​

Nguồn: http://vnthuquan.net/truyen/truyen.aspx?tid=2qtqv3m3237nqn4n4ntn31n343tq83a3q3m3237nvn
Nguyên tác: Memories of a Geisha
Tác giả: Arthur Golden
Dịch giả: Văn Hòa - Kim Thủy
Thể loại: Tiểu thuyết nước ngoài
Số chương: 35
NXB: Văn học
Giá bìa: 72.000VNĐ

*****************
Lời mở đầu

Vào buổi tối mùa xuân năm 1936, khi tôi còn là chú bé 16 tuổi, bố tôi dẫn tôi xem trình diễn ca nhạc múa ở Kyoto. Tôi chỉ nhớ hai điều về buổi trình diễn đó. Điều thứ nhất là bố tôi và tôi là hai người phương Tây duy nhất trong đám khán giả, chúng tôi mới từ quê nhà Hòa Lan sang đây được mấy tuần, cho nên tôi chưa quen với nền văn hóa xa lạ ở xứ này, nhưng tôi cảm thấy rất hấp dẫn. Điều thứ hai là nhờ sau nhiều tháng ra sức học tiếng Nhật, tôi cảm thấy thú vị biết bao khi hiểu được phần nào những câu chuyện họ với nhau. Riêng về các thiếu nữ Nhật ca múa sân khấu trước mặt, tôi nhớ được gì, ngoại trừ hình ảnh lờ mờ về chiếc kimono màu sắc tươi sáng. Ở nơi xa với nước Nhật như New York city này, và với khoảng thời gian gần 50 năm, nếu có người phụ nữ từng múa sân khấu ở thành bạn thân của tôi, đọc cho tôi ghi lại hồi ức của bà ta, chắc tôi biết gì hết về nền văn hóa đó.

Vì là sử gia, cho nên tôi luôn luôn xem hồi ức là nguồn tài liệu quan trọng. Hồi ức cung cấp tài liệu về xã hội đương thời nhiều hơn chính bản thân của người viết hồi ký. Hồi ký khác với tiểu sử ở chỗ người viết hồi ký bao giờ hòan tất được kêt cuộc, còn người viết tiểu sử đương nhiên là có. Nếu xem hồi ký là tự nguyện chẳng khác nào cầu con thỏ kẻ lại cho chúng ta nghe về cánh đồng mà nó nhảy qua. Làm sao nó biết được? Còn nếu chúng ta muốn biết cánh đồng, muốn nghe đến những nơi con thỏ thể thấy được chẳng có ai có hoàn cảnh thuận tiện hơn để .

Tôi chuyện này với tinh thần của nhà sử học, căn cứ các dữ kiện chính xác. Thế nhưng tôi phải thú nhận rằng hồi ký của bà bạn Nitta Sayuri của tôi khiến cho tôi phải suy nghĩ lại quan điểm của mình. Đúng thế, bà ấy lý giải cho chúng ta hiểu được phần nào thế giới bí mật mà bà sống – nếu quý vị muốn đấy là quan điểm của con thỏ về cánh đồng cũng được. Chắc có tài liệu kỳ lạ nào về đời sống kỳ lạ của nàng geisha đầy đủ, hay hơn tài liệu mà bà Sayuri cung cấp cho chúng ta. Bà còn để lại cho chúng ta tài liệu về bà hết sức đầy đủ, chính xác, có sức thuyết phục hơn cả chương sách dông dài về bà trong cuốn “Những viên ngọc lóng lánh của nước Nhật” (Glittering Jewels of Japan), hay hơn cả những bài viết về bà đăng các tạp chí xuất bản trong những năm vừa qua. Ít ra đây cũng là trường hợp hy hữu, vì ai biết người viết hồi ký bằng chính đương được.

Việc bà Sayuri nổi tiếng như cồn chỉ là chuyện may mắn. Nhiều phụ nữ khác sống như bà. Bà Kato Yuki danh tiếng – nàng geisha chiếm được trái tim của ông J. Pierpont, và trở thành vợ ngoại hôn của ông trong suốt thập niên đầu tiên của thế kỷ này – sống cuộc sống còn hy hữu hơn cả bà Sayuri nữa. Nhưng chỉ có Sayuri mới cung cấp cho ta tư liệu về đời bà đầy đủ như thế này.

Tôi tin rằng bà quyết định làm công việc này là do tình cờ mà ra. Nếu bà vẫn còn ở bên Nhật, chắc cuộc sống của bà hết sức bận bịu, bà thể nào tính đến chuyện viết hồi ký được. Thế nhưng, vào năm 1956, hoàn cảnh đưa đẩy bà Sayuri di cư sang Hoa Kỳ. Bà ở tại khách sạn Waldorf ở New York 40 năm, bà biến căn hộ ở tầng thứ 32 của khách sạn này thành ngôi nhà theo kiểu Nhật tuyệt đẹp. Nhưng cuộc sống của bà ở đây cũng rất nhộn nhịp, căn hộ của bà luôn luôn có nhiều nghệ sĩ, trí thức, doanh nhân Nhật lui tới – thậm chí có cả các ông Bộ trưởng trong nội các và vài găng tơ nữa. Mãi cho đến năm 1985, nhờ có người quen giới thiệu, tôi mới gặp được bà. Là người nghiên cứu về nước Nhật, tôi biết tên tuổi của Sayuri, nhưng hầu như tôi biết tí gì về bà hết. Nhờ tình bạn ngày càng thắm thiết, bà tin tưởng vào tôi. hôm, tôi xin phép bà cho tôi viết về câu chuyện đời bà.

Bà trả lời tôi:

- Được thôi, Jakob-san, nếu ông đích thân ghi lời kể của tôi.

Thế là chúng tôi bắt đầu công việc. Sayuri rằng bà muốn đọc hồi ký hơn là viết, vì bà quen mặt đối mặt với người khác, chứ bà biết cách viết lách ra sao khi ngồi mình trong phòng. Tôi đồng ý, và bản thảo của tôi được bà đọc cho chép 18 tháng liền. Tôi rành tiếng thổ ngữ ở Kyoto của Sayuri – như các nàng geisha được dân ở đấy gọi là geiko, áo kimono được kêu là Obebe – nên khi bắt tay vào việc, tôi phải rất vất vả mới dích được đúng nghĩa của chúng. Ngay từ đầu, tôi bị thế giới của bà cuốn hút. Chúng tôi thường gặp nhau vào các buổi tối, vì theo thói quen lâu ngày của Sayuri, buổi tối là lúc tinh thần của bà linh họat nhất. Thường bà thích làm việc trong căn phòng của bà ở khách sạn Waldorf Towers, nhưng thỉnh thỏang chúng tôi gặp nhau trong căn phòng riêng tại nhà hàng Nhật nằm đại lộ Park Avenue, ở đây mọi người đều biết bà. Những buổi làm việc của chúng tôi thường kéo dài hai hay ba giờ. Mặc dù chúng tôi thu băng lời lẽ của bà, nhưng buổi làm việc nào cũng có người thư ký của bà ở đấy để ghi chép, và ta ghi chép rất trung thực. Nhưng Sayuri vào máy ghi hay với thư ký, bà luôn luôn với tôi. Khi bà nhớ mình đến đâu, tôi là người nhắc cho bà nhớ. Tôi xem mình như nền móng của ngôi nhà, và tôi cảm thấy nếu tôi có được lòng tin của bà, chắc bao giờ bà kể ra câu chuyện này.

Điều khiến chúng tôi thắc mắc nhất là tại sao bà Sayuri muốn kể ra câu chuyện này? có luật lệ chính thức nào buộc giới geisha giữ im lặng, nhưng họ quen với điều này rồi. Giới geisha kể những chuyện xảy ra với họ cho người ta ghi chép. Giống như điếm, giới geisha thường phải đứng vào vị trí bất thường nên đả động đến người này người nọ mua vui với họ. Loài bướm đêm này phải giữ được niềm tin nơi khách hàng của họ họ mới có lợi, bằng , họ gặp nhiều điều hay. Trường hợp bà Sayuri kể ra chuyện của mình là vì có ai ở nước Nhật có khả năng khiển trách bà được nữa. Sợi dây ràng buộc bà với quê cha đất tổ bị cắt đứt. Điều này ít ra phần nào cho chúng tôi biết lý do tại sao bà cần phải giữ im lặng, nhưng họ cũng cho chúng tôi biết tại sao bà muốn kể lại. Tôi sợ dám hỏi bà lý do này, nhỡ ra bà thận trọng mà đổi ý sao. Thậm chí bản thảo hòan tất rồi mà tôi cũng dám hỏi. Chỉ sau khi bà thỏa thuận với nhà xuất bản rồi, tôi mới thấy an tâm để hỏi:

- Tại sao bà muốn kể lại chuyện đời bà?

- kể tôi làm gì cho hết giờ? – bà đáp.

Cái lý do đơn giản như thế này có đúng hay , tôi xin nhường lại quyền nhận định cho bạn đọc.

Mặc dù Sayuri đồng ý kể lại chuyện đời bà, nhưng bà vẫn đưa ra số điều kiện. Bà muốn tác phẩm được in ra khi bà qua đời và các nhân vật quan trọng có liên quan đến đời bà còn nữa. May thay, sô nhân vật này chết trước bà. Bà lo sợ việc cuốn sách ra đời khiến họ hoang mang bối rối. Tên các nhân vật trong truyện số được giữ nguyên, số được bà Sayuri giấu bằng cách chỉ gọi biệt danh của họ, như ông “Mưa tuyết” chẳng hạn.

Khi tôi cầu bà Sayuri dùng máy ghi để ghi lại lời kể của bà, là tôi cốt đảm bảo việc dịch lại câu chuyện của bà cho chính xác. Tuy nhiên, từ ngày bà mất vào năm ngóai, tôi nhận ra việc ghi còn mang ý nghĩa khác, là nó giữ lại giọng của bà – giọng biểu cảm mà tôi hiếm khi được nghe thấy từ người khác. Bây giờ, mỗi lần mở băng ghi ra để nghe lại giọng của bà, tôi thấy khó mà tin được việc bà từ giã cuộc đời này.

Jakob Haarhuis

Arnold Rusoff Giáo sư lịch sử Nhật

Đại học New York

Chương 1

Giả sử và tôi ngồi trong căn phòng yên tĩnh, nhìn ra khu vườn, uống trà xanh, chuyện gẫu, nhắc lại chuyện xưa, và tôi với : “Chiều hôm ấy tôi gặp chuyện như thế này này... Đó là buổi chiều tuyệt vời nhất, đồng thời cũng là buổi chiều tệ hại nhất trong đờI tôi.” Tôi nghĩ thế nào cũng để tách trà xuống và : “Sao, chuyện gì kỳ cục thế? Chuyện gì mà vừa tuyệt vời mà lại vừa tệ hại?” Lẽ ra tôi phải cười mình và đồng ý với . Nhưng đúng là buổi chiều hôm ấy tôi gặp ông Tanaka Ichiro, và ông ta làm chuyện vừa tuyệt vời nhất vừa tệ hại nhất. Khi gặp ông ta, mặc dù hai tay ông hôi mùi cá, nhưng tôi vẫn thấy ông rất hấp dẫn. Nếu tôi gặp ông ta, chắc tôi bao giờ trở thành geisha được.

Tôi phải được sinh ra và nuôi nấng để trở thành geisha ở Kyoto. Tôi cũng phải sinh ra ở Kyoto. Tôi là con ngư phủ trong thị trấn có tên Yoroido nằm biển Nhật Bản. Suốt đời tôi rất ít khi cho ai nghe chuyện về thi trấn Yoroido, hay về ngôi nhà tôi ở tại đấy, hay về bố mẹ tôi, về người chị của tôi – và đương nhiên về hoàn cảnh tôi trở thành geisha như thế nào, hay cuộc đời của ngườI geisha ra sao. Chắc nhiều người tưởng rằng mẹ tôi và bà ngọai tôi đều geisha cả và chắc họ nghĩ rằng tôi tập ca múa ngay từ khi thôi bú mẹ. Cách đây nhiều năm, khi tôi rót rượu sakê mời khách, tình cờ ông ta cho tôi biết mới tuần trước đó ông ta ở tạI Yoroido. Trời, tôi cảm thấy mình như con chim bay qua đại dương tìm về tổ ấm, đụng phải con vật khác chiếm mất tổ của mình. Tôi quá kinh ngạc, sao ngăn thốt lên lời:

- Yoroido à, tôi lớn lên ở nơi đấy ấy!

Tội thay cho ông ta! Mặt ông ta méo xệch trông đến tức cười! Ông ta muốn cười mà cười được vì bất ngờ và kinh ngạc.

- Ở Yoroido à? – Ông ta hỏi – ai tin bà đâu!

Tôi cười ruồi với ông. Từ lâu tôi tập được nụ cười mà tôi gọi là “nụ cười của thần Noh”, vì nụ cười giống như nụ cười vẽ mặt nạ thần Noh, nụ cườI lạnh lùng. Nụ cười này có ưu thế là đàn ông muốn hiểu sao cũng được, tùy họ; tôi thường dùng nụ cười này để trả lời họ. Tôi nghĩ tốt hơn hết là tôi nên dùng nụ cười này, vì nó rất hữu hiệu. Ông ta thở dài rồi nốc hết vào miệng cốc sakê tôi vừa rót, trước khi cất tiếng cười ha hả. Nghe tiếng cười, tôi đoán ông ta cảm thấy khoái trá…

- Ý nghĩa tuyệt đấy chứ - ông ta và lại cất tiếng cười ha hả - Bà lớn lên trong đống rác như ở Yoroido. Chẳng khác nào pha trà trong cái xô! – Ông ta lại cười và tiếp – vì thế mà bà rất khôi hài, bà Sayuri ạ, đôi lúc bà làm tôi tin những lờI đùa của bà là .

Tôi muốn nghĩ mình là tách trà pha trong cái xô, nhưng dù sao tôi vẫn thấy đấy là chuyện thực. tóm lại, tôi lớn lên ở Yoroido, và ai cho đấy là nơi quyến rũ. ai đến thăm nơi đấy. Còn người dân sống ở đấy, làm sao có cơ hội ra . Có lẽ muốn biết làm sao mà tôi ra được. đây, tôi bắt đầu câu chuyện ấy cho nghe đây:

Trong ngôi làng đánh cá ở thị trấn Yoroido, tôi sống trong túp lều mà tôi vẫn gọi là “ngôi nhà ngà say”. Nhà ở gần vách núi đá, nơi gió từ biển luôn luôn thổi vào. Khi còn , tôi cứ nghĩ là biển bị cảm lạnh rất khủng khiếp, vì nó thường thở khò khè và có lúc hắt xì rất mạnh – hắt xì làm bắn gió vào nhà chúng tôi. Tôi nghĩ ngôi nhà của chúng tôi thỉnh thoảng bị biển hắt xì vào mặt, rồi dừng lại lát như thể nó muốn tranh thủ thời gian để lấy lại sức. Nếu bố tôi lấy cột buồm nơi chiếc thuyền đánh cá bị chìm để chống vào bên chái, có lẽ ngôi nhà sập từ lâu, và cảnh ngôi nhà có cột chống bên chái trông như lão già ngà say chống cái nạng vậy.

Tôi sống cuộc đời chệch choạng trong ngôi nhà ngà say này. Vì ngay khi còn bé, tôi rất giống mẹ tôi, giống bố tôi và chị tôi chút nào hết. Mẹ tôi rằng tôi và mẹ tôi rất giống nhau – mà quả đúng như thế, nhất là cặp mắt, mắt của chúng tôi rất đặc biệt, có ai ở Nhật có cặp mắt giống chúng tôi như thế. Thay vì có màu nâu đen như mắt mọi người, mắt mẹ tôi có màu xám trong, và mắt của tôi cũng thế. Khi tôi còn , tôi với mẹ rằng chắc có ai thọc lỗ trong mắt của mẹ để cho mực trong mắt của mẹ chảy ra hết, lời của tôi làm mẹ vui vui. Giới bói toán cho rằng mắt mẹ tôi có màu bạc như thế vì mẹ tôi mạng Thủy, mà có nhiều nước quá bốn yếu tố khác trong ngũ hành ra. Cho nên họ cho vì thế mà các nét khác mặt bà so với cặp mắt rất xấu. Dân làng đáng ra bà rất hấp dẫn mới phảI, vì bố mẹ bà đều đẹp. Đúng là trái đào đẹp rồi, quả nấm cũng đẹp, nhưng đem cả hai ghép lại với nhau xong; đây quả là điều trớ trêu kinh khủng mà tạo hóa áp đặt lên bà. Bà có cái miệng trề ra của mẹ, nhưng lại mang cái hàm vuông của bố, khiến cho người ta cảm thấy những nét duyên dáng của bà bị nằm khuôn mặt quá nặng nề. Còn cặp mắt xám xinh đẹp của bà có hai hàng mi rậm viền chung quanh, chắc là giống bố, nhưng nhờ thế mà trông bà càng hấp dẫn hơn.

Mẹ tôi thường bà lấy cha tôi vì bà có nhiều nước còn ông có nhiều gỗ trong người. Những người biết cha tôi đều hiểu mẹ tôi muốn cái gì. Nước chảy khắp nơi và tìm chỗ nứt để thoát ra ngoài. Còn gỗ trái lại, rễ mọc sâu xuống đất. Trong nghề của cha tôi, mạng Mộc là tốt nhất, vì ông là dân đánh cá, mà người có gỗ trong người, xoay sở mặt biển rất thoải mái.

Đúng như vậy, bố tôi rất thoải mái biển, thoải mái hơn bất kỳ chỗ nào và bao giờ xa biển lâu. Ông có mùi của biển ngay cả sau khi tắm rửa xong. Khi ông đánh cá, ông ngồi mạng lưới đánh cá nền nhà của căn phòng tối tăm phía trước. Nếu cái lưới đánh cá là sinh vật ngủ, chắc ông cũng làm cho nó thức dậy vì tốc độ làm việc của ông quá rù rờ. Ông làm việc gì cũng rù rờ như thế. Ngay khi ông tập trung vào công việc, chúng tôi chạy tắm, khiến ông nhăn mặt càu nhàu. Mặt của ông nhăn nhúm kinh khủng, và mỗi vết nhăn chồng chất nỗi buồn phiền lo âu, cho nên nhìn vào mặt ông, người ta thấy đó là khuôn mặt nữa mà là thân cây mang nhiều tổ chim cành cây. Ông phải thường xuyên phấn đấu để giải tỏa các lo âu buồn phiền ấy, và vì quá cố gắng nên trông ông lúc nào cũng xơ xác.

Khi tôi được sáu, bảy tuổi, tôi mớI được biết ít về bố tôi. hôm tôi hỏI ông:

- Bố này, sao bố già quá như thế?

Nghe hỏi, ông nhướng cao mày, cặp lông mày của ông khi ấy trông giống như cặp dù giương ra che cặp mắt bên dưới. Rồi ông buông tiếng thở dài, lắc đầu và đáp:

- Bố biết.

Khi tôi quay qua phía mẹ, bà nhìn tôi với ánh mắt như muốn với tôi rằng bà cho tôi biết vào dịp khác. Ngày hôm sau, tiếng, bà dẫn tôi xuống đồi vào làng, rồi theo con đường dẫn đến nghĩa địa nằm trong rừng. Bà dẫn tôi đến ba ngôi mộ nằm trong góc nghĩa địa, có ba tấm bia trắng cao hơn người tôi. mộ bia có những chữ màu đen vụng về từ đỉnh bia đến chân bia, nhưng chỉ vì học trong trường làng thờI gian ngắn, nên tôi đủ sức đọc hết các chữ viết bia mộ. Mẹ tôi chỉ vào hàng chữ và :

- Natsu, vợ của Sakamoto Minoru – Sakamoto Minoru là tên cha tôi - chết năm 24 tuổI vào năm thư 19 Minh trị Thiên hòang - Rồi bà chỉ vào tấm mộ bia bên cạnh: Jinichiro, con trai của Sakamoto Monoru, chết năm sáu tuổi, vào năm thứ 19 Minh trị Thiên hòang, - rồi chỉ vào tấm bia kế bên, tấm bia giống cái trước, chỉ khác cái tên là Masao, và tuổi mới lên ba. Tôi đứng ngẩn ngơ lát mới hiểu ra là cha tôi có đời vợ trước và cả gia đình ông ấy chết hết. Mấy hôm sau tôi trở lạI thăm các ngôi mộ ấy, tôi đứng nhìn, lòng nặng trĩu buồn phiền. Tôi đứng như chôn chân tại chỗ, rời được, như thể mấy ngôi mộ kia níu tôi ở lại với họ.

Với người mạng Thủy và người mạng Mộc, đáng ra bố mẹ tôi hạp mạng nhau, dung hòa cho nhau để sinh ra những đứa con có tư chất tốt đẹp mới đúng. Đàng này họ lại sinh ra những đứa con, đứa giống mẹ, đứa giống cha. Thực ra tôi giống mẹ tôi, tôi chỉ giống đôi mắt khác thường của bà thôi, còn chị tôi, Satsu, giống bố tôi như đúc. Satsu lớn hơn tôi sáu tuổi, và dĩ nhiên vì lớn hơn tôi nên chị có thể làm những việc mà tôi làm nổi. Nhưng chị Satsu có đặc tính là làm việc gì cũng bộp chộp, thường gây ra tai nạn. Ví dụ có ai biểu chị múc tô canh trong nồi nấu lò lửa, chị múc ngay, nhưng chị múc canh từ nồi vào tô với vẻ lanh chanh được chăng hay chớ. lần chị bị con cá làm rách da, chị gói con cá trong giấy, mang dưới làng lên đồi, bỗng con cá trượt ra, rơi dưới chân, cái vi cá đâm thẳng vào chân làm rách da chị.

Chắc bố mẹ tôi muốn có thêm con ngoài Satsu và tôi ra, nhất là vì bố muốn có con trai để đánh cá với ông. Nhưng khi tôi lên bảy tuổi mẹ tôi đau nặng, có lẽ bà bị ung thư xương, nhưng lúc ấy tôi chẳng biết là bệnh gì hết. Bà chỉ có cách duy nhất để khỏi thấy đau đớn là ngủ, nhưng bà chỉ ngủ như con mèo ngủ mà thôi – nghĩa là chập chờn lúc ngủ lúc thức. Càng ngày bà càng ngủ nhiều, và khi thức dậy bà lại rên. Tôi nghĩ chắc cơ thể bà biến chuyển nhanh, nhưng vì người bà có nhiều nước nên tôi thấy tình hình có vẻ đáng lo. Thỉnh thoảng bà gầy vài tháng rồI lấy lại sức liền sau đó. Nhưng năm tôi lên chín tuổi xương mặt bà trơ ra, và sau đó bà lấy lại được da thịt như cũ. Tôi nhận ra được căn bệnh làm cho bà khô nước. Y như loài rong biển vốn mọng nước, nhưng khi phơi khô, nó dòn ra, dễ gẫy, mẹ tôi càng lúc càng khô hết nước.

RồI đến buổi chiều, tôi ngồi chơi vớI con dế mà tôi bắt được hồi sáng nền nhà lỗ chỗ ở phòng trước tối tăm, bỗng có tiếng người gọi trước cửa:

- Này, mở cửa ra! Có bác sĩ Miura đến!

Bác sĩ Miura mỗi tuần đến làng đánh cá của chúng tôi lần, ông cố gắng leo lên đồi khám cho mẹ tôi kể từ ngày bà lâm bệnh. Hôm ấy có bố tôi ở nhà vì trờI có bão lớn. Ông ngồi ở chỗ mọi khi, hai bàn tay to tướng xòe ra lồng vào cái lưới đánh cá. Ông ngước mắt nhìn tôi rồi đưa ra ngón tay. Như thế tức là ông muốn tôi ra mở cửa.

Bác sĩ Miura là người rất quan trọng – hay như mọi người trong làng tôi tin như thế. Ông học ở Tokyo và theo như người ta cho biết, ông biết nhiều chữ Hán hơn bất kỳ người nào. Ông ta rất kiêu hãnh, thèm chú ý đến người như tôi. Khi tôi mở cửa, ông tháo giày ra rồi bước thẳng vào nhà.

- Sao, Sakamoto-san – ông với bố tôi - ước gì tôi có cuộc sống như bác, suốt ngày đánh cá ngòai biển. Tuyệt biết bao! Và khi gặp biển động, bác ngồi ở nhà nghỉ ngơi. Chắc vợ bác còn ngủ - ông tiếp - tội nghiệp. Tôi đến để khám bệnh cho bà ấy đây.

- Ồ thế à? Bố tôi .

- Tuần sau tôi đến được. Bác làm ơn đánh thức bà ấy dậy được ?

Bố tôi gỡ tay ra khỏi lưới lát mới xong, rồi ông đứng lên với tôi:

- Chiyo-chan, rót cho bác sĩ tách trà.

Tên tôi lúc ấy là Chiyo. Mãi đến nhiều năm sau người ta mới biết đến tên Sayuri khi tôi thành geisha.

Bố tôi và ông bác sĩ vào nơi mẹ tôi nằm ngủ. Tôi đứng ngoài cố lắng nghe, nhưng chỉ nghe tiếng mẹ tôi rên mà thôi, chứ nghe thấy họ gì hết. Tôi pha trà, và lát sau ông bác sĩ bước ra, hai tay thoa vào nhau, mặt trông rất căng thẳng. Bố tôi theo ông, hai người đến bộ bàn kê giữa phòng.

- Bác Sakamoto này – bác sĩ Miura - đến lúc tôi phải chuyện này cho bác biết . Có lẽ bác phải xuống làng để chuyện với bà Sugi mới được. Bác hãy nhờ bà ấy may cho bác chiếc áo mới.

- Thưa bác sĩ, tôi có tiền - Bố tôi đáp.

- Tất cả chúng ta ai cũng nghèo hết, tôi biết điều bác ra là đúng. Nhưng bác phải may áo mới cho vợ bác, vì bác nên để vợ bác mặc chiếc áo dài rách tả tơi như thế mà chết.

- Vậy bà ấy sắp chết rồi sao?

- Có lẽ trong vài tuần nữa thôi. Bà ấy đau đớn ghê gớm lắm. Cái chết giải thoát cho bà.

Tiếp theo, tôi nghe được hai ngườI gì với nhau nữa, vì tai tôi ù lên như nghe tiếng đập cánh hoảng sợ của con chim. Có lẽ đấy là tiếng đập của con tim tôi, tôi biết có phải . Nhưng nếu thấy con chim bị mắc bẫy trong tiền sảnh ngôi đền, cố tìm cách thoát thân, chắc hiểu được tâm trạng của tôi lúc ấy, tôi cũng hoảng sợ như thế đấy. Chưa bao giờ tôi tự hỏi đời tôi ra sao nếu như bà chết . Bây giờ tôi tự hỏi như thế cũng như tôi tự hỏi nếu nhà tôi bị động đất phá sập, tôi sống ra sao. Nếu chuyện như thế này xảy ra, đời tôi hẳn là khốn khổ lắm.

- Tôi cứ nghĩ là tôi chết trước bà ấy cơ chứ - Bố tôi .

- Bác già nhưng bác có sức khỏe tốt, bác Sakamoto à. Bác có thể sống thêm bốn, năm năm nữa. Tôi để lại thêm thuốc cho bà ấy. Nếu bác cho uống, bác hãy cho uống lần hai viên.

Họ chuyện về thuốc men hồi lâu, rồI ông Miura ra về. Bố tôi vẫn ngồi yên tại chỗ, im lặng, lưng quay về phía tôi. Ông mặc áo, để lộ làn da nhăn nheo, nhão nhoẹt; càng nhìn ông bao nhiêu, tôi càng thấy ông giống như là bộ sưu tập tác phẩm nghệ thuật bấy nhiêu. Xương sống nổI u thành hàng dài. Cái đầu dơ bẩn biến sắc trông giống như trái cây bầm thối. Hai cánh tay khẳng khiu da bọc xương trông như hai cái que lủng lẳng dưới hai cục bướu. Nếu mẹ tôi chết, làm sao tôi sống được với ông trong ngôi nhà này nhỉ? Tôi muốn xa ông, nhưng dù ông có mặt ở nhà hay , khi mẹ tôi mất , ngôi nhà trống vắng vô cùng.

CuốI cùng, bố tôi thào gọi tên tôi. Tôi đến quỳ xuống bên ông.

- Việc rất quan trọng – ông .

Mắt ông buồn xo, cặp mắt thất thần, lơ láo như thể ông mất trí. Tôi cứ tưởng thế nào ông cũng cho tôi biết mẹ sắp chết. nhưng ông chỉ :

- Con hãy xuống làng mua nhang về thắp bàn thờ.

Bàn thờ Phật xíu của chúng tôi để cái thùng cũ bên cạnh cửa xuống nhà bếp; đây là thứ đáng giá duy nhất trong ngôi nhà ngà say của chúng tôi. Trước bức tượng A Di Đà chạm trổ vụng về, tượng Phật ở Tây Phương cực lạc, sắp những chiếc bài vị sơn đen ghi pháp danh những vị tổ tiên quá cố của chúng tôi.

- Nhưng thưa bố, mua gì thêm nữa à?

Tôi tưởng ông trả lời nhưng ông chỉ vẫy tay ra hiệu cho tôi .

Con đường từ nhà tôi xuống làng phải chạy theo mép chân vách đá sát bờ biển, rồI mới rẽ vào bên trong. con đường này vào hôm như hôm ấy quả khó khăn, nhưng tôi nhớ nhờ gió thổi mạnh khủng khiếp mà tôi quên bớt những nỗi bực dọc đau đớn trong lòng. Biển động mạnh, sóng lớn đánh vào bờ ào ào như những lưỡi dao chặt vào đá. Tôi cảm thấy thiên nhiên đồng cảm với tôi. Phải chăng cuộc đời chẳng khác nào cơn bão táp, nó cuốn trôi tất cả những gì mớI có đó trước mắt ta và để lạI nhiều thứ đổ vỡ kỳ lạ mà ta hiểu nổi. Trước đó tôi chưa bao giờ có ý nghĩ như thế. Để khỏi nghĩ đến chuyện đổ vỡ này, tôi đâm đầu chạy cho đến khi ngôi làng xuất trước mắt. Yoroido là thị trấn , nằm ngay cửa vịnh. Thường ngày người ta thấy mặt biển có nhiều ngư dân, nhưng hôm ấy tôi chỉ thấy có vài chiếc thuyền đánh cá chạy vào bờ, về phía cửa vịnh, trông như những con bọ vùng vẫy mặt nước . Cơn bão bỗng trở nên dữ dội, tiếng gầm rú vang lên bên tai tôi. Các ngư dân trong vịnh chìm ngập dưới màn mưa lớn, rồI họ biến mất dưới bầu trờI mù mịt. Tôi thấy cơn bão đẩy cao mặt nước lên bờ giốc ào đến phía tôi. Bọt nước bắn vào tôi như những trứng chim cút, và thoáng cái, tôi bị ướt mèm như rớt xuống nước vậy.

Yoroido chỉ có con đường duy nhất, chảy thẳng tới cửa chính của công ty Hải sản ven biển Nhật Bản, hai bên đường có số nhà cửa, mặt tiền được dùnglàm cửa hàng buôn bán. Tôi chạy băng qua đường đến cửa hàng Okada, nơi bán đồ khô, nhưng bỗng tôi gặp chuyện bất thường xảy đến - chuyện bất ngờ tai hại thường xảy đến cho ta, như là trượt chân nhào đầu trước đoàn tàu. Mặt đường đất nện cứng ướt nước mưa nên trơn trợt, tôi bị trượt chân mặt đường. Tôi té ngã, mặt đập xuống đường. Tôi choáng váng đầu óc, người tê cóng và miệng đầy vị mằn mặn, tôi cảm thấy muốn nhổ nước trong miệng ra. Tôi nghe có nhiều tiếng người rồi cảm thấy người ta lật ngửa tôi ra và mang tôi . Tôi nghĩ họ mang tôi vào trong công ty Hải sản ven biển Nhật Bản, vì tôi ngửI thấy mùi cá đóng gói quanh tôi. Tôi nghe có tiếng người ta hất mấy bao cá đánh bịch xuống sàn cho trống chiếc bàn gỗ để có chỗ cho tôi nằm mặt bàn nhớp nhúa. Tôi biết tôi ướt mèm vì nước mưa, máu chảy ướt cả người, và tôi biết hai bàn chân tôi trần truồng, dơ bẩn, áo quần quê mùa. Điều tôi biết là chính lúc ấy đời tôi thay đổi. Vì chính trong tình trạng như thế, tôi thấy tôi ngước mắt nhìn vào mặt ông Tanaka Ichiro.

Trước đây tôi thấy ông Tanaka ở trong làng nhiều lần rồi. Ông ta ở trong thị trấn lớn, gần thị trấn của chúng tôi, nhưng hàng ngày ông đến đây vì gia đình ông làm chủ công ty Hải sản ven biển Nhật Bản. Ông ta mặc quần áo quê mùa như dân đánh cá, nhưng ngoài áo kimono đàn ông ra, ông còn mặc thêm quần kimono, khiến ông trông giống như các hiệp sĩ các tờ báo vậy. Da ông căng láng như mặt trống, hai gò má nhô lên láng bóng như da của con cá nướng dòn. Lúc nào tôi cũng thấy ông rất hấp dẫn. Mỗi khi tôi nô đùa với đứa trẻ khác ngoài đường mà trông thấy ông Tanaka từ trong công ty HảI sản ra, là tôi ngừng chơi để nhìn ông .

Tôi nằm yên bàn trong khi ông Tanaka nhìn vào môi tôi, ông đưa ngón tay kéo môi tôi xuống rồi nghiêng đầu tôi qua bên này rồi bên kia. Bỗng ông nhìn vào mắt tôi, đôi mắt xám của tôi giương to nhìn ông với vẻ kinh ngạc, tôin nhìn thẳng vào mặt ông chứ giả vờ nhìn chỗ khác khi ông nhìn tôi. Ông ta có vẻ muốn la mắng tôi vì tôi là đứa bé xấc xược, và ông cũng nhìn chỗ khác như thể ông chẳng cần để ý tôi nhìn đâu hay tôi suy nghĩ gì. Tôi và ông ta nhìn nhau hồi - hồi lâu khiến tôi cảm thấy ớn lạnh, mặc dù khí trong công ty Hải sản ấm áp.

Cuối cùng ông ta :

- Ta biết cháu. Cháu là con út của lão Sakamoto.

Mặc dù tôi còn , nhưng tôi nghĩ rằng ông Tanaka bình tĩnh để nhìn thế giới quanh mình chứ như bố tôi, bố tôi nhìn thế giới với con mắt đờ đẫn. Tôi thấy ông ta quan sát thế giới rất kỹ, ông thấy được nhựa cây thông chảy ra, thấy vòng ánh sáng của mặt trời sau lớp mây che. Ông ta thấy thế giới hữu hình, mặc dù thế giới này thường làm cho ông ta thỏa mãn. Tôi nghĩ ông ta chú ý đến cây cối, bùn lầy, và những đứa bé đường, và tôi tin chắc bao giờ ông ta chú ý tới tôi.

Có lẽ vì thế mà khi nghe ông ta với tôi, tôi cảm thấy mình rưng rưng muốn khóc.

Ông Tanaka nâng tôi ngồI dậy. Tôi tưởng ông bảo tôi ra khỏi cửa hàng, nhưng ông bỗng với tôi:

- Này cháu, đừng nuốt máu trong miệng vào bụng đấy nhé. Trừ phi cháu muốn có viên đá trong bụng. Nếu ta là cháu, ta nhổ máu xuống nền nhà.

- Nhổ máu con xuống nền nhà à, ông Tanaka? - người làm ăn với ông ta - Nhổ xuống chỗ mà chúng tôi mang cá vào à?

Như biết đấy, ngư dân rất mê tín dị đoan. Nhất là họ thích phụ nữ có dính dáng đến chuyện đánh cá của họ. Trong làng tôi có người tên Yammura, buổi sáng ông ta bắt gặp đứa con chơi trong thuyền đánh cá của mình. Ông lấy gậy đánh bé trận rồi lấy rượu sakê và nước tro đậm đặc để tẩy uế chiếc thuyền. Thế mà vẫn chưa đủ, ông ta còn mời ông thầy pháp ở đền thờ thần đến cúng tế nữa. Ông ta làm thế chỉ vì con ông ta chơi ở chỗ chứa cá đánh được. Còn ở trong nhà hàng của ông Tanaka, ông ta bảo tôi nhổ máu xuống nền nhà là nơi cá mua vào được làm ruột và rửa ráy cho sạch.

- Nếu sợ máu của ta làm ô uế số cá của , - Ông Tanaka đáp – cứ đem về nhà. Tôi có nhiều rồi.

- phải là vấn đề làm cá ô uế thôi đâu, thưa ngài.

- Tôi cam đoan với là máu của ta nhổ ra tinh khiết nhất có thể dùng để tẩy uế nền nhà này. – xong, ông Tanaka quay qua với tôi - Nhổ cháu. Nhổ ra.

Tôi ngồi chiếc bàn bẩn thỉu, biết phải làm gì. Tôi nghĩ, nếu vâng lời ông Tanaka chắc yên thân, nhưng tôi tin chắc là tôi đủ can đảm để nhổ máu trong miệng ra nếu có người cúi mình, đè ngón tay lên bên lỗ mũi tôi để tôi hỉ mũi xuống sàn nhà. Sau khi thấy thế, tôi thể nào ngậm máu trong miệng lâu hơn nữa, tôi nhổ máu xuống nền nhà ngay sau khi ông Tanaka khiến tôi phải nhổ ra. Tất cả đàn ông đều bất bình bước ra khỏi phòng, trừ ông phụ tá của ông Tanaka, ông ta tên là Sugi. Ông Tanaka bảo ông Sugi mời bác sĩ Miura đến.

- Tôi biết tìm ông ta ở đâu – ông Sugi , nhưng theo tôi ông ta có vẻ muốn làm giúp việc này.

Tôi cho ông Tanaka biết ông bác sĩ mới ở nhà tôi cách đây mấy phút.

- Nhà cháu ở đâu? – Ông Tanaka hỏi.

- Ngôi nhà ngà say nằm sườn núi đá.

- Cháu “ngôi nhà ngà say” …là như thế nào?

- Vì ngôi nhà dựa nghiêng chiếc cột như thể nó nhậu quá say.

Ông Tanaka có vẻ hình dung được ngôi nhà như thế nào. Ông với ông Sugi:

- Sugi, đến ngôi nhà ngà say của ông Sakamoto để tìm bác sĩ Miura cho tôi. tìm ông ta khó khăn gì đâu. chỉ lắng nghe tiếng la hét của bệnh nhân khi ông ta chữa cho họ, là tìm ra ông ấy thôi.

Tôi cứ tưởng khi ông Sugi rồi, thế nào ông Tanaka cũng làm việc của mình, nhưng ông mà cứ đứng bên cái bàn nhìn tôi hồi lâu. Tôi cảm thấy mặt nóng ran. Cuối cùng ông ta sang chuyện mà tôi cảm thấy lo lắng:

- Cháu bị nổi u mặt rồi, ái nữ của lão Sakamoto ạ.

Ông ta đến tủ lấy ra cái gương để đưa cho tôi xem. Môi tôi sưng lên cục bầm tím, đúng y như ông ta .

- Nhưng điều tôi cần biết – ông ta tiếp – là tại sao cặp mắt cháu quá tuyệt vời như thế, và tại sao cháu giống bố cháu chút nào hết?

- Cặp mắt cháu giống mẹ - tôi đáp – còn phần bố cháu, hiểu tại sao ông lại quá nhăn nheo đến thế.

- Rồi đến ngày nào đấy cháu cũng nhăn nheo như thế.

- Nhưng số nếp nhăn là do bố tạo ra. Phía sau đầu của bố cũng già như phía trước, nhưng trông láng lẩy như quả trứng.

- về bố mình như thế là bất kính đấy – ông Tanaka với tôi – nhưng tôi nghĩ đúng là thế đấy.

Rồi ông ta sang chuyện khác khiến tôi đỏ mặt tía tai, và chắc là môi tôi tái mét.

- Làm sao ông già nhăn nheo có cái đầu như quả trứng mà sinh được xinh đẹp như cháu?

Tôi nhớ từ đó về sau tôi thường được người ta gọi là người đẹp. Nhưng các geisha thường được gọi là người đep, thậm chí các đẹp cũng được gọi là người đẹp. Nhưng khi ông Tanaka với tôi như thế, trước khi tôi nghe ngườI ta gọi các geisha là người đẹp, tôi hầu như tin đây là thực.

Sau khi bác sĩ Miura khâu môi lại cho tôi, tôi mua nhang cho bố tôi, rồi tôi về nhà với tâm trạng nôn nao khó tả, tôi nghĩ khi ấy mà tôi đứng bên ổ kiến lửa, tôi cũng thấy bồn chồn trong dạ như thế. Nếu khi ấy mà tôi cảm thấy tôi đến gần ổ kiến lửa, chắc tôi khỏe trí rồi, nhưng đàng này lòng tôi lại được đơn giản như thế. Tôi bị dao động như mảnh giấy quay lông lốc trong cơn gió. Xen kẽ vào những ý nghì lo sợ về bệnh trạng của mẹ tôi – xen kẽ vào cảm giác khó chịu vì cái môi sưng vù – là cảm giác dễ chịu, cảm giác này chốc chốc lại ra trong óc tôi. Đó là cảm giác về ông Tanaka. Tôi dừng lại sườn núi đá, đưa mắt nhìn ra biển, mặc dù cơn bão ngớt, nhưng sóng vẫn lớn như những tảng đá sắc bén, và bầu trời xám xịt màu bùn. Tôi nghĩ chắc có ai ở gần đấy để nhìn tôi, nên tôi ôm chặt bó nhang vào ngực và gọi tên ông Tanaka, lờI gọi của tôi bay vào gió, và tôi cảm thấy hân hoan sung sướng khi nghe tiếng gọi của tôi vang vọng trong gió như tiếng nhạc lòng. Tôi nghĩ hành động gọi tên ông ta là hành động điên cuồng – vì quả những thanh vang lên bên tai tôi nghe điên khùng . Nhưng khi ấy tôi chỉ là đứa con còn lâm vào tình trạng bối rối.

Sau khi chúng tôi ăn cơm tối xong, bố tôi xuống làng để xem các ngư dân chơi cờ Nhật, Satsu và tôi lặng lẽ lau chùi nhà bếp. Tôi cố nhớ cảnh ông Tanaka đối xử với tôi, nhưng ngôi nhà lạnh lẽo vắng lặng quá làm cho cảm giác này biến khỏi óc tôi. Nhưng tôi cứ nghĩ đến bệnh tình của mẹ tôi và tôi cảm thấy buồn da diết. Tôi tự hỏi biết bao lâu nữa bà được chôn ngoài nghĩa địa bên cạnh vợ con trước của bố tôi. Rồi sau đó số phận của bố tôi ra sao? Tôi nghĩ khi bà mất rồi, chị Satsu đảm nhiệm vai trò của bà. Tôi nhìn chị chùi cái soong nấu canh bằng sắt – cái soong này nằm ngay trước mặt chị - mặc dù mắt chị nhìn đăm đăm vào cái soong, nhưng tôi biết chắc chị trông thấy nó. Cái soong sạch bóng rồi mà chị vẫn tiếp tục chùi nó. Thấy thế tôi với chị:

- Chị Satsu, em thấy khó chịu trong người.

- nấu nước mà tắm, - chị ấy với tôi, chị đưa bàn tay ướt lên hất dúm tóc lòa xòa trước trán.

- Em muốn tắm – tôi - Chị Satsu này, mẹ sắp chết rồi.

- Cái soong này nứt rồi. Nhìn này!

- Nó phảI nứt đâu. Cái đường ấy có ở đó từ lâu rồi.

- Nhưng tại sao nước chảy ra ở đây?

- Chị làm bắn nước ra đấy. Em thấy chị làm bắn nước ra.

Bỗng tôi thấy chị Satsu có vẻ căng thẳng, như thể chị bị hốt hoảng, mặt chị ra vẻ sững sờ như có điều gì đấy làm cho chị nghĩ ngợI, mơ đến, khiến cho chị quên hết công việc trước mắt. Nhưng chị gì với tôi nữa. Chị chỉ lấy cái soong bếp rồi ra cửa, để nó xuống đống soong nồi.

Chương 2

Sáng hôm sau, để thư giãn tâm hồn, tôi bơi ở cái hồ nằm sâu trong cánh rừng thông. Mỗi khi thời tiết tốt, trẻ con trong làng thường đến đấy để bơi lội vui chơi. Chị Satsu thỉnh thoảng cũng đến tắm, và chị mặc cái áo tắm thô tháp được chị may từ quần áo đánh cá cũ kỹ bố tôi bỏ ra. Chiếc áo tắm này bất tiện ở chỗ mỗI khi chị cúi mình là thụng xuống để hở cả ngực và bọn con trai liền réo lên: “Tụi bay ơi đến xem núi Phú Sĩ!” Thế nhưng chị vẫn kệ, chị vẫn mặc.

Gần trưa tôi về nhà để kiếm cái gì ăn khỏi đói bụng. Chị Satsu về trước tôi lát, chị với chàng Sugi, con trai của người phụ tá cho ông Tanaka. Chị ấy như con chó chạy theo ta. Khi đâu, ta chỉ việc quay đầu nhìn lui, ra dấu cho chị theo, thế là chị theo liền. Tôi cứ tưởng đến bữa cơm tối mới gặp lại chị, nhưng ngờ khi về đến gần nhà, tôi thấy chị đứng tựa ngườI vào gốc cây bên đường. Nếu khi ấy thấy cảnh tượng này, hẳn biết chuyện gì, nhưng tôi chỉ là đứa bé còn thơ ngây. Tôi đứng lại nhìn: Satsu kéo cái áo tắm lên vai, còn chàng Sugi đùa nghịch với cái “núi Phú Sĩ” của chị ấy.

Từ ngày mẹ tôi bắt đầu lâm bệnh, chị tôi lớn xồ ra, lùn và mập. Bộ ngực chị đồ sộ còn mái tóc bù xù dày cộm. Tôi rất lấy làm ngạc nhiên khi thấy mái tóc bù xù và bộ ngực đồ sộ của chị làm cho chàng Sugi khoái. ta lấy tay lắc lắc hai cặp vú sang bên rồi thả ra cho bầu vú trở về chỗ cũ. Tôi muốn rình mò hai người, nhưng họ chắn mất đường về của tôi, khiến tôi thể tiếp tục, rồI bỗng thình lình tôi nghe thấy tiếng người phía sau tôi cất lên:

- Kìa cháu Chiyo, tại sao cháu ngồi chồm hổm sau gốc cây thế?

Tôi nhớ khi ấy tôi mới là đứa bé lên chín vừa mới bơi ở hồ về, tôi nhớ thân hình tôi chưa có chỗ nào nẩy nở để phải che dấu, nên chắc dễ đoán lúc ấy tôi ăn mặc áo quần ra sao rồi.

Khi quay lại - tôi vẫn ngồi chồm hổm ở giữa đường, lấy hai tay cố che thân thể trần truồng của mình - tôi thấy ông Tanaka đứng gần sau tôi. Tôi quá bối rối.

- Chắc ngôi nhà ngà say của cháu ở đàng kia phải ? – Ông ta – Và trước mắt ta trông ai giống con trai nhà Sugi thế? có vẻ say sưa biết trời đất là gì hết. Còn đứng với ta là ai vậy?

- À, có lẽ là chị cháu đấy thưa ông Tanaka. Cháu ngồi đợi cho hai người khỏi.

Ông Tanaka úp hai tay lên miệng làm loa, rồi la lớn lên, tôi liền thấy Sugi ba chân bốn cẳng chạy mất, chắc chị tôi cũng chạy , vì tôi nghe ông Tanaka bảo tôi về nhà mặc áo quần được rồi. Trước khi tôi , ông ta đưa cho tôi gói giấy bồi to bằng đầu con cá và :

- Thuốc Bắc đấy. Nếu bác sĩ Miura chê có hiệu nghiệm cháu đừng tin. Cháu với chị cháu pha thuốc vào nước trà rồi đưa cho mẹ cháu uống, thuốc làm giảm đau. Thuốc này rất quý, đừng có vứt nó đấy nhé.

- Tốt hơn là cháu phải tự làm lấy mới được, thưa ông. Chị cháu pha trà tệ lắm.

- Bác sĩ Miura cho ta biết là mẹ cháu bị bệnh – ông ta – Này cháu là chị cháu pha trà tệ, đáng tin à? Cha cháu già, rồi cháu ra sao, Chiyo? Ai chăm sóc nuôi nấng cháu?

- Cháu nghĩ bây giờ cháu phải tập lo liệu lấy thôi.

- Tôi có biết cậu như cháu. Bây giờ ta lớn rồi, nhưng khi ta bằng tuổi cháu, bố ta mất, năm sau mẹ ta cũng mất, người cả bỏ đến Osaka, để cậu bé mình ở nhà. Xem tình hình của cháu giống cậu ấy quá. Cháu có lo ?

Ông Tanaka nhìn tôi như thể muốn với tôi rằng chớ có coi thường hoàn cảnh của mình.

- Tên chú bé ấy là Tanaka Ichiro – ông ta tiếp. – chú bé ấy chính là tôi, nhưng vào lúc ấy tôi tên là Morihashi Ichiro. Tôi được gia đình Tanaka đem về làm con nuôi lúc tôi 12 tuổi. Khi khôn lớn tôi được họ gả con cho, và được chính thức thành con cái trong nhà. Bây giờ tôi phụ giúp để điều khiển công ty Hải sản của gia đình. Và cuối cùng tôi có được cuộc sống khấm khá, chắc cháu biết rồi. Có lẽ rồi cháu cũng có được cuộc sống khấm khá cho mà xem.

Tôi đưa mắt nhìn mái tóc đốm bạc của ông Tanaka rồi nhìn những vết nhăn trán ông ta, trông như những đường rãnh vỏ cây. Tôi thấy ông ta có vẻ là người khôn ngoan nhất, sành sỏi nhất đời. Tôi nghĩ ông ta biết những chuyện mà tôi bao giờ biết được, và tôi nghĩ ông ta là người thanh lịch, chắc tôi bao giờ được như ông ta, và tôi tin là chiếc kimono màu xanh người ông ta là chiếc áo đẹp nhất mà chắc tôi bao giờ có cơ hội để mặc những chiếc áo đẹp như thế. Tôi ngồi trước mặt ông ta, vẫn ngồi chồm hổm mặt đất, tóc tai rối bù, mặt mày nhớp nhúa, da thịt rít rất hôi hám vì mùi nước hồ. Tôi đáp:

- Cháu nghĩ chắc ai nhận cháu làm con nuôi đâu.

- à? nhận thông minh lanh lợi như cháu à? nhận gọi nhà mình là “ngôi nhà ngà say” và cho đầu bố mình như “cái trứng” à?

- Nhưng quả cái đầu bố cháu giống như quả trứng .

- Phải là người thông minh mớI biết so sánh như thế. Thôi bây giờ cháu hãy chạy nhanh về nhà, Chiyo. Cháu phải ăn trưa chứ? Cháu hãy về cho đúng giờ ăn kẻo bị vét nồi đấy.

Ngay từ giờ phút ấy tôi bắt đầu mơ tưởng đến chuyện ông Tanaka nhận tôi làm con nuôi. làm sao tôi quên được nỗi khổ tâm của tôi trong thời gian này. Tôi nghĩ bất cứ ai đề nghị cho tôi cuộc sống khấm khá yên ổn là tôi chấp nhận ngay. Thường mỗi khi khổ tâm như thế, tôi lại nhớ đến hình ảnh mẹ tôi trước ngày bà lâm bệnh khá lâu, cơn bệnh làm cho bà đau đớn phải rên la vào những buổI sáng. Khi ấy tôi bớI 4 tuổI, chuyện xảy ra vào ngày lễ “Obon” của làng chúng tôi, lễ đón vong hồn của những người chết. Sau mấy buổi tối làm lễ ở ngoài nghĩa địa và đốt lửa trước các cổng nhà để dẫn các vong hồn về nhà, chúng tôi mới tụ tập ở đền thờ thần vào đêm cuối cùng của đợt lễ hội, ngôi đền nằm ngọn núi đá nhìn ra vịnh. Sau cổng đền là cái sân rộng, đêm đó trong sân người ta trang hòang lồng đèn giấy đủ màu, lồng đèn được treo những sợI dây căng giữa các thân cây. Mẹ tôi và tôi cùng múa với các dân làng lát, múa theo nhịp trống và tiếng sáo trúc; nhưng cuốI cùng tôi mệt và mẹ tôi ẵm tôi ra đứng ở mép sân. Bỗng gió từ vách núi đá thổI đến và cây đèn lồng bắt lửa. Chúng tôi nhìn ngọn lửa cháy theo sợi dây, sợi dây đứt, và chiếc lồng đèn rớt xuống đất, nhưng gió thổi chiếc lồng đèn lăn mặt sân chạy về phía chúng tôi, để lại đàng sau đường bụi lửa màu vàng. Quả cầu lửa dừng lạI lát, rồi bị gió thổi tung lên và bay thẳng vào chúng tôi. Tôi thấy mẹ tôi thả tôi ra rồi hươ hai tay xua quả cầu lửa ấy . Bỗng chúng tôi bị lửa táp vào người, nhưng rồi quả lửa vỡ ra thành từng mảnh và bay phân tán vào các gốc cây, cháy hết và có ai bị phỏng cả - ngay cả mẹ tôi cũng .

Quãng hơn tuần sau, khi lòng mơ tưởng của tôi là ông Tanaka nhận tôi làm con nuôi đến độ chín muồi, buổI chiều khi về nhà, tôi thấy ông ta ngồi đối diện với bố tôi ở bộ bàn trong nhà. Tôi nghĩ họ chuyện gì đấy rất nghiêm trọng, vì khi tôi bước qua cửa, hai người thèm chú ý đến tôi. Tôi dừng lại bên cửa để nghe họ gì.

- Đấy, bác tính sao về lời đề nghị của tôi, bác Sakamoto?

- Thưa ngài, tôi biết - bố tôi đáp - Tôi nghĩ đến chuyện để cho các con của tôi sống chỗ khác.

- Tôi biết, nhưng xa nhà, các được sống sung sướng hơn, và chắc bác cũng đỡ hơn. Nếu bác đồng ý chiều mai bác cho các ấy xuống làng gặp tôi.

xong ông Tanaka đứng dậy ra về. Tôi giả vờ làm như mới về đến nhà và gặp ông ta ở cửa. Ông ta :

- Cháu Chiyo, tôi vừa mới chuyện với bố cháu về cháu đấy. Nhà tôi ở bên kia triền núi thị trấn Senzuru, thị trấn ấy lớn hơn Yoroido. Tôi nghĩ cháu thích bên ấy. Ngày mai cháu và chị cháu sang chơi được chứ? Cháu thấy nhà tôi và gặp con út của tôi. Cháu ở lại đêm được chứ? Ở lại đêm cho biết rồi tôi đưa cháu về lại nhà. Như thế được chứ?

Tôi trả lời rất sung sướng được đến thăm nhà ông ta. Tôi cố làm ra vẻ như nghe gì đến chuyện khác thường cả. Nhưng đầu óc tôi quay cuồng, lòng tôi bấn loạn, làm sao định tâm được. phần tôi hết sức mong mỏi được ông Tanaka nhận làm con nuôi, phần tôi rất lo sợ. Tôi cảm thấy quá xấu hổ khi nghĩ tới chuyện phải đến sống ở nơi gần ngôi nhà ngà say của tôi. Sau khi ông Tanaka ra về rồi, tôi xuống bếp cố làm vài công việc lặt vặt, nhưng tôi cảm thấy mình rất giống chị Satsu, nghĩa là tay làm việc nhưng mắt nhìn thấy gì hết. Tôi biết tình trạng như thế diễn ra bao lâu. Tôi chỉ biết sau cùng tôi nghe thấy tiếng bố tôi hỉ mũi, Tôi nghĩ ông khóc và tôi cảm thấy mặt tôi nóng phừng phừng vì xấu hổ. Tôi bèn ngước mắt nhìn lại thấy hai tay ông lồng vào trong lưới đánh cá, và ông đứng ở cửa vào buồng phía sau, nơi mẹ tôi nằm dưới tấm chăn được đắp tấm thân gầy đét.

Ngày hôm sau chúng tôi chuẩn bị xuống làng để gặp ông Tanaka. Tôi kỳ cọ các mắt cá chân cho sạch đất, rồI ngồi ngâm nước trong bồn tắm hồi lâu. Bồn tắm của chúng tôi là cái nồi nấu nước sôi lấy từ đầu máy chạy hơi nước cũ mà người ta vứt , chúng tôi lấy về, cưa phần bên rồi lót ván vào bên trong để làm bồn tắm. Tôi ngồi trong bồn lâu, đưa mắt nhìn ra biển, lòng cảm thấy thảnh thơi vui sướng vì sắp được thấy thế giới bên ngoài làng của tôi lần đầu tiên trong đời.

Khi chị Satsu và tôi đến công ty Hải sản Ven biển Nhật Bản, chúng tôi thấy các ngư phủ trút cá họ đánh bắt được lên cầu tàu. Bố tôi có mặt trong số họ, ông bỏ cá vào những cái giỏ, hai bàn tay xương xẩu. Ông đưa mắt nhìn chúng tôi lát, rồi quay lấy ống tay áo lau mặt. Tôi thấy nét mặt của ông buồn bã hơn mọi khi. Đám ngư dân mang những chiếc giỏ cá đẩy đến cỗ xe ngựa của ông Tanaka, chất lên xe ở phía sau. Tôi leo lên bánh xe để nhìn vào trong toa. Những con cá giương mắt trong veo nhìn trời đất, nhưng có con há miệng nhóp nhép như chúng than khóc. Tôi lên tiếng như để trấn an chúng:

- Cá ơi, bọn bay được đến thị trấn Senzuru, mọi việc được ổn thỏa hết thôi.

Tôi thấy với chúng hay ho gì.

Cuối cùng ông Tanaka từ trong Công ty ra, ông ta bảo chị Satsu và tôi lên xe, chúng tôi leo lên chiếc ghế dài ở trước toa xe. Tôi ngồi ở giữa gần ông Tanaka, rất gần đến độ người tôi chạm vào chiếc áo kimono của ông, tôi khỏI làm sao đỏ mặt khi chạm tay vào áo ông ta. Chị Satsu nhìn tôi, nhưng chị có vẻ như thấy gì hết, mặt chị trông thẫn thờ như mọi khi. Xe chạy đọan dài mà tôi vẫn quay mặt nhìn đám cá phía sau toa xe. Khi xe leo lên triền núi để ra khỏi địa phận Yoroido, bánh xe bỗng vấp phải viên đá khiến toa xe nghiêng về bên, con cá lớn trong giỏ văng ra ngòai và rơi xuống đất mạnh đến nỗi làm cho nó hồi sinh. Thấy con cá vùng vằng, há miệng nhóp nhép, lòng tôi quặn thắt lại đau đớn. Nước mắt tôi trào ra, và tôi phải quay mặt nhìn ra chỗ khác, nhưng mặc dù vậy, ông Tanaka vẫn thấy tôi khóc. Sau khi lấy lạI con cá, xe tiếp tục lên đường. Khi ấy ông Tanaka hỏi tại sao tôi khóc.

- Con cá tội nghiệp quá! – tôi đáp.

- Cháu giống vợ tôi đấy. Khi bà ấy thấy chúng, mặc dù chết, bà ấy vẫn chảy nước mắt và cầu nguyện cho chúng.

Ông Tanaka dạy cho tôi bài ca ngắn, bài ca là đọan kinh cầu nguyện tôi nghĩ chắc vợ ông sáng tác ra. Bài ca cầu nguyện cho cua, nhưng chúng tôi thay chữ thành ra cầu nguyện cho cá:

Suzuki yo suzuki!

Jobutsu shite Kure!

Cá ơi cá !

Mong mày chóng về cõi Phật!

Rồi ông ta dạy tôi bài ca khác, bài hát ru em mà tôi chưa từng được nghe. Chúng tôi hát để ru ngủ con cá bơn nằm trong chiếc giỏ thấp ở phía sau chúng tôi, cặp mắt con cá như hai hột nút, đảo qua đảo lại.

Ngủ ngủ cá bơn ơi!

Khi tất cả ngủ hết rồii

Cho đến cả chim chóc và cừu

Trong vườn và ngòai đồng

sao đếm trờI

rót ánh bạc

Qua cửa sổ

lát sau chúng tôi lên đến đỉnh triền núi, và tôi thấy thị trấn Senzuru ra phía dưới trước mặt tôi. Hôm ấy trời u ám, buồn bã, mọi vật ra dưới ánh sáng lò mờ xám xịt. Lần đầu tiên tôi thấy cảnh vật ngoài Yoroido, và tôi cảm thấy nhớ nhung quê hương gì mấy. Từ cao tôi thấy những mái nhà tranh trong thị trấn nằm bao quanh con vịnh . Chen lấn giữa những ngọn đồi đìu hiu, và xa hơn, tôi thấy biển có màu chì lấp lánh ánh bạc đầu những ngọn sóng. Trong nội địa, phong cảnh trông khá hữu tình, nhưng những con đường xe lửa chạy qua trông như những vết thẹo.

Senzuru là thị trấn dơ bẩn, hôi hám. Thậm chí nước biển cũng có mùi hôi khủng khiếp, như thể trong nước có nhiều cá chết bốc mùi xú uế, quanh các cột ở bến tàu, xác rau nổi lềnh bềnh như xác sứa trong con vịnh ở làng chúng tôi. Thuyền bè bị trầy trụa, có chiếc mạn thuyền gỗ nứt nẻ nhiều nơi, trông vào người ta có cảm tưởng thuyền bè bị va chạm vào nhau rất dữ dội.

Chúng tôi ngồi bến tàu hồi lâu cho đến khi ông Tanaka gọi chúng tôi vào trong trụ sở chính của công ty Hải sản Ven biển Nhật Bản, rồi dẫn chúng tôi dọc theo hành lang dài. Nếu chúng tôi chưa bao giờ quen với mùi ruột cá, chắc khi hành lang này chúng tôi thấy nơi nào có mùi cá hôi hám như thể này. Nhưng tôi rất ngạc nhiên khi hết hành lang, đến văn phòng làm việc, tôi thấy văn phòng đẹp đẽ biết bao đối với con mắt của đứa bé lên chín như tôi.

Satsu và tôi chân trần, đứng nền nhà bằng đá, sàn nhà lầy nhầy nhớp nhúa. Trước mắt chúng tôi là tầng cấp dẫn lên cái bệ có trải nhiều chếu cói. Có lẽ căn phòng này khi ấy gây cho tôi nhiều ấn tượng mạnh, nền nhà nâng cao lên khiến cho tôi thấy bất cứ cái gì trong phòng cũng trở thành to lớn hơn. Khi ấy tôi nghĩ đó là căn phòng đẹp nhất trần đời – nhưng bây giờ nhớ lại tôi thấy rất buồn cười, vì đấy chỉ là căn phòng dùng làm văn phòng của người lái buôn cá trong thị trấn ven biển Nhật Bản, thử hỏi làm sao có người kinh ngạc như tôi hồi ấy!

bệ có bà già ngồi, khi thấy chúng tôi, bà ta đứng dậy, bước xuống quỳ bên mép nệm. Bà ta già và trông rất kỳ quặc. Tôi nghĩ chắc chưa bao giờ gặp người nào loay hoay như vậy. Khi vuốt áo kimono cho phẳng bà ta lau cái gì đó bên khóe mắt hay là gãi lỗ mũi, cứ thở dài như thể bà ta bực mình vì có nhiều chuyện làm cho bà ta phải loay hoay suốt.

Ông Tanaka vớI bà ta:

- Đây là cháu Chiyo, còn đây là chị của bé, Satsu.

Tôi khẽ cúi mình chào bà ta. Bà Loay Hoay gật đầu chào lại rồi bà thở dài đưa tay cào miếng vá cứng cổ. Tôi muốn quay mắt nhìn chỗ khác, nhưng mắt bà ta cứ dắn chặt vào tôi.

- ra cháu là Satsu hả? – Bà ta hỏi, mắt vẫn dán chặt vào tôi.

- Tôi là Satsu. - Chị tôi đáp.

- Cháu mấy tuổi rồi?

Hình như chị Satsu biết bà Loay Hoay hỏi ai, nên tôi lên tiếng trả lời cho chị ấy. Tôi đáp:

- Chị ấy tuổi Sửu.

Bà già đưa tay vỗ vào má tôi, nhưng bà ta vỗ với thái độ rất đặc biệt, mấy ngón tay của bà thọc vào quai hàm tôi nhiều lần, Tôi nghĩ bà ta muốn vỗ về tôi vì tôi thấy ánh mắt của bà ta có vẻ rất trìu mến.

- Cháu này đẹp hơn phải ? Cặp mắt khác thường quá. Và có vẻ thông minh nữa. Nhìn vầng trán bé biết! – đến đây bà ta quay ra nhìn chị tôi và – Còn này, tuổi Sửu tức là 15 tuổI, sao kim, lục can, bạch tạng, hừm…Đến gần tí nữa xem nào.

Satsu làm theo lời bà ta . Bà Loay Hoay nhìn kỹ vào mặt chị, những chỉ nhìn bằng mắt mà còn lấy ngón tay sờ vào người chị. Bà ta quan sát mũi chị lâu, nhìn theo nhiều góc độ khác nhau, rồi nhìn hai tai chị. Bà véo dái tai chị hồi rồi bà quan sát chị xong, bây giờ đến phiên tôi.

- Cháu tuổi Thân, nhìn cháu là ta biết liền. Cháu có nhiều nước trong người quá! Bát can, bạch tạng, sao thổ. Cháu rất hấp dẫn. Nào đến gần hơn nữa để ta xem nào.

Bà ta tiến hành những việc như thể với tôi. Tôi phân vân biết tại sao bà ta cứ cào vào miếng vá cứng cổ. lát sau bà ta đứng dậy, bước xuống nền đá, nơi chúng tôi đứng. Bà ta phải mất thờI gian mới mang được đôi giầy vải vào đôi bàn chân cong queo, nhưng khi mang xong, bà quay qua nhìn ông Tanaka, ông ta hiểu ngay ý muốn của bà, ông rời khỏi phòng và đóng cửa lại. Bà Loay Hoay cởi chiếc áo nhà quê của Satsu ra. Bà ta lắc bộ ngực của Satsu, nhìn xuống dưới nách của chị ấy, rồi quay người chị để nhìn ở sau lưng. Tôi quá kinh ngạc, thể tiếp tục nhìn vào người chị tôi được. Trước đó tôi từng nhìn thấy chị ở truồng, nhưng cái kiểu bà Loay Hoay xem xét cơ thể chị còn quá sỗ sàng hơn cái cảnh chị kéo áo tắm lên quá vai cho chàng Sugi xem nữa. Rồi như thể chưa vừa ý, bà tuột quần chị Satsu xuống tận nền nhà, nhìn lên nhìn xuống rồi quay người chị lại để nhìn ở phía trước.

- Bước ra khỏI quần – bà ta .

Mặt chị Satsu có vẻ bốI rối hơn trước, nhưng chị vẫn bước ra khỏi chiếc quần, để lại cái quần nằm yên nền đá lầy nhầy. Bà ta nắm lấy hai vai chị, ấn chị ngồi xuống bệ. Satsu hoàn toàn lõa thể, tôi chắc chị ấy cũng ngơ ngác như tôi, biết bà ta bắt chị ngồi lên bệ để làm gì. Nhưng chị có giờ để hỏi chuyện này, vì thình lình bà Loay Hoay để hai bàn tay lên đầu gối của Satsu rồi banh hai chân chị ra. Thấy thế, tôi quay mắt chỗ khác, dám nhìn vào chị ấy nữa. Tôi nghĩ chắc chị Satsu chống lại vì tôi nghe tiếng bà Loay Hoay đánh vào chân chị Satsu, sau đó tôi thấy chân của chị có vết đỏ. lát sau bà Loay Hoay quan sát xong, bảo Satsu mặc áo quần vào. Vừa mặc áo quần vào Satsu vừa hít mũi thút thít. Chắc chị ấy khóc nhưng tôi dám nhìn chị ấy.

Tiếp theo bà Loay Hoay bước đến phía tôi, bà tuột quần tôi xuống đầu gối, bà cởi áo tôi ra như hồI nãy bà ta làm với Satsu. Tôi có ngực để cho bà lúc lắc, nhưng bà nhìn dưới nách tôi như nhìn chị tôi, rồi quay quanh người tôi trước khi đẩy tôi ngồi xuống bệ và kéo quần ra khỏi chân tôi. Tôi quá khủng khiếp trước những việc bà ta làm và khi bà ta cố banh hai chân tôi ra, bà ta đánh vào chân tôi như đánh vào chân chị Satsu khiến cho tôi phải nghẹn ngào trong họng vì cố nín khóc. Bà ta để ngón tay giữa hai chân tôi và tôi cảm thấy như bà ta véo mạnh đến nỗi làm cho tôi phải khóc thét lên. Khi bà ta biểu tôi mặc quần áo vào, tôi cảm thấy rất sung sướng. Tôi sợ nếu chị Satsu và tôi khóc như con nít, chúng tôi rất ê mặt trước ông Tanaka.

Khi ông ta vào phòng lại, bà ta :

- Hai con này khỏe mạnh và rất xứng đáng. Cả hai đều còn trinh nguyên. Con chị có nhiều gỗ, còn con em có rất nhiều nước, Mà lại đẹp nữa, chắc ông thấy thế chứ? Con chị trông có vẻ quê mùa khi đứng bên cạnh con em.

- Tôi nghĩ cả hai đều đep. mỗi nét – ông ta đáp – chúng ta bàn về chuyện này lát khi tôi tiễn bà ra về nhé? Cứ để hai cố bé đợi tôi ở đây.

Khi ông Tanakađi ra và đóng cửa lại, tôi quay qua nhìn chị Satsu, chị ấy ngồi mép bệ, ngước mắt nhìn trần nhà. Vì chị ngẩng mặt lên nên nước mắt đọng thành vũng ngay đầu sóng mũi, và khi tôi thấy chị khóc, tôi cũng bật khóc. Tôi cảm thấy xấu hổ khi nhớ lại cảnh tượng vừa xảy ra, tôi lấy tay áo lau mặt cho chị ấy. Chị hỏi tôi :

- Mụ đàn bà khủng khiếp ấy là ai thế?

- Chắc là bà thầy bói. Chắc ông Tanaka muốn biết vận mạng của chúng ta để ông…

- Nhưng tại sao bà nhìn chúng mình với kiểu nhìn kinh khủng như thể ?

- Chị Satsu, chị biết à? Ông Tanaka có ý định nhận nuôi chúng ta đấy!

Nghe tôi thế, chị Satsu nhấp nháy con mắt như thể có con bọ bay vào mắt chị. Chị hỏi:

- Em gì thế? Ông Tanaka nhận nuôi chúng ta đâu.

- Bố quá già rồi, mà mẹ bệnh nặng. Em nghĩ ông Tanaka lo cho tương lai của chúng ta. có ai đứng ra để chăm sóc chúng ta hết.

Chị Satsu đứng dậy. Chị có vẻ rất dao động khi nghe tôi vậy. Chị liếc mắt nhìn tôi và trong ánh mắt của chị tôi thấy chị tin rằng có người đến giúp đỡ chúng tôi thóat ra khỏI cuộc sống khốn khổ trong ngôi nhà ngà say. Chị có vẻ muốn xua đuổi những điều tôi vừa ra khỏi óc, như người ta vắt hết nước trong miếng xốp ra. Mặt chị từ từ trở lại bình tĩnh và chị ngồi trở xuống bên mép kệ. RồI chị đưa mắt nhìn quanh phòng như thể chúng tôi chưa với nhau cái gì hết.

Ngôi nhà của ông Tanaka nằm ở cuối con đường bên ngoài thị trấn. Quanh nhà có những hàng thông bao bọc, tỏa mùi thơm, như nhà tôi ở bên vách đá ven biển ngát mùi nước biển vậy. Khi tôi nghĩ đến biển và nghĩ đến chuyện thay đổi nơi có hương thơm này sang nơi có hương thơm khác , tôi cảm thấy lòng trống rỗng, dửng dưng như ngườI vừa đứng ở bờ núi đá ngắm biển trở về. Ngôi nhà ở đây lớn hơn ngôi nhà ở Yoroido nhiều, nhà có những cái chái đồ sộ như ở đền thờ thần ở làng chúng tôi. Khi ông Tanaka bước lên thềm cửa, ông ta để giày ngay trước thềm vì có chị ngườI ở đến lấy sắp ngay ngắn lên kệ cho ông. Satsu và tôi chẳng có giầy nên khỏi tháo ra, nhưng ngay khi chúng tôi sắp sửa bước vào trong nhà, tôi cảm thấy có cái gì đánh vào bên hông tôi, rồi trái thông rơi xuống nền nhà giữa hai chân tôi. Tôi quay qua thấy chừng độ tuổI tôi, tóc cắt ngắn, chạy trốn sau cái cây. ta thò mặt ra cười với tôi, để lộ chiếc răng cửa bị sún, rồi bé bỏ chạy, quay mặt nhìn lui xem tôi có đuổi theo hay . Chuyện như thế này xem ra có vẻ khác thường, chưa bao giờ tôi có dịp để hẹn hò với nào khác. Dĩ nhiên, tôi có quen biết với bọn con trong làng, nhưng chúng tôi cùng sinh trưởng với nhau chứ chưa bao giờ có việc gọi là “hẹn hò” hết. Nhưng Kuniko – tên của con ông Tanaka – tỏ ra hết sức thân thiện ngay giây phút đầu tiên tôi thấy ta, cho nên tôi nghĩ tôi có thể chuyển dịch từ thế giới này sang thế giớI khác cách dễ dàng.

Áo quần của Kuniko tân thời hơn áo quần của tôi nhiều, ta mang giày vải nữa; nhưng vì tôi là con làng, nên tôi đuổi theo ta với đôi chân trần qua khu rừng cây cho đến khi tôi bắt được ta tại nơi gọi là nhà mát, nhà được làm từ những cành cây cưa ra từ thân cây chết. ta lấy đá và trái thông để sắp thành phòng. Trong phòng, ta giả vờ mời tôi uống trà trong cái tách rạn nứt; trong phòng khác, chúng tôi thay phiên nhau để cho con búp bê bú. Con búp bê là cậu bé có tên Taro, búp bê được làm bằng bao vải tọng đất bên trong. Kuniko cho biết Taro thích có khách lạ, nhưng rất sợ giun đất, và có trùng hợp kỳ lạ là chính Kuniko cũng sợ giun đất. Khi gặp con, Kuniko biểu tôi lấy ngón tay kẹp con giun lôi nó ra khỏi cậu Taro kẻo cậu khóc.

Tôi cảm thấy rất sung sướng khi nghĩ đến được làm chị em với Kuniko.

Thực ra, cảnh trí những hàng thông sừng sững tỏa mùi thơm – thậm chí cả ông Tanaka nữa – đối với tôi chẳng có nghĩa lý gì khi đem so với quê nhà tôi. khác nhau giữa cuộc sống ở đây, tại nhà ông Tanaka, và cuộc sống ở Yoroido lớn lao như việc ngửi thức ăn khi nấu nướng và việc ăn thức ăn ngon trong miệng.

Khi trời tối, chúng tôi rửa tay chân bên giếng nước rồi vào nhà, đến ngồi nền nhà quanh cái bàn vuông. Tôi bồi hồi nhìn mâm cơm trước mặt bốc hơi lên tận xà gỗ trần nhà cao, ánh đèn điện chiếu xuống đầu chúng tôi. Căn phòng sáng sủa làm cho tôi bang hoàng, chưa bao giờ tôi thấy được cảnh tượng như thế này. Sau đó, gia nhân mang thức ăn vào – cá nướng, dưa chua, canh, và cơm nóng – nhưng ngay khi bắt đầu ăn, đèn phụt tắt. Ông Tanaka cười, chuyện tắt điện như thế này xảy ra rất thường. Gia nhân liền chạy thắp đèn lồng treo những giá gỗ.

Khi chúng tôi ăn, ai chuyện nhiều. Tôi cứ tưởng bà Tanaka chắc đẹp lắm, nhưng bà ta chỉ như chị Satsu thôi, nhưng già hơn, ngoại trừ việc bà ta luôn luôn cười. Sau khi ăn xong, bà ta và Satsu chơi cờ, còn ông Tanaka bảo chị ở đem áo khoác kimono đến cho ông. Khi ông ra khỏi cửa lát, Kuniko ra dấu cho tôi theo ra cửa. ta mang giày rơm và cho tôi mượn đôi. Tôi hỏi ta đâu, ta đáp:

- Im lặng. Chúng ta theo bố tôi. Khi nào ông ấy ra ngoài là tôi theo. Chuyện bí mật.

Chúng tôi con đường rồi rẽ vào con đường chính dẫn vào thị trấn Senzuru, theo sau ông Tanaka đoạn. lát, chúng tôi đến khu nhà đông đúc, trong thị trấn. Rồi Kuniko nắm tay tôi, lôi tôi vào con đường hẻm. Đến cuối đoạn đường lát đá nằm giữa hai ngôi nhà, chúng tôi đến cánh cửa sổ có phủ màn giấy, ánh sáng trong phòng chiếu ra lờ mờ. Kuniko đến dán con mắt vào lỗ thủng màn giấy, lỗ thủng bị xé rách ngang tầm mắt ta. Trong khi ta nhìn vào trong, tôi nghe trong phòng có tiếng người ta cười , có người hát và có tiếng đàn Shamisen đánh đệm. Cuối cùng, ta bước sang bên cho tôi dán mắt vào lỗ thủng để nhìn vào bên trong. tấm chắn ngăn hai căn phòng nên tôi thấy được gì bên sau hết, nhưng tôi thấy ông Tanaka ngồi chiếu với nhóm ba bốn người đàn ông. Ông già ngồi bên cạnh ông Tanaka kể chuyện mình giữ cái thang cho leo lên, và ông nhìn lên dưới áo dài của ta, mọi người đều cười, trừ ông Tanaka, ông ta nhìn về phía trước, phần nửa căn phòng bị tấm chắn che khuất tầm nhìn của tôi. bà già mặc áo kimono mang đến cho ông cái ly để cho bà ấy rót rượu bia. Tôi thấy ông Tanaka như hòn đảo ngoài biển, vì mặc dù mọi người đều cười khi nghe câu chuyện – thậm chí bà già rót bia cũng cười – nhưng ông Tanaka vẫn chăm chú nhìn vào cuối chiếc bàn. Tôi quay mắt khỏi lỗ thủng để hỏii Kuniko đây là chỗ gì.

- Đây là phòng trà – ta đáp – nơi các nàng geisha giúp khách mua vui. Hầu như đêm nào bố tôi cũng đến đây. Tôi hiểu tại sao ông ta lại thích cái trò này. Đàn bà rót rượu, đàn ông kể chuyện – ngoại trừ khi họ hát. Cuối cùng mọi người đều say.

Tôi dán mắt vào lỗ thủng lại, vừa lúc thấy vách ra bóng người di động, rồi phụ nữ ra trước mắt tôi. mái tóc của chị ta lủng lẳng nhánh liễu xanh, và chị ta mặc chiếc kimono màu hồng nhạt co in hình những đóa hoa trắng. Dải thắt lưng rộng bản quanh bụng có màu cam và vàng. Chưa bao giờ tôi thấy ai mặc quần áo đẹp như thế. có phụ nữ nào ở Yoroido mặc đẹp như thế, hầu hết chỉ mặc áo vải, quá lắm là vải lanh trang trí đơn sơ với màu chàm. Quần áo đẹp nhưng người mặc đẹp. Hàm răng chị ta hô ra khỏi môi và cái đầu lép kẹp như thể khi chị mới ra đời cái đầu bị ép giữa hai tấm ván. có thể cho tôi là quá ác khi miêu tả chị ta tệ mạt như vậy; nhưng thực là thế, và điều làm cho tôi sững sờ nhất, là mặc dù chị ta đẹp nhưng ông Tanaka dán mắt vào chị rời như miếng giẻ móc vào cái móc câu. Trong khi mọi người cười đùa ông ta cứ nhìn chị đăm đăm, và khi chị quỳ xuống để rót thêm bia vào ly cho ông ta, chị ngước mắt nhìn ông với ánh mắt như thể hai người quen biết nhau rất thân thiết.

Kuniko nhìn qua lỗ hổng thêm lần nữa, rồi hai chúng tôi về nhà. Chúng tôi cùng vào ngồi trong bồn tắm ở mép rừng thông. Trời đầy sao rất đẹp, chỉ tiếc nửa bị rừng thông che khuất. Tôi muốn ngồi mãi như thế để suy nghĩ đến những chuyện tôi thấy trong ngày, những việc này làm cho tôi kinh ngạc bàng hòang…Nhưng Kuniko ngồi ngủ gục trong nước ấm, cho nên các gia nhân phải đến giúp đưa chúng tôi vào nhà ngủ.

Khi Kuniko và tôi nằm xuống nệm trải nền nhà, chị Satsu ngáy khò khò, chị nằm bên cạnh chúng tôi, và hai chúng tôi nằm sát vào nhau, hai tay tréo vào nhau mà ngủ; tôi thấy người ấm áp và lòng cảm thấy hân hoan sung sướng, tôi nho bên tai Kuniko:

- Bạn có biết chuyện mình sắp đến đây ở với bạn ? – tôi tưởng tin này làm ta ngạc nhiên phải mở mắt ra và ngồi dậy. Nhưng ta tỏ vẻ gì là tỉnh ngủ. ta chỉ ậm ờ gì đấy trong miệng và lát sau hơi thở ta trở nên đều đặn có tiếng khò khè, chứng tỏ ta ngủ rất say.

Chương 3

Về lại nhà, tôi thấy bệnh tình của mẹ tôi có vẻ nặng hơn ngày tôi . Hay có lẽ ngày ra tôi sung sướng quá nên để ý đến bệnh tình của mẹ tôi nặng ra sao. Nhà ông Tanaka tràn ngập mùi khói và mùi thông. Còn ở nhà chúng tôi tòan mùi bệnh họan thể tả được. Chị Satsu làm việc dưới làng cả buổi chiều, cho nên bà Sugi đến giúp tôi tắm rửa cho mẹ tôi. Khi chúng tôi mang bà ra khỏi nhà, lồng ngực bà lép kẹp còn hai vai so lại, và lòng trắng cặp mắt đục lờ đờ. Tôi sững sờ nhìn bà, lòng nhớ lại những ngày bà còn mạnh khỏe, bà thường tắm chung với tôi, mỗi khi bà bước ra khỏi bồn tắm, hơi nước bốc lên làn da trắng bạc của chúng tôi như thể hai chúng tôi là hai củ cải luộc. Tôi khó mà tin được người phụ nữ này, người mà tôi thường lấy đá bọt để kỳ cọ lưng cho bà , người mà da thịt còn rắn chắc, mượt mà hơn cả da thịt của Satsu, có thể chết trước khi mùa hè chấm dứt.

Đêm ấy, khi nằm nệm ngủ, tôi cố hình dung ra hòan cảnh xảy đến cho gia đình chúng tôi, tôi cố tin rằng dù sao tình hình cũng được ổn thỏa. Bắt đầu là tôi phân vân biết khi mẹ tôi chết rồii, chúng tôi sống ra sao. Cho dù chúng tôi vượt qua được những khó khăn gian khổ, liệu ông Tanaka có nhận nuôi chúng tôi ? Cuối cùng tôi nghĩ rằng chắc ông Tanaka nhận nuôi hai chị em tôi, mà bố tôi nuôi chúng tôi. tóm lại, bô tôi thể chịu được cảnh sống đơn côii mình. Đêm nào tôi cũng suy nghĩ mông lung như thế cho đến khi tôi tin là kết quả y chang như thế. Lúc ấy tôi mới bắt đầu ngủ, và kết quả là tôi mất ngủ suốt mấy tuần liền, sáng nào dậy cũng bơ phờ mệt mỏi.

buổi sáng mùa hè nóng bức, khi tôi xuống làng mua gói trà và đường về nhà, bỗng tôi nghe có tiếng chân người lạo xạo phía sau lưng. Tôi quay lại thấy ông Sugi – phụ tá của ông Tanaka – hối hả lên đồi. Khi đến gần tôi, ông dừng lại lát để thở, hai tay chống nạnh với vẻ giận dữ như thể ông vừa chạy mạch từ Senzuru đến. Mặt ông đỏ bừng và bóng láng như con cá da trơn, mặc dù trời chưa nóng lắm. Cuối cùng ông ta :

- Ông Tanaka muốn và chị xuống làng ngay bây giờ.

Tôi sực nhớ là bố tôi sáng ấy làm cá , và hiểu ra thể. Ngày trọng đại đến.

- Còn bố tôi sao? – Tôi hỏi – Ông Tanaka có gì đến bố tôi ?

- Đừng hỏi lôi thôi, cháu Chiyo – ông đáp – tìm chị và gấp cho rồi.

Tôi thích chút nào hết, nhưng tôi vẫn chạy lên nhà và thấy bố tôi ngồi nơi bàn, lấy móng tay khươi bụi trong kẹt gỗ mặt bàn. Satsu bỏ than vào lò. Hai người có vẻ như trông chờ việc gì xảy đến.

Tôi :

- Bố à, ông Tanaka muốn con và chị Satsu xuống làng ngay bây giờ.

Satsu cởi tạp dề ra móc lên giá rồi ra cửa. Bố tôi trả lời, nhưng ông nhấp nháy mắt mấy lần, nhìn theo chị tôi. Rồi ông quay cặp mắt lờ đờ nhìn xuống nền nhà và gật đầu. Tôi nghe tiếng mẹ tôi rên la trong giấc ngủ ở phòng sau.

Satsu xuống làng lát tôi mới đến kịp. Tôi đà nghĩ đến ngày trọng đại từ mấy tuần rồi, nhưng hôm ấy tôi ngờ tôi cảm thấy khiếp sợ đến như thế. Chị Satsu có vẻ xem chuyện xuống làng hôm ấy khác lạ với lần xuống làng hôm trước. Thậm chí chị bận tâm đến việc rửa tay cho sạch bụi than nữa, và trong khi vuốt tóc lại cho ngay ngắn, chị làm than vấy bẩn lên mặt. Tôi muốn để chị gặp ông Tanaka với bộ mặt dơ bẩn như thế, nên tôi đưa tay chùi vết than mặt chị như mẹ chúng tôi thường làm. Satsu cáu kỉnh hất tay tôi ra.

Chúng tôi gặp ông Tanaka trước cửa công ti Hải sản, tôi cúi chào và chúc buổi sáng, lòng mong ông ta sung sướng khi thấy chúng tôi. Nhưng ông ta có thái độ rất lạnh lùng. Tôi nghĩ với thái độ lạnh nhạt của ông ta như thế này, phải chăng là dấu hiệu chứng tỏ mọi việc diễn ra tốt đẹp như lòng mong ước của tôi. Khi ông ta dẫn chúng tôi đến toa xe do ngựa kéo, tôi nghĩ có lẽ ông đưa chúng tôi về nhà ông để vợ con ông đón chúng tôi trong phòng, rồi ông tuyên bố nhận nuôi chúng tôi.

Khi đến xe, ông với tôi:

- Ông Sugi ngồi ở trước xe với tôi, cho nên cháu và Shizu phải ngồi đàng sau – Ông ta chỉ có thế.

Ông ta gọi chị tôi là Shizu. Tôi nghĩ gọi sai tên chị tôi như thế quả là thô lỗ, nhưng chị ấy có vẻ lưu tâm đến. Chị leo lên phía sau xe, ngồi xuống giữa đống giỏ đựng cá, để bàn tay lên mặt ván lầy nhầy. Rồi bỗng chị đưa bàn tay ấy đập con ruồi đậu mặt khiến vết bẩn in hình lên má chị. Tôi ngao ngán khi thấy mặt Satsu nhớp nhúa như thế. Khi ấy tôi chỉ nghĩ đến mùi hôi hám tre6n toa xe, và tôi nghĩ đến cảnh sung sướng khi đến nhà ông Tanaka, được rửa ráy và được thay quần áo sạch.

đường , Satsu và tôi ai với nhau lời, tiếng cho đến khi xe lên đỉnh đồi nhìn xuống Senzuru, khi ấy bỗng chị thốt lên:

- Xe lửa kìa!

Tôi quay mặt nhìn, thấy chiếc xe lửa từ xa chạy về phía thị trấn. Khói tàu bay theo gió thành đường dài khiên’ tôi nghĩ đến bộ da rắn được lột ra. Tôi nghĩ đây là so sánh rất tài tình, nên tôi với chị Satsu, nhưng chị ấy thèm lưu tâm đến. Tôi nghĩ chắc ông Tanaka khen so sánh của tôi, và chắc Kuniko cũng thế. Tôi định khi đến nhà ông Tanaka rồi, tôi ý này cho họ nghe.

Nhưng bỗng nhiên tôi nhận ra xe chúng tôi chạy về hướng đến nhà ông Tanaka. Mấy phút sau, xe dừng lại khỏang đất nằm bên cạnh đường xe lửa, ngòai thị trấn. đám đông đứng đấy, bên cạnh bao bị, thùng bệ của họ. Và gần đấy, tôi thấy bà Loay Hoay đứng bên cạnh người đàn ông loắt choắt mặc chiếc kimono thô cứng. Mái tóc ông ta den mịn như lông mèo, ông ta xách tay cái xách vải. Tôi hết sức kinh ngạc khi thấy ông ta đứng chen lấn với đám nông dân và ngư phủ ở nơi ngòai thị trấn Senzuru như thế. Bên cạnh đám người này còn có bà già còng lưng mang ba lô đầy khoai mỡ. Bà Loay Hoay gì đấy với người đàn ông, ông ta quay lại nhi1n chúng tôi, bỗng tôi thấy sợ.

Ông Tanaka giới thiệu chúng tôi với người đàn ông này, tên ông ta là Bekku. Ông Bekku gì mà chỉ nhìn tôi chằm chằm và có lẽ hài lòng khi thấy chị Satsu.

Ông Tanaka với ông ta:

- Tôi dẫn ông Sugi theo tôi từ Yoroido đến đây. Ông có muốn để cho ông ấy theo ông ? Ông ấy quen biết với các này, tôi có thể để cho ông ấy theo vài ngày.

- Thôii ,thôi – ông Bekku xua tay đáp.

tôi ngờ chuyện xảy ra như thế này. Tôi hỏi chúng tôi đâu, nhưng hình như ai nghe tôi hỏi, cho nên tôi đành phải tìm cho mình câu trả lời. Tôi nghĩ chắc ông Tanaka hài lòng những gì mà bà Loay Hoay về chúng tôi, cho nên ông ta nhờ cái ông Bekku loắt choắt này dẫn chúng tôi đến nhà chiêm tinh khác giỏi hơn để họ xem vận mệnh tương lai của chúng tôi ra sao, rôì sau đó đưa chúng tôi về nhà ông Tanaka lại.

Trong khi tôi cố nghĩ ra những điều hay ho để tự an ủi mình, bà Loay Hoay mỉm cười khả ái với tôi rồi dần tôi và chị Satsu ra xa đọan. Khi chúng tôi đến chỗ khá xa, những người khác thể nghe được chúng tôi gì với nhau, nụ cười môi bà tắt và bà với chúng tôi:

- Này, nghe tao đây. Cả hai đứa bây là đồ hư hỏng! – Bà ta nhìn quanh để xem có ai nhìn theo chúng tôi , khi thấy ai nhìn theo, bà ta đánh lên đầu chúng tôi. Bà ta đánh đau nhưng tôi bật khóc vì kinh ngạc. Bà ta tiếp - Nếu tụi bay làm gì quấy rầy tao, tao cho tụi bay biết tay đấy, Ông Bekku nghiêm khắc lắm, bọn bay phải tuyệt đối vâng lời ông ta! Nếu ông ta biểu bọn bay phải bò dưới ghiế ngồi tàu, bọn bay cũng phải bò, biết chưa?

Nhìn vẻ mặt dữ dằn của bà Loay Hoay, tôi nghì nếu tôi trả lời thế nào tôi cũ!ng bị bà ta đánh. Nhưng vì tôi quá hỏang sợ nên tôi mở miệng được nên lời. Và cũng vì tôi quá sợ nên bà ta đưa tay véo mạnh vào bên cổ tôi, khiến tôi biết mình đau ở đâu nữa. Tôi cảm thấy như mình bị té vào ổ kiến lửa, bị kiến cắn khắp nơi, và tôi khóc thút thít. Sau cùng tôi thấy ông Tanaka bên cạnh chúng tôi.

- Chuyện gì thế? – Ông ta hỏi – Nếu bà có gì muốn thêm với các này, cứ trước mặt tôi . có lý do gì bà đối xử với các ấy như thế này.

- Tôi nghĩ là chúng tôi có nhiều điều cần với nhau, nhưng tàu đến rồii kìa – Bà Loay Hoay đáp. Và quả , tôi thấy con tàu ra ở chỗ ngoặt cách đấy xa.

Ông Tanaka dẫn chúng tôi về lại sân ga, nơi các nông dân và các bà già dang chuẩn bị mang đồ đạc để lên tàu. Rồi tàu dừng lại trước mặt chúng tôi. Ông Bekku, súng sính trong chiếc kimono cứng ngắc, chen vào giữa Satsu và tôi, ông ta nắm khuỷu tay chúng tôi dẫn lên tàu. Tôi nghe ông Tanaka cái gì đấy, nhưng tôi quá hoang mang buồn chán nên tôi ông ta gì. Tôi chỉ nghe lóang thóang bên tai những câu như:

Mata yo! – Hẹn ngày tái ngộ!

Hay là Mattyo! – Khoan !

Hay là như Ma..deyo! – Xin chia tay!

Khi chúng tôi nhìn ra cửa sổ toa tàu, tôi thấy ông Tanaka đến xe ngựa của ông và bà Loay Hoay lau hai tay lên áo kimono của mình.

lát sau chị tôi :

- Em Chiyo!

Tôi úp mặt vào lòng bàn tay, thú là tôi quá đau khổ đến độ muốn nhảy qua cửa sổ tàu để chạy trốn nếu tôi nhảy được. Vì chị tôi gọi tên tôi như thế, nên tôi biết chị quá ngao ngán trong lòng.

- Em có biết chúng ta đâu ? Chị hỏi.

Tôi nghĩ chị muốn nghe tôi trả lời biết hay . Có lẽ đối với chị việc chúng tôi đến đâu thành vấn đề - vì người ta thu xếp đưa chúng tôi . Nhưng dĩ nhiên chúng tôi biết chúng tôi đâu. Tôi bèn hỏi cái ông loắt choắt, ông Bekku, nhưng ông ta thèm đáp. Ông ta cứ nhìn vào chị Satsu như thể trước đó ông ta chưa bao giờ thấy người nào như chị. Cuối cùng ông ta nhăn mặt với vẻ ghê tởm rồi :

- Đồ cá! Hai đứa bay hôi tanh quá!

Ông ta lấy trong cái xách có dây rút ra cái lược rồi cào mạnh lên tóc chị tôi. Tôi nghĩ chắc chị đau lắm. Nhưng tôi đoán khi nhìn cảnh vật trôi qua ngòai cửa sổ toa tàu có lẽ chị tôi còn đau đớn hơn nhiều. Bỗng miệng chị Satsu méo xệch như miệng đứa bé, rồi chị òa khóc. Ngay cả khi chị ấy đánh tôi, nạt nộ tôi, tôi cũng cảm thấy đau đớn bằng khi thấy mặt chị ấy run lên như thế. Tất cả đều do lỗi của tôi mà ra. bà già nhà quê có hàm răng nhô ra như răng chó, đem đến cho Satsu củ cà rốt, sau đó hỏi chị đâu.

- Kyoto – ông Bekku trả lời.

Khi nghĩ thế, tôi quá đỗi lo sợ, dám nhìn thẳng vào mặt chị Satsu nữa. Ngay thị trấn Senzuru thôi cũng qúa là xa xôi đôi với tôi rồi. Còn Kyoto, tôi xem đấy như là ngọai quốc, như Hồng Kông, thậm chí như New York, nơi có lần tôi nghe ông bác sĩ Miura đến. Theo chỗ tôi biết Kyoto người ta nuôi trẻ con đế cho chó ăn thịt.

Chúng tôi ngồi yên tàu nhiều giờ liền ăn uống gì hết. Tôi thấy ông Bekku lấy trong túi xách ra gói lá sen, ông ta mở ngọn lá, trong lá là vắt cơm lấm tấm muối mè. Tôi nhìn ông ta, nhưng mấy ngón tay xương xẩu của ông ta đút vắt cơm vào miệng, buồn nhìn đến tôi. Tôi cảm thấy chưa bao giờ ngán ngẩm hơn lúc ấy. Cuối cùng chúng tôi xuống tàu tại thị trấn lớn, tôi nghĩ đấy là Kyoto. Nhưng lát sau, chiếc tàu khác chạy vào sân ga, và chúng tôi lại lên tàu. Chếic tàu này mới đưa chúng tôi đến Kyoto. Chiếc tàu này đông đúc hơn chiếc tàu trước nhiều, cho nên chúng tôi phải đứng. Khi tàu đến nơi, trời gần tối, tôi cảm thấy người đau nhừ như tảng đá bị nước suối dội xuống suốt ngày.

Khi tàu đến gần ga Kyoto, tôi chỉ thấy thành phố tí thôi. Nhưng tôi ngạc nhiên nhìn những mái nhà chạy dài đến tận chân các ngọn đồi xa xa. Tôi ngờ thành phố to lớn đến như thế. Ngay đến bây giờ, mỗi lần ngồi tàu nhìn ra cảnh đường phố và nhà cửa, là tôi lại nhớ đến nỗi trống rỗng và lo sợ đến run người của tôi vào ngày đâu tiên tôi rời khỏi quê nhà ấy.

Ngược lại vào khỏang năm 1930, vẫn còn số lớn xe kéo họat động ở Kyoto. vậy, khi ấy có nhiều chiếc xe kéo đậu sắp hàng trước mặt ga, tôi nghĩ nếu mọi người dùng xe kéo chắc đâu được – ý nghĩ này thực ra cũng phải là quá đáng. Có lẽ có khỏang 15 đến 20 chiếc gác càng xe mặt đất, còn các phu xe ngồi chò hỏ bên cạnh xe họ, người hút thuốc, kẻ ăn cơm; hai phu xe nằm cuộn người ngủ ngay mặt đất dơ dáy.

Ông Bekku lại nắm hai cùi tay chị em tôi dẫn như thể chúng tôi là hai xô nước ông ta mang từ giếng vào. Có lẽ ông ta sợ nếu thả chúng tôi ra là chúng tôi chạy trốn mất. nhưng làm sao chúng tôi chạy được. Bất cứ ông ta dẫn chúng tôi đâu, chúng tôi cũng phải lẽo đẽo theo, vì đường xá và nhà cửa ở đây mênh mông bát ngát, quá xa lạ với chúng tôi.

Chúng tôi leo lên chiếc xe kéo, ông Bekku ngồi chễm chệ ở giữa, hai chúng tôi ở hai bên. Tôi thấy ông ta ốm nhom trong chiếc kimono. Khi người phu xe nâng hai càng xe lên, chúng tôi ngã ngửa ra phía sau và ông Bekku :

- Chạy đến Tominago-cho, ở khu Gion.

Nghười kéo xe gì hết, chỉ việc ra sức kéo mạnh chiếc xe rồi bắt đầu chạy . Sau khi được hai khu phố, tôi thu hết can đảm hỏi ông Bekku:

- Xin ông vui lòng cho chúng tôi biết chúng tôi đâu được ?

Có vẻ như ông ta muốn trả lời, nhưng lát sau ông ta đáp:

- đến nhà mới của tụi bây.

Nghe thế, mắt tôi đẫm lệ. Tôi nghe chị Satsu ngồi bên kia bật khóc, và tôi cũng sắp sửa khóc bỗng ông Bekku đánh chị, chị thở hồng hộc. Tôi liền cắn môi để cho khói khóc thêm, tôi cắn môi mạnh đến độ tôi nghĩ nước mắt chảy ra chắc dừng lại ở hai má

Chẳng bao lâu sau, chúng tôi rẽ vào đại lộ có vẻ rộng như cả làng tôi ở Yoroido. Tôi thấy được phía bên kia đường, vi đường phố ta6’p nập, nào người, nào xe đạp, xe hơi và xe tải. Chưa bao giờ tôi thấy xe hơi. Có thấy chăng là thấy ảnh, nhưng tôi nhớ khi ấy tôi hết sức kinh ngạc…là vì cái cách mọi người nhìn chúng tôi làm cho tôi quá đỗi lo sợ, vì họ có vẻ “độc ác”, như thể họ sinh ra là để hành hạ người khác hơn là để giúp đỡ. Tôi cảm thấy đau đớn tận tâm can. Xe tải chạy rầm rầm qua gần sát bên chúng tôi, tôi ngửi được cả mùi cao su của vỏ xe tóat ra. Tôi nghe tiếng kin kít đinh tai nhức óc, tôi quay qua nhìn , hóa ra đấy là chiếc tàu điện chạy đường ray ngay giữa đại lộ.

Khi màn đêm buông xuống quanh tôi, tôi mới thấy khiếp sợ, nhưng chưa bao giờ trong đời tôi cảm thấy kinh ngạc như bấy giờ, khi tôi nhìn thấy đèn sáng khắp đường phố. Chưa bao giờ tôi thấy đèn điện ngọai trừ lần ăn cơm ở nhà ông Tanaka. Ở đây, đèn sáng khắp nơii, các cửa sổ lầu cũng như phía dưới các tòa cao ốc sáng choang, người các vỉa hè cũng có đèn chiếu sáng. Tôi có thể thấy mọi vật từ xa đại lộ. Chúng tôi rẽ vào con đường khác, và lân đầu tiên tôi thấy Nhà hát Minamiza nằm phía bên kia chiếc cầu ở trước mặt chúng tôi. Mái nhà nằm nghiêng đồ sộ, tôi thấy như tòa lâu đài.

Cuối cùng chiếc xe kéo rẽ vào con đường hai bên tòan nhà gỗ. Nhà cửa ở đây nằm san sát vào nhau trông như thể chúng có cùng mặt tiền – điều này lần nữa làm cho tôi có cảm giác bị lạc đường. Tôi thấy những phụ nữ mặt kimono hấp tấp con đường . Tôi thấy họ rất lịch , nhưng về sau này tôi biết họ hầu hết đều là tôi tớ trong nhà.

Khi xe chúng tôi dừng lại trước ngôi nhà, ông Bekku ra lệnh cho tôi xuống xe. Ông ta bước xuống sau tôi, và rồi tuồng như cảnh đau đớn trong ngày chưa đủ, tệ hại nhất còn xảy ra tiếp cho chúng tôi nữa. Vì khi chị Satsu định xuống xe, ông Bekku quay lại, đưa tay đẩy chị lui vào trong xe. Ông ta với chị:

- Mày ngồi lại đấy. Mày đến chỗ khác.

Tôi nhìn Satsu và Satsu nhìn tôi. Có lẽ đây là lần đầu tiên chúng tôi hiểu tâm trạng của nhau hơn bao giờ hết. Nhưng việc này chỉ diễn ra lát, vì sau đó mắt tôi nhòa lệ đến nỗi tôi thấy gì hết. Tôi cảm thấy mình bị ông Bekku lôi , tôi nghe giọng của đàn bà cười với nhau rất huyên náo. Tôi bị ông Bekku kéo manh như muốn té xuống đường bỗng tôi thấy chị Satsu há hốc mồm nhìn cảnh tượng ra ở phia sau tôi lối vào.

Tôi ở lối hẹp vào nhà, bên có cái giếng nước trông có vẻ lâu đời và bên kia có vài cái cây. Ông Bekku lôi tôi vào nhà, và bây giờ ông ta phải kéo xệch tôi . bậc thềm nhà, phụ nữ rất đẹp đứng ở đấy, ta vừa xỏ chân vào đôi giày sơn mài, người mặc chiếc áo kimono đẹp chưa bao giờ tôi được thấy. Chiếc kimono của nàng geisha có bộ răng hô ở thị trấn Senzuru của ông Tanaka làm cho tôi lác mắt rồi, nhưng cái áo này lại còn đẹp hơn rất nhiều. Cái áo này có màu xanh nước biển với những đường màu trắng ngà uốn lượn như dòng nước trong con suối. Trong dòng nước, có con cá hồi màu bạc óng ánh, và mặt nước, hễ nơi nào có những chiếc lá xanh lục mềm mại từ thân cây chạm đến, là ở đấy được viền màu vàng. Tôi nghĩ chiếc áo được may bằng lụa rất mịn và chiếc khăn quàng quanh bụng cũng thế, khăn được thêu màu lục nhạt và vàng. Và phải cái áo là vật duy nhất người ta đặc biệt đáng chú ý, mà mặt ta được trát phấn trắng tóat, như làn mâykhi được ánh mặt trời chiếu vào. Mái tóc được chải thành từng lọn theo kiểu tân thời, đen lấp lánh như những khối sơn mài, và được trang hòang bằng những thứ trang sức chạm trổ từ hổ phách, với thanh ngang có đính nhiều chuỗi bằng bạc li ti, mỗi khi ta di chuyển, những chuỗi bạc này đung đưa lấp lánh.

Đây là lần gặp mặt Hatsumono đầu tiên của tôi. Lúc ấy, ta là na1ng geisha nổi tiếng nhất ở vùng Gion này; nhưng dĩ nhiên khi ấy tôi biết tí gì về ta hết. ta nhắn, kiểu tóc ta bới cao, nhưng ta đứng cũng quá vai ông Bekku. Tôi quá kinh ngạc khi thấy ta, đến nỗi tôi quên hết cả phép lịch - mặc dù tôi chưa thấu hiểu thế nào là phép lịch - nên tôi cứ nhìn đăm đăm vào mặt ta. ta mỉm cười nhìn tôi nhưng thái độ được thân ái. Rồi bỗng ta :

- Ông Bekku, ông dẹp đồ rác rưởi được ? Tôi muốn ra đường đây.

cửa ngõ có rác rưởi gì hết; ta muốn ám chỉ tôi. Ông Bekku trả lời ông ta nghĩ Hatsumono có đủ chỗ để ra.

- Ông mới quan tâm đến việc đên gần bên nó – Hatsumono – Còn tôi, khi tôi thấy đồ rác rưởi bên này đường là tôi qua bên kia đường.

Bỗng bà già ra sau lưng ta ngưỡng cửa, người bà ta cao và thẳng đuột như cây tre, bà ta :

- Này Hatsumono, biết có ai chịu đựng nổi với .

Nhưng , bà ta vẫn ra dấu cho ông Bekku lôi tôi ra lại ngòai đường, và ông ta làm theo lời bà. Sau đó, bà ta bước xuống cửa ngỏ, bước rất ngượng ngập – vì bên mông bà ta nhô ra khiến cho bà đưng khó khăn – rồi bà đến cái tủ gắn vách. Bà ta lấy trong tủ ra vật gì đấy mà tôi nghĩ là viên đá lửa và viên đá có hình chữ nhật giống như cục đá mài của ngư dân, rồi bà ta đến sau lưng Hatsumono, đánh viên đá lửa vào cục đá, làm tóe ra đốm lửa văng vào lưng của ta. Khi ấy tôi hiểu bà ta làm như thế để làm gì, nhưng sau đó tôi mới biết giới geisha còn mê tín dị đoan hơn cả ngư dân nữa. nàng geisha mỗi khi ra ngòai vào buổi tối, là phải có ai đấy đánh đá lửa vào lưng họ để cầu may.

Sau đó, Hatsumono bước , những bước ngắn như thể nàng lướt theo tà áo kimono rung. Lúc ấy tôi chưa biết ta là geisha, vì trông sáng giá hơn cái geisha ở Senzuru mà tôi thấy trước đây mấy tuần. Tôi cứ nghĩ ta là diễn viên sân khấu. Tất cả chúng tôi đều nhìn ta lướt lát, rồi ông Bekku giao tôi cho bà già ở nơi cửa ngỏ. Ông ta quay lại chiếc xe kéo với chị tôi, và người phu xe nhấc càng lên. Tôi liền ngồi gục xuống nền cửa ngỏ mà khóc nức nở, nên thấy họ ra lúc nào.

Hẳn là bà gìa thương hại tôi, vì tôi ngồi khóc nức nở đau khổ ở đấy hồi lâu mà ai đụng đến tôi.

Thậm chí tôi còn nghe bà biểu chị giúp việc trong nhà im lặng khi chị đến để gì đó với bà ta. Cuối cùng bà ta đỡ tôi đứng dậy, lấy khăn trong cánh tay áo kimono màu xám giản dị, lau mặt cho tôi.

- Thôi thôi cháu ơi, đừng lo sợ làm gì, ai ăn thịt cháu đâu mà sợ.

Bà ta với giọng kỳ lạ giống như giọng của ông Bekku và Hatsumono. Giọng nghe rất khác với giọng tôi nghe người trong làng tôi , cho nên tôi phải cố gắnh lắm mới hiểu được. nhưng dù sao lời lẽ của bà nghe cũng thân ái nhất so với những người với tôi ngày hôm ấy, cho nên tôi nghĩ là phải làm theo lời khuyên của bà ta. Bà biểu tôi gọi bà bằng dì. Rồi bà nhìn vào mặt tôi đăm đăm và bằng giọng khàn khàn:

- Trời đất! Cặp mắt mớii tuyệt làm sao! Cháu có biết cháu đẹp ? Thế nào Mẹ cũng khoái cho mà xem!

Tôi liền nghĩ chắc là mẹ của bà ta, và chắc bà ấy phải già lắm, vì bà Dì tóc bạc nhiều, chỉ thưa thớt ít còn đen, mái tóc buộc cứng ra phía sau gáy.

Bà Dì dẫn tôi vào cửa, tôi thấy trước mắt là hành lang bằng đất chạy qua giữa hai ngôi nhà rộng rãi nằm gần nhau, hành lang chạy dài cho đến cái sân sau. ngôi nhà bằng ngôi nhà của tôi ở Yoroido, có hai phòng, nền nhà bằng đất, sau đó tôi mới biết đây là khu gia nhân ở. Ngôi nhà kia hơn nhưng đẹp, nền nhà xây những tảng đá lớn hở nhau, con mèo có thể bò qua được. Hành lang qua giữa hai ngôi nhà để lộ thiên, có thể nhìn thấy bầu trời đen ở đầu, cảnh tượng này khiến cho tôi có cảm giác là người ta ở trong ngôi làng thu hơn là trong ngôi nhà – nhất là khi tôi nhìn thấy có nhiều ngôi nhà bằng gỗ khác nữa nằm ở phía cuối sân. Khi ấy tôi biết, nhưng đấy là kiểu nhà điển hình được người ta xây cất ở Kyoto. Những ngôi nhà ở trong sân, khi mớii nhìn, tôi tưởng đấy là nhóm nhà khác nhau, nhưng đấy chỉ là nhà dùng làm phòng vệ sinh và kho hai tầng có thang ở bên ngòai để leo lên tầng . Tòan bộ ngôi nhà chiếm diện tích hơn ngôi nhà của ông Tanaka tại vùng quê mà chỉ có tám người ở. Và bấy giờ có tôi nữa là chín người.

Sau khi nhìn sơ qua cách bố trí các nơi trong nhà, tôi mớii nhìn đến ngôi nhà chính đẹp đẽ. Ở Yoroido, những ngôi nhà gỗ thường có màu xám chứ có màu nâu, và bị gió biển làm cho gỗ đảo mục. Nhưng ở đây, nền nhà lát gỗ và các xà gỗ đều sáng bóng dưới ánh đèn điện vàng vọt. Những cánh cửa lùa mở ra tiền sảnh đều có che màn giấy, và cái thang cũng nằm ở tiền sảnh bắt thẳng lên tầng . cánh cửa lùa mở, nên tôi có thể nhìn thấy trong nhà có cái tủ gõ với bàn thờ Phật. Những căn phòng đẹp đẽ trong nhà này dành cho những người trong gia đình ở - kể cả Hatsumono, mặc dù ta phải là thành phần trong gia đình, điều này sau đó tôi mới biết. Khi các thành viên trong gia đình muốn ra sân sau, họ theo hành lang đất như gia nhân, mà họ có hành lang bằng gỗ đánh bóng chạy dọc theo bên hông nhà. Nhà lại còn có phòng vệ sinh riêng biệt – phòng ở bên dành cho người trong nhà, còn phòng phía dưới dành cho gia nhân.

Tôi nghĩ chắc phải mất vài ngày mớii biết hết khắp nơii trong nhà được. Trong khi bà Dì vào nhà bếp để chuyện với ai đấy, tôi đứng hành lang nhìn quanh, lòng phân vân biết nơi này là nơi nào, tôi cảm thấy lo sợ vô cùng. Tiếng bà Dì với ai đấy trong bếp nghe ồ ồ. Cuối cùng có người ra. Người ra là cỡ bằng tuổi tôi, tay xách xô gỗ nặng đến nỗi nước bắn tung tóe nền đất. Thân hình ta , nhưng khuôn mặt mập và tròn vành vạnh, trông như quả dưa hấu cắm cái que. ta ráng sức để xách cái xô, lưỡi thè ra ngòai miệng như cọng lá thòi ra chóp trái bí ngô. Sau đó tôi nhận ra đấy là thói quen của ta. ta thè lưỡi khi trộn cơm hoặc múc canh vào tô, hay thậm chí khi buộc dải áo. Và mặt ta mập ú, mêm mại, cái lưỡi thè ra cong lên như cọng bí, cho nên chỉ vài hôm sau tôi đặt cho ta biệt danh là “Bí Ngô”, và cái tên này liền được mọi người dùng để gọi ta – thậm chí nhiều năm về sau, khi ta trở thành geisha ở Gion, khách của cũng gọi thế.

Khi Bí Ngô để cái xô xuống bên cạnh tôi, ta thụt lưỡi vào,vừa nhìn tôi vừa đưa tay hất dúm tóc xòa ra sau tai. ta nhìn lên nhìn xuống người tôi. Tôi tưởng ta sắp gì, nhưng , ta cứ nhìn như thể ta suy nghĩ có nên cắn tôi . Quả vậy, trông ta có vẻ như đói. Nhưng cuối cùng ta nghiêng người gần bên tôi hỏi :

- Bạn từ đâu đến đây?

Tôi nghĩ nên cho ta biết tôi từ Yoroido đến đây, vì giọng ta tôi nghe cũng xa lạ như mọi người khác, tôi tin chắc ta biết tên làng tôi được. Cho nên tôi chỉ đáp tôi vừa mớii đến.

- Mình cứ ngỡ đời nào mình gặp đứa con nào bằng tuổi mình ở đây – ta – Nhưng có phải cặp mắt bạn đưa bạn đến đây ?

Ngay khi ấy bà Dì từ trong bếp bước ra, bà đuổi Bi Ngô rồi xách xô nước lên và lấy miếng vả rẻo, bà dẫn tôi ra sân sau. Đường sân có lat đá, đá đóng meo trông rất đẹp. Đường đá chạy dài ra tận phía sau nhà kho và khi qua phòng vệ sinh trong căn nhà nằm bên cạnh, mùi hôi thốí bốc lên nồng nặc. Bà Dì bảo tôi cởi áo quần ra. Tôi sợ bà ta làm cái công việc như bà Loay Hoay làm với tôi trước đây, nhưng , bà ta chỉ xối nước lên vai tôi rồi lấy miếng vải rẻo kỳ cọ thân hình tôi. Xong xuôi, bà đưa cho tôi cái áo dài, cái áo may bằng vải thô có hình trang trí sơ sài màu xanh đậm, nhưng tôi thấy đây là cái áo đẹp hơn bất kỳ thứ gì tôi mặc trước đây. bà già mà sau đó tôi biết là bà đầu bếp ra đứng ở hành lang với nhiều chị ở lớn tuổi để nhìn tôi. Bà Dì họ có khối ngày giờ để nhìn tôi, và bảo họ hãy làm việc .

Khi còn lại mình tôi với bà Dì, bà ta với tôi:

- Này cháu,bây giờ nghe ta cho kỹ. Ta chưa muốn biết tên của cháu đâu. Vừa rồi có đứa con đến đây, Mẹ và Bà Ngoại thích nó, cho nên nó chỉ ở đây tháng thôi. Ta già quá rồi, nhớ tên cháu làm gì, cho đến khi họ quyết định giữ cháu ở đây.

- Nếu họ giữ cháu sao? – Tôi hỏi.

- Nếu họ giữ cháu tốt cho cháu hơn.

- Nhưng thưa bà, cháu xin hỏi, nơi này là gì?

- Là nhà dạy làm kỹ nữ - Bà ta đáp – Đây là nơii ở của các nàng geisha. Nếu cháu chịu khó tập tành, cháu thành geisha. Nhưng quyết định nhận cháu hay chỉ xảy ra trong vòng tuần thôi, cho nên cháu phải tuyệt đối nghe lời ta, vì lát nữa Mẹ và Bà Ngoại lầu xuống xem cháu. Công việc của cháu là cúi người chào họ thấp và đưng nhìn vào mặt họ. Cáii bà già hơn, bà mà chúng ta gọi là Bà Ngoại ấy, chưa bao giờ thích ai cả, cho nên đừng lo sợ những điều bà ta . Nếu bà ta hỏi cháu câu gì, đừng trả lời, cứ để ta trả lời cho. Người mà cháu cần phải gây chú ý là bà Mẹ, bà ấy khó đâu, nhưng bà ấy chỉ lưu tâm đến điều mà thôi.

Tôi chưa kịp hỏi xem điều ấy là điều gì có tiếng cót két vang lên trước tiền sảnh, và chỉ lát sau, hai người phụ nữ xuất ngòai cửa phòng. Tôi dám nhìn vào mặt họ. Nhưng tôi liếc mắt, thấy hai bó áo quần bằng lụa rất đẹp nối đuôi nhau lướt vào phòng. Họ đến trước mặt tôi rồi ngồi xuống và đưa tay vuốt áo kimono đầu gối.

- Chị Umeko ơi! – Bà Dì gọi lớn – đấy là tên của bà đầu bếp – mang trà đến cho bà.

- Tao uống trà – tôi nghe giọng giận dữ vang lên.

- Thôii Bà Ngoại – giọng khác thốt lên nghe the thé, tôi nghĩ đấy là giọng của Mẹ - Bà muốn thôi. Dì chỉ muốn biết bà có khỏe thôi.

- Xương cốt tao già rồi, làm sao khỏe cho được – bà già càu nhàu đáp. Tôi nghe bà vừa thở vừa gì nữa đấy nhưng Bà Dì cắt ngang lời bà.

- Mẹ à, đây là đứa con mới – bà và đẩy tôi tới, như muốn bảo tôi cúi người chào. Tôi quỳ xuống và cúi người sát rạt xuống, đến nỗi tôi ngửi được mùi ẩm mốc từ nền nhà bốc lên. Rồi tôi nghe tiếng Mẹ cất lên.

- Đứng dậy đến đây. Tao muốn xem mày cho kỹ.

Tôi tưởng bà gì thêm nữa sau khi tôi đến gần bà, nhưng , bà moi trong thắt lưng ra cái ống vố có nồii nhồi thuốc lá bằng kim lọai, cái cán là đốt trúc dài. Bà ta để ống vố xuống bên cạnh rồi lấy trong túi ở cánh tay áo ra cái túi lụa có giải rút, bà mở dây rút ra lấy nhúm thuốc lá. Bà đưa ngón tay nhắn nhét thuốc vào nồi, ngón tay bị nhựa thuốc vấy bẩn có màu vàng nghệ, rồi bà đưa đầu ống vố vào miệng và lấy diêm trong cái hộp bằng kim lọai , bật lửa hút thuốc.

Bấy giờ bà ta mới bắt đầu nhìn kỹ vào tôi, vừa nhìn vừa hút ống vố, còn bà già ngồi bên cạnh thở dài. Tôi dám nhìn thẳng vào mặt Me, nhưng tôi có cảm giác khói thuốc phì ra mặt bà như hơi nước thóat ra từ nắp vung đậy cái nồi đất. Tôi hêt sức muốn nhìn bà ta cho biết, đến nỗi tôi đánh liều nhướng mắt lên nhìn. Càng nhìn vào bà ta, tôi càng thấy kích thích, cứ muốn nhìn mãi. Chiếc kimono của bà màu vàng có in hình những cành liễu rũ với những ngọn lá màu cam và màu lục đẹp, áo may bằng thứ lụa mịn màng như màng nhện. Khăn quàng lưng cũng làm cho tôi thích thú kém. Vải may khăn cũng rất đẹp, nhưng trông thô hơn, màu nâu đỏ có dệt xen những sợi chỉ màu vàng. Càng nhìn vào áo của bà ta bao nhiêu, tôi càng ít nghĩ đến cảnh tôi đứng hành lang bằng đất, hay là bớt phân vân tự hỏi biết chị tôi ra sao, và bố mẹ tôi ra sao, và thân phận tôi ra sao. Cái gì áo kimono của bà ta cũng làm cho tôi quên mình. Rồi khi tôi nhìn lên khuôn mặt của bà ta tôi mớii giật mình hỏang hốt: cổ áo kimono mỹ miều là khuôn mặt ma chê quỷ hờn xứng với chiếc áo chút nào hết, khiến cho tôi nảy ra ý nghĩ là tôi vuốt ve con mèo bỗng nhiên tôi nhận ra đấy là đầu con chó bun. Bà ta xấu xí kinh khủng, mặc dù trẻ hơn bà Dì nhiều , xấu đến độ tôi ngờ tới. Hóa ra bà “Mẹ” là em của bà “Dì” – nhưng họ gọi nhau là Mẹ và Dì, như mọi người khác trong nhà dạy kỹ nữ thường gọii. Thực ra họ phải là chị em như kiểu chị Satsu và tôi. Họ phải cùng cha cùng mẹ sinh ra, nhưng Bà Ngọai nhận nuôi cả hai người.

Tôi đứng dậy, lòng hoang mang lo sợ, tâm trí nghĩ ngợi lung tung đến nỗi cuô’i cùng tôi quên lời dặn của bà Dì là tôi làm cái điều bà bảo được làm. Tôi nhìn thẳng vào mắt Mẹ. Khi tôi làm thế, bà ta lấy cái ống vố ra khỏi miệng khiến cho hàm xai của bà chành bành xuống như cánh cửa sập. Và mặc dù tôi nghĩ tôi phải nên nhìn xuống lại hơn, nhưng cặp mắt kỳ cục của bà ta quá sức xấu xí làm cho tôi quá ngạc nhiên đến nỗi tôi cứ đứng yên nhìn vào mắt bà. Thay vì tròng trắng mắt trong, tròng mắt bà ta có màu vàng trông rất quái đản, cái màu mắt khiến cho tôi nghĩ đến nước tiểu người ta vừa tiểu tiện trong bồn vệ sinh. Mí mắt bầm tím, mọng nước lên, và quanh cặp mắt, da nhăn nheo thụng xuống.

Tôi đưa mắt nhìn cái miệng của bà ta, miệng bà ta hả ra. mặt của bà ta có đủ thứ màu: mí mắt màu đỏ bầmnhư màu thịt sống, lợi răng và lưỡi có màu xám. Và vật trông khủng khiếp nhất là hàm răng dưới, mỗi cái dưới như được cắm vào trong vũng máu nơi lợi. Sau này tôi mới biết rằng sở dĩ bà ta bị như thế là vì mấy năm qua, thực đơn của Mẹ đủ chất dinh dưỡng, nhưng càng nhìn vào bà, tôi thể nào có ý nghĩ rằng bà ta như cái cây bắt đầu rụng lá. Nhìn mặt bà ta xong, tôi quá kinh ngạc đến nỗi tôi nghĩ chắc tôi phải bước lui bước, nếu tôi há hốc mồm ra mà thở dốc, nếu tôi có thái độ gì đấy khiến cho bà ta đóan được ý nghĩ của tôi, vì bỗng thình linh bà lên tiếng với tôi bằng giọng the thé như hồi nãy:

- Mày nhìn cái gì thế?

- Thưa bà, cháu xin lỗi. Cháu nhìn áo kimono của bà – Tôi đáp – Cháu chưa bao giờ thấy cái áo nào đẹp như thế.

Hẳn đây là câu trả lời rất thich hợp. Vì bà ta buông ra tiếng như tiếng cười , mặc dù có vẻ như tiếng ho.

- ra mày thích cái áo này hả? – Bà ta hỏi rồi ho tiếp – hay cười – tôi thể quả quyết là tiếng gì – Mày có biết giá tiền chiếc áo này là bao nhiêu ?

- Dạ , thưa bà.

- Còn đắt hơn cả mày nữa đấy.

Đến đây chị giúp việc mang trà vào. Trong khi chị ta rót trà, tôi thừa cơ hội ấy liếc mắt nhìn Bà Ngoại. Trong khi Mẹ khá mập mạp, ngón tay múp míp và cái cổ đầy đặn Bà Ngọai già nua cằn cỗi. Ít ra bà ta cũng già như bố tôi thôi, nhưng trông bà ta có vẻ yếu đuối như thế này có lẽ vì bà ta sống qúa dè sẻn keo kiệt. Mái tóc bạc trông như đám chỉ trắng lưa thưa, nhìn vào tôi thấy được cái sọ ở dưới tóc. Và ngay cả cái sọ trông có vẻ teo lại với từng mảng da đầu có màu đỏ và màu nâu vì tuổi già. Trán nhăn mấy, nhưng miệng xệ xuống.

- Tao tao uống trà mà, nghe sao? – xong bà thở dài và lắc đầu, rồi với tôi – mày mấy tuổi?

- Nó tuổi Thân, tuổi con khỉ - Dì trả lời thay cho tôi.

- Con mụ đầu bếp điên khùng kia cũng tuổi khỉ đấy – Bà Ngọai .

- Chín tuổi – Mẹ – này Dì, Dì nghĩ sao về nó?

Bà Dì bước ra trước mặt tôi, đỡ đầu tôi lên và nhìn vào mặt tôi:

- Nó có nhiều nước, mạng thủy.

- Cặp mắt đẹp đấy – Mẹ – Bà thấy , Bà Ngoại?

- Nó trông như con điên – Bà đáp – Chúng ta cần thêm con khỉ nữa.

- Ồ, tôi thấy bà đúng – Dì – Có lẽ nó giống như bà . Nhưng trống nó có vẻ thông minh và dễ thích nghi. Nhìn vào vành tai nó bà thấy.

- Có nhiều nước trong người – Mẹ – có lẽ nó có thể đánh bớt được lửa trước khi lửa bùng cháy. hay sao, thưa bà? Bà khỏi lo nhà kho chứa áo kimono của cả nhà bị chaý.

Về sau tôi hiểu ra Bà rất sợ hỏa họan.

- Ngòai ra trông nó đẹp đấy chứ, phải ? Mẹ thêm.

- Có rất nhiều đẹp ở Gion rồi – bà đáp – Chúng ta cần thông minh chứ cần đẹp. Con Hatsumono cũng đẹp, mà trông nó như con điên.

xong, bà đứng dậy, ra cửa, với giúp đỡ của Dì. Nhưng nhìn dáng vụng về của Dì – vì bên mông, xương nhô ra nhiều hơn mông kia – tôi nghĩ chưa chắc người nào vững vàng hơn người nào. lát sau, tôi nghe tiếng cửa trước tiền sảnh kéo ra rồi đóng lại, và bà Dì quay trở vào phòng.

- Mày có rận , con kia? Mẹ hỏii.

- – tôi đáp.

- Mày phải học cách năng cho lễ phép mới được. Dì này, dì làm ơn cắt xén tóc tai cho nó, để coi cho được mắt chút.

Bà Dì gọi gia nhân bảo đem kéo đến.

- Này bé, - Mẹ với tôi – bây giờ thế là mày ở tại Kyoto rồi. Mày phải học cách cư xử cho tốt, nếu bị ăn đòn. Và chính Bà Ngọai đánh đòn, cho nên mày phải lo liệu lấy. Tao khuyên mày như thế này: hãy cố gắng làm việc cho giỏi, nếu có phép được ra khỏi nhà này. Hãy làm theo lệnh của người trong nhà, đừng làm lộn xộn, và sau hai hay ba tháng mày được học các môn nghệ thuật mà geisha cần biết.

Mẹ bập bập hít ống vố, mắt vẫn nhìn tôi đăm đăm. Tôi dám nhúc nhích cho đến khi bà bảo tôi . Tôi phân vân biết phải chăng chị tôi cũng đứng trước mụ đàn bà độc ác khác tại nhà khác ở đâu đó trong cái thành phố khủng khiếp này. Và bỗng tôi mường tượng ra trong óc cảnh mẹ tôi, bệnh họan khốn khổ, chống khuỷu tay lên nệm ngủ, nhổm người nhìn quanh xem chúng tôi ở đâu. Tôi muốn bà Mẹ nhìn thấy tôi khóc, nhưng nước mắt cư chực tràn ra khỏi mắt khiến tôi biết làm sao ngăn chúng lại. Mắt tôi nhòa lệ, màu vàng áo kimono của Mẹ trở thành nhạt dần cho đến khi nó biến thành màu trắng lấp lánh. Rồi bà ta phì ra hơi khói, màu áo của bà ta hoàn toàn biến mất.

Chương 4

Suốt mấy ngày đầu tiên ở ngôi nhà xa lạ này, tôi cứ nghĩ tôi mất tay mất chân mà đừng mất gia đình và nhà cửa, chắc tôi ít đau đớn hơn thế này. Tôi nghĩ chắc đời tôi bao giờ được trở lại như trước. Tôi cứ nghĩ đến cảnh đau đớn khổ sở của mình, và ngày này qua ngày khác, tôi tự hỏi biết khi nào tôi mới có thể gặp lại chị Satsu. Tôi có cha có mẹ - thậm chí có cả quần áo tôi thường mặc. Tuy nhiên điều làm cho tôi kinh ngạc nhất là sau mấy tuần trôi qua, tôi sống còn. Tôi nhớ lần tôi lau chén bát trong nhà bếp, bỗng thấy mình mất tinh thần, tôi ngừng công việc làm để nhìn đăm đăm vào hai tay mình hồi lâu, vì tôi tin được kẻ lau khô chén bát này lại chính là tôi.

Bà Mẹ với tôi nếu tôi chịu khó làm việc và biết xử vài tháng sau tôi được học tập nghề geisha. Như Bí Ngô cho tôi biết, bắt đầu học tập có nghĩa là đến trường học ở khu vực khác tại Gion để học các môn như nhạc, múa và nghệ thuật phục vụ trà. Tất cả các học để trở thành geisha đều cùng học tại trường này. Tôi nghĩ khi tôi được phép học, chắc thế nào tôi cũng tìm ra Satsu, cho nên sau tuần đầu tiên, tôi quyết chí ngoan ngoãn vâng lời như con bò theo sợi dây xâu ở mũi, với hy vọng Mẹ sớm cho phép tôi đến trưlờng học tập.

Hầu hết những việc làm của tôi đều đơn giản. Buổi sáng, tôi dọn dẹp nệm trải nền nhà, lau chùi nền nhà, quét dọn hành lang đất, v..v.. Thỉnh thoảng người ta sai tôi ra tiệm thuốc để mua thuốc ghẻ cho bà bếp, hay đến tiệm tạp hóa mua bánh tráng gạo cho Dì, món ăn Dì rất thích. May mắn thay cho tôi là công việc lau chùi nhà vệ sinh đều do các chị người làm lớn tuổi đảm trách. Mặc dù cố làm việc hết mình, tôi vẫn gây được ấn tượng tốt như lòng tôi mong đợi, vì công việc lặt vặt nhiều quá tôi làm xuể, và chuyện khó khăn này đa số đều do Bà Ngoại gây ra.

Việc chăm sóc bà phải là nhiệm vụ của tôi – theo Dì cho tôi biết như thế. Nhưng khi bà gọi, tôi thể chạy đến được, vì bà là người có quyền hạn hơn bất kỳ ai ở trong ngôi nhà này. Chẳng hạn, hôm tôi mang trà lên cho Mẹ bà gọi lớn:

- Con bé đâu rồi? Bảo nó lên đây cho tao!

Tôi phải để khay trà xuống, vội vã chạy lên. Bà ăn trưa.

- Mày thấy phòng này quá nóng hay sao? – Bà sau khi tôi quỳ xuống chào bà – Đáng ra mày phải vào đây để mở cửa sổ cho tao chứ.

- Cháu xin lỗi, thưa bà. Cháu biết bà nóng.

- Nhìn tao thế này mà nóng à?

Bà ta ăn cơm, vài hạt cơm dính vào môi dưới. Tôi thấy bà ta có vẻ ham ăn chứ có vẻ gì nóng nảy hết, nhưng tôi vẫn đến cửa sổ để mở cửa ra. Khi vừa mở, con ruồi liền bay vào, bay vù vù quanh mâm cơm của bà.

- Mày làm sao thế này? – Bà ta , đưa đôi đầu đũa xua con ruồi . – Mấy đứa ở khi mở cửa để ruồi bay vào.

Tôi xin lỗi và để tôi lấy cái cây đập ruồi.

- Đập ruồi vào thức ăn của tao à? được. được làm thế! Mày đứng đây đuổi ruồi cho tao ăn.

Thế là tôi phải đứng đấy trong khi bà ta ăn cơm, và nghe bà kể đủ chuyện. Khi tôi được phép ra ngoài trà của Mẹ nguội, thể mang đến cho bà uống được. Thế là cả bà đầu bếp và Mẹ đều tức tối.

Thực ra bà thích ở mình. Thậm chí khi vào phòng vệ sinh, bà cũng cần có Dì đứng ngoài cửa, nắm hai tay bà để bà ngồi xuống cho vững. Mùi hôi nồng nặc khiến Dì phải ngẩng đầu lui xa. Tôi làm công việc ghê tởm này, nhưng bà thường gọi tôi đến đấm bóp, trong khi bà rửa lỗ tai với cái ly bạc . Công việc đấm bóp này rất khổ chứ nhàng gì. Lần đầu tiên bà cởi áo kéo xuống quá vai, tôi như muốn phát bệnh, vì da ở vai và ở cổ bà xù xì và vàng khè như da gà còn sống. Sau này tôi mới biết bà bị như thế là do thoa thứ phấn trắng gọi là “Đất Sét Trung Hoa” có pha chì. chỉ có mình bà Ngoại bị như thế mà ngay trong giai đoạn đầu của cuộc chiến tranh thế giới lần II người ta vẫn còn thấy nhiều bà già da ở cổ thụng xuống vàng khè.

Khoảng ba tuần sau ngày tôi vào nhà dạy kỹ nữ, hôm tôi lên lầu dọn dẹp phòng của Hatsumono trễ hơn thường khi. Mặc dù tôi gặp ta vì ta rất bận rộn, nhưng tôi vẫn rất sợ Hatsumono. Tôi sợ nếu ta gặp tôi mình, có lắm chuyện hay xảy ra, cho nên tôi cố lau chùi phòng của ta vào giờ rời khỏi nhà để học múa. Rủi thay, sáng hôm ấy bà Ngoại sai tôi làm nhiều việc lặt vặt mãi cho đến gần trưa mới xong.

Phòng của Hatsumono rộng hơn các phòng khác trong nhà, diện tích tính ra còn rộng hơn ngôi nhà của tôi ở Yoroido. Tôi thấy thắc mắc về điều này có chị giúp việc cho biết rằng phòng này trước đây có đến bốn geisha ở nhưng giờ chỉ còn mình Hatsumono mà thôi. Tuy sống mình nhưng ta rất bừa bộn. Hôm ấy, khi vào phòng ta, ngoài những đồ đạc để lung tung như mọi khi, còn có cái giá gỗ móc áo kimono nằm ngã dưới đất. Ngay khi tôi dựng cái giá lên, cánh của xịch mở, tôi quay lại thấy Hatsumono đứng đó.

- Ồ ra – ta – Tôi nghe tiếng động cứ ngỡ đấy là chuột hay cái gì đấy. ra dọn dẹp phòng của tôi. Có phải là người có bổn phận sắp xếp lại các lọ đồ trang sức của tôi ? Tại sao tha thiết làm việc ấy thế?

- Tôi xin lỗi, thưa bà – Tôi đáp – Tôi chỉ nhích chúng ra để lau bụi ở dưới thôi.

- Nhưng nếu đụng vào chúng, chúng lây mùi hôi của . Rồi các ông “Này Hatsumono, tại sao có mùi hôi của ngu dốt ở làng đánh cá như thế?” Tôi nghĩ chắc biết điều đó chứ, phải ? Nhưng hãy lập lại cho chắc ăn. Tại sao tôi muốn đụng đến các đồ trang điểm của tôi?

Tôi nghẹn ngào thốt lên lời. Nhưng cuối cùng tôi cũng đáp:

- Vì chúng có mùi hôi như tôi.

- Rất tuyệt. Và các ông gì?

- Họ : Ồ Hatsumono, có mùi hôi như ở làng đánh cá.

- Hừ…Tôi thích cái điệu như thế. Nhưng thôi cho qua. Tôi biết tại sao con ở các làng đánh cá có mùi hôi như thế. Ngày hôm kia chị xấu xí của có đến đây tìm , ta cũng có mùi hôi như vậy.

Nãy giờ tôi luôn luôn nhìn xuống sàn nhà, nhưng khi nghe Hatsumono thế, tôi liền ngước mắt nhìn thẳng vào ta để xem ta có hay .

- kinh ngạc lắm hả? – ta – Tôi ta có đến đây phải ? ta muốn nhờ tôi báo cho biết ấy ở đâu. Có lẽ ta muốn đến tìm ta rồi hai chị em cùng nhau bỏ trốn…

- Hatsumnono…

- muốn tôi cho biết ta ở đâu phải ? Tốt, rất muốn biết. Khi nào tôi thấy tiện, tôi cho biết. Bây giờ hãy ra khỏi đây.

Tôi dám vâng lời, nhưng trước khi bước ra khỏi phòng, tôi nghĩ có lẽ tôi nên cố thuyết phục ta.

- Thưa Hatsumono, tôi biết thích tôi – tôi – Nếu có lòng tốt cho tôi biết, tôi xin hứa làm phiền nữa đâu.

Khi nghe tôi thế, Hatsumono lộ vẻ sung sướng ra mặt, ta về phía tôi. Thú , chưa bao giờ tôi thấy phụ nữ nào trông hấp dẫn như thế. Đàn ông ngoài đường thường dừng lại, lấy thuốc miệng ra để nhìn ta. Tôi tưởng ta đến bên tai tôi, nhưng sau khi đứng mỉm cười trước mặt tôi lát, ta đưa tay tát vào mặt tôi.

- Tao bảo mày ra khỏi phòng tao kia mà – ta .

Tôi quá sửng sốt biết phải phản ứng ra sao. Nhưng chắc tôi lảo đảo bước ra khỏi phòng, vì sau đó tôi ngồi gục xuống sàn ván ở hành lang, hai tay ôm mặt. Ngay khi đó, cửa phòng của Mẹ mở ra. Bà đến đỡ tôi đứng lên và :

- Hatsumono! làm gì Chiyo thế này?

- Nó tính chuyện bỏ trốn đấy Mẹ ạ. Tôi đánh nó cho mẹ là hay nhất. Tôi nghĩ chắc Mẹ quá bận rộn công việc nên đánh nó được.

Mẹ gọi chị giúp việc, bảo chị ta lấy vài lát gừng tươi rồi dẫn tôi vào phòng bà, để tôi ngồi xuống và bà tiếp cuộc điện thọai bị bỏ dở. Chiếc máy điện thoại duy nhất trong nhà dùng để gọi ra ngoài khu Gion được gắn tường ở phòng bà, ai được phép dùng nó hết. Bà để ống nghe nằm nghiêng kệ, và khi bà lấy lên lại để , bà bóp mạnh mấy ngón tay múp míp vào ống nghe, như muốn vắt cho nó ra nước.

- Xin lỗi – bà vào ống nghe, giọng the thé – Hatsumono lại đánh người làm trong nhà.

Trong mấy tuần đầu ở nhà dạy kỹ nữ này, tôi cảm thấy có cảm tình với Mẹ cách vô cớ - như thể con cá được người dánh cá tháo lười câu ra khỏi miệng. Có lẽ vì hàng ngày tôi chỉ thấy bà vài phút khi tôi lau chùi phòng bà. Bà lúc nào cũng có mặt ở đấy, ngồi nơi bàn, thường với cuốn sổ kế toán mở ra trước mắt, mấy ngón tay lia lịa hất các hạt tính bằng ngà cái bàn tính Trung Hoa. Bà bận bịu tính tóan cả ngày, và phòng bà lại lộn xộn bừa bãi hơn cả phòng của Hatsumono nữa. Hễ mỗi khi bà ta dằn mạnh cái ống vố xuống bàn là từng đám tro và thuốc bay ra mặt bàn, và bà cứ để mặc chúng ở đấy. Bà muốn ai đụng đến tấm nệm ngủ của bà, thậm chí ai thay vải trải nệm, cho nên căn phòng bốc lên mùi vải dơ, còn các tấm màn giấy che cửa sổ dơ bẩn kinh khủng vì bị khói thuốc bám vào, khiến cho căn phòng thêm u tối .

Trong khi Mẹ chuyện điện thoại, chị gia nhân mang đến nhiều lát gừng mới cắt để tôi đắp lên chỗ bị Hatsumono đánh. Vì cửa phòng cứ mở ra đóng lại, khiến con chó Takku của Mẹ thức dậy, con chó có bộ mặt xấu xí và tính tình hung dữ. Nó chỉ có ba việc phải làm: sủa, ngáy và cắn người nào muốn nựng nó. Sau khi chị ở ra rồi, con Taku đến nằm phía sau lưng tôi. Đây là trò ma giáo của nó, vì nó muốn nằm như thế để tôi có sơ ý dẫm lên nó, và thế là nó có cớ để cắn tôi. Tôi cảm thấy khi ấy tôi như con chuột bị nhốt trong phòng đóng kín cửa, vì tôi ngồi giữa Mẹ và Takku. Cuối cùng Mẹ gác điện thoại, đến ngồi vào bàn. Bà nhìn tôi, cặp mắt vàng khè, bà :

- Bây giờ nghe tao cho , bé. Có lẽ mày nghe Hatsumono đùa. Vì nó có thể trốn thoát, nhưng mày thể trốn được. Tao muốn biết tại sao nó đánh mày?

- ấy muốn tôi ra phòng của ấy, thưa Mẹ - tôi đáp - Tôi rất ân hận.

Mẹ bảo tôi lại bằng giọng Kyoto cho đúng, việc này đối với tôi khó, khi tôi lại ràng cho bà hài lòng, bà :

- Tao nghĩ chắc mày hiểu công việc của mày ở đây. Tất cả chúng tao đều nghĩ đến việc duy nhất thôi – đó là làm sao chúng tao giúp Hatsumono trở thành geisha thành công. Ngay cả Bà Ngoại nữa. Bà có vẻ khó khăn với mày đấy, nhưng suốt ngày bà chỉ nghĩ đủ cách để giúp đỡ Hatsumono.

Tôi hiểu Mẹ muốn cái gì. tình mà , tôi thể tin được bà có thể thuyết phục ai tin rằng Bà Ngoại có ý đồ giúp đỡ ai đó.

- Nểu người có quyền hành ở đây như Bà Ngoại mà còn làm việc cật lực cả ngày để giúp công việc của Hatsumono được thuận lợi dễ dàng hơn, tao nghĩ mày cũng phải làm việc cật lực mới được.

- Vâng thưa Mẹ, con tiếp tục làm việc cật lực.

- Tao muốn thấy mày làm cho Hatsumono bực mình thêm lần nữa. Con bé kia tránh đường ấy, mày cũng phải làm như thế.

- Vâng thưa Mẹ. Nhưng trước khi , con có thể hỏi Mẹ được ? Con chỉ muốn biết chị con ở đâu mà thôi. Con chỉ muốn gởi cho chị ấy lời nhắn thôi.

Miệng của Mẹ rất kỳ lạ, nó to chành ành mặt, lúc nào cũng hả ra, nhưng bây giờ bà nghiến hai hàm răng lại với nhau như thể bà muốn tôi nhìn vào miệng bà. Đấy là kểu cười của bà, nhưng mãi cho đến khi bà phát ra tiếng ho tôi mới biết bà cười, vì khi cười bà giống như là ho.

- Làm sao tao cho mày biết chuyện ấy được? – xong bà ta phá ra cười vài lần nữa rồi hươ tay ra dấu bảo tôi ra khỏi phòng.

Khi tôi ra, bà Dì đứng đợi tôi ở ngoài hành lang gần cầu thang để sai bảo tôi làm việc. Bà đưa tôi cái xô nước, bảo tôi leo lên cái thang bắt qua cánh cửa sập lên tận mái nhà. Ở đấy có bể nước để mấy cái trụ gỗ để hứng nước mưa. Nước mưa chảy xuống theo trọng lực để xối phòng vệ sinh ở tầng hai ở gần phòng Mẹ, vì lúc ấy chúng tôi chưa có hệ thống nước máy. Mấy hôm trước, vì trời khô ráo có nước mưa, mà phòng vệ sinh lại hôi hám. Cho nên công việc của tôi là xách nước lên đổ vào thùng để bà Dì xối rửa phòng vệ sinh vài lần cho sạch.

Ngói mái nhà buổi trưa nóng như lửa. Trong khi đổ nước vào thùng, tôi thể nào nghĩ đến nước hồ lạnh ở làng ven biển quê tôi. Tôi mới tắm trong hồ chỉ cách đây mấy tuần thế mà bây giờ tôi cảm thấy lâu lắm rồi. Dì bảo tôi nhổ cỏ giữa các khe ngói trước khi tụt xuống. Tôi nhìn hơi nóng hầm hập phả lên khắp thành phố và nhìn các ngọn đồi bao quanh chúng tôi như những bức tường bao quanh nhà tù. Tôi nghĩ có lẽ đâu đó dưới trong những mái nhà này, chị tôi làm công việc lặt vặt như tôi. Tôi mải nghĩ đến chị ấy nên sơ ý va phải thùng nước làm cho nước bắn ra, chảy xuống đường.

Khoảng tháng sau khi tôi đến nhà dạy kỹ nữ, Mẹ bảo đến lúc tôi bắt đầu đến trường học. Sáng hôm sau tôi phải theo Bí Ngô đến trường để giới thiệu với các giáo viên. Sau đó, Hatsumono đưa tôi đến nơi có tên gọi là Phòng Hộ Tịch, nơi tôi chưa hề nghe đến, và đến xế chiều, tôi xem ta trang điểm và mặc áo kimono. Đấy là tục lệ trong nhà dạy kỹ nữ dành cho , vào ngày ta bắt đầu luyện nghề, để quan sát nàng geisha bề chuẩn bị trang phục.

Khi Bí Ngô nghe tin ta dẫn tôi đến trường vào sáng hôm sau, ta rất căng thẳng. ta với tôi:

- Bạn phải chuẩn bị sẵn sàng để ra ngay khi bạn vừa thức dậy. Nếu đến trễ, chúng ta ê mặt đấy.

Sáng nào tôi cũng thấy ta vội vã ra khỏi nhà khi trời còn sớm tinh mơ và mỗi khi ra , ta đều có vẻ như muốn khóc. Thực vậy, mỗi khi nghe tiếng guốc gỗ của ta qua ngoài cửa sổ nhà bếp, là tôi cảm thấy như nghe ta khóc. ta thuộc hết bài học, thực ra là hiểu hết. ta đến nhà dạy kỹ nữ trước tôi gần sáu tháng, thế mà ta chỉ bắt đầu học nghề quãng tuần sau khi tôi đến. Ngày nào khi học về vào lúc giữa trưa, ta thẳng vào khu gia nhân, trốn ở đấy để ai thấy buồn.

Bí Ngô đợi tôi ngoài cửa ngỏ, vẻ bồn chồn lo lắng. Tôi vừa xỏ chân vào giầy Bà Ngoại gọi tôi vào phòng.

- ! – Bí Ngô hoảng hốt , mặt ta xịu xuống, ỉu xìu. – Tôi lại đến trễ nữa mất! Ta cứ , giả vờ như nghe thấy bà ấy gọi!

Tôi muốn làm theo lời Bí Ngô , nhưng Bà Ngoại ra nơi ngưỡng cửa, nhìn tôi qua hành lang phía trước nhà. Nhưng bà chỉ giữ tôi lại mươi mười lăm phút thôi, tuy nhiên mắt Bí Ngô đầy cả nước. Khi chúng tôi ra , Bí Ngô nhanh khiến tôi phải chạy theo mới kịp.

- Mụ già kia quá độc ác! – ta - Bạn nhớ rửa tay với nước muối sau khi chà xát cổ cho bà ta.

- Tại sao phải làm thế?

- Mẹ tôi thường “Ma quỷ đụng đâu là gieo họa đến đấy.” Và tôi thấy quả như thể. Mẹ tôi vướng phải vào con quỷ buổi sáng khi ngoài đường, vì thế mà bà chết. Nếu bạn rửa tay cho sạch, bạn biến thành đồ già nua quắt queo như Bà Ngoại thôi.

Bí Ngô và tôi cùng tuổi và cùng hoàn cảnh giống nhau, nên tôi nghĩ nếu có thể, chắc chúng tôi thường chuyện với nhau. Nhưng công việc trong nhà làm cho quá bận rộn, thậm chí cùng ăn chung với nhau nữa. Bí Ngô ăn trước vì ta cấp bậc cao hơn tôi trong nhà này. Tôi biết Bí Ngô đến trước tôi chỉ sáu tháng như tôi . Nhưng tôi biết rất ít về ta. Cho nên tôi hỏi :

- Bí Ngô này, có phải bạn ở Kyoto ? Nghe giọng của bạn, tôi nghĩ bạn phải là người ở đây.

- Tôi sinh ra ở Sapporo, nhưng mẹ tôi chết khi tôi lên năm. Bố tôi gởi tôi đên đây để sống với ông cậu. Năm ngoái cậu tôi thất nghiệp, và tôi vào đây.

- Tại sao bạn chạy về Sapporo lại?

- Bố tôi gặp tai hoạ và chết hồi năm ngoái rồi. Tôi chạy về đấy được. Tôi có đâu để hết.

- Khi tôi tìm ra được chị tôi – tôi - bạn có thể với tôi. Chúng ta cùng chạy trốn.

Tôi nghĩ Bí Ngô gặp cảnh khó khăn trong việc học tập này, cho nên chắc ta sung sướng khi nghe tôi đề nghị như thể. Nhưng ta gì hết. Chúng tôi đến Đại lộ Shijo và lặng lẽ băng qua đường. Ngày ấy Bekku dẫn tôi và Satsu từ nhà ga qua đây, con đường này rất đông đúc. Bây giờ trời còn sáng sớm, tôi chỉ thấy xa xa chiếc tàu điện và lác đác vài chiếc xe đạp. Khi chúng tôi qua đến bên kia đường, chúng tôi theo con đường hẹp, rồi bỗng Bí Ngô thình lình dừng lại .

- Cậu tôi là người rất tốt – ta - Trước khi cậu đưa tôi đến đây cậu với tôi những lời cuối cùng như thể này “Con có đứa thông minh, có đứa ngu đần. Cháu dễ thương đấy, nhưng cháu cũng ngu đần. Cháu thể tự mình xoay sở để sống ở đời được đâu. Cậu gởi cháu đến nơi mà người ta bảo cháu làm theo ý họ. Cháu hãy làm theo lời họ. Cháu được chăm sóc mãi mãi.” Cho nên, nếu bạn muốn bỏ trốn, bạn cứ . Còn tôi, tôi tìm ra nơi để sống rồi. Tôi làm việc cật lực để họ đuổi tôi . Tôi thà chịu gian khổ còn hơn để mất cơ hội trở thành geisha như Hatsumono.

đến đây Bí Ngô dừng lại, ta đưa mắt nhìn cái gì đấy ở dưới đất phía sau lưng tôi rồi thốt lên:

- Ôi lạy trời , Chiyo! Thấy cái này bạn thèm sao?

Tôi quay người và thấy chúng tôi đứng trước cửa ngõ nhà dạy kỹ nữ khác. kệ bên trong cửa có cái am thờ thần, có để cúng bánh ngọt. Tôi tự hỏi biết có phải Bí Ngô nhìn các thứ này , nhưng mắt ta cúi nhìn xuống đất. Tôi nhìn theo con đường lát đá chạy vào cửa trong, tôi chỉ thấy vài cây dương xỉ và ít rêu bám vào bám đá thôi chứ chẳng có gì hết. Rồi bỗng mắt tôi nhìn thấy vật ấy. cái xiên gỗ dùng nướng thịt còn dính miếng mực nướng cháy đen nằm dưới đất phía bên ngoài cửa ngõ, ngay bên mép đường. Ban đêm có người đẩy xe bán thịt nướng. Mùi thịt nướng ăn với tương làm cho tôi thèm rãi, vì tôi tớ như chúng tôi thường được ăn cơm với dưa chua, mỗi ngày được ăn bữa cháo, và mỗi tháng hai lần được ăn vài con cá kho khô. Thế nhưng trông miếng mực nướng dưới đất, tôi chẳng thấy thèm chút nào hết. Hai con ruồi bò quanh miếng mực như thể chúng dạo chơi trong công viên.

Bí Ngô có khả năng mập rất nhanh nếu được ăn uống đầy đủ. Tôi thường nghe bụng ta sôi ào ào vì đói, như tiếng cánh cửa khổng lồ mở toang ra. Thế nhưng tôi tin là ta định ăn miếng mực nướng này, vì tôi thấy mắt ta đảo lên đảo xuống đường xem có ai đến gần .

- Bí Ngô – tôi - nếu bạn đói, bạn lấy bánh ngọt kệ mà ăn. Ruồi bu miếng mực rồi .

- Tôi to lớn hơn ruồi – ta đáp - vả lại ăn bánh ngọt xúc phạm đến thần linh. Đấy là đồ cúng mà.

xong, ta cúi xuống, lấy cái xiên nướng thịt lên.

Quả tôi lớn lên ở nơi mà trẻ con quen thói ăn bất cứ cái gì còn sống. Và tôi xác nhận có lần tôi ăn con dế khi tôi lên bốn hay lên năm gì đấy nhưng tôi ăn là vì bị lừa. Nhưng khi nhìn Bí Ngô đứng ngắm cái xiên thịt nướng tay đất bụi đường dính vào miếng mực, ruồi bu quanh… tả thổi mạnh vào miếng mực để xua chúng nhưng chúng chỉ chạy quanh miếng mực cố bám cứng vào đấy.

- Bí Ngô, bạn ăn cái đấy được đâu – tôi – ăn cái đấy chẳng khác nào liếm lưỡi đường đá!

- Liếm đá đường có gì hại đâu? – ta .

xong, Bí Ngô quỳ xuống thè lưỡi liếm cái mặt đường. Nếu tôi thấy chuyện này chắc bao giờ tin được. Tôi há miệng nhìn, sửng sốt. Khi Bí Ngô đứng lên lại, vẻ mặt ta như thể chính cũng tin nổi việc mình vừa mớii làm. Nhưng ta lấy tay lau miệng, nhổ nước bọt vài lần, rồi đưa miếng mực vào miệng, cắn giữa hai hàm răng và lôi cái xiên ra.

Chắc miếng mực nướng dai lắm, vì Bí Ngô nhai mãi suốt thời gian chúng tôi lên dốc đồi đến chiếc cổng gỗ của khu vực nhà trường. Tôi cảm thấy lòng nôn nao khi bước chân vào, vì khu vườn quá rộng. Quanh chiếc hồ nuôi nhiều cá chép, người ta trồng loại cây trường xuân và thông uốn để làm cảnh. Bên kia hồ ở chỗ hẹp nhất, có kê miếng đá phẳng. Hai bà già mặc kimono đứng ở đó, tay cầm dù hoa để che nắng buổi sớm. Còn tòa nhà, lúc đó tôi biết nhiều, nhưng bây giờ tôi nhớ chỉ có phần trong đó dùng làm trường học. Phần khu nhà khổng lồ phía sau trường học dùng làm nhà hát Kaburenjo – nơi cứ mỗi khi mùa xuân đến là giới geisha ở Gion trình diễn Vũ điệu Cố đô.

Bí Ngô vội vã vào cửa dãy nhà gỗ mà tôi tưởng là khu nhà ở của gia nhân, nhưng hóa ra đấy là nhà trường. Ngay khi vừa bước vào cửa, tôi ngửi thấy mùi trà lá khô, bây giờ cứ mỗi lần nhớ tới buổi học đầu tiên ấy là lòng tôi thắt lại. Tôi cởi giày để vào ngăn kệ gần chỗ tôi đứng. Nhưng Bí Ngô chận tôi lại, có luật bất thành văn ở đây về việc sử dụng các ngăn ở kệ này. Trong số học viên ở đây Bí Ngô là người mới nhập môn nên ta phải leo lên cất giày ở ngăn cao nhất. Và hồi ấy tôi là người mới học lần đầu nên tôi thuộc hạng bét, tôi phải để giầy phía ngăn của ta.

Mặc dù kệ mới chỉ có mấy đôi giầy, nhưng Bí Ngô vẫn với tôi:

- Khi leo lên kệ, bạn cẩn thận đừng đạp lên giày của người khác. Nếu bạn đạp lên giày của nào mà họ biết, họ trách mắng bạn chịu nổi đâu.

Tôi thấy phía trong nhà trường cũ kỹ và bụi bặm như ngôi nhà bỏ hoang. Cuối hành lang dài tôi thấy nhóm khoảng bảy tám đứng. Thấy họ, tôi bỗng giật mình hốt hoảng, vì tôi cứ tưởng có là chị Satsu, nhưng khi họ quay lại nhìn chúng tôi, tôi thất vọng vì phải. Tất cả đều có kiểu tóc, kiểu ngắn gọn của các geisha tập . Họ nhìn tôi với ánh mắt như thể họ là những người từng trải ở Gion nhiều hơn Bí Ngô và tôi.

Đến giữa hành lang, chúng tôi vào phòng học, phòng rộng rãi xây theo kiểu cổ truyền của Nhật Bản bức vách có treo tấm bảng lớn, bảng có những cái móc, vài cái móc có treo những tấm bảng bằng gỗ bảng, viết tên học viên bằng chữ đậm màu đen. Khả năng đọc và viết của tôi còn yếu, tôi có học ở Yoroido vào buổi sáng, và khi đến Kyoto, tôi chỉ được học với bà Dì giờ vào buổi chiều, nhưng tôi cũng đọc được vài tên. Bí Ngô đến lấy tấm bảng có tên ta để trong cái hộp chiếu rồi móc vào trong những cái móc đó. Chắc cũng biết đấy, tấm bảng vách là sổ đăng ký điểm danh.

Sau đó chúng tôi đến các phòng học khác để đăng ký môn học khác nữa của Bí Ngô, cách đăng ký cũng giống nhau. ta phải học bốn môn buổi sáng: đàn Shamisen, múa, nghệ thuật phục vụ trà và hát loại nhạc mà chúng tôi gọi là Nagawta. Bí Ngô rất bối rối, bực bội vì ta là học viên đến sau cùng so với các học viên khác trong lớp, đến nỗi khi chúng tôi về nhà để ăn sáng, ta thắt khăng quàng quanh áo mạnh. Nhưng khi chúng tôi mang giày vào, chúng tôi thấy khác cỡ tuổi chúng tôi chạy băng qua vườn vào trường, tóc tai bù xù. Thấy thế Bí Ngô có vẻ bình tĩnh hơn trước.

Chúng tôi ăn tô cháo rồi vội vã quay trở lại trường ngay để Bí Ngô chuẩn bị học đàn Shamisen. ta quỳ ở cuối lớp để ráp cây đàn. Nếu người nào chưa từng thấy cây đàn Shamisen, chắc họ rất thích thú khi thấy loại đàn này. Có người gọi là đàn ghi ta Nhật Bản, nhưng thực tế nó hơn đàn ghi ta nhiều. Đàn có cổ bằng gỗ, đầu có ba núm vặn lớn để lên dây. Thân đàn bằng gỗ mỏng, mặt thùng căng bằng da mèo như cái trống. Cây đàn có thể tháo rời ra thành từng mảnh để bỏ vào hộp hay túi xách để mang cho tiện. Bí Ngô ráp đàn rồi đàn, miệng thè lưỡi ra. Tôi rất tiếc phải rằng lỗ tai của ta rất tệ, những nốt nhạc đánh ra ồm ồm, lộn xộn như chiếc thuyền lắc lư sóng, đúng với điệu nhạc người ta cầu phải đàn. lát sau phòng học đông đúc, nào nấy ôm đàn tay, ngồi rải rác trong phòng như các viên kẹo sô la để đều trong hộp. Tôi cứ nhìn ra cửa, lòng mong sao thấy Satsu bước vào, nhưng vẫn có chị.

lát sau giáo vào. giáo là bà già nhắn, giọng lanh lảnh. Tên là Mizumi. Trước mắt , chúng tôi gọi như thể, nhưng họ của Mizumi, đọc lên nghe gần như Nezami, mà nezami có nghĩa là “chuột”. Nhưng sau lưng , chúng tôi gọi là Nezami, Chuột.

Chuột quỳ xuống nệm, quay mặt xuống lớp và nhìn học viên với nét mặt nghiêm nghị. Khi học viên cùng cúi chào và chúc tụng xong, chỉ nhìn họ tiếng. Cuối cùng, nhìn lên tấm bảng vách và gọi tên học sinh đầu tiên.

đầu tiên này có vẻ tự tin. Sau khi lên trước lớp, ta cúi chào giáo rồi bắt đầu đàn. Vài phút sau Chuột bảo ngừng lại, phê bình rất gay gắt về khả năng của ta, rồi khép quạt lại, vẫy tay đuổi về chỗ. cám ơn, lại cúi chào và về chỗ. Chuột lại gọi học sinh tiếp theo.

Các học sinh tiếp tục lên đàn hơn giờ đến phiên Bí Ngô. Tôi thấy Bí Ngô lo sợ ra mặt và quả nhiên ta đàn hỏng bét, cái gì cũng sai. Trước hết Chuột chặn ta lại, lấy cây đàn giúp ta lên dây cho đúng. Rồi Bí Ngô đàn lại, nhưng các học viên ngơ ngác nhìn nhau vì họ biết ta chơi bài gì. Chuột đấm tay xuống bàn, ra lệnh cho họ phải nhìn tới phía trước, rồi giáo lấy quạt đánh nhịp cho Bí Ngô đàn theo. Nhưng cũng chẳng được gì cho nên cuối cùng Chuột phải nắm tay Bí Ngô để hướng dẫn cho ta đàn, nhất là cái cách cầm miếng gẩy đàn. giáo gần như là bẻ gãy ngón tay của Bí Ngô khi tập cho cầm miếng gẩy đàn cho đúng cách, cuối cùng giáo đành thả tay ra, để miếng gẩy đàn rơi xuống chiếu, vẻ chán nản. Bí Ngô lượm lên rồi vừa khóc ta vừa quay về chỗ ngồi.

Sau chuyện này tôi mới hiểu tại sao Bí Ngô rất lo lắng về việc mình là học sinh sau cùng. Vì sau Bí Ngô là đến phiên tóc tai bờm xờm chạy đến trường lúc chúng tôi trở về nhà ăn sáng. ta ra trước lớp, cúi người chào. Chuột nạt ta:

- Đừng mất công chào hỏi làm gì! Nếu sáng nay đừng ngủ dậy trưa, chắc đến đúng giờ để học rồi.

xin lỗi và bắt đầu đàn, nhưng giáo thèm để ý đến. ta chỉ :

- Sáng nào cũng ngủ dậy trưa. Làm sao tôi dạy cho được khi thèm bận tâm đến đăng ký học đúng giờ như những khác? về chỗ . Tôi muốn dạy cho nữa.

Lớp học bãi. Bí Ngô dẫn tôi ra trước cửa phòng, chúng tôi cúi chào Chuột. Bí Ngô :

- Cháu xin phép giới thiệu với đây là Chiyo. Cháu xin rộng lòng chỉ dạy cho ấy vì ấy tài hèn sức mọn.

Bí Ngô có ý ngạo tôi, vì đây là cách ăn của mọi người khi họ muốn tỏ ra mình lễ phép. Chính mẹ tôi cũng thường năng như thế.

Chuột gì lát, nhìn tôi rồi cuối cùng lên tiếng:

- Cháu trông thông minh đấy. Nhìn cháu ta cũng biết. Có lẽ rồi cháu cũng giúp được chị cháu học tập đấy.

Dĩ nhiên ta Bí Ngô là chị tôi.

- Mỗi sáng hãy đến móc tên lên bảng cho sớm – tiếp – Hãy giữ im lặng trong lớp. Tôi tha thứ việc chuyện trong lớp đâu! – Và nhìn ra phía trước - Nếu cháu nghe lời như thế, ta cố sức dạy cho cháu.

xong giáo bảo chúng tôi chỗ khác.

Khi giữa hành lang các lớp học, tôi cứ nhìn xem có Satsu , nhưng thấy chị ấy đâu hết. Tôi bắt đầu lo sợ rằng có lẽ bao giờ tôi gặp lại chị ấy, và khi ấy mặt tôi quá buồn rầu đến nỗi giáo viên sắp dạy cho lớp hoc bảo mọi người im lặng rồi cất tiếng hỏi tôi:

- Này kia, lo lắng gì thế?

- Ồ thưa bà , tôi chỉ sơ ý cắn phải môi – tôi đáp, và để chứng minh cho mọi người thấy, - vì khi ấy các chung quanh quay mặt nhìn tôi – tôi cắn mạnh vào môi cho tươm máu.

Trong các môn học khác của Bí Ngô, tôi thấy khí nhàng dễ chịu hơn môn học đàn vừa rồi. Trong lớp múa chẳng hạn, các học viên đều múa tập thể, có ai đứng ngoài xem. Vả lại Bí Ngô múa đến nỗi tệ, mặc dù các di chuyển của ta chưa được mềm mại, hài hòa. Sau đó là môn hát, môn này đối với ta có vẻ khó khăn vì thính giác của ta rất tệ, nhưng ở lớp này tất cả các học viên đều hát chung cho nên Bí Ngô có thể che dấu yếu điểm của mình bằng cách há miệng rất to mà hát nho .

Cứ cuối mỗi môn học là Bí Ngô giới thiệu tôi với giáo viên. giáo viên hỏi tôi:

- ở cùng nhà dạy kỹ nữ với Bí Ngô phải ?

- Dạ phải, thưa bà, ở nhà dạy kỹ nữ Nitta – Nitta là họ của Bà Ngoại, của Mẹ và của Dì.

- Thế là ở cùng chỗ với Hatsumono rồi .

- Dạ thưa bà. giờ Hatsumono là geisha duy nhất trong nhà.

- Tôi ra sức dạy cho hát để cũng trở thành geisha như ai!

xong giáo cười ha hả như thể là đùa, rồi ta ra dấu cho chúng tôi chỗ khác.