Biệt thự Hà Lan - Georges Simenon (Trinh thám)

ebook: Biệt thự Hà Lan (full prc, epub)

Tác giả: Georges Simenon

Thể loại: Tiểu thuyết, Trinh thám, Văn học phương Tây

Nhà xuất bản: Sở Văn hóa thông tin Lâm Đồng

Kích thước: 13 x 19 cm

Số trang: 171

Ngày xuất bản: 4/1998

Tạo prc: Hoa quân tử

Ebook: Đào Tiểu Vũ's eBook - http://www.dtv-ebook.com


Giới thiệu:

Georges Simenon: với nhân vật Cảnh sát trưởng Maigret. Các tác phẩm thường ấy bối cảnh là Paris. Ông được đánh giá là "G.Simenon là Balzac của thế kỷ XX, Balzac dài dòng" (M. Aymé), "đó là nhà tâm lý, thám tử của tâm hồn" (R.Kemps). Trước đây, sách của ông đc xuất bản nhiều ở VN,có thể kể: Đám tang ông Bouvet, Người điên trong rừng, Quán rượu Cala, Biệt thự Hà Lan, Người ngồi ghế đá, Cái chết của ông Gallet, Con chó định mệnh, Vụ án người đàn bà áo tím ... Với số độc giả trinh thám hôm nay, có thể chán vì cách viết của Simenon chậm rãi, đơn giản, nhưng với những ai thích ông muốn bổ sung quyển này vào bộ sưu tập.

Biệt thự Hà Lan - riêng quyển này dùng bối cảnh Paris. Vụ án cũng quá phức tạp. Và phong cách vẫn là Georges Simenon thủng thẳng, chậm rãi.. nhưng cách miêu tả tuyệt vời. Ngòi bút của ông hoa mỹ và vật, con người cứ lên như mồn trước mắt bạn với tất cả "mùi vị" của nó. Và lần này là mùi vị của Hà Lan. ​

HOÀNG HƯNG dịch từ nguyên bản tiếng Pháp UN CRIME ES HOLLANDE của GEORGES SIMENON Nhà xuất bản ARTHÈME FAYARD 1963.

GEORGES SIMENON
BIỆT THỰ HÀ LAN
HOÀNG HƯNG dịch

HOA QUÂN TỬ thực ebook

(https://www.facebook.com/nhut.huynhminh.129)


—o —

SỞ VĂN HÓA THÔNG TIN LÂM ĐỒNG 1988




I

TRẺ BÊN CON BÒ CÁI​

Khi Me-grê đến Đen-phơ-di vào buổi chiều tháng năm, ông mới chỉ có những khái niệm sơ bộ về công chuyện kéo ông tới cái thị trấn nằm ở cực Bắc nước Hà-Lan này.
ông tên là Giăng Đuy-clô, giáo sư trường Đại học Năng-xi (Nancy-Thành phố cách Pari 308 km trung tâm công thương nghiệp và hành chính lớn) thuyết giảng vòng ở các nước phương Bắc. Đến Đen-phơ-di, ông ta là khách mời của giáo sư trường Hàng hải, ông Pô-pin-ga. Ông Pô-pin-ga bị ám sát, và nếu như người ta chính thức buộc tội vị giáo sư người Pháp ít ra cũng cầu ông này rời khỏi thị trấn và tự đặt mình dưới quyền quản lý của nhà chức trách Hà-Lan.
Đó là tất cả, hay cũng gần như tất cả câu chuyện. Giăng Đuy-clô cấp báo cho trường Đại học Năng-xi và trường này xin được Nha cảnh sát Tư pháp phái viên chức của Nha công cán ở Đen-phơ-di.
Nhiệm vụ đó rơi vào Me-giê. Nhiệm vụ bán chính thức hơn là chính thức, mà ông còn làm cho nó ít chính thức hơn nữa vì quên báo cho các đồng nghiệp Hà-Lan biết việc ông đến đây.
Nhờ cẩn thận của Giăng Đuy-clô mà ông nhận được bản báo cáo khá mơ hồ kèm theo danh sách những người có ít nhiều liên quan đến câu chuyện.
Khi tàu lửa gần đến ga Đen-phơ-di, ông đem bảng danh sách đó ra xem.
- Côn-rát Pô-pin-ga (nạn nhân), 42 tuổi, cựu thuyền trưởng tàu viễn dương, giáo sư trường Hàng hải Đen-phơ-di. Có vợ. có con. thạo tiếng , tiếng Đức và khá thạo tiếng Pháp.
- Lix-bét Pô-pin-ga, vợ ông ta, con vị hiệu trưởng trường Trung học Am-xtec-đam (thủ đô Hà Lan). Rất có học. Hiểu biết sâu tiếng Pháp.
- A-ni Van Et em út của Lix-bet Pô-pin-ga tạm trú vài tuần lễ ở Đen-phơ-di. Vừa bảo vệ xong luận án tiến sĩ luật, 25 tuổi. Biết ít tiếng Pháp nhưng kém.
- Gia đình Vi-ê-nan, ở tòa biệt thự bên cạnh nhà Pô-pin-ga. Ông Các Vi-ê-nan là giáo sư toán học ở trường Hàng hải. Có vợ và hai con. biết tí tiếng Pháp nào.
- Bét Li-ê-ven, 18 tuổi, con chủ trại chuyên xuất khẩu bò cái thuần chủng. Hai lần sang Pa-ri. Tiếng Pháp hoàn bảo.
Chẳng lên gì cả. Những cái tên gợi được đỉều gì, ít ra là đối với Me-giê khi ông từ Pa-ri tới đây sau đêm cộng nửa ngày xe lửa.
Đen-phơ-di làm ông bối rối ngay từ lúc đầu tiếp xúc. Lúc mờ sáng, ông qua cả đất nước Hà-Lan cổ truyền của hoa tuy-lip, rồi thành phố Am-xtec-đam mà ông quen thuộc. Vùng Đrăng, cái hoang mạc thực đầy thạch thảo, với 30 cây số đường chân trời bị những con sông đào xẻ nát, làm ông kinh ngạc.
Giờ đây ông rơi vào cảnh trí chẳng có gì giống như những chiếc bưu ảnh Hà Lan, cảnh trí mang tính cách phương Bắc gấp trăm lần hơn ông tưởng.
thị trấn : nhiều nhất là mười hay mười lăm đường phố lát gạch đẹp màu đỏ xếp đều đặn như những viên gạch men trong nhà bếp. Những ngôi nhà , cũng bằng gạch, được trang trí bằng vô vàn viên ốp có màu sắc tươi vui.
Đó là đồ chơi. Còn giống đồ chơi hơn bởi con đê bao kín quanh thị trấn. Những lối qua con đê này có thể được đóng lại khi biển động, nhờ những cánh cổng nặng nề tựa như cánh cửa cống.
Phía bên kia là cửa sông Emx. Biển Bắc. dải ruy-băng dài ánh bạc. Những con tàu chở hàng dỡ hàng dưới những cần cẩu bạc ngoài ke. Những chiếc ca-nô và hằng hà sa số tàu buồm, lớn như những xà lan chở hàng, nặng như những xà lan ấy nhưng dư sức để vượt sóng đại dương.
Trời có nắng, Viên xếp ga đội chiếc mũ cát két màu cam mà ông ta dùng để chào mừng người du khách lạ cách hoàn toàn tự nhiên.
Trước mặt có tiệm cà phê. Me-grê vào tiệm chỉ dám ngồi mớm xuống ghế. chỉ bóng lộn như căn phòng ăn của gia đình tiểu tư sản, mà có cả cái khí thân mật như ở đấy.
cái bàn duy nhất, với tất cả các tờ nhật bảo trải rộng những thanh tròn bằng đồng. Chủ quán uống bia với hai người khách, đứng lên để tiếp Me-giê.
- Ông được tiếng Pháp chứ ? Me-grê hỏi.
Chủ quán lắc đầu. Với chút ngượng nghịu.
- Cho tôi bia.. Bier.
Và, khi ngồi xuống, Me-giê rút mẩu giấy trong túi ra. Cái tên cuối cùng đập vào mắt ông. Ông chỉ vào đấy, phát hai bay ba lần
- Li-ê-ven.
Ba người trong quán bắt đầu trao đổi với nhau. Rồi người trong bọn đứng lên, chàng to lớn đội chiếc cát két thủy thủ, ta ra hiệu cho vị khách nước ngoài theo mình.
Me-giê chưa có tiền Hà-Lan và muốn đổi tờ
giấy bạc trăm phơrăng, nhưng ta cứ nhắc nhắc lại:
- Morgen ! ... Morgen !.
Ngày mai ! Chỉ có việc trở lại thôi !
là thân thiết. Có cái gì giản dị, ngây thơ nữa là khác. năng chi, người dẫn đường dẫn Me-giê qua những đường phố của thị trấn . Phía bên trái, nhà kho chất đầy mỏ neo cũ, thừng chão, dây xích, phao với la bàn lấn cả ra vỉa hè. Xa hơn, người thợ chằm buồm làm việc ngưỡng cửa nhà mình.
Và quầy kính hiệu bánh trưng ra bộ chọn lọc phi thường những loại sô--la và kẹo bánh.
- Ăng-lê ?
Me-giê ra hiệu .
- Đức ?
Cũng thế, và người đàn ông đành im lặng.
Đến cuối đường phố, là nông thôn rồi: những cánh đồng xanh biếc, dải sông đào, gỗ phương Bắc nổi bập bềnh gần kín bề rộng mặt sông đợi được kéo qua suốt đất nước.
Khá xa, mái nhà lớn bằng ngói sơn
- Nhà Li-ê-ven !... Dag, mijnheer !... (chào ông)
Và Me-giê mình tiếp con đường, sau khi quên tìm cách cảm ơn người đàn ông, tuy quen biết, cuốc bộ giúp ông.
Bầu trời gợn mây, trong trẻo kỳ lạ. Me-giê dọc theo công trường toàn gỗ, súc gỗ sồi, gỗ đào hoa tâm, gỗ tếch có chiều cao bằng nóc nhà.
Có con tàu cột. Những đứa trẻ nô đùa. Rồi đến cây số vắng teo. Vẫn những thân cây dải sông đào. Những rào chắn màu trắng xung quanh cánh đồng lác đác những con bò đẹp.
Khung cảnh ra trước mắt, khác xa với khái niệm sẵn có trong đầu, cái từ trang trại gợi cho Me-grê mái tranh, những đống phân, súc vật lúc nhúc.
Và ông thấy mình đứng trước kiến trúc mới, đẹp mắt, bao quanh là sân cỏ chói lọi những hoa. con sông đào đằng trước, chiếc ca nô bằng gỗ đào hoa tâm với những đường nét thanh tao. Dựa vào hàng rào chắn song là chiếc xe đạp đầm mạ kền sáng loáng.
Ông hoài công tìm cái chuông. Ông gọi mà chẳng được trả lời. con chó chạy đến cọ vào người ông.
Phía bên trái ngôi nhà có tòa dài với hàng cửa sổ đều đặn có màn che, nếu vì chất lượng của vật liệu và nhất là nếu có những nước sơn diêm dúa người ta nghĩ đó là cái nhà để xe.
tiếng bê rống từ đó vọng tới, Me-giê tiến lên phía trước, vòng quanh những bồn hoa và thấy mình đứng trước cái cửa mở rộng.
Tòa nhà là cái chuồng bò, nhưng chuồng bò sạch như nhà ở. Chỗ nào cũng là gạch đỏ khiến bầu khí tỏa ra ánh sáng ấm áp thậm chí xa hoa. Những cái rãnh thoát nước. hệ thống cơ khí phân phối thức ăn vào cầu mảng. Và sau mỗi ngăn chuồng là cái ròng rọc, về sau Me-giê mới biết lý đo tồn tại của nó là để treo cao đuôi bò trong khi vắt sữa, giữ cho sữa khỏi bẩn.
Trong nhà lờ mờ tối. Lũ súc vật ở bên ngoài, trừ con nằm nghiêng trong ngăn chuồng đầu tiên.
Và tiến lại gần ông khách.
- Phải Li-ê-ven ?
- Vâng.. ông là người Pháp ?
Vừa vừa nhìn con bò cái. có nụ cười, vẻ mặt hơi giễu cợt mà Me-giê thoạt tiên hiểu.
Và ở đây, những quan niệm sẵn có lại lần nữa tỏ ra sai lầm. Bét Li-ê-ven đôi ủng cao su đen trông như nữ kỵ sĩ.
Phía , áo dài lụa xanh mà chiếc tạp dề y tá che kín gần hết.
gương mặt hồng có thể là quá hồng nữa. nụ cười lành mạnh, vui tươi, nhưng thiếu tế nhị.
Đôi mắt to màu xanh men sứ. Mớ tóc màu hung.
Chắc phải tìm những từ tiếng Pháp đầu tiên để , khi phát uốn giọng hơi nhiều. Nhưng rồi làm quen trở lại với thứ tiếng này lâu.
- Ông muốn chuyện với bố tôi ?
- Với ..
suýt phì cười.
- Xin ông tha lỗi... Bố tôi Grô-nin-ghen (thành phố phía Đông Bắc HL). Mãi đến chiều mới về.. Hai đầy tớ dỡ than ngoài sông đào... Bà ngườỉ ở chợ... Con bò lại chọn đúng lúc này mà đẻ... ai lường trước. Có mỗi mình tôi...
tựa người vào cái tời mà chuẩn bị cầu may, phòng khi phải giúp con vật. cười phô cả hai hàm răng.
Bên ngoài trời nắng. Đôi ủng của bóng loáng như quang dầu. có hai bàn tay mũm mĩm và hồng hào, móng tay tỉa tót.
- Vì chuyện Côn-rát Pô-pin-ga mà..
Nhưng nhíu mày. Con bò vừa chồm dậy cách đau đớn rồi lại nặng nề ngã xuống.
- Chú ý... Ông vui lòng giúp tôi chứ ?...
lấy đôi găng tay cao su chuẩn bị sẵn.
Me-giê bắt đầu cuộc điều tra này như thế, bằng cách giúp con bê thuần giống phơ-ri ra đời, hợp sức với có những động tác quả quyết tỏ ra người có luyện tập thể thao.
Nửa giờ sau, trong khi con bê mới đẻ tìm vú mẹ, ông cùng với Bét cúi mình dưới chiếc vòi nước bằng đồng đỏ và rửa tay xà bông đến tận khuỷu.
- Chắc đây là lần đầu tiên ông làm cái nghề này ? hỏi.
- Lần đầu...
mới 18 tuổi. Khi kéo bỏ chiếc tạp dề trắng, cái áo lụa tạc nên những khuôn hình đầy đặn cơ thể vì khí ngập nắng có cái gì đó hấp dẫn hết sức.
- Chúng ta vừa uống trà vừa chuyện.. Xin mời lên nhà...
Bà người ở về. Phòng khách khắc khổ, hơi tối, nhưng tiện nghi chọn lọc tinh tế. Những ô kính cửa sổ nho phảng phất màu hồng tế nhị mà Me-giê chưa bao gỉờ thấy.
tủ sách đầy sách. Nhiều công trình viết về chăn nuôi và nghệ thuật thú y... tường, những huy thương vàng giành được trong các dịp hội chợ quốc tế và những văn bằng.
Giữa tất cả những thứ đó là những quyển sách mới nhất của Clô-đen, Ang-đrê Git, Va-lé-ry.
Bét mỉm nụ cười đỏm dáng :
- Ông có muốn thăm phòng tôi ?
Và dò xem cảm tưởng của khách.
có giường, mà chiếc văng bọc nhung xanh. Tường căng vải toan Giu-y.
Những tầng ngăn và lại đầy sách, con búp bê mua ở Pa-ri kêu sột soạt.
căn phòng con , gần như thế, nhưng có khung cảnh hơi nặng nề, vững chãi, chín chắn..
- giống như ở Pa-ri sao ?
- Tôi muốn kể cho nghe những gì xảy ra vào tuần trước.
Khuôn mặt Bét sầm lại tuy nhiên quá mức, đủ để tin là nhìn kiện cách bi thảm.
Nếu liệu có nụ cười rung lên niềm kiêu hãnh khi giới thiệu căn phòng của như thế chăng ?
- Ta uống trà ..
Và hai người ngồi đối diện trước bình trà phủ loại vải đay giữ cho nước khỏi nguội.
Bét lại phải tìm từ. khá hơn, dùng quyển tự điển và đôi lúc lại ngừng khá lâu để tra từ cần diễn đạt cho chính xác.
Con tàu lướt sông đào, căng cánh buồm lớn màu xám và phải chống sào vì có gió. Nó len lỏi giữa những thân cây cồng kềnh cả mặt sông.
- Ông chưa đến đằng nhà Pô-pin-ga sao ?
- Tôi mới đến đây được có tiếng và chỉ đủ giờ giúp con bò cái của đó thôi.
- Phải... Côn-rát là chàng đáng , con người dễ có thiện cảm... ta thoạt tiên khắp các nước, làm thuyền phó hai rồi thuyền phó nhất... Tiếng Pháp cũng gọi như thế nhỉ ?... Rồi khi có bằng thuyền trưởng, ấy cưới vợ, vì bà vợ mà ấy nhận chân gỉáo sư ở trường Hàng Hải... Chẳng thú vị lắm.. có du thuyền ... Nhưng bà Pô-pin-ga sợ nước... phải đem bán ... chỉ còn chiếc ca nô sông đào... Ông thấy chiếc của tôi chưa ?... Gần giống chiếc ấy !- Buổi tối dạy cua riêng cho học sinh... ấy làm việc nhiều lắm...
- ta ra sao ?
hiểu ngay câu hỏi. Cuối cùng tìm bức ảnh chụp chàng trai lớn con, má phính, tóc cắt ngắn, trông ra vẻ thà và khỏe mạnh.
- Còn rất trẻ. Chẳng ai bảo ấy đến 40 tuổi, phải ? Bà vợ già hơn... có thể 45... Ông chưa thấy à ? Và hoàn toàn hợp ý nhau. Chẳng hạn như... Ở đây mọi người đều theo Tin lành, phải nào... Tôi theo Nhà thờ đại. Lix-bét Pô-pin-ga, bà ấy lại theo Nhà thờ quốc gia phái này khắc khổ hơn... Các ông gọi sao nhỉ ? Bảo thẩu ?
- Bảo thủ...
- Phải ! Và bà ấy chủ trì mọi việc từ thiện..
- thích bà ấy ?
- Vâng... Nhưng đó là chuyện khác... Bà ta là con ông hiệu trưởng trường trung học, ông hiểu
chứ ? Còn tôi, bố tôi chỉ là chủ trại... Tuy nhiên bà ta rất dịu dàng, rất tử tế...
- Chuyện gì xảy ra ?
- Ở đây thường có những cuộc chuyện... Đây là thị trấn . Năm nghìn dân.. Chỉ là vì người ta muốn theo sát các lý thuyết mới... Thứ năm tuần trước là giáo sư Đuy-clô ở Năngxi. Ông có biết chứ ?
rất ngạc nhiên vì Me-giê biết vị giáo sư mà ngỡ là niềm vinh quang của nước Pháp.
- luật gia cỡ lớn... Chuyên gia về những vấn đề tội phạm và... dùng từ thế nào nhỉ ? Nhà tâm lý học... Ông ta về trách nhiệm của những kẻ tội phạm. thế đúng chứ ? Nếu tôi sai, ông phải bảo nhé.
Bà Pô-pin-ga là chủ tịch của hội... Các thuyết trình viên bao giờ cũng được tiếp đón tại nhà bà.
Lúc 10 giờ, có cuộc họp mặt thân mật... Giáo sư Giăng Đuy-clô, Côn-rát Pô-pin-ga và vợ ấy, rồi Vi-ê-nan, vợ con ông này... Với tôi...
Tại nhà Pô-pin-ga .. Cách đấy cây số, cũng sông Am-xtec--ep... Am-xtec--ep là con sông đào mà ông thấy... Mọi người uống ruợu vang và ăn bánh ngọt... Côn-rát mở máy V.T.Đ. Còn có A-ni, tôi quên mất, em của bà Pô -pin-ga, là nữ luật sư... Côn-rát muốn nhảy. Người ta cuốn thảm lên.
Gia đình ông Vi-ê-nan về trước vì có trẻ con... Thằng bé út khóc... Họ ở bên cạnh nhà Pô-pin-ga... Đến nửa đêm, A-ni buồn ngủ... Tôi có xe đạp.. Côn-rat đưa tôi về.. ta cũng lấy xe đạp của mình.
Mãi đến sáng hôm sau chúng tôi mới biết tấn thảm kịch... Cả Đen-phơ di náo động...
Tôi tin rằng lỗi tại tôi... Khi Côn-rát quay vô nhà, ấy muốn cất xe vào nhà kho, đằng sau nhà...
Người ta bắn bằng súng lục... chết sau đó nửa giờ.
Tội nghiệp Côn-rát... Miệng há ra...
chùi giọt nước mắt trông ngộ nghĩnh gò má trơn bóng màu hồng giống như vỏ trái táo chín ruỗm... .
- Đầu đuôi có thế ?.
- Vâng... cảnh sát từ Grô-nin-ghen đến giúp sức cho cảnh sát địa phương... Họ bảo rằng người ta từ trong nhà bắn ra... Hình như người ta thấy ông giáo sư sau lúc đó xuống cầu thang với khẩu súng lục trong tay... Và chính là khẩu súng bắn...
- Giáo sư Giăng Đuy-clô ?
- Vâng... Do đó người ta cho ông ấy ra .
- Tóm lại, lúc đó ở trong nhà có bà Pô-pin-ga, A-ni em bà ta và giáo sư Đuy-clô...
- Vâng.
- Và, lúc tối, còn có thêm gia đình Vi-ê-nan, và Côn-rát..,
- Còn có Cor. Tôi quên...
- Cor ?
-Tức là Con-nê-li-uýt,.. học sinh trường Hàng Hải học thêm cua riêng.
- Cậu này về lúc nào ?
- Cùng lúc với Côn-rát và tôi... Nhưng cậu ấy quay xe đạp về hướng bên trái để trở về con tàu nhà trường sông đào Emx.. Ông dùng đường chứ ?
Trà bốc khói trong các tách. chiếc xe hơi vừa dừng dưới chân thềm nhà ba bậc. Lát sau, người đàn ông bước vào, ông ta cao lớn, vai rộng, tóc muối tiêu, gương mặt nghiêm nghị, nặng nề làm tăng vẻ trầm lặng.
Đó là ông chủ trại Li-ê-ven, ông đợi con giới thiệu khách với mình.
Ông xiết mạnh bàn tay Me-giê nhưng gì hết.
- Bố tôi được tiếng Pháp..
rót cho bố tách trà, ông đứng uống từng ngụm . Rồi cho ông hay việc chú bê ra đời, bằng tiếng Hà-lan.
Chắc chắn có đến vai trò của viên chỉ huy trưởng trong hoàn cảnh ấy, vì ông nhìn người khách cách ngạc nhiên phải pha chút riễu cợt, rồi sau cái chào cứng đờ, ông vào chuồng bò.
- Người ta bỏ tù giáo sư Đuy-clô ?
- ! Ông ta ở khách sạn Van Hát-xen, với người cảnh sát.
- Còn Côn-rát ?
- Người ta chở xác ấy đến Grô-nin-ghen... Cách 30 cây số... thành phố lớn có trăm ngàn dân, với trường Đại học, bữa trước Giăng Đuy-clô được tiếp đón ở đó... là kinh khủng, phải ông ?... hiểu được.
Có thể là kinh khủng. Nhưng điều đó người ta cảm thấy ! Chắc chắn là vì cái khí trong trẻo này, vì cảnh trí êm đềm và tiện nghi, tách trà bốc khói và vì toàn bộ cái thị trấn bé này có vẻ như đồ chơi được dựng bờ biển để cho vui.
Cúi mình bên cửa sổ, người ta nhìn thấy ống khói và ca-bin của con tàu chở hàng dỡ hàng vượt cao thị trấn bằng gạch đỏ. Và những con tàu sông Emx buông mình trôi theo dòng nước ra đến tận biển.
- Côn-rát thường hay đưa về nhà ?
- Mỗi lần tôi đến nhà ấy.. Đó là người bạn.
- Bà Pô-pin-ga ghen à ?
Me-giê tình cờ mà hỏi câu ấy vì ánh mắt ông vừa chạm phải bộ ngực quyến rũ của trẻ và có thể vì làn hơi nóng hổi từ đó vừa phả vào má ông.
- Vì sao ?
- Tôi cũng hiểu... Buổi tối. Chỉ hai người..
cười, lộ hàm răng đẹp.
- Ở Hà-lan bao giờ chẳng thế... Cor cũng đưa tôi về.
- Và cậu ấy si tình chứ ?
trả lời có hay , cười cùng cục. Dùng đúng chữ. tiếng cười cùng cục khẽ khọt của làm dáng được thỏa mãn.
Qua cửa sổ, người ta thấy ông bố mang con bê ra
khỏi chuồng như ẵm đứa bé mới đẻ và đặt nó bãi cỏ giữa nắng trời.
Con vật lẩy bẩy bốn cái cẳng quá mảnh mai, suýt ngã quỵ xuống, đột nhiên phóng được bốn hay năm thước rồi đứng bất động.
- Côn-rát bao giờ ôm hôn à ?
Lại cười, nhưng kèm chút xíu đỏ mặt.
- Có
- Và Cor ?...
Lần này làm bộ hơn, ngoảnh đầu sang bên.
- Cũng có... Tại sao ông hỏi tôi chuyện ấy ?
có cái nhìn rất ngộ. Có thể trông đợi đến lượt Me-gré ôm hôn ?
Ông bố gọi ở bên ngoài. mở cửa sổ, ông với bằng tiếng Hà-lan. Khi quay mình lại, :
- Xin lỗi, tôi phải tìm ông thị trưởng phố, để làm lý lịch cho con bê... Quan trọng lắm... Ông Đen-phơ-di à ?
Me-giê ra với . nắm tay lái chiếc xe đạp mạ kền và bước bên cạnh ông, hơi đưa đẩy đôi mông xề như mông đàn bà.
- Xứ sở đẹp đấy chứ ông ?... Tội nghiệp Côn-rát còn được thấy nó ! Ngày mai khai mạc mùa tắm !... Những năm trước ấy ngày nào cũng đến bãi tắm... ở hằng giờ dưới nước.
Mé-grê vừa vừa nhìn xuống.



II

CHIẾC MŨ CÁT KÉT CỦA ÔNG CHỦ




Trái với thói quen, Mê-giê ghi chép vài chi tiết làm tài liệu, nhất là về địa hình, và như thể đúng là do linh cảm, vì sau này việc phá án phải dựa những câu hỏi về từng phút, từng thước.

Giữa trang trại Li-ê-ven và nhà Pô-pin-ga khoảng cách gần ngàn hai trăm thước. Cả hai đều nằm ở bờ sông đào, và từ nhà nọ sang nhà kia người ta theo con đường kéo thuyền.

Con sông đào hầu như mất tác dụng kể từ khi người ta đào con sông rộng và sâu hơn nhiều, sông Emx nối liền Đen-phơ-di với Giô-nin-ghen.

Còn con sông này, sông Am-xtéc--ep, ngập bùn, quanh co, bị cây cối che rợp, chỉ được dùng cho các bè gỗ và vài con tàu trọng tải thấp qua.

Những trang trại ở cách xa nhau. công trường sửa chữa tàu.

Ra khỏi nhà Pô-pin-ga để đến trại, gặp đầu tiên, gần ngay đó 30 thước, là biệt thự nhà Vi-ê-nan.

Rồi ngôi nhà xây. Tiếp đến khoảng rộng hoang vu và công trường ngăn ngang những đống gỗ.

Qua khỏi công trường, lại khoảng trống nữa sau khúc quanh của cả con sông và con đường. Từ chỗ này người ta trông thấy ô cửa sổ nhà Pô-pin-ga và đứng ở bên trái là ngọn đèn biển màu trắng nằm về phía bên kia thị trấn.

- Đèn biển này có ánh sáng quay ? Me-giê hỏi.

- Phải.

- Ban đêm chắc nó phải soi sáng cả đoạn đường này ?

- Phải ! lại , với tiếng cười khe khẽ như thể cái điều đó nhắc lại cho kỷ niệm vui.

- Chẳng vui cho những kẻ nhau ! Me-giê kết luận.

chia tay ông trước khi đến nhà Pô-pin-ga, là để theo con đường khác ngắn hơn, nhưng có lẽ đúng là vì muốn người ta trông thấy với ông.

Me-giê dừng chân. Ngôi nhà kiểu mới, xây bằng gạch, với vườn hoa đằng trước, vườn rau đằng sau lối bên tay phải còn bên trái là đất trống.

Ông muốn về thị trấn chỉ cách đó năm trăm thước. Hay là ông đến cửa cống ngăn sông đào với bến cảng, dòng sông tàu bè đông như kiến, những con tàu từ trăm đến ba trăm tấn buộc sát bên nhau, cột buồm giương cao hợp thành thế giới nổi.

Phía tay trái là khách sạn Van Hát-xen, ông vào đó.

gian phòng tối tăm, ván ốp tường quét sơn bồng bềnh mùi phức hợp của bia, rượu dùng và dầu bóng. bàn bi-da lớn. cái bàn có những thanh đồng phủ đầy báo.

Trong góc nhà, người đàn ông đứng dậy ngay từ khi Me-grê đến và tiến lại phía ông.

- Chính ông được cảnh sát Pháp phái đến với tôi ?

Người đàn ông cao lớn, gày gò, xương xẩu, có khuôn mặt dài với những đường nét rất nổi bật, chiếc kính đồi mồi và mớ tóc cứng như rễ tre.

- Chắc ông là giáo sư Đuy-clô ? Me-giê hỏi lại.

Ông hình dung giáo sư trẻ đến thế, Đuy-clô có thể từ 35 đến 38 tuổi. Nhưng ở người này có cái gì đó biết đập vào ấn tượng của Me-giê.

- Ông ở Năng-xi ?

- Có nghĩa là ở đó tôi dạy môn xã hội học trong trường Đại học.

- Nhưng ông ở nước Pháp ?

Câu chuyện mở đầu như cuộc chiến tranh nho .

- Ở Thụy-Sĩ. Tôi nhập quốc tịch Pháp. Tôi theo học hoàn toàn ở Pa-ri và Mông-pe-li-é.

- Và ông theo Tin lành ?

- Cái gì khiến ông nghĩ như vậy ?

Chẳng cái gì ! Hay toàn bộ ! Đuy-clô thuộc loại người mà viên chỉ huy trưởng biết rất . Những nhà khoa học. Nghiên cứu để mà nghiên cứu. Lý thuyết vị lý thuyết ! khắc khổ nhất định trong phong thái và cách sống, đồng thời với khuynh hướng thích những mối quan hệ quốc tế. Say mê những cuộc chuyện, những hội nghị, những trao đổi thư từ với người nước ngoài.

Ông ta khá nóng nảy, nếu như từ này có thể áp dụng cho con người có những đường nét bao giờ biến động. bàn ông ta, chai nước khoáng, hai cuốn sách dày về những giấy tờ bày biện.

- Tôi nhìn thấy viên cảnh sát có trách nhiệm canh ông.

- Tôi thề danh dự là ra khỏi đây. Ông lưu ý cho rằng tôi được người ta chờ đợi ở các hội văn chương và khoa học Em-đen, Ham-bua và Brêm. Tôi phải thuyết trình ở ba thành phố ấy trước khi..

người đàn bà tóc hoe, bà chủ khách sạn, xuất và Giăng Đuy-clô giải thích bằng tiếng Hà-Lan cho bà vị khách là..

- Cũng là để cầu may rồi tôi xin cử đến cho tôi thám tử. Thực ra tôi hy vọng đến lúc soi sáng được điều bí ...

- Ông vui lòng kể cho tôi nghe những gì ông biết chứ ? Me-giê buông mình xuống mội chiếc ghế, ông gọi:

- Bols !.. Trong ly lớn !

- Trước tiên đây là những sơ đồ lập theo tỷ lệ chính xác. Tôi có thể giao cho ông bản sao. Sơ đồ thứ nhất vẽ tầng trệt nhà Pô-pin-ga: hành lang ở phía trái, phía phải là phòng khách, rồi phòng ăn ở trong cùng, nhà bếp, đằng sau đó là nhà xe mà Pô-bin-ga có thói quen xếp chiếc ca-nô và những xe đạp của ông ta trong đó.

- Tất cả mọi người đều ở trong phòng khách ?

- Vâng.. Hai lần bà Pô-pin-ga, rồi A-ni vào bếp để sửa soạn nước trà, vì ở ngủ. Đây là sơ đồ lầu : đằng sau, đúng ngay nhà bếp là phòng tắm, trước mặt nhà có hai buồng : bên trái, buồng ông bà Pô-pin-ga, bên phải, buồng làm việc . A-ni ngủ chiếc -văng trong buồng ấy, sau hết, ở đằng sau, là căn phòng dành cho tôi.

- Những buồng nào là những buồng thực tế có khả năng từ đó bắn ra ?

- Buồng tôi, buồng tắm và buồng ăn ở tầng trệt.

- Ông hãy kể cho tôi nghe về buổi tối hôm ấy.

- Buổi thuyết trình của tôi là thành công rực rỡ.. Tôi trong gian phòng mà ông thấy đây.. .

gian phòng đôi trang trí các vòng hoa giấy, để dùng vào những buổi khiêu vũ của các hội, tiệc tùng và biểu diễn sân khấu. cái bục có phong cảnh vẽ vườn cỏ trong lâu đài.

- Tiếp đó chúng tôi về phía sông Am-xtec--ep.

- đọc theo bờ sông ? Ông vui lòng cho tôi biết mọi người theo thứ tự như thế nào ?

- Tôỉ đằng trước với bà Pô-pin-ga, phụ nữ rất có học thức. Côn-rát Pô-pin-ga hầu chuyện với cái chủ trại bé con chỉ biết cười toe toét và hiểu tý gì về bài của tôi. Tiếp theo là gia đình Vi-ê-nan, A-ni và cậu học sinh của Pô-pin-ga, cậu bé nhạt nhẽo nào đó...

- Mọi ngườỉ về đến nhà...

- Chắc người ta cho ông biết rằng hôm ấy tôi chuyện về trách nhiệm của những kẻ sát nhân. em bà Pô-pin-ga, vừa xong cái luận án luật và giảng dạy vào kỳ nhập trường tới, hỏi tôi thêm vài chi tiết. Câu chuyện giữa chúng tôi dẫn đến chỗ về vai trò của người trạng sư trong vụ án hình . Rồi vấn đề điều tra khoa học được đặt ra và tôi nhớ rằng tôi có khuyên ấy đọc những công trình của giáo sư người Áo Grôx. Tôi bên vực thuyết cho rằng chắc chắn chỉ có tội ác bị trừng phạt. Tôi giảng giải về những dấu vết, về việc phân tích những di vật đủ loại, về những suy luận diễn dịch.. Trong lúc đó Côn-rát Pô-pin-ga cứ khăng khăng muốn tôi nghe Đài phát thanh Pa-ri.

Me-giê hơi mỉm cười.

- ta đạt được ý định ! Người ta chơi nhạc jazz. Pô-pin-ga tìm chai -nhắc và ngạc nhiên khi thấy người Pháp mà lại uống rượu. ta uống, và cả cái chủ trại nữa ! Họ vui vẻ lắm.. Họ nhảy...

"Giống như ở Pa-ri ấy !" Pô-pin-ga rối rít cả lên.

- Ông thích ấy ? Me-gré nhận xét.

- chàng trai to xác chẳng có gì thú vị. Vi-ê-nan, mặc dù bận tâm về toán học, ông ấy vẫn nghe chúng tôi chuyện... Thằng bé con khóc.. Gia đình Vi-ê-nan ra về... chủ trại nhộn cả lên. Côn-rát ngỏ lời đưa về nhà và cả hai người đều bằng xe đạp... Bà Pô-pin-ga tiễn tôi về phòng... Tôi xếp gọn lại vài thứ giấy tờ trong va-li. Lúc sắp sửa ghi chép chút cho cuốn sách chuẩn bị viết tôi nghe thấy tiếng súng nổ gần đến nỗi tôi cứ tưởng ai bắn ngay trong phòng... Tôi lao ra ngoài... Cửa buồng tắm mở hờ... Tôi đẩy ra... cửa sổ mở toang.. Có người rên rỉ trong vườn, cạnh nhà kho để xe đạp.

- Trong buồng tắm đèn có sáng ?

- . Tôi cúi mình qua cửa sổ. Tay tôi đặt phải báng khẩu súng lục, tôi túm lấy nó cách máy móc... Tôi thấy lờ mờ hình thù nằm sóng sượt cạnh nhà kho... Tôi muốn xuống xem sao... Tôi va phải bà Pô-pin-ga hốt hoảng chạy ra khỏi buồng bà.. Cả hai chúng tôi chạy xuống cầu thang... Chưa qua hết buồng bếp chúng tôi gặp A-ni hớt hải mặc nguyên áo ngủ chạy xuống... ông hiểu hơn khi ông biết ta..

- Ông Pô-pin-ga lúc ấy ra sao ?

- ngắc ngoải... ta nhìn chúng tôi bằng đôi mắt to đùng đục, tay xiết chặt lấy ngực... Lúc tôi tìm cách nâng dậy ấy cứng đờ.. ấy chết vì phát đạn trúng tim.

- Đó là tất cả những gì ông biết ?

- Người ta điện thoại cho Sở cảnh sát, cho bác sĩ... Người ta gọi Vi-ê-nan, ông ta chạy đến giúp chúng tôi... Tôi cảm thấy có cái gì ngờ ngợ. Tôi quên mất rằng người ta trông thấy tôi cầm khẩu súng trong tay...cảnh sát nhắc tôi điều ấy và cầu tôỉ giải thích.. Họ nhã nhặn xin tôi tự đặt mình dưới quyền quản lý của họ..

- Từ hôm đó đến nay sáu ngày ?

- Vâng... Tôi suy nghĩ để giải quyết vấn đề vì đó đúng là vấn đề !... Ông hãy xem những giấy tờ này !...

Me-grê đổ tàn thuốc trong tẩu, nhìn gì đến những giấy tờ đó.

- Ông ra khỏi khách sạn à ?

- Tôi có thể ra, nhưng tôi muốn tránh mọi cố. Pô-pin-ga rất được lòng học sinh, ngoài phố người ta gặp bọn họ luôn..

- Người ta phát được bằng chứng vật chất nào ư ?

- Xin lỗi ! A-ni có tiến bành cuộc điều tra về phần ta và hy vọng thành công, tuy ta còn thiếu phương pháp nhưng lâu lâu cũng đem đến cho tôi những tin tức .. Trước hết, nên biết rằng cái bồn tắm trong phòng tắm có đậy cái nắp bằng gỗ, biến nó thành mặt bàn để là quần áo... Sáng hôm sau; người lật tấm gỗ lên và tìm được chiếc mũ cát két thủy thủ cũ chưa bao giờ thấy trong nhà... Dưới tầng trệt, những cuộc tìm kiếm đến kết quả là phát ra mẩu xì-gà lá thuốc rất đen, xì-gà Ma-ni, tấm thảm trải sàn phòng ăn, cả Pô-pin-ga, Vi-ê-nan lẫn cậu học sinh nữa chẳng ai hút thuốc ấy. Còn tôi bao giờ hút thuốc... Mà phòng ăn được quét dọn ngay sau bữa chiều...

- Từ đó ông kết luận thế nào ?

- kết luận gì hết ! Giăng Đuy-clô buông xõng.

- Tôi kết luận khi đến lúc. Tôi xin lỗi bắt ông phải xa. Hơn thế nữa, ta nên chọn mội thám tử biết tiếng nước sở tại... Ông chỉ có ích cho tôi trong trường hợp phải phản kháng cách chính thức những biện pháp mà người ta áp dụng đối với tôi.

Me-grê vừa vuốt mũi vừa mỉm nụ cười là ngọt ngào.

- Ông lập gia đình chưa thưa ông Đuy-clô ?

- Chưa.

- Và trước đấy ông chưa quen biết cả ông bà Pô-pin-ga lẫn bé A-ni hay mội ai trong số người có mặt hôm đó chứ ?

- ! Họ có biết tiếng tôi...

- Tất nhiên ! Tất nhiên !

Ông cầm lấy bốn bức sơ đồ bàn nhét vào túi, chạm tay vào vành mũ rồi ra.



0O0


Văn phòng ty cảnh sát trông đại, tiện nghi và sáng sủa. Người ta đợi Me-grê. Viên xếp ga báo cho họ việc ông đến đấy và họ lấy làm lạ vì chưa gặp ông. Ông bước vào văn phòng như vào nhà mình, cởi chiếc pa-đờ-xuy mỏng, đặt mũ xuống chiếc bàn.

Viên thanh tra biệt phái từ Gre-nin-ghen thứ tiếng Pháp chậm chạp, hơi cầu kỳ. Đó là chàng trai tóc vàng hoe và trông khô khan, tỏ ra rất lịch , câu lại đệm cử chỉ xã giao như muốn hỏi:

- Ông hiểu chứ ?... Ta đồng ý với nhau chứ ?

Quả là Me-grê để cho ông .

- Vì ông nắm được vụ từ sáu hôm nay, chắc ông xác minh những thời điểm...

- Những thời điểm nào ?

- Rất nên biết, chẳng hạn như, nạn nhân mất bao nhiêu phút để đưa Bét từ nhà ta rồi trở lại. Hãy khoan ! Tôi cũng muốn biết giờ nào Bét bước chân về đến trang trại, ông bố ta đợi con ở nhà, chắc phải trả lời được.. Cuối cùng là giờ nào cậu Cor về đến con tàu, nhà trường ở đây chắc có người bảo vệ.

Nhà thám tử có vẻ khó chịu, ông ta đột nhiên đứng lên như thể cảm hứng bất thần, bước về phía cuối buồng rồi trở lại với chiếc mũ cát két thủy thủ hoàn toàn nát nhàu. Lúc đó ông ta tuyên bố với chậm rãi được cường điệu :

- Chúng tôi tìm ra người chủ của vật này, được phát biện thấy trong buồng tắm... Đó là.. Đó là người mà chúng tôi gọi là Baes, tiếng Pháp gọi là Ông chủ..

Chẳng hiểu Megrê có buồn nghe hay ?

- Chúng tôi bắt người này vì muốn giám sát ông ta và vì ông ta là bộ mặt quần chúng của xứ này... Ông biết cửa sông Emx chứ nhỉ ?... Khi ra đến biển Bắc cách đây mười dặm, tôi gặp những hòn đảo cát bị ngập gần hết khi nước triều lớn. trong những hòn đảo ấy có tên là đảo Uốc-kum. đảo có người đàn ông ở cùng vài gia đình và đầy tớ, ông ta dự định chăn nuôi súc vật gì đó... Đó là ông chủ... Ông ta được nhận khoản trợ cấp của nhà nước, vì ở đó có ngọn đèn cố định phải trông coi... Người ta thậm chí còn phong ông ta là thị trưởng Uốc-kum, cái thị trấn mà ông ta là người dân độc nhất. Ông ta có chiếc tàu máy dùng để về giữa đảo và Ben-phơ-di..

Me-grê vẫn nhúc nhích. Nhà thám tử chớp mắt :

- thể xác kỳ khôi ! ông lão sáu mươi tuổi rắn chắc như tảng đá. Lão có ba đứa con trai, cũng tướng cướp như bố... Vì là... Xin nghe đây !... Đây chẳng phải những chuyện đem ra mà kể. Ông biết rằng Đen-phơ-di nhận gỗ nhiều nhất là từ Phần-lan và Ri- ga. Những con tàu chở gỗ chất phần hàng mặt boong. Số hàng này được chằng xích để giữ... Thế mà, trong trường hợp nguy biến, thuyền trưởng phải ra lệnh chặt xích thả cho đống hàng boong trôi theo sóng biển, để tránh mất cả con tàu... Ông vẫn chưa hiểu à ?

Chắc chắn là Me-grê có vẻ chú ý gì đến câu chuyện này.

- Ông chủ là tay láu cá... Lão quen tất cả những thuyền trưởng qua đây... Lão biết thu xếp với bọn bọ... Thế là, cứ trông thấy hòn đảo trước mắt, là y như rằng có lý do để chặt ít ra là dây xích... Tức là vài tấn gỗ rơi xuống biển và được sóng biển đưa lên bãi cát đảo Uốc-kum... Quyền vứt đồ trôi giạt mà... Bây giờ ông hiểu rồi chứ... Ông chủ chia chác với các ông thuyền trưởng... Và chính chiếc mũ cát két của ông ta được tìm thấy trong bồn tắm... Chỉ có cái phiền là: ông ta chỉ bút thuốc tẩu... Nhưng mà nhất thiết chỉ có mình ông ta...

- Hết rồi chứ ông ?

- Xin lỗi ông, Pô-pi-ga, vốn có quan hệ khắp mọi nơi, được cử làm phó lãnh Phần-lan ở Đen-phơ-di từ mười lăm ngày nay.

Chàng trẻ tuổi gầy gò tóc vàng hoe đắc thắng, hổn hển vì tự mãn.

- Hôm xảy ra vụ án tàu của ông ta ở đâu ?

Câu trả lời gần như tiếng kêu :

- Ô ! Đen-phơ- !... Ở ngoài bến tàu ! Gần cửa cống !... cách khác, ở cách nhà ấy năm trăm thước...

Me-grê nhồi thuốc vào tẩu, lại lại trong văn phòng, nhìn cách hờ hững những bản báo cáo mà ông hiểu được chữ gọi là.

- Các ông phát được gì khác nữa à ? Bỗng nhiên ông vừa hỏi vừa thọc hai tay vào túi.

Ông bất chợt thấy viên thám tử đỏ mặt.

- Ông biết rồi ?

Ông ta tiếp:

- Đúng là ông ở Đen-phơ-di suốt cả buổi chiều nay.. Mê-tót Pháp đấy !

Ông ta với vẻ khó chịu

- Tôi chưa biết lời khai sau đây có giá trị như thế nào... Hôm ấy là bốn ngày sau khi vụ án xảy ra... Bà Pô-pin-ga đến đây, bà rằng bà phải xin ý kiến vị mục sư xem có nên hay .. Ông biết ngôi nhà chứ ? Chưa à ? Tôi có thể đưa cho ông bản sơ đồ...

- Cảm ơn ông ! Tôi có bản ! Me-gre vừa vừa rút bản sơ đồ trong túi ra.

Sửng sốt, ông kia tiếp :

- Ông thấy căn buồng của ông bà Pô-pin-ga chứ ? Đứng ở cửa, chỉ có thể nhìn thấy được đoạn đường ngắn dẫn đến trại.. Cũng là đoạn đường được đèn biển rọi sáng từng mười lăm giây ...

- Và bà Pô-pin-ga nổi ghen lên, đứng rình ông chồng ?

- Bà ta đứng nhìn... Bà thấy hai chiếc xe đạp qua đạp về phía trại... Rồi xe của chồng bà trở lại... rồi liền sau đó, cách độ trăm thước, lại thấy xe của Bét Li-ê-ven...

- cách khác, sau khi Côn-rát Pô-pin-ga đưa Bét về, ta lại mình đạp trở lại hướng nhà Pô-in-ga... Thế ta thế nào về việc này ?

- Ai cơ ?

- ...

- Vẫn chưa gì cả... Tôi chưa muốn hỏi ta ngay.. Vấn đề rất nghiêm trọng... Và có thể ông ấy có ý kiến... Ghen tuông !... Ông hiểu chứ ? Ông Li-ê-ven là ủy viên của hội đồng...

- Cor về đến trường lúc mấy giờ ?

- Cái đó chúng tôi biết... Năm phút sau mười hai giờ đêm.

- Và tiếng súng nổ lúc ?

- Năm phút trước mười hai giờ ... chỉ có điều là, cái mũ cát két và mẩu xì gà...

- Cậu ấy có xe đạp chứ ?

- Có... ở đây mọi người ai cũng xe đạp. Rất tiện lợi.. Cả tôi nữa... Nhưng tối hôm ấy cậu xe...

- Khẩu súng lục được xem xét chưa ?

- . Đó là khẩu súng của Côn-rát Pô-pin-ga.. Súng lệnh... Lúc nào nó cũng nằm trong bàn ngủ, nạp sẵn sáu viên đạn... !

- Phát súng bắn từ cách xa bao nhiêu thước ?

- Khoảng sáu.. Đó là khoảng cách từ cửa sổ buồng tắm.. Cũng là khoảng cách từ cửa sổ buồng ông Đuy- clô... Và có thể phát súng phải từ cao bắn xuống... thể biết được , vị giáo sư Pô-pin-ga có thể cúi xuống khi cất xe.. Chỉ có điều là cái mũ cát két... Và mẩu xì gà, xin đừng quên !

- Xì.... cái mẩu xì gà ! Me-gré càu nhàu trong miệng. Và lớn:

- A-ni có biết lời khai của chị ta ?

- Có.

- ấy gì về vấn đề ấy ?

- ấy gì cả. Đó là rất học thức. ta nhiều. ta như các khác...

- Chắc ấy trông xấu ?

Chắc chắn là mỗi lần Megrê ngắt lời đều có phép làm cho chàng người Hà-Lan giật nảy mình.

- đẹp !

- Hay lắm. Vậy là ta xấu. Và ông là ?

- ấy muốn tìm ra kẻ sát nhân... ấy làm việc.., ấy cầu được đọc các bản báo cáo...

Lúc ấy có tình cờ. bước vào, tay cắp chiếc cặp da, ăn vận cách khắc khổ gần như thiếu ý vị.

tiến thẳng về phía nhà thám tử từ Grô-nin-ghen tới. bắt đầu liến thoắng bằng tiếng mẹ đẻ, buồn nhìn người khách nước ngoài, hoặc giả là cố ý khinh thị.

Viên thám tử đỏ mặt, lắc lư người, xé rách các giấy tờ để giữ vẻ bình thản; đưa mắt chỉ Me-giê. Nhưng bằng lòng để ý đến ông nảy.

Hết phương cách, chàng Hà-Lan bằng tiếng Pháp, như thể miễn cưỡng:

- ấy rằng luật pháp chống lại việc ông tiến hành những cuộc thẩm vấn lãnh thổ chúng tôi.

- A-ni đấy à ?

khuông mặt đều đặn. Miệng quá rộng, răng khấp khểnh, nhưng nếu vì bộ răng cũng chẳng khó coi hơn các con khác. Ngực phẳng lì. Ban chân to. Nhưng hết là tự tin đến khó chịu.

- Phải... Theo lý thuyết ấy có lý.. Nhưng tôi trả lời ấy rằng theo thông lệ ...

- A-ni biết tiếng Pháp chứ nhỉ ?

- Tôi chắc vậy...

thậm chí động đậy, vênh cằm đợi chấm dứt cuộc chuyện tay đôi dường như có liên quan đến .

- Thưa . Me-giê với lịch thiệp quá mức - tôi lấy làm vinh dự được ngỏ lời kính chào ... Chỉ huy trưởng Me-grê thuộc Nha cảnh sát tư pháp. Tất cả điều tôi muốn biết là suy nghĩ của về Bét và về những mối quan hệ của này với Cor-nê-li-uýt..

Cố gắng mỉm cười. nụ cười nghền nghệt gượng ép. nhìn Me-grê, rồi nhìn người đồng bào của lúng búng thứ tiếng Pháp khó nhọc:

- Tôi ... Tôi... Hiểu tốt.

Và gắng sức ấy đủ để làm đỏ nhừ cả hai tai trong khi ánh mắt cầu cứu.

III


CÂU LẠC BỘ CHUỘT BẾN TÀU





Họ có độ mươi người, áo va-rơi nặng bằng len xanh, mũ cát két thủy thủ và guốc gỗ sơn; số tựa lưng vào cánh cổng thị trấn, số khác chống tay những cọc neo, số còn lại đứng nghênh ngang với đôi chân trông đồ sộ trong những ống quần rộng.

Họ hút thuốc, nhai, nhất là khạc nhổ và thỉnh thoảng câu đùa làm họ cười phá lên, tay vỗ đùi đen đét.

Cách đấy vài thước là những con tàu. Phía sau, thị trấn bé hãm mình trong những con đê. Xa hơn chút, chiếc cần cẩu bạc dở hàng cho con tầu chở than.

Thoạt tiên những người trong nhóm chưa nhìn thấy Me-giê thơ thẩn dọc bến tàu. Nhờ thế viên thanh tra có đủ thời gian quan sát họ.

Ông biết rẳng ở Đen-phơ-di người ta châm biếm gọi cái hội này là Câu lạc bộ chuột bến tàu. Tuy được ai bảo, ông cũng đoán được là phần lớn những chàng thủy thủ kia sống những giờ phút tươi sáng nhất của họ ở nguyên chỗ nầy, dù nắng dù mưa, để tán dóc cách biếng nhác và làm mặt đất rạn nứt vì những tia nước bọt.

người trong bọn họ là chủ nhân của ba chiếc tàu đẹp vừa chạy buồm vừa chạy máy trọng tải 400 tấn, mội chiếc trong số đó ngược sông Emx và chẳng bao lâu vào đến cảng.

Có những người sáng giá bằng thợ xảm thuyền mà chẳng phải xảm cái gì đáng kể, rồi chàng trông coi cái cửa cống hết tác dụng, đội chiếc mũ cát két nhà nước.

Nhưng giữa đám người, ông già che lấp tất cả những kẻ khác, chỉ vì lão là người to cao dài rộng nhất, mặt đỏ nhất, nhưng bởi vì người ta cảm thấy là lão tính cách mạnh hơn cả..

Đôi guốc gỗ. chiếc áo va-rơi. đầu chiếc mũ cát két mới tinh chưa đủ thời gian để khuôn theo hình mái đầu và do đó mà đâm ra tức cười.

Người đó là Ox-tinh, nhưng thường thường gọi là Ông chủ, bận rộn hút tẩu ngắn bằng đất, vừa hút vừa nghe những người bên cạnh kể chuyện.

Lão mỉm cười mơ hồ. Thỉnh thoảng lão rút tẩu ra khỏi miệng để cho khói tỏa nhè môi.

loài thú có da dày. kẻ vũ phu mình dài vai rộng song lại có đôi mắt rất dịu dàng, y có cái gì vừa cứng rắn vừa mềm mại trong toàn bộ con người ấy.

Mắt lão hướng về con tàu dáng đẹp, có vẻ đúng là du thuyền cũ, nhưng bẩn thỉu, bừa bộn.

Đó là tàu của lão, và từ chỗ này có thể nhìn thấy tiếp sông Emx rộng tới 20 cây số, rồi mặt gương lấp lánh xa xa, biển Bắc với ở đâu đó dải cát màu hung chính là đảo Uốc-kum, giang sơn của Ôx-tinh.

Chiều buông xuống, lửa đỏ tà dương nhuộm đỏ hơn cái thị trấn bằng gạch, làm cháy lên màu hồng đơn của chiếc tàu hàng sửa chữa, bóng chiếu dài mặt vũng.

Ánh mắt của ông chủ nhè lướt mọi vật, nhận được Me-giê giữa phong cảnh ấy. Đôi con ngươi ông màu da trời biếc xíu. Chúng dán chặt vào người khách lạ lúc lâu, sau đó ông ta đổ nõ tẩu bằng cách dộng nó vào chiếc guốc gỗ, nhổ nước bọt, tìm trong túi cái bong bóng lợn đựng sợi thuốc và tựa lưng vào tường cách thoải mải hơn.

Từ lúc đó, Me-giê ngừng cảm thấy cái nhìn ấy chiếu vào mình, cái nhìn phô trương mà cũng thách đố, cái nhìn bình thản song lo âu, cái nhìn đo lường, đánh giá, tính toán.

Megrê là người đầu tiên ra khỏi văn phòng ty cảnh sát, sau khi hẹn ngày giờ gặp lại viên thanh tra Hà Lan Pi-pê-kam.

A-ni còn nán lại trong đó và bao lâu, bước gấp gáp, chiếc cặp cắp nách, người hơi cúi về phía trước, là người đàn bà quan tâm gì đến sinh hoạt đường phố.

Me-grê nhìn , nhưng ông chủ mắt vẫn dõi theo từ lâu, trán bỗng nhăn hơn, lão quay lại nhìn Me-giê.

Lúc đó, tại sao, Me-grê tiến về phía tốp người bỗng nhiên im bặt. Mười bộ mặt quay cả về phía ông với ngạc nhiên nhất định.

Ông với Ôx-tinh:

- Xin lỗi ! Ông biết tiếng Pháp chứ ?

Ông chủ nhúc nhích, có vẻ suy nghĩ. thủy thủ gầy gò đứng cạnh lão giải thích:

- Frenchman ! French — politie !

Có lẽ đó là trong những phút lạ lùng nhất trong cuộc đời nghề nghiệp của Me-giê. Người đối thoại với ông quay lát về phía con tàu, tỏ ra ngập ngừng.

ràng là lão muốn bảo viên thanh tra lên tàu với lão. Người ta trông ca-bin vời những tấm chắn bằng gỗ sồi, cái đèn các-đăng (dụng cụ cơ khí mang tên nhà sáng chế. Cho phép vật chuyển động theo mọi hướng) và cái la bàn.

Những người khác chờ đợi lão mở miệng.

Rồi đột nhiên lão nhún vai như có vẻ kết luận:

- ngốc !

Nhưng lão thế. Lão phát bằng giọng khàn khàn phát ra từ cuống họng:

- hiểu... Hotlandsch ! English ...

Người ta trông thấy cái bóng đen của A-ni, với tấm khăn tang, vượt qua cầu trước khi bắt đầu dọc theo sông đào Am-xtec--ep.

Ông chủ bắt gặp ánh mắt của Me-giê chĩa vào chiếc mũ cát két mới của lão, nhưng lão nhúc nhắc. Đúng ra là có nụ cười phảng phất lướt môi.

Lúc đó, viên chỉ huy trưởng sẵn sàng trả giá đắt để có thể chuyện trò với người đàn ông này bằng ngôn ngữ của ông ta, dù chỉ là trong năm phút. Ý muốn ấy mạnh mẽ đến mức ông lắp bắp vài câu tiếng .

Nhưng ông giọng thế nào mà chẳng ai hiểu cả.

- hiểu !... ai hiểu gì.. chàng ban nãy xen vào chuyện lại.

Vậy là bọn họ lại tiếp tục chuyện trò trong khi Me-giê bỏ với cái cảm giác mơ hồ là ông vừa chạm đến rất gần tâm điểm của điều bí mật, mà vì thiếu hiểu biết đôi bên, ông lại rời xa mất.

Mấy phút sau ông quay trở lại. Nhóm chuột bến tàu vẫn tán dóc trong ánh tà dương và những tia nắng cuối cùng nhuộm đỏ hơn gương mặt to tướng của ông chủ vẫn quay về phía nhà thám tử.

Cho đến lúc ấy, có thể là Me-grê vòng vòng quanh tấn thảm kịch để dành vào phút chót việc đến thăm ngôi nhà tang tóc, việc này bao giờ cũng cực nhọc.

Ông bấm chuông gọi cửa: quá sáu giờ chút. Ông nghĩ rằng đó là giờ ăn chiều ở Hà-Lan nên khi bé người ở mở cửa cho ông vào ông nhìn thấy hai người đàn bà ngồi bên chiếc bàn trong phòng ăn.

Họ đứng lên bằng cùng động tác với vội vã hơi cứng đờ của những nữ sinh nội trú có giáo dục.

Họ ăn vận toàn đồ đen. bàn có trà, những lát bánh cắt rất mỏng và thịt thà. Mặc dù hoàng hôn, đèn đóm vẫn chưa bật, nhưng cái bếp bắt ánh lửa qua lớp m-ca, chống chọi với cảnh tranh tối tranh sáng.

Chính A-ni là người nghĩ ngay đến việc bật công tắc đèn trong khi hầu kéo các rèm che.

- Xin vui lòng thứ lỗi cho... Me-grê . Tôi rất ân hận vì làm phiền bà và , tôi còn đến vào giờ ăn...

Bà Pô-pin-ga phác cử chỉ vụng về về phía chiếc ghế phô-tơi, nhìn xung quanh cách lúng túng, trong khi em lui ra xa trong phòng.

Gần cùng khung cảnh như ở trại. Những đồ đạc đại nhưng thứ đại rất êm ái. Những màu sắc nhàng hợp thành hòa sắc tao nhã và buồn.

- Ông đến để...

Môi dưới của bà Pô-pin-ga bật lên và bà phải đưa đưa khăn tay lên miệng để ngăn tiếng nức nở đột nhiên vỡ ra. A-ni động đậy.

- Xin thứ lỗi... Tôi trở lại.

Người đàn bà ra dấu tán thành. Bà cố gắng để lấy lại bình tĩnh. Bà phải hơn em vài tuổi. Người cao lớn, vẻ đàn bà hơn. Những đường nét đều đặn, má hình như có mụn đỏ, hai ba sợi tóc bạc.

Và vẻ tao nhã nhạt mờ trong tất cả mọi cử chỉ. Me-grê nhớ ra rằng bà là con ông hiệu trưởng trường trung học; bà trôi chảy nhiều thứ tiếng, rất học thức. Nhưng những điều ấy chẳng khiến bà đỡ nhút nhát, nhút nhát của giới trưởng giả tỉnh lẻ mà chỉ việc đâu cũng làm tăng thêm.

Ông cũng nhớ rằng bà thuộc phái đạo khắc khổ nhất trong các phái Tin lành, rằng bà chủ trì những công việc từ thiện ở Đen-phơ-di, những nhóm trí thức phụ nữ...

Bà tự chủ được. Bà nhìn em như xin trợ lực.

- Xin lỗi. Nhưng mà thể tin được phải ông ? Côn-rát ... Con người ai cũng mến..

Ánh mắt bà ngừng cái loa của chiếc máy V.T.Đ đặt trong góc phòng và suýt nữa bà òa lên khóc.

- Đó là trò giải trí độc nhất của ấy... Bà lắp bắp... Và chiếc ca nô, vào những chiều hè sông Am-xtec--ep.. ấy làm việc nhiều lắm... Ai là kẻ có thể gây ra chuyện ấy ?

Và, vì Me-gré gì hết, bà thêm, mặt càng hồng hơn :

- Tôi buộc tội ai.. Tôi biết.. Tôi muốn tin, ông hiểu chứ ? Chính cảnh sát nghi cho giáo sư Đuy-clô vì ông ấy ra với khẩu súng trong tay... Còn tôi, tôi biết gì hết... Khủng khiếp quá !.. Ai đó giết chết Côn-rát ! Vì sao ? Vì sao lại là ấy ? Thậm chí cũng chẳng vì trộm cắp !... Vậy là...

- Bà với cảnh sát về những gì bà trông thấy qua cửa sổ ?

Bà đỏ mặt thêm. Bà cứ đứng, tay chống xuống mặt bàn ăn.

- Tôi biết có nên . Tôi nghĩ rằng Bét làm điều gì... Chỉ có điều là tôi tình cờ trông thấy... Người ta bảo tôi rằng những chỉ tiết nhất cũng có thể giúp cho việc điều tra... Tôi xin lời khuyên của vị mục sư.. Người bảo tôi .. Bét là tử tế.. Đúng là tôi nhìn thấy ai. Chắc chắn kẻ ấy phải ở trong trại dưỡng trí...

Bà tìm chữ. Tiếng Pháp của bà trong sáng, có pha giọng nhưng rất .

- A-ni cho tôi biết rằng ông từ Pa-ri tới đây vì chuyện Côn-rát... Chuyện ấy có thể nào tin được ?

Bà bình tĩnh hơn. em, vẫn đứng trong cái góc phòng ấy, động đậy, và Me-grê chỉ nhìn thấy phần người qua tấm gương.

- Chắc ông phải xem nhà. Bà thở dài :

- Ông có vui lòng cùng với... A-ni...

chiếc áo dài đen qua trước mặt Me-grê. Ông bước theo lên chiếc cầu thang trải thảm mới tinh. Ngôi nhà xây chưa được mười năm, với những vật liệu , gạch rỗng và gỗ thông, nó giống như thứ đồ chơi. Nhưng những nước sơn quét ván ốp tường làm tươi mát cả ngôi nhà.

Cửa buồng tắm được mở đầu tiên. Cái nắp gỗ đậy bồn tắm biến thành mặt bàn để là quần áo. Cúi mình qua cửa sổ, Me-grê trông thấy nhà kho để xe đạp, mảnh vườn rau được chăm sóc và tận bên kia cánh đồng, thị trấn Đen-phơ-di với rất ít nhà có tầng đầu và có ngôi nhà nào hai lầu.

A-ni đợi ở ngoài cửa,

- Hình như có mở cuộc điều tra riêng của ? Me-grê với .

rùng mình nhưng trả lời, vội vã mở cửa phòng giáo sư Đuy-clô.

Giường bằng đồng. Tủ áo bằng gỗ thông vân hồng. Vải sơn trải sàn.

- Đây là buồng ai ?

phải cố gắng để đánh vần câu trả lời:

- Của tôi... Khi nào tôi đến...

- đến luôn chứ ?

- Vâng... Tôi..

Đúng là nhút nhát. Những thanh chết lặng trong cổ họng . Ánh mắt như cầu cứu.

- Vậy khi giáo sư ở đây ngủ trong phòng làm việc của ?

gật đầu và mở cửa buồng. cái bàn chất đầy sách, trong đó có những công trình mới viết về la bàn gi-rô-xcôp và về việc chỉ huy tàu bè bằng sóng điện từ. Những chiếc kính lục phân. tường, những tấm ảnh chụp Côn-rát ở châu Á, châu Phi, vận sắc phục thuyền phó nhất hay sắc phục thuyền trưởng.

bộ vũ khí Mã-Lai. Đồ sứ Nhật Bản. những giá gỗ, những dụng cụ chính xác và chiếc la bàn tháo rời mà chắc Pô-pin-ga bắt tay vào sửa lại.

chiếc -văng phủ vải sọc xanh.

- Căn buồng của chị ?

- Ở bên cạnh...

Buồng làm việc thông với buồng giáo sư và buồng ông bà Pô-pin-ga, buồng này được bày biện cầu kỳ hơn. cây đèn bằng đá bạch ngọc ở đầu giường. tấm thảm Ba-Tư khá đẹp. Đồ đạc bằng gỗ đào.

- ở trong buồng làm việc... Me-grê như mơ màng.

Gật đầu.

- Vậy là thể ra ngoài mà qua buồng giáo sư hoặc buồng chị ?

Lại gật đầu.

- Thế mà ông giáo sư có mặt trong buồng ông ta. Chị cũng vậy...

trợn tròn mắt, miệng há ra vì sững sờ kinh dị.

- Ông tin là ?...

Ông lầm bầm, sải bước qua ba gian phòng:

- Tôi tin gì hết ! Tôi tìm tòi ! Tôi loại trừ ! Và cho đến lúc này là người duy nhất có thể được loại trừ cách lô-gích, nếu như tin có đồng lõa của ông Đuy-clô hay bà Pô-pin-ga.

- Ông.., ông...

Nhưng ông vẫn tiếp tục tự với mình:

- Đuy-clô có thể bắn hoặc từ buồng ông ta, hoặc từ buồng tắm hiển nhiên là thế. Bà Pô-pin-ga bà ấy có thể vào được phòng tắm. Nhưng giáo sư, người vào buồng tắm ngay lập tức sau tiếng súng nổ, thấy bà trong đó... Ngược lại, vài giây sau, ông ta mới thấy bà ra khỏi buồng bà...

có bớt nhút nhát ít chăng ? Người sinh viên lấn lướt thiếu nữ, như thực tế trình bày có tính cách kỹ thuật này cho thấy:

- Người ta có thể bắn từ dưới nhà... , ánh mắt nhọn sắc hơn, tấm thân gầy guộc ngay đơ cả ra. Bác sĩ ..

- Nhưng khẩu súng giết chết rể đúng là khẩu Đuy-clô cầm trong tay... Trừ ra kẻ sát nhân ném nó lên lầu, qua cửa sổ.

- Tại sao ?

- Hiển nhiên rồi ! Tại sao ?

Và ông xuống mà đợi , chiếc cầu thang dường như quá chật đối với ông và những bậc thang kêu răng rắc dưới sức nặng của ông.

Ông thấy lại bà Pô-pin-ga đứng trong phòng khách, có thể vẫn đứng nguyên chỗ như khi ông rời khỏi bà. A-nitheo sau ông.

- Cor-nê-li-uýt có thường đến đây ?

- Gần như hằng ngày... Cậu ấy phải học ba buổi tuần, vào thứ ba, thứ năm, thứ bảy... Nhưng những ngày khác cậu cũng đến. Cha mẹ cậu ở tận bên Ấn Độ. Trước đây tháng, cậu ấy nhận được tin mẹ mất, khi thư tới nơi chôn cất xong. Thế là...

- Còn Bét Li-ê-ven ?

Có khó chịu nhất định. Bà Pô-pin-ga nhìn sang A-ni, đưa mắt nhìn xuống.

- ấy có đến...

- Đến thường thường ?

- Vâng...

- Bà mời ta đến à ?

Câu hỏi sốc hơn, chính xác hơn. Me-giê cảm thấy ông tiến bước, nếu trong việc khám phá ra ít ra cũng trong việc thâm nhập đời sống của gia đình.

- . Ông...

- Tôi tin rằng ta cùng tính cách với bà và A-ni ?

- ấy còn quá trẻ, phải ?... Bố ấy là bạn thân của Côn-rát. đem đến cho chúng tôi táo, dâu, hoặc kem.

- ấy cậu Cor à ?

- ! (Rất dứt khoát).

- Bà thích ta lắm nhỉ ?

- Sao lại ?... ta đến... ta cười... ta suốt buổi.. Như con chim, ông hiểu chứ ?

- Bà biết ông Ôx-tinh chứ ?

- Ông già có liên hệ với chồng bà ?

- Năm ngoái ông lão lắp mô-tơ mới cho tàu. Lúc đó lão có hỏi ý kiến Côn-rát. Côn-rát vẽ cho lão những sơ đồ... Hai người săn zeehond. Tiếng Pháp gọi là gì nhỉ ?.. Con chó... đúng, con chó biển, những doi cát...

Đột nhiên bà thốt lên :

- Ông nghĩ rằng ?... Chiếc mũ cát két, có thể ?... thể nào... Ôx-tinh !...

Và bà rên rỉ, đầu óc lại rối loạn.

- Ôx-tinh cũng phải !... . ai cả !... ai có thể giết Côn-rát... Ông chưa biết ấy.. ấy... ấy...

Bà quay mặt , vì bà khóc. Me-grê muốn rút lui. Người ta đưa tay cho ông bắt và ông đành tự bằng lòng vừa cúi chào vừa lầm bầm những lời xin lỗi.

Ra đến ngoài, ông bị bất ngờ vì khí mát rượi ẩm ướt từ sông đào bốc lên, và, bên kia bờ, xa công trường sửa chữa tàu, ông thấy Ông Chủ chuyện trò với cậu học sinh trường Hàng hải mặc đồng phục.

Họ đứng cả hai trong bóng hoàng hôn. Ôx-tinh hình như diễn thuyết với vẻ cương nghị. Chàng trẻ tuổi cúi đầu và người ta chỉ trông thấy khuôn hình trái soan nhợt nhạt của mặt cậu.

Me-grê hiểu rằng đó phải là Cor-nê-li-uýt. Ông càng chắc chắn hơn khi nhận ra chiếc băng đen tay áo dạ màu xanh.






IV


GÒ NỔI SÔNG AM-XTEC--EP




Đó phải là cuộc theo dõi đúng nghĩa của từ ấy. Dẫu thế nào nữa, Me-giê cũng bao giờ có cảm tưởng rằng ông do thám ai.

Ông ra khỏi nhà Pô-pin-ga. Ông bước vài bước. Nhận ra hai người phía bờ bên kia sông đào, ông dừng hẳn lại để quan sát họ. Ông núp. Ông đứng sừng sững bên bờ sông, răng cắn tẩu, tay thọc vào túi.

Nhưng có lẽ vì ông núp, những người kia trông thấy ông và vì họ say sưa theo đuổi câu chuyện mà khoảnh khắc này đâm ra có cái gì cảm động.

Bờ sông đào mà hai người đứng có người ở. gian nhà kho đứng giữa công trường có hai con tàu nằm cạn được chống bằng những tấm ván dày. Những chiếc ca-nô mục nát ngoài mép nước.

Cuối cùng, ngay sông, những thân cây chỉ để lộ ra hai thước chiều rộng mặt nước và mang lại cho phong cảnh mùi hương xứ lạ.

Lúc đó là chiều tối. Bóng chạng vạng bao trùm; tuy nhiên khí vẫn trong veo, khiến cho những sắc màu hoàn toàn tinh khiết.

Tĩnh lặng đến ngạc nhiên, và tiếng ếch ộp oạp từ cái ao xa xa làm giật mình.

Ông Chủ . Ông cao giọng. Nhưng người ta cảm thấy ông dằn từng tiếng, ông muốn người ta hiểu ông hay vâng lời ông. Đầu cúi xuống, chàng trẻ tuổi mang sắc phục chuẩn úy lắng nghe. ta xỏ đôi găng tay trắng làm thành hai vệt sáng chói duy nhất trong bức phong cảnh.

Đột nhiên có tiếng gọi xé tai. con lừa bắt đầu rống lên trong cánh đồng phía sau lưng Me-grê. Và thế là đủ để làm tan diệu kỳ. Ôx-tinh nhìn về phía con vật gây với trời, trông thấy Me-grê, lão để mặc ánh mắt lướt người ông này mà chẳng hề nhúc nhích.

Lão còn vài lời nữa với người bạn, rồi đút cán cái tẩu đất vào miệng và về phía thị trấn.

Điều ấy chẳng có ý nghĩa gì, chẳng chứng tỏ gì hết. Me-grê cũng bước , và hai người song song mỗi người bến sông Am-xtec--ep.

Nhưng con đường mà Ôx-tinh theo sớm cách ra xa bờ sông. Chẳng bao lâu Ông Chủ khuất dạng sau những nhà kho mới. Trong gần phút nữa người ta còn nghe tiếng guốc của lão nện nặng nề đất.

Lúc ấy là đêm, chỉ có quầng sáng gần như cảm thấy được. Đèn đóm vừa thắp lên trong thị trấn và dọc sông đào, ánh đèn ngừng lại ở bên kia ngôi nhà của gia đình Vi-ê-nan.

Bờ sông bên kia có người ở, nằm trong bóng tối. Me-giê quay lại mà biết tại sao. Ông càu nhàu vì con lừa lại mới rống lên tiếng tuyệt vọng.

Và ông nhìn thấy ở đằng xa, xa hơn những ngôi

nhà, hai cái vệt trắng nhảy nhót bên sông đào. Đôi găng tay của Cor-nê-li-uýt.

Nếu người ta chủ tâm, và nhất là nếu quên mất rằng mặt trước chất đầy cây gỗ, quang cảnh ấy ma quái.

Những bàn tay khua động trong chân . Thân người lẫn vào đêm. Và mặt nước phản chiếu ánh sáng của ngọn đèn điện cuối cùng.

còn nghe thấy tiếng bước chân của Ôx-tinh nữa. Me-grê về phía những ngôi nhà cuối cùng, lại qua trước mặt nhà Pô-pin-ga, rồi trước mặt nhà Vi-ê-nan.

Ông vẫn giấu mình, nhưng ông biết rằng chính ông cũng hòa lẫn vào bóng đêm. Ông dõi mắt theo đôi găng tay. Ông hiểu. Cor-nê-li-tuýt, muốn khỏi phải vòng qua thị trấn để gặp chiếc cầu bắc ngang sông đào, vượt sông nhờ những thân cây kết thành bè. Đến giữa dòng, cậu phải nhảy bước dài hai thước. Đôi tay trắng khua động mạnh hơn, vẽ nên đường cong rất nhạnh và nước vỗ lóc bóc.

Vài giây sau, cậu bước dọc sông, Me-grê theo sau chừng trăm thước.

Cả hai bên đều vô ý thức, vả lại Cor-nê-li-uýt chắc biết đến có mặt của Me-grê. Vậy mà ngay từ những bước đầu tiên hai người bước cùng nhịp, đến mức cả tiếng xào xạo của xi rải đường cũng hòa lẫn vào nhau.

Me-gré nhận thức được điều đó vì có lúc bàn chân ông vấp cái, trong khoảng phần mười giây đồng bộ còn được tuyệt đối.

Ông biết là ông đâu. Tuy vậy bước của ông trở nên nhanh hơn khi chàng trẻ tuổi bước nhanh hơn. Hơn thế nữa, ông cảm thấy mình dần dà bị cuốn theo cơn chóng mặt thế nào đó.

Lúc đầu, bước dài và đều đều. Bước ngắn dần.

Rồi dồn dập.

Đúng vào lúc Cor-nê-li-uýt qua trước mặt công trường gỗ cuộc hòa tấu thực của những con ếch bùng lên và chàng trai đứng sững lại.

Cor-né-li-uýt sợ chăng ? Bước tiếp tục, nhưng so le hơn, đôi lúc lại do dự, ngược lại có những lúc hai ba bước gấp gấp khiến người ta có thể cho rằng cậu ta sắp sửa chạy.

Sau đó hết cả yên lặng vì bản đồng ca ếch ngưng lại nữa. Nó tràn ngập cả màn đêm.

Và bước càng nhanh hơn. tượng lại tiếp tục: Me-grê, khi ráng sức bước cùng nhịp với người bạn đồng hành, cảm nhận được hoàn toàn tâm trạng của cậu ta.

Cor-nô-li-uýt sợ ! Cậu nhanh vì cậu sợ ! Cậu hối hả để đến nơi. Nhưng khi cậu qua gần bóng đen có góc cạnh kỳ dị, đống gỗ, cái cây chết hay bụi rậm, bàn chân cậu có đến hơn phần mười giây chới với .

Con sông đào uốn khúc. Cách xa trăm thước, về hướng trang trại, là khoảng gian ngắn được ánh đèn biển rọi sáng.

Và chàng trai dường như lảo đảo trước luồng ánh nắng. Cậu quay lưng lại. Cậu chạy qua luồng sáng mà vẫn quay lưng lại.

Cậtt vượt qua chỗ sáng và vẫn còn quay lại, trong khi Me-grê bình thản bước vào, với tất cả tầm vóc dài rộng và với trọng lượng của ông. Chàng trai thể nhìn thấy ông. Cậu dừng lại. Đủ giờ lấy lại hơi, rồi lại .



Vùng sáng ở sau lưng bọ. Trước mặt là khung cửa sổ sáng đèn: cửa sổ của trang trại. Tiếng ếch chẳng theo họ đó sao ? Họ xa lắm mà tiếng ếch vẫn gần bên, bao bọc lấy họ như thể lũ vật ấy có đến hàng trăm hàng trăm con tháp tùng theo họ.

bước dừng đột ngột, dứt khoát ở cách ngôi nhà trăm thước. bóng người tách khỏi thân cây. giọng xì xào.

Me-grê muốn quay lại phía sau. Như thế lố bịch, ông muốn núp. Thêm vào đó, quá muộn bởi vì ông qua những luồng ánh đèn.

Người ta biết có ông ở đó. Ông tiến lên phía trước, chậm rãi, bối rối vì còn bước chân khác để dội lại bước chân ông.

Bóng tối dầy đặc vì có hai cái cây vòm lá rậm rì ở hai bên đường. Nhưng có chiếc găng tay trắng đặt lên vật gì.

Mội cái ôm ghì. Bàn tay Cor-nê-li-uýt sau lưng , Bét.

Còn nhiều nhất năm mươi thước nữa... Me-grê dừng lại lát, rút bao diêm trong túi ra, bật que châm lên tẩu. Và như vậy, đánh dấu vị trí chính xác của mình.

Khi ông tiến tới, đôi tình nhân động đậy, Khi ông chỉ còn cách mười thước, cái bóng của Bét tách ra, đến đứng ở giữa đường, quay mặt về phía ông như chờ đợi. Và Cor-nô-li-uýt vẫn tựa lưng vào thân cây.

Tám thước...

Sau lưng họ, cửa sổ trang trại vẫn sáng đèn. Chỉ là khung hình chữ nhật đỏ mờ.

Đột nhiên tiếng kèn ồ ồ, thể nào miêu tả, tiếng kêu sợ hãi, bứt dứt, thuộc loại những tiếng kêu thường trước tiếng nức nở và nước mắt, giống như tiếng tách mở chốt hầm.

Chính là Cor-nê-li-uýt khóc, tay ôm lấy đầu. Cậu dán mình vào thân cây như là để tự che chở.

Bét đứng trước mặt Me-grê. khoác chiếc áo măng tô, nhưng viên chỉ huy trưởng nhận thấy bên trong người là chiếc áo ngủ, hai ống chân trần, bàn chân cũng trần trong đôi dép lê.

- Ông đừng để ý..

rất thản nhiên. Thậm chí còn ném cho Cor-né-li-uýt cái nhìn trách cứ và sốt ruột.

Cậu tự quay lưng lại. Cậu gắng tự trấn tĩnh, nhưng được và cậu hổ thẹn vì sợ hãi của mình.

- ấy bứt rứt... ấy tin là..

- Cậu ấy tin làm sao ?

- Người ta sắp buộc tội cho ấy.

Chàng trai tiếp tục đứng tách riêng ra. Cậu lau mắt. Phải chăng cậu sắp vắt chân lên cổ chạy trốn ?

- Tôi chưa buộc tội ai hết ! Me-grê cho có chuyện.

- Phải vậy ông ?...

Và, quay về phía cậu bạn, với cậu bằng tiếng Hà-lan, Me-grê tin là ông hiểu được hay đúng hơn là ông đoán được.

- thấy đấy ! Ông chỉ huy trưởng buộc tội cho đâu ! phải bình tĩnh lại... Trẻ con quá...

Nhưng bỗng im bặt. đứng bất động, giỏng tai nghe ngóng, Me-giê nghe thấy gì hết. Vài giây sau ông tưởng rằng ông cũng có cảm thấy tiếng kêu rắc ở phía đằng trại.

Như thế cũng đủ khiến cho Cor-nê-li-uýt linh hoạt trở lại. nhìn khắp xung quanh, nét mặt phờ phạc, các giác quan thức tỉnh.

ai năng gì.

- có nghe thấy ?... Bét trong hơi thở. Chàng trai muốn tiến về phía nơi phát ra tiếng động, với can đảm của chú gà trống tơ. Cậu thở rất mạnh.

Muộn quá rồi... Kẻ thù gần hơn người ta dự đoán rất nhiều.

Cách xa mười thước, bóng người vươn cao, thoạt nhìn nhận ra ngay : bóng ông chủ trại Li-ê-ven, dưới chân ông có đôi giày vải.

- Bét ! ông ta gọi.

dám trả lời ngay lập tức. Nhưng vì ông bố lại gọi lại tên , thở dài mội cách sợ hãi:

- Vâng !...

Li-ê-ven vẫn tới. Thoạt tiên ông ta qua trước mặt Cor-nê-li-uýt, làm như thấy cậu này. Có thể ông chưa nhìn thấy Me-giê chăng ?

Thế mà đến đúng trước mặt Me-grê, ông đứng lại, hai lỗ mũi phập phồng vì giận dữ. Ông ghìm mình. Ông im lìm cách nghiêm khắc. Khi ông , là ông quay đầu về phía con , và với giọng sắc bén váng tai.

Hai hay ba câu thôi, vẫn đứng cúi đầu. Lúc đó ông nhắc nhắc lại rất nhiều lần chỉ nguyên tiếng với giọng chỉ huy và Bét bằng tiếng Pháp:

- Bố muốn tôi với ông..

Bố theo dõi để đoán xem dịch lời ông có chính xác .

-... rằng ở Hà Lan các thám tử hẹn hò ban đêm với các , ở ngoài đồng.

Me-giê đỏ mặt như ít khi thấy xảy ra ở ông. luồng máu nóng bốc lên ù cả lai.

buộc tội mới ngu ngốc làm sao ! Nó bộc lộ tà ý đến thế nào !?

Bởi vì, cuối cùng Cor-nê-li-uýt sờ sờ ở đây trong bóng tối, mắt lo âu, vai so cả lại !...

Và dù sao ông bố cũng phải biết ràng Bét ra khỏi nhà chính là vì cậu ấy. Vậy ?... Trả lời sao đây ? Nhất là lại phải qua người phiên dịch ?

Vả lại người ta thậm chí cũng chẳng đợi câu trả lời. Ông chủ trại bật ngón tay như để gọi chó, chỉ đường cho con trù trừ, quay mặt về phía Me-grê, dám nhìn người tình và cuối cùng bước đằng trước ông bố.

Cor-nê-li-uýt vẫn động đậy. Tuy nhiên cậu giữ tay lên như để giữ ông chủ trại lại khi ông qua nhưng rồi cậu lại thả tay xuống. Ông bố và con xa dần. Sau đó có tiếng cánh cửa trang trại kêu lạch cạch.

Trong lúc màn kịch diễn ra, những con ếch có im tiếng hay ? thể khẳng định được, nhưng bây giờ bản hòa tấu của chúng hòa thành huyên náo váng óc.

- được tiếng Pháp chứ ?

Cor-nê-li-uýt trả lời.

- được tiếng Pháp chứ ?

- Chút xíu...

Cậu nhìn Me-grê cách thù ghét, chỉ miễn cưỡng hé răng, đứng xéo xéo như để làm bớt mục tiêu tấn công,

- Tại sao sợ hãi đến thế ? Những giọt nước mắt tuôn ra, nhưng có tiếng nức nở. Cor-nê-li-uýt xì mũi rất lâu. Hai bàn tay cậu run lên, có thể cậu lại sắp lên cơn lần nữa ?

- sợ người ta buộc cho tội giết giáo sư à ?

Me-grê thêm với giọng cục cằn :

- nào !...

Ông đẩy cậu về hướng thị trấn, ông dài, bởi ông cảm thấy đến phân nửa lời ông lọt ra ngoài tai người nghe.

- sợ cho à ?

thằng nhóc ! Khuôn mặt gầy guộc, chưa có nét ràng, nước da nhợt nhạt. Đôi vai hẹp trong bộ đồng phục bó sát. Chiếc mũ cát két chuẩn úy hàng hải hoàn toàn đè bẹp cậu, khiến cậu trông như đứa trẻ ranh mặc đồ lính thủy.

Và thiếu tự tin trong mọi thái độ, trong biểu của nét mặt. Nếu như Me-grê lớn tiếng, chắc là cậu giơ tay lên để đỡ đòn. Tuy nhiên, cái băng tay đen tạo cho cậu khắc khổ đáng thương. Chẳng phải trước đây thằng thằng bé được tin mẹ chết bên Ấn Độ, có thể đúng vào buổi tối mà ở Đen-phơ-di nó rất vui vẻ, có thể tối đó là vũ hội mãn khóa ở trường. Cậu trở về nhà sau hai năm nữa, với cấp bậc phó ba và bố cậu chỉ cho cậu nấm mồ cũ kỹ, thậm chí cả người đàn bà khác ở trong nhà.

Và cuộc sống lại bắt đầu con tàu lớn, những giờ trực ca, những bến ghé, Giava-Rot-tec-đam, Hốt-tec-đam-Gia-va, hai ngày ở đây, năm bảy giờ ở đó...

- Lúc giáo sư bị giết ở đâu ?

Tiếng nức nở vọt ra, dữ dội, gào xé. Cậu bé nắm lấy hai ve áo của Me-grê trong đôi bàn tay xỏ găng trắng run lên, vặn vẹo.

- đúng, đúng. Cậu nhắc nhắc lại ít nhất hàng chục lần... Nein... Ông hiểu... ... !... đúng !

Họ lại va phải cái luồng sáng trắng sữa của ngọn đèn biển. Ánh sáng khiến họ quáng mắt, tạc nổi hẳn lên mọi chi tiết của thân thể họ.

- ở đâu ?

- Ở đằng kia. .

Đằng kia, đó là ngôi nhà của ông bà Pô-pin-ga, là con sông đào mà chắc cậu có thói quen vượt qua bằng cách nhảy từ thân cây này sang thân cây khác.

Chi tiết này nghiêm trọng. Pô-pin-ga chết vào lúc mười hai giờ kém năm. Cor-nê-li-uýt về đến vào lúc mười hai giờ năm.

Thế mà, để vượt hết chặng đường theo lối thông thường, nghĩa là qua thị trấn, phải mất gần ba mươi phút.

Nhưng chỉ mất sáu hay bảy phút nếu vượt sông theo lối nọ, tránh đoạn đường vòng.

Me-grê bước , nặng nề và chậm chạp, bên chàng trai trẻ run lên như tàu lá và lúc mà tiếng lừa lại rống lên vang dội, Cor-né-li-uýt rùng mình, run rẩy từ đầu đến chân như thể sắp vắt chân lên cổ chạy trốn đến nơi.

- Bét à ?

Im lặng bướng bỉnh.

- nhìn thấy quay lại sau lúc ông giáo sư của tiễn về ?

- đúng đâu !... đúng!.. đúng.

Me-gré suýt nữa trấn an cậu ta bằng trận đấm.

Tuy nhiên ông lại nhìn cậu bằng ánh mắt khoan dung, có thể còn trìu mến:

- Ngày nào cũng gặp Bét à ?

Lại im lặng.

- phải về tàu lúc mấy giờ ?

- Mười giờ... Trừ khi có phép... Khi tôi đến nhà giáo sư, tôi có thể...

- Về muộn hơn ! Vậy tối hôm đó à ?

Họ đến bờ sông, ở ngay chỗ Cor-nê-li-uýt vượt sông. Me-grê, hoàn toàn tự nhiên, về phía những thân cây, đặt chân lên khúc, suýt ngã xuống nước vì quen và vì gỗ lăn dưới đế giày ông.

Cor-né-li-uýt chần chừ.

- nào ! Sắp mười giờ rồi...

Cậu bé ngạc nhiên. Chắc cậu trông đợi còn bao giờ thấy lại con tàu, bị bắt, ném vào nhà tù.

Và đấy kìa, ông chỉ huy trưởng ghê gớm lại đưa cậu về, ông cũng lấy đà để nhảy vọt lên qua hai thước nước giữa dòng sông như cậu. Họ làm bắn bùn lên người nhau. Lên đến bờ bên kia, Me-grê dừng lại để chùi ống quần.

- Đây là đâu ?

Ông chưa từng bên bờ này. Đó là bãi đất rộng bỏ hoang nằm giữa sông Am-xtec--ép và con sông đào mới, rộng và sâu, tàu biển có thể vào được.

Khi quay trở lại, viên chỉ huy trưởng trông thấy khung cửa sổ sáng đèn lầu nhà Pô-pin-ga. Có bóng người, bóng A-ni chuyển động sau rèm. Đó là phòng làm việc của Pô-pin-ga.

Nhưng người ta thể đoán luật sư trẻ cặm cụi vào việc gì.

Cor-nê-li-uýt bình tâm được chút.

- Tôi thề... Cậu ta bắt đầu .

- !

Tiếng đó làm cậu ta chưng hửng. Cậu nhìn ông bạn đồng hành cách sửng sốt đến nỗi Me-grê phải đập vào vai cậu mà :

- bao giờ được thề bồi. Nhất là trong tình trạng của cậu... có phải cậu định cưới Bét ?

- Vâng ! Vâng !...

- Bố ấy có chịu ? Im lặng. Đầu cúi xuống, Cor-nê-li-uýt cứ bước giữa những con thuyền cũ nát nằm cạn, ngổn ngang bãi đất.

Trông thấy mặt sông đào Emx rộng rinh. Ở khuỷu sông, sừng sững con tàu lớn sơn đen trắng, sáng bừng tất cả các lỗ cửa tròn. Mũi tàu dáng cao. cột buồm với những trục buồm.

Đó là con tàu cũ của hải quân Hà-Lan, con tàu có đến trăm tuổi, còn chạy được nữa, người ta neo ở đó để cho học sinh trường Hàng hải.

Xung quanh tàu, những bóng người tối tối, những đốm lửa thuốc lá. tiếng đàn pi-a-nô vọng từ phòng giải trí.

Đột nhiên tiếng chuông khua bay bổng, trong khi tất cả những bóng người rải rác bếp họp thành bầy ong ở đằng trước cầu tầu và đằng xa, đường thị trấn, bốn kẻ trễ giờ chạy về.

Đúng là cảnh nhập trường, mặc dù tất cả những chàng trai từ 16 đến 22 tuổi này đều mang đồng phục sĩ quan hàng hải, găng tay trắng, mũ cát két cứng có viền kim tuyến.

hạ sĩ già, khuỷu tay chống lên bao lơn tàu, vừa hút tẩu vừa nhìn họ diễu qua từng người .

là cảm kích, trẻ trung, hoan hỉ. Những lời bỡn cợt chen ngang nhau, Me-grê nghe chẳng hiểu gì.

Những điếu thuốc bị quăng lúc vọt qua cầu tàu. Và, lên đến tàu rồi, những cuộc chạy đuổi lại tiếp tục, cùng những đòn đánh dứ lẫn nhau.

Những kẻ về trễ, chạy về đến cầu tàu, hết cả hơi.

Cor-nô-li-uýt, nét mặt bơ phờ, mắt đỏ hoe, cái nhìn xốn xang, quay về phía Me-grê.

- thôi !... Ông lầm bầm.

Cậu hiểu ông qua cử chỉ hơn là qua lời , cậu đưa tay lên mũ vụng về phác ra kiểu chào nhà binh, mở miệng toan .

- Thôi được rồi !... Chuồn !.

Vì viên hạ sĩ sắp về, trong khi học sinh nhận phiên trực ở cửa tàu.

Qua những lỗ cửa tròn, có thể nhìn thấy đám trai trẻ mở võng, ném bừa quần áo.

Me-grê đứng nguyên chỗ cho tới khi trông thấy Cor-né-li-uýt vào trong phòng, rụt rè, khó chịu, nghiêng vai, nhận chiếc gối ném giữa mặt và tiến về trong những chiếc võng ở cuối phòng.

màn kịch khác sắp bắt đầu, còn căng thẳng hơn. Viên chỉ huy trưởng chưa được mười bước về hướng thị trấn trông thấy Ôx-tinh. Cũng như ông, lão vừa đến chứng kiến cảnh nhập trường của đám học sinh.

Cả hai người đều trạc tuổi, lớn con, nặng nề, bình thản.

Người nọ cũng như người kia, cả hai chẳng kỳ khôi làm sao khi đến đây ngắm những thằng nhóc leo lên võng và đánh nhau bằng gối ?

Họ chẳng có cái vẻ của những gà mái mẹ to xù đứng trông chừng chú gà nhiếp phiêu lưu đó sao ?

Họ nhìn nhau. Ông chủ nhúc nhích, nhưng chạm tay vào vành mũ cát két.

Họ đều biết trước rằng mọi trò chuyện giữa hai bên đều thể có, vì họ cùng thứ tiếng.

- Goed avond.., tuy nhiên người đàn ông Uốc-kum vẫn lầm bầm.

- Ngủ ngon ! Me-grê đáp như tiếng vọng.

Họ cùng theo con đường, con đường qua khoảng hai trăm thước biến thành đường phố đâm vào thị trấn.

Họ bước gần như cùng tốc độ. Để tách khỏi nhau, phải có trong hai người bước chậm lại cách ràng, mà cả hai đều muốn làm như thế.

Ôx-tinh guốc. Me-grê vận thường phục. Cả hai đều hút tẩu, chỉ khác điều là tẩu của Megrê bằng gỗ thạch thảo còn tẩu của ông chủ bằng đất sét trắng.

Ngôi nhà thứ ba mà họ trông thấy là quán cà-phê và Ôx-tinh vào đó, sau khi dộng đôi guốc mà sau đó ông cũng bỏ lại tấm thảm rơm, theo phong thái Hà Lan.

Chỉ sau giây suy nghĩ, Me-giê cũng bước vào, có khoảng chục thủy thủ đường biển và đường sông ngồi quanh cùng cái bàn, hút tẩu và xì-gà, uống bia và rượu đỗ tùng.

Ôx-tinh xiết tay vài người, chọn chiếc ghế và ngồi xuống cách nặng nề, nghe mọi người chuyện.

Me-grê ngồi tách ra, cảm thấy rằng thực ra tất cả đều tập trung chú ý vào mình. Người chủ quán, ngồi trong bọn, đợi lúc trước khi đến hỏi vị khách nước ngoài uống gì ?

Rượu đỗ tùng chảy từ bồn nước bằng sứ và bằng đồng. Ở đây chính mùi vị của nó ngự trị, cũng như trong mọi quán cà-phê Hà-Lan, tạo nên cái khí khác hẳn với quán cà-phê Pháp.

Đôi mắt tí của Ôx-tinh lóe cười mỗi khi nhìn vào viên chỉ huy trưởng. Ông này duỗi dài đôi chân rồi gập lại dưới ghế, rồi lại duỗi ra, nhồi nõ thuốc để giữ vẻ bình thản.

Chủ quán đứng lên, chủ bụng để đến châm lửa cho ông.

- Moie veer !

Me-grê hiểu, nhíu mày lại, khiến người kia nhắc lại :

- Moie veer, ya ... Oost vind..

Tất cả những người khác lắng nghe, huých khuỷu tay vào nhau. Có người chỉ ra cửa sổ, bầu trời đầy sao:

- Moie veer !... Thời tiết tốt

Và ta tìm cách giải thích rằng gió thổi từ hướng đông, và như thế là rất hoàn hảo.

Ôx-tinh chọn xì gà trong cái thùng. Lão khua khua năm hay sáu điếu mà người ta đặt trước mặt lão.

Như cố phô bày, lão cầm lấy điếu xì-gà Ma-ni đen như than, cắn đầu nhổ xuống đất trước khi châm lửa.

Rồi lão, chỉ chiếc mũ cát két mới cho các bạn :

- Vier gulden.

Bốn đồng tiền vàng Hà-Lan ! 40 phơrăng ! Mắt lão vẫn luôn luôn cười cợt.

Nhưng có người vào, mở tờ nhật báo.

Báo về giá cước vận tải mới nhất ở sở giao dịch Am-xtec-đam.

Và trong cuộc chuyện trò náo nhiệt tiếp sau đó, giống như cuộc tranh cãi vì những giọng oang oang và gay gắt của những tiết, người ta quên mất Me-grê, ông rút tiền lẻ trong túi ra và về khách sạn Van Hát-xen ngủ.

V


GIẢ THUYẾT CỦA GIĂNG ĐUY-CLÔ




Sáng sớm hôm sâu, ngồi trong quán cà-phê Van Hát-xen dùng bữa điểm tâm, Me-grê chứng kiến cuộc khám xét mà ông được thông báo trước. là ông tự bằng lòng cuộc gặp gỡ ngắn ngủi với cảnh sát Hà-Lan.

Có thể lúc ấy là tám giờ sáng. Sương mù còn chưa tan hết, nhưng người ta cảm thấy sau màn sương là vầng dương của ngày đẹp trời. chiếc tàu hàng Phần-Lan ra khỏi cảng, được tàu kéo kéo .

Đằng trước tiệm cà-phê ở góc bến tàu, có rất nhiều người tụ tập, tất cả đều guốc và đội mũ cát két thủy thủ họ chia thành từng tốp tranh cãi với nhau.

Đó là sở giao dịch của những Ski-pơ (schipper) tức là chỗ của những con tầu đủ kiểu, lúc nhúc đàn bà trẻ con, nằm đầy cái vũng của cảng.

Xa hơn, tốp khác, đám người câu lạc bộ Chuột Bến Tàu.

Có hai viên cảnh binh mặc đồng phục vừa đến đây. Họ đu trèo lên boong tàu của Ôx-tinh, ông già vừa vọt lên khỏi hầm tàu, vì những lúc ở Đen-phơ-di ông đều ngủ dưới đó.

Rồi đến lượt người mặc thường phục tới: Ông Pi-pê-kam, viên thanh tra chỉ huy cuộc điều tra. Ông ta bỏ mũ, năng nhã nhặn. Hai viên cảnh binh khuất dạng ở phía trong.

Cuộc khám xét bắt đầu. Tất cả dân ski-pơ đều chứng kiến. Tuy vậy hề có tập hợp nào, ngay cả động tác thể tò mò ra mặt cũng .

Câu lạc bộ Chuột Bến Tàu cũng nhúc nhắc gì nhiều hơn vài ánh mắt, tất cả chỉ có thế.

Việc khám xét kéo dài tới nửa giờ, khi bước ra, hai người cảnh binh chào cái theo kiểu nhà binh. Ông Pi-pê-kam tỏ vẻ xin lỗi.

Chỉ có điều là buổi sáng hôm ấy, ông chủ có vẻ muốn xuống bến. Thay vì gặp tốp bạn đứng ở đằng xa xa, ông ngồi lại chiếc ghế trực ban, vắt chân chữ ngũ, nhìn ra phía ngoài khơi nơi chiếc tàu hàng Phần-Lan tiến lên cách nặng nề, và cứ im lìm hút tẩu.

oOo


Khi Me-gré quay lại, Giăng Đuy-clô từ phòng ông ta xuống, tay ôm lồng cồng chiếc cặp với những sách vở tài liệu. Ông đặt những thứ đó cái bàn dành riêng cho ông ta.

Ông ta làm bộ hỏi mà chào Me-grê :

- Thế nào ?...

- thế ! Tôi tin rằng tôi chào ông đấy...

Ông ta nhìn Me-grê với ngạc nhiên nhất định, nhún vai, như muốn rằng chẳng có gì đáng để phật ý.

- Ông khám phá ra điều gì chưa ?

- Thế ông ?

- Ông biết rằng về nguyên tắc tôi có quyền ra khỏi chỗ này. Song may mắn là ông bạn đồng nghiệp Hà-Lan của ông hiểu rằng những kiến thức của tôi có thể có ích cho ông ta và do đó tôi theo sát được những kết quả của cuộc điều tra... Đó là cách xử mà lẽ ra cảnh sát Pháp đôi khi nên theo...

- Đúng đấy nhỉ !

Giáo sư lao về phía bà Van Hat-xen vào, tóc còn đầy kẹp, chào bà như ở trong phòng khách và hỏi han sức khỏe của bà cách khách sáo.

Me-grê nhìn những giấy tờ bày biện, ông thấy có những bản sơ đồ mới, chỉ của ngôi nhà Pô-pin-ga mà còn của gần như toàn bộ thị trấn, với những đường chấm chấm chắc là biểu đường của số người.

Mặt trời chiếu qua những kính cửa sổ nhiều màu làm gian phòng có những tấm ngăn quang dầu bóng tràn ngập thứ ánh sáng xanh biếc, đỏ và xanh lơ. chiếc xe tải của hãng bia đỗ lại trươc cửa và trong suốt thời gian cuộc chuyện trò diễn ra, hai chàng khổng lồ ngừng lăn thùng bia sàn nhà, dưới giám sát của bà Van Hat-xen mặc quần áo ngủ. Chưa bao giờ mùi rượu đỗ tùng và mùi bia lại đậm đà đến thế. Cũng chưa bao giờ Me-grê cảm nhận được xứ Hà-Lan ràng đến thế.

- Ông khám phá ra thủ phạm chưa ? Chỉ tay vào đống hồ sơ, ông hỏi nửa nạc nửa mỡ.

Đuy-clô đáp lại cùng với mội cái nhìn gay gắt sắc nhọn :

- Tôi bắt đầu tin rằng những người nước ngoài có lý ! Người Pháp trước hết là con người thể nào châm biếm. Trong trường hợp này, châm biếm là lầm thưa ông !

Me-grê nhìn ông ta, mỉm cười hề lúng túng. Và ông kia tiếp tục :

- Tôi tìm ra kẻ sát nhân, ! Có thể tôi làm hơn thế chút. Tôi phân tích tấn thảm kịch. Tôi mổ xẻ nó. Tôi phân lập tất cả các yếu tố của nó và bây giờ...

- Bây giờ ?...

- Chắc chắn là người như ông, lợi dụng nhưng suy diễn của tôi để kết thúc vụ án.

Ông ta ngồi, ông ta nhất định , ngay cả trong cái khung cảnh mà ông ta biến thành hiềm thù.

Me-grê đứng trước mặt ông ta, gọi cốc Bols.

- Tôi nghe ông đây !

- Trước tiên ông lưu ý rằng tôi thậm chí hỏi đến những điều ông làm cũng như những điều nghĩ. Tôi hãy đến người đầu tiên có khả năng là kẻ sát nhân, tức là chính tôỉ. Có thể , tôi có cái vị trí chiến lược tốt nhất để giết Pô-pin-ga, và thêm vào đó, người ta trông thấy tôi tay cầm vũ khí ngay ít lâu sau vụ giết người...

Tôi giàu có và nếu tôi có được biết đến khắp hoàn cầu hay gần như thế, cũng là trong số ít các nhà trí thức. Tôi có cuộc sống khó khăn, xoàng xĩnh.., chỉ có điều, xảy ra trộm cắp và tôi thể hy vọng cách gì thu lợi ở cái chết của giáo sư.

- Hãy khoan ! Như vậy có nghĩa là người ta thể vẫn cứ cáo buộc cho tôi. Và người ta quên nhắc lại rằng trong buổi tối hôm đó, khi tranh luận về cảnh sát khoa học, tôi bảo vệ cái luận thuyết cho rằng con người thông minh phạm tội ác nếu bình tĩnh, khai thác mọi năng lực của mình, có thể đương đầu với cơ quan cảnh sát kém học thức.

Từ đó ngườỉ ta suy diễn rằng tôi muốn lấy thí dụ để minh họa cho lý thuyết của mình. Giữa chúng ta, tôi có thể khẳng định với ông rằng, nếu quả như vậy, ngay đến cái khả năng nghi ngờ cho tôi cũng thể tồn tại.

- Chúc sức khỏe ông - Me-grê , vẫn theo dõi những người chở bia vai hùm lưng gấu lại lại.

- Tôi tiếp tục. Và tôi cho rằng, nếu tôi phạm tội ác đó, rằng nếu như nó do người nào đó có mặt trong nhà gây ra, như ai cũng giả định, cả gia đình là thủ phạm.

Xin đừng giật mình ! Xin hãy nhìn sơ đồ này ! Và nhất là hãy cố thể vài nhận xét về tâm lý học mà tôi sắp phát triển...

Lần này Me-grê thể nén mỉm cười trước hạ cố khinh miệt của giáo sư.

- Ông chắc nghe rằng bà Pô-pin-ga, nguyên họ Van-Et, theo cái ngành nghiêm túc nhất của Nhà thờ Tin lành, ông bố bà ta ở Am-xtec-đam đóng vai bảo thủ gắt gao. Và A-ni, mới 25 tuổi hòa mình vào chuyện chính trị với cùng những tơ tưởng ấy...

Ông ở đây mới từ hôm qua và có nhiều nét phong tục mà ông chưa biết. Chẳng hạn, ông có biết rằng giáo sư trường Hàng hải bị cấp khiển trách nặng nề chỉ cần người ta thấy ông ta bước chân vào quán cà-phê như quán này ?

trong số bọn họ bị bãi chức chỉ vì khăng khăng nhận tờ báo bị coi là tiến bộ...

Tôi mới gặp Pô-pin-ga có buổi tối. Như thế cũng đủ, nhất là sau khi nghe về ta...

Ông bảo đó là chàng trai tử tế ! chàng trai to xác tử tế ! khuôn mặt hồng hào béo tốt !... Đôi mắt sáng, vui tươi !...

Chỉ có điều ta đây đó như thủy thủ. Khi trở về, khỏac bộ đồng phục khắc khổ. Nhưng bộ đồng phục bục hết đường chỉ...

Ông hiểu chứ ? Ông lại sắp mỉm cười. nụ cười rất Pháp ! Mười lăm ngày trước đây, có cuộc họp hàng tuần của cái câu lạc bộ mà ta là thành viên.., những người Hà-Lan mà tiệm cà-phê họp nhau dưới danh nghĩa câu lạc bộ trong gian phòng dành riêng cho họ, chơi bi-da, đánh ki...

Thế đấy ! Mười lăm ngày truớc, Pô-pin-ga say rượu vào lúc mười giờ đêm... Trong tuần lễ đó, hội từ thiện do vợ ta chủ trì mở cuộc quyên tiền để mua quần áo cho thổ dân ở các đảo Úc châu, và người ta nghe thấy Pô-pin-ga, má đỏ gay, mắt long lanh, khẳng định :

- Ngu quá ! Trong lúc họ sung sướng được ở truồng !..Thay vì mua quần áo, chúng ta bắt chước tốt hơn !...

Tất nhiên là ông mỉm cười ! Như vậy có quái gì. Thế mà tai tiếng kéo dài mãi. đến mức nếu như đám tang Pô-pin-ga mà diễn ra ở Đen-phơ-di, có những người tránh đến dự đấy.

Tôi chỉ lấy chi tiết trong hàng trăm hàng ngàn. Chính là, như tôi với ông, Pô-pin-ga làm bục hết đường chỉ cái vỏ áo ngoài khả kính của ông ta.

Hãy cố đo cái tầm quan trọng của việc say rượu ở đây thôi ! Học sinh gặp ta trong tình trạng ấy và có thể chính vì thế mà chúng tôn thờ ta !

Bây giờ, hãy dựng lại cái khí trong nhà, bên bờ sông Am-xtec--ep. Ông hãy nhớ lại bà Pô- pin-ga, A-ni...

Hãy nhìn qua cửa sổ, ông nhìn thấy điểm tận cùng của thị trấn vì cả hai phía. bằng lỗ mũi. Mọi người biết nhau bết. xì-căng-đan chưa đến giờ sau được dân chúng biết...

Đến cả những liên hệ của Pô-pin-ga với kẻ mà người ta gọi là ông Chủ, phải rằng đó là thứ đồ kẻ cướp. Họ để săn hải cẩu với nhau. Ông giáo sư uống rượu đỗ tùng con tàu của Ôx-tinh... .

Tôi cầu ông kết luận ngay lập tức. Tôi chỉ nhắc lại, xin hãy nhớ câu này, rằng nếu tội ác do người nào đó trong nhà gây ra, cả nhà là thủ phạm.

Còn lại cái Bét khùng điên mà Pô-pin-ga bao giờ quên tiễn về... Ông muốn biết thêm nét tính cách nữa chứ ? Cái Bét tuy là duy nhất hàng ngày tắm mặc đồ tắm có váy như tất cả các quý bà ở đây mà mặc áo lót bó sát người... Lại màu đỏ nữa chứ !...

Tôi để cho ông theo đuổi cuộc điều tra của ông.

Tôi chỉ muốn cung cấp cho ông vài yếu tố mà cảnh sát có thói quen lơ là..

Còn về Gor-nê-li-uýt Bi-ren, đối với tôi, cậu ấy là thành viên của gia đình, ở phía nữ..

phía, nếu ông muốn, là bà Pô-pin-ga, em A-ni và Cor-nê-li-uýt.

Phía bên kia là Bét, Ôx-tinh và Pô-pin-ga...

- Nếu ông hiểu được những điều tôi với ông có thể ông đến kết quả.

- câu hỏi.. Me-grê giọng nghiêm trọng.

- Tôi nghe ông.

- Ông cũng theo Tin lành ?

- Tôi theo Nhà thờ cải cách, cùng Nhà thờ với...

- Ông xếp mình vào phía bên nào chiến lũy ?

- Tôi thích Pô-pin-ga !

- Đến mức...

- Tôi lên án tội ác, bất kì nó như thế nào ?

- ta chẳng chơi nhạc Jazz và nhảy nhót trong khi ông chuyện với quý bà ?

- Thêm nét tính cách mà tôi nghĩ tới việc kể cho ông.

Me-giê xa xỉ khi tỏ ra nghiêm túc, thậm chí long trọng trong lúc ông đứng lên tuyên bố:

- Tóm lại, ông khuyên tôi bắt giữ ai ?

Giáo sư Đuy-clô rụt vai:

- Tôi muốn đến chuyện gì. Tôi cho ông vài chỉ dẫn khái quát, trong lĩnh vực lý thuyết thuần túy, nếu có thể như rậy...

- Hiển nhiên !... Nhưng vào địa vị của tôi ?

- Tôi thuộc ngành cảnh sát ! Tôi theo đuổi chân lý vì chân lý và ngay cả việc chính bản thân tôi bị nghi ngờ. Ông thể ảnh hưởng đến việc xét đoán của tôi...

- Thậm chí chẳng phải bắt giữ ai cả ?

- Tôi thế... Tôi..

- Xin cảm ơn ông ! Me-grê kết luận, chìa bàn tay ra.

Và ông dùng đồng tiền gõ gõ vào cốc để gọi bà chủ quán. Đuy-clô nhìn ông bất bình :

- cử chỉ phải tránh ở đây ! Ông ta thầm, ít ra nếu ông muốn được coi như con người lịch ...

Người ta đóng cái cửa sập qua đó những thùng bia được đưa xuống hầm. Me-grê trả tiền, nhìn những bản sơ đồ lần cuối.

- Vậy là, hoặc ông, hoặc cả gia đình..

- Tôi thế.. Nghe đây.

Nhưng ông ra đến cửa. Lưng quay lại, ông để cho nét mặt dãn ra. Và nếu như cười hả họng ít ra ông cũng có nụ cườithỏa mãn.

Bên ngoài là cuộc tắm nắng, hơi nóng dịu dịu yên ả. Người chủ hàng sắt đứng bậc cửa. Người Do-Thái thó bán vật liệu tàu bè đếm những mỏ neo đánh dấu chúng bằng vạch sơn đỏ.

Chiếc cần cẩu bạc vẫn dở than. Những người dân Ski-pơ giương buồm phải để ra mà để phơi vải. Và trong đống cột buồm hỗn độn, những thứ trông giống như màn trướng màu trắng hay màu nâu đung đưa mềm mại.

Ôx-tinh hút chiếc tẩu ngắn bằng đất, ngồi ở đằng đuôi chiếc thuyền con. Vài chú Chuột Bến Tàu tranh cãi mấy hăng hái.

Nhưng, nếu quay về phía thị trấn, người ta nhìn thấy những ngôi nhà của dân trưởng giả sơn quét cẩn thận, với những cửa kính trong vắt, những rèm che sạch tinh, những chậu cây um tùm đặt tất cả các cửa sổ. Bên trong những cửa sổ đó, bóng tối thể nào thâm nhập.

Dưới ánh sáng cuộc trò chuyện với Giăng Đuy-clô, những cái đó chẳng mang ý nghĩa mới sao ?

bên bến cảng ấy, những con người chân guốc, những con tàu, những cánh buồm, mùi nhựa đường và nước mặn.

Bên kia, những ngôi nhà này đóng kín mít, với đồ đạc đánh bóng, với những tấm thảm tối màu, mười lăm ngày trước trong đó người ta bàn luận về ông giáo sư trường Hàng hải uống hay hai ly rượu quá mức...

Cùng bầu trời, trong trẻo của mộng mơ. Nhưng biên giới cách chia hai thế giới ấy mới ghê làm sao !

Lúc đó Me-grê hình dung ra Pô-pin-ga, người ông chưa từng trông thấy, ngay cả khi chết, người có bộ mặt to lớn hồng hào tố cáo háu ăn ghê gớm.

Ông tưởng tượng ta đứng ở cái biên giới ấy, nhìn con tàu của Ôx-tinh, con tàu năm buồm mà thủy thủ đoàn khuấy động tất cả các hải cảng của Nam Mỹ với những con tàu buồm Hà-Lan trước mặt, và ở Trung Hoa, những chiếc thuyền con tiến lại, chở đầy những phụ nữ bé xinh xinh như búp bê giá gỗ.

Người ta chỉ cho phép ấy có chiếc ca-nô. sơn bóng bẩy, trang hoàng đồ đồng sáng loáng mặt nước phẳng lặng của sông Am-xtec--ep, phải trườn giữa những thân cây từ phương Bắc và từ những khu rừng xích đạo trôi về.

Me-grê thấy dường như ông Chủ nhìn mình cách đặc biệt, như thể lão muốn đến gần ông, với ông. Nhưng thể được ! Họ thể trao đổi với nhau lời nào !

Ôx-tinh biết thế, lão giữ nguyên động tĩnh, tự bằng lòng hút tẩu thuốc nhanh hơn chút xíu, trong khi mi mắt khép lại nửa chừng vì nắng.

Vào giờ này, Cor-nê-li-uýt ngồi ghế nhà trường và nghe giảng bài lượng giác hay thiên văn nào đó. Chắc mặt cậu vẫn còn tái mét..

Me-grê đến ngồi chiếc cọc neo bằng đồng nhìn thấy thanh tra Pi-pê-kam tiến lại phía ông và chìa tay ra.

- Sáng nay ông có phát được gì tàu ?

- Chưa... đó là thủ tục..

- Ông nghi cho Ôx-tinh ?

- Vì có chiếc mũ cát két.

- Và mẩu xì-gà ?

- ! ông Chủ chỉ hút thuốc Bra-xin, mà mẩu thuốc kia là thuốc Ma-ni.

- Thế cho nên..

Pi-pê-kam kéo ông ra xa chút khỏi tầm mắt của ông chủ đảo Uốc-kum :

- Chiếc la bàn tàu là la bàn của tàu Hen-xinh-pho. Những chiếc phao cứu sinh là của chiếc tàu chở than ... Và tất cả đều như thế ..

- Ăn cắp à ?

- . Bao giờ cũng vậy cả. Khi chiếc tàu hàng đến hải cảng, bao giờ cũng có kẻ nào đó, thợ máy, phó ba, thủy thủ, đôi khi cả thuyền trưởng, đem bán thứ gì đó, ông hiểu chứ ? Người ta với công ty rằng những chiếc phao bị sóng biển cuốn ... rằng la bàn chạy được nữa... Và đèn định vị... Tất cả. Đôi khi cả chiếc ca-nô..

- Cho nên điều ấy chứng tỏ gì hết !

- ! chàng Do Thái, ông trông thấy cửa hiệu của đấy, chỉ sống bằng mỗi cái trò buôn bán ấy..

- Vậy cuộc điều tra của ông ... ?

Ông thanh tra quay mặt cách khó chịu.

- Tôi với ông rằng Bét Li-ê-ven về ngay lập tức... ấy quay trở lại con đường vừa . thế đúng chứ ông ? ... Đúng tiếng Pháp chứ ?

- Đúng mà ! Tiếp tục !

- Có thể ấy bắn...

- Chà !

Viên thanh tra được thoải mái. Ông cảm thấy cần hạ thấp giọng, cần kéo Me-giê đến chỗ tuyệt đối vắng vẻ bến tàu để theo đuổi câu chuyện.

- Có cái đống gỗ... ông biết chứ ?... Người timmer-man, tiếng Pháp của ông gọi là thợ mộc.. Đúng. Người thợ mộc cho rằng ông ta nhìn thấy Bet và ông Pô-pin-ga lúc ban tối.. Phải ! Cả hai người...

- Đứng trong bóng đống gỗ, chứ sao !

- Đúng... Và tôi nghĩ rằng...

- Ông nghĩ sao ?... Có thể có hai người nữa quanh quẩn ở đó. Đấy ! Chàng trai học trò, Cor-nê-li-uýt Bê-renx... Cậu này muốn lấy Bét.. Người ta tìm thấy tấm hình này trong rương của cậu ấy...

- à ?

- Rồi ông Li-ê-ven... Bố Bét... Ông này rất quan trọng. Chăn nuôi bò cái xuất khẩu... Ông xuất sang cả Úc... Ông góa vợ.. có đứa con nào khác.

- Ông ta có thể giết Pô-pin-ga ?

Viên thanh tra có vẻ gượng gạo đến nỗi Me-grê như thấy thương hại. Người ta cảm thấy ông ta bị khổ tâm khi kết tội con người quan trọng nuôi những con bò cái rồi xuất khẩu chúng sang tận Úc.

- Nếu ông ta trông thấy, phải ?

Me-grê tàn nhẫn

- Nếu thấy cái gì ?

- Thấy cạnh đống gỗ... Bét với ông giáo sư...

- Chà ! Phải !

- hoàn toàn bí mật...

- Đúng thế ! Nhưng còn Ba-renx ?

- Cậu ta có thể cũng trông thấy... Cậu ta có thể ghen... Tuy nhiên năm phút sau vụ án cậu ấy có mặt ở trường. Cái đó tôi hiểu...

- Tóm tắt, Me-grê , cũng trang trọng như lúc ông với Giăng Đuy-clô, ông nghi cho ông bố của Bét và Cor-nê-li-uýt người tình của ...

Im lặng bối rối.

- Rồi ông nghi cho Ôx-tinh vì người ta tìm thấy chiếc mũ cát két của lão trong bồn tắm...

Pi-pê-kam làm cử chỉ chán nản.

- Thế rồi, tất nhiên, còn cái người bỏ lại trong phòng ăn mẩu xì-gà Ma-ni... Ở Đen-phơ-di có bao nhiêu người bán xì-gà ?

- Mười bốn..

- Như thế mọi việc đơn giản. Cuối cùng là ông nghi cho giáo sư Đuy-clô...

- Vì khẩu súng trong tay ông ta... Tôi để ông ta khỏi... ông hiểu chứ ?

- Nếu như tôi hiểu được !

Họ bước khoảng năm mươi thước mà năng gì.

- Thế ông suy nghĩ cái gì ? Cuối cùng nhà thám tử Grô-nin-ghen thầm.

- Đây là vấn đề ! Và chính đấy là khác nhau giữa hai chúng ta ! Ông ông suy nghĩ cái gì đó. Thậm chí ông suy nghĩ cả đống chuyện. Trong lúc tôi tới tôi tin rằng tôi chưa suy nghĩ gì cả...

Và đột nhiên ông hỏi:

- Bét Li-ê-ven có quen ông Chủ ?

- Tôi biết. Tôi tin là...

- Thế Cor-nê-li-uýt có quen ?

Pi-pô-kam lấy tay xoa trán.

- Có thể quen.. Có thể ... đúng hơn !... Tôi có thể biết.

- Chính thế ! Hãy thử tìm hiểu xem họ có quan hệ gì với nhau trước khi xảy ra tấn thảm kịch hay ?

- Ông tin là...

- Tôi tin cái gi hết ! Còn câu hỏi nữa. Ở đảo Uốc-kum có máy V.T.D ?

- Tôi biết.

- Cái đó phải xác định.

Người ta thể điều này xảy ra như thế nào, nhưng bây giờ có kiểu phân ngôi thứ giữa Me-grê và bạn của ông, người này nhìn ông gần như nhìn cấp .

- Vậy hãy nghiên cứu hai điểm đó ! Tôi phải đến thăm chỗ.

Pi-pê-kam quá lịch để đưa ra câu hỏi về việc thăm nom này, nhưng đôi mắt ông ta đầy những bực bội.

- Đến chỗ Bét ! Me-grê ngừng lời. đường nào ngắn nhất ?

- dọc sông Am-xtec--ep.

Người ta thấy con tàu hoa tiêu của Ben-phơ-di, chiếc tàu máy hơi nước 500 tấn vẽ đường cong sông Emx trước khi vào hải cảng. Và Ông Chủ lái từng bước chậm chạp, nặng nề nhưng đầy sôi nổi được dồn nén, boong tàu, ở cách xa trăm thước những chú Chuột Bến Tàu tê người vì nắng.






VI


NHỮNG BỨC THƯ




Ngẫu nhiên mà Me-grê theo sông Am-xtec--ep, lại chọn con đường băng qua những lô đất.

Trang trại trong ánh nắng lúc mười giờ trưa nhắc ông nhớ lại những bước đầu tiên của mình đất Hà-Lan; ủng bóng láng trong cái chuồng bò đại, cái phòng khách trưởng giả và chiếc bình trà đặt trong tấm ủ nhồi bông.

Cũng vẫn yên tĩnh ấy ngự trị. Rất xa, gần cuối chân trời vô tận, cánh buồm lớn mầu hung bập bềnh phía những cánh đồng khiến người ta nghĩ đến con tàu ma nào đó trôi nổi trong đại dương xanh rờn cỏ.

Cũng như lần trước, con chó sủa vang. Phải mất đến năm phút cánh cửa mới hé ra nhưng chỉ hé có vài phân, vừa đủ để có thể đoán ra bộ mặt lấm tấm mụn và chiếc tạp-dề kẻ ô vuông của bà người ở.

Hơn thế nữa, bà ta còn chực đóng cửa lại ngay cả trước khi Me-grê kịp mở miệng:

- Li-ê-ven có nhà ?

Hai người cách nhau mảnh vườn. Bà già đứng lại ngưỡng cửa và viên chỉ huy trưởng ở phía ngoài hàng rào. Ở giữa, con chó nhe nanh quan sát kẻ xâm nhập.

Bà người ở lắc đầu.

- có đây à ?... Niet hier ?

Me-grê lượm lặt được ba bốn tiếng Hà-Lan.

- Thế ông đâu ?... Mijnheer ?

dấu hiệu cuối cùng và cánh cửa đóng lại. Nhưng vì Me-grê ngay, cửa ngoài lại động đậy, lần này chỉ độ vài ly, và Me-grê đoán là bà già rình xem.

Nếu như ông nán lại, là vì ông trông thấy rung rinh tấm rèm ở khung cửa sổ mà ông biết là cửa sổ phòng . Đằng sau cánh rèm này, mờ mờ khuôn mặt Người ta khó mà nhìn . Nhưng cái Me-giê nhìn thấy rất là động tác bằng tay phất phất, có thể đó chỉ là lời chào, nhưng có thể đúng hơn, nó muốn :

- Tôi ở đây này... Đừng có nài nỉ, cẩn thận !

bên là bà già sau cánh cửa. bên là bàn tay trắng sữa. Và con chó nhảy chồm lên chấn song mà sủa. Quanh đó, những con bò cái cánh đồng im lìm như những hình làm giả...

Me-grê thử liều chút, ông bước lên hai bước y như vượt qua hàng rào, bất chấp mọi . Ông kìm nổi nụ cười, vì những cánh cửa đóng lại ngay lập tức, mà chính con chó dữ tợn thế lại vội cúp đuôi lùi xuống.

Lần này ông , theo lối sông Am-xtec--ep. Tất cả những gì lộ ra từ tiếp đón kia, là Bét bị cấm cung và ông chủ trại ra lệnh đuổi khéo chàng người Pháp.

Me-grê rít tẩu thuốc từng bụm ngẫm ngợi. Ông nhìn lúc những chồng gỗ nơi với Pô-pin-ga dừng chân, chắc là dừng chân thường xuyên, tay giữ

xe đạp, tay kia ôm ghì nhau...

Và tiếp tục ngự trị trong khí vẫn là yên tĩnh, yên tĩnh trong trẻo, gần như tuyệt đối.

yên tĩnh có khả năng làm cho người Pháp tin rằng tất cả cuộc sống này cũng giả tạo như tấm bưu ảnh.

Chẳng hạn như, lúc đột nhiên quay mình lại, ông thấy cách ông có mấy thước cou tàu mũi cao mà ông nghe tiếng nó tới gần. Ông nhận ra cánh buồm, rộng hơn cả con sông đào. Đó chính là cánh buồm mà ông trông thấy trước đó lát ở tận cuối chân trời, nó ở đây kia, làm sao nghĩ rằng nó có thể vượt được chặng đường dài thế.

Ở đằng lái, người đàn bà vừa cho con bú vừa dùng lưng đẩy lái. Và người đàn ông ngồi dạng chân chạc buồm, chân buông thõng phía mặt nước, tỉa tót bộ râu cằm.

Con tàu qua trước mặt nhà Vi-ê-nan, rồi trước mặt nhà Pô-pin-ga, cánh buồm vươn cao hơn cả mái nhà. Trong lúc nó che hẳn mặt trước nhà bằng cái bóng lớn chuyển động.

lần nữa, Me-grê lại dừng bước. Ông chần chừ. ở nhà Pô-pin-ga lau thềm nhà, đầu chúi xuống đất, lưng chồng lên trời, và cửa mở toang,

ta giật nảy mình vì cảm thấy ông đột nhiên đứng ở đằng sau. Bàn tay căng cầm giẻ lau run lên.

- Bà Pô-pin-ga ?... Ông vừa hỏi vừa chỉ tay vào phía trong nhà.

ta muốn qua trước mặt ông. Nhưng vụng về, lúng túng vì cái giẻ nước bẩn xuống sàn, thành thử ông vào trong hành lang trước . Ông nghe thấy giọng đàn ông trong phòng khách và ông gõ cửa.

Đột nhiên im lặng. Mội im lặng hoàn toàn nghiêm nhặt. Thậm chí là còn hơn im lặng: đó là chờ đợi, giống như ngưng đọng, khoảnh khắc của cả đời người.

Cuối cùng có tiếng bước chân. bàn tay chạm vào chốt cửa phía bên trong. Cánh cửa động đậy. Me-grê nhìn thấy trước hết là A-ni, vừa ra mở cửa cho ông vừa nhìn thẳng vào ông cách nghiêm nghị. Bởi ông phân biệt được bóng người đứng cạnh cái bàn, đôi ghệt bằng da thú, bộ complé bằng dạ thô.

Ông chủ trại..Li-ê-ven

Sau hết là bà Pô-pin-ga, khuỷu tay chống lên lò sưởi, giấu mặt trong lòng bàn tay.

rằng là kẻ xâm nhập đến đây làm đứt đoạn câu chuyện quan trọng, màn đầy kịch tính, có thể là cuộc tranh cãi.

mặt bàn phủ tấm vải thiều, có những bức thư rải rác, lộn xộn, như thể bị vứt mạnh xuống, gương mặl ông chủ trại sôi động nhất, nhưng cũng khép lại nhanh nhất.

- Tôi quấy rầy các vị. Me-grê khơi mào.

ai gì, ai mở miệng. Chỉ có bà Pô-pin-ga. Sau khi đưa mắt rầu rĩ nhìn xung quanh, rời khỏi phòng và như chạy về phía nhà bếp.

- Xin hãy hiểu cho là tôi rất tiếc đà làm các vị dở câu chuyện.

Cuối cùng Li-ê-ven , bằng tiếng Hà-Lan. Ông ta với vài câu gay gắt và viên chỉ huy trưởng thể kìm được câu hỏi :

- Ông ấy gì thế ?

- Rằng ông ta trở lại.. Rằng cảnh sát Pháp...

bối rối tìm lời tiếp.

... là kiểu người suồng sã quá mức, phải ? Nhà thám tử hộ . Ông ấy và tôi, chúng tôi có dịp gặp nhau rồi..

Người kia cố hiểu qua ngữ điệu và vẻ mặt của Me-grê.

Còn Me-grê để tâm vào những bức thư, với chữ ký bức: Côn-rat.

khó chịu lên đến đỉnh cao. Ông chủ trại lấy chiếc mũ để cái ghế tựa, nhưng ông chưa chịu ra về.

- Ông ấy vừa đem đến những bức thư mà viết cho con ông ấy ?

- Làm sao ông biết được ?

Đúng ! Màn kịch dễ dựng lại, trong khí tương tự, đậm đặc đến lợm giọng. Ông Li-ê-ven đến, cố nín hơi để chế ngự cơn phẫn nộ, ông Li-ê-ven mà người ta đưa vào phòng khách, ở đó hai người phụ nữ khiếp sợ tiếp đón ông và đột nhiên ông , vứt những lá thư xuống bàn !

Bà Pô-pin-ga, hoảng loạn, giấu mặt giữa hai tay, có thể bà chịu tin vào cải hiển nhiên hoặc giả đau đớn ê chề đến mức còn sức nữa.

Còn A-ni tìm cách đương đầu, tranh cãi với người đàn ông...

Chính lúc đó người ta gõ cửa, mọi người chết sững và A-ni ra mở cửa.



0O0


Tuy nhiên trong việc dựng lại màn kịch, Me-grê ít ra nhầm về tính cách của trong các nhân vật vì bà Pô-pin-ga, trong nhà bếp như ông hình dung, suy sụp vì phát kia, rã rời hết sức sống, lát sau lại quay vào, bình thản ai sánh được ở điểm đỉnh của xúc động.

Và, chậm rãi, bà cũng đặt những bức thư xuống bàn. Bà vứt, mà đặt chúng. Bà nhìn ông chậm rãi, rồi viên chỉ huy trưởng, Bà mấp máy miệng hồi lâu rồi mới được, lúc đó bà bảo:

- Phải để mọi người phán xử... người nào đó đọc ..

Gương mặt của ông Li-ê-ven, ngay lúc ấy máu bốc lên cuồn cuộn, ông ta lao người về phía những bức thư, chúng cuốn hút ông như cơn choáng váng.

nét chữ phụ nữ.. Giấy màu xanh nhạt... Những bức thư của Bét, hiển nhiên rồi..

điều đập vào mắt: cân xứng giữa hai chồng thư. Có thể có mười bức thư của Pô-pin-ga mỗi bức mội trang giấy, phần lớn có bốn hay năm dòng

Của Bét có ba mươi bức, dài, kín đặc.

Côn-rat chết. Còn lại hai chồng thư đồng đều này và những đống gỗ đồng lõa của những cuộc hẹn hò dọc sông Am-xtec--ep.

- Tốt hơn hết là bà nên bình tĩnh lại ! Me-grê . Và có thể nên đọc những thư này, giận dữ...

Ông chủ trại nhìn ông với ánh mắt sắc lạ thường, và chắc ông ta hiểu câu , vì ông ta bước bước về phía cái bàn, tự giác.

Me-grê chống hai bàn tay lên mặt bàn. Ông nhặt hú họa bức thư của Pô-pin-ga.

- vui lòng dịch bức thư này chứ thưa A-ni ?

Nhưng dường như nghe thấy. nhìn nét chữ mà hỏi gì hết. Chị lấy bức thư từ tay , nghiêm trang và trịnh trọng.

- Cái này viết ở nhà trường. Bà . có ngày tháng. Phía có ghi giờ. Rồi là:

Bét bé bỏng của

Tốt hơn là tối nay em đừng đến, vì ông hiệu trưởng tới nhà uống trà.

Hẹn mai nhé. Hôn em nhiều.

Bà nhìn khắp xung quanh với vẻ thách thức bình thản. Bà cầm lấy bức khác. Bà đọc chậm rãi:

Bét bé bỏng xinh tươi

Em phải bình tĩnh lại. Phải nghĩ rằng đời còn dài. rất bận vì kỳ thi của học sinh nằm thứ ba. thể đến được tối nay.

Tại sao em vẫn cứ nới lại rằng em ? Dẫu sao cũng thể bỏ trường được, rồi ra chúng ta làm gì ?

Hãy cố bình tĩnh. Trước mặt chúng mình còn thời gian. Hôn em thắm thiết.

Và, vì Me-grê như muốn rằng thế là đủ rồi, bà Pô-pin-ga lại mở bức thư khác.

- Có cái này, có thể là cái cuối cùng.

Bét của

thể được! van em hãy biết điều. Em biết rằng có tiền và phải có nhiều thời gian để tìm được chỗ đứng ở nước ngoài.

Em phải thận trọng hơn và đừng nóng nảy. Và nhất là phải tin tưởng !

sợ gì cả ! Nếu điều mà em sợ xảy ra, làm nghĩa vụ của ,

bứt rứt vì lúc này rất bận và cứ lúc nào nghĩ đến em là làm việc rất dở. Bữa kia ông hiệu trưởng lưu ý . buồn lắm.

Tối mai tìm cách ra ngoài, rằng thăm chiếc tàu Na-uy ở cảng.

ôm em vào lòng, Bét bé bỏng ạ.

Bà Pô-pin-ga lần lượt nhìn mọi người, mệt mỏi, mắt mờ . Tay bà vươn về chồng thư kia, cái chồng mà bà đem tới và ông chủ trại rùng mình. Bà cầm hú hoạ bức.

Côn-rat mà em thương

tin mừng nhân dịp6 sinh nhật của em, ba lại đặt 1.000 flô-ranh vào tài khoản của em ở ngân hàng. Thế là đủ để Mỹ. Em xem giá vé tàu báo. Và chúng ta có thể vé hạng ba.

Nhưng tại sao khẩn trương hơn nữa ? Em em còn sống nữa. Xứ Hà-lan làm em ngạt thở. Em thấy hình như người dân Đen-phơ-di nhìn em cách công kích...

Tuy vậy nhưng em hạnh phúc và tự hào biết bao được thuộc về người đàn ông như !

Dứt khoát phải trước vụ nghỉ hè, vì ba muốn em sang Thụy Sĩ tháng mà em muốn nếu kế hoạch lớn lao của chúng mình đến mùa đông mới thực được.

Em mua số sách tiếng . Em biết được nhiều câu rồi.

Nhanh lên ! Nhanh lên ! Và đó là cuộc đời tươi đẹp cho hai ta ! Phải thể ở lại đây được nữa... Nhất là bây giờ em thấy là bà Pô-pin-ga lạnh nhạt với em. Và em luôn luôn sợ Cor-né-li-uýt, cậu ấy tán tỉnh em mà em làm được cho cậu ấy nhụt chí... Cậu ấy tốt, có giáo dục, nhưng mà

đần độn ... Chưa kể là cậu ấy phải người đàn ông như khắp đó đây. cái gì cũng biết...

có nhớ cách đây năm, lúc em đứng chắn đường và thậm chí cũng chẳng ngó ngàng tới em. Thế mà bây giờ em sắp có thể có đứa con với rồi đấy... Dẫu thế nào em cũng cố. Nhưng tại sao lạnh lùng thế ?... Có phải bớt em rồi chăng ?...

Bức thư chưa hết nhưng tiếng yếu xìu trong cổ họng bà Pô-pin-ga khiến bà im bặt. Những ngón tay bà lục lọi chồng thư lúc. Bà tìm cái gì đó.

Bà lại đọc dòng chữ ở giữa bức thư

... Và rốt cuộc em tin tằng vợ hơn em, rốt cuộc em đâm ghen với bà ấy, em ghét .. Nếu , tại sao bây giờ từ chối .

Ông chủ trại hiểu được các câu chữ, nhưng chú ý của ông căng thẳng đến nỗi người ta phải cam đoan là ông đoán được.

Bà Pô-pin-ga nuốt nước miếng, cầm lấy tờ thư cuối cùng, đọc bằng giọng cố kềm chế.

... Em nghe trong làng người ta rằng Cor-nê-li-uýt si mê bà Pô-pin-ga hơn si mê em và cả hai người thông cảm rất mực với nhau. Giá như điều ấy có thể là !... Lúc đó chúng mình được yên ổn và cần phải giữ gìn...

Tờ giấy tuột khỏi tay bà, từ từ đậu xuống thảm, dưới chân A-ni nhìn ông chòng chọc.

Và lại yên lặng mới. Bà Pô-pin-ga khóc. Chỉ có điều tất cả ở bà là bi kịch của nỗi đau cố nén, của cáỉ tư cách đạt được bằng giá của nỗ lực điên rồ, bi kịch còn nằm ở cái tình cảm chiếm ngưỡng thúc đẩy bà.

Bà đến để bảo vệ Côn-rát. Bà chờ đợi cuộc tấn công. Bà còn tiếp tục chiến đấu nếu cần thiết.

- Bà tìm ra những bức thư này khi nào ? Me-grê hỏi cách khó chịu.

- Sáng hôm sau cái ngày...

Bà nghẹn thở. Bà há miệng ra để uống ngụm khí trời. Mi mắt bà mọng lên.

- ... mà Côn-rát...

- Phải !!

Ông hiểu. Ông nhìn bà đầy thương cảm. Bà đẹp. Tuy vậy bà có những đường nét đều đặn. Bà có những méo mó mà làm cho khuôn mặt A-ni trông mất cảm tình

Bà cao lớn, khỏe mạnh nhưng béo. chụp tóc đẹp khuôn quanh bộ mặt hơi hồng hồng của phụ nữ Hà-Lan.

Nhưng ông chẳng muốn rằng bà ta xấu xí đó sao ? Ông tự giải thoát khỏi những đường nét đều đặn kia, khỏi vẻ mặt ôn hòa, chính chắn kia như khỏi nỗi phiền muộn mênh mông.

Ngay bản thân nụ cườỉ của bà cũng phải là nụ cười ôn hòa, chừng mực, niềm vui của bà là niềm vui ôn hòa tỉnh thức.

Bà, lúc lên sáu, có phải là đứa trẻ nghiêm túc ? Mười sáu tuổi, có phải là người y hệt hôm nay ?

Thuộc về số những phụ nữ hình như sinh ra để làm các xơ, các dì, các nữ y tá, hay các bà góa chủ trì những việc thiện.

Côn-rat có ở đây và chưa lúc nào Me-grê cảm thấy ta sống động như lúc này, với khuôn mặt bề ngoài, phàm ăn, đúng hơn là háo hức sống, rụt rè, nỗi sợ phải va chạm thẳng thừng với người nào đó, và cái máy V.T.Đ. ấy mà vặn núm hết giờ nọ sang giờ kia để bằt lấy điệu nhạc jazz Pa-ri, những khúc điệu Bu-đa-pext, vở ca kịch Viên, kể cả những tiếng gọi nhau xa vời của con tàu nọ với con tàu kia.

A-ni đến sát bên bà chị như người ta đến gần người đau khi sắp té xỉu. Nhưng bà Pô-pin-ga bước tới phía Me-grê, ít nhất là ba bước.

- Chưa bao giờ tôi nghĩ... bà thở mạnh. Chưa bao giờ ! Tôi sống.. tôi... Và khi chết, tôi...

Theo cách thở của bà, ông đoán rằng bà mắc chứng bệnh tim và ngay sau đó bà khẳg định cái giả thuyết ấy, đứng bất động lúc lâu, tay đặt lên ngực.

Có ai đó trong phòng động đậy; ông chủ trại, mặt đanh lại, sôi sùng sục, tiến lại chiếc bàn và nắm lấy những bức thư của với nóng nảy của kẻ trộm sợ bị bắt bất chợt.

Bà Pô-pin-ga để mặc ông ta làm. Me-grê cũng vậy.

Tuy nhiên ông ta dám bỏ . Người ta nghe thấy ông ta , với riêng ai. Tiếng Fran-zose đập vào tai Me-gré và ông thấy hình như ông hiểu được tiếng Hà-Lan giống như ông Li-ê-ven ngày hôm nay chắc chắn hiểu tiếng Pháp.

Ông dựng lại gần đúng câu :

- Bà tin là cần phải kể những chuyện ấy cho tay người Pháp à ?

Ông ta để rớt chiếc mũ cát két xuống đất, lượm nó lên, ngả mình trước A-ni lúc ấy đứng chắn lối ông ta, nhưng chỉ trước mỗi mình này, lầu bầu thêm những tiết líu nhíu và ra. người ở chắc lau thềm nhà xong, vì người ta nghe tiếng cửa ra vào mở ra và đóng lại, rồi những bước chân xa dần.

Mặc dù có mặt , Me-grê vẫn hỏi, với dịu dàng mà người ta tin là có thể có ở ông.

- Bà cho em bà thấy những bức thư này ?

- ! Nhưng khi người đàn ông ấy...

- Những bức thư ấy để ở đâu ?

- Trong ngăn kéo bàn ngủ.. Tôi bao giờ mở.. Cũng chính trong đó có khẩu súng lục..

Em tôi bảo tôi phải ngủ vì ba đêm rồi tôi ngủ. Lẽ ra ấy đừng ... Chắc lần đó ấy bất cẩn phải ông ?.. ấy thích cười đùa. Tôi chợt nhớ ra những chi tiết... Bét bao giờ cũng đem đến những hoa quả và những chiếc bánh ga-tô mà ấy tự làm lấy. Tôi tưởng là đem cho tôi. Rồi rủ chúng tôi chơi ten-nít... Bao giờ cũng vào lúc biết là tôi có giờ. Nhưng tôi muốn trông thấy điều xấu... Tôi muốn Côn-rat nghỉ ngơi chút.. Vì ấy làm việc nhiều và Đen-phơ-di đối với ấy buồn tẻ quá... Năm ngoái suýt nữa ta Pa-ri cùng với chúng tôi... Và chính tôi là người năn nỉ !...

Bà những điều ấy cách giản dị, với mệt mỏi gần như có chứa đựng niềm oán ghét.

- ấy muốn ... Ông nghe thấy đấy... Nhưng ấy sợ gây ra nỗi buồn phiền... Tính ấy thế... ấy bị khiển trách vì cho quá nhiều điểm tốt trong các kỳ thi.. Vì lý do đó mà cha tôi thích ấy...

Bà xếp lại món đồ chơi vào đúng chỗ và cử chỉ chính xác ấy của người nội trợ mâu thuẫn với trạng thái tinh thần bất an.

- Tôi chỉ muốn rằng mọi chuyện kết thúc.. Bởi vì người ta thậm chí muốn ấy được chôn cất... Ông hiểu chứ ? Tôi biết nữa ! Xin người ta trả ấy lại cho tôi... Thượng đế lo việc trừng trị kẻ có tội.

Bà hăng lên. Bà tiếp tục với giọng đanh thép hơn.

- Phải... Đó chính là điều tôi nghĩ. Những việc như thế, phải ông ? Đó là công chuyện giữa Thượng đế với kẻ sát nhân... Chúng ta liệu có thể biết được ?

Bà run lên như bị tác động mạnh bởi mội ý tưởng. Bà chỉ ra cửa. Bà rất nhanh :

- Có thể ông ấy sắp giết ta. Ông ấy có khả năng. khủng khiếp.

A-ni nhìn bà, có phần sốt ruột. Chắc coi tất cả những lời đó là vô ích và bằng giọng rất bình thản, :

- Bây giờ ông nghĩ sao, thưa ông chỉ huy trưởng ?

- Chẳng nghĩ gì cả.

nài nỉ thêm, nhưng gương mặt biểu lộ hài lòng.

- Tôi nghĩ gì cả, bởi vì trước hết có chiếc mũ cát két của Ôx-tinh. Me grê . nghe những lý thuyết của Giăng Đuy-clô. đọc những tác phẩm của Grôx mà ông này với .. nguyên lý để mình chệch khỏi vì những xét đoán tâm lý... Theo đuổi đến cùng việc suy luận từ những dấu vết vật chất...

thể biết được là ông nhạo báng hay ông cách nghiêm túc.

- Vậy mà có chiếc mũ cát két. Và mẩu xì-gà ! người nào đó đem đến hoặc là vứt vào trong nhà...

Bà Pô-pin-ga thở dài với riêng mình:

- Tôi thể tin là Ôx-tinh...

Và đột nhiên bà ngẩng đầu :

- Cái đó làm tôi nghĩ đến điều mà tôi quên..

Nhưng bà im bặt như thể sợ là quá nhiều, như thể kinh hãi vì những hậu quả của lời mình .

- Bà .

- ... Cái đó chẳng nghĩa gì...

- Tôi xin bà...

- Khi Côn-rat săn hải cẩu những bãi cát ở đảo Uốc-kum..

- Phải thế sao ?...

- Bét cùng với họ... Vì ta cũng săn... Ở đây, ở Hà-Lan, các trẻ rất được tự do...

- Họ ngủ lại dọc đường à ?

- Đôi khi đêm... Đôi khi hai...

Bà lấy hai tay ôm đầu, làm động tác thể bứt rứt đến cao độ, và rên rỉ.

- ! Tôi muốn nghĩ đến nữa !... Kinh khủng quá ! Kinh khủng quá...

Lần này có tiếng nức nở. Chúng xuất , chúng sắp òa ra và chính A-ni là người đặt tay lên vai người chị và dịu dàng đẩy bà vào căn phòng bên cạnh.