng nên khí nóng bên trong mỏ được thoát ra theo đường giếng Yarow.
Như vậy là có ít khí trời cũng như ánh sáng có thể xâm nhập vào đáy giếng qua những lớp đá phiến dầy và nơi đó chính là nơi mà Simon Ford ở cùng với gia đình, căn nhà nằm sâu trong lòng đất, khoét vào những táng đá phiến, ở ngay chỗ mà ngày xưa đặt những cỗ máy mạnh mẽ hoạt động để phục vụ cho việc khai thác mỏ ở hố Dochart.
Đây chính là nơi cư trú của người đốc công già, và ông gọi nó là “túp lều của tôi”. Cho dù dành dụm sau nhiều năm lao động được món tiền kha khá, Simon Ford có thể sống đàng hoàng như mọi người tại bất cứ thành phố nào trong vương quốc này, nhưng vợ con và ngay chính ông lại thích sống trong hầm mỏ than là nơi họ từng hưởng hạnh phúc, từng có sở thích và suy nghĩ giống nhau.Vào thời gian xảy ra câu chuyện này, Simon Ford, cựu đốc công của hố mỏ Dochart vẫn còn mạnh khỏe trong độ tuổi sáu mươi lăm của mình. Với vóc dáng cao lớn, cân đối, đúng là người Scotland, vùng đất cung cấp cho các binh đoàn Thượng du những chiến binh hào hùng.
Simon Ford xuất thân trong gia đình thợ mỏ cổ xưa, và phả hệ của ông có xuất xứ từ những thời xa xưa, vào thời kỳ mới có những công cuộc khai thác mỏ than đầu tiên tại xứ Scotland này.
Ông từng đổ mồ hôi tại chính nơi mà tổ tiên ông vật lộn với những cây đà, cây cuốc. Ở tuổi ba mươi, ông là đốc công của hố mỏ Dochart, hố mỏ quan trọng nhất của toàn vùng mỏ Aberfoyle. Ông say sưa nghề nghiệp của mình. Trong nhiều năm ròng rã, ông hăng say làm nhiệm vụ của mình. Nỗi buồn duy nhất của ông là phải trông thấy những vỉa than ngày càng ít dần; và ông nhìn thấy trước cái ngày mỏ cạn kiệt còn xa lắm.
Chính vì thế mà ông dành trọn thời gian còn lại cho việc tìm những vỉa than mới trong toàn khu mỏ Aberfoyle gồm nhiều giếng mỏ thông ngầm với nhau. Ông có được niềm hạnh phúc khi tìm được vài vỉa than mới trong thời kỳ cuối của công cuộc khai thác. Bản năng thợ mỏ trong ông giúp ông rất nhiều; và lúc ấy kỹ sư James Starr đánh giá cao những đóng góp của ông. Có thể là ông chỉ ra những vỉa than trong lòng đất cách tài tình và chính xác giống như cây gậy dùng để phát ra các mạch nước ngầm trong lòng đất.Nhưng rồi đến lúc mà cái chất đốt đen sì ấy được đào lên và lấy hết, và những lần thăm dò vỉa than mới có kết quả nào khả quan mọi hoạt động phải ngừng lại và người thợ mỏ phải lần lượt ra .
Dù tin hay tin điều ấy là thực đấy cũng là nỗi thất vọng cho nhiều người. Những ai hiểu rằng, con người ta, trong thâm tâm, ai cũng công việc của mình, ngạc nhiên. Nhưng chắc chắn là Simon Ford là người đau khổ nhất. Ông là điển hình của loại công nhân mỏ mà cuộc sống gắn liền với khu mỏ.
Bà vợ đảm của Simon Ford là Madge, phụ nữ cao lớn, mạnh mẽ, thuộc loại “nội tướng” nếu theo cách của người Scotland. Cũng giống như ông chồng, bà bao giờ muốn rời xa cái hố Dochart. Về mặt đó, có thể bà là người chia sẻ hoàn toàn với chồng những niềm hy vọng và cả những khổ đau. Bà khích lệ chồng, giục chồng tiến lên phía trước. Bà luôn với ông bằng cung cách nghiêm trọng và điều đó luôn hâm nóng bầu nhiệt huyết trong trái tim người đốc công già.
- Aberfoyle chỉ ngủ thôi, Simon ạ - Bà với ông như vậy - Ông có lý, mỏ của chúng ta chỉ nghỉ ngơi thời gian thôi chứ nó chết đâu.
Bà Madge biết cách bỏ qua mọi chuyện xảy ra bên mặt đất, để tập trung nỗ lực vào việc vun vén cho hạnh phúc gia đình bé gồm ba người trong “túp lều” ở hầm mỏ này.
Chính vào thời điểm đó mà kỹ sư James Starr tới.
Ông kỹ sư rất được mọi người trông chờ nơi đây. Simon Ford đứng chờ ngoài cửa và ngay từ xa ông thấy ánh đèn của Harry báo hiệu là ông cựu giám đốc khu mỏ tới. Ông liền chạy vội ra.
- Xin hoan nghênh ông tới, thưa ông James! - Simon Ford reo lên bằng giọng to, vang rền dưới cái vòm đá phiến - Hoan nghênh ông đến với túp lều bé của người đốc công già! Dù có nằm tận độ sâu 500 mét nhà này cũng vẫn hiếu khách như thường!
- Thế nào, ông có khỏe , ông già Simon can đảm? - James Starr trong khi bàn tay ông siết chặt tay của chủ nhà.
- Rất khỏe, thưa ông Starr. Làm sao lại có thể khác được, khi mà ở dưới này, chúng tôi biết đến mưa nắng là gì?
- tôi cũng có khác ông về chuyện đó đâu, thưa ông Simon - James Starr trả lời cách hân hoan khi thấy người đốc công già vẫn khác xưa là bao! - Thực ra tôi cũng tự hỏi mình sao đánh đổi căn nhà tôi ở Canongate để lấy túp lều kế bên ông!
- Xin sẵn sàng phục vụ ông, thưa ông Starr. Tôi biết người thợ mỏ, xưa từng làm việc với ông, ông ta rất vui sướng được là láng giềng chung vách với ông.
- Thế còn bà Madge đâu? Bà có khỏe ? - Ông kỹ sư hỏi.
- Ái chà, bà ấy còn khỏe hơn cả tôi, nếu có thể như vậy! - Simon Ford đáp - Bà ấy dành cho mình niềm vui khi được gặp ông ở bàn ăn. Tôi nghĩ là bà ấy tỏ ra xuất sắc hơn khi được tiếp đón ông.
- Chúng ta được thấy điều đó, Simon ạ! - Ông kỹ sư đáp, trong lòng ông cảm thấy thể dửng dưng trước bữa ăn ngon, nhất là sau ngày đường mệt nhoài.
- Ông đói rồi chứ, thưa ông Starr?
- Đói ngấu ấy chứ. Chuyến này làm tôi thấy đói quá rồi. Trời hôm nay lại xấu thậm tệ!...
- À! Ở đó trời mưa nhỉ! - Simon Ford đáp với vẻ ái ngại rệt.
- Đúng, mưa to và nước sông Forth cứ nổi sóng như là biển động vậy!
- Thế mà ông có biết , ông James? Ở dưới này bao giờ mưa cả. À, mà chuyện đó ông quá rồi còn gì! Còn bây giờ chúng ta đến nơi rồi. Xin phép được nhắc lại lần nữa: ông là thượng khách của gia đình chúng tôi.
Simon Ford, theo sau là Harry, mời ông James Starr bước vào nhà. Họ ở trong căn phòng rộng rãi, với nhiều ngọn đèn được thắp lên; ngay chính giữa nhà cũng có ngọn đèn, nó được móc vào chiếc rầm gỗ sơn phết sặc sỡ.
bàn ăn có phủ chiếc khăn với màu sắc vui mắt chỉ còn chờ thực khách, xung quanh bàn là bốn chiếc ghế dựa có bọc da mà mặt da hơi sờn.
- Chào bà Madge. - Ông kỹ sư .
- Kính chào ông James. - Người phụ nữ xứ Scotland vừa vừa bước ra chào khách.
- Rất vui mừng được gặp lại bà, bà Madge ạ.
- Ông đúng quá, ông James, là dễ chịu biết bao khi được gặp lại những người luôn luôn đối xử tốt với mình.
Đúng lúc chủ và khách ngồi vào bàn tiệc, James Starr :
- Xin hỏi câu trước khi ăn, các vị có muốn tôi ăn uống ngon miệng ?
- Điều đó là vinh dự lớn cho gia đình chúng tôi thưa ông James. - Simon Ford đáp.
- Muốn vậy, tôi cần phải trút bỏ những nỗi bận tâm. Vậy xin phép được nêu ra hai câu hỏi.
- Xin ông vào ngay vấn đề.
- Trong thư ông gửi cho tôi, ông có là có tin có thể làm tôi chú ý?
- Đúng vậy, thông tin rất lý thú.
- Lý thú với ông?
- Cho cả ông và tôi, thưa ông James. Nhưng tôi muốn cho ông sau bữa ăn này và ngay tại những nơi có liên quan. Nếu như vậy, ông có thể tin tôi.
- Này ông Simon, - Viên kỹ sư tiếp lời - xin ông hãy nhìn thẳng vào mắt tôi. thông tin quan trọng?... Được...! Tôi hỏi ông thêm điều gì nữa. - Ông kỹ sư tiếp như thể ông có được đáp số của vấn đề qua ánh mắt người đốc công.
- Còn câu hỏi thứ hai? - Simon hỏi tiếp.
- Ông Simon, thế ông có biết kẻ nào viết cho tôi cái này? - Ông kỹ sư vừa hỏi vừa đưa lá thư nặc danh ra.
Simon Ford cầm lấy lá thư và chăm chú đọc. Đọc xong, ông đưa lá thư đó cho người con trai :
- Con có nhận ra nét chữ này ? - Ông hỏi.
- Thưa cha ạ. - Harry trả lời.
- Thế lá thư này cũng mang dấu của bưu cục Aberfoyle à? - Simon Ford hỏi ông kỹ sư.
- Đúng thế, giống như bức thư của ông vậy. - James Starr đáp.
- Con nghĩ sao về vấn đề này, Harry? - Simon Ford chau mày hỏi con trai.
- Thưa cha, theo con nghĩ, - Harry đáp - có kẻ nào đó muốn ngăn cản ông James Starr đến chỗ cha hẹn.
- Nhưng mà ai mới được chứ? - Người thợ già kêu lên - Kẻ nào mà lại dám đọc cả những bí mật trong ý nghĩ của ta?
đoạn Simon Ford trầm ngâm hồi lâu cho đến khi bà Madge kéo ông về thực tại.
- Xin ông hãy ngồi xuống , ông Starr. - Bà - Nồi xúp nguội hết rồi. Giờ đây chúng ta đừng nghĩ ngợi gì đến lá thư ấy nữa!
Sau lời mời của bà chủ nhà, mọi người đều ngồi vào bàn. James Starr ngồi đối diện với bà Madge theo phép lịch , còn hai cha con ông Ford ngồi đối diện nhau.
Đó là bữa cơm tuyệt vời theo phong cách Scotland. Đầu bữa ăn là món xúp thịt có tên là hotchpotch. Theo lời ông già Simon bà vợ ông nổi tiếng trong vùng về cách nấu món xúp này.
Tiếp đến món ragu gà có tên là cockyleeky cũng kém phần tuyệt vời.
Nhưng món chủ lực của bữa ăn lại là thứ bánh cổ truyền có tên là haggis làm bằng lúa mạch và thịt. Món ăn trứ danh này có thể đem lại cảm hứng cho nhiều thi sĩ; và số phận của nó cũng như số phận của những điều tốt đẹp ở đời này: nó quá nhanh như giấc mơ.
Nhờ nó mà bà Madge nhận được nhiều lời khen ngợi của vị khách quý.Bữa ăn được kết thúc bằng món tráng miệng gồm có kẹo, bánh, phô-mai được làm rất khéo. Tất cả được ăn kèm với ly rượu mạnh hai mươi lăm tuổi, đúng bằng tuổi Harry.
Bữa ăn kéo dài khoảng giờ đồng hồ. Hai ông già James Starr và Simon Ford những chỉ ăn ngon miệng mà họ còn trò chuyện vui vẻ, chủ yếu họ nhắc lại những câu chuyện ngày xưa, trong vùng mỏ Aberfoyle.
Còn Harry chỉ ngồi ăn và im lặng. hai lần cậu ta rời bàn ăn và bước ra ngoài nhà. Chắc chắn cậu ta cảm thấy lo lắng kể từ khi xảy ra chuyện viên đá rơi và cậu muốn quan sát quanh nhà. Cả lá thư nặc danh nữa, nó thể làm cậu yên lòng được khi cậu vừa bước ra khỏi nhà để quan sát lần nữa ông kỹ sư với Simon Ford và Madge :
- Hai ông bà có cậu con trai tuyệt vời!
- Vâng, thưa ông James, cháu nó tốt bụng và chăm chỉ lắm. - Ông đốc công già .
- Thế cháu nó chịu ở đây, trong căn nhà hầm này à?
- Cháu muốn xa vợ chồng tôi.
- Thế ông bà có định tìm vợ cho cậu ấy ?
- Tìm vợ cho Harry ư? - Simon Ford kêu lên - Nhưng lấy ai bây giờ? Lấy phố thích ăn diện, nhảy múa, thích ở thị trấn hơn căn hầm này ư! Cháu nó muốn người vợ như vậy!
- Này ông Simon, - Madge tiếp lời - vậy chứ có bao giờ ông giục thằng Harry lấy vợ đâu...
- Tôi giục làm sao được nó, - Ông già đáp - mà vội gì cơ chứ! Vả lại biết có tìm được chứ.
Đúng lúc ấy Harry bước vào khiến ông già Simon thôi nữa.
Cho đến khi bà Madge rời bàn cả ba người đàn ông đều làm theo bà và tất cả ra ngồi trước cửa căn nhà.
- Nào Simon, - Ông kỹ sư - bây giờ tôi nghe ông đây!
- Ông James, - Simon đáp - tôi cần ông nghe tôi, mà tôi muốn ông bắt tay vào việc ngay. Bây giờ xin hỏi là ông hết mệt chưa?
- Tôi hoàn toàn lại sức rồi ông Simon ạ. Bây giờ tôi sẵn sàng theo ông đến bất kỳ nơi nào ông muốn.
- Harry con, - Simon Ford vừa vừa quay về phía con trai - con hãy chuẩn bị đèn an toàn.
- Phải dùng cả đèn an toàn cơ à? - James Starr kêu lên với vẻ ngạc nhiên - Trong hầm mỏ còn than này làm gì còn khí than gây nổ.
- Vâng, thưa ông James, ta cứ cẩn thận hơn!
- Này ông bạn Simon tốt bụng của tôi, ông có định bảo tôi mặc cả trang phục thợ mỏ nữa đây?
- Chưa, chưa cần, thưa ông James! - Người đốc công già vui vẻ đáp lại và đôi mắt long lanh trong hố mắt sâu.Harry quay vào nhà và trở ra ngay với ba chiếc đèn an toàn cầm tay.
Harry đưa chiếc cho ông kỹ sư, chiếc khác cho cha mình; còn chiếc cuối cùng cậu cầm trong tay trái, tay phải cậu nắm cây gậy dài.
- Nào chúng ta lên đường thôi! - Simon Ford , tay ông cầm lấy chiếc cuốc chim dựng ở cửa nhà.
- Nào xuất phát! - Ông kỹ sư đáp - Chào bà Madge nhé!
- Cầu Chúa phù hộ cho các ông! - Người phụ nữ xứ Scotland đáp.
- Bà nhớ chuẩn bị bữa chiều nhé. - Simon lớn với vợ - Lúc về, chúng tôi đói ngấu, và rất hoan nghênh bữa ăn đó!